Dataset Preview
Duplicate
The full dataset viewer is not available (click to read why). Only showing a preview of the rows.
The dataset generation failed because of a cast error
Error code:   DatasetGenerationCastError
Exception:    DatasetGenerationCastError
Message:      An error occurred while generating the dataset

All the data files must have the same columns, but at some point there are 5 new columns ({'comm_file', 'root_file', 'root', 'offsets', 'passage'}) and 2 missing columns ({'text', 'txt_src'}).

This happened while the json dataset builder was generating data using

hf://datasets/Intellexus/DharmaBench/Sanskrit/RCDS/train.jsonl (at revision fefbf731a2ccfd8b4878a8bba6a591ed7554fd87)

Please either edit the data files to have matching columns, or separate them into different configurations (see docs at https://hf.co/docs/hub/datasets-manual-configuration#multiple-configurations)
Traceback:    Traceback (most recent call last):
                File "/usr/local/lib/python3.12/site-packages/datasets/builder.py", line 1831, in _prepare_split_single
                  writer.write_table(table)
                File "/usr/local/lib/python3.12/site-packages/datasets/arrow_writer.py", line 714, in write_table
                  pa_table = table_cast(pa_table, self._schema)
                             ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
                File "/usr/local/lib/python3.12/site-packages/datasets/table.py", line 2272, in table_cast
                  return cast_table_to_schema(table, schema)
                         ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
                File "/usr/local/lib/python3.12/site-packages/datasets/table.py", line 2218, in cast_table_to_schema
                  raise CastError(
              datasets.table.CastError: Couldn't cast
              id: string
              root_file: string
              comm_file: string
              root: string
              passage: string
              ground_truth: list<item: list<item: string>>
                child 0, item: list<item: string>
                    child 0, item: string
              offsets: list<item: list<item: int64>>
                child 0, item: list<item: int64>
                    child 0, item: int64
              to
              {'id': Value('int64'), 'text': Value('string'), 'ground_truth': List(List(Value('string'))), 'txt_src': Value('string')}
              because column names don't match
              
              During handling of the above exception, another exception occurred:
              
              Traceback (most recent call last):
                File "/src/services/worker/src/worker/job_runners/config/parquet_and_info.py", line 1455, in compute_config_parquet_and_info_response
                  parquet_operations = convert_to_parquet(builder)
                                       ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
                File "/src/services/worker/src/worker/job_runners/config/parquet_and_info.py", line 1054, in convert_to_parquet
                  builder.download_and_prepare(
                File "/usr/local/lib/python3.12/site-packages/datasets/builder.py", line 894, in download_and_prepare
                  self._download_and_prepare(
                File "/usr/local/lib/python3.12/site-packages/datasets/builder.py", line 970, in _download_and_prepare
                  self._prepare_split(split_generator, **prepare_split_kwargs)
                File "/usr/local/lib/python3.12/site-packages/datasets/builder.py", line 1702, in _prepare_split
                  for job_id, done, content in self._prepare_split_single(
                                               ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
                File "/usr/local/lib/python3.12/site-packages/datasets/builder.py", line 1833, in _prepare_split_single
                  raise DatasetGenerationCastError.from_cast_error(
              datasets.exceptions.DatasetGenerationCastError: An error occurred while generating the dataset
              
              All the data files must have the same columns, but at some point there are 5 new columns ({'comm_file', 'root_file', 'root', 'offsets', 'passage'}) and 2 missing columns ({'text', 'txt_src'}).
              
              This happened while the json dataset builder was generating data using
              
              hf://datasets/Intellexus/DharmaBench/Sanskrit/RCDS/train.jsonl (at revision fefbf731a2ccfd8b4878a8bba6a591ed7554fd87)
              
              Please either edit the data files to have matching columns, or separate them into different configurations (see docs at https://hf.co/docs/hub/datasets-manual-configuration#multiple-configurations)

Need help to make the dataset viewer work? Make sure to review how to configure the dataset viewer, and open a discussion for direct support.

id
int64
text
string
ground_truth
list
txt_src
string
441
nanu śrīmadviṭṭhalaṃ pāṇinyādīn munīn gurūn ity eṣāṃ pratyekam ānamyety ekayā kriyayā saṃbandhāt samuccayo 'sti. tataś ca taddyotakenāvyayapadena bhāvyam. ucyate. gurudaivataikyapratipattyarthaṃ tan na prayuktam. tathā ca nṛsiṃhācāryavaryaiś ca kālanirṇayadīpikā vivṛtā. tatroktaṃ rāmacandrācāryasūnubhiḥ— atra samuccayadyotakāvyayapadābhāvena gurudaivataikyam ācāryāṇām abhipretam iti pratīyate. tathā ca teṣām abhiprāyo gurustutau dṛśyate. sadvidyānilayaḥ sadāgamaguruḥ satsaṃpradāyāgraṇīḥ saddharmasthitikṛt samasvaparadṛk sabhyaḥ satāṃ saṃmataḥ | sārāsāravivik samastaguṇayuk saṃsārasindhos tariḥ śrīgopālaguruḥ sadāvatu sa naḥ śrīviṭṭhalo yaḥ svayam || iti. gurudaivataikyaṃ tu— ācāryaṃ māṃ vijānīyān nāvamanyeta karhicit | ityādi śrībhāgavatādau prasiddham. ekavacanabahuvacanayoḥ sāmānādhikaraṇyaṃ tu vedāḥ pramāṇam ityādau suprasiddham | iti |
[ [ "Author", "pāṇinyā" ], [ "Author", "rāmacandrācāryasūnubhiḥ" ], [ "Title", "gurustutau" ], [ "Title", "śrībhāgavatā" ], [ "Quote", "atra samuccayadyotakāvyayapadābhāvena gurudaivataikyam ācāryāṇām abhipretam iti pratīyate. tathā ca teṣām abhiprāyo" ], [ "Quote", "dṛśyate.\n\n sadvidyānilayaḥ sadāgamaguruḥ satsaṃpradāyāgraṇīḥ\n saddharmasthitikṛt samasvaparadṛk sabhyaḥ satāṃ saṃmataḥ |\n sārāsāravivik samastaguṇayuk saṃsārasindhos tariḥ\n śrīgopālaguruḥ sadāvatu sa naḥ śrīviṭṭhalo yaḥ svayam ||\n\n iti. gurudaivataikyaṃ tu—\n\n ācāryaṃ māṃ vijānīyān nāvamanyeta karhicit |\n\n ityādi" ], [ "Quote", "dau prasiddham. ekavacanabahuvacanayoḥ sāmānādhikaraṇyaṃ tu vedāḥ pramāṇam ityādau suprasiddham |\n\niti |" ] ]
viṭṭhalācārya_prasāda.txt_5
134
etat siddhāntavādī pariharati na doṣo yogisaṃvṛtyeti. na doṣo yogisaṃvṛtyā lokāt te tattvadarśinaḥ | anyathā lokabādhā syād aśucistrīnirūpaṇe || nāyaṃ pratītivirodhalakṣaṇo doṣaḥ. kutaḥ? yogināṃ pudgalanairātmyasamādhilābhināṃ yā saṃvṛtir vyavahāraḥ, tayā kṣaṇikatayā pratīteḥ. ayam abhiprāyaḥ—yadi nāma arvāgdarśanaiḥ kṣaṇikatvaṃ na pratīyate, tathāpi yogivyavahāragocaraḥ. yogivyavahāro 'pi saṃvṛtirūpatāṃ na jahāti, buddhiḥ saṃvṛtir ūcyata iti vacanāt. na ca pratītibādhitaṃ bādhitam eva, tathāvidhāyāḥ pratīter apramāṇatvāt. kutaḥ punar etat sāṃvṛtam api kṣaṇikatvādi yogina eva paśyanti nārvāgdarśina ity āha—lokāt te tattvadarśina iti. lokād arvācīnadarśanāt sakāśāt te yoginas tattvadarśinaḥ atīndriyadarśinaḥ. hetupadam etat. yasmāt tattvadarśinas te, tasmāt kṣaṇikatvanairātmyādi lokāpratītam api pratipadyante. ata eva na teṣāṃ lokapratītibādhā.
[ [ "Quote", "buddhiḥ saṃvṛtir ūcyata" ] ]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_40
306
prāṇāyāme bahirnirgamābhāvena dhāraṇāṅgasphuṭībhāvena niruddhe sati nirvikalpasahajacaṇḍālīsphuṭībhāvād buddhabimbād viśvabimbād vimalaśaśimaṇḍalaṃ nirmalaprabhāmaṇḍalaṃ bhavati jāyate laukikerṣyākṣayāt. sā ca taraṇī. ṣaṭsu cakreṣūrdhvaṃgatena śukreṇādhogatena rajasā 'nāhatabrahmaghoṣāt paramākṣaramahāsukhollāsān mātsaryanidhanatā. sā ca viśvamātā. evaṃ ca praticakraṃ bhūmidvayopalambhakrameṇa dvādaśabhūmīśvaro bhavati. tathā hi guhyacakre ṣaṭśatādhikatrisahasraśvāsocchvāsanirodhena pramuditāvimalābhūmidvayam. nābhicakre tathaiva nirodhena prabhākaryarciṣmatībhūmidvayam. tathaiva hṛdayābje sudurjayābhimukhībhūmidvayam. kaṇṭhapadme 'pi dūraṅgamācalābhūmidvayam. ūrṇābje ca sādhumatīdharmameghābhūmidvayam. etā bodhisattvabhūmayaḥ pañcadvayāny eva. tathaivoṣṇīṣacakre tu samantaprabhā buddhabhūmir jñānavatī vajradharabhūmiś cety etad dvayam. evaṃ ca ṣaṭśatādhikaikaviṃśatisahasraśvāsanirodhena trimalavirahitaḥ kāyavākcittavajro dvādaśabhūmiśvaro nirvikalpadharmadeśako buddho bhagavān iti.
[]
raviśrījñāna_guṇabharaṇī.txt_38
431
imam arthaṃ dyotayann āha sarvadevasamāgamatantre || dvayendriyasamāpattyā vyāyāmavidhir antare | harṣacittaṃ muneḥ siddhau mahāsukham iti smṛtam || || niṣprapañcacaryāmelāvanasaṃśayaparicchedo daśamaḥ ||
[ [ "Title", "sarvadevasamāgamatantre" ], [ "Quote", "dvayendriyasamāpattyā vyāyāmavidhir antare |\n harṣacittaṃ muneḥ siddhau mahāsukham iti smṛtam ||" ] ]
āryadeva_sūtaka.txt_51
319
pāramitānaye trikalpāsaṃkhyeyair buddhatvotpattir uktā. iha tv aniyatakālenety āha—jhaṭity utpattikāraṇam iti. trisāhasramaharddhikā iti. trisāhasrādilokadhātuṣu mahatī aparimitavicitranirmāṇarūpā ṛddhir yeṣāṃ te tathā. anena nirmāṇakāyaḥ kāyavajra uktaḥ.
[]
abhayākaragupta_abhayapaddhati.txt_11
243
yataḥ sāṅkhyārhatānāṃ tāvat kṣapaṇakānāṃ kīdṛśam anumānopadeśakauśalaṃ? kiyad iva tattarkeṇa vedaprāmāṇyaṃ rakṣyate iti nāsāv iha gaṇanārhaḥ. bauddhās tu yady api anumānamārgāvagāhananaipuṇābhimānoddhurāṃ kandharām udvahanti, tathāpi vedāviruddhatvāt tattarkasya kathaṃ vedādividyāsthānamadhye pāṭhaḥ. anumānakauśalam api kīdṛśaṃ śākyānām iti pade pade darśayiṣyāmaḥ.
[]
jayanta_nyāyamañjarī_śāstrārambha.txt_9
54
na ca pareṣāṃ visamvādanakathā, vineyajanahitasukhasaṃprāpaṇenābandhyaphalatvād deśanāyāḥ. nāpi bhagavatāṃ mṛṣāvāditā, paraikāntahitasyaiva satyatvāt. yathoktam āryanāgārjunapādaiḥ— paraikāntahitaṃ satyam ahitatvān mṛṣetarat | iti.
[ [ "Author", "āryanāgārjunapādaiḥ" ], [ "Quote", "paraikāntahitaṃ satyam ahitatvān mṛṣetarat |" ] ]
abhayākaragupta_munimatālaṅkāra.txt_7
363
tasyāyattīkaraṇe guṇam āha. yadi baddhaḥ kathaṃcid bhavet. smṛtir vakṣyamāṇalakṣaṇā. saiva rajjur bandhanopāyatvāt. samantataḥ sarvathā, asatpakṣe pracāranirodhāt. tadā bhayam astaṃgataṃ pratyastamitaṃ sarvam aśeṣam. sarvaṃ kalyāṇam abhyudayaniḥśreyasalakṣaṇam. āgataṃ saṃprāptam. devaś ced vṛṣṭo niṣpannāḥ śālaya iti yathā.
[]
prajñākaramati_bcap_c5.txt_3
50
eṣāṃ śubhāśubhaṅ karmma na samvaro nāsamvaraḥ | tat punaḥ kṣetrataś cāśayataḥ kriyāniyamato vastuparigrahata ādṛtya pravṛtteś ca jāyate | asām uparamān nivarttate | tatra kṣetrato yathā ratnatrayāya vihārapratiṣṭhāpanādyaupadhikapuṇyakriyāvastubhyaḥ puṇyaskandha upajāyate yāvad etāni nopacchidyante | upajātaś cākṣayaḥ | yathoktaṃ kūṭāgārasūtre cittamātram idaṃ bho jinaputrā—yad uta traidhātukam. iti tasya savistaraṃ sūtrāntareṣu niḥsvabhāvatvadeśanāt pāramārthikatvam mā grahīḥ. kevalaṃ krameṇa paramārthanayapayonidher avatāraṇāya sā cittamātratā deśiteti gṛhyatām. tathā hi yaḥ sakṛd aśeṣadharmanaiḥsvābhāvyaṃ pratipattum asamarthaḥ sa krameṇa cittamātratāṃ samāśritya bāhyārthaniḥsvabhāvatāṃ tāvad avatarati. ata evoktam— evaṃ vipaśyamānānāṃ grāhyagrāho nirudhyate || iti. tataḥ paścāt krameṇa cittamātrasvabhāvapratyavekṣaṇam. tasyāpi nirātmatām avagamya gambhīranayaṃ praviṣṭo bhavet.
[ [ "Title", "kūṭāgārasūtre" ], [ "Quote", "cittamātram idaṃ bho jinaputrā—yad uta traidhātukam." ], [ "Quote", "evaṃ vipaśyamānānāṃ grāhyagrāho nirudhyate ||" ] ]
abhayākaragupta_munimatālaṅkāra.txt_3
174
ādhāre ca namaskriyā— yatra sthitāś caṅkramitā niṣaṇṇāś ca tathāgatāḥ | kalpitāḥ siṃhaśayyāś ca tān deśān praṇamāmy aham || iti pravacanāt |
[ [ "Title", "pravacanāt" ], [ "Quote", "yatra sthitāś caṅkramitā niṣaṇṇāś ca tathāgatāḥ |\n kalpitāḥ siṃhaśayyāś ca tān deśān praṇamāmy aham ||" ] ]
sekanirdeśapañjikā.txt_4
189
tarhi— vimardam ālocanaṃ proktaṃ sukhaṃ bhuktaṃ mayeti ca | iti katham | atra hi vikalparūpatā vimardādipadānāṃ sphuṭam eva gamyate | athātra katham api yadi nirvikalpatvābhidhānaṃ syāt tad etad api lokaprasiddhibādhayaiva hatam | tathā hi lokā vimardo vivādaḥ kṣodanam ālocanaṃ tattatkāryādicintanam iti manyante |
[ [ "Quote", "vimardam ālocanaṃ proktaṃ sukhaṃ bhuktaṃ mayeti ca |" ] ]
sekanirdeśapañjikā.txt_19
445
pāṇinīyam anusartuṃ śīlaṃ yasyāḥ sā pāṇinīyānusāriṇī. tām. supy ajātau ṇinis tācchīlye iti ṇiniḥ. supi sthaḥ ity ataḥ supīty anuvartamāne punaḥ sugrahaṇam upasarganivṛttyartham iti kevalasyopasargasya nivṛttyarthaṃ draṣṭavyam. anyathā ajātāv iti kim. brāhmaṇān āmantrayiteti na yujyate, āṅ ity asyopasargatvāt. tathā ca bhaṭṭikāvye prayogaḥ sa karmaṭhaḥ karmasutānubandhī iti. tathā raghuvaṃśe 'pi— bhramaraiḥ kusumānusāribhiḥ parikīrṇā parivādinī muneḥ | iti |
[ [ "Title", "bhaṭṭikāvye" ], [ "Title", "raghuvaṃśe" ], [ "Quote", "supy ajātau ṇinis tācchīlye" ], [ "Quote", "supi sthaḥ" ], [ "Quote", "sa karmaṭhaḥ karmasutānubandhī" ], [ "Quote", "bhramaraiḥ kusumānusāribhiḥ parikīrṇā parivādinī muneḥ |" ] ]
viṭṭhalācārya_prasāda.txt_9
187
tarhi viramādiḥ paramāt paraḥ śūnyāc chūnyaṃ tu herukam || iti na ghaṭate | atra hi viramasyādiḥ paramāt paro 'bhimataḥ | tad api na | yato 'trāpy anya evārthaḥ | viramaś cāsāv ādiś ca viramādiḥ | āditvaṃ ca sahajāpekṣayā | ata idam api sustham |
[ [ "Quote", "viramādiḥ paramāt paraḥ śūnyāc chūnyaṃ tu herukam ||" ] ]
sekanirdeśapañjikā.txt_17
169
etad api na jñānasaṃvedanasāmarthyam ity āha—siddhāñjanetyād. siddhāñjanavidher dṛṣṭo ghaṭo naivāñjanaṃ bhavet || Bca_9.25 || siddhaṃ ca tad añjanaṃ ca, siddhasya vāñjanam, tasya vidhiḥ vidhānaṃ prayogaḥ, tasmād dṛṣṭaḥ pratītaḥ ghaṭo nidhānādi vā naivāñjanaṃ bhavati. na ca ghaṭādir añjanam eva syāt. na yad yasmāt pratīyate tad eva tad bhavati. evam īkṣaṇikādividyāsahakāriṇā jñānena paracittaṃ ca ghaṭādivad dṛṣṭam iti naitāvatā tatsaṃvedanaṃ siddhaṃ syāt. tasmān naitad api sādhyopayogi sādhanam. nanu yadi jñānamaviditasvarūpaṃ syāt, arthasyāpi pratītirna syāt. avyaktavyaktikatvād jñānasya, na hi arthasya vyaktiḥ. tadapratītau kathamarthasya pratītiḥ? tathā hi svasaṃvedanasya pratiṣedhāt, anyena anyasya grahaṇāyogāc ca, tadgahaṇābhyupagame ca uttarottarasya apratītasya pratītaye jñānāntarānusaraṇena anavasthāprasaṅgāc ca na kathaṃcid api arthasya pratītir iti. tena yad uktam "anyānubhūte" ityādi, tadasaṃgatam, arthasyānubhavābhāvāt.
[]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_75
58
yady api sarvadharmāṇāṃ paramārthato 'nutpādaikarasatvena pratyakṣam api paramārthaniḥsvabhāvam, tathāpi saṃvṛtisatyāśrayā sarvapratyakṣādivyavasthā na virudhyate. na hi vyavahārato yogijñānam anyad vā pṛthagjanajñānam āryapudgalādivyavasthānibandhanaṃ neṣyate. kiṃ tu yasya sarvadaiva saṃvṛtyāpi kāraṇaṃ nāsti, tan notpadyata eva śaśaviṣāṇādi. yasya tv asti, sa utpadyate māyāpratibimbādiḥ. tatra yathā mantrauṣadhādisāmagrīvaśād vicitrā hastyādimāyā pravartate, tathā sattvānāṃ kleśakarmavaśāj janmādimāyā, yoginām api svapuṇyajñānasaṃbhāravaśād yogijñānādimāyā pravartata eva. te ca māyākāravat tāṃ māyāṃ yathābhūtaparijñānān na tattvato 'bhiniviśante, parārthaṃ ca saṃnahyanti. yathoktaṃ dharmasaṅgītau— tribhavaṃ nirmitaprakhyaṃ jñātvā saṃbodhisūrayaḥ | saṃnahyanti jagaddhetor jñātapūrve jage tatheti || ye tu tāṃ janmādimāyāṃ bālaprekṣakajanavad yathādarśanaṃ satyato 'bhiniviṣṭāḥ, te viparītābhiniveśād bālā ucyante.
[ [ "Title", "dharmasaṅgītau" ], [ "Quote", "tribhavaṃ nirmitaprakhyaṃ jñātvā saṃbodhisūrayaḥ |\n saṃnahyanti jagaddhetor jñātapūrve jage tatheti ||" ] ]
abhayākaragupta_munimatālaṅkāra.txt_11
48
sa hi tayā preryamāṇaḥ svātmanirapekṣayā ekāntena paropakārārthitayātiduṣkaradīrghakālike 'pi saṃbhāropārjanapariśrame pravartate. duṣkareṣu ca pravartamāno nacireṇaiva saṃbhārān paripūryāvaśyam eva sārvajñaṃ padam adhigacchatīty ato buddhadharmāṇāṃ karuṇaiva mūlam. mahākaruṇāparigrahād eva ca buddhā bhagavato 'dhigamya sārvajñaṃ padam aśeṣasya jagato 'rthaṃ kurvāṇās tiṣṭhantīti nirvāṇāpratiṣṭhāne 'pi bhagavatāṃ saiva mahākaruṇā hetuḥ | tad uktam— kṛpaiva bījaṃ jalavac ca vṛddhaye ciropabhogasthitaye ca pākavad | iti. vārtike ca— tiṣṭhanty eva parādhīnā yeṣāṃ tu mahatī kṛpā | iti.
[ [ "Title", "vārtike" ], [ "Quote", "kṛpaiva bījaṃ jalavac ca vṛddhaye ciropabhogasthitaye ca pākavad |" ], [ "Quote", "tiṣṭhanty eva parādhīnā yeṣāṃ tu mahatī kṛpā |" ] ]
abhayākaragupta_munimatālaṅkāra.txt_1
344
sa eva— pratyāhāras tathā dhyānaṃ prāṇāyāmaś ca dhāraṇā | anusmṛtiḥ samādhiś ca ṣaḍaṅgo yoga iṣyate || iti samājottaroktaḥ ṣaḍaṅgo yogaḥ |
[ [ "Title", "samājottaro" ], [ "Quote", "pratyāhāras tathā dhyānaṃ prāṇāyāmaś ca dhāraṇā |\n anusmṛtiḥ samādhiś ca ṣaḍaṅgo yoga iṣyate ||" ] ]
abhayākaragupta_abhayapaddhati.txt_36
235
adṛṣṭe tu svargāpavargamārge naisargikamohāndhatamasaviluptālokasya lokasya śāstram eva prakāśaḥ. tad eva sakalasadupāyadarśane divyaṃ cakṣur asmadādeḥ, na yoginām iva yogasamādhijajñānādyupāyāntaram apīti. tasmād asmadādibhiḥ śāstram evādhigantavyam. tac ca caturdaśavidham, yāni vidvāṃsaś caturdaśavidyāsthānāny ācakṣate. tatra vedāś catvāraḥ. prathamo atharvavedaḥ, dvitīya ṛgvedaḥ, tṛtīyo yajurvedaḥ, caturthaḥ sāmavedaḥ. ta ete catvāro vedās tāvat sākṣād eva puruṣārthasādhanopadeśasvabhāvāḥ, agnihotraṃ juhuyāt svargakāmaḥ, ātmā jñātavya ityādiśruteḥ.
[ [ "Title", "atharvavedaḥ" ], [ "Title", "ṛgvedaḥ" ], [ "Title", "yajurvedaḥ" ], [ "Title", "sāmavedaḥ" ], [ "Title", "śruteḥ" ], [ "Quote", "agnihotraṃ juhuyāt svargakāmaḥ," ], [ "Quote", "ātmā jñātavya" ] ]
jayanta_nyāyamañjarī_śāstrārambha.txt_1
252
te sarve nirastāḥ, sarvākāravaropetaśūnyataikarasamahāsukhamayasya bhagavataḥ sādhyasya bhāvyamānatvāt. na khalv ākāramātraṃ bhāvyate. dharmatāmātraṃ cākāracakram apāsya taṭasthaṃ na saṃbhavati, yat kevalaṃ bhāvanīyām. syāt kevalaṃ tadbhāvanā, tattvārthabhāvanā naiva. tad uktam āryadevapādaiḥ— abhāvabhāvanāṃ mūḍhāḥ kevalāṃ ya upāsate | te vyomadharmiṇo bālāḥ prayānti jaḍatāṃ parām || iti. āryapādaiś ca— anutpādeti śūnyeti nirātmeti ca dharmatām | yo bhāvayati mandātmā na tāṃ bhāvayati hy asau || iti. tato devatākāramātraṃ sthirīkṛtya yuganaddharūpatayaiva gurūpadeśato mahāsukhamayaṃ bhāvyata iti kva yathoktadoṣāvakāśaḥ?
[ [ "Author", "āryadevapādaiḥ" ], [ "Author", "āryapādaiś" ], [ "Quote", "abhāvabhāvanāṃ mūḍhāḥ kevalāṃ ya upāsate |\n te vyomadharmiṇo bālāḥ prayānti jaḍatāṃ parām ||" ], [ "Quote", "anutpādeti śūnyeti nirātmeti ca dharmatām |\n yo bhāvayati mandātmā na tāṃ bhāvayati hy asau ||" ] ]
ratnarakṣita_padminī.txt_5
21
sākāraṃ cedaṃ jñānam eṣṭavyam. yadi punaḥ sākāraṃ jñānaṃ neṣyate, tadānākāratvena sarvatra viṣaye tulyatvāt, vibhāgena viṣayavyavasthā na sidhyati. yat punaḥ kecid āhuḥ—pūrvaṃ jñānaṃ pramāṇam, uttaraṃ jñānaṃ pramāṇaphalam iti, tan na yuktam. tathā hi prathamakṣaṇabhāvi tāvaj jñānaṃ na pramāṇam, pramāṇaphalabhūtasya dvitīyajñānasyānutpatteḥ. phalabhūtajñānotpattau ca pūrvasya kṣaṇikatvena vināśāt, kathaṃ ghaṭādiviṣayaṃ jñānaṃ pramāṇaṃ bhavati? nāpi samānakālabhāvi jñānaṃ phalam ucitam, upakāryopakārakatvābhāvāt, savyetaragoviṣāṇayor iva. tasmāt paramārthataḥ pramāṇaphalayor nāsti bhedaḥ. kālpanikas tu vyāvṛttikṛto bhedaḥ vikalpabuddhau vyavasthāpyate.
[]
mokṣākaragupta_tarkabhāṣā.txt_22
313
duṣkarair niyamais tīvrair mūrtiḥ śuṣyati duḥkhitā | duḥkhād vikṣipyate cittaṃ vikṣepāt siddhir anyathā || ity āha—pañcakāmasevyamāna iti. sarvāsām eva māyānāṃ strīmāyaiva viśiṣyate | jñānatrayaprabhedo 'yaṃ sphuṭam atraiva lakṣyate || iti nyāyena pañcasu kāmeṣūpabhujyamāneṣu pradhānaṃ strīsevā, upāyakauśalena mahāmudrāsiddhihetutvāt. atas tadarthaṃ vājīkaraṇam nirdeṣṭum āha—ghoramardīti. ghorāṇāṃ vikalpānāṃ sahajodayakāle 'staṅgamanān mardanayogyam. mahāyuddhaṃ rativaicitryaṃ kriyamāṇam ekena puṃsā tatra strīlakṣaṃ jīyate 'bhibhūyate vājīkaraṇena. kim evaṃ dṛśyata iti āha—ekapuṃsa iti. ekaḥ pumān mahākāmī dṛśyata āryadharmodgatādir aṣṭaṣaṣṭistrīsahasrāṇām upalakṣaṇatvāt strīlakṣam abhibhavann iti śeṣaḥ. tasmāt kāmayet. ekenety ekaḥ. sarvān iti sarvāḥ. atra copāyo vājīkaraṇam iti. bodhicittasya drāvaṇaṃ dhāraṇaṃ vṛddhiś ca. etat trayaṃ yathā bhavati tad vakṣyāmaḥ.
[ [ "Quote", "duṣkarair niyamais tīvrair mūrtiḥ śuṣyati duḥkhitā |\n duḥkhād vikṣipyate cittaṃ vikṣepāt siddhir anyathā ||" ], [ "Quote", "sarvāsām eva māyānāṃ strīmāyaiva viśiṣyate |\n jñānatrayaprabhedo 'yaṃ sphuṭam atraiva lakṣyate ||" ] ]
abhayākaragupta_abhayapaddhati.txt_5
160
atra cittāmātravādinaḥ svātmani kriyāvirodhaṃ vighaṭayituṃ svapakṣaprasādhanāya dṛṣṭāntam udbhāvayann āha—ātmabhāvam ityādi. ātmabhāvaṃ yathā dīpaḥ saṃprakāśayatīti cet | ātmabhāvaṃ svasvarūpaṃ yathā dīpaḥ pradīpaḥ saṃprakāśayati dyotayati. yathā hi kilāndhakārāvṛtaghaṭādivastupratipattaye pradīpa upādīyate, na tathā pradīpaprakāśanāya pradīpāntaram, api tu ghaṭādi prakāśayann eva ātmānam api prakāśayati, tathā prakṛte 'pi svasaṃvedane veditavyam. na cāpi kvacid virodho dṛṣṭa iti sarvatra yojanīyam. tasmāt pradīpavad avirodha eveti cet, yady evaṃ manyase, tadā naivaṃ vaktavyam. kuta ity āha—naivetyādi. naiva prakāśyate dīpo yasmān na tam asāvṛtaḥ || Bca_9.18 || naiva prakāśyate ghaṭādivan naivoddayotyate dīpaḥ, yasmān na tamasāvṛtaḥ na andhakārapihitaḥ. vidyamānasyāvaraṇasyāpanayanaṃ prakāśanam. tato yuktaṃ ghaṭādīnāṃ prakāśanam, teṣāṃ prāg vidyamānatvāt. naivaṃ pradīpasya, tasya prāg avidyamānatvāt. na ca avidyāmānasya prakāśanaṃ yuktam, asattvāt. tasmān naiva prakāśyate dīpaḥ. iti visadṛśatvān na pradīpadṛṣṭāntāt sādhyasiddhiḥ.
[]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_66
276
yasmin vimalanabhasi meghādyāvaraṇarahite nirmite 'ntarālāvalambitayā vyāpārite, locanārdhe pihitāpihitanetre sphuradurukaruṇayā ārdrāt sarasād āśayāc cittād āśrayaṃ vikalpacittam aśnāti niḥsvabhāvīkaroti iti tasmāt. anena saṃpradāya uktaḥ. uktaṃ ca. andhakāre na kiṃcid api cintayed ity uddeśaḥ. anyatra ca— utpāṭya ca manomūlaṃ kṛtvā śūnye 'tha gharṣaṇam | avidyātimirāndhānām añjanaṃ kim ataḥ param || iti. sarahapādair api— savvabhāva vaḍha khasama karijjaï | khasamasahāveṃ cīa dharijjaï || so vi cīa acīa karijjaï | tenāṇuttarabohi lahijjaï || iti. anena sarvākāranirākāro hetur ity uktaṃ bhavati. sadasadubhayabhāvābhāvanirbhedī sadasadādicatuṣkoṭivinirmuktaḥ. akasmād vikalpahetum anapekṣya svānubhavo bhavatīti śeṣaḥ. udayann utpādyamāno 'khiladhūmādidaśanimittānugamo yasya sa śūnyatāyāḥ sambandhī. nimittāny utpannakramadyotakāni saṃvṛtiparamārthasatyaikatvaprakāśakāni.
[ [ "Author", "sarahapādair" ], [ "Quote", "utpāṭya ca manomūlaṃ kṛtvā śūnye 'tha gharṣaṇam |\n avidyātimirāndhānām añjanaṃ kim ataḥ param ||" ], [ "Quote", "savvabhāva vaḍha khasama karijjaï |\n khasamasahāveṃ cīa dharijjaï ||\n so vi cīa acīa karijjaï |\n tenāṇuttarabohi lahijjaï ||" ] ]
raviśrījñāna_guṇabharaṇī.txt_8
191
tathā ca— sahajānandasvabhāvo 'haṃ paramāntaṃ viramādikam | ity etad api vighaṭate | tathā— tat sādhyaṃ yoginītantre sahajākhyaṃ mahāsukham | paramānte bhavel lakṣyaṃ viramādau ca yatnataḥ || ity ādikam api vighaṭate | tathā— prathamaṃ kalaśābhiṣekaṃ dvitīyaṃ guhyam uttamam | prajñājñānaṃ tṛtīyaṃ vai caturthaṃ tat punas tathā || iti | prajñājñānābhiṣekas tu sahajābhiṣeko yata idam api pratihanyate | ata evamādigranthavighaṭanenāgamavirodhāt tṛtīye vikalparūpo vimardo naiṣitavyaḥ | yatas tatra nirvikalpakavedanam evāste |
[ [ "Quote", "sahajānandasvabhāvo 'haṃ paramāntaṃ viramādikam |" ], [ "Quote", "tat sādhyaṃ yoginītantre sahajākhyaṃ mahāsukham |\n paramānte bhavel lakṣyaṃ viramādau ca yatnataḥ ||" ], [ "Quote", "prathamaṃ kalaśābhiṣekaṃ dvitīyaṃ guhyam uttamam |\n prajñājñānaṃ tṛtīyaṃ vai caturthaṃ tat punas tathā ||" ] ]
sekanirdeśapañjikā.txt_21
385
vajragurur āha—kramavṛttyā śikṣante, na yugapad iti bhagavataiva nirdiṣṭaṃ laṅkāvatārasūtre— atha khalu mahāmatir bodhisattvo mahāsattvaḥ punar api svacittadṛśyadhārāviśuddhyārthaṃ bhagavantam adhyeṣate sma—kathaṃ bhagavan svacittadṛśyadhārā viśuddhyati yugapat kramaśo vā? bhagavān āha—kramavṛttyā mahāmate svacittadṛśyadhārā viśuddhyati, na yugapat. tadyathā mahāmate āmraphalāni kramaśaḥ pacyante, na yugapat. evam eva mahāmate tathāgataḥ sarvasattvānāṃ kramaśaḥ svacittadṛśyadhārāṃ viśodhayati, na yugapat. tadyathā mahāmate kumbhakāraḥ kramaśo bhāṇḍāni kurute, na yugapat. evam eva mahāmate tathāgataḥ sarvasattvānāṃ kramaśaḥ svacittadṛśyadhārāṃ viśodhayati, na yugapat. tadyathā mahāmate pṛthivyāṃ sarvatṛṇagulmauṣadhivanaspatayaḥ kramavṛttyā virohanti, na yugapat. evam eva mahāmate tathāgataḥ sarvasattvānāṃ kramaśaḥ svacittadṛśyadhārāṃ viśodhayati, na yugapat. tadyathā mahāmate hāsyalāsyagītacitravīṇālekhyayogāḥ kramaśaḥ pravartante, na yugapat. evam eva mahāmate tathāgataḥ sarvasattvānāṃ kramaśaḥ svacittadṛśyadhārāṃ viśodhayati, na yugapat.
[ [ "Author", "bhagavataiva" ], [ "Title", "laṅkāvatārasūtre" ], [ "Quote", "atha khalu mahāmatir bodhisattvo mahāsattvaḥ punar api svacittadṛśyadhārāviśuddhyārthaṃ bhagavantam adhyeṣate sma—kathaṃ bhagavan svacittadṛśyadhārā viśuddhyati yugapat kramaśo vā?\n\n bhagavān āha—kramavṛttyā mahāmate svacittadṛśyadhārā viśuddhyati, na yugapat. tadyathā mahāmate āmraphalāni kramaśaḥ pacyante, na yugapat. evam eva mahāmate tathāgataḥ sarvasattvānāṃ kramaśaḥ svacittadṛśyadhārāṃ viśodhayati, na yugapat. tadyathā mahāmate kumbhakāraḥ kramaśo bhāṇḍāni kurute, na yugapat. evam eva mahāmate tathāgataḥ sarvasattvānāṃ kramaśaḥ svacittadṛśyadhārāṃ viśodhayati, na yugapat. tadyathā mahāmate pṛthivyāṃ sarvatṛṇagulmauṣadhivanaspatayaḥ kramavṛttyā virohanti, na yugapat. evam eva mahāmate tathāgataḥ sarvasattvānāṃ kramaśaḥ svacittadṛśyadhārāṃ viśodhayati, na yugapat. tadyathā mahāmate hāsyalāsyagītacitravīṇālekhyayogāḥ kramaśaḥ pravartante, na yugapat. evam eva mahāmate tathāgataḥ sarvasattvānāṃ kramaśaḥ svacittadṛśyadhārāṃ viśodhayati, na yugapat." ] ]
āryadeva_sūtaka.txt_5
293
dhūma ityādi. sarvabāhyādhyātmavyāpakadhūmākāraḥ śūnyābhāsaḥ. ayaṃ ca meghābhāsānantaram utpadyate. yathoktam— prathamaṃ meghavad bhāti dvitīyaṃ dhūmasannibham | iti. calajjalākārā marīciḥ. khadyotadīpākārau prasiddhau. etāni catvāri nimittāni nīrandhragṛhe 'ndhakārabhavatvād rātriyoga ākāśayogaś ca. yathoktaṃ śrīsamājādau prathamadvitīyavilomena— nirodhavajragate citte nimittodgrāha jāyate || pañcadhā tan nimittaṃ tu bodhivajreṇa bhāṣitam | prathamaṃ marīcikākāraṃ dvitīyaṃ dhūmasannibham || tṛtīyaṃ khadyotakākāraṃ caturthaṃ dīpam ujjvalam | pañcamaṃ tu sadālokaṃ nirabhragaganasannibham || iti. tato nirabhragaganābhāsapūrvako vahnyākāraḥ śūnyābhāso jvālā. indubhāskarābhāsau prasiddhau. tama iti rāhvālokaḥ kṛṣṇaratnavad ābhāsaḥ. kaleti vidyudābhāsaḥ. mahābindur iti sacarācaradyotakanīlavarṇacandramaṇḍalākārābhāsaḥ. etāni ṣaṇnimittāni nirabhragaganālokabhavatvad divāyogo 'bhyavakāśayogaś ca. tatas tanmadhyagāmisambhogakāyātmakabuddhabimbadarśanapūrvakam ekakṣaṇe karasthanīropamasvacchasarvākāraṃ ghaṭapaṭādidarśanaṃ viśvabimbaṃ prabhāsvaram.
[ [ "Title", "śrīsamājā" ], [ "Quote", "prathamaṃ meghavad bhāti dvitīyaṃ dhūmasannibham |" ], [ "Quote", "nirodhavajragate citte nimittodgrāha jāyate ||\n pañcadhā tan nimittaṃ tu bodhivajreṇa bhāṣitam |\n\n prathamaṃ marīcikākāraṃ dvitīyaṃ dhūmasannibham ||\n tṛtīyaṃ khadyotakākāraṃ caturthaṃ dīpam ujjvalam |\n pañcamaṃ tu sadālokaṃ nirabhragaganasannibham ||" ] ]
raviśrījñāna_guṇabharaṇī.txt_25
413
imam evārthaṃ dyotayann āha bhagavān śrīguhyasamājamahāyogatantre | tadyathāpi nāma bhagavantaḥ sarvatathāgatā bodhicittaṃ sarvatathāgatajñānotpādanavajrapadakaram | tac ca bodhicittaṃ na kāyasthitaṃ na vāksthitaṃ na cittasthitam | yaś ca dharmas traidhātuke na sthitas tasyotpādo nāsti | idaṃ sarvatathāgatajñānotpādanavajrapadam | na ca bhagavantaḥ sarvatathāgatāḥ svapnasyaivaṃ bhavaty ahaṃ traidhātuke svapnapadaṃ darśayeyam | na ca puruṣasyaivaṃ bhavaty aham svapnaṃ paśyeyam iti | sā ca traidhātukakriyā svapnopamā svapnasadṛśī svapnasambhūtā || evam eva bhagavantaḥ sarvatathāgatā yāvanto daśadiglokadhātuṣu sarvabuddhabodhisattvā yāvantaḥ sarvasattvāḥ sarve te svapnanairātmyapadenānugantavyāḥ || iti ||
[ [ "Author", "bhagavān" ], [ "Title", "śrīguhyasamājamahāyogatantre" ], [ "Quote", "tadyathāpi nāma bhagavantaḥ sarvatathāgatā bodhicittaṃ sarvatathāgatajñānotpādanavajrapadakaram | tac ca bodhicittaṃ na kāyasthitaṃ na vāksthitaṃ na cittasthitam | yaś ca dharmas traidhātuke na sthitas tasyotpādo nāsti | idaṃ sarvatathāgatajñānotpādanavajrapadam |\n\n na ca bhagavantaḥ sarvatathāgatāḥ svapnasyaivaṃ bhavaty ahaṃ traidhātuke svapnapadaṃ darśayeyam | na ca puruṣasyaivaṃ bhavaty aham svapnaṃ paśyeyam iti | sā ca traidhātukakriyā svapnopamā svapnasadṛśī svapnasambhūtā || evam eva bhagavantaḥ sarvatathāgatā yāvanto daśadiglokadhātuṣu sarvabuddhabodhisattvā yāvantaḥ sarvasattvāḥ sarve te svapnanairātmyapadenānugantavyāḥ ||" ] ]
āryadeva_sūtaka.txt_33
343
idam eva ca tattvadarśanam | yat prajñācakṣuṣā nirūpayataḥ samyagjñānāloke sati sarvadharmāṇām adarśanam iti | yathoktaṃ bhagavatyām katamad buddhānāṃ bhagavatāṃ jñānacakṣuḥ? yena na kiṃcit paśyanti | tathā katamat paramārthadarśanam? yat sarvadharmāṇām adarśanam | iti |
[ [ "Title", "bhagavatyām" ], [ "Quote", "katamad buddhānāṃ bhagavatāṃ jñānacakṣuḥ? yena na kiṃcit paśyanti |" ], [ "Quote", "katamat paramārthadarśanam? yat sarvadharmāṇām adarśanam |" ] ]
abhayākaragupta_abhayapaddhati.txt_35
257
rūpitve 'pi nāvyāpitvadoṣaḥ, rūpasyāpi vyāpitvāt. tad uktaṃ bhagavatyām— rūpānantatayānantapāramiteyam ityādi. ghaṭasya tu grāhyagrāhakābhiniveśaprabhavatvād avyāpitvavyavahāraḥ, na tu rūpitvamātreṇa. śūnyataikarasamahākaruṇākṛtapraṇidhipāramitāmayatvena hi viśvarūpatā, na tu śūnyatāmātrabhāvanayā. śrīsaṃvarādyākāraś ca tathaiva bhāvyamāno viśvarūpaḥ sidhyan kena nivāraṇīyaḥ.
[ [ "Title", "bhagavatyām" ], [ "Quote", "rūpānantatayānantapāramiteyam" ] ]
ratnarakṣita_padminī.txt_10
308
samasukhe akṣarasukhe. dharmo dharmadhātuḥ. etenaitad uktaṃ— sarvataḥ pāṇipādādyaṃ sarvato 'kṣiśiromukham | sarvataḥ śrutimān loke sarvam āvṛtya tiṣṭhati || iti.
[ [ "Quote", "sarvataḥ pāṇipādādyaṃ sarvato 'kṣiśiromukham |\n sarvataḥ śrutimān loke sarvam āvṛtya tiṣṭhati ||" ] ]
raviśrījñāna_guṇabharaṇī.txt_40
149
itthaṃ sarvathā buddher apratipattau tat saṃvedanam atīva ayuktam ity āha—prakāśā vetyādi. prakāśā vāprakāśā vā yadā dṛṣṭā na kenacit | vandhyād uhitṛlīleva kathyamānāpi sā mudhā || Bca_9.23 || prakāśā vā prakāśātmikā dīpavat. aprakāśā vāprakāśātmikā ghaṭādivat. parasparasamuccaye vāśabdadvayam. buddhiḥ yadā dṛṣṭā na kenacit, na pratipannā kenacit pratipattrā svayaṃrūpeṇa vā. yadeti padaṃ tadety ākarṣati. tadā vandhyāyā aprasavadharmiṇyāḥ striyā duhitā putrī, tasyā līlā vilāso lalitaṃ tadvat. kathyamānāpy ākhyāyamānāpi sā mudhā. seti buddhiḥ. mudheti niṣphalā. vandhyād uhitur avidyamānatayā pratipannatvāt tallīlā sutarām apratipannety abhiprāyaḥ. athavā. anutpannāniruddhasvabhāvatayā vandhyād uhitṛsthānīyā buddhiḥ. apratītatatsvabhāvatayā tallīlāvat svasaṃvittiḥ. tadapratīteḥ tasyā api apratītir iti kathyamānāpi yuktirahitena vacanamātreṇa sā svasaṃvittir mudhāḥ, anupādeyatvān niṣprayojanā.
[]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_55
130
syād etat—yad etan māyādisamānasvabhāvaṃ vasturūpaṃ yoginaḥ pratipadyante, tad eva yadi prākṛtako 'pi janaḥ pratipadyate, kva tarhi vipratipattir astīty āha lokenetyādi— lokena bhāvā dṛśyante kalpyante cāpi tattvataḥ | na tu māyāvad ity atra vivādo yogilokayoḥ || Bca_9.5 || lokena prākṛtakajanena. hetupratyayaṃ pratītya bhavanti, svarūpaṃ labhante iti bhāvāḥ. na punaḥ pāramārthikaṃ rūpaṃ nijam eṣām asti, iti bhāvaśabdena niḥsvabhāvatābhidhānaṃ pratīyate. satsvarūpeṇa na kevalaṃ dṛśyante kalpyante cāpi tattvataḥ. yathāpratītasvabhāvenaiva paramārthato 'dhyavasīyante, abhiniviśyanta iti yāvat, yad etad asmatpratītigocaro vasturūpam, tad vāstavam evety abhimananāt. na tu māyāvat, na tu punar yathā yoginā māyeva māyāvat svabhāvaśūnyā dṛśyante, paramārthatas tathā pratīyanta ity atrāsmin vivādo vipratipattir yogilokayoḥ yoginā saha lokasyety arthaḥ. tatpratipanne vastuttattve lokasyāpratipatteḥ lokena saha vā yoginaḥ, tatpratipanne yoginā yathārthatāpratiṣedhāt. ayam abhiprāyaḥ—sarvabhāvānāṃ sāṃvṛtaṃ pāramārthikaṃ ceti rūpadvayam asti. tatra yat sāṃvṛtaṃ tad eva lokena pratīyate. yat tu pāramārthikaṃ tad yoginety uktam. yathā māyākāranirmitahastyādirūpam eva mantrādisāmarthyavibhramitalocano janaḥ paśyati. māyākāras tu tatsvabhāvādi nijaṃ tatsvarūpam. evaṃ yogilokayor api yathāyogaṃ pratipattavyam.
[]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_36
151
evaṃ tarhi yathā māyāpuruṣavadhādau na prāṇātipātaḥ, tathā tadaparapuruṣavadhādāv api na syāt, abhinnasvabhāvatvāt, ity atrāha—māyāpuruṣa ityādi. māyāpuruṣaghātādau cittābhāvān na pāpakam | māyāpuruṣasya ghātādau māraṇādau. ādiśabdena tasyādattādi gṛhṇataḥ. samāne 'pi niḥsvabhāvatve cittasya vijñānasya māyāpuruṣasaṃtāne 'bhāvād asattvān na pāpakaṃ nākuśalam utpadyate prāṇātipātādi. pāpam eva pāpakam, svārthe kanvidhānāt. tatrāpi māraṇābhiprāyeṇa prahāraṃ dadato bhavaty eva aśubham, na tu prāṇātipātaḥ. māyāpuruṣād anyatra kathaṃ prāṇātipāta iti ced āha—cittam āyetyādi. cittamāyāsamete tu pāpapuṇyasamudbhavaḥ || Bca_9.11 || cittam eva māyā cittamāyā, tayā samete yukte, māyāsvabhāvena cittena saṃbaddha ity arthaḥ. tuśabdaḥ pūrvasmād viśeṣārthaḥ. puṇyaṃ ca pāpaṃ ca puṇyapāpe, tayoḥ sukṛt aduṣkṛtayoḥ samudbhavaḥ samutpattiḥ. upakārāpakārayor iti sāmagrīviśeṣāt kāryaviśeṣaḥ. yathā saty api gomayetarajanmanor vartikayor ākārasāmye kāraṇabhedāt svabhāvabhedaḥ. tathā ihāpi noktadoṣaprasaṅgaḥ.
[]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_57
359
arthināṃ dehīti śabdaśrutim eva tāvad bhāvayatām amī māṃ yācanta ity avetya muhurmuhur bodhisattvānāṃ yat sukham utpadyate tad eva tāvan nirvāṇasukhād api sātiśayam | kim uta bāhyādhyātmikavastutyāgād arthijanaṃ toṣayatām iti | kiṃ punar ādhyātmikam api vastu tyajatāṃ bodhisattvānāṃ śārīram api duḥkhaṃ notpadyate | yata evam abhidhīyata ity āha—naiva hi mahātmanām acetanānām iva cchidyamānānāṃ śarīraduḥkhodayasambhavaḥ | yathoktam āryagaganagañjasamādhau— tad yathāpi nāma syān mahāśālavanam | tasmin kaścid āgatya śālaṃ chindyāt | tatra teṣām avaśiṣṭānāṃ śālānāṃ naivaṃ bhavati—eṣa cchinnaḥ | vayam acchinnā iti | na teṣām anunayaḥ | na pratighaḥ | na kalpaḥ | na vikalpaḥ | yaivaṃ kṣāntiḥ | iyaṃ bodhisattvasya paramā gaganasamā kṣāntipariśuddhir iti | uktaṃ ca ratnāvalyām— śarīraduḥkhaṃ naivāsya duḥkhaṃ syātkena mānasam | lokaduḥkhaṃ karuṇayā tenaivāsya sthitiściram ||
[ [ "Title", "āryagaganagañjasamādhau" ], [ "Title", "ratnāvalyām" ], [ "Quote", "tad yathāpi nāma syān mahāśālavanam | tasmin kaścid āgatya śālaṃ chindyāt | tatra teṣām avaśiṣṭānāṃ śālānāṃ naivaṃ bhavati—eṣa cchinnaḥ | vayam acchinnā iti | na teṣām anunayaḥ | na pratighaḥ | na kalpaḥ | na vikalpaḥ | yaivaṃ kṣāntiḥ | iyaṃ bodhisattvasya paramā gaganasamā kṣāntipariśuddhir iti |" ], [ "Quote", "śarīraduḥkhaṃ naivāsya duḥkhaṃ syātkena mānasam |\n lokaduḥkhaṃ karuṇayā tenaivāsya sthitiściram ||" ] ]
candrakīrti_madhyamakāvatāra_1-5.txt_10
99
evam anyatrāpi yathāsūtram avagantavyam. uktaṃ ca— sarvapāramitābhis tvaṃ nirmalābhir anindite | candralekh eva tārābhir anuyātāsi sarvadā || iti.
[ [ "Quote", "sarvapāramitābhis tvaṃ nirmalābhir anindite |\n candralekh eva tārābhir anuyātāsi sarvadā ||" ] ]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_5
372
asmād api saṃvegamanasikārāc cittasyānarthavivarjanena rakṣā vidhātavyety āha. aticireṇa kālena labdham uktaṃ kṣaṇavaraṃ smaraṇena cetasi kṛtvā punaḥ punar antaraṃ sthirīkaromīdṛśam uktasvabhāvam. aprakampyaṃ kampayitum aśakyaṃ kāmādivitarkapavanaiḥ parvatarājavat. evam etābhyāṃ śīlasamādhibhyām anyonyasaṃvardhakābhyāṃ cittakarmapariniṣpattiḥ. tasmād avasthitam etat—cittaparikarmaiva bodhisattvaśikṣā iti. tena yad uktam— cittarakṣāvrataṃ muktvā bahubhiḥ kiṃ mama vrataiḥ | tat pariniṣṭhitam.
[ [ "Quote", "cittarakṣāvrataṃ muktvā bahubhiḥ kiṃ mama vrataiḥ |" ] ]
prajñākaramati_bcap_c5.txt_12
87
śabdamātraṃ saṃvṛtir ity anabhijñāḥ. na hi śabdamātraṃ saṃvṛtir iti kasyāpi saugatasya matam. yad api nāmamātram idaṃ sarvaṃ saṃjñāmātre pratiṣṭhitam | abhidhānāt pṛthagbhūtam abhidheyaṃ na vidyate || iti sūtre 'bhihitam, tatrāpi ye vastubhūtam evābhidhānam abhidheyaṃ ca tatpṛthagbhūtam api kalpayanti, tanmatapratiṣedhāya kalpanāpratiṣṭhitatvam evābhidhānābhidheyayor upadarśitam. saṃjñā hy atra kalpanā. kalpanārūpam evābhidhānaṃ nāmaśabdenābhipretam. na tu śrotrajñānapratibhāsī, arthasya avācakatvāt. tanmātratve ca viśvasya rūpādivaicitryapratibhāso na bhavet, nāpi skandhādivyavasthā.
[ [ "Title", "sūtre" ], [ "Quote", "nāmamātram idaṃ sarvaṃ saṃjñāmātre pratiṣṭhitam |\n abhidhānāt pṛthagbhūtam abhidheyaṃ na vidyate ||" ] ]
abhayākaragupta_munimatālaṅkāra.txt_40
330
niścayaṃ niścitatvaṃ kriyāviśeṣaṇam. śaṃkarādayaḥ svayam aniścitatattvāḥ pareṣām api tanniścayaṃ na vadantīti bhāvaḥ. taddeśitaśūnyatāsamādhir eva niruttaraṃ viṣaśamanam iti prathamapraśnavisarjanam. śūnyeṣv iti. ekānekasvabhāvavirahān niḥsvabhāveṣu. yaḥ pratītyasamutpādaḥ śūnyatā saiva te matā | [Lokātītastava 22ab] iti. sarvadharmeṣu skandhadhātvāyataneṣu sarpo daṃṣṭrā viṣaṃ ca katham? nāsty evaivaṃ śūnyatāyā viṣatattvasya niścayena viṣam avaśyaṃ vinaśyatīty arthaḥ.
[ [ "Quote", "yaḥ pratītyasamutpādaḥ śūnyatā saiva te matā |" ] ]
abhayākaragupta_abhayapaddhati.txt_22
214
asya ca neyanītatayā dvividho 'rthaḥ | tatra nītārthaḥ | tasmin tathāvidhe vilakṣaṇe nirvikalpaṃ vedanam | neyārthaś ca | ǟi na prathamo bindur na | anta na antyo na | majjha tahiṃ nirantaratvān madhyābhāve madhyas tatra na | naü bhava na bhavarūpaḥ | upāyārkasaṃlagno bindur bhavaḥ | sa na tattvam | naü nivvāṇa na nirvāṇarūpaḥ prajñācandrasaṃlagnaḥ | kas tarhi | ucyate—ubhaikarasasvabhāva eṣa eva sa paramamahāsukhaḥ | nātra parasyātmano vā vittiḥ | atra ca prāg uktaḥ karmamudrāsahajavyavasthāpita iva vajrasattvādivyapadeśo jñeyaḥ | tataḥ pukkasyādicaturdevīgītikācodanānantaraṃ svapnaprabuddhavat sambhogarūpeṇa bhagavadutthāne sattvārthāya śuddhalaukikavikalpāmukhībhāvena yad ālocanaṃ tad viramaḥ | atrāpi caturthaṃ tat punas tatheti caturthatvam | tad iti sahajopalabdham | punar iti sarvākāram | tatheti sahajavad boddhavyam iti kṛtvā | eka eva suratānandaś catuḥsaṅkhyāvacchinnaḥ iti vacanāt | yadā sarvam eva sahajarūpaṃ tadā samayamudrā caturānandarūpā | eka eva viramānandaḥ |
[ [ "Quote", "caturthaṃ tat punas tathe" ], [ "Quote", "eka eva suratānandaś catuḥsaṅkhyāvacchinnaḥ" ] ]
sekanirdeśapañjikā.txt_44
121
evam avidyātimiropaghātād atattvadṛśo bālāḥ yad etat skandhadhātvāyatanādisvarūpam upalabhante, tad eṣāṃ sāṃvṛtaṃ rūpam. tān eva skandhādīn yena svabhāvena nirastasamastāvidyāvāsanā buddhā bhagavantaḥ paśyanty ataimirikopalabdhakeśadarśananyāyena, tad eṣāṃ paramārthasatyam iti. yad āha śāstravit— vikalpitaṃ yat timiraprabhāvāt keśādirūpaṃ vitathaṃ tad eva | yenātmanā paśyati śuddhadṛṣṭis tat tattvam ity evam ihāpy avehi || iti.
[ [ "Author", "śāstravit" ], [ "Quote", "vikalpitaṃ yat timiraprabhāvāt keśādirūpaṃ vitathaṃ tad eva |\n yenātmanā paśyati śuddhadṛṣṭis tat tattvam ity evam ihāpy avehi ||" ] ]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_27
448
loke 'dṛṣṭaṃ varṇalopādikaṃ vede paśyann avaiyākaraṇo vedaṃ nāśayed iti vedarakṣārtham adhyeyaṃ vyākaraṇam. vaidikamantrāṇāṃ yajñe ūho 'py asti prakṛtyādivibhāgena. tajjñānārthaṃ cādhyeyam. brāhmaṇena niṣkāraṇo dharmaḥ ṣaḍ aṅgo vedo 'dhyeyo jñeyaś ca iti śrutyā cāṅgatvena vyākaraṇādhyayanaṃ vihitam | vyākaraṇaṃ hi śruter mukham |
[ [ "Title", "śrutyā" ], [ "Quote", "brāhmaṇena niṣkāraṇo dharmaḥ ṣaḍ aṅgo vedo 'dhyeyo jñeyaś ca" ] ]
viṭṭhalācārya_prasāda.txt_12
20
nanu pramitirūpāṃ kriyāṃ phalabhūtāṃ niṣpādayaj jñānaṃ pramāṇam iti prasiddham. tatra kāsau pramitiḥ yāṃ janayaj jñānaṃ pramāṇam iti cet? ucyate—iha nīlāder arthād jñānaṃ dvirūpam utpadyate—nīlākāraṃ nīlabodhasvabhāvaṃ ca. tatrānīlākāravyāvṛtyā nīlākāraṃ jñānaṃ pramāṇam. anīlabodhavyāvṛtyā nīlabodharūpaṃ pramitiḥ. saiva phalam, yathoktam— arthasārūpyam asya pramāṇam, arthādhigatiḥ pramāṇaphalam. iti. etac ca vikalpapratyayena bhinnaṃ vyavasthāpyate. paramārthatas tu nāsty eva bhedaḥ,yathoktam—tad eva pratyakṣaṃ jñānaṃ pramāṇaphalam iti.
[ [ "Quote", "arthasārūpyam asya pramāṇam, arthādhigatiḥ pramāṇaphalam." ] ]
mokṣākaragupta_tarkabhāṣā.txt_21
188
tarhi— viramādau lakṣayet tac ca ānandatrayavarjitam || iti katham | atrāpi viramaś cāsāv ādiś ceti pūrvavan neyam |
[ [ "Quote", "viramādau lakṣayet tac ca ānandatrayavarjitam ||" ] ]
sekanirdeśapañjikā.txt_18
71
avidyāvāsabhūmipratyayam anāsravakarmahetukam eṣāṃ punarjanmāstīti śrīmālāsiṃhanāde paṭhitam— tadyathāpi nāma bhagavann upādānapratyayāḥ sāsravakarmahetukās trayo bhavāḥ saṃbhavanti. evam eva bhagavann avidyāvāsabhūmipratyayā anāsravakarmahetukā arhatāṃ pratyekabuddhānāṃ vaśitāprāptānāṃ ca bodhisattvānāṃ manomayās trayaḥ kāyāḥ sambhavanti. iti vistaraḥ.
[ [ "Title", "śrīmālāsiṃhanāde" ], [ "Quote", "tadyathāpi nāma bhagavann upādānapratyayāḥ sāsravakarmahetukās trayo bhavāḥ saṃbhavanti. evam eva bhagavann avidyāvāsabhūmipratyayā anāsravakarmahetukā arhatāṃ pratyekabuddhānāṃ vaśitāprāptānāṃ ca bodhisattvānāṃ manomayās trayaḥ kāyāḥ sambhavanti." ] ]
abhayākaragupta_munimatālaṅkāra.txt_24
106
uktaṃ ca— abhūtaṃ khyāpayaty arthaṃ bhūtam āvṛtya vartate | avidyā jāyamānaiva kāmalātaṅkavṛttivat iti. tad upadarśitaṃ ca pratītyasamutpannaṃ vasturūpaṃ saṃvṛtir ucyate. tad eva lokasaṃvṛtisatyam ity abhidhīyate, lokasyaiva saṃvṛtyā tat satyam iti kṛtvā. yad uktam— mohaḥ svabhāvāvaraṇādi saṃvṛtiḥ satyaṃ tayā khyāti yad eva kṛtrimam | jagāda tat saṃvṛtisatyam ity asau muniḥ padārthaṃ kṛtakaṃ ca saṃvṛtim. iti.
[ [ "Quote", "abhūtaṃ khyāpayaty arthaṃ bhūtam āvṛtya vartate |\n avidyā jāyamānaiva kāmalātaṅkavṛttivat" ], [ "Quote", "mohaḥ svabhāvāvaraṇādi saṃvṛtiḥ satyaṃ tayā khyāti yad eva kṛtrimam |\n jagāda tat saṃvṛtisatyam ity asau muniḥ padārthaṃ kṛtakaṃ ca saṃvṛtim." ] ]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_12
270
niḥśeṣasaṃkhyayā ānto nirodhito baddho bahirnirgamābhāvād vikalpaś ca savāsanācaturaśītisahasracittakṣaṇalakṣaṇo vāyuś ca prāṇāpānavātau yena yatra vā. anena ca prāṇāyāmadhāraṇāṅge ukte. tathā ca— prāṇāyāmo dvimārgaskhalanam api bhaven madhyame prāṇaveśo bindau prāṇapraveśo hy ubhayagatihato dhāraṇā caikacittam || iti.
[ [ "Quote", "prāṇāyāmo dvimārgaskhalanam api bhaven madhyame prāṇaveśo\n bindau prāṇapraveśo hy ubhayagatihato dhāraṇā caikacittam ||" ] ]
raviśrījñāna_guṇabharaṇī.txt_2
348
tattvaṃ mahāmudrāsvabhāvaḥ | ataḥ saṃsāradoṣair na cchupyate | tasmāt prajñopāyasvabhāvādvayabodhicittabhāvanaiva sarvapāpaviśodhanī sarvaśreyaskarī ca | tad uktam āryanāgārjunapādaiḥ— mahāyānam idaṃ śreṣṭhaṃ bodhicittam idaṃ param | utpādayantu yatnena bodhicittaṃ samāhitāḥ || nānyopāyo 'sti saṃsāre svaparārthaprasiddhaye | bodhicittād ṛte buddhair dṛṣṭapūrvaḥ kadācana || iti |
[ [ "Author", "āryanāgārjunapādaiḥ" ], [ "Quote", "mahāyānam idaṃ śreṣṭhaṃ bodhicittam idaṃ param |\n utpādayantu yatnena bodhicittaṃ samāhitāḥ ||\n\n nānyopāyo 'sti saṃsāre svaparārthaprasiddhaye |\n bodhicittād ṛte buddhair dṛṣṭapūrvaḥ kadācana ||" ] ]
abhayākaragupta_abhayapaddhati.txt_40
435
unmattavratenāpy atyantaniṣprapañcacaryāyāṃ vyākhyātantroktakrameṇa caritavyam | tatrāyaṃ kramaḥ || nirvikalpo yadā vīraḥ sthitiṃ bhittvā ca laukikīm || ācaret sarvakāryāṇi buddhāḥ paśyanti tat tadā || bālavad vicared yuktyā sarvasiddhir na saṃśayaḥ | nirābhogo yadā yogī tadā varṣanti sampadaḥ || aśeṣapāpayuktānāṃ mohāvaraṇasusthitāḥ | unmattavratayogena ṣaṇmāsād amoghasiddhayaḥ || sarvabuddhān svayaṃ paśyet sarvakāmaiḥ prapūjyate | na kṣīṇo na ca hānitvaṃ svecchāyur jāyate vapuḥ || anuttarāṃ parāṃ bodhiṃ samprāpnoty aprayatnataḥ || vinā yatnena sidhyanti sarvakāmasukhotsukāḥ | paramagambhīrapadaṃ nityaṃ gacchaṃs tiṣṭhan niṣaṇṇakaḥ || prabhāsvarajñānakauśalyā yogināṃ lakṣaṇaṃ sadā | anena dhyānayogena cittaratnaṃ dṛḍhībhavet || adhiṣṭhānaṃ ca kurvanti buddhā bodhipratiṣṭhitāḥ || evaṃ bhūtvā niviṣṭas tu bhāvayed bhāvatatparaḥ | yāvan na khidyate cittaṃ samāhitamanaḥ sudhīḥ || khinnas tu paryaṭet paścād yathārucitaceṣṭitaḥ | bhāvayed vipulāṃ bodhim īṣadunmīlitekṣaṇaḥ || hasan jalpan kvacit tiṣṭhan kvacit kuryāt pravartanam | bhāvanāsaktacittas tu yathā khedo na jāyate || evaṃ samādhiyuktasya nirvikalpasya mantriṇaḥ | kālāvadhiṃ parityajya sidhyate 'nuttaraṃ padam || iti ||
[ [ "Quote", "nirvikalpo yadā vīraḥ sthitiṃ bhittvā ca laukikīm ||\n ācaret sarvakāryāṇi buddhāḥ paśyanti tat tadā ||\n bālavad vicared yuktyā sarvasiddhir na saṃśayaḥ |\n nirābhogo yadā yogī tadā varṣanti sampadaḥ ||\n aśeṣapāpayuktānāṃ mohāvaraṇasusthitāḥ |\n unmattavratayogena ṣaṇmāsād amoghasiddhayaḥ ||\n sarvabuddhān svayaṃ paśyet sarvakāmaiḥ prapūjyate |\n na kṣīṇo na ca hānitvaṃ svecchāyur jāyate vapuḥ ||\n anuttarāṃ parāṃ bodhiṃ samprāpnoty aprayatnataḥ ||\n vinā yatnena sidhyanti sarvakāmasukhotsukāḥ |\n paramagambhīrapadaṃ nityaṃ gacchaṃs tiṣṭhan niṣaṇṇakaḥ ||\n prabhāsvarajñānakauśalyā yogināṃ lakṣaṇaṃ sadā |\n anena dhyānayogena cittaratnaṃ dṛḍhībhavet ||\n adhiṣṭhānaṃ ca kurvanti buddhā bodhipratiṣṭhitāḥ ||\n evaṃ bhūtvā niviṣṭas tu bhāvayed bhāvatatparaḥ |\n yāvan na khidyate cittaṃ samāhitamanaḥ sudhīḥ ||\n khinnas tu paryaṭet paścād yathārucitaceṣṭitaḥ |\n bhāvayed vipulāṃ bodhim īṣadunmīlitekṣaṇaḥ ||\n hasan jalpan kvacit tiṣṭhan kvacit kuryāt pravartanam |\n bhāvanāsaktacittas tu yathā khedo na jāyate ||\n evaṃ samādhiyuktasya nirvikalpasya mantriṇaḥ |\n kālāvadhiṃ parityajya sidhyate 'nuttaraṃ padam ||" ] ]
āryadeva_sūtaka.txt_55
102
hir iti yasmāt prajñārthaṃ dānādiparikaraṃ śamathātmakaparikaraṃ vā munir jagau. tasmād utpādayet prajñām iti yojanīyam. utpādayed iti niṣpādayet sākṣātkuryāt bhāvayeta sevayed bahulīkuryād vā.
[]
prajñākaramati_bcap_c9_1-20.txt_8
neg_bca_5.67_x_bca_5.73
null
[]
null
taraa_14
null
[ [ "COMM", "kṛtvetyādi. ṣaṇṇāṃ pakṣāṇām anyatamasya phalasya sādhyatvād yad yad evābhiṣṭaṃ tad eva sākṣāt kṛtvā, paścāt sarvathaiva pradīpavan nirodha uttarakālaṃ sattvārthādiśūnyaḥ sākṣāt kartavyaḥ.\n\nnanu ṣaṭpakṣabhedena ṣaḍ eva nirodhāḥ syuḥ. tat katham eka eva nirodha ity āśaṅkyāha—abhinnetyādi. abhinnaṃ rūpaṃ yasya sa tathā. na hi nirodhānāṃ ṣaṭpakṣalakṣaṇabhede 'pi bhedo 'sti, abhāvaikarūpatayā nirodhasya samānatvāt. ayam arthaḥ—anyatamapakṣaṃ sākṣāt kṛtvā, paścāt tasya santānocchedarūpo nirodha iti saptamaṃ sādhyam." ] ]
null
neg_seni_13_x_bca_5.75
null
[]
null
neg_gg_2.14_x_bca_5.33
null
[]
null
neg_bca_5.88_x_bca_5.24
null
[]
null
neg_gg_1.43_x_medū_9
null
[]
null
cmt_2.9
null
[ [ "COMM", "vajreṇāṅkitam iti khaḍgasthaśrīkhaṇḍādhobhāge | evaṃ sarvatra karttikāyās tu muṣtyardhabhāge ||" ] ]
null
medū_21
null
[ [ "COMM", "nīpam iti || sāraṅgā mataṅgajāḥ kuraṅgā bhṛṅgā vā || \"sāraṅgaś cātake bhṛṅge kuraṅge ca mataṅgaje\" iti viśvaḥ || ardharūḍhair ekadeśodgataiḥ kesaraiḥ kiñjalkair haritaṃ pālāśavarṇa kapiśaṃ kṛṣṇapītaṃ ca || \"pālāśo harito harit\" iti | \"śyāvaḥ syāt kapiśo dhūmradhūmalau kṛṣṇalohite\" iti cāmaraḥ || śyāmavarṇam iti yāvat || \"varṇo varṇena\" iti samāsaḥ || nīpaṃ sthalakadambakusumam || \"atha sthakadambake | nīpaḥ syāt pulake\" iti śabdārṇave || dṛṣṭvā saṃprekṣya | viditveti yāvat | tathā kacchev anukaccham || || \"avyayaṃ vibhakti-\" ityādinā vibhaktyarthe 'vyayībhāvaḥ || \"jalapāyam anūpaṃ syāt puṃsi kacchas tathāvidhaḥ\" ity amaraḥ || āvirbhūtāḥ prathamāḥ prathamotpannā mukulā yāsāṃ tāḥ kandalīr bhūmikadalīḥ || \"droṇaparṇī snigdhakandā kandalī bhūkadaly api iti śabdārṇave || jagdhvā bhakṣayitvā || \"ado jagdhiḥ-\" iti jagdhyādeśaḥ || araṇyeṣv adhikasurabhim atighrāṇatarpaṇaṃ \"dagdhāraṇyeṣu\" iti pāṭhe \"dagdham\" ity adhikaviśeṣaṇam || arthavaśāt kandalīś ca dṛṣṭvaivety anvayo draṣṭavyaḥ || urvyā bhūmer gandham āghrāya jalalavamuco meghasya te tava mārgaṃ sūcayiṣyanty anumāpayiṣyanti | yatra yatra vṛṣṭikāryaṃ kandalīmukulanīpakusumādikaṃ dṛśyate tatra tatraḥ tvayā vṛṣṭam ity anumīyata iti bhāvaḥ ||" ] ]
null
neg_cmt_3.31_x_gg_1.17
null
[]
null
bca_5.29
null
[ [ "COMM", "smṛtim adhikṛtyādhunā prāha.\n\nyataḥ smṛter abhāve dūṣaṇam evaṃ syāt. tasmād idam atra doṣaṃ paśyatā smṛtir ālabambhanāsaṃpramoṣalakṣaṇā manodvārān manogṛhapraveśamārgāt nāpaneyā nāpasāryā, sadāvasthāpayitavyety arthaḥ. atha kadācit pramādatas tato 'pagacchet, tadā gatāpi punar nirvartyopasthāpyā tatraivāropayitavyā. katham? saṃsmṛtya manasi nidhāya āpāyikīṃ narakādidurgativyathām.\n\ntatra dvādaśemāḥ smṛtayo niṣphalaspandavarjanārthaṃ tathāgatājñānatikramānupālanavipākagauravasmṛtiprabhṛtayaḥ śikṣāsamuccaye pradarśitāḥ. tata eva vivekenāvadhāryāḥ.\n\nsāpi smṛtis tīvrādarāt samutpadyate. ādaro 'pi śamathamāhātmyam avagamya ātāpena jāyate. etac ca yathāvasaraṃ vakṣyāmaḥ." ] ]
null
ssa_1.4
null
[ [ "COMM", "bhaktimatāṃ vyākhyātarūpabhaktiśālināṃ sarvatra bhuvanaviṣaye kiṃ na kṣetraṃ parasiddhisamudayasthānam, kva ca eṣāṃ mananatrāṇadharmo mantro na siddhyati | yataḥ sākṣāditi samāveśadṛṣṭyā na kathāmātreṇa bhavanmayameva sarvaṃ bhuvanameṣām |" ] ]
null
neg_medū_8_x_taraa_8
null
[]
null
medū_15
null
[ [ "COMM", "ratneti || ratnacchāyānāṃ padmarāgādimaṇiprabhāṇāṃ vyatikaro miśraṇam iva prekṣyaṃ darśanīyam ākhaṇḍalasyendrasyaitad dhanuḥkhaṇḍam || etad iti hastena nirdeśo vivakṣitaḥ | purastād agre valmīkāgrād vāmalūravivarāt || \"vāmalūraś ca nākuś ca valmīkaṃ puṃnapuṃsakam\" ity amaraḥ || prabhavaty āvirbhavati | yena dhanuḥkhaṇḍena te tava śyāmaṃ vapuḥ | sphuritarucinojvalakāntinā barheṇa picchena || \"picchabarhe napuṃsake\" ity amaraḥ || gopaveṣasya viṣṇor gopālasya kṛṣṇasya śyāmaṃ vapur iva | atitarāṃ kāntiṃ śobhām āpatsyate prāpsyate ||" ] ]
null
gg_1.5
null
[ [ "COMM", "he keśava dhṛtamīnaśarīra | dhṛtaṃ mīnasya śarīraṃ yena sa tathā | tasya saṃbodhanam | he dhṛtamīnaśarīra | akhedaṃ yathā syāttathā tvaṃ vedaṃ dhṛtavānasi | kasmin | pralayapayodhijale | pralaye saṃvartakāle payodhirarṇavastasya jalaṃ tasmin | mahāpralayakāle parameśvaro vedaṃ svīkṛtya brahmāṇamutpādya tasmai prayacchati | yo brahmāṇaṃ vidadhāti pūrva yo 'sau vedāṃśca prahiṇoti tasmai | iti śrutiḥ | kiṃbhūtaṃ vedam | vihitavahitracaritram | vihitaṃ kṛtaṃ vahitrasyapotasya caritraṃ ācaritaṃ yena sa tathā | vahitraṃ sāgaratārakaṃ bhavati | vedo 'pi nityanaimittikakarmapratipādanadvāreṇa saṃsārasāgaratārako bhavatītyarthaḥ | jaganti īṣṭe niyamayatīti jagadīśaḥ | tasya saṃbodhanaṃ he jagadīśa | he hare smṛtaḥ san harati saṃsārakleśamiti hariḥ tasya saṃbodhanaṃ | he hare | tvaṃ jaya | svamāyayā śatrusaṃharaṇadvāreṇa svabhaktaparipālanena sarvotkṛṣṭo bhava |" ] ]
null
gg_4.15
null
[ [ "COMM", "tathā sā rādhā alolam acañcalaṃ yathā bhavati tathā kapolaṃ na tyajati | kena | paṇitalena | kadā | sāyaṃkāle | kamiva | bālaśaśinamiva | bālaścāsau śaśī ceti | tamiva | samagraṃ mukhaṃ pūrṇacandrānukāri bhavati | karatalapihitatadekadeśatvād bālacandreṇopamīyate |" ] ]
null
nasa_20
null
[ [ "COMM", "sādhu vajradharetyādi | te tava vajrapāṇeḥ sādhu | śrīmān he vajradhara yat yasmāt tvaṃ mañjuśrījñānakāyasya saṃbandhinī yā nāmasaṃgītis tāṃ mattaḥ śrotuṃ samudyatas tat tasmāt he guhyakādhipa te tava sādhu deśayāmīti saṃbandhaḥ || kimarthaṃ tvayāhaṃ pṛṣṭaḥ | jagaddhitārthāyeti | jagadanugrahāya mahākaruṇayānvitaḥ san ||" ] ]
null
neg_medū_9_x_bca_5.39
null
[]
null
gg_2.10
null
[ [ "COMM", "he sakhi mamedaṃ mano vāmameva kāmaṃ karoti kimahaṃ karomi | kutaḥ | yataḥ kṛṣṇe kāmābhilāṣaṃ karoti | kimbhūte | māṃ vinā vihāriṇi krīḍati | punaḥ kimbhūte | calattṛṣṇe calantī vardhamānā tṛṣṇā yasya sa tathā tasmin | kāsu | yuvatiṣu | na kevalaṃ kāmaṃ karoti | tasya kṛṣṇasya guṇagrāmaṃ gaṇayati | kiñca | kṛṣṇāt bhrāmaṃ calanaṃ bhramādapi bhrāntivaśādapi nehate | na kurute | tasminneva tiṣṭhatītyarthaḥ | tasmin kṛṣṇe parītoṣaṃ vahati | sadā doṣaṃ ca dūrataḥ pravimuñcati parityajatītyarthaḥ |" ] ]
null
nasa_17
null
[ [ "COMM", "adhyeṣaṇānantaraṃ prativacanam āha | atha śākyamunir ityādi | śākyakulānāṃ muniḥ kāyavākcittamaunayogān muniḥ | bhagavān saṃbuddha iti gatārthaḥ | dvipadottama iti dvipadā devamanuṣyāḥ | teṣām uttamaḥ śreṣṭha ity arthaḥ | svajihvāṃ nirṇamayyopasaṃhṛtya svamukhād iti svamukha āyatām iti dīrghāṃ sphītām iti bahalatarāṃ śubhām iti dakṣiṇāvartaśaṅkhanibhāṃ | sarvadharmālayāṃ ca ||" ] ]
null
neg_gg_4.21_x_bca_5.75
null
[]
null
neg_bca_5.88_x_cmt_3.11
null
[]
null
bca_5.22
null
[ [ "COMM", "punar evaṃ karaṇīyam ity atrārthe dṛḍham abhiniveśaṃ darśayann āha.\n\ncivarapiṇḍapātādayo naśyantu. vilayaṃ yāntu mama kāmaṃ yatheṣṭam. satkāro gauraveṇāsanadānapādavandanādipūjā kāyo jīvitaṃ ca sarvam etan naśyatu. anyad api yatkiṃcit sukhasaumanasyanimittaṃ tad api naśyatu. kuśalaṃ punar mama cittaṃ mā kasmiṃścid api kāle naṅkṣīd iti." ] ]
null
msv_5.1.9
null
[ [ "COMM", "atra bhāṣyakāreṇa aupattikas tu śabdasyārthena sambandhas tasyāgnihotrādilakṣaṇasya dharmasya nimittam ity uktvā katham iti praśnānantaram upadeśo hi bhavatīti sautram upadeśapadaṃ vyākhyātaṃ tatra na jñāyate kenāsya sambandha iti yogyapadānvayaṃ darśayati upadeśa iti | tasya dharmasyopadeśo jñānaṃ pramāṇam iti | nanūpadeśo granthasandarbhātmā jñānaṃ cārthāvagrahaḥ | katham anayoḥ sāmānādhikaraṇyam ata āha jñāyata iti | bhāvasādhano hi jñānaśabdo nopadeśaśabdena sāmānādhikaraṇyaṃ labhate | ayaṃ tu jñāyate 'neneti karaṇasādhana iti yuktaṃ sāmānādhikaraṇyam iti ||" ] ]
null
gg_1.7
null
[ [ "COMM", "tava daśanaśikhare dantasyāgre lagnā dharaṇī pṛthvī vasati tiṣṭhati | daśanasya śikharaṃ tasmin | kasmin keva | śaśini candre nimagnā kalaṅkakaleva | kalaṅkasya kalā kalaṅkakalā |" ] ]
null
gg_3.5
null
[ [ "COMM", "tadānanam | tasyā rādhikāyāḥ ānanaṃ mukhaṃ cintayāmi | kimbhūtaṃ mukham | kuṭilabhru | kuṭile vakre bhruvau yasmin ānane tat kuṭilabhru | kena | kopabhareṇa | kopasya bharaḥ ādhikyaṃ tena kopabhareṇa | kamiva | śoṇapadmamiva | upari bhramatā bhramareṇa ākulaṃ vyākulaṃ śoṇapadmaṃ raktotpalamiva |" ] ]
null
medū_4
null
[ [ "COMM", "atha samāhitāntaḥkaraṇaḥ sankiṃ kṛtavānityata āha-pratyāsanna iti || sa yakṣaḥ | yaś ciraṃ dadhyau sa ity arthaḥ | nabhasi śrāvaṇe \"namaḥ khaṃ śrāvaṇo nabhāḥ\" ity amaraḥ || pratyāsanne āṣāḍhasyānantaraṃ sannikṛṣṭe | prāpte satīty arthaḥ | dayitājīvitālambanārthī san | varṣākālasya virahaduḥkhajanakatvāt \"utpannānarthapratīkārād anarthotpattipratibandha eva varam\" iti nyāyena prāg eva priyāprāṇadhāraṇopāyaṃ cikīrṣur ity arthaḥ | jīvanasyodakasya mūtaḥ paṭabandho vastrabandho jīmūtaḥ || pṛṣodarāditvāt sādhuḥ | \"mūtaḥ syāt paṭabandhe 'pi\" iti rudraḥ || tena jīmūtena jaladhareṇa prayojyena svakuśalamayīṃ svakṣemapradhānāṃ pravṛttiṃ vārtām || \"vārtā pravṛttir vṛttāntaḥ\" ity amaraḥ || hārayiṣyan prāpayiṣyan | \"ḷṭ śeṣe ca\" iti cakārāt kriyārthakriyopapadāl ḷṛṭpratyayaḥ | jīvanārthaṃ karma jīvanapradenaiva kartavyam iti bhāvaḥ || \"hṛkror anyatarasyām\" iti karmasaṃjñāyā vikalpāt pakṣe kartari tṛtīyā || pratyagrair abhinavaiḥ kuṭajakusumair girimallikābhiḥ || \"kuṭajo girimallikā\" iti halāyudhaḥ || kalpitārghāya kalpito 'nuṣṭhitaḥ pūjāvidhir yasmai tasmai || \"mūlye pūjāvidhāv arghaḥ\" ity amaraḥ || tasmai jīmūtāya || \"kriyāgrahaṇam api kartavyam\" iti sampradānatvāc caturthī || prītipramukhāni prītipūrvakāṇi vacanāni yasmin karmaṇi tat prītipramukhavacanaṃ yathā tathā | śobhanam āgataṃ svāgataṃ svāgatavacanaṃ prītaḥ sanvyājahāra | kuśalāgamanaṃ papracchety arthaḥ || nāthena tv atra \"pratyāsanne manasi\" iti sādhīyān pāṭhaḥ kalpitaḥ | pratyāsanne prakṛtimāpanne satīty arthaḥ | yas tu tenaiva pūrvapāṭhavirodhaḥ pradarśitaḥ so 'smābhiḥ \"āṣāḍhasya prathamadivase\" ity etatpāṭhavikalpa samādhānenaiva samādhāya parihṛtaḥ ||" ] ]
null
bca_5.67
null
[ [ "COMM", "tathāpi nātrābhiniveśaḥ kārya ity āha.\n\nācchidyeti balāt. bhavato gṛhītvā niṣkṛpo mṛtyus tava kāyaṃ gṛdhrebhyo dāsyati. tadāpi na kaścit pratikāro bhaviṣyati ity abhiprāyaḥ." ] ]
null
nasa_29
null
[ [ "COMM", "tad evaikaikaṃ ca yogināṃ svacittodayasakalamāṇḍaleyadevatāsvabhāvaḥ samastavipakṣavyāvṛttarūpatayā pratyavekṣaṇīyaḥ | yathā svasamādhīnāṃ tadviparyāsānupalambhasūcakatvād upalambhapratipakṣatayā ca śūnyatāvimokṣamukhalakṣaṇaṃ | evaṃ nimittamithyāpraṇidhiviparyāsābhisaṃskārapratipakṣabhāvena kramād animittāpraṇihitānabhisaṃskāravimokṣamukhātmakaṃ || tataś cānukrameṇa sattvavajryādikulamātṛsvabhāvam adhikṛtyāha mahāprāṇa ityādi |\n\nmahāprāṇo hy anutpāda iti sattvavajrīsvabhāvena | tatra mahāprāṇo hy akāraḥ sa cānutpādasvabhāvas tasya dharmadhātusvabhāvatvād ādarśajñānahetutvāc ca || vāgudāhāravarjita iti ratnavajrīmukhena | vācām udāhāro vāgudāhāraḥ | tena varjito rahitaḥ samatājñānena vāgvyāpārābhāvaṭ || sarvābhilāpahetvagrya iti dharmavajrīdvāreṇa | abhilapanam abhilāpaḥ | sarveṣāṃ dharmāṇāṃ skandhādinām abhilāpaḥ sarvābhilāpaḥ | tasya hetuḥ kāraṇaṃ pratyavekṣaṇājñānaṃ | ata evāgryaḥ pradhānam ityarthaḥ || sarvavāksuprabhāsvara iti karmavajrīsvarūpeṇa | sarvā cāsau vāk ca sarvavāk | yathā devarutebhir nāgarutebhir ityādi | ata eva suprabhāsvara iti yathābhavyatayā sarvasattvasaṃtāneṣu pratibhāsodayād anekamukhadharmadeśanāyāś ca kṛtyānuṣṭhānajñānasvabhāvatvāt ||" ] ]
null
neg_bca_5.52_x_gg_1.27
null
[]
null
neg_gg_1.25_x_bca_5.38
null
[]
null
neg_bca_5.34_x_nasa_31
null
[]
null
cmt_2.6
null
[ [ "COMM", "hariṇadvayaveṣṭitāṃ kuryāt | tadadhaḥ kramaśīrṣapaṭṭikāṃ dadyāt | toraṇapārśvadvaye tu yathāśobhaṃ vajrāradvayaṃ dadyāt | cihnadvayaṃ koṇacchatraṃ ca | evaṃ yathāśobhaṃ darpaṇacāmarādikaṃ likhet | maṇḍalasya catuḥkoṇebhyo niḥśaṅka nānārūpān kalpavṛkṣān saṃlikhet ||" ] ]
null
neg_cmt_3.4_x_nasa_12
null
[]
null
neg_cmt_2.25_x_ht_1.5.11
null
[]
null
neg_nasa_9_x_gg_2.7
null
[]
null
gg_4.1
null
[ [ "COMM", "rādhikāsakhī gītārthaṃ ślokena prāha | mādhavaṃ pratyāha | kā | rādhikāsakhī | rādhikāyāḥ sakhī | kimbhūtam | mandaṃ yathā syāttathā sthitam | kutra | yamunātīravānīranikuñje | vānīrasya vetasasya nikuñjaṃ yamunātīre vānīranikuñjaṃ tasmin | kimbhūtam | premodbhrāntam | prema prītiḥ tasya bharaḥ ādhikyam | tena u‌dbhrānto vihvalaḥ |" ] ]
null
neg_seni_37_x_medū_24
null
[]
null
neg_gg_1.7_x_nasa_11
null
[]
null
taraa_3
null
[ [ "COMM", "sambhrāntetyādi. sambhrānto vibhrānto bodhaḥ prajñāviśeṣo yeṣāṃ tīrthikānāṃ te tathoktāḥ. sarva eva tīrthyā ātmātmīyagrahatimiropahatabuddhinayanāḥ. tattvam idam iti sādhyam cedam iti tattvasya sādhyasya yat svarūpam, tasya yā vittiḥ pratītiḥ, tasyāṃ bhrāntāḥ. śeṣaṃ subodham.\n\nnanu tattvasādhyayor upādeyatvenaikarūpatvāt kathaṃ tattvasya sādhyasya ceti bhedena nirdeśa iti cet. asad etat. tattvaṃ hy upādeyatve 'pi sukhaduḥkhopekṣādisakalapratibhāsasaṃdohavyāpakam. sādhyaṃ cānabhimataparihāreṇecchālakṣaṇaṃ phalam upādeyatve 'pi sakalaprāṇibhir avaśyam evāsādhyavyāvṛttyā sādhayitavyatvenābhimatam ity adoṣaḥ.\n\ntatra tāvad vedāntavādyabhimataṃ sādhyam āha—ānandarūpam ityādi." ] ]
null
seni_9
null
[ [ "COMM", "tad eva paraṃ viśvarūpam astīti darśayann āha—na santītyādi | bhāvā bāhyā rūpādayas tattvataḥ paramārthato na santi | kathaṃ tarhi nīlādipratibhāsaḥ | ata āha–śaktirūpeṇa bhāvitā iti | cicchaktisvabhāvaṃ gatāś cidātmāna ity arthaḥ | tarhi saiva paramārthasatī syāt | atas tan nirāsārtham āha—śaktir ityādi | subodham |\n\netad eva catuḥkoṭirahitam | tad uktaṃ bhargaśikāyāṃ śākteye tantra—\n\n\tna san na cāsat sadasan na ca tan nobhayojjhitam | \n\tdurvijñeyā hi sāvasthā kim apy etad anuttamam || \n\niti |" ] ]
null
msv_1.7
null
[ [ "COMM", "api ca yadi nāma śuśrūṣavo mannibandhane doṣānupalabhante tathāpy aham anapavādyaḥ | nahyahaṃ svatantraḥ kiñcidabhidadhe | āgamānusāriṇas tu me yathāgamaṃ vartamānasya skhalitam api daivād avarjanīyatayāpannam ity upekṣaṇīyam eva | na hi kimapy abhimataṃ vastu nirdoṣaṃ bhavati | doṣāṃs tu samādhāya guṇā upajīvitavyā ity āha āgameti | satāṃ hi mārgo 'yam āgamānusāro nāma | tad iha bahulaṃ guṇā eva | doṣās tu kathañcit santo 'py alpatvād asatkalpā ity upekṣitavyā iti ||" ] ]
null
neg_medū_19_x_gg_1.8
null
[]
null
cmt_1.13
null
[ [ "COMM", "yamadūto yamapuruṣaḥ | grasto gṛhītaḥ | kālo mṛtyuḥ | sa hi pāśa iva pāśaḥ | narakamavīcyādikaṃ | buddhairiti buddhapraṇītamahāpratisarādirakṣāvidhibhiḥ ||" ] ]
null
neg_nasa_21_x_msv_1.4
null
[]
null
medū_16
null
[ [ "COMM", "tvayīti || kṛṣer halakarmaṇaḥ phalaṃ sasyaṃ tvayi || adhikaraṇavivakṣāyāṃ saptamī || āyattam adhīnam || \"adhīno vighna āyattaḥ\" ity amaraḥ || iti hetoḥ prītyā snigdhaiḥ | akṛtrimapremārdrair ity arthaḥ | bhrūvikārāṇāṃ bhrūvilāsānām anabhijñaiḥ | pāmaratvād iti śeṣaḥ | janapadavadhūnāṃ pallīyoṣitāṃ locanaiḥ pīyamānaḥ sādaraṃ vīkṣyamāṇaḥ san | mālaṃ mālākhyaṃ kṣetraṃ śailaprāyam unnatasthalam || \"mālam unnatabhūtalam\" ity utpalamālāyām || sadyas tatkālam eva sīrair halair utkaṣaṇena karṣaṇena surabhi ghrāṇatarpaṇaṃ yathā tathā āruhya || tatrābhivruṣyety arthaḥ || \"surabhir ghāṇatarpaṇaḥ\" ity amaraḥ || kiñcit paścāl laghugatis tatra nivṛṣṭatvāt kṣipragamanaḥ san \"laghu kṣiprataraṃ drutam\" ity amaraḥ || bhūyaḥ punar apy uttareṇaivottaramārgeṇaiva vraja gaccha || tṛtīyāvidhāne \"prakṛtyādibhya upasaṃkhyānam\" iti tṛtīyā || yathā kaścid bahuvallabhaḥ patiḥ kutracit kṣetre kalatre gūḍhaṃ vihṛtya || \"kṣetraṃ śarīre kedāre siddhasthānakalatrayoḥ\" iti viśvaḥ || dākṣiṇyabhaṅgabhayān nīcamārgeṇa nirgatya punaḥ sarvādhyakṣa iva sañcarati tad vaditi dhvaniḥ ||" ] ]
null
neg_cmt_1.18_x_bca_5.30
null
[]
null
ht_1.5.1
null
[ [ "COMM", "utpannakramaṃ nirdeṣṭumāha—tattvapaṭalamityādi | tattvaṃ vastūnāṃ svarūpam | taddyotakaḥ paṭalaḥ tattvapaṭalaḥ |\n\nsvarūpeṇa nāsti rūpamiti rūpaṃ rūpasvabhāvena śūnyam | tattvata iti sāmarthyādavagantavyaṃ tattvasyedānīṃ vyākhyāyamānatvāt | na tu saṃvṛtyāpi rūpaṃ nāsti | evamuttareṣvapi pādeṣu svarūpeṇeti padamanuvartya yathāyogaṃ vaktavyam |\n\ntatra rūpādayaḥ pañca viṣayāḥ | draṣṭrādayastu pañca tadviṣayāṇīndriyāṇi | cittasaṃprayuktā rāgādayaścaittikaṃ ṣaṣṭho viṣayaḥ | cittaṃ tu ṣaḍviṣayavijñānāni manaindriyaṃ ca | tatra manaïndriyaṃ cakṣurādīndriyavatpṛthagnāsti | anantarātītameva tu vijñānamuttaravijñānaviśeṣotpattyādhipatyānmanaïndriyamucyate tadevaṃ dvādaśāyatanānyuktāni rūpāyatanaṃ cakṣurāyatanaṃ yāvaddharmāyatanaṃ manaāyatanaṃ ceti |\n\nevaṃ sarvadharmāṇāṃ tattvato naiḥsvābhāvyamuktam | sā ceyaṃ śūnyatā ekānekaviyogādinā grāhyasyālīkatve grāhakasyāpyalīkatvādanugantavyā | cittaviṭhapitatvādvā sarvadharmāṇāṃ cittasyālīkatve teṣāmapyalīkatvāt | cittasya tu pratikṣaṇamaparāparasya pūrvāparāntayora satormadhye 'pi tadekarasatvāt | anyathā tattvataḥ svabhāvavato 'sya kadācidapi niḥsvabhāvatānupapatterityuktaṃ śūnyatālakṣaṇaṃ pāramārthikaṃ tattvam |" ] ]
null
medū_6
null
[ [ "COMM", "samprati yācanāprakāram āha—jātam iti || he megha tvāṃ bhuvaneṣu vidite bhuvanavidite || \"niṣṭhā\" iti bhūtārthe ktaḥ | \"matibuddhi-\" ityādinā vartamānārthatve 'pi \"ktasya ca vartamāne\" iti bhuvanaśabdasya ṣaṣṭhyantatāniyamāt samāso na syāt | \"tena ca pūjāyām\" iti niṣedhāt || puṣkarāś cāvartakāś ca kecin meghānāṃ śreṣṭhās teṣāṃ vaṃśe jātam | mahākulaprasūtam ity arthaḥ | kāmarūpam icchādhīnavigraham | durgādisañcārakṣamam ity arthaḥ | maghona indrasya prakṛtipuruṣaṃ pradhānapuruṣaṃ jānāmi | tena mahākulaprasūtatvādiguṇayogitvena hetunā vidhivaśād daivāyattatvāt || \"vidhir vidhāne daive ca\" ity amaraḥ || vaśam āyatte || \"vaśam icchāprabhutvayoḥ\" iti viśvaḥ || dūre bandhur yasya sa dūrabandhur viyuktabhāryo 'haṃ tvayy arthitvaṃ gataḥ ||\nnanu yācakasya yācñāyāṃ yācyaguṇotkarṣaḥ kutropayujyata ity āśaṅkya daivād yācñābhaṅge 'pi lāghavadoṣābhāva evopayoga ity āha-yācñeti | tathā hi | adhiguṇe 'dhikaguṇe puṃsi viṣaye yācñā moghā niṣphalāpi varam īṣatpriyam | dātur guṇāḍhyatvāt priyatvaṃ yācñāvaiphalyādīṣatpriyatvam iti bhāvaḥ || adhame nirguṇe yācñā labdhakāmāpi saphalāpi na varam | īṣatpriyam api na bhavatīty arthaḥ || \"daivād vṛte varaḥ śreṣṭhe triṣu klībaṃ manāk priye\" ity amaraḥ || arthāntaranyāsānuprāṇitaḥ preyo 'laṅkāraḥ | tad uktaṃ daṇḍinā-\"preyaḥ priyatarākhyānam\" iti || etad ādye pādatraye caturthapādasthenārthāntaranyāsenopajīvitam iti suvyaktam etat ||" ] ]
null
seni_1
null
[ [ "COMM", "ihāyaṃ mahāpaṇḍitāvadhūtaśrīmanmaitreyanāthaḥ kriyācaryāyogayogottarayoganiruttaratantreṣu anuttaragurur āryanāgārjunapādakṛtacaturmudrānvayānugataṃ sekanirdeśaṃ kartukāmaḥ prathamaṃ tāvad abhidheyaṃ prastuvan pravacanānāṃ nidānavākyasya piṇḍārthasya vādibhūtaṃ prajñopāyasvabhāvam eva evaṃkāraṃ praṇamati—evaṃkāram ityādi | ekāraṃ vaṃkāraṃ ca dhvanimayam akṣaradvayaṃ dharmamudrārūpaṃ namaskurmaḥ kāyavāṅmanobhiḥ praṇamāmaḥ | kim artham | bodhisiddhaye samyaksambuddhatvaprāptaya iti pareṇa saha sambandhaḥ | mahārtho mahānuśaṃsaś cāyam evaṃkāraḥ | yad uktaṃ bhagavatā devendraparipṛcchāyām—\n\n ādāv evam iti proktaṃ yadarthaṃ sarvadarṣinā |\n tac chṛṇu tvaṃ surapate yathāvad anupūrvaśaḥ || (1)\n dharmaskandhasahasrāṇāṃ caturaśītisaṅkhyayā |\n sarvāśrayaḥ pitā mātā dvyakṣaraṃ kathitaṃ tathā || (2)\n ekāras tu bhaven mātā vakāras tu pitā smṛtaḥ |\n bindus tatra bhaved yogaḥ sa yogaḥ paramādbhutaḥ || (3)\n ekāraḥ padmam ity uktaṃ vakāro vajram eva ca |\n bindus tatra bhaved bījaṃ tatprabhūtaṃ jagattrayam || (4)\n ekāras tu bhavet prajñā vakāraḥ suratādhipaḥ |\n binduś cānāhataṃ tattvaṃ tajjātāny akṣarāṇi ca || (5)\n yo vijānāti tattvajño dharmamudrākṣaradvayam |\n sa bhavet sarvasattvānāṃ dharmacakrapravartakaḥ || (6)\n yo 'viditvā paṭhen nityam akṣaradvitayaṃ janaḥ |\n sa bāhyo buddhadharmāṇāṃ dhanivad bhogavarjitaḥ || (7) \n evaṃ dvir akṣaraṃ māyā sarvajño 'tra vyavasthitaḥ |\n ādau saddharmaśāstrāṇāṃ tadarthaṃ pratigīyate || (8)\n tasmāt surādhipaḥ śakro yadīcchec chāśvataṃ padam |\n saddharmo gurukartavyaḥ smara māyādvir akṣaram || (9) \n\niti | prastutam abhidheyaṃ tatkāraṇatayā viśinaṣṭi—yaś catuḥkṣaṇakāraṇam iti | caturṇāṃ vicitravipākavimardavilakṣaṇākhyānāṃ kṣaṇānāṃ yaḥ kāraṇaṃ hetuḥ | evaṃkāro hi dharmamudrāsvabhāvaḥ | dharmamudrā ca bhāvyamānā savāsanakleśān apanayati | tadapanayabhedanibandhanaś ca kṣaṇabhedaḥ | ataḥ kṣaṇānām evaṃkāraḥ kāraṇam | punas tathaiva viśinaṣṭi—ānandā yatra jāyante bhedata iti | yasmin saty eva prajñopāyātmake mārgajñāna ānandaparamaviramasahajākhyā ānandāḥ kṣaṇabhedena bhedato 'saṅkīrṇā jāyante | tato yaś catuḥkṣaṇakāraṇam, yasmin saty evānandā bhedato jāyante, tam evaṃkāraṃ bodhisiddhaye namaskurma iti samudāyārthaḥ | dhvanimayo vyākhyātaḥ ||\n\nadhunā lipirūpo vyākhyāyate | gurūpadeśato likhitaivaṃkārākṣarasaṃsthānam evaṃkāraṃ dharmodayāsvabhāvaṃ namaskurmaḥ | yadvopasargakṣayād evamākāram evaṃkāraṃ sarvabuddhakaraṇḍakaṃ dharmodayāmudrāṃ namaskurmaḥ | evamākṛtir dharmodayeti bhagavataiva varṇitam—\n\n ekārākṛti yad divyaṃ madhye vaṃkārabhūṣitam |\n ālayaḥ sarvasaukhyānāṃ buddharatnakaraṇḍakam || \n\niti | \n\t\nnanu kim anayā namaskṛtayā | ata āha—yaś catuḥkṣaṇakāraṇam iti | catuḥkṣaṇānāṃ vicitravipākavimardavilakṣaṇānāṃ kāraṇaṃ hetuḥ | hetutā ca vicitrasyāpi ghṛṣṭiparyantatvāt | tatra ca pravacanavistara iti vakṣyāmaḥ | hetau ca namaskriyā phalādhimokṣataḥ | tad uktam—\n\n\thetutattvaṃ yathā dṛṣṭaṃ phalatattvaṃ tad eva hi | \n\niti | aparaṃ ca namaskārakāraṇam āha—ānandā yatra jāyante bhedata iti | ānandaparamaviramasahajākhyā ānandā bhedataḥ parasparam asaṅkīrṇā yasmin jāyante | janikartuḥ prakṛtir iti pañcamīprāptau yatreti saptamīnirdeśād ādhāratvaṃ vivakṣitam | tato jāyante yatra pratiṣṭhitā bhavanti | tathā hi—\n\n kṣaṇajñānāt sukhaṃ jñānam evaṃkāre pratiṣṭhitam || \n\ntathā—\n\n saṃvaraṃ sarvabuddhānām evaṃkāre pratiṣṭhitam | \n\ntathā—\n\n oṃ padma sukhādhāra mahārāgasukhaṃdada |\n caturānandabhāg viśva hūṃ hūṃ hūṃ kāryaṃ kuruṣva me || \n\niti | ādhāre ca namaskriyā—\n\n yatra sthitāś caṅkramitā niṣaṇṇāś ca tathāgatāḥ |\n kalpitāḥ siṃhaśayyāś ca tān deśān praṇamāmy aham || \n\niti pravacanāt | kimarthaṃ namaskurmaḥ | bodhisiddhaye yathābhūtaparijñānasiddhaye samyaksambuddhatvāyeti yāvat ||" ] ]
null
neg_bca_5.40_x_cmt_3.18
null
[]
null
neg_gg_4.20_x_cmt_1.12
null
[]
null
End of preview.

Dataset Card for DharmaBench

Dataset Details

Dataset Description

DharmaBench is a multi-task benchmark suite for evaluating large language models (LLMs) on classification and detection tasks in historical Buddhist texts written in Sanskrit and Classical Tibetan.
It contains 13 tasks (6 Sanskrit, 7 Tibetan), with 4 tasks shared across both languages, designed to measure linguistic, cultural, and structural understanding in low-resource, ancient-language contexts.

The benchmark includes tasks such as metaphor and simile detection, quotation detection, verse/prose classification, metre classification, and root-text/commentary alignment. These reflect key challenges faced by philologists, historians of philosophy and religion, and digital humanities researchers studying Buddhist textual traditions. For the exact definition and description of the tasks, please see the repository or the paper.

  • Curated by: Intellexus Project (Kai Golan Hashiloni et al.)
  • Funded by: This study is supported in part by the European Research Council (Intellexus, Project No.101118558).
  • Shared by: Intellexus Project
  • Language(s): Sanskrit (sa), Classical Tibetan (bo)
  • License: CC BY 4.0

Dataset Sources

Uses

Direct Use

DharmaBench can be used to:

  • Evaluate multilingual or low-resource LLMs on culturally and linguistically rich ancient-language data.
  • Benchmark Sanskrit and Classical Tibetan performance across a variety of classification and detection tasks.
  • Support philologists and digital humanists in semi-automating annotation, quotation tracing, or commentary alignment.

Out-of-Scope Use

  • None

Dataset Structure

  • Each task is located under either Sanskrit/ or Tibetan/, with files such as train.json and test.json, based on availability.
  • Each task has a slightly different structure and column.
  • All data is standardized and formatted for text- and token-level tasks.

Dataset Creation

Curation Rationale

The dataset was created to enable systematic benchmarking of LLMs on Sanskrit and Classical Tibetan, languages central to Buddhist textual transmission yet underrepresented in NLP. It supports evaluation of linguistic understanding, structural analysis, and cultural reasoning.

Source Data

Data Collection and Processing

Texts were sourced from public-domain Buddhist corpora, including digitized canonical and commentarial materials. Data were cleaned, normalized, and manually aligned where necessary. Problematic or ambiguous samples were discussed collaboratively and excluded when consensus could not be reached.

Who are the source data producers?

Original texts were produced by Buddhist scholars between the 1st millennium BCE and 19th century CE. Open-source initiatives and Buddhist textual archives prepared digital transcriptions.

Annotations [optional]

Annotation process

Domain experts in Sanskrit and Classical Tibetan studies carried out annotations. Ambiguities and inconsistencies were discussed collaboratively, and annotation guidelines were iteratively refined. Disagreements were resolved through group discussion or by excluding samples when consensus was not possible.

Who are the annotators?

Annotators were scholars and research assistants from the Intellexus Project, with backgrounds in Buddhist studies, linguistics, and computational linguistics.

Personal and Sensitive Information

No personal or sensitive information is contained in the dataset. All texts are historical and in the public domain.

Bias, Risks, and Limitations

The dataset represents canonical and scholastic Buddhist materials and may not generalize to colloquial or modern-language use. Biases inherent in the source texts (e.g., religious, philosophical, or gender-related perspectives) are preserved to maintain their historical authenticity.

Tasks with very short textual inputs can sometimes be resolved through formal cues (e.g., punctuation, structure) rather than deep understanding.

Recommendations

Users should be made aware of the dataset's risks, biases, and limitations. Users should interpret model performance cautiously and avoid overgeneralizing results. DharmaBench is best used for comparative evaluation and fine-tuning in controlled research settings.

Citation

BibTeX:

[More Information Needed]

APA:

[More Information Needed]

Dataset Card Authors

Kai Golan Hashiloni (Intellexus Project) With contributions from the Intellexus Sanskrit and Tibetan research teams.

Dataset Card Contact

For questions or contributions: golankai@gmail.com

Downloads last month
39