Create data/1_Year_U_1.jsonl

data/1_Year_U_1.jsonl

@@ -0,0 +1,8 @@
+{"id": "M1_ch1_sec1_part1", "grade": "M1", "chapter": 1, "section": 1, "part": 1, "title": "ຄວາມຫມາຍປະຫວັດສາດ", "topic": "definition_of_history", "text": "ມະນຸດແລະສິ່ງມີຊີວິດທັງຫຼາຍລ້ວນແຕ່ກໍາເນີດ, ເຕີບໂຕ ແລະປ່ຽນແປງໄປຕາມກາລະເວລາ. ສັງຄົມມະນຸດກໍເຊັ່ນດຽວກັນ, ທຸກຢ່າງທີ່ເຮົາເຫັນໃນມື້ນີ້ໄດ້ຜ່ານການປ່ຽນແປງຫຼາຍຢ່າງໃນອະດີດ. ນັ້ນຫມາຍຄວາມວ່າສິ່ງເຫຼົ່ານັ້ນໄດ້ຜ່ານປະຫວັດສາດມາແລ້ວ. ດັ່ງນັ້ນ ປະຫວັດສາດແມ່ນວິທະຍາສາດທີ່ຄົ້ນຄວ້າເຖິງເຫດການຕ່າງໆທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນອະດີດ ຜ່ານຂະບວນການກໍາເນີດ ແລະການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສັງຄົມມະນຸດໃນອະດີດ.", "summary": "ປະຫວັດສາດແມ່ນວິຊາທີ່ສຶກສາເຫດການໃນອະດີດ ແລະການປ່ຽນແປງຂອງສັງຄົມມະນຸດຕາມເວລາ.", "keywords": ["ປະຫວັດສາດ", "ອະດີດ", "ສັງຄົມມະນຸດ", "ກາລະເວລາ", "ການປ່ຽນແປງ"], "qa": [{"q": "ປະຫວັດສາດແມ່ນຫຍັງ?", "a": "ປະຫວັດສາດແມ່ນວິທະຍາສາດທີ່ຄົ້ນຄວ້າເຖິງເຫດການຕ່າງໆທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນອະດີດຂອງສັງຄົມມະນຸດ."}, {"q": "ເປັນຫຍັງເຮົາເວົ້າວ່າສັງຄົມມະນຸດມີປະຫວັດສາດ?", "a": "ເພາະວ່າສັງຄົມມະນຸດແລະສິ່ງມີຊີວິດຕ່າງໆໄດ້ຜ່ານການເກີດ ເຕີບໂຕ ແລະປ່ຽນແປງໄປຕາມເວລາ."}, {"q": "ປະຫວັດສາດສຶກສາເລື່ອງຫຍັງກ່ຽວກັບສັງຄົມມະນຸດ?", "a": "ປະຫວັດສາດສຶກສາເຖິງຂະບວນການກໍາເນີດ ແລະການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສັງຄົມມະນຸດໃນອະດີດ."}]}
+{"id": "M1_ch1_sec2_part1", "grade": "M1", "chapter": 1, "section": 2, "part": 1, "title": "ຄວາມສໍາຄັນໃນການຮຽນຮູ້ປະຫວັດສາດ", "topic": "importance_of_history_identity", "text": "ການຮຽນປະຫວັດສາດຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາຮັບຮູ້ແລະເຂົ້າໃຈປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງສັງຄົມມະນຸດ, ຂອງຊາດ, ຂອງບັນດາເຜົ່າ ແລະຂອງປູ່ຍ່າຕາຍາຍຂອງເຮົາ. ຜ່ານການອອກແຮງງານ ແລະການຕໍ່ສູ້ຕ່າງໆ ບັນພະບຸລຸດຂອງເຮົາໄດ້ສ້າງສາແລະພັດທະນາປະເທດຊາດໃຫ້ເປັນປຶກແຜ່ນແຫນ້ນຫນາຈົນເຖົ້າທຸກມື້ນີ້. ເມື່ອເຮົາຮູ້ເລື່ອງເຫຼົ່ານີ້ແລ້ວ ຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາມີຄວາມພາກພູມໃຈ ແລະຮູ້ບຸນຄຸນຕໍ່ບັນພະບຸລຸດຜູ້ທີ່ໄດ້ສ້າງສາມາກ່ອນ. ພ້ອມກັນນັ້ນ ປະຫວັດສາດຍັງເຮັດໃຫ້ເຮົາຮູ້ຫນ້າທີ່ຂອງຕົນເອງວ່າຄວນປະຕິບັດຢ່າງໃດໃນສັງຄົມ.", "summary": "ການຮຽນປະຫວັດສາດເຮັດໃຫ້ເຮົາຮູ້ຄວາມເປັນມາຂອງຊາດແລະບັນພະບຸລຸດ ແລະເຮັດໃຫ້ເຮົາມີຄວາມພາກພູມໃຈ ແລະຮູ້ຫນ້າທີ່ຂອງຕົນເອງ.", "keywords": ["ປະຫວັດຄວາມເປັນມາ", "ຊາດ", "ບັນພະບຸລຸດ", "ຄວາມພາກພູມໃຈ", "ຫນ້າທີ່"], "qa": [{"q": "ການຮຽນປະຫວັດສາດຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາຮູ້ຫຍັງກ່ຽວກັບຊາດແລະເຜົ່າ?", "a": "ຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາຮູ້ປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງສັງຄົມມະນຸດ, ຂອງຊາດ ແລະຂອງບັນດາເຜົ່າ."}, {"q": "ເປັນຫຍັງການຮຽນປະຫວັດສາດຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເຮົາຮູ້ບຸນຄຸນຂອງບັນພະບຸລຸດ?", "a": "ເພາະວ່າເວລາຮູ້ວ່າບັນພະບຸລຸດໄດ້ອອກແຮງງານ ແລະຕໍ່ສູ້ຈຶ່ງສ້າງສາປະເທດຊາດໄດ້ ເຮົາຈຶ່ງຮູ້ບຸນຄຸນຂອງພວກເຂົາ."}, {"q": "ປະຫວັດສາດຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາຮູ້ຫນ້າທີ່ຂອງຕົນເອງແນວໃດ?", "a": "ໂດຍການຮຽນຮູ້ອະດີດຂອງຊາດ ເຮົາຈະເຂົ້າໃຈວ່າຕົນເອງຄວນປະຕິບັດຫນ້າທີ່ໃດໃນສັງຄົມ."}]}
+{"id": "M1_ch1_sec2_part2", "grade": "M1", "chapter": 1, "section": 2, "part": 2, "title": "ຄວາມສໍາຄັນໃນການຮຽນຮູ້ປະຫວັດສາດ", "topic": "importance_of_history_lessons", "text": "ການຮຽນປະຫວັດສາດຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາຮັບຮູ້ແລະເຂົ້າໃຈຢ່າງຖືກຕ້ອງເຖິງປະກົດການ ແລະເຫດຜົນຂອງບັນຫາຕ່າງໆທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນສັງຄົມ ແລະເຫັນສາຍພົວພັນລະຫວ່າງປະກົດການເຫຼົ່ານັ້ນ. ຈາກບົດຮຽນໃນອະດີດ ເຮົາສາມາດນໍາມາຖອດຖອນ, ປັບປຸງ ແລະແກ້ໄຂໃນການພັດທະນາປະເທດຊາດ, ພັດທະນາສັງຄົມ ແລະຍົກລະດັບຊີວິດການເປັນຢູ່ໃຫ້ດີຂຶ້ນ. ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ຮຽນຮູ້ການປູກຝັງແລະລ້ຽງສັດໃນແຕ່ລະລະດູການ, ຮູ້ວ່າເປັນຫຍັງການຕໍ່ສູ້ກູ້ຊາດຂອງປະເທດລາວຈຶ່ງໄດ້ຮັບໄຊຊະນະ, ເປັນຫຍັງພໍ່ຄ້າບາງຄົນຈຶ່ງຫາເງິນໄດ້ຫຼາຍ ແລະເປັນຫຍັງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນລາວໃນປັດຈຸບັນຈຶ່ງດີຂຶ້ນ. ທັງໝົດນີ້ເພາະວ່າເຮົາໄດ້ຮຽນຈາກອະດີດ ຈຶ່ງສາມາດແກ້ໄຂຂໍ້ຜິດພາດ ແລະເສີມຂະຫຍາຍສິ່ງທີ່ດີ. ດັ່ງນັ້ນ ປະຫວັດສາດແມ່ນການຮຽນເອົາບົດຮຽນໃນອະດີດມານໍາໃຊ້ໃນປັດຈຸບັນ ແລະວາງແຜນໄປສູ່ອະນາຄົດ.", "summary": "ປະຫວັດສາດຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາເຂົ້າໃຈບັນຫາໃນສັງຄົມ ແລະນໍາບົດຮຽນຈາກອະດີດມາແກ້ໄຂປັນຫາ ແລະພັດທະນາຊີວິດໃຫ້ດີຂຶ້ນ.", "keywords": ["ບົດຮຽນອະດີດ", "ປັນຫາສັງຄົມ", "ການພັດທະນາ", "ການຕໍ່ສູ້ກູ້ຊາດ", "ຊີວິດປະຊາຊົນ"], "qa": [{"q": "ການຮຽນປະຫວັດສາດຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາເຂົ້າໃຈບັນຫາໃນສັງຄົມແນວໃດ?", "a": "ຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາເຫັນປະກົດການ ແລະເຫດຜົນຂອງບັນຫາຕ່າງໆ ແລະສາຍພົວພັນລະຫວ່າງມັນ."}, {"q": "ເຮົານໍາບົດຮຽນຈາກອະດີດມາໃຊ້ໃນປັດຈຸບັນໄດ້ຢ່າງໃດ?", "a": "ເຮົານໍາມາຖອດຖອນ, ປັບປຸງ ແລະແກ້ໄຂໃນການພັດທະນາປະເທດຊາດ ແລະຊີວິດຂອງເຮົາ."}, {"q": "ຍົກຕົວຢ່າງບົດຮຽນຈາກອະດີດທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ຊີວິດປະຊາຊົນລາວດີຂຶ້ນ.", "a": "ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ ບົດຮຽນເຣື່ອງການປູກຝັງລ້ຽງສັດ ແລະບົດຮຽນເຣື່ອງການຕໍ່ສູ້ກູ້ຊາດຂອງປະເທດລາວ."}]}
+{"id": "M1_ch1_sec3_part1", "grade": "M1", "chapter": 1, "section": 3, "part": 1, "title": "ປັດໄຈທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ມະນຸດຮູ້ຈັກເຫດການໃນປະຫວັດສາດ", "topic": "historical_sources", "text": "ເວລາຜ່ານໄປເລື້ອຍໆ ແຕ່ມະນຸດຍັງປະຊ່ອງຮອຍຂອງຕົນໃຫ້ເຫັນໃນຮູບແບບຕ່າງໆ. ປັດໄຈທ��່ຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາຮູ້ຈັກເຫດການໃນອະດີດມີຫຼາຍຢ່າງ. ຢ່າງທໍາອິດ ຄືການເລົ່າເລື່ອງ, ນິທານ, ການສະແດງລະຄອນ ແລະການພັນລະນາທີ່ສືບທອດຈາກຮຸ່ນໜຶ່ງໄປຫາອີກຮຸ່ນໜຶ່ງ, ນັກປະຫວັດສາດເອີ້ນວ່າຫຼັກຖານຜ່ານການບອກເລົ່າ. ຢ່າງທີສອງ ຄືຮ່ອງຮອຍບູຮານ, ວັດຖຸສິ່ງຂອງ ແລະບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງຄົນບູຮານທີ່ພົບເຫັນເທິງຫນ້າດິນ ຫຼືໃນພື້ນດິນ; ນັກປະຫວັດສາດແລະນັກບູຮານວິທະຍາເອີ້ນວ່າຫຼັກຖານປະເພດວັດຖຸ. ຢ່າງທີສາມ ຄືເອກະສານທີ່ບັນທຶກໄວ້ດ້ວຍການຄວັດ, ແຕ້ມ, ຈົດກ່າຍ ຫຼືພິມດ້ວຍຕົວອັກສອນ, ນັກວິຊາການເອີ້ນວ່າເອກະສານປະເພດການບັນທຶກ. ຫຼັກຖານເຫຼົ່ານີ້ຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາຮູ້ປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງສັງຄົມມະນຸດ, ຂອງຊາດ, ຂອງບັນດາເຜົ່າ ແລະຂອງປູ່ຍ່າຕາຍາຍໄດ້ດີຂຶ້ນ.", "summary": "ພວກເຮົາຮູ້ເຫດການໃນອະດີດຜ່ານການບອກເລົ່າ, ຮ່ອງຮອຍບູຮານ ແລະເອກະສານທີ່ບັນທຶກໄວ້.", "keywords": ["ຫຼັກຖານປະຫວັດສາດ", "ການບອກເລົ່າ", "ຮ່ອງຮອຍບູຮານ", "ເອກະສານການບັນທຶກ", "ປູ່ຍ່າຕາຍາຍ"], "qa": [{"q": "ຫຼັກຖານຜ່ານການບອກເລົ່າມີຫຍັງແດ່?", "a": "ມີການເລົ່າເລື່ອງ, ນິທານ, ການສະແດງລະຄອນ ແລະການພັນລະນາທີ່ສືບທອດຈາກຮຸ່ນໜຶ່ງໄປອີກຮຸ່ນໜຶ່ງ."}, {"q": "ຫຼັກຖານປະເພດວັດຖຸແມ່ນຫຍັງ?", "a": "ແມ່ນຮ່ອງຮອຍບູຮານ, ວັດຖຸສິ່ງຂອງ ແລະບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງຄົນບູຮານທີ່ພົບເຫັນໃນດິນ."}, {"q": "ເອກະສານປະເພດການບັນທຶກແມ່ນຫຍັງ?", "a": "ແມ່ນເອກະສານທີ່ຄົນບັນທຶກໄວ້ດ້ວຍການຄວັດ, ແຕ້ມ, ຈົດກ່າຍ ຫຼືພິມດ້ວຍຕົວອັກສອນ."}]}
+{"id": "M1_ch1_sec4_part1", "grade": "M1", "chapter": 1, "section": 4, "part": 1, "title": "ວິທີຄິດໄລ່ເວລາໃນປະຫວັດສາດ", "topic": "origin_of_calendars", "text": "ປະຫວັດສາດຂອງມວນມະນຸດມີຫຼາຍປະກົດການເກີດຂຶ້ນໃນໄລຍະເວລາທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ດັ່ງນັ້ນຖ້າຢາກເຂົ້າໃຈກໍຕ້ອງຮຽງເຫດການເຫຼົ່ານັ້ນຕາມລໍາດັບເວລາ. ການກໍານົດເວລາຈຶ່ງເປັນຫຼັກການພື້ນຖານທີ່ສໍາຄັນໃນການຮຽນຮູ້ປະຫວັດສາດ. ຕັ້ງແຕ່ໂບຮານມາ ມະນຸດໄດ້ຄິດວິທີບັນທຶກວຽກງານຂອງຕົນ ແລະວິທີຄິດໄລ່ເວລາອອກມານໍາໃຊ້. ພວກເຂົາໄດ້ສັງເກດປະກົດການທໍາມະຊາດທີ່ຫມູນວຽນໄປມາເຊັ່ນການຜັດປ່ຽນລະຫວ່າງກາງເວັນແລະກາງຄືນ, ການຜັດປ່ຽນຂອງລະດູການລະຫວ່າງອາກາດຮ້ອນ ແລະອາກາດຫນາວ ແລະອື່ນໆ, ເພາະປະກົດການເຫຼົ່ານີ້ມີຄວາມພົວພັນກັບຊີວິດປະຈໍາວັນຂອງມະນຸດ. ອີງໃສ່ປະກົດການເຫຼົ່ານັ້ນ ຄົນບູຮານຈຶ່ງເລີ່ມຄິດໄລ່ເວລາຕາມການເຄື່ອນຂອງດວງຈັນ ແລະດວງຕາເວັນ ແລະສ້າງເປັນປະຕິທິນໂດຍແບ່ງເວລາອອກເປັນມື້, ເດືອນ, ປີ ແລະຕໍ່ມາແບ່ງເປັນຊົ່ວໂມງ ແລະນາທີ.", "summary": "ຄົນບູຮານເບິ່ງການຜັດປ່ຽນກາງເວັນ-ກາງຄືນ ແລະລະດູການ ແລ້ວສ້າງປະຕິທິນເພື່ອໃຊ້ກໍານົດເວລາ.", "keywords": ["ການກໍານົດເວລາ", "ປະຕິທິນ", "ດວງຈັນ", "ດວງຕາເວັນ", "ລະດູການ"], "qa": [{"q": "ເປັນຫຍັງການກໍານົດເວລາຈຶ່ງສໍາຄັນໃນການຮຽນປະຫວັດສາດ?", "a": "ເພາະວ່າມັນຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາຮຽງເຫດການໃນອະດີດຕາມລໍາດັບເວລາໄດ້ຊັດເຈນ."}, {"q": "ຄົນບູຮານໃຊ້ປະກົດການທໍາມະຊາດຫຍັງໃນການຄິດໄລ່ເວລາ?", "a": "ໃຊ້ການຜັດປ່ຽນກາງເວັນ-ກາງຄືນ ແລະການຜັດປ່ຽນຂອງລະດູການຮ້ອນ-ຫນາວ."}, {"q": "ການແບ່ງເວລາໃນປະຕິທິນບູຮານມີຫຍັງແດ່?", "a": "ແບ່ງເປັນມື້, ເດືອນ, ປີ ແລະຕໍ່ມາແບ່ງເປັນຊົ່ວໂມງ ແລະນາທີ."}]}
+{"id": "M1_ch1_sec4_part2", "grade": "M1", "chapter": 1, "section": 4, "part": 2, "title": "ວິທີຄິດໄລ່ເວລາໃນປະຫວັດສາດ", "topic": "types_of_calendars", "text": "ວິທີຄິດໄລ່ປະຕິທິນຂອງຄົນບູຮານເບື້ອງຕົ້ນມີ 2 ແບບ. ແບບທຳອິດອີງໃສ່ການເຄື່ອນຂອງດວງຈັນເປັນຫຼັກ ເອີ້ນວ່າປະຕິທິນຈັນທະລະຄະຕິ. ຕໍ່ມາອີງໃສ່ການເຄື່ອນຂອງດວງຕາເວັນເປັນຫຼັກ ເອີ້ນວ່າປະຕິທິນສຸລິຍະຄະຕິ. ສ່ວນຊາວລາວໃນສະໄໝບູຮານກໍມີການປະດິດແລະນໍາໃຊ້ປະຕິທິນໃນຮູບແບບຈັນທະລະຄະຕິເຊັ່ນກັນ, ໂດຍກໍານົດເອົາວ່າ 1 ເດືອນມີ 29 ຫຼື 30 ວັນ, ໃນນັ້ນມີເດືອນຂຶ້ນ 15 ວັນ ແລະເດືອນແຮມມີ 14 ຫຼື 15 ວັນ.", "summary": "ປະຕິທິນບູຮານມີທັງແບບອີງດວງຈັນ ແລະແບບອີງດວງຕາເວັນ, ຊາວລາວໃຊ້ປະຕິທິນຈັນທະລະຄະຕິເຊິ່ງເດືອນຫນຶ່ງມີ 29 ຫຼື 30 ວັນ.", "keywords": ["ປະຕິທິນຈັນທະລະຄະຕິ", "ປະຕິທິນສຸລິຍະຄະຕິ", "ດວງຈັນ", "ດວງຕາເວັນ", "ເດືອນຂຶ້ນ", "ເດືອນແຮມ"], "qa": [{"q": "ປະຕິທິນຈັນທະລະຄະຕິອີງໃສ່ຫຍັງເປັນຫຼັກ?", "a": "ອີງໃສ່ການເຄື່ອນຂອງດວງຈັນເປັນຫຼັກ."}, {"q": "ປະຕິທິນສຸລິຍະຄະຕິອີງໃສ່ຫຍັງ?", "a": "ອີງໃສ່ການເຄື່ອນຂອງດວງຕາເວັນເປັນຫຼັກ."}, {"q": "ໃນປະຕິທິນຈັນທະລະຄະຕິຂອງຊາວລາວ ເດືອນຫນຶ່ງມີຈໍານວນວັນເທົ່າໃດ?", "a": "ເດືອນຫນຶ່ງມີ 29 ຫຼື 30 ວັນ, ເດືອນຂຶ້ນ 15 ວັນ ແລະເດືອນແຮມມີ 14 ຫຼື 15 ວັນ."}]}
+{"id": "M1_ch1_sec4_part3", "grade": "M1", "chapter": 1, "section": 4, "part": 3, "title": "ວິທີຄິດໄລ່ເວລາໃນປະຫວັດສາດ", "topic": "buddhist_and_christian_eras", "text": "ໃນການບັນທຶກເຫດການທາງປະຫວັດສາດໃຊ້ສັກກະລາດຫຼັກໆ 2 ຢ່າງ: ພຸດທະສັກກະລາດ ແລະຄຣິດຕະສັກກະລາດ. ພຸດທະສັກກະລາດກໍານົດເອົາປີທີ່ພະພຸດທະເຈົ້າປະລິນິພານເປັນປີເລີ່ມຕົ້ນ ແລະເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ ພ.ສ. ຄຣິດຕະສັກກະລາດກໍານົດເອົາປີທີ່ພະເຢຊູເກີດເປັນປີເລີ່ມຕົ້ນ ເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ ຄ.ສ., ແລະເຫດການທີ່ເກີດກ່ອນນັ້ນເອີ້ນວ່າປີກ່ອນຄ.ສ. ຖ້າເທົມທຽບກັນ ປີພຸດທະສັກກະລາດຈະເກີນປີຄຣິດຕະສັກກະລາດ 543 ປີ. ດັ່ງນັ້ນເວລາຈະປ່ຽນປີລະຫວ່າງພ.ສ. ແລະຄ.ສ. ເຮົາຕ້ອງບວກ ຫຼືລົບ 543 ປີຕາມກໍລະນີ. ຕົວຢ່າງ ພະເຈົ້າຟ້າງຸ່ມຂຶ້ນຄອງອານາຈັກລ້ານຊ້າງໃນປີຄ.ສ. 1353 ຈະກົງກັບປີພ.ສ. 1896 (1353 + 543). ຫຼືນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນສ້າງຕັ້ງໃນປີພ.ສ. 2003 ຈະກົງກັບປີຄ.ສ. 1460 (2003 - 543).", "summary": "ການນັບປີໃນປະຫວັດສາດໃຊ້ທັງພຸດທະສັກກະລາດ ແລະຄຣິດຕະສັກກະລາດ, ໂດຍມີຄ່າຕ່າງກັນ 543 ປີ ໃນການແປງລະຫວ່າງກັນ.", "keywords": ["ພຸດທະສັກກະລາດ", "ຄຣິດຕະສັກກະລາດ", "ພ.ສ.", "ຄ.ສ.", "543 ປີ"], "qa": [{"q": "ພຸດທະສັກກະລາດເລີ່ມນັບຈາກເຫດການໃດ?", "a": "ເລີ່ມນັບຈາກປີທີ່ພະພຸດທະເຈົ້າປະລິນິພານ."}, {"q": "ຄຣິດຕະສັກກະລາດເລີ່ມນັບຈາກເຫດການໃດ?", "a": "ເລີ່ມນັບຈາກປີທີ່ພະເຢຊູເກີດ."}, {"q": "ຖ້າຮູ້ປີຄ.ສ. ຈະແປງເປັນປີພ.ສ. ຕ້ອງເຮັດແນວໃດ?", "a": "ຕ້ອງເອົາປີຄ.ສ. ບວກ 543 ປີ."}]}
+{"id": "M1_ch1_sec4_part4", "grade": "M1", "chapter": 1, "section": 4, "part": 4, "title": "ວິທີຄິດໄລ່ເວລາໃນປະຫວັດສາດ", "topic": "calendar_time_units", "text": "ປະຕິທິນສາກົນກໍານົດເວລາຢ່າງລະອຽດວ່າ 1 ເດືອນມີ 28-31 ວັນ, 1 ປີມີ 12 ເດືອນ ຫຼືປະມານ 365 ວັນກັບ 6 ຊົ່ວໂມງ. ເພາະມີ 6 ຊົ່ວໂມງເກີນມາທຸກປີ ທຸກ 4 ປີໃນເດືອນກຸມພາຈຶ່ງມີ 29 ວັນ ແລະເຮັດໃຫ້ປີນັ້ນມີ 366 ວັນ ເອີ້ນວ່າປີອະທິກະມະ. ນອກຈາກນັ້ນຍັງມີຫນ່ວຍເວລາອື່ນໆ ເຊັ່ນ 1 ທົດສະວັດເທົ່າກັບ 10 ປີ, 1 ສະຕະວັດເທົ່າກັບ 100 ປີ ແລະ 1 ສະຫັດສະວັດເທົ່າກັບ 1000 ປີ.", "summary": "ປະຕິທິນສາກົນກໍານົດເດືອນ ປີ ແລະປີອະທິກະມະ ແລະຍັງແບ່ງເປັນທົດສະວັດ, ສະຕະວັດ ແລະສະຫັດສະວັດ.", "keywords": ["ປະຕິທິນສາກົນ", "ເດືອນ", "ປີອະທິກະມະ", "ທົດສະວັດ", "ສະຕະວັດ", "ສະຫັດສະວັດ"], "qa": [{"q": "1 ປີໃນປະຕິທິນສາກົນປະມານກີ່ວັນ?", "a": "1 ປີມີປະມານ 365 ວັນກັບ 6 ຊົ່ວໂມງ."}, {"q": "ເປັນຫຍັງທຸກ 4 ປີໃນເດືອນກຸມພາຈຶ່ງມີ 29 ວັນ?", "a": "ເພາະທຸກປີມີ 6 ຊົ່ວໂມງເກີນ ພໍຄົບ 4 ປີຈຶ່ງຮວບເປັນ 1 ວັນເພີ່ມໃນເດືອນກຸມພາ."}, {"q": "1 ທົດສະວັດ, 1 ສະຕະວັດ ແລະ 1 ສະຫັດສະວັດມີກີ່ປີ?", "a": "1 ທົດສະວັດເທົ່າກັບ 10 ປີ, 1 ສະຕະວັດເທົ່າກັບ 100 ປີ ແລະ 1 ສະຫັດສະວັດເທົ່າກັບ 1000 ປີ."}]}