id
stringlengths 2
7
| url
stringlengths 31
377
| title
stringlengths 1
209
| text
stringlengths 1
33.4k
|
|---|---|---|---|
2229
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/13%20Ocak
|
13 Ocak
|
Olaylar
1830 - Büyük New Orleans (Louisiana) yangını başladı.
1840 - Lexington adlı buharlı gemi, Long Island (New York) açıklarında yandı ve battı: 139 kişi öldü.
1854 - Amerikalı Anthony Faas, akordeonun patentini aldı.
1863 - Darülfünun, Kimyager Derviş Paşa'nın verdiği halka açık fizik dersi ile eğitim hayatına başladı.
1888 - National Geographic Society kuruldu.
1898 - Emile Zola'nın L'Aurore gazetesinde yayımladığı J'accuse (İtham ediyorum) başlıklı açık mektup, Dreyfus davası'nı kamuoyunun dikkatine taşıdı.
1915 - Avezzano'da (İtalya) deprem: 29.800 kişi öldü.
1920 - Sultanahmet Meydanı'nda 150 bin kişinin katıldığı büyük bir miting yapıldı.
1923 - Bakanlar Kurulu Başkanı Rauf Bey (Orbay), TBMM’de Lozan Konferansı’yla ilgili olarak Hükümet görüşünü açıkladı.
1928 - Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğrenci Derneği'nin toplantısında, "Türkiye'de Türkçeden başka lisan konuşulamaz" kararı alındı.
1930 - Miki Fare karikatürleri, Amerikan gazetelerinde yayımlanmaya başladı.
1942 - II. Dünya Savaşı: Ekmek Karnesi uygulamasına başlandı.
1942 - II. Dünya Savaşı: Kızıl Ordu birlikleri Kiev'i ele geçirdi.
1947 - Pan Am Havayolu Şirketi, New York-Londra-Ankara uçak seferlerine başladı.
1957 - Wham-O Şirketi, ilk frizbi'yi üretti.
1958 - Amerika Birleşik Devletleri, uzay uydusu Explorer 1'i fırlattı.
1966 - Hürriyet gazetesi, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson'un, eski Başbakan İsmet İnönü'ye yazdığı mektuba ilişkin, gazeteci Cüneyt Arcayürek'in haberini yayımladı. Mektup ve İnönü'nün cevabi mektubu, 14 Ocak'ta TBMM'de görüşüldükten sonra, 15 Ocak'ta kamuoyuna açıklandı. Bu mektup 1964'teki Kıbrıs bunalımı sırasında yazılmıştı ve Lyndon Johnson mektubunda, Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahale etmemesini istemişti.
1982 - Air Florida Havayolu Şirketine ait bir Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı, kalkıştan hemen sonra, Amerika Birleşik Devletleri Washington'daki 14. Cadde köprüsüne çarptı ve daha sonra Potomac nehrine düştü: 78 kişi öldü.
1986 - Savunma Sanayii Müsteşarlığı kuruldu.
1990 - Atatürk Barajı'nda su tutulmaya başlandı.
1990 - Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk zenci valisi L. Douglas Wilder, Virginia'da görevine başladı.
1992 - Japonya, II. Dünya Savaşı sırasında Japon askerlerinin, on binlerce Koreli kadını seks kölesi olmaya zorlamalarından ötürü özür diledi.
1993 - Irak'a karşı başlatılan ikinci harekata, İncirlik Üssü'nden kalkan "Çekiç Güç" uçakları da katıldı.
1994 - Başkent Üniversitesi kuruldu.
2001 - El Salvador'da 7,6 büyüklüğünde deprem: 840 kişi öldü.
2007 - Dünyanın ilk tüp bebeği olarak 1978'de sezaryenle dünyaya getirilen Louise Brown, doğal yoldan doğum yaptı.
2007 - Japonya'nın kuzeyinde, Büyük Okyanus'ta 8,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
2010 - Haiti'de 7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. 30.000 ile 50.000 arasında insan öldü.
2010 - Hulki Cevizoğlu, DSHP Genel Başkanlığından istifa etti.
2012 - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucu Cumhurbaşkanı, Rauf Denktaş solunum yetmezliği nedeniyle kaldırıldığı hastanede öldü.
2012 - Costa Concordia gemi felaketi yaşandı.
2018 - Pegasus Hava Yolları'na ait Boeing 737-800 tipi yolcu uçağı Trabzon Havalimanı'na iniş yaparken pistten çıktı. Uçaktaki 162 yolcu ve 6 mürettabat tahliye edildi.
Doğumlar
MÖ 5 - Guangwu, Çin'in Han Hanedanı'nın imparatoru ve Doğu Han Hanedanı'nın kurucusudur (ö. 57)
915 - II. Hakem, 961-976 yılları arasında Kurtuba Halifesi (ö. 976)
1338 - Jeong Mong-ju, Goryeo Hanedanı döneminde yaşamış bir Koreli düşünür ve devlet adamı (ö. 1392)
1737 - Joseph Hilarius Eckhel, Avusturyalı Cizvit rahip ve nümismat (ö. 1798)
1801 - Vincenz Franz Kosteletzky, Bohemyalı bitki bilimci ve hekim (ö. 1887)
1809 - Friedrich Ferdinand von Beust, Alman ve Avusturyalı bir devlet adamı (ö. 1886)
1810 - Ernestine Rose, Amerikalı yazar (ö. 1892)
1834 - John Gilbert Baker, İngiliz botanikçi (ö. 1920)
1855 - Otto Lehmann, Alman fizikçi (ö. 1922)
1857 - Anastasios Papulas, Yunan kuvvetlerinin başkomutanı (ö. 1935)
1864 - Wilhelm Wien, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1928)
1866 - Georgi Gürciyev, Rus öǧretmen, guru ve yazar (ö. 1949)
1866 - Vasili Kalinnikov, Rus besteci (ö. 1901)
1871 - Mihal Grameno, Arnavut milliyetçi, politikacı, yazar, özgürlük savaşçısı ve gazeteci (ö. 1931)
1880 - Herbert Brenon, İrlandalı film yönetmeni (ö. 1958)
1881 - Wilhelm Worringer, Alman sanat tarihçisi (ö. 1965)
1891 - Julio Baghy, Macar aktör (ö. 1967)
1893 - Chaim Soutine, Rus dışavurumcu ressam (ö. 1943)
1895 - Johannes Martinus Burgers, Hollandalı fizikçi (ö. 1981)
1895 - Jane Marken, Fransız oyuncu (ö. 1976)
1899 - Lev Kuleşov, Sovyet sinema teorisyeni ve yönetmeni (ö. 1970)
1906 - Zhou Youguang, Çinli ekonomist, bankacı ve dilbilimci (ö. 2017)
1921 - Necati Cumalı, Türk yazar (ö. 2001)
1921 - Şecaettin Tanyerli, Türk tango şarkıcısı (ö. 1994)
1933 - Shahnon Ahmad, Malezyalı yazar, siyasetçi (ö. 2017)
1936 - Philippe Massoni, Fransız polis
1938 - Cabu (Jean Cabut), Fransız çizgi roman sanatçısı ve karikatürist (ö. 2015)
1940 - Edmund White, Amerikalı yazar ve araştırmacı (ABD'deki eşcinsel topluluğun yaşamına yönelen eserleriyle çağdaş toplumbilim ve toplumsal tarihe yaptığı katkılarla tanınan)
1941 - Pasqual Maragall i Mira, İspanyol (Katalan) politikacı
1943 - Hadi Çaman, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 2008)
1946 - Ordal Demokan, Türk bilim insanı (ö. 2004)
1961 - Julia Louis-Dreyfus, Amerikalı aktris ve komedyen
1966 - Erhan Güleryüz, Türk müzisyen
1966 - Patrick Dempsey, Amerikalı oyuncu
1968 - Andy Jassy, Amerikalı iş insanı
1972 - Ozan Doğulu, Türk DJ ve aranjör
1975 - Andrew Yang, 2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık adayı
1976 - Angelos Basinas, Yunan millî futbolcu
1976 - Mario Yepes, Kolombiyalı millî futbolcu
1977 - Şeyla Halis, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1977 - Orlando Bloom, İngiliz sinema oyuncusu
1978 - Seda Akman, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1983 - Ender Arslan, Türk basketbolcu
1983 - Lemi Filozof, Türk sinema ve televizyon oyuncusu
1986 - Duygu Çetinkaya, Türk oyuncu
1986 - Joannie Rochette, Kanadalı buz patenci
1988 - Max Payne, bilgisayar oyunu karakteri
1990 - Liam Hemsworth, Avustralyalı aktör
1991 - Alan Patrick, Brezilyalı futbolcu
1996 - Onur Seyit Yaran, Türk dizi oyuncusu ve eski model
1997 - Egan Bernal, Kolombiyalı yol bisikleti yarışçısıdır
1997 - Luis Díaz, Kolombiyalı futbolcudur
Ölümler
MÖ 86 - Gaius Marius, Romalı asker ve Konsül seçilmiş siyasetçi (d. MÖ 157)
703 - Jitō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 41. hükümdarıdır (d. 645)
858 - Æthelwulf, 839 yılından 858 yılındaki ölümüne kadar Wessex kralıdır (d. 795)
888 - III. Charles, Kutsal Roma imparatoru (d. 839)
1147 - Robert de Craon, Haziran 1136'dan ölümüne kadar Tapınak Şövalyeleri büyük üstadı (d. ?)
1599 - Edmund Spenser, İngiliz şair (d. 1552)
1658 - Edward Sexby, Püriten asker ve Leveller fikirlerinin taşıyıcısı (d. 1616)
1717 - Maria Sibylla Merian, Alman entomolog, bilimsel illüstratör ve naturalist (d. 1647)
1800 - Peter von Biron, Kurlandiya Dükalığı'nın son dükü (d. 1724)
1806 - Georg Lorenz Bauer, Alman luteran teolog ve ahit eleştirmeni (d. 1755)
1864 - Stephen Foster, Amerikalı müzisyen ve söz yazarı (d. 1826)
1871 - Henriette d'Angeville, İsveçli tırmanıcı (d. 1794)
1885 - Schuyler Colfax, Amerikalı gazeteci, iş insanı ve siyasetçi (d. 1823)
1894 - William Henry Waddington, Fransız arkeolog ve siyasetçi (d. 1826)
1895 - Jacques Pucheran, Fransız zoolog (d. 1817)
1906 - Aleksandr Stepanoviç Popov, Rus fizikçi (d. 1859)
1923 - Alexandre Ribot, Fransız siyasetçi (d. 1842)
1929 - Wyatt Earp, Amerikalı kanun adamı (d. 1848)
1932 - Ernest Mangnall, İngiliz teknik direktör (d. 1866)
1941 - James Joyce, İrlandalı yazar (Ulysses adlı romanıyla ünlü) (d. 1882)
1948 - Solomon Mikhoels, Sovyet Yahudi aktör ve sanat yönetmeni (d. 1890)
1949 - Aino Aalto, Fin mimar ve tasarımcı (d. 1894)
1956 - Lyonel Feininger, Alman asıllı Amerikalı ressam (d. 1871)
1957 - Ebül'ulâ Mardin, Türk hukukçu, akademisyen ve siyasetçi (medeni hukuk alanındaki çalışmalarıyla bilinen) (d. 1881)
1958 - Edna Purviance, Amerikalı oyuncu ve 1915 - 1923 yılları arasında Charles Chaplin filmlerinin baş kadın oyuncusudur (d. 1895)
1961 - František Drtikol, Çek fotoğrafçı (d. 1883)
1962 - Ernie Kovacs, Amerikalı aktör, yazar ve komedyen (d. 1919)
1963 - Sylvanus Olympio, Togolu siyasetçi (d. 1902)
1973 - Sabahattin Eyüboğlu, Türk sanat tarihçisi, yazar ve eleştirmen (d. 1908)
1976 - Margaret Leighton, bir İngiliz aktrisdi (d. 1922)
1977 - Henri Langlois, Fransız filmlerin korunması ve onarımı konusunda çalışmış bir öncüdür (d. 1914)
1978 - Hubert Humphrey, Lyndon B. Johnson'ın başkanlığı döneminde, ABD'nin 38. başkan yardımcılığı yapmıştır (d. 1911)
1988 - Chiang Ching-kuo, Çan Kay Şek'in oğlu Tayvanlı Kuomintanglı siyasetçi (d. 1910)
1989 - Kadri Şençalar, Türk besteci ve udi (d. 1912)
2007 - Michael Brecker, Amerikalı caz müzisyeni, tenor ve saksafoncu (d. 1949)
2009 - Mansour Rahbani, Lübnanlı besteci ve söz yazarı (d. 1925)
2012 - Lefter Küçükandonyadis, Türk futbolcu (d. 1925)
2012 - Rauf Raif Denktaş, Kıbrıs Türkü siyasetçi, hukukçu ve KKTC'nin kurucu Cumhurbaşkanı (d. 1924)
2012 - Miljan Miljanić, Sırp eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1930)
2012 - Abdullah Müctebavi, İranlı serbest güreşçi (d. 1925)
2013 - Arthur Wightman, Amerikalı matematiksel fizikçi (d. 1922)
2014 - Anjali Devi, Hint-Tamil oyuncu ve film yönetmeni (d. 1927)
2016 - Brian Bedford, İngiliz oyuncu (d. 1935)
2016 - J. F. R. Jacob, Hint general (d. 1923)
2016 - Tera Wray, Amerikalı pornografik film oyuncusudur (d. 1982)
2017 - Gilberto Agustoni, İsviçreli Kardinal (d. 1922)
2017 - Antony Armstrong-Jones, İngiliz fotoğrafçı, film yapımcısı (d. 1930)
2017 - Dick Gautier, Amerikalı oyuncu, komedyen, şarkıcı ve karikatüristtir (d. 1931)
2017 - Horacio Guarany, Arjantinli şarkıcı, müzisyen ve yazar (d. 1925)
2017 - Anton Nanut, Slovenyalı orkestra şefi ve klasik müzik eğitimcisi profesör (d. 1932)
2017 - Yaşar Yücel, Türk tarihçi, akademisyen ve yazar (d. 1934)
2018 - Doug Harvey, Amerikan MLB Beyzbol Ligi'nde görev almış beyzbol hakemidir (d. 1930)
2018 - Muhammed Hamid Hezzez, Faslı futbolcudur (d. 1945)
2018 - Cimis Panusis, Yunan müzisyen ve stand-up komedyen (d. 1954)
2018 - Jean Porter, Amerikalı oyuncu (d. 1922)
2018 - Eliyahu Winograd, İsrailli hakim ve hukukçudur (d. 1926)
2019 - Miguel Civil, İspanyol-ABD'li bir sümerolog (d. 1926)
2019 - Douglas M. Costle, Amerikalı siyasetçi ve çevrebilimci (d. 1939)
2019 - Sally Fraser, Amerikalı oyuncudur (d. 1932)
2019 - Phil Masinga, Güney Afrikalı millî futbolcudur (d. 1969)
2019 - Susanne Neumann, Alman yazar, aktivist ve sendikacıdır (d. 1959)
2019 - Francis W. Nye, Amerikalı üst düzey rütbeli askerdir (d. 1918)
2019 - Mel Stottlemyre, Amerikalı eski profesyonel beyzbol oyuncusu ve antrenörüdür (d. 1941)
2019 - Bo Westlake, Kanadalı kürek sporcusudur (d. 1927)
2020 - Carlos Girón, Meksikalı serbest dalışçı (d. 1954)
2020 - Jaime Humberto Hermosillo, Meksikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1942)
2020 - Murad Wilfried Hofmann, Alman siyasetçi ve yazar (d. 1931)
2020 - Isabel-Clara Simó, İspanyol gazeteci, yazar ve siyasetçi (d. 1943)
2021 - Gimax, İtalyan yarış pilotu (d. 1938)
2021 - Roy Horn, Alman-Amerikalı sihirbaz (d. 1944)
2021 - Sinikka Nopola, Fin gazeteci ve çocuk kitabı yazarı (d. 1953)
2021 - Joël Robert, Belçikalı profesyonel motosiklet yarışçısı (d. 1943)
2021 - Marielle de Sarnez, Fransız siyasetçi (d. 1951)
2021 - Philip Tartaglia, İskoç Roma Katolik piskopos (d. 1951)
2021 - Maguito Vilela, Brezilyalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1949)
2022 - Jean-Jacques Beineix, Fransız film yönetmeni (d. 1946)
2022 - Chiara Samugheo, İtalyan neorealist fotoğrafçı ve foto muhabiri (d. 1935)
2022 - Terry Teachout, Amerikalı yazar, eleştirmen, tiyatro yönetmeni ve podcast yayıncısı (d. 1956)
2022 - Ferruh Zeynalov, Azeri siyasetçi (d. 1942)
2023 - Odd Bergh, Norveçli atlet (d. 1937)
2023 - Ray Cordeiro, Hong Konglu yayıncı, DJ ve aktör (d. 1924)
2023 - Enahan Sıddıkova, Özbek şair ve siyasetçi (d. 1954)
Tatiller ve özel günler
Eski Yeni Yıl
0113
13
|
2230
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/14%20Ocak
|
14 Ocak
|
Olaylar
1539 - Küba, İspanya'nın sömürgesi oldu.
1897 - İsviçreli Matthias Zurbriggen, Aconcagua zirvesine tırmanan ilk kişi oldu.
1900 - Giacomo Puccini'nin Tosca operası, Roma'da ilk kez icra edildi.
1903 - Makedonya'daki Osmanlı yönetimine karşı gelişen şiddet olayları nedeniyle Sadrazam Mehmed Said Paşa azledildi, yerine Rumeli Islahat Komisyonu Başkanı Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa getirildi.
1907 - Jamaika'da deprem: 1000'den fazla kişi öldü.
1915 - Swakopmund, Güney Afrika birlikleri tarafından işgal edildi.
1923 - Mustafa Kemal, Batı Anadolu'da geziye çıktı.
1923 - Londra - New York arası ilk telefon görüşmesi yapıldı.
1923 - Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım, İzmir'de öldü.
1932 - Amerika Birleşik Devletleri'nde işsizlerin sayısının 8,2 milyona ulaştığı açıklandı.
1938 - Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı kuruluş kanunu kabul edildi.
1938 - Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında akdedilen Sadabat Paktı, TBMM'de onaylandı.
1938 - Norveç, Antarktika'nın Kraliçe Maud Toprakları olarak anılan bölgesi üzerinde hak iddia etti.
1941 - İstanbul Valiliği, Üniversite Talebe Birliği tüzüğünü onayladı; Talebe Birliği faaliyete geçti.
1943 - Sir Winston Churchill, Franklin Roosevelt ve Charles de Gaulle Kazablanka Konferansı'nda bir araya geldiler.
1950 - Sovyetler Birliği'nde MiG-17 jet uçağının ilk prototipi uçuş denemesini tamamladı.
1953 - Josip Broz Tito, Yugoslavya Devlet Başkanı oldu.
1954 - Amerikalı sinema oyuncusu Marilyn Monroe, beyzbol oyuncusu Joe Dimaggio ile evlendi.
1963 - Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle, Birleşik Krallık'ın Avrupa Ekonomik Topluluğuna (AET) girmesine karşı çıktı.
1964 - Meclis, 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanan Ortak Pazar anlaşmasını onayladı.
1969 - Amerika Birleşik Devletleri'ne ait uçak gemisi USS Enterprise (CVN-65)'da, Hawaii açıklarında patlama meydana geldi: 25 ölü.
1970 - Türk lirası, 1211 sayılı kanuna göre çıkarıldı.
1985 - Martina Navratilova, kendisinin 100. tenis turnuvasını kazandı.
1987 - Uluslararası Ticaret Odası Vehbi Koç'u "Dünyada Yılın İş insanı" seçti.
1990 - Yugoslavya Komünistler Birliği’nin olağanüstü toplantısında yayınlanan "Yugoslavya için Demokratik Sosyalizm Deklarasyonu" şiddetli tartışmalara sebep oldu.
1993 - Nubar Terziyan, Ankara Uluslararası Film Festivali'nde "Emek Ödülü"ne değer bulundu.
1994 - Bill Clinton ile Boris Yeltsin, füzelerin herhangi bir ülkeye hedeflenmesine son verilmesi ve Ukrayna'nın nükleer silah stokunun yok edilmesi üzerinde anlaştılar.
1995 - İlk kez verilen Uluslararası Nâzım Hikmet Şiir Ödülü, İstanbul'da yapılan bir törenle Lübnan'lı şair Adonis'e verildi.
1998 - Afganistan'a ait bir kargo uçağı güneybatı Pakistan'da bir dağa düştü: 50 kişi öldü.
2000 - Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, beş Bosnalı Hırvat'ı, 1993 yılında Ahmiçi köyünde en az 103 Müslüman'ın katledilmesiyle ilgili olarak 25 yıl hapse mahkûm etti.
2005 - Avrupa Uzay Ajansına (ESA) ait Huygens adlı uzay sondası Satürn'ün uydusu Titan'ın yüzeyine indi.
2005 - Afganistan'daki Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti harekâtına katılarak, Kabil Çok Uluslu Tugay Komutanlığı görevini 27 Ocak'ta 6 ay süreyle üstelenecek olan, 28'inci Mekanize Piyade Tugayı için uğurlama töreni düzenlendi.
2007 - Venezuela'ya ait, Panama-Karakas seferini yapan çift motorlu bir yolcu uçağı, Kolombiya'nın kuzey doğusunda düştü: 14 kişi öldü.
2011 - Tunus'ta bir kişinin kendini yakmasıyla başlayan gösterilerin ardından, Devlet Başkanı Zeynel Abidin Bin Ali ülkeden kaçtı, geçiş hükûmeti kuruldu.
2020 - Türkiye'de Vikipedi erişime tekrar açıldı.
Doğumlar
MÖ 83 - Marcus Antonius, Romalı general ve politikacı (ö. MÖ 30)
1702 - Nakamikado, Japonya'nın 114. imparatoru (ö. 1737)
1770 - Adam Czartoryski, Polonyalı devlet adamı ve siyasetçi (ö. 1861)
1787 - Semyon Korsakov, Rus mucit (ö.1853)
1798 - Johan Rudolph Thorbecke, Hollandalı politikacı ve liberal devlet adamı (ö. 1872)
1800 - Ludwig von Köchel, Avusturyalı müzikolojist (ö. 1877)
1801 - Jane Welsh Carlyle, İskoç yazar (ö. 1866)
1806 - Matthew Fontaine Maury, Amerikalı astronom, deniz subayı, oşinograf, meteorolog, haritacı, jeolog ve eğitimci (ö. 1873)
1818 - Zachris Topelius, Fin yazar (ö. 1898)
1818 - Ole Jacob Broch, Norveçli matematikçi, fizikçi, ekonomist ve politikacı (ö. 1889)
1824 - Vladimir Stasov, Rus eleştirmen (ö. 1906)
1834 - Todor Burmov, Bulgaristan'ın ilk Başbakanı (ö. 1906)
1836 - Henri Fantin-Latour, Fransız ressam (ö. 1904)
1841 - Berthe Morisot, Fransız ressam (ö. 1895)
1850 - Pierre Loti, Fransız romancı (ö. 1923)
1851 - Ernst Hartwig, Alman astronom (ö. 1923)
1863 - Lyubomir Miletiç, Bulgar dilbilimci, etnograf ve tarihçi (ö. 1937)
1863 - Paul Horn, Alman filolog (ö. 1908)
1868 - Noe Jordania, Gürcü siyaset adamı, gazeteci (ö. 1953)
1870 - George Pearce, Avustralyalı politikacı (ö. 1952)
1870 - Ali Ekber Tufan, Türk siyasetçi (ö. 1970)
1875 - Albert Schweitzer, Alman din bilgini, filozof, misyoner, doktor ve 1952 Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1965)
1875 - Felix Hamrin, İsveçli siyasetçi (ö. 1937)
1886 - Franz Josef Popp, BMW AG'nin kurucu (ö. 1954)
1887 - Hugo Steinhaus, Polonyalı matematikçi ve eğitimci (ö. 1972)
1892 - Emil Gustav Friedrich Martin Niemöller, Alman Nazi karşıtı din bilgini, vaiz ve Bekennende Kirche'nin kurucusu (ö. 1984)
1894 - Ecaterina Teodoroiu, Romanya'nın bir kahramanı olarak kabul edilen bir Rumen kadındı (ö. 1917)
1896 - John Rodrigo Dos Passos, Amerikalı yazar (ö. 1970)
1897 - Hasso von Manteuffel, Batı Almanyalı siyaset adamı (ö. 1978)
1899 - Fritz Bayerlein, Alman Panzer generali (ö. 1970)
1901 - Alfred Tarski, bir Polonyalı-Amerikalı, mantıkçı ve matematikçi (ö. 1983)
1902 - Nâzım Hikmet, Türk şair (ö. 1963)
1905 - Takeo Fukuda, Japon siyasetçi (ö. 1995)
1914 - Harold Russell, Kanadalı bir oyuncu (ö. 2002)
1914 - Selahattin Ülkümen, Türk diplomat (ö. 2003)
1919 - Giulio Andreotti, İtalyan Hristiyan demokrat siyasetçi ve 1972-1992 arasında pek çok kez İtalya Başbakanı (ö. 2013)
1921 - Murray Bookchin, Amerikalı sosyal teorisyen, yazar, tarihçi ve siyaset felsefecisi (ö. 2006)
1924 - Carole Cook, Amerikalı aktris (ö. 2023)
1924 - Renate Lasker-Harpprecht, Alman yazar ve gazeteci (ö. 2021)
1925 - Yukio Mishima, Japon yazar (ö. 1970)
1932 - Carlos Borges, Uruguaylı futbolcu (ö. 2014)
1936 - Clarence Carter, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, müzisyen ve plak yapımcısıdır
1938 - Morihiro Hosokawa, Japan siyasetçi
1940 - Bilge Olgaç, Türk sinema yönetmeni ve senarist (ö. 1994)
1940 - John Castle, İngiliz oyuncu
1941 - Faye Dunaway, Amerikalı sinema oyuncusu
1941 - Milan Kučan, Sloven bir siyasetçi
1943 - Mariss Jansons, Leton kökenli Sovyet-Rus orkestra şefi (ö. 2019)
1943 - Shannon Lucid, Amerikalı bir biyokimyacı ve emekli bir NASA astronotudur
1943 - Ralph Steinman, Kanadalı immünolog, hücre biyoloğu ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 2011)
1943 - Holland Taylor, Amerikalı aktris, oyun yazarı ve dublaj sanatçısı
1944 - Jan Aas, Norveçli eski futbolcu ve çalıştırıcı (ö. 2016)
1944 - Nina Totenberg, bir Amerikan hukuk işleri muhabiridir
1947 - José Pacheco, İspanyol profesyonel futbolcu (ö. 2022)
1948 - Carl Weathers, Amerikalı oyuncudur
1949 - Lawrence Kasdan, Amerikalı film yapımcısı, yönetmeni ve senaristidir
1949 - Tarık Papuççuoğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1949 - İlyas Salman, Türk sinema, tiyatro, dizi oyuncusu, yönetmen ve köşe yazarı
1952 - Călin Popescu-Tăriceanu, Rumen siyasetçi ve inşaat mühendisi
1953 - Denzil Douglas, Saint Kitts ve Nevisli tıp doktoru ve siyasetçi
1955 - Dominique Rocheteau, Fransız futbolcu
1959 - Rasim Öztekin, Türk oyuncu (ö. 2021)
1963 - Steven Soderbergh, Amerikalı yapımcı ve senarist
1964 - Mark Addy, İngiliz aktör
1964 - Yılmaz Morgül, Türk şarkıcı
1965 - Şamil Basayev, Çeçen lider (ö. 2006)
1965 - Jemima Redgrave, İngiliz oyuncu
1965 - Jill Saward; cinsel istismarlara karşı mücadelesiyle bilinen İngiliz girişimci, aktivist ve siyasetçi (ö. 2017)
1966 - Marco Hietala, Fin müzisyen
1966 - Dan Schneider, Amerikalı söz yazarı, oyuncu, yazar ve yapımcı
1967 - Leo Ortolani, İtalyan karikatürist
1967 - Emily Watson, İngiliz oyuncu
1967 - Zakk Wylde, Amerikalı ünlü müzisyen
1968 - LL Cool J, Amerikalı rapçi, girişimci ve aktör
1968 - Ruel Fox, İngiliz millî futbolcu ve teknik direktör
1969 - Jason Bateman, Altın Küre Ödülü kazanmış Amerikalı oyuncu
1969 - Dave Grohl, Amerikalı müzisyen ve Foo Fighters grubunun kurucusu
1970 - Fazıl Say, Türk piyanist ve besteci
1971 - Lasse Kjus, Norveçli sporcu
1971 - Antonios Nikopolidis, Yunan eski millî futbolcudur
1973 - Giancarlo Fisichella, İtalyan Formula 1 pilotu
1981 - Abdelmalek Cherrad, Cezayirli millî futbolcudur
1981 - Jadranka Đokić, Hırvat oyuncu
1982 - Víctor Valdés, İspanyol eski kaleci
1983 - Cesare Bovo, İtalyan eski futbolcudur
1986 - Yohan Cabaye, Fransız eski millî futbolcudur
1990 - Grant Gustin, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1993 - Damla Colbay, Türk oyuncu
1994 - Kai, Güney Koreli şarkıcı, oyuncu, dansçı ve modeldir
1999 - Declan Rice, orta saha mevkiinde oynayan İngiliz millî futbolcudur
Ölümler
1585 - Malûlzade Mehmed Efendi, Osmanlı şeyhülislamı (d. 1533)
1676 - Francesco Cavalli, İtalyan besteci (d. 1602)
1742 - Edmond Halley, İngiliz bilim insanı (d. 1656)
1753 - George Berkeley, İngiliz düşünür (d. 1685)
1766 - V. Frederik, Danimarka-Norveç ve Schleswig-Holstein dükü (d. 1723)
1824 - Atanasios Kanakaris, Yunanistan'ın ikinci başbakanı (d. 1760)
1866 - Giovanni Gussone, İtalyan akademisyen ve botanikçi (d. 1787)
1867 - Jean Auguste Dominique Ingres, Fransız ressam (d. 1780)
1883 - William Alexander Forbes, İngiliz zoolog (d. 1855)
1891 - Aimé Millet, Fransız heykeltıraş (d. 1819)
1892 - Albert Victor, Galler Prensi (d. 1864)
1898 - Lewis Carroll, İngiliz yazar, matematikçi ve mantıkçı ("Alice Harikalar Diyarında" adlı fantastik romanıyla ünlü) (d. 1832)
1899 - Nubar Paşa, Mısırlı-Amerikalı devlet adamı (d. 1825)
1905 - Ernst Abbe, Alman fizikçi ve sanayici (d. 1840)
1923 - Zübeyde Hanım, Atatürk’ün annesi (d. 1857)
1925 - Harry Furniss, İngiliz sanatçı ve illüstratör (d. 1854)
1927 - Mario Bezzi, İtalyan zooloji profesörüydü (d. 1868)
1940 - Heinrich August Meissner, Alman mühendis (Hicaz Demiryolu'nun başmühendisi) (d. 1862)
1944 - Mehmet Emin Yurdakul, Türk şair ve milletvekili ("Millî Şair" olarak anılır) (d. 1869)
1957 - Humphrey Bogart, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1899)
1961 - Barry Fitzgerald, İrlandalı aktör (d. 1888)
1970 - Asım Gündüz, Türk asker ve siyasetçi, Millî Mücadele komutanlarından (d. 1880)
1972 - IX. Frederik, Danimarka Kralı (d. 1899)
1974 - Seyfi Demirsoy, Türk sendikacı ve Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı (d. 1920)
1977 - Anais Nin, Fransız yazar (d. 1903)
1977 - Anthony Eden, Britanyalı siyasetçi (d. 1897)
1977 - Peter Finch, Birleşik Krallık doğumlu Avustralyalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1916)
1986 - Daniel Balavoine, Fransız şarkıcı (d. 1952)
1986 - Donna Reed, Amerikalı oyuncu (d. 1921)
1986 - Rikkat Kunt, Türk tezhip sanatçısı (d. 1903)
1987 - Douglas Sirk, Alman asıllı Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1897)
1987 - Turgut Demirağ, Türk yapımcı ve film yönetmeni (d. 1921)
1988 - Georgi Malenkov, Sovyet devlet adamı, Josef Stalin'in yakın mesai arkadaşı ve Stalin'in ölümünden sonra SSCB Başbakanı (d. 1902)
1990 - Sabri Dino, Türk millî futbol takımı kalecisi ve iş insanı (Boğaziçi Köprüsü’nden atlayarak intihar etti) (d. 1942)
1994 - Behçet Cantürk, Kürt asıllı Türk uyuşturucu kaçakçısı (d. 1950)
1994 - Nubar Terziyan, Türk sinemasının karakter oyuncusu (d. 1909)
1996 - Onno Tunç, Ermeni asıllı Türk vatandaşı müzisyen ve besteci (tek motorlu uçağının Armutlu'da düşmesi sonucu) (d. 1948)
1998 - Safiye Ayla, Türk sanat müziği sanatçısı (d. 1907)
2006 - Shelley Winters, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1920)
2007 - Darlene Conley, Amerikalı oyuncu (d. 1934)
2009 - Ricardo Montalbán, Meksika asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1920)
2012 - Rosy Varte, Fransız oyuncu (d. 1923)
2012 - Abamüslüm Güven, Türk Akademisyen, Kars Kafkas Üniversitesi eski rektörü
2014 - Mae Young, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1923)
2015 - Mordechai Shmuel Ashkenazi, İsrailli Ortodoks haham ve yazar (d. 1943)
2015 - Lotte Hass, Avusturyalı natüralist, oyuncu ve dalış sporcusu (d. 1928)
2015 - Nélida Romero, Arjantinli aktris (d. 1926)
2015 - Darren Shahlavi, İngiliz aktör, dövüş sanatçısı ve dublör idi (d. 1972)
2015 - Zhang Wannian, Çinli general (d. 1928)
2016 - René Angelil, kanadalı Müzisyen, menajer, direktör ve prodüktör (d. 1942)
2016 - Franco Citti, İtalyan oyuncu (d. 1935)
2016 - Şefik Döğen, Türk oyuncu (d. 1947)
2016 - Alan Rickman, İngiliz oyuncu ve yönetmen (d. 1946)
2016 - Rajesh Vivek, Hint oyuncu (d. 1949)
2016 - Shaolin, Brezilyalı çizgi film yapımcısı, çizer, komedyen, oyuncu ve televizyon programcısı (d. 1971)
2017 - Surjit Singh Barnala, Hint politikacı ve bürokrat (d. 1925)
2017 - Barry Cassin, İrlandalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur (d. 1924)
2017 - Eldar Kuliev, Sovyet film yönetmeni ve senarist (d. 1951)
2017 - Yama Buddha, Nepalli rap şarkıcısı ve müzisyeni (d. 1987)
2017 - Zhou Youguang, Çinli ekonomist, bankacı ve dilbilimci (d. 1906)
2018 - Dan Gurney, Amerikalı eski Formula 1 pilotu (d. 1931)
2018 - Max Labovitch, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (d. 1924)
2018 - Erling Mandelmann, Danimarkalı fotoğrafçıdır (d. 1935)
2018 - Pablo Garcia Baena, İspanyol şair ve yazar (d. 1923)
2019 - Paweł Adamowicz, Polonyalı siyasetçi ve avukattır (d. 1965)
2019 - Eli Grba, Amerikan beyzbolcu (d. 1934)
2019 - Lenin Rajendran, Hint film yönetmeni ve senaristtir (d. 1951)
2019 - Wilf Rosenberg, Güney Afrikalı ragbi oyuncusudur (d. 1934)
2019 - Gavin Smith, Kanadalı profesyonel poker oyuncusu (d. 1968)
2019 - Julio Vallejo-Ruiloba, İspanyol psikiyatr, yazar ve akademisyen (d. 1945)
2020 - John N. Brandenburg, Amerikalı rütbeli askerdir (d. 1929)
2020 - Chamín Correa, Meksikalı gitarist ve müzik yapımcısı (d. 1929)
2021 - Mehmet Necmettin Ahrazoğlu, Türk siyasetçi (d. 1955)
2021 - Vincent Logan, İskoç Roma Katolik piskopos (d. 1941)
2021 - Elijah Moshinsky, Avustralyalı yönetmen (d. 1946)
2021 - Leonidas Pelekanakis, Yunan yelkenci (d. 1962)
2021 - Jan de Vries, Hollandalı motosiklet yarışçısı (d. 1944)
2022 - Ricardo Bofill, İspanyol mimar (d. 1939)
2022 - Boris Brojovskiy, Sovyet-Rus görüntü yönetmeni (d. 1935)
2022 - Aykut Edibali, Türk siyasetçi, yazar ve Millet Partisi Genel Başkanı (d. 1942)
2022 - Anastasiya Voznesenskaya, Rus oyuncudur (d. 1943)
2023 - Wally Campo, Amerikalı aktör (d. 1923)
2023 - İnna Çurikova, Rus aktris (d. 1943)
Tatiller ve özel günler
Tamil takvimine göre yeni yıl
Doğu ortodokslarına göre yeni yıl
Venezuela, Divina Pastora festivali.
Hindistan'da Sankranti Bayramı
Aziz Büyük Basil günü
Fırtına: Karakancalos Fırtınası
0114
14
|
2231
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/15%20Ocak
|
15 Ocak
|
Olaylar
MÖ 588 - Babil hükümdarı II. Nebukadnezar, Kudüs'ü kuşattı. Kuşatma 18 Temmuz MÖ 586'ya dek sürdü.
1559 - İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth taç taktı.
1582 - Rusya, Estonya ve Livonya'yı Polonya'ya bıraktı.
1759 - British Museum açıldı.
1870 - Amerika Birleşik Devletleri'nin Demokrat Parti'sini, eşek sembolü ile tanımlayan ilk politik karikatür yayımlandı.
1884 - İstanbul Erkek Lisesi açıldı. Okulun ilk adı "Şems-ül Maarif" idi. 1896 yılında resmi okullar arasına dahil edildi.
1889 - Daha önce adı Pemberton İlaç Şirketi olan Coca-Cola şirketi, Atlanta Georgia'da resmen kuruldu.
1892 - Basketbolun kuralları ilk kez, oyunun doğum yeri sayılan Springfield, Massachusetts'te (Amerika Birleşik Devletleri) James Naismith tarafından yayımlandı.
1915 - Sarıkamış Harekâtı bitti.
1919 - Mustafa Kemal Paşa, Şişli'deki evinde, Albay İsmet (İnönü) Bey ile Anadolu'ya geçmek konularını görüştü.
1919 - Almanya'nın tanınmış sosyalistleri, Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht öldürüldü.
1919 - İngilizler Mondros Mütarekesinin 7. Maddesine dayanarak Antep'i işgal etti.
1919 - 21 kişinün öldüğü, 150 kişinin yaralandığı Boston Şeker Pekmezi Felaketi yaşandı.
1924 - İzmir'de harp oyunları yapıldı.
1932 - Samsun'da Mustafa Kemal Paşa'nın, Anadolu'ya ayak bastığı yerde dikilen Onur Anıtı açıldı.
1935 - Kuğu Gölü Balesi'nin açılışı yapıldı.
1940 - Ankara Radyosu Fransızca, Yunanca, Farsça ve Bulgarca haber yayınına İngilizceyi de ekledi.
1943 - II. Dünya Savaşı: Guadalcanal Japonlardan temizlendi.
1945 - Müttefik Devletler gemilerinin Boğazlardan geçişine izin verildi.
1949 - İmam Hatip Liseleri açıldı.
1952 - Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'nin Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na (NATO) girişini onayladı.
1964 - III. Londra Konferansı toplandı. Birleşik Krallık, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Hükûmetleri ile Kıbrıs Türk ve Rum toplumu liderleri katıldı.
1966 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson'ın ve eski Başbakan İsmet İnönü'nün 1964 yılında yazdıkları mektuplar kamuoyuna açıklandı.
1969 - Sovyetler Birliği, Soyuz 5 uzay aracını fırlattı.
1970 - Nijerya'dan bağımsızlığını kazanmak için 32 aydır sürdürdükleri çatışmalardan sonra Biafra teslim oldu.
1973 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon, Kuzey Vietnam'daki birliklerinin saldırılarını durdurduklarını ve barış görüşmelerinde ilerleme kaydettiklerini açıkladı.
1985 - Almeida Neves, Brezilya Devlet Başkanı seçildi. Neves, 21 yıl aradan sonra ilk sivil Devlet Başkanı oldu.
1989 - Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanlığına Bülent Ecevit seçildi.
1991 - Sosyalist Birlik Partisi (SBP) kuruldu; Sadun Aren Genel Başkanlığa getirildi.
1991 - Birleşmiş Milletler'in Irak'a, Kuveyt'ten çekilmesi için tanıdığı süre doldu.
1992 - Avrupa Birliği'nin, Hırvatistan ve Slovenya'nın bağımsızlığını resmen tanıması üzerine Yugoslavya dağılmış oldu.
1996 - Güçlükonak Katliamı: Şırnak'ın Güçlükonak ilçesinde 11 köylü bir minibüs içerisinde kurşunlanıp, yakılarak katledildi.
2001 - Vikipedi yayın hayatına başladı.
2005 - Filistin Lideri Yaser Arafat'ın 11 Kasım 2004'te ölmesinin ardından 9 Ocak'ta Devlet Başkanı seçilen Mahmud Abbas, yemin ederek göreve başladı. Başbakanlığa Ahmed Kurey'i getiren Abbas, İsrail'e karşılıklı ateşkes ve nihai barış anlaşması çağrısında bulundu.
2006 - sosyalist Michelle Bachelet, Şili'nin ilk kadın Devlet Başkanı oldu. Bachelet, aynı zamanda Latin Amerika'da Devlet Başkanlığı görevine gelen altıncı kadın oldu.
2007- İdam edilen devrik Irak lideri Saddam Hüseyin'in üvey kardeşi Barzan İbrahim el Tikriti ile eski Irak Devrim Mahkemesi Başkanı Avad Hamid el Bender, asılarak idam edildi ve Tikrit kentinin Avca köyünde Saddam Hüseyin'in yanına gömüldü.
2011 - Türk Telekom Arena Galatasaray ve Ajax arasında oynanan dostluk maçıyla açıldı.
2018 - İngiltere'nin inşaat devi Carillion iflas etti.
2020 - Vikipedi Türkiye'de yeniden erişime açıldı.
Doğumlar
1481 - Ashikaga Yoshizumi, Ashikaga şogunluğunun 11. şogunudur (ö. 1511)
1491 - Niccolò da Ponte, Venedik Cumhuriyetinin 87'inci dükası (ö. 1585)
1622 - Molière, Fransız komedi yazarı ve oyuncu (ö. 1673)
1725 - Petro Rumyantsev, Rus general (ö. 1796)
1754 - Jacques Pierre Brissot, Girondistenlerin Fransız Meclisindeki sözcüsü (ö. 1793)
1791 - Franz Grillparzer, Avusturyalı trajedi yazarı (ö. 1872)
1795 - Aleksandr Griboyedov, Rus oyun yazarı, besteci, şair ve diplomat (ö. 1829)
1803 - Heinrich Ruhmkorff, Alman bilim adamı, buluşçu (ö. 1877)
1807 - Hermann Burmeister, Alman-Arjantinli zoolog, böcek bilimci, herpetolog ve botanikçi (ö. 1892)
1809 - Pierre-Joseph Proudhon, Fransız sosyalist ve gazeteci (Anarşizmin teorisyenlerinden) (ö. 1865)
1842 - Paul Lafargue, Fransız uyruklu düşünür ve eylem adamı (ö. 1911)
1842 - Alfred Jean Baptiste Lemaire, Fransız ordu müzisyeni ve besteci (ö. 1907)
1850 - Mihai Eminescu, Rumen şair, romancı ve gazeteci (ö. 1889)
1850 - Sofya Kovalevskaya, Rus matematikçi (ö. 1891)
1863 - Wilhelm Marx, Alman avukat, devlet adamı (ö. 1946)
1864 - İsa Bolatin, Kosovalı Arnavut gerilla ve siyasetçi (ö. 1916)
1866 - Nathan Söderblom, İsveçli din adamı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1931)
1868 - Otto von Lossow, Alman ordusu subayı (ö. 1938)
1871 - Ahatanhel Krımski, Ukraynalı bilim insanı ve akademisyen (ö. 1942)
1872 - Arsen Kotsoyev, Osetyalı yayıncı (ö. 1944)
1873 - Max Adler, Avusturyalı marksist hukukçu, sosyolog ve sosyalist teorisyen (ö. 1937)
1875 - İbn Suud, Suudi Arabistan'ın kurucusu ve ilk kralı (ö. 1953)
1875 - Thomas Burke, Amerikalı atlet (ö. 1929)
1882 - Margaret, İsveç Veliaht Prensesi ve Scania Düşesi (ö. 1920)
1882 - Florian Znaniecki, Polonyalı filozof ve sosyolog (ö. 1958)
1891 - Franz Babinger, Alman yazar (ö. 1967)
1891 - İlya Grigoryeviç Ehrenburg, Sovyet yazar, gazeteci ve romancı (ö. 1967)
1891 - Gladys Gale, Amerikalı şarkıcı ve aktris (ö. 1948)
1894 - Edith Gostick, Kanadalı politikacı (ö. 1984)
1895 - Artturi Ilmari Virtanen, Finlandiyalı kimyager (ö. 1973)
1901 - Luis Monti, Arjantinli futbolcu (ö. 1983)
1902 - Nâzım Hikmet Ran, Türk şair (ö. 1963)
1908 - Edward Teller, Macar asıllı Amerikalı kuramsal fizikçi (ö. 2003)
1912 - Michel Debré, Fransız devlet adamı (ö. 1996)
1913 - Lloyd Bridges, Amerikalı oyuncu (ö. 1998)
1917 - Vasili Petrov, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali (ö. 2014)
1918 - Cemal Abdünnasır, Mısır Devlet Başkanı (ö. 1970)
1918 - João Figueiredo, Brezilya'nın 30. Devlet Başkanı (ö. 1999)
1925 - Nermi Uygur, Türk felsefeci (ö. 2005)
1926 - Maria Schell, Avusturyalı aktris (ö. 2005)
1928 - René Vautier, Fransız film yönetmeni (ö. 2015)
1929 - Martin Luther King, Amerikalı rahip ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1968)
1941 - Özcan Tekgül, Türk oryantal dans sanatçısı, sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2011)
1956 - Sandy Tolan, Amerikalı yazar, öğretmen ve radyo belgeseli yapımcısı
1957 - Semiha Yankı, Türk şarkıcı
1958 - Boris Tadiç, Sırp siyasetçi
1959 - Mustafa Özenç, Türk sol görüşlü militan (ö. 1981)
1965 - Sedat Balkanlı, Türk futbolcu (ö. 2009)
1968 - Volkan Ünal, Türk sinema ve televizyon oyuncusu
1969 - Meret Becker, Alman oyuncu ve şarkıcı
1970 - Hamza Hamzaoğlu, Türk futbolcu ve teknik direktör
1970 - Shane McMahon, Amerikalı iş insanı, profesyonel güreşçi
1971 - Regina King, Amerikalı oyuncu ve televizyon yönetmeni
1971 - Metin Özbey, Türk milli planör pilotu
1973 - İsam el-Hazari, Mısırlı millî futbolcu
1975 - Mary Pierce, Fransız tenis oyuncusu
1976 - Florentin Petre, Rumen futbolcu
1976 - Zara, Türk şarkıcı
1977 - Ebru Şallı, Türk model, sunucu ve pilates eğitmeni
1978 - Eddie Cahill, Amerikalı oyuncu
1978 - Pablo Amo, İspanyol futbolcu
1978 - Franco Pellizotti, İtalyan emekli profesyonel yol bisikleti yarışçısı
1979 - Martin Petrov, Bulgar eski futbolcu
1981 - Pamela Tola, Fin oyuncu
1981 - Pitbull, Amerikalı müzisyen
1981 - Serhan Arslan, Türk oyuncu ve sunucu
1982 - Kim Riedle, Alman oyuncu
1983 - Hugo Viana, Portekizli futbolcu
1984 - Keiran Lee, İngiliz pornografik aktör
1984 - Ben Shapiro, Amerikalı muhafazakâr siyasi yorumcu, konuşmacı, yazar ve avukat
1985 - René Adler, Alman eski futbolcu
1987 - Caner Büke, Türk millî tekvandocu
1987 - Kelly Kelly, Amerikan profesyonel güreşçi ve manken
1988 - Daniel Caligiuri, Alman futbolcudur
1988 - Sonny John Moore (Skrillex), Amerikan elektronik müzik prodüktörü
1990 - Kostas Slukas, Yunan basketbolcu
1991 - Darya Klişina, Rus uzun atlayıcı
1991 - Marc Bartra, İspanyol futbolcu
1991 - Nicolai Jørgensen, Danimarkalı futbolcu
1992 - Joël Veltman, Hollandalı futbolcudur
1994 - Sinan Gümüş, Türk asıllı Alman futbolcu
1996 - Dove Cameron, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
2000 - Thale Rushfeldt Deila, Norveçli hentbolcu
2004 - Grace VanderWaal, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
Ölümler
69 - Galba, 8 Haziran 68-15 Ocak 69 arası Roma İmparatoru, Dört İmparator Yılı'nın ilk imparatoru (d. 3)
1569 - Catherine Carey, VIII. Henry'nin metresi (d. 1524)
1597 - Juan de Herrera, İspanyol mimar, matematikçi, araştırmacı ve asker (d. 1530)
1762 - Pyotr İvanoviç Şuvalov, Rus devlet militanı, general-feldmareşal, konferans vekili ve saray asılzadesi (d. 1710)
1781 - Henry Cheere, İngiliz heykeltıraş (d. 1703)
1866 - Massimo d'Azeglio, İtalyan devlet adamı, yazar ve ressam (d. 1798)
1896 - Mathew Brady, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1822)
1919 - Karl Liebknecht, Alman sosyalist politikacı (d. 1871)
1919 - Rosa Luxemburg, Alman sosyalist politikacı (d. 1871)
1924 - Peter Newell, Amerikalı sanatçı ve yazar (d. 1862)
1945 - Sami Yetik, Türk ressam (d. 1878)
1950 - Alma Karlin, Sloven yazar (d. 1889)
1950 - Petre Dumitrescu, Rumen Üst-orgeneral (d. 1882)
1954 - Şükrü Kanatlı, Türk asker ve Kara Kuvvetleri Komutanı (d. 1893)
1955 - Yves Tanguy, Fransız-Amerikalı ressam (d. 1900)
1955 - Isak Samokovlija, Bosnalı Yahudi yazar (d. 1889)
1956 - Enis Akaygen, Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1880)
1970 - Louis Fischer, Amerikalı gazeteci (d. 1896)
1971 - Etem Tem, Atatürk'ün fotoğrafçısı (d. 1901)
1973 - Andrey Dulson, Sovyet bilim insanı (d. 1900)
1984 - Fazıl Küçük, Kıbrıslı siyasetçi (d. 1906)
1987 - Mustafa Demir, Türk asker (Makbule Atadan'ın manevi oğlu) (d. 1918)
1988 - Seán MacBride, İrlandalı politikacı (d. 1904)
1996 - II. Moshoeshoe, Lesotho Kralı (d. 1938)
2000 - Nezihe Becerikli, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1918)
2003 - Doris Fisher, Amerikalı bir şarkıcı ve söz yazarıydı (d. 1915)
2005 - Victoria de los Ángeles, İspanyol opera sanatçısı ve soprano (d. 1923)
2007 - Avad Hamid el-Bender, Saddam Hüseyin döneminde görev yapmış Iraklı yargıç (d. 1945)
2007 - Lale Oraloğlu, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1924)
2007 - Barzan İbrahim el-Hasan el-Tikriti, Genel İstihbarat Servisinin başkanı ve Saddam Hüseyin'in üvey kardeşi (d. 1951)
2008 - Brad Renfro, Amerikalı oyuncu (d. 1982)
2011 - Nat Lofthouse, İngiliz eski millî futbolcu (d. 1925)
2011 - Susannah York, İngiliz oyuncu (d. 1939)
2012 - Manuel Fraga Iribarne, İspanyol siyasetçi (d. 1922)
2014 - Cassandra Lynn, Amerikalı model (d. 1979)
2014 - Roger Lloyd-Pack, İngiliz oyuncu (d. 1944)
2015 - Kim Fowley, Amerikalı yapımcı, şarkıcı ve müzisyen (d. 1939)
2015 - Ethel Lang, 110 yaş üstü yaşayan İngiliz kadın (d. 1900)
2015 - Rimma Markova, Rus film oyuncusu (d. 1925)
2016 - Francisco X. Alarcón, Amerikalı şair (d. 1954)
2016 - Dan Haggerty, Amerikalı oyuncu (d. 1942)
2016 - Manuel Velázquez, İspanyol eski millî futbolcudur (d. 1943)
2017 - Ciel Bergman, Amerikalı ressam (d. 1938)
2017 - Babette Cole, İngiliz çocuk kitabı yazarı ve çevirmen (d. 1950)
2017 - Jimmy Snuka, Fijili emekli profesyonel güreşçi (d. 1943)
2017 - Kozo Kinomoto, Japon futbolcu (d. 1949)
2017 - Vicki Lansky, Amerikalı çocuk hikâyeleri yazarı ve yayıncı (d. 1942)
2018 - Romana Acosta Bañuelos, Cumhuriyetçi Parti üyesi Amerikalı üst düzey kamu görevlisidir (d. 1925)
2018 - Viktor Anpilov, Sovyet Rus sosyalist siyasetçi (d. 1945)
2018 - Mathilde Krim, İtalyan-Amerikalı tıp araştırmacısı ve bilim insanıdır (d. 1926)
2018 - Karl-Heinz Kunde, Alman eski erkek bisiklet yarışçısı (d. 1938)
2018 - Dolores O'Riordan, İrlandalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1971)
2018 - Turan Özdemir, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1952)
2018 - Peter Wyngarde, İngiliz aktör ve şarkıcıdır (d. 1927)
2019 - Carol Channing, Amerikalı stand-up komedyen, oyuncu, şarkıcı, dansçı ve seslendirme sanatçısıdır (d. 1921)
2019 - Edyr de Castro, Brezilyalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1946)
2019 - Miodrag Radovanović, Sırp oyuncu (d. 1929)
2019 - Thelma Tixou, Litvanya asıllı Arjantinli-Meksikalı aktris, dansçı ve kabare sanatçısı (d. 1944)
2021 - Sjarifuddin Baharsjah, Endonezyalı siyasetçi ve akademisyen (d. 1931)
2021 - Geoff Barnett, İngiliz profesyonel futbolcudur (d. 1946)
2021 - Wilbur Brotherton, Amerikalı siyasetçi (d. 1922)
2021 - Michael Bryce, Avustralyalı mimar, endüstriyel grafik tasarımcısı (d. 1938)
2021 - Vicente Cantatore, Arjantinli-Şilili profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1935)
2021 - Gildardo García, Kolombiyalı satranç oyuncusuydu (d. 1954)
2021 - Lệ Thu, Vietnamlı şarkıcı (d. 1943)
2021 - Tiit Lilleorg, Estonyalı bir film ve televizyon oyuncusu (d. 1941)
2022 - Hekimoğlu İsmail, Türk emekli astsubay, yazar, gazeteci ve köşe yazarı (d. 1932)
2022 - Aurora del Mar, Arjantinli seslendirme sanatçısı ve aktris (d. 1934)
Tatiller ve özel günler
Kirli Hava ile Savaş Haftası
Kaynakça
0115
15
|
2232
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/16%20Ocak
|
16 Ocak
|
Olaylar
1547 - Rus Çarı Korkunç İvan taç giydi.
1556 - II. Felipe, İspanya Kralı oldu.
1595 - Padişah III. Murat, 48 yaşında öldü. III. Mehmet tahta çıktı.
1795 - Fransa, Hollanda'nın Utrecht şehrini işgal etti.
1804 - Fransız fizikçi Joseph Louis Gay-Lussac, bir hidrojen balonu içinde 7.016 m'ye yükselerek, sonraki 50 yıl içinde kırılamayacak olan bir rekora imza attı.
1846 - İlk Ziraat Bakanlığı (Nazırlığı) kuruldu.
1914 - Altay SK kuruldu.
1920 - Milletler Cemiyeti, ilk toplantısını Paris'te yaptı.
1925 - Sovyetler Birliği'nde Lev Troçki, Savaş Komiserliği görevinden alındı.
1928 - Cemal Reşit Rey'in, "12 Anadolu Türküsü" adlı ses ve piyano için yapıtı ilk kez seslendirildi.
1928 - Doktor Şefik Hüsnü Deymer ve arkadaşlarının Türkiye Komünist Partisi davası başladı.
1929 - Josef Stalin'le anlaşmazlığa düşen Nikolay Buharin, Komünist Enternasyonal'in başkanlığından istifa etti.
1945 - Adolf Hitler, Führerbunker'e taşındı.
1952 - Gazeteci ve yazar Ercüment Ekrem Talu'ya, Fransız "Légion d'honneur" nişanı verildi. Yazar, bu ödüle Türk-Fransız kültür ilişkilerine katkılarından dolayı layık görüldü.
1956 - Uluslararası Basın Enstitüsü, Türkiye'de basına baskı yapıldığını açıkladı.
1960 - İşçi Sigortalıları Kurumu İstanbul Hastanesi, Cumhurbaşkanı Celal Bayar tarafından hizmete açıldı.
1961 - Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'ye 43 milyon dolar yardımda bulundu.
1965 - Manisa'nın Kırkağaç ilçesine bağlı Karakurt köyünde bir grup insan ayaklanarak okul öğretmenlerine saldırdı. Olay yerine giden Kırkağaç Kaymakam Vekili de köylüler tarafından taş ve odunla ağır surette yaralandı. 23 kişi tutuklandı.
1969 - Metroliner treni hizmete girdi.
1970 - Muammer Kaddafi, Libya Başbakanı oldu.
1979 - Şah Muhammed Rıza Pehlevi, ailesi ile birlikte İran'ı terk ederek Mısır'a yerleşti.
1979 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Devrimci Demokratik Kültür Derneklerinin, "Doğu'da Kürt halkından olmayan kamu görevlilerinin bölgeden uzaklaştırılması" kararı devlet tarafından yerine getirilmediği için Mardin Kızıltepe'de bir ilkokul öğretmeni bir grup militan tarafından dövüldü ve kendisine şehri terk etmesi için ihtarda bulunuldu.
1980 - Bilim insanları, interferon üretmeyi başardı.
1983 - Türk Hava Yolları'nın "Afyon" uçağı Ankara'da düştü: 47 kişi öldü.
1985 - Halkçı Parti (HP) milletvekili Bahriye Üçok, zina yapan erkeklerin de cezalandırılmasını öngören yasa önerisi vermişti. TBMM yasa önerisini reddetti.
1986 - İnternet mühendislik özel kuvvetinin ilk toplantısı.
1986 - New York'ta toplanan Uluslararası PEN Kongresi, Türk Hükûmetini yazarlarla ilgili tutumunu gözden geçirmeye çağırdı.
1987 - 1 Ocak'ta Pekin'de Tiananmen Meydanı'nda öğrencilerin başlattığı gösteriler sonucunda, Çin Komünist Partisi Lideri Hu Yaobang istifa etti; yerine Zao Ziyang getirildi.
1991 - ABD Irak'a hava akınları ve füze saldırısı başlattı. Çöl Fırtınası Harekatı, Irak'ın sanayi ve savaş potansiyeli tamamen imha edip, 2003 yılında ülkenin işgaline zemin hazırladı.
1992 - El Salvador Hükûmeti ile isyancılar Meksiko'da bir antlaşma imzalayarak, en az 75 bin kişinin hayatına mal olan 12 yıllık iç savaşa son verdiler.
1992 - Halkın Emek Partisi kökenli Hatip Dicle ve Leyla Zana, Sosyaldemokrat Halkçı Parti'den istifa etti.
1996 - "Avrasya feribotu", silahlı eylemciler tarafından 177 yolcu ve 55 mürettebatıyla Trabzon limanında rehin alındı ve İstanbul'a doğru kaçırıldı. Eylemciler Çeçenistan sorununa dikkat çekmek istediklerini söylediler.
1998 - Refah Partisi'nin Anayasa Mahkemesi'nce kapatılmasıyla, Necmettin Erbakan siyasi yasaklı duruma düştü.
2000 - Ricardo Lagos, Şili'nin Salvador Allende'den bu yana ilk sosyalist başkanı seçildi.
2002 - BM Güvenlik Konseyi, Usame bin Ladin'in ve Taliban üyelerinin tüm varlıklarını dondurma kararı aldı.
2003 - Columbia uzay mekiği, Cape Canaveral (Amerika Birleşik Devletleri) üssünden ayrıldı. (Mekik, 1 Şubat'ta dünyaya dönüşü sırasında parçalandı ve 7 kişilik uçuş ekibi yaşamını yitirdi).
2005 - Adriana Iliescu, 66 yaşında doğum yaparak dünyanın en yaşlı annesi unvanını aldı.
2006 - Mehmet Ali Ağca, askerlik işlemlerini yaptırmak üzere avukatı Mustafa Demirbağ ile GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesine gitti. Demirbağ, muayene sonucu Ağca'ya askerliğe elverişsiz raporu verildiğini bildirdi.
2010 - "2010 Avrupa Kültür Başkenti" olan İstanbul'da etkinlikler, şehrin yedi ayrı noktasındaki kutlamalarla başladı.
Doğumlar
1093 - İsaakios Komnenos, Bizans İmparatoru I. Aleksios (1081-1118 arası hükümdar) ile İrini Dukena'nin üçüncü oğlu (ö. 1152)
1409 - I. René, Napoli ve Kudüs kralı (ö. 1480)
1477 - Johannes Schöner, Alman astronom ve haritacı (ö. 1547)
1536 - Yi I, Koreli Neo-Konfüçyüsçü filozof ve yazar (ö. 1584)
1728 - Niccolo Piccinni, İtalyan besteci (ö. 1800)
1749 - Vittorio Alfieri, İtalyan drama yazarı (ö. 1803)
1821 - John C. Breckinridge, Amerikalı siyasetçi, hukukçu, asker ve ABD'nin 14. başkan yardımcısı (ö. 1875)
1836 - II. Francis, İki Sicilya'nın son kralı (ö. 1894)
1836 - Inoue Kaoru, Japon siyasetçi (ö. 1915)
1838 - Franz Brentano, Alman psikolog ve filozof (ö. 1917)
1849 - Eugène Carrière, Fransız sembolist ressam ve taşbaskı sanatçısı (ö. 1906)
1853 - André Michelin, Fransız mühendis ve sanayici (ö. 1931)
1853 - Ian Hamilton, Britanya Ordusu'nda kıdemli subay (ö. 1947)
1855 - Eleanor Marx, Marksist yazar ve politik eylemci (ö. 1898)
1859 - Jón Magnússon, İzlanda Başbakanı (ö. 1926)
1861 - Dilpesend Kadınefendi, II. Abdülhamid beşinci eşi (ö. 1901)
1878 - Harry Carey, Amerikalı oyuncu (ö. 1947)
1878 - Mehmed Abdülkadir Efendi, II. Abdülhamid'in ve Bidâr Kadınefendi'nin oğlu (ö. 1944)
1885 - Michel Plancherel, İsviçreli matematikçi (ö. 1967)
1890 - Karl Freund, Alman görüntü yönetmeni ve yönetmen (ö. 1969)
1892 - Homer Burton Adkins, Amerikalı kimyager (ö. 1949)
1895 - Evripidis Bakircis, Yunan subay ve politikacı (ö. 1947)
1897 - Bedia Muvahhit, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (sahneye çıkan ilk Türk kadını) (ö. 1994)
1901 - Fulgencio Batista, Küba Devlet Başkanı (ö. 1973)
1906 - Abdullah Ziya Kozanoğlu, Türk mimar, müteahhit, romancı, çizgi-roman yazarı, spor yöneticisi ve Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 11. Başkanı (ö. 1966)
1908 - Andrew Hughes, Osmanlı İmparatorluğu doğumlu aktör ve şirket yöneticisi (ö. 1996)
1911 - Eduardo Frei Montalva, Şilili siyasetçi (ö. 1982)
1913 - Edoardo Detti, İtalyan mimar ve şehir planlamacısı (ö. 1984)
1924 - Katy Jurado, Meksikalı aktris (ö. 2002)
1929 - Shigeru Kōyama, Japon oyuncu (ö. 2017)
1932 - Dian Fossey, Amerikalı etolojist (ö. 1985)
1933 - Susan Sontag, Amerikalı yazar (ö. 2004)
1935 - Udo Lattek, Alman teknik direktör ve eski futbolcu (ö. 2015)
1936 - Halit Çapın, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2006)
1948 - John Carpenter, Amerikalı yönetmen, senarist ve yapımcı
1950 - Daniel Vischer, İsviçreli siyasetçi (ö. 2017)
1954 - Morten Meldal, Danimarkalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
1958 - Andrey Bal, Ukraynalı futbolcu ve antrenör (ö. 2014)
1958 - Ayşenur İslam, Türk siyasetçi
1959 - Sade, Nijeryalı şarkıcı ve söz yazarı
1969 - Per Yngve Ohlin, İsveçli müzisyen ve söz yazarı
1971 - Vuslat Doğan Sabancı, Türk gazeteci ve iş insanı
1972 - Gökhan Ertan, Türk fotoğraf sanatçısı (ö. 2012)
1972 - Ümran Kıyman, Türk boksör (ö. 2012)
1973 - Josie Davis, Amerikalı oyuncu
1974 - Kate Moss, İngiliz manken
1975 - Ayça Bingöl, Türk oyuncu
1976 - Debbie Ferguson, Bahamalı atlet
1979 - Aaliyah, Amerikalı şarkıcı (ö. 2001)
1982 - Tuncay Şanlı, Türk futbolcu
1983 - Emanuel Pogatetz, Avusturyalı futbolcu
1983 - Erkan Kolçak Köstendil, Türk oyuncu ve şarkıcı
1985 - Craig Jones, İngiliz motosiklet yarışçısı (ö. 2008)
1985 - Anna Wallentheim, İsveçli öğretmen ve politikacı
1985 - Şahika Ercümen, Türk serbest dalışçı ve sualtı hokeyi oyuncusu
1996 - Jennie Kim, Güney Koreli şarkıcı
Ölümler
1263 - Shinran, Japon Budist keşiş (d. 1173)
1299 - Hüsâmeddin Lâçin, Memluk sultanı (d. ?)
1391 - V. Muhammed, Gırnata emiri (d. 1338)
1545 - George Spalatin, Alman reformcu (d. 1484)
1595 - III. Murad, Osmanlı'nın 12. padişahı (d. 1546)
1598 - I. Fyodor, Rus çarı (d. 1557)
1710 - Higashiyama, Japonya'nın 113. imparatoru (d. 1675)
1794 - Edward Gibbon, İngiliz tarihçi (d. 1737)
1806 - Nicolas Leblanc, Fransız fizikçi, cerrah ve kimyacı (d. 1742)
1852 - John Payne Todd, Annesi ABD başkanı olacak James Madison ile evlendi (d. 1792)
1864 - Cheoljong, Joseon Krallığı'nın 25. kralı (d. 1831)
1885 - Edmond About, Fransız yazar, romancı ve yayıncıdır (d. 1828)
1886 - Amilcare Ponchielli, İtalyan besteci (d. 1834)
1891 - Léo Delibes, Fransız besteci (d. 1836)
1896 - Ali Şefkati, Osmanlı gazeteci (d. 1848)
1933 - Bekir Sami Kunduh, Türk siyasetçi ve diplomat (Türkiye'nin ilk Dışişleri Bakanı) (d. 1867)
1936 - Albert Fish, Amerikalı doktor, seri katil, ve yamyam (İdam) (d. 1870)
1949 - Vasili Degtyaryov, Rus silah tasarımcısı (d. 1880)
1957 - Arturo Toscanini, İtalyan orkestra şefi ve kemancı (d. 1867)
1966 - Ahmet Fetgeri Aşeni, Türk jimnastikçi, Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün kurucularından ve 6. Başkanı (d. 1886)
1969 - Petras Klimas, Litvanyalı diplomat, yazar ve tarihçi (d. 1891)
1979 - August Heissmeyer, Schutzstaffel'in önde gelen üyesi (d. 1897)
2004 - Kalevi Sorsa, Finlandiyalı sosyaldemokrat siyasetçi (d. 1930)
2005 - Recep Birgit, Türk sanat müziği sanatçısı (d. 1920)
2007 - Ron Carey, Amerikalı oyuncu (d. 1935)
2009 - Andrew Wyeth, Amerikalı görsel sanatçı (d. 1917)
2013 - Burhan Doğançay, Türk ressam ve fotoğrafçı (d. 1929)
2013 - Pauline Phillips, Amerikalı radyocu ve aktivist (d. 1918)
2015 - Afet Ilgaz, Türk yazar (d. 1937)
2016 - Joannis Avramidis, Yunan kökenli Avusturyalı heykeltıraş (d. 1922)
2016 - Carina Jaarnek, İsveçli şarkıcı (d. 1962)
2017 - Eugene Cernan, Amerikalı savaş pilotu ve NASA astronotu (d. 1934)
2017 - Franz Jarnach, Alman oyuncu ve müzisyendir (d. 1944)
2017 - Amin Nasir, Singapurlu eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1968)
2018 - Madalena Iglésias, Portekizli şarkıcı ve oyuncu (d. 1939)
2018 - Oliver İvanoviç, Kosovalı Sırp siyasetçi (d. 1953)
2018 - Javiera Muñoz, İsveçli şarkıcıdır (d. 1977)
2018 - Jo Jo White, eski Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1946)
2019 - Mirjam Pressler, Alman roman yazarı ve çevirmen (d. 1940)
2019 - Chris Wilson, Avustralyalı blues müzisyeni, şarkıcı ve söz yazarıdır (d. 1956)
2019 - Yu Min, Çinli nükleer fizikçi (d. 1926)
2020 - Magda el-Sabahi, Mısırlı oyuncu ve film yapımcısı (d. 1931)
2020 - Efraín Sánchez, Kolombiyalı millî futbolcu ve teknik direktördür (d. 1926)
2020 - Zhao Zhongxiang, Çinli televizyon ve haber sunucusu (d. 1942)
2020 - Christopher Tolkien, İngiliz yazar (J. R. R. Tolkien'in en küçük oğlu) (d. 1924)
2021 - Sharon Begley, Amerikalı gazeteci, köşe yazarı ve yazar (d. 1956)
2021 - Jerry Brandt, Amerikalı girişimci, gösteri sanatçısı, menajer, yönetici, organizatör (d. 1938)
2021 - Charlotte Cornwell, İngiliz aktris (d. 1949)
2021 - Dustin Higgs, Amerikalı seri katildir (d. 1972)
2021 - Pave Maijanen, Fin şarkıcı (d. 1950)
2021 - Christian Ntshangase, Estvatinili siyasetçi (d. ?)
2021 - Bheki Ntuli, Güney Afrikalı siyasetçi (d. 1957)
2021 - Feride Paşa, Endonezyalı aktris (d. 1952)
2021 - Phil Spector, Amerikalı albüm yapımcısı ve şarkı yazarı (d. 1939)
2021 - Muammer Sun, Türk besteci (d. 1932)
2022 - Carmela Corren, İsrailli şarkıcı ve oyuncu (d. 1938)
2022 - Ibrahim Boubacar Keïta, Malili bir politikacı (d. 1945)
2022 - Bozkurt Kuruç, Türk tiyatro oyuncusu, yönetmen ve öğretim üyesi (d. 1935)
2022 - Charles E. McGee, Afrikalı-Amerikalı savaş pilotu (d. 1919)
2023 - Gina Lollobrigida, İtalyan sinema oyuncusu (d. 1927)
Tatiller ve özel günler
Dünya Hijyen Günü
Basın Onur Günü
0116
16
|
2233
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/17%20Ocak
|
17 Ocak
|
Olaylar
1299 - Osmanlı İmparatorluğu'nu, Oğuzlar'ın Kayı boyuna mensup Osman Gazi; Söğüt ve Domaniç civarında, Anadolu Selçuklu Devleti'nin obası ve kendisine uçbeyliği olarak tahsis ettiği bölgede bağımsızlık ilan ederek kurmuştur.
1605 - Cervantes'in Don Kişot adlı romanı ilk kez yayımlandı. Romanın 2. bölümü ise tam 10 yıl sonra basılacaktır.
1685 - Viyana'da ilk kafe Johannes Diodato tarafından açıldı.
1819 - Simón Bolívar, Kolombiya Cumhuriyeti'ni ilan etti.
1851 - Şirket-i Hayriye kuruldu.
1852 - Sand River Antlaşması ile Birleşik Krallık, Transvaal'deki (Güney Afrika) Boer kolonilerinin bağımsızlığını kabul etti.
1875 - Karaköy-Beyoğlu arasındaki Tünel işletmeye açıldı. Tünel, 1863'te Londra'da hizmete giren yeraltı toplu taşıma sistemlerinden sonra inşa edilen dünyanın en eski 2. yeraltı toplu taşıma sistemidir.
1904 - Anton Çehov'un yazdığı Vişne Bahçesi adlı oyun, ilk kez Moskova Sanat Tiyatrosu'nda sahnelendi.
1909 - Fenerbahçe ile Galatasaray ilk kez karşılaştı; FB:0, GS:2
1917 - ABD, Virgin Adaları karşılığında Danimarka'ya 25 milyon dolar ödedi.
1923 - Mustafa Kemal Paşa'nın İzmit'te düzenlediği ilk basın toplantısı, sabaha karşı sona erdi.
1929 - Elzie Crisler Segar tarafından yaratılan Temel Reis (Popeye) karikatürü, ilk kez bir gazetede yayımlandı.
1934 - Revü yıldızı Josephine Baker, İstanbul'a geldi.
1942 - Ankara'da ekmek karneye bağlandı.
1944 - Monte Cassino Savaşı: II. Dünya Savaşı'nın en uzun ve kanlı çarpışmalarından biri başladı.
1945 - SSCB ve Polonya birlikleri Varşova'ya girdi.
1946 - BM Güvenlik Konseyi ilk toplantısını yaptı.
1955 - Nükleer enerjiyle çalışan ilk denizaltı olan, ABD'ye ait "USS Nautilus (SSN-571)" suya indirildi.
1960 - Yahya Kemal Müzesi açıldı. Müze Fatih Külliyesi'nin Baş Kurşunlu Medresesi'nde bulunuyor.
1961 - Kongo Başbakanı Patrice Lumumba öldürüldü.
1964 - Londra Konferansı'nda Kıbrıs Türk toplumunu temsil eden Rauf Denktaş konuştu. Rauf Denktaş, federal yönetime gidilmezse, ayrı bir hükûmet kuracaklarını açıkladı.
1966 - Bir Amerikan B-52 bombardıman uçağı, İspanya üzerinde bir yakıt tanker uçağı ile yakıt ikmali sırasında çarpıştı ve dört hidrojen bombasını Palomares köyü civarına düşürdü. "Palomares Olayı" olarak hatırlanan olay sonrası, çevrede radyasyon kirliliği oluştu.
1971 - Ortadoğu Teknik Üniversitesi Rektörü Erdal İnönü'nün evinin önüne dinamit atıldı.
1973 - Ferdinand Marcos, Filipinler'in "ömür boyu" Başkanı oldu.
1974 - Resmî olarak son Anadolu parsı öldürüldü.1
1981 - Sakarya'da komünist militanlar Ramazan Yukarıgöz, Ömer Yazgan, Erdoğan Yazgan ve Mehmet Kambur; mensubu oldukları komünist örgüte para bulmak için giriştikleri kuyumcu soygununda kuyumcunun oğlu Hasan Kahveci'yi ve polis memuru Mustafa Kılıç'ı öldürdü, emniyet kuvvetlerine ve halka ateş açtı, polis otosunu taradı.
1981 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Gaziantep'te halka seslendi: "Biliyorsunuz: Yalancı devrimciler, 'Tek yol devrim!' diye ortaya atıldılar; duvarlara, şuraya buraya yazdılar. Evet, devrim vardır ama bu tek yol Atatürk devrimidir! Onun yoludur. Atatürk'ün koyduğu ilkeler komünizme de faşizme de kapalıdır."
1984 - Dolandırıcılıktan yargılanan Abidin Cevher Özden (Banker Kastelli) beraat etti.
1984 - Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Yerel Seçim Yasası kabul edildi.
1987 - Bülent Ecevit, Siyasi Partiler Kanunu'na aykırı davranmaktan 11 ay 20 gün hapse mahkûm edildi. 12 Eylül darbesinden sonra Bülent Ecevit hakkında 80, Süleyman Demirel hakkında 55 dava açılmıştı.
1990 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) milletvekillerinin hazırladıkları Güneydoğu Anadolu Araştırma Raporu açıklandı.
1990 - Yazar Aziz Nesin, kendisine "vatan haini" dediği gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Kenan Evren aleyhine tazminat davası açtı.
1991 - 2. Körfez Savaşı, müttefik uçaklarının Irak ve Kuveyt'teki hedefleri vurmalarıyla başladı. Irak, misilleme olarak İsrail'e 8 adet Scud füzesi yolladı.
1992 - İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA), Kuzey İrlanda'da Protestanlara ait bir binayı bombaladı, 7 işçi öldü.
1994 - Güney Kaliforniya'da 6,7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi: 61 kişi öldü, 20 milyar dolar hasar olduğu tahmin ediliyor.
1994 - 21 Ocak'ta fırlatılması planlanan ilk Türk uydusu Türksat 1A'yı taşıyacak Arien füzesi arızalandı. Fırlatma işlemi 10 gün ertelendi.
1995 - Avrupa Parlamentosu, Saharov Ödülü'nü cezaevinde bulunan eski DEP milletvekili Leyla Zana'ya verdi.
1995 - Japonya'nın Osaka-Kobe bölgesinde 7,2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi: 6 binden fazla kişi öldü.
2000 - İstanbul'da bir villaya operasyon düzenlenmesi sonucunda çıkan çatışmada, Hizbullah'ın elebaşısı Hüseyin Velioğlu ölü ele geçirildi. Genişletilen operasyonda, mezar evler ortaya çıkarıldı ve çok sayıda Hizbullah mensubu yakalandı.
2003 - Bugün gazetesi yayın hayatına başladı.
2005 - İstanbul'da 97 şehit asker ailesi ve malul gaziye Cumhurbaşkanlığı Devlet Övünç Madalyası ve Beratı verildi.
2006 - Adalet Bakanı Cemil Çiçek, Mehmet Ali Ağca'nın tahliye kararının, yazılı emir yoluyla bozulması istemini içeren başvurusunu Yargıtay'a gönderdi.
2007 - Kuzey Kore'nin nükleer denemesi üzerine Chicago Üniversitesindeki sembolik Kıyamet Günü Saati 11:55'e ayarlandı. (12 Kıyamet demektir) Saat, soğuk savaş boyunca 18 kez değiştirilmiştir.
2012 - KKTC'nin kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, son yolculuğuna uğurlandı. Kıbrıs'taki Selimiye Camii'nde kılınan cenaze namazı ardından top arabasına yüklenen naaşı, gökkuşağının altından geçerek Cumhuriyet Parkı'ndaki anıt mezara defnedildi.
Doğumlar
1501 - Leonhart Fuchs, Alman doktor ve botanikçi (ö. 1566)
1504 - V. Pius, 1566-1572 yılları arasında papalık yapmıştır (ö. 1572)
1600 - Pedro Calderón de la Barca, İspanyol şair, oyun yazarı, asker ve din adamı (ö. 1681)
1612 - Thomas Fairfax, İngiliz İç Savaşında parlamento ordusunda komutan ve Oliver Cromwell'in silah arkadaşı (ö. 1671)
1647 - Elisabeth Hevelius, ilk kadın astronomlardan biri (ö. 1693)
1706 - Benjamin Franklin, Amerikalı bilim insanı ve siyasetçi (ö. 1790)
1732 - II. Stanisław August Poniatowski, Polonya'nın son kralı (ö. 1798)
1771 - Charles Brockden Brown, Amerikalı romancı ve gazeteci (ö. 1810)
1783 - Pedro Gual Escandón, Venezuelalı avukat, politikacı ve diplomat (ö. 1862)
1784 - Philippe Antoine d'Ornano, Fransız asker ve politikacı (ö. 1863)
1789 - Emmanuele Antonio Cicogna, İtalyan bibliyograf, rahip ve hukukçu (ö. 1868)
1800 - Caleb Cushing, ABD devlet adamı ve diplomat (ö. 1879)
1820 - Anne Brontë, İngiliz romancı (ö. 1849)
1834 - August Weismann, Alman biyolog (ö. 1914)
1837 - Vasili Radlof, Rus doğu bilimci (ö. 1918)
1857 - Wilhelm Kienzl, Avusturyalı besteci (ö. 1941)
1858 - Tomás Carrasquilla, Kolombiyalı yazar (ö. 1940)
1860 - Douglas Hyde, İrlandalı siyasetçi ve şair (ö. 1949)
1863 - David Lloyd George, İngiliz politikacı (ö. 1945)
1863 - Konstantin Stanislavski, Rus tiyatro oyuncusu, yönetmen ve Moskova Sanat Tiyatrosu'nun kurucusu (ö. 1938)
1867 - Carl Laemmle, Alman asıllı Amerikalı film yapımcısı (ö. 1939)
1871 - David Beatty, İngiliz Kraliyet Donanması amirali (ö. 1936)
1880 - Mack Sennett, Kanadalı film yapımcısı ve yönetmen (ö. 1960)
1884 - Sergei Gorodetsky, Rus şair (ö. 1967)
1885 - Nikolaus von Falkenhorst, Nazi Almanyası döneminde Heer generali (ö. 1968)
1886 - Glenn L. Martin, Amerikalı havacılık öncüsü (ö. 1955)
1889 - Ralph H. Fowler, İngiliz fizikçi ve astronom (ö. 1944)
1893 - Ernst Arnold Egli, İsviçre kökenli mimar ve şehir plancısı (ö. 1974)
1899 - Al Capone, İtalyan asıllı Amerikalı mafya lideri ve Dünyanın en ünlü gangsteri (ö. 1947)
1901 - Aron Gurwitsch, Litvanya asıllı Amerikalı filozof (ö. 1973)
1905 - Guillermo Stábile, Arjantinli futbolcu (ö. 1966)
1911 - George Stigler, Amerikalı iktisatçı ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1991)
1921 - Cavit Orhan Tütengil, Türk sosyolog ve akademisyen (ö. 1979)
1922 - Betty White, Amerikalı oyuncu, komedyen, şarkıcı ve yazar (ö. 2021)
1925 - Selçuk Yaşar, Türk iş insanı
1927 - Eartha Kitt, Amerikalı siyah sahne ve sinema oyuncusu (ö. 2008)
1929 - Dick Alban, Amerikalı futbol oyuncusu (ö. 2006)
1929 - Jay Garner, Amerikalı oyuncu ve komedyen
1931 - James Earl Jones, Amerikalı oyuncu (Shakespeare'in Othello'sundaki performansıyla ünlü)
1933 - Dalida, İtalyan şarkıcı (ö. 1987)
1937 - Alain Badiou, Fransız filozof
1939 - Hristodulos, Hukuk ve İlahiyat mezunu olup, Yunanistan Kilisesi başpiskoposluğu yapmış ruhani (ö. 2008)
1939 - Maury Povich, Amerikalı seslendirme sanatçısı ve oyuncu
1940 - Naohiro Ikeda, Japon voleybol oyuncusu (ö. 2021)
1940 - Tabaré Vázquez, Uruguaylı siyasetçi (ö. 2020)
1940 - Umur Bugay, Türk senarist, oyuncu, yönetmen ve yazar (ö. 2019)
1942 - Muhammed Ali, Amerikalı boksör (ö. 2016)
1943 - René Préval, Haitili agronomist ve siyasetçi (ö. 2017)
1944 - Françoise Madeleine Hardy, Fransız şarkıcı
1944 - Ann Oakley, İngiliz toplumbilimci ve yazar
1947 - David Choby, Amerikalı piskopos (ö. 2017)
1948 - Davíð Oddsson, İzlandalı politikacı
1949 - Anita Borg, Amerikalı bilgisayar bilimci (ö. 2003)
1949 - Andy Kaufman, Amerikalı komedyen ve oyuncu (ö. 1984)
1949 - Mick Taylor, İngiliz şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve gitarist (John Mayall & the Bluesbreakers ve The Rolling Stones)
1954 - Robert F. Kennedy Jr., Robert F. Kennedy'nin oğlu ve John F. Kennedy'nin yeğeni olan Amerikalı çevre avukatı ve yazar
1955 - Pietro Parolin, İtalyan kardinali
1956 - Faruk Çelik, Türk siyasetçi
1956 - Damian Green, Britanyalı siyasetçi
1956 - Paul Young, Amerikalı müzisyen
1957 - Steve Harvey, Amerikalı radyo ve televizyon sunucusu
1958 - Klaus Täuber, Alman profesyonel futbolcu (ö. 2023)
1959 - Müfit Kayacan, Türk oyuncu ve tiyatro yönetmeni
1962 - Jim Carrey, Amerikalı oyuncu
1963 - Kai Hansen, Alman Metal müzik gitaristi ve vokalisti
1964 - Russell Doig, İskoç futbolcu
1964 - Michelle Obama, Amerikalı avukat ve ABD'nin 44. Başkanı Barack Obama'nın eşi
1968 - Svetlana Masterkova, Rus atlet
1969 - Naveen Andrews, İngiliz aktör
1969 - Tarık Mengüç, Türk şarkıcı ve söz yazarı
1969 - Lukas Moodysson, İsveçli senarist ve yönetmen
1969 - Tiësto, Hollandalı DJ ve prodüktör
1970 - Genndy Tartakovsky, Amerikalı animatör, çizgi dizi senaristi ve yapımcısı
1970 - Molly Bryant, Amerikalı oyuncu
1971 - Kid Rock, Amerikalı rapçi ve şarkı yazarı
1971 - Sylvie Testud, Fransız oyuncu
1972 - Levan Varşalomidze, Gürcü siyasetçi
1972 - Yelda Reynaud, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1973 - Cuauhtémoc Blanco, Meksikalı futbolcu
1974 - Yang Chen, Çinli millî futbolcu ve teknik direktör
1975 - Freddy Rodríguez, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu
1975 - Coco Lee, Çinli-Amerikalı şarkıcı-söz yazarı, müzik yapımcısı, dansçı ve aktris (ö. 2023)
1978 - Ricky Wilson, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
1980 - Zooey Deschanel, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve aktris
1982 - Dwyane Wade, Amerikalı basketbolcu
1983 - Álvaro Arbeloa, İspanyol eski futbolcu
1984 - Calvin Harris, İskoç şarkı yazarı, DJ ve prodüktör
1984 - Tim Sebastian, Alman futbolcu
1984 - Filip Hološko, Slovak futbolcu
1985 - Simone Simons, Hollandalı müzisyen ve söz yazarı
1988 - Andrea Antonelli, İtalyan motosiklet yarışçısı (ö. 2013)
1988 - Héctor Moreno, Meksikalı futbolcu
1991 - Daniel Rodic, Alman oyuncu
1992 - Julien Crampon, Fransız oyuncu
1993 - Ömer Çiçek, Türk futbolcu
1994 - Reina Ueda, Japon şarkıcı ve seslendirme sanatçısı
1997 - Jake Paul, Amerikalı YouTuber, boksör ve internet ünlüsü
Ölümler
356 - Antonios, Hristiyan manastır sisteminin babasıdır (d. 251)
395 - I. Theodosius, Roma İmparatoru (d. 347)
1041 - I. Mesud, Gazne Devleti sultanı (d. ?)
1345 - Martino Zaccaria, 1314 - 1329 Sakız Adası Dükü
1468 - İskender Bey, Arnavutların ulusal kahramanı (d. ?)
1567 - Sampiero Corso, Korsikalı soylu, özgürlük savaşçısı ve halk kahramanı (d. 1497)
1598 - I. Fyodor, Rus Çarı (d. 1557)
1686 - Carlo Dolci, İtalyan ressam (d. 1616)
1705 - John Ray, İngiliz doğabilimci ve bitki bilimci (d. 1627)
1751 - Tomaso Albinoni, İtalyan besteci (d. 1671)
1784 - Yosa Buson, Japon şair ve ressam (d. 1716)
1834 - Giovanni Aldini, İtalyan fizikçi (d. 1762)
1863 - Horace Vernet, Fransız ressam ve grafik sanatçısı (d. 1769)
1880 - Antoine Agénor de Gramont, Fransız diplomat ve devlet adamı (d. 1819)
1884 - Hermann Schlegel, Alman ornitolog ve herpetolojist (d. 1804)
1886 - Abdüllatif Suphi Paşa, Osmanlı devlet adamı ve yazar (d. 1818)
1890 - Władysław Taczanowski, Polonyalı bilim insanı (d. 1819)
1893 - Rutherford B. Hayes, Amerika Birleşik Devletleri'nin 19. Başkanı (d. 1822)
1898 - Charles B. Stoughton, Amerikalı subay ve alay komutanı (d. 1841)
1903 - Ignaz Wechselmann, Macar mimar ve hayırsever (d. 1828)
1911 - Francis Galton, İngiliz bilim insanı (d. 1822)
1932 - Ahmet Derviş, Türk asker ve Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından (d. 1881)
1933 - Louis Comfort Tiffany, Amerikalı sanatçı ve tasarımcı (d. 1848)
1934 - Karl Fritsch, Avusturyalı botanikçi (d. 1864)
1942 - Walter von Reichenau, Alman subay ve Nazi Almanyası mareşali (d. 1884)
1944 - Sait Köknar, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1901)
1946 - I. Benjamin, İstanbul Ortodoks Patrikhanesinin, 266. Ekümenik Patriği (d. 1871)
1954 - İsmail Habib Sevük, Türk eğitimci ve edebiyat tarihçisi (d. 1892)
1954 - Leonard Eugene Dickson, Amerikalı matematikçi (d. 1874)
1957 - Ratip Aşir Acudoğlu, Türk heykeltıraş (Menemen'de Kubilay Anıtı'nı yapan) (d. 1898)
1958 - Mustafa Şekip Tunç, Türk akademisyen ve Türkiye'de modern psikolojinin kurucusu (d. 1886)
1961 - Patrice Lumumba, Kongo DC'nin ilk Başbakanı (d. 1925)
1985 - Muzaffer Hacıhasanoğlu, Türk yazar (d. 1924)
1987 - Hadi Hüsman, Türk siyasetçi ve eski Gümrük ve Tekel Bakanlarından (d. 1904)
1991 - V. Olav, 1957'den ölümüne kadar Norveç kralı (d. 1903)
1996 - Şoför İdris, Türk işçi önderi ve TKP'li sendikacı (d. 1914)
1996 - Božidarka Kika Damjanović-Marković, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'da faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman (d. 1920)
1997 - Clyde Tombaugh, Amerikalı gök bilimci (Plüton'u keşfeden) (d. 1906)
1998 - Gökhan Semiz, Türk müzisyen, söz yazarı, besteci, tiyatro sanatçısı ve Grup Vitamin solisti (d. 1969)
1999 - Ergun Balcı, Türk gazeteci
2000 - Eugène Ehrhart, Fransız matematikçi (ö. 1906)
2000 - Hüseyin Velioğlu, Türk Hizbullah örgütü ve İlim grubunun siyasi lideri (d. 1952)
2002 - Peter Adamson, İngiliz oyuncu (d. 1930)
2002 - Camilo José Cela, İspanyol yazar (d. 1916)
2003 - Richard Crenna, Amerikalı oyuncu (d. 1926)
2005 - Virginia Mayo, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
2005 - Yıldırım Gencer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1936)
2005 - Zao Ziyang, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkez Komitesi eski Genel Sekreterlerinden (d. 1919)
2007 - Art Buchwald, Amerikalı politik mizahçı ve Pulitzer Ödülü sahibi gazeteci (d. 1925)
2008 - Bobby Fischer, Amerikalı satranç ustası (d. 1943)
2010 - Erich Segal, Amerikalı yazar, senarist ve eğitimci (d. 1937)
2012 - Johnny Otis, Amerikalı blues müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1921)
2013 - Mehmet Ali Birand, Türk gazeteci ve yazar (d. 1941)
2014 - Beliğ Beler, Türk siyasetçi (d. 1925)
2014 - Suchitra Sen, Hint oyuncu (d. 1931)
2015 - Fatin Hamama, Mısırlı aktris ve yönetmen (d. 1931)
2015 - Origa, Rus şarkıcı (d. 1970)
2015 - Greg Plitt, Amerikalı oyuncu, model ve vücut geliştirme sporcusu (d. 1977)
2016 - Rıza Ehadi, İranlı eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1962)
2016 - Blowfly, Amerikalı müzisyen, şarkıcı-besteci, rapçi, komedyen ve yapımcı (d. 1939)
2016 - Gottfried Honegger, İsviçreli grafiker (d. 1917)
2016 - Carina Jaarnek, İsveçli şarkıcı (d. 1962)
2016 - Sherron Mills, Eski Amerikan basketbol oyuncusu (d. 1971)
2017 - Philip Bond, Britanyalı oyuncu (d. 1934)
2017 - Alenka Goljevšček, Slovenyalı oyun yazarı (d. 1933)
2017 - Daniel Vischer, İsviçreli siyasetçi (d. 1950)
2018 - Jessica Falkholt, Avustralyalı genç kuşak oyuncu (d. 1988)
2018 - Jerzy Gros, Polonyalı uzun mesafe koşucusu atlet (d. 1945)
2018 - Simon Shelton, İngiliz oyuncu ve dansçı (d. 1966)
2019 - Vicente Alberto Álvarez Areces, İspanyol politikacı (d. 1943)
2019 - Babikir İvadullah, Sudanlı Arap kökenli siyasetçi ve eski başbakan (d. 1917)
2019 - Windsor Davies, İngiliz oyuncu (d. 1930)
2019 - Daniel C. Striepeke, Amerikalı makyaj sanatçısı ve kostüm tasarımcısı (d. 1930)
2019 - Reggie Young, Amerikalı country-rock müzisyeni (d. 1936)
2020 - Pietro Anastasi, Eski İtalyan millî futbolcu (d. 1948)
2020 - Rahşan Ecevit, Eski Başbakan Bülent Ecevit'in eşi, Demokratik Sol Parti ile Demokratik Sol Halk Partisi'nin kurucusu ve ilk başkanı (d. 1923)
2020 - Derek Fowlds, İngiliz oyuncu ve sunucu (d. 1937)
2020 - Terence Hallinan, Amerikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1936)
2020 - Khagendra Thapa Magar, Nepalli kısa boyu ile bilinen rekortmen (d. 1992)
2020 - Morimichi Takagi, Japon profesyonel beyzbol oyuncusu ve teknik direktör (d. 1941)
2021 - Nikolay Antoşkin, Sovyet-Rus yüksek rütbeli asker ve siyasetçi (d. 1942)
2021 - Jacques Bral, Fransız film yapımcısı, yönetmeni, ressam ve senarist (d. 1948)
2021 - Joevana Charles, Seyşelli siyasetçi (d. 1955)
2021 - Barbara Gronemus, Amerikalı siyasetçi ve çiftçi (d. 1931)
2021 - Sammy Nestico, Amerikalı besteci ve aranjör (d. 1924)
2022 - Jackie Fisher, eski İngiliz profesyonel futbolcu (d. 1925)
2022 - Armando Gama, Angola asıllı Portekizli şarkıcı ve söz yazarı (d. 1954)
2022 - Michel Subor, Fransız aktör (d. 1935)
2023 - Ümit Hassan, Türk bilim insanı (d. 1943)
Tatiller ve özel günler
0117
17
|
2234
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/18%20Ocak
|
18 Ocak
|
Olaylar
532 - Konstantinopolis'te (günümüzde İstanbul) başlayan Nika ayaklanması tamamen bastırıldı. 30.000 kişinin öldüğü tarihin bu en kanlı ayaklanması 13 Ocak'ta başlamıştı.
1535 - İspanyol fatih (Konkistador) Francisco Pizarro, Peru'nun başkenti Lima'yı keşfetti.
1778 - İngiliz kâşif James Cook, Hawaii'ye ulaştı.
1886 - Kadınlar, Şükufezar dergisinde "saçı uzun aklı kısa" deyimine karşı mücadele başlattı.
1896 - X-ışınları cihazı ilk kez New York'ta halka tanıtıldı. "X" adı, ne tür bir ışın olduğunun bilinmeyişini simgeliyordu.
1903 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Theodore Roosevelt'in, Birleşik Krallık Kralı VII. Edward'a gönderdiği radyo mesajı, Birleşik Devletlerden radyo ile yapılan ilk okyanus aşırı iletişim olmuştur.
1906 - İvan Vasilyeviç Babuşkin kurşuna dizildi. Babuşkin, Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi (Bolşevikler) kurucularındandı.
1911 - İlk defa bir uçak, bir geminin güvertesine iniş yaptı. Pilot Eugene Burton Ely, San Francisco limanında bulunan USS Pennsylvania (ACR-4) gemisine indi.
1912 - Kaptan Robert Falcon Scott, Güney Kutbuna ulaştı. Bunu başaran ilk insan olmayı hayal ediyordu ancak Roald Amundsen, ondan yaklaşık bir ay önce bunu başarmıştı.
1919 - I. Dünya Savaşı'nda yenik düşen devletlerle anlaşmalar yapmak üzere, İtilaf Devletleri temsilcilerinin oluşturduğu Paris Barış Konferansı açıldı. Avrupa'nın haritası yeniden çizildi.
1924 - İstanbul'da Millî Türk Ticaret Birliği Kongresi toplandı.
1927 - Lozan Antlaşması, Amerikan Senatosu tarafından reddedildi.
1928 - Çerkez Hacı Sami çetesinden 3 kişi, Eminönü Meydanı'nda idam edildi. Bu kişiler Atatürk'e suikast iddiasıyla idama mahkûm edilmişlerdi.
1929 - Lev Troçki, Sovyetler Birliği'nden sınır dışı edildi.
1931 - Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği Türkiye Güzellik Kraliçesi Yarışmasını, Naşide Saffet Esen kazandı.
1940 - Millî Koruma Kanunu kabul edildi.
1943 - Sovyetler Birliği, Leningrad'da hüküm süren Alman kuşatmasını kırdığını açıkladı.
1944 - Trak adlı yolcu vapuru, Çanakkale'den Bandırma'ya giderken kayalara bindirerek battı: 24 kişi öldü.
1946 - Madam Butterfly operası, Ankara'da sahnelendi.
1947 - Isparta'nın Uluborlu ilçesinin Senirkent bucağından on vatandaş, noter aracılığıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na bir protesto mektubu gönderdi. Mektupta hiçbir suçları olmadığı halde, jandarmanın kendilerine sistemli olarak işkence boyutlarında kötü muamele yaptığını yazıyorlardı.
1947 - İstanbul'da Muallimler Birliği kuruldu.
1950 - Demokrat Parti (DP), işçiye grev hakkı istedi.
1951 - Vietnam Kurtuluş Cephesi gerillaları, Hanoi'den geri çekildi; şehir Fransızların eline geçti.
1954 - Yabancı Sermaye Yasası Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1964 - Pemba Halk Cumhuriyeti kuruldu.
1966 - Ankara Cezaevi'nde af isteyen mahkûmlar isyan etti. İstanbul Üsküdar Toptaşı Cezaevi'nde 260 mahkûm açlık grevine başladı.
1966 - Vefa Poyraz, İstanbul valiliğine atandı.
1969 - Amerikalı bilim insanlarınca, düzenli elektromanyetik dalgalar yayan ilk pulsarlar bulundu.
1977 - Zatürreye yol açan gizemli Lejyoner hastalığı'nın amili olan bakteri bulundu ve Legionella pneumophila olarak adlandırıldı.
1983 - Kültür Bakanlığı'nca Sinema Yasa Tasarısı hazırlandı. Bakanlık tasarıyla filmlere denetim getiriyordu.
1984 - Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davası duruşmasında, sanıklara tek tip elbise giydirildi.
1989 - Kıbrıslı iş insanı Asil Nadir, Günaydın gazetesi'nden sonra Gelişim Yayınları'nı da satın aldı.
1991 - Hükûmet, TBMM'den gerektiğinde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yurt dışında görevlendirilmesi ve yabancı askerlerin Türkiye'de bulundurulması konusunda yetki aldı.
1991 - Irak, İsrail'in Tel Aviv ve Hayfa şehirlerine Scud füzesi attı.
1993 - Bayburt'un Üzengili köyü üzerine çığ düştü; 56 kişi öldü, 22 kişi yaralandı.
1996 - Michael Jackson ile Lisa Marie Presley'nin iki yıl süren evlilikleri boşanma ile sona erdi.
2005 - 800 yolcu kapasiteli yolcu uçağı Airbus A380, Toulouse'da (Fransa) basına tanıtıldı.
2010 - Gazeteci-yazar Abdi İpekçi cinayeti ve iki ayrı gasp suçundan hükümlü Mehmet Ali Ağca, Sincan F tipi Cezaevi'nden tahliye edildi.
Doğumlar
1519 - Izabela Jagiellonka, Doğu Macaristan Kralı I. János'un eşi (ö. 1559)
1689 - Montesquieu, Fransız yazar (ö. 1755)
1752 - John Nash, İngiliz mimar (ö. 1835)
1779 - Peter Roget, İngiliz hekim ve dilbilimci (ö. 1869)
1795 - Anna Pavlovna, Hollanda kraliçesi (ö. 1865)
1813 - George Rex Graham, Amerikalı gazeteci, editör ve yayıncı (ö. 1894)
1825 - Edward Frankland, İngiliz kimyager ve akademisyen (ö. 1899)
1840 - Henry Austin Dobson, İngiliz şair (ö. 1921)
1841 - Emmanuel Chabrier, Fransız besteci ve piyanist (ö. 1894)
1849 - Edmund Barton, Avustralya'nın ilk Başbakanı (ö. 1920)
1851 - Albert Aublet, Fransız sanatçı ve ressam (ö. 1938)
1852 - Augustin Boué de Lapeyrère, Fransız Amiral ve Deniz Bakanı (ö. 1924)
1857 - Otto von Below, Prusyalı general (ö. 1944)
1867 - Rubén Darío, Nikaragualı şair (ö.1916)
1871 - I. Benjamin, İstanbul Ortodoks Patrikhanesinin, 266. Ekümenik Patriği (ö. 1946)
1873 - Memed Abaşidze, Gürcü siyasal lider, yazar ve hayırsever (ö. 1937)
1876 - Elsa Einstein, Albert Einstein ikinci eşi ve kuzeni (ö. 1936)
1879 - Henri Giraud, Fransız general (ö. 1949)
1880 - Paul Ehrenfest, Avusturyalı-Hollandalı fizikçi (ö. 1933)
1882 - A. A. Milne, İngiliz yazar (ö. 1956)
1882 - Lazare Lévy, Fransız piyanist, orgcu, besteci ve öğretmen (ö. 1964)
1889 - Kanji Ishiwara, Japon asker ve siyasetçi (ö. 1949)
1892 - Oliver Hardy, Amerikalı sinema oyuncusu (Laurel ve Hardy ikilisinden) (ö. 1957)
1896 - Ville Ritola, Fin uzun mesafe koşucusu (ö. 1982)
1898 - George Dawson, Amerikalı yazar (ö. 2001)
1904 - Cary Grant, İngiliz oyuncu (ö. 1986)
1911 - Danny Kaye, Amerikalı sahne, sinema ve TV komedyeni (ö. 1987)
1913 - Ali Sururi, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1998)
1915 - Santiago Carrillo, İspanyol politikacı (Avrupa Komünizmi düşüncesinin öncülerinden ve 1960-1982 arasında İspanya Komünist Partisi Genel Sekreteri) (ö. 2012)
1925 - Gilles Deleuze, Fransız yazar ve düşünür (ö. 1995)
1927 - İsmet Sıral, Türk müzisyen, saksofonist, flütist ve neyzen (ö. 1987)
1927 - Perihan Tedü, Türk tiyatro oyuncusu (ö. 1992)
1937 - John Hume, Kuzey İrlandalı politikacı ve 1998 Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2020)
1937 - Pilar Cansino, İspanyol oyuncu
1938 - Anatoli Kolesov, Sovyet grekoromen güreşçisi ve koçu (ö. 2012)
1950 - Gilles Villeneuve, Kanadalı F1 pilotu (ö. 1982)
1955 - Kevin Costner, Amerikalı sinema oyuncusu, yönetmen ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi
1961 - Mustafa Demir, Türk mimar ve siyasetçi
1966 - Yaşar Tüzün, Türk siyasetçi
1967 - Annette Hess, Alman senarist
1971 - Josep Guardiola, İspanyol teknik direktör
1979 - Cem Bahtiyar, Türk müzisyen ve maNga grubunun bass gitaristi
1979 - Jay Chou, Tayvanlı şarkıcı, şarkı sözü yazarı, aktör, film yönetmeni ve prodüktör
1980 - Jason Segel, Amerikalı oyuncu
1982 - Atacan Öztürk, Türk profesyonel futbolcu
1983 - Kaan Sekban, Türk komedyen
1990 - José Ignacio Fernández Iglesias, İspanyol futbolcu
1995 - Samu Castillejo, İspanyol futbolcu
Ölümler
MÖ 52 - Publius Clodius Pulcher, Roma'lı politikacı (d. MÖ 92)
474 - I. Leo, 457 – 474 döneminde Doğu Roma\Bizans İmparatorluğu imparatoru olmuştur (d. 401)
1213 - Tamar, Gürcistan Krallığı’nı 1184-1213 arasında yöneten ünlü kraliçedir (d. 1160)
1253 - I. Henry, Kıbrıs Kralıydı (d. 1217)
1367 - I. Pedro, Portekiz kralı (d. 1320)
1471 - Go-Hanazono, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 102. imparatorudur (d. 1418)
1557 - Pietro Bembo, İtalyan Knights Hospitaller üyesi, kardinal, bilgin, şair ve edebiyat teorisyeni (d. 1470)
1623 - Kara Davud Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. ?)
1677 - Jan van Riebeeck, Hollandalı doktor, tüccarı ve Cape Kolonisi'nin kurucusu ve ilk yöneticisi (d. 1619)
1730 - Antonio Vallisneri, İtalyan tıp doktoru, doktor ve doğabilimci (d. 1661)
1799 - Heinrich Johann Nepomuk von Crantz, Avusturyalı bitki bilimci ve hekim (d. 1722)
1802 - Antoine Darquier de Pellepoix, Fransız gök bilimci (d. 1718)
1803 - Sylvain Maréchal, Fransız şair, filozof ve devrimci (d. 1750)
1862 - John Tyler, Amerikalı siyasetçi ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 10. Başkanı (d. 1790)
1869 - Bertalan Szemere, Macar şair ve Macaristan'ın üçüncü başbakanı (d. 1812)
1874 - August Heinrich Hoffmann von Fallersleben, Alman şair (d. 1798)
1882 - Naile Sultan, Abdülmecid'in kızı (d. 1856)
1886 - Sadık Paşa, Polonezköy'ün Polonyalı kurucularından (d. 1804)
1890 - I. Amadeo, İspanya kralı (d. 1845)
1896 - Charles Floquet, Fransız siyasetçi (d. 1828)
1899 - William Edwin Brooks, İrlandalı ornitolog (d. 1828)
1906 - İvan Vasilyeviç Babuşkin, Rus devrimci ve Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi (Bolşevikler) kurucularından (d. 1873)
1918 - Jurgis Bielinis, Litvanya'lı yayıncı ve yazar (d. 1846)
1923 - Wallace Reid, Amerikalı aktör, yönetmen ve senarist (d. 1891)
1925 - J. M. E. McTaggart, İngiliz idealist düşünürü (d. 1866)
1936 - Rudyard Kipling, İngiliz yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1865)
1949 - Charles Ponzi, İtalyan iş insanı ve dolandırıcı (d. 1882)
1954 - Sydney Greenstreet, İngiliz aktör (d. 1879)
1956 - Makbule Atadan, Mustafa Kemal Atatürk'ün kız kardeşi (d. 1885)
1960 - Nahid Sırrı Örik, Türk yazar (d. 1895)
1969 - Hans Freyer, Alman sosyolog ve filozoftur (d. 1887)
1970 - David O. McKay, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 9. başkanıdır (d. 1873)
1970 - Mehmet Mümtaz Tarhan, Türk avukat ve siyasetçi (eski İstanbul Valisi) (d. 1908)
1975 - Arif Müfid Mansel, Türk arkeolog (d. 1905)
1977 - Carl Zuckmayer, Alman oyun yazarı (d. 1896)
1985 - Davut Sulari, Türk halk müziği sanatçısı (d. 1925)
1989 - Bruce Chatwin, İngiliz romancı ve gezi yazarıdır (d. 1940)
1990 - Rusty Hamer, Amerikalı oyuncudur (d. 1947)
1995 - Adolf Butenandt, Alman biyokimyacı (d. 1903)
2000 - Margarete Schütte-Lihotzky, Avusturyalı mimar ve eylemci (d. 1897)
2001 - Al Waxman, Kanadalı oyuncu (d. 1935)
2001 - Laurent-Désiré Kabila, Kongo DC'nin Cumhurbaşkanı (Kinşasa'daki evinde, özel korumalarından biri tarafından öldürüldü.) (d. 1939)
2010 - Reha Oğuz Türkkan, Türk hukukçu, tarihçi, yazar ve Türkolog (d. 1920)
2012 - Evin Esen, Türk oyuncu (d. 1949)
2015 - Alberto Nisman, Arjantinli savcı (d. 1963)
2016- Asha Patil, Hint oyuncu (d.1936)
2016 - Leila Alaoui, Fas asıllı Fransız fotoğrafçı ve video sanatçısı (d. 1982)
2016 - António de Almeida Santos, Portekizli sosyalist siyasetçi (d. 1926)
2016 - Glenn Frey, Amerikalı rock gitaristi, şarkıcısı, besteci ve aktör (d. 1948)
2016 - Michel Tournier, Fransız yazar (d. 1929)
2017 - Peter Abrahams, Güney Afrika doğumlu Jamaikalı romancı, gazeteci ve politika yorumcusu (d. 1919)
2017 - Red Adams, Amerikalı beyzbolcu (d. 1921)
2017 - Yosl Bergner, Avusturya Yahudisi asıllı İsrailli ressam (d. 1920)
2017 - Ion Besoiu, Rumen aktör (d. 1931)
2017 - Ronan Fanning, İrlandalı tarihçi (d. 1941)
2017 - Ymer Pampuri, Arnavut halterci (d. 1944)
2017 - Roberta Peters, Amerikalı soprano ve opera şarkıcısı (d. 1930)
2018 - John Barton, İngiliz tiyatro yönetmeni (d. 1928)
2018 - Wallis Grahn, İsveçli oyuncu (d. 1945)
2019 - John Coughlin, Amerikalı buz patencisi (d. 1985)
2019 - Dale Dodrill, Eski Amerikan futbolcusu ve iş insanı (d. 1926)
2019 - Lamia Al-Gailani Werr, Iraklı arkeolog (d. 1938)
2019 - Cees Haast, Hollandalı bisiklet sporcusu (d. 1938)
2019 - Etienne Vermeersch, Belçikalı filozof, aktivist ve eski akademisyen (d. 1934)
2019 - İvan Vutsov, Bulgar eski millî futbolcu ve antrenör (d. 1939)
2020 - Urs Egger, İsviçreli film, televizyon yönetmeni ve gazeteci (d. 1953)
2020 - Petr Pokorný, Çek Protestan din adamı, eğitimci ve yazar (d. 1933)
2021 - Jean-Pierre Bacri, Fransız oyuncu ve senarist (d. 1951)
2021 - Carlos Burga, Perulu profesyonel boksör (d. 1952)
2021 - Nombulelo Hermans, Güney Afrikalı siyasetçi (d. 1970)
2021 - Lubomir Kavalek, Çek-Amerikalı satranç oyuncusu (d. 1943)
2021 - Maria Koterbska, Polonyalı şarkıcı (d. 1924)
2021 - Dündar Abdülkerim Osmanoğlu, 23. nesil Osmanlı şehzadesi. II. Abdülhamid'in oğlu Şehzade Mehmet Selim Efendi'nin oğlu Şehzade Mehmet Abdülkerim Efendi'nin oğludur. (d. 1930)
2021 - Jimmie Rodgers, Amerikalı folk-pop şarkıcısı (d. 1933)
2022 - Paco Gento, Eski İspanyol millî futbolcudur (d. 1933)
2022 - Jordan Michallet, Fransız ragbi birliği oyuncusu (d. 1993)
2022 - Yvette Mimieux, Amerikalı aktris (d. 1942)
2022 - Peter Robbins, Amerikalı çocuk oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1956)
2022 - André Leon Talley, Amerikalı moda gazetecisi (d. 1948)
2023 - Denis Monastırski, Ukraynalı avukat, siyasetçi ve Ukrayna İçişleri Bakanı (d. 1980)
2023 - Marcel Zanini, Türk-Fransız caz müzisyeni (d. 1923)
Tatiller ve özel günler
0118
18
|
2235
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/19%20Ocak
|
19 Ocak
|
Olaylar
1474 - Köping, İsveç'te kent konumuna alındı.
1829 - Johann Wolfgang von Goethe'nin eseri Faust ilk kez sahnelendi.
1853 - Giuseppe Verdi'nin "Il Trovatore" operası Roma'da sahnelendi.
1861 - Georgia, Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrıldı.
1903 - İlk kez düzenlenen Fransa Bisiklet Turu (Tour de France) bisiklet yarışmasını, Fransız bisikletçi Maurice Garin kazandı. 19 gün süren 2.428 kilometrelik tura 59 yarışmacı katılırken, ancak 20 bisikletçi bitişe ulaşmayı başarabildi.
1910 - Çırağan Sarayı yandı. Saray, Sultan Abdülaziz tarafından inşa ettirilmişti.
1915 - George Claude, reklamcılıkta kullanılmak üzere neon tüplerinin patentini aldı.
1915 - Zeplinlerin kullanıldığı ilk hava saldırısı, Alman İmparatorluğu tarafından Birleşik Krallık'ta yapıldı.
1923 - Ali Şükrü Bey'in Ankara'da yayımladığı Tan gazetesinin ilk sayısı çıktı.
1935 - Y biçimli ilk erkek külotları, Marshall Field&Co'da satışa sunuldu.
1937 - Howard Hughes adında bir Amerikalı milyoner, Los Angeles'tan Newark'a (New Jersey) 7 saat 28 dakikada uçarak hız rekoru kırdı.
1941 - II. Dünya Savaşı: İngiliz güçleri Eritre'ye saldırdı.
1942 - II. Dünya Savaşı: Japon askeri birlikleri Burma'yı işgal etti.
1945 - Deutsche Bank ve Deutsche Orientbank, Türkiye'deki faaliyetlerini durdurdu ve tasfiye hazırlıklarına başladı.
1949 - Küba, İsrail'i diplomatik alanda tanıdı.
1950 - Çin lideri Mao Zedong, Ho Şi Mingh'in önderliğindeki Kuzey Vietnam'ı tanıdı.
1959 - Amerika Birleşik Devletleri ile imzalanan İstimlak ve Müsadere Garantisi Anlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde onaylandı. Anlaşma basında kapitülasyonlara dönüş olarak nitelendi.
1960 - İsveç'in başkenti Stokholm'den Ankara'ya gelen İskandinav Havayolları'na (SAS) ait yolcu uçağı Esenboğa Havaalanı yakınlarında düştü, 42 kişi öldü.
1966 - Hindistan'da Nehru'nun kızı İndira Gandhi, Başbakan oldu.
1969 - Amerikan Büyükelçisi Robert Komer istifa etti. Robert Komer'in makam arabası 6 Ocak günü Ortadoğu Teknik Üniversitesini ziyareti sırasında öğrenciler tarafından yakılmıştı.
1969 - Prag'da Jan Palach adındaki öğrenci, Sovyetler Birliği'nin Çekoslovakya'yı işgalini protesto için kendini yaktıktan üç gün sonra öldü. Prag'da protesto gösterileri düzenlendi.
1977 - Miami-Florida'da kar yağışı: Florida'nın tarihinde ilk kez gerçekleşti.
1978 - 1938'den beri üretilen Volkswagen Beetle (Kaplumbağa) modeli otomobillerden sonuncusu Volkswagen'in Emden'deki fabrikalarında üretildi. Kaplumbağaların üretimine Latin Amerika'da 2003 yılına kadar daha devam edilecektir.
1981 - Bakırköy İş Mahkemesi Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) kayyım atadı.
1983 - Lyon Kasabı olarak da bilinen Nazi savaş suçlusu Klaus Barbie, Bolivya'da tutuklandı.
1983 - Apple şirketi, bir mouse ve "grafik ara yüzü" ne sahip ilk ticari bilgisayar olan The Apple Lisa yı duyurdu.
1983 - Niksar Cumhuriyet Savcısı Nihat Gerçek'i öldürmekten yargılanan iki ülkücü mahkûm edildi.
1988 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) milletvekili Mehmet Ali Eren Türkiye'de Kürt sorunu olduğunu ve Kürtlere baskı yapıldığını söyledi. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde olaylar çıktı.
1992 - Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Kurulu yapıldı; Genel Başkanlığa Kemal Nebioğlu seçildi.
1997 - Yaser Arafat, İsrail kontrolü altındaki son Batı Şeria şehri Hebron'un Filistin'e verilmesini kutlamak üzere 30 yıl aradan sonra ilk kez Hebron'a geldi.
2004 - Rubia isimli bir köpek, Aconcagua dağı zirvesine çıkarak bu alanda bir dünya rekoru kırdı.
2005 - SEKA İzmit İşletmesinin kapatılma kararını protesto eden çalışanlar, fabrikadan çıkmama kararı aldı.
2005 - "Türkler: Bin Yılın Yolculuğu 600-1600" sergisi, Londra'daki Kraliyet Sanatlar Akademisi'nde açıldı.
2006 - NASA'nın uzay sondası New Horizons, Plüton'a doğru yolculuğuna çıktı.
2007 - Gazeteci Hrant Dink uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
2010 - Hamas liderlerinden Mahmud El Mabhuh, Dubai'de kaldığı otelde öldürüldü.
2011 - Rize Milletvekili Mesut Yılmaz, Demokrat Parti'den istifa etti. Meclis'te temsil edilen parti sayısı 6'ya düştü.
Doğumlar
399 - Pulcheria, Doğu Roma imparatoru Arcadius ve Aelia Eudoksia'nın ikinci kızıydı (ö. 453)
1200 - Dōgen, Japon Zen hocası ve Japonya'daki Soto Zen okulunun kurucusudur (ö. 1253)
1544 - II. François, 10 Temmuz 1558 - 5 Aralık 1560 döneminde Fransa kralı ve 24 Nisan 1558 – 5 Aralık 1560 döneminde İskoçya Kraliçesi Mary Stuart ile evliliği dolayısıyla İskoçya kraliçesi eşi. (ö. 1560)
1736 - James Watt, İskoçyalı mucit (buhar makinesini icat ederek Sanayi Devrimi'nin başlamasında büyük rol oynayan) (ö. 1819)
1798 - Auguste Comte, Fransız filozof (sosyoloji ve pozitivizmin kurucusu kabul edilen) (ö. 1857)
1802 - Sylvain Van de Weyer, Belçika Başbakanı (ö. 1874)
1803 - Sarah Helen Whitman, Amerikalı şair, deneme yazarı, transandantalist ve spiritüalist (ö. 1878)
1807 - Robert Edward Lee, Amerikalı general (ö. 1870)
1808 - Lysander Spooner, Amerikalı politik düşünür, deneme ve kitapçık yazarı, üniteryen, kölelik karşıtı (ö. 1887)
1809 - Edgar Allan Poe, Amerikalı öykücü, şair, eleştirmen ve yayıncı (ö. 1849)
1830 - Johanna Hiedler, Adolf Hitler'in anneannesi (ö. 1906)
1839 - Paul Cezanne, Fransız ressam (İzlenimcilik sonrası dönemin en büyük sanatçılarından ve kübizmin öncülerinden) (ö. 1906)
1851 - Jacobus Kapteyn, Hollandalı astronom (ö. 1922)
1863 - Werner Sombart, Alman iktisatçı ve sosyolog (ö. 1941)
1863 - Aleksandr Serafimoviç, Sovyet yazar (ö. 1949)
1865 - Valentin Serov, Rus ressam (ö. 1911)
1866 - Carl Theodor Zahle, Danimarka başbakanı (ö. 1946)
1871 - Dame Gruev, Bulgar devrimci (ö. 1906)
1873 - Hamide Cavanşir, Azeri hayırsever ve kadın hakları aktivist (ö. 1955)
1873 - Duff Pattullo, Britanya Kolumbiyası'nın 22. Başbakanı (ö. 1956)
1878 - Herbert Chapman, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (ö. 1934)
1879 - Guido Fubini, İtalyan matematikçi (ö. 1943)
1882 - Selahattin Adil, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1961)
1884 - İvan Mayski, Sovyet diplomat, tarihçi ve siyasetçi (ö. 1975)
1890 - Ferruccio Parri, İtalya'nın 43. Başbakanı (ö. 1981)
1890 - Fevzi el-Kavukçu, Arap asker ve politikacı (ö. 1977)
1892 - Ólafur Thors, İzlanda Başbakanı (ö. 1964)
1897 - Emil Maurice, Alman siyasetçi (ö. 1972)
1912 - Leonid Vitaliyevich Kantorovich, Sovyet matematikçi ve iktisatçı (1975 Nobel Ekonomi Ödülünü Tjalling Koopmans'la paylaşan) (ö. 1986)
1921 - Patricia Highsmith, Amerikalı yazar (ö. 1995)
1923 - Markus Wolf, Doğu Alman casus ve Stasi'nin Başkanı (ö. 2006)
1931 - Altan Günbay, Türk sinema sanatçısı (ö. 2014)
1933 - Suphi Kaner, Türk sinema oyuncusu, yönetmen, senarist ve yapımcı (ö. 1963)
1934 - John Richardson, İngiliz oyuncu (ö. 2021)
1940 - Élisabeth Rappeneau, Fransız kadın film yönetmeni ve senarist (ö. 2020)
1940 - Güngör Mengi, Türk gazeteci ve köşe yazarı (ö. 2023)
1942 - Tamer Yiğit, Türk aktör
1943 - Janis Joplin, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (1960'ların ilk beyaz kadın blues şarkıcısı) (ö. 1970)
1945 - John Lithgow, Amerikalı oyuncu ve müzisyen
1946 - Dolly Parton, Amerikalı country şarkıcısı
1947 - Şenay Yüzbaşıoğlu, Türk pop müzik şarkıcısı ve söz yazarı (ö. 2013)
1949 - Robert Palmer, İngiliz şarkıcı (ö. 2003)
1954 - Cindy Sherman, Amerikalı sanat fotoğrafçısı ve film yönetmeni
1961 - Hakan Aytekin, Türk belgesel yönetmeni
1961 - Hayri Sezgin, Türk güreşçi (ö. 2013)
1969 - Oliver Mommsen, Alman oyuncu
1977 - Benjamin Ayres, Kanadalı oyuncu
1980 - Jenson Button, Britanyalı Formula 1 pilotu
1981 - Asier del Horno, Basklı futbolcu
1984 - Mickey Sumner, İngiliz aktris
1985 - Duško Tošić, Sırp futbolcu
1986 - Moussa Sow, Fransa doğumlu Senegalli profesyonel futbolcu
1987 - Huban Öztoprak, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (ö. 2014)
1991 - Robert Sobera, Polonyalı sırıkla atlamacı
1992 - Logan Lerman, Amerikalı artist
1992 - Shawn Johnson, Amerikalı artistik jimnastikçi
1993 - Gülşah Duman, Türk basketbolcu
Ölümler
1302 - I. Hâkim, 59. İslam Halifesi
1467 - Yahya bin Muhammed Münâvî, Arap fıkıh ve hadis bilgini (d. 1396)
1571 - Paris Bordone, Venedikli ressam (d. 1500)
1629 - I. Abbas, Safevi Hanedanlığının 5. hükümdarı (d. 1571)
1823 - William Lambton, Britanyalı askeri ve jeodezi uzmanı (d. 1756)
1855 - Jean-Baptiste Paulin Guérin, Fransız portre ressamı (d. 1783)
1865 - Pierre-Joseph Proudhon, Fransız sosyalist ve gazeteci (Anarşizmin teorisyenlerinden) (d. 1809)
1871 - Charles Gumery, Fransız heykeltıraş (d. 1827)
1930 - Frank P. Ramsey, İngiliz matematikçi, filozof ve ekonomist (d. 1903)
1949 - Aleksandr Serafimoviç, Sovyet yazar (d. 1863)
1962 - Onn Cafer, Malay siyaset adamı (d. 1895)
1964 - Firmin Lambot, Belçikalı bisiklet yarışçısı (d. 1886)
1970 - Hamza Humo, Bosnalı şair, tiyatro yazarı ve kısa roman yazarı (d. 1895)
1978 - Feridun Çölgeçen, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1911)
1982 - Ahmet Şükrü Esmer, Türk siyaset tarihçisi ve yazar (d. 1891)
1982 - Enver Ziya Karal, Türk akademisyen, tarihçi, siyasetçi ve Türk Tarih Kurumu Başkanı (d. 1906)
1990 - Sebahattin Selek, Türk yazar (d. 1921)
1990 - Aleksandr Peçerskiy, 14 Ekim 1943 tarihinde Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlardan kurtulup Sobibor İmha Kampından kitlesel kaçışın organizatörlerinden biri olan önder (d. 1909)
1992 - Yesari Asım Arsoy, Klasik Türk müziği bestecisi (d. 1900)
2000 - Bettino Craxi, İtalyan siyasetçi ve İtalya'nın eski Başbakanlarından (d. 1934)
2000 - Hedy Lamarr, Avusturya asıllı Amerikalı oyuncu ve bilim insanı (d. 1914)
2000 - Sevim Çağlayan, Türk sanat müziği sanatçısı (d. 1934)
2007 - Bam Bam Bigelow, Amerikalı güreşçi (d. 1961)
2007 - Hrant Dink, Ermeni kökenli Türk gazeteci (d. 1954)
2007 - Murat Nasırov, Rus şarkıcı (d. 1969)
2008 - Cüneyt Koryürek, Türk gazeteci ve yazar (d. 1931)
2008 - Suzanne Pleshette, Amerikalı oyuncu (d. 1937)
2008 - Ufuk Esin, Türk akademisyen, arkeolog ve TÜBA üyesi (d. 1933)
2009 - Abdülkerim Kırca, Türk asker (intihar) (d. 1956)
2011 - Hasan Ünal Nalbantoğlu, Türk akademisyen ve sosyolog (d. 1947)
2013 - İsmet Hürmüzlü, Türkmen asıllı Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, yazar ve yönetmen (d. 1938)
2013 - Toktamış Ateş, Türk akademisyen ve yazar (d. 1944)
2016 - Ettore Scola, İtalyan sinema yönetmeni ve senarist (d. 1931)
2017 - Wayne Barrett, Amerikalı popüler gazeteci ve köşe yazarıdır (d. 1945)
2017 - Miguel Ferrer, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1955)
2018 - Ute Bock, Avusturyalı aktivist ve eğitimcidir (d. 1942)
2018 - Anna Campori, İtalyan oyuncu (d. 1917)
2018 - Olivia Cole, Amerikalı oyuncudur (d. 1942)
2018 - Saqi Farooqi, Pakistanlı şair ve yazardır (d. 1936)
2018 - Dorothy Malone, Amerikalı oyuncudur (d. 1924)
2018 - Fredo Santana, Amerikalı rap şarkıcısı ve müzisyeni (d. 1990)
2019 - Mario Bertoncini, İtalyan besteci, piyanist ve müzik eğitimcisi (d. 1932)
2019 - Gert Frank, Danimarkalı bisikletçi (d. 1956)
2019 - Ted McKenna, İskoç baterist ve müzisyen (d. 1950)
2019 - Muriel Pavlow, İngiliz oyuncu (d. 1921)
2019 - Henry Sy, Çinli-Filipinli iş insanı, yatırımcı ve hayırsever (d. 1924)
2019 - Red Sullivan, Kanadalı profesyonel buz hokeyi oyuncusu ve antrenör (d. 1929)
2020 - Kazım Ayvaz, Türk millî güreşçi (d. 1937)
2020 - Jimmy Heath, Amerikalı caz saksofoncusu, besteci, aranjör ve müzik grubu kurucusu (d. 1926)
2020 - Robert Parker, Amerikalı rhythm and blues şarkıcısı ve müzisyen (d. 1930)
2020 - Sunanda Patnaik, Hint şarkıcı ve müzisyen (d. 1934)
2021 - Renita Grigoryeva, Rus aktris, film yönetmeni, yazar ve senarist (d. 1931)
2021 - Danial Jahić, Sırp atlet (d. 1979)
2021 - Lâm Quang Thi, Vietnamlı eski rütbeli asker (d. 1932)
2021 - Ellinah Wamukoya, Swazili bir Anglikan piskoposuydu (d. 1951)
2021 - Mark Wilson, Amerikalı illüzyonist ve yazar (d. 1929)
2022 - Stanisław Grędziński, Polonyalı eski atlet (d. 1945)
2022 - Hardy Krüger, Alman oyuncu (d. 1928)
2022 - Gaspard Ulliel, Fransız sinema oyuncusu (d. 1984)
Tatiller ve özel günler
0119
19
|
2236
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/20%20Ocak
|
20 Ocak
|
Olaylar
1265 - İlk İngiliz parlamentosu toplandı.
1815 - Napolyon, 140.000 kişilik bir ordu ve 200.000 kişilik gönüllü birliği ile Paris'e girdi.
1841 - Hong Kong Adası (Hong Kong'un güneyinde bir ada), Afyon Savaşları sırasında Birleşik Krallık'a verildi.
1861 - Arjantin'in Mendoza şehri, şiddetli bir depremle harabeye döndü.
1892 - Springfield, Massachusetts'te ilk resmi basketbol maçı oynandı.
1895 - Darülaceze kuruldu.
1915 - Mustafa Kemal, Esat (Bülkat) Paşa komutasındaki 3. Kolordu'ya bağlı olarak Tekirdağ'da teşkil edilecek 19.Tümen Komutanlığı'na atandı.
1916 - Albert Einstein, görelilik kuramını yayımladı.
1918 - Midilli Kruvazörü, Gökçeada açıklarındaki mayınlara çarparak battı. I. Dünya Savaşı'nın başında, 11 Ağustos 1914'te İngiliz filosunun izlediği Almanların Goeben ve Breslau gemileri Çanakkale Boğazı'ndan geçmiş ve ilkine "Yavuz" ikincisine "Midilli" adı verilmişti.
1920 - Maraş'ta Fransızlar'a karşı, Maraş Savunması başladı.
1921 - TBMM'nin oluşumunun ardından 23 maddelik ilk Anayasa, Teşkilatı Esasiye kabul edildi.
1921 - Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Sovyetler Birliği'ne bağlı olarak kuruldu.
1923 - Türkiye Büyük Millet Meclisi, gizli oturumunda Elcezire bölgesinde bir İstiklal Mahkemesi kurulması kararı aldı.
1923 - İsmet Paşa'nın, Lozan'da Yunanlar tarafından yakılmış 26 şehrin listesini sunması.
1936 - Ankara'da Endüstri Kongresi toplandı. Toplantıda İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı esasları kabul edildi.
1936 - Sinemaların esas filmle beraber bir de "öğretici film" göstermek zorunda olduğuna ilişkin yasa çıktı.
1936 - VIII. Edward Birleşik Krallık Hükümdarı oldu. Daha bir yılı doldurmadan 10 Aralık 1936'da kendi isteği ile tahtı bırakacaktır.
1942 - Askerlik süresi üç yıla çıkarıldı.
1945 - Birleşik Krallık'ta eğitimini tamamlayan 50 Türk öğrenciye pilotluk brövesi verildi.
1947 - Fransa'da Charles de Gaulle, politikadan çekildiğini açıkladı ve görevinden istifa etti.
1950 - Kiraların serbest bırakılması kararlaştırıldı.
1952 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı Kore'de 34 subay, 46 astsubay ve 1252 erin öldüğünü açıkladı.
1953 - General Eisenhower, Amerika Birleşik Devletleri'nin 34. Başkanı olarak göreve başladı.
1956 - Yaşar Kemal, "İnce Memed" romanıyla Varlık Dergisi Roman Armağanı'nı kazandı.
1961 - Londra Konferansı'nda Kıbrıslı Rumlar, "federal yönetim" tezini reddetti. Bunun üzerine Kıbrıs Türk toplumu temsilcileri konferanstan çekildi.
1961 - Saraçhane Tiyatrosu açıldı. İlk oyun Cevat Fehmi Başkut'un "Hacıyatmaz" oyunu oldu.
1961 - John F. Kennedy, Amerika Birleşik Devletleri'nin 35. Başkanı olarak göreve başladı.
1963 - 21-25 Ocak'ta şiddetli soğuklar, Türkiye'nin her yanını etkiledi. Elektrikler ve sular kesildi, trenler yollarda kaldı. Uludağ'da kar kalınlığı 25 metre.
1967 - Uluslararası Las Vegas Maratonu'nda İsmail Akçay ikinci oldu, derecesi: 2 saat, 23 dakika, 3 saniye.
1968 - Türkiye, Yunanistan'daki askeri rejimi tanıyan ilk ülke oldu.
1969 - John Lennon, Yoko Ono ile evlendi.
1971 - Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Akademik Konsey'in kararıyla süresiz kapatıldı.
1973 - Eski Millî Birlik Komitesi üyesi Cemal Madanoğlu ve 31 kişi hakkında "Anayasayı değiştirme ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni ıskat için gizli örgüt kurma" iddiasıyla dava açıldı. Dava açılanlar arasında Doğan Avcıoğlu, İlhan Selçuk, İlhami Soysal da var.
1975 - Tüm Memurlar Birleşme ve Dayanışma Derneği (Tüm-Der) kuruldu.
1975 - ASALA örgütü kuruldu.
1981 - Uğur Mumcu, Kenan Evren'in Kahramanmaraş konuşmasını değerlendirdi: "Devlet Başkanı Orgeneral Sayın Kenan Evren'in Kahramanmaraş'ta mezhep ayrılığı konularına değinmesi, bu ayrımcılığın yarattığı ve yaratacağı sonuçları vurgulaması son derece yararlı olmuştur."
1981 - İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi, 223 Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu üyesinin tutuklanmasına karar verdi.
1981 - İran, 444 gündür rehin tutulan 52 Amerikalının serbest bırakıldığını açıkladı. Haber, Ronald Reagan'ın Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı koltuğunu Jimmy Carter'dan devralmasından birkaç dakika sonra geldi.
1986 - Demokratik Sol Parti ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti arasında yapılan "solda birlik" görüşmeleri kesildi. Demokratik Sol Parti Genel Başkanı Rahşan Ecevit, "Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ile yollarımız ayrıldı" dedi.
1986 - Birleşik Krallık ve Fransa, Manş Tüneli planlarını açıkladılar.
1988 - Mehmet Ali Aybar ile Aziz Nesin hakkında on beşer yıla kadar hapis cezası istendi. Gerekçe, 2000'e Doğru dergisine Kürt sorunu konusunda yaptıkları açıklamalardı.
1989 - George H.W. Bush, Amerika Birleşik Devletleri'nin 41. Başkanı olarak göreve başladı.
1989 - Samsunspor kafilesi, Malatyaspor ile yapacağı lig maçına giderken kaza geçirdi, 5 kişi öldü.
1990 - Kara Ocak: Bakü'de Sovyetler Birliği Ordusu tarafından yapılan katliamda, 143 kişi öldü.
1992 - Flash TV yayın hayatına başladı.
1993 - Anayasa Mahkemesi, dini bayramlarda Bayram dışında gazete çıkarılmasını yasaklayan yasayı iptal etti.
1993 - Meclis Anavatan Partisi (ANAP) döneminin iki bakanı Safa Giray ile Cengiz Altınkaya'nın Yüce Divan'a verilmesini kararlaştırdı.
1993 - Bill Clinton, Amerika Birleşik Devletleri'nin 42. Başkanı olarak göreve başladı.
1995 - Tokyo metrosuna sarin gazı saldırısı: 12 kişi öldü, 1300 kişi yaralandı.
1995 - Yeraltı dünyasının ünlü ismi Dündar Kılıç'ın kızı ve Alaattin Çakıcı'nın eski eşi Uğur Kılıç Uludağ'da öldürüldü. Uğur Kılıç, Engin Civan davasında yaptığı açıklamalarla Özal ailesini suçlamıştı. Kılıç'ı öldüren Abdurrahman Keskin yakalandı ve Uğur Kılıç'ı öldürmesi karşılığında Alaattin Çakıcı'dan 50 milyon lira aldığını söyledi.
1996 - Filistin'de ilk kez Devlet Başkanlığı seçimleri yapıldı. Yaser Arafat Devlet Başkanı seçildi.
1997 - Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), "Demokratik standartların yükseltilmesi paketi"ni Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı ile Genelkurmay Başkanlığına sundu. TÜSİAD raporda Kürtçe eğitimin serbest bırakılmasını da öneriyordu.
2000 - Yargıtay, gazeteci Metin Göktepe'yi gözaltında öldürdükleri gerekçesiyle 7 yıl altışar ay ağır hapis cezasına çarptırılan 6 sanık polisten 5'inin cezasını onadı, sanıklardan Emniyet Amiri Seydi Battal Köse'nin cezasını ise esastan bozdu.
2001 - George W. Bush, Amerika Birleşik Devletleri'nin 43. Başkanı olarak göreve başladı.
2002 - Trabzonspor - Beşiktaş maçında, Beşiktaş'ın 5-0'lık galibiyeti sonucu Hüseyin Avni Aker Stadyumu'nda kavgalar çıktı, yaralanmalar oldu ve Trabzonspor taraftarı tarafından tribün koltukları sökülüp yakıldı. Maç sonrası Hüseyin Avni Aker Stadyumu'nda maddi ve manevi büyük hasarlar meydana geldi.
2003 - MERNİS hizmete girdi.
2006 - Yargıtay 1. Ceza Dairesi, Mehmet Ali Ağca'nın tahliyesine ilişkin Kartal 2. Ağır Ceza Mahkemesinin kararını bozdu. Ağca, Yargıtay'ın kararı doğrultusunda Kartal'da bulunduğu yerden alınarak, Kartal H Tipi Cezaevine konuldu.
2007 - Hrant Dink'in öldürülmesi olayının zanlısı Ogün Samast, Samsun'da yakalandı.
2009 - Barack Obama, Amerika Birleşik Devletleri'nin 44. Başkanı olarak göreve başladı.
2017 - Donald Trump, Amerika Birleşik Devletleri'nin 45. Başkanı olarak göreve başladı.
2021 - Joe Biden, Amerika Birleşik Devletleri'nin 46. Başkanı olarak göreve başladı.
Doğumlar
225 - III. Gordianus, Roma İmparatoru. I. Gordianus'un torunu (ö. 244)
1029 - Alp Arslan, Büyük Selçuklu Devleti'nin 2. Sultanı (ö. 1072)
1554 - I. Sebastião, Portekiz Kralı (ö. 1578)
1663 - Luca Carlevarijs, İtalyan ressam ve gravür sanatçısı (ö. 1730)
1716 - III. Carlos, İspanya Kralı (ö. 1788)
1757 - Sebastiano Giuseppe Danna, İtalyan general (ö. 1811)
1758 - Marie-Anne Paulze Lavoisier, Fransız kimyager ve asilzade (ö. 1836)
1760 - Ferdinand Bauer, Avusturyalı botanik ressamı (ö. 1826)
1775 - André-Marie Ampère, Fransız fizikçi (ö. 1836)
1803 - George Merriam, Amerikalı yayımcı (ö. 1880)
1804 - Eugène Sue, Fransız yazar (ö. 1857)
1805 - Henry B. Metcalfe, Amerikalı siyasetçi ve ABD Temsilciler Meclisi Üyesi (ö. 1881)
1806 - Nathaniel Parker Willis, Amerikalı yazar ve şair (ö. 1867)
1812 - Édouard Séguin, Fransız kökenli Amerikalı psikiyatr (ö. 1880)
1848 - Aleksandre Kazbegi, Gürcü roman ve oyun yazarı, şair, çevirmen ve tiyatro oyuncusu (ö. 1893)
1856 - Harriot Eaton Stanton Blatch, Amerikalı yazar (ö. 1940)
1866 - Euclides da Cunha, Brezilyalı yazar ve sosyolog (ö. 1909)
1869 - Nikola Mandić, Bağımsız Hırvatistan Devleti'nin Başbakanı (ö. 1945)
1870 - Guillaume Lekeu, Belçikalı besteci (ö. 1894)
1873 - Johannes Vilhelm Jensen, Danimarkalı yazar, şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1950)
1874 - Steve Bloomer, İngiliz millî futbolcu (ö. 1938)
1875 - Henrik Sjöberg, İsveçli atlet ve jimnastikçi (ö. 1905)
1877 - Raymond Roussel, Fransız şair, romancı, oyun yazarı ve müzisyen (ö. 1933)
1877 - Carl Hans Lody, Alman Donanması'nda casusluk yapmış bir yedek subay (ö. 1914)
1878 - Finlay Currie, İskoç sinema sanatçısı (ö. 1968)
1879 - C. H. Douglas, İngiliz mühendis (ö. 1952)
1883 - Enoch L. Johnson, Amerikalı politik patron, şerif, iş insanı ve haraçcı (ö. 1968)
1884 - A. Merritt, American Sunday magazine editörü ve fantastik kurgu yazarı (ö. 1943)
1889 - Lev Karahan, Ermeni devrimci ve Sovyet diplomat (ö. 1937)
1889 - Allan Lockheed, Amerikalı uçak tasarımcısı (ö. 1969)
1896 - George Burns, Amerikalı aktör ve şarkıcı (ö. 1996)
1906 - Aristotle Onassis, Yunan armatör (ö. 1975)
1912 - Hulusi Kentmen, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1993)
1919 - Silva Gabudikyan, Ermeni şair (ö. 2006)
1920 - Federico Fellini, İtalyan film yönetmeni (ö. 1993)
1920 - İbrahim Minnetoğlu, Türk şair, gazeteci ve köşe yazarı (ö. 1993)
1924 - Tekin Akmansoy, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 2013)
1925 - Ernesto Cardenal, Nikaragualı rahip ve şair
1927 - Orhan Elmas, Türk oyuncu ve yönetmen (ö. 2002)
1930 - Edwin Aldrin, Amerikalı astronot
1931 - David Lee, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1933 - Gérard Hernandez, İspanyol-Fransız oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1935 - Güven Sazak, Türk iş insanı ve spor yöneticisi (ö. 2011)
1939 - Feyzi Tuna, Türk sinema yönetmeni, senarist ve oyuncu
1945 - Christopher Martin-Jenkins, İngiliz gazeteci, yazar ve sunucu (ö. 2013)
1946 - David Lynch, Amerikalı yönetmen ve ressam
1952 - Hurşid Devran, Özbek şair, yazar, tarihçi ve devlet adamı
1952 - Paul Stanley, Amerikalı müzisyen ve vokalist
1953 - Alaattin Çakıcı, Türk organize suç örgütü lideri
1953 - Fahri Kasırga, Türk bürokrat
1953 - Sophie Huet, Fransız kadın gazeteci (ö. 2017)
1954 - Serdar Gücüyener, eski Türk futbolcu ve teknik direktör
1959 - R. A. Salvatore, Amerikalı yazar
1964 - Željko Komšić, Bosnalı siyasetçi
1966 - Rainn Wilson, Amerikalı oyuncu
1972 - Nikki Haley, Amerikalı diplomat, bürokrat ve siyasetçi
1973 - Mathilde, Belçika Kraliçesi
1975 - Monique, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1976 - Conchita Martínez Granados, İspanyol tenisçi
1976 - Kirsty Gallacher, İskoç sunucu
1979 - Choo Ja-hyun, Güney Koreli bir aktris
1980
Karl Anderson, Amerikalı profesyonel güreşçi
Felicitas Woll, Alman oyuncu
1981 - Owen Hargreaves, İngiliz futbolcu
1982 - Nikki Rhodes, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1987 - Marco Simoncelli, İtalyan motosiklet yarışçısı (ö. 2011)
1988 - Jeffrén Suárez, İspanyol vatandaşlığı da bulunan Venezuelalı futbolcu
1991 - Renato Ibarra, Ekvadorlu futbolcu
1993 - Lorenzo Crisetig, İtalyan futbolcu
1994 - Lucas Piazon, Brezilyalı futbolcu
1995 - Joey Bada$$, Amerikalı hip hop sanatçısı ve oyuncu
1995 - Calum Chambers, İngiliz futbolcudur
2003 - Tayfun Mirzeyev, Azeri motosiklet yarışçısı
Ölümler
250 - Fabianus, Roma Piskoposluğu yapmış din adamı ve papa (d. 200)
767 - Şafii, İslam hukuku bilgini. Şafii mezhebinin kurucusudur (d. 820)
842 - Theofilos, 2 Ekim 829-20 Ocak 842 arasında Bizans imparatoru (d. 813)
882 - III. Ludwig, Cermanya kralı (28 Ağustos 876-882) (d. 830/835)
1516 - Juan Díaz de Solís, İspanyol kâşif (d. 1470)
1612 - II. Rudolf, Kutsal Roma imparatoru (d. 1552)
1639 - I. Mustafa, Osmanlı'nın 15. Padişahı (d. 1591)
1745 - VII. Karl, Kutsal Roma imparatoru (d. 1697)
1779 - David Garrick, İngiliz aktör, oyun yazarı, tiyatro yöneticisi ve yapımcısı (d. 1717)
1813 - Christoph Martin Wieland, Alman şair, çevirmen (d. 1733)
1819 - IV. Carlos, İspanya Kralı (d. 1748)
1848 - VIII. Christian, Danimarka ve Norveç Kralı (d. 1786)
1850 - Lorenzo Bartolini, İtalyan heykeltıraş (d. 1777)
1855 - Maria Adelaide, Sardinya kraliçesi (d. 1822)
1867 - Nathaniel Parker Willis, Amerikalı yazar ve şair (d. 1806)
1875 - Jean-François Millet, Fransız ressam (d. 1814)
1891 - Kalakaua, Hawaii kralı (d. 1836)
1900 - John Ruskin, İngiliz yazar, şair, sanat ve toplum eleştirmeni (d. 1819)
1907 - Agnes Mary Clerke, İrlandalı bir gök bilimci ve yazar (d. 1842)
1921 - Mary Watson Whitney, Amerikalı astronom ve akademisyen (d. 1847)
1934 - Hüseyin Kazım Kadri, Türk devlet adamı ve yazar (Osmanlı Devleti'nin son yıllarında Valilik ve Nazırlık görevlerinde bulunan) (d. 1870)
1936 - V. George, Birleşik Krallık Hükümdarı (d. 1865)
1938 - Émile Cohl, Fransız çizer ve animatör (d. 1857)
1944 - James McKeen Cattell, Amerikalı bilim insanı (d. 1860)
1949 - Burhan Cahit Morkaya, Türk siyasetçi, gazeteci ve yazar (d. 1892)
1949 - George J. Mead, Amerikalı uçak mühendisi (d. 1891)
1957 - James Brendan Connolly, Amerikalı atlet (d. 1868)
1965 - Mehmet Rüştü Uzel, Türk bürokrat ve eğitimci (d. 1891)
1973 - Amilcar Cabral, Afrikalı ziraat mühendisi, yazar, marksist ve vatansever siyasetçi (d. 1924)
1983 - Manuel Francisco dos Santos (Garrincha), Brezilyalı futbolcu (d. 1933)
1984 - Johnny Weissmuller, Amerikalı altın madalyalı yüzücü ve Tarzan filmlerinin tanınmış aktörü (d. 1904)
1988 - Abdulgaffar Han, Peştun politik lider (d. 1890)
1990 - Barbara Stanwyck, Amerikalı oyuncu (d. 1907)
1993 - Audrey Hepburn, Amerikalı oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1929)
1994 - Matthew Busby, İskoç futbolcu, teknik direktör (d. 1909)
1994 - Bedia Muvahhit, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ve devlet sanatçısı (d. 1897)
2002 - Carrie Hamilton, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve yazar (d. 1963)
2004 - Bedih Yoluk (Kazancı Bedih), Türk gazelhan (d. 1929)
2005 - Sabri Demirbağ, Türk asker ve Kıbrıs Harekâtı'nda görev alan Tugayın Komutanı (d. 1935)
2005 - Per Borten, Merkez Partili Norveçli politikacı (d. 1913)
2012 - Etta James, Amerikalı blues, soul, R&B, Rock&Roll, gospel ve caz şarkıcısı (d. 1938)
2014 - Claudio Abbado, İtalyan orkestra şefi (d. 1933)
2015 - Edgar Froese, Alman müzisyen (d. 1944)
2016 - Mykolas Burokevičius, Litvanya'da komünist siyasi bir liderdir (d. 1927)
2016 - Edmonde Charles-Roux, Fransız gazeteci ve yazar (d. 1920)
2017 - José Luis Astigarraga Lizarralde, Perulu Katolik piskopos (d. 1940)
2017 - Klaus Huhn, Alman spor gazetecisi ve köşe yazarı (d. 1928)
2017 - John Watkiss, İngiliz çizer ve çizgi film yapımcısı (d. 1961)
2018 - Paul Bocuse, Fransız yemek şefidir (d. 1926)
2018 - Graeme Langlands, Eski Avustralyalı profesyonel ragbi ligi oyuncusudur (d. 1941)
2018 - Jim Rodford, İngiliz müzisyen ve şarkıcıdır (d. 1941)
2019 - Tibor Baranski, Macar-Amerikalı eğitimci ve aktivisttir (d. 1922)
2019 - Paul Barrett, Britanyalı müzik yapımcısı, oyuncu, müzisyen ve yazar (d. 1940)
2019 - Rosemarie Bowe, Amerikalı oyuncudur (d. 1932)
2019 - Evloghios, Almanya doğumlu İtalyan Ortodoks başpiskopos (d. 1935)
2019 - Andrew G. Vajna, Macar-Amerikalı film yönetmenidir (d. 1944)
2020 - Hayrettin Karaca, Türk sanayici ve çevre aktivisti, TEMA vakfı kurucusu (d. 1922)
2020 - Jaroslav Kubera, Çek siyasetçi (d. 1947)
2020 - Joe Shishido, Japon oyuncu (d. 1933)
2021 - Mira Furlan, Hırvat oyuncu ve şarkıcı (d. 1955)
2021 - Sibusiso Moyo, Zimbabveli siyasetçi ve tümgeneraldir (d. 1960)
2022 - Meat Loaf, Amerikalı şarkıcı, müzisyen ve aktör (d. 1947)
2022 - Camillo Milli, İtalyan tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1929)
2022 - Elza Soares, Brezilyalı samba şarkıcısı (d. 1930)
Tatiller ve özel günler
0120
20
|
2239
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/21%20Ocak
|
21 Ocak
|
Olaylar
1522 - Rodos'un Osmanlı Donanmasınca fethi.
1774 - Osmanlı padişahı III. Mustafa öldü. I. Abdülhamit tahta çıktı.
1774 - Pugaçov İsyanı: Kazak isyan önderi Pugaçev, idam edildi.
1793 - Vatana ihanetten suçlu bulunan Fransa kralı XVI. Louis, giyotinle idam edildi.
1899 - Opel ilk otomobilini üretti.
1908 - New York Belediyesinin aldığı bir kararla, kadınların toplum içinde sigara içmeleri yasaklandı.
1911 - İlk Monte Carlo Rallisi başladı.
1919 - İrlanda Bağımsızlık Savaşı başladı.
1920 - Şehit Mehmet Kamil, Fransız askerleri tarafından süngü ile öldürüldü.
1921 - İtalyan Komünist Partisi kuruldu.
1925 - Arnavutluk Cumhuriyeti ilan edildi.
1941 - II. Dünya Savaşı: Avustralya ve Birleşik Krallık birlikleri, Tobruk-Libya'ya saldırı başlattı.
1942 - II. Dünya Savaşı: Kuzey Afrika Cephesi'nde Rommel'in, Sirenayka taarruzu.
1943 - Varlık Vergisi ödemesinin son günüydü. Vergisini ödemeyen mükelleflerin ev ve iş yerlerindeki malları haczedildi, daha sonra da icra yoluyla satış yöntemiyle vergileri tahsil edildi.
1946 - Türkiye İş Kurumu kuruldu.
1951 - Kore'den ilk hasta ve yaralı kafilesi, Ankara'ya geldi.
1952 - Ordu eski milletvekili ve mizah dergisi Akbabanın sahibi Yusuf Ziya Ortaç, Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa etti.
1954 - İlk nükleer denizaltı Nautilus, Connecticut'ta denize indirildi.
1958 - Lefkoşa'da taksim lehine gösteri yapan Kıbrıslı Türk gençlerine İngiliz askerleri müdahale etti; bir genç ağır yaralandı, altı kişi tutuklandı.
1959 - Ulus gazetesinin Yazı İşleri Müdürü Ülkü Arman ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu birer yıl hapse mahkûm oldu; gazete bir ay süreyle kapatıldı. Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Nalıncı Keseri" başlıklı yazısı dava konusu olmuştu.
1967 - Türkiye Millî Talebe Federasyonu'nun beş yöneticisi tutuklandı. Sencer Güneşsoy, Baykan Kalaba, Naci Özdemir, Hüsnü Temiz, Kâzım Musa bir gün önce polis tarafından mühürlenen federasyon binasına girmek istemişlerdi.
1970 - Jumbo-Jet Boeing 747 ticari seferlerine başladı.
1972 - Cidde'ye yaptığı Hac seferinden dönen Marmara adlı THY uçağı, 5 kişilik mürettebatıyla düştü. Hostes Hülya Maviler yanarak öldü, diğerleri yaralı olarak kurtarıldı.
1976 - Concorde, Londra-Bahreyn ve Paris-Rio de Janeiro hatlarında ticari uçuşlarına başladı.
1977 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter, Vietnam savaşı sırasındaki asker kaçaklarının hemen hepsini affetti.
1981 - Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz'ü öldürmekten sanık sağ eylemci İbrahim Çiftçi, Ankara Sıkıyönetim Mahkemesince üçüncü kez ölüm cezasına çarptırıldı.
1981 - Kenan Evren başkanlığındaki Millî Güvenlik Konseyi, öğretmenlere ayda 1000 lira eğitim ve öğretim tazminatı verilmesini sağladı.
1983 - İstanbul eski Belediye Başkanı Ahmet İsvan tahliye edildi. İsvan, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davasında yargılanmaktaydı.
1985 - 1983'ten beri süren Yazarlar Sendikası davasında sanıklar beraat etti.
1990 - Adnan Oktar ve müridi oldukları öne sürülen 66 erkek ve 68 kadın gözaltına alındı.
1992 - İstanbul'da evlerde doğal gaz kullanılmaya başladı.
1997 - Atatürkçü Düşünce Derneği, Başbakan Necmettin Erbakan hakkında konutta verdiği yemek daveti nedeniyle suç duyurusunda bulundu.
1999 - Amerikan tarihinin en büyük uyuşturucu operasyonu: Sahil güvenlik kuvvetlerinin durdurduğu bir gemide 4.300 kg kokain ele geçirildi.
2001 - Filipinler'de Devlet Başkan Yardımcısı Gloria Macapagal Arroyo, sokağın ve ordunun baskısıyla Joseph Estrada'nın yerine Devlet Başkanı oldu.
2005 - İzmit İşletmesinin kapatılmasını protesto için fabrikaya kapanan SEKA işçileri, Kurban Bayramı'nı fabrikada geçirdi.
2008 - Türkiye nüfusunun Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre, 2007 sonu itibarıyla 70 milyon 586 bin 256 kişi olarak açıklandı. Ülkede ikamet eden 98 bin 339 yabancı uyruklu sayısı düşüldüğünde, Türkiye'de yaşayan Türkiye vatandaşlarının sayısının 70 milyon 487 bin 917 kişi olduğu bildirildi.
2010 - Ümit Boyner, TÜSİAD'ın yeni Başkanı seçilerek, TÜSİAD'ın tarihindeki ikinci kadın Başkanı oldu.
2012 - Türkiye'de ilk yüz nakli gerçekleştirildi.
2018 - Rocket Lab şirketi Electron roketi ile ilk kez uzaya uydu yolladı.
Doğumlar
63 - Claudia Augusta, Roma İmparatoru Nero'un İkinci karısı (ö. ?)
1338 - V. Charles, 1364'ten 1380'deki ölümüne kadar Fransa kralı (ö. 1380)
1743 - John Fitch, Amerikalı saat yapımcısı ve mucit (ö. 1798)
1769 - Ignacio Allende, Yeni İspanya ordusuna bağlı asker (ö. 1811)
1824 - Stonewall Jackson, Amerika Konfedere Devletleri generali (ö. 1863)
1829 - II. Oscar, İsveç ve Norveç kralı (ö. 1907)
1843 - Émile Levassor, Fransız mühendis (ö. 1897)
1846 - Albert Lavignac, Fransız öğretmen, müzik teorisyeni ve besteci (ö. 1916)
1848 - Henri Duparc, Fransız besteci (ö. 1933)
1854 - Karl Julius Beloch, Alman tarihçi (ö. 1929)
1858 - Mélanie Bonis, Fransız geç romantik dönem bestecisi (ö. 1937)
1860 - Karl Staaff, İsveçli liberal politikacı ve avukat (ö. 1915)
1866 - Marius Berliet, Fransız otomobil üreticisi (ö. 1949)
1867 - Maxime Weygand, Fransız general (ö. 1965)
1868 - Felix Hoffmann, Alman kimyager, mucit ve eczacı (ö. 1946)
1869 - Grigori Rasputin, Rus keşiş (ö. 1916)
1874 - René-Louis Baire, Fransız matematikçi (ö. 1932)
1878 - Egon Friedell, Avusturyalı filozof, tarihçi, gazeteci, oyuncu, kabare sanatçısı ve tiyatro eleştirmeni (ö. 1938)
1882 - Tadeusz Makowski, Polonyalı ressam (ö. 1932)
1883 - Oskar Baum, Çek müzik eğitimcisi ve yazarı (ö. 1941)
1884 - Max Erwin von Scheubner-Richter, Alman siyasi aktivist (ö. 1923)
1885 - Seishirō Itagaki, Japon asker ve siyasetçi (ö. 1948)
1887 - Georges Vézina, Kanadalı profesyonel bir buz hokeyi kalecisi (ö. 1926)
1892 - Şerif Muhittin Targan, Türk besteci, ud ve çello virtüözü ve portre ressamı (ö. 1967)
1896 - Paula Hitler, Adolf Hitler'in kız kardeşi (ö. 1960)
1897 - René Iché, Fransız heykeltıraş (ö. 1954)
1898 - Ahmed Şah Kaçar, İran Şahı (ö. 1930)
1905 - Christian Dior, Fransız moda desinatörü (ö. 1957)
1912 - Konrad Emil Bloch, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 2000)
1922 - Telly Savalas, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1994)
1924 - Benny Hill, İngiliz oyuncu ve komedyen (ö. 1992)
1924 - Şefika Ahundova, Azeri besteci (ö. 2013)
1930 - Franco Loi, İtalyan şair ve deneme yazarı (ö. 2021)
1933 - Ahmet Oktay, Türk şair, yazar ve gazeteci (ö. 2016)
1938 - Jim Anderton, Yeni Zelandalı siyasetçi (ö. 2018)
1938 - Yıldırım Gürses, Türk besteci ve ses sanatçısı (ö. 2000)
1943 - Dinçer Çekmez, Türk aktör ve tiyatro oyuncusu (ö. 2013)
1941 - Plácido Domingo, İspanyol tenor
1942 - Tuncer Sevi, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2012)
1949 - Ümit Aktan, Türk spor spikeri, gazeteci ve yazar
1950 - Zelimhan Yakub, Azerbaycanlı şair ve siyasetçi (ö. 2016)
1953 - Paul Gardner Allen, Amerikalı bilgisayar bilimcisi ve Bill Gates ile birlikte Microsoft'un kurucularından (ö. 2018)
1956 - Geena Davis, Amerikalı sinema oyuncusu
1958 - Enver Ercan, Türk şair (ö. 2018)
1962 - Aysun Kocatepe, Türk pop müzik sanatçısı
1963 - Mehmet Akarca, Türk hukukçu ve Yargıtay Başkanı
1966 - Tuna Orhan, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1969 - Karina Lombard, Amerikalı sinema oyuncusu
1970 - Alen Bokšić, Hırvat futbolcu
1974 - Kim Dotcom, Alman-Finlandiyalı girişimci
1976 - Emma Bunton, İngiliz şarkıcı ve Spice Girls grubu üyesi
1976 - Lars Eidinger, Alman tiyatro ve sinema oyuncusu
1976 - Serdar Orçin, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1978 - Madita, Avusturyalı şarkıcı ve aktris
1980 - Eve Mayfair, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1980 - Nana Mizuki, bir Japon şarkıcı, şarkı yazarı ve ses sanatçısı
1983 - Svetlana Hodçenkova, Rus tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu
1983 - Maryse Ouellet, Kanadalı-Fransız profesyonel güreşçi
1984 - Can Arat, Türk futbolcu
1985 - Aura Dione, Danimarkalı şarkıcı-şarkı yazarı
1985 - Zivka Park, Fransız siyasetçi
1986 - Javi López, İspanyol futbolcu
1986 - Sushant Singh Rajput, Hint aktör, dansçı ve hayırsever (ö. 2020)
1988 - Ashton Eaton, Amerikalı dekatlet
1988 - Vanessa Hessler, İtalyan manken ve oyuncu
1989 - Doğuş Balbay, Türk basketbolcu
1996 - Marco Asensio, İspanyol millî futbolcu
1997 - Jeremy Shada, Amerikalı oyuncu, rapçi ve şarkıcı
2004 - Ingrid Alexandra, Veliaht Prens Haakon ve Veliaht Prenses Mette-Marit'in büyük çocuğu
Ölümler
420 - I. Yezdicerd, Sâsânî İmparatorluğu'nun 12. şâhıdır
1118 - II. Paschalis, 13 Ağustos 1099 - 21 Ocak 1118 arasında papadır (d. 1050)
1531 - Andrea del Sarto, İtalyan ressam (d. 1486)
1578 - Piyale Paşa, Osmanlı devlet adamı ve Kaptan-ı derya (d. 1515)
1609 - Joseph Justus Scaliger, İtalyan asıllı Fransız tarihçidir (d. 1540)
1773 - Alexis Piron, Fransız şair ve oyun yazarı (d. 1689)
1774 - III. Mustafa, Osmanlı'nın 26. padişahı (d. 1717)
1775 - Yemelyan Pugaçov, Kazak lider (d. 1740 - 42)
1789 - Paul Henri Thiry d'Holbach, Fransız filozof ve yazar (d. 1723)
1793 - XVI. Louis, Fransa kralı (giyotinle idam) (d. 1754)
1831 - Achim von Arnim, Alman şair (d. 1781)
1851 - Albert Lortzing, Alman besteci, şarkıcı ve aktör (d. 1801)
1870 - Alexander Herzen, Rus yazar ve düşünür (d. 1812)
1871 - Jan Jacob Rochussen, Hollandalı politikacı (d. 1797)
1872 - Franz Grillparzer, Avusturyalı trajedi yazarı (d. 1791)
1888 - George Robert Waterhouse, İngiliz doğa tarihçisi (d. 1810)
1891 - Jean-Louis-Ernest Meissonier, Fransız ressam ve illüstratör (d. 1815)
1892 - John Couch Adams, İngiliz astronom (d. 1819)
1892 - Charles de Lalaisse, Fransız taş baskıcı, tasarımcı ve ressam (d. 1811)
1894 - Guillaume Lekeu, Belçikalı besteci (d. 1870)
1909 - Mezîde Kadınefendi, II. Abdülhamid'in eşi (d. 1869)
1914 - Theodor Kittelsen, Norveçli ressam (d. 1857)
1919 - Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Osmanlı devlet adamı, sadrazam ve asker (d. 1839)
1924 - Vladimir İlyiç Lenin, Sovyetler Birliği'nin kurucusu (d. 1870)
1926 - Camillo Golgi, İtalyan doktor, patolog, ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1843)
1938 - Georges Méliès, Fransız film yapımcısı ve yönetmen (d. 1861)
1938 - David Ryazanov, Rus Marksist ve Marksist kuramcı (d. 1870)
1942 - Dorothy Wall, Yeni Zelandalı-Avustralyalı yazar ve çizer (d. 1894)
1950 - George Orwell, İngiliz yazar (d. 1903)
1959 - Cecil B. DeMille, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1881)
1960 - Emin Sazak, Türk siyasetçi ve Eskişehir eski milletvekili (d. 1882)
1967 - Ann Sheridan, Amerikalı oyuncu (d. 1915)
1983 - Kemal Bilbaşar, Türk yazar (d. 1910)
1985 - Oktay Arayıcı, Türk oyun yazarı (d. 1936)
1988 - Cemal Reşit Eyüboğlu, Türk siyasetçi ve Kurucu Meclis üyesi (d. 1906)
1996 - Emin Bilgiç, Türk akademisyen ve sümerolog (d. 1916)
2002 - Ege Ernart, Türk şair, tiyatro ve sinema oyuncusu ve reklamcı (d. 1937)
2002 - Peggy Lee, Amerikalı şarkıcı (d. 1920)
2006 - İbrahim Rugova, Kosova Cumhurbaşkanı (d. 1944),
2008 - Marie Smith, Eyak dilini konuşan son kişi (d. 1918)
2010 - Orhan Alp, Türk makine mühendisi ve siyasetçi (d. 1919)
2013 - Ahmet Mete Işıkara, Türk bilim insanı, jeofizik mühendisi ve eğitimci (Türkiye'de "Deprem Dede" olarak bilinen) (d. 1941)
2013 - İsmet Kür, Türk edebiyat öğretmeni ve yazar (d. 1916)
2013 - Michael Winner, İngiliz film yönetmeni (d. 1935)
2015 - Leon Brittan, İngiliz politikacı (d. 1939)
2016 - Mustafa Koç, Türk iş insanı (d. 1960)
2016 - Mrinalini Sarabhai, Hint dansçı (d. 1918)
2016 - Robert Sassone, Fransız bisiklet yarışçısı (d. 1978)
2017 - Ayberk Atilla, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (d. 1946)
2017 - Cemşid Giunaşvili, Gürcü tarihçi, diplomat ve yazardır (d. 1931)
2017 - Vahit Melih Halefoğlu, Türk diplomat ve dışişleri bakanı (d. 1919)
2017 - Veljo Tormis, Estonyalı bestecidir (d. 1930)
2018 - Yves Afonso, Fransız oyuncu (d. 1944)
2018 - Chartchai Chionoi, eski profesyonel Taylandlı boksördür (d. 1942)
2018 - Philippe Gondet, Fransız eski millî futbolcudur (d. 1942)
2018 - Jens Okking, Danimarkalı oyuncu, şarkıcı ve siyasetçidir (d. 1939)
2018 - Connie Sawyer, Amerikalı oyuncu (d. 1912)
2019 - Marcel Azzola, Fransız akordeoncu ve müzisyen (d. 1927)
2019 - Kaye Ballard, Amerikalı oyuncu, komedyen ve şarkıcı (d. 1925)
2019 - Raghbir Singh Bhola, Hint eski asker ve çim hokeyi oyuncusudur (d. 1927)
2019 - Maxine Brown, Amerikalı country müziği şarkıcısıdır (d. 1931)
2019 - Henri, VII. Henry olarak feshedilmiş Fransız tahtına Orléans Hanedanı'ndan hak iddia eden kimseydi (d. 1933)
2019 - Charles Kettles, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nda görev almış eski yüksek rütbeli askerdir (d. 1930)
2019 - Pedro Manfredini, Arjantinli eski millî futbolcudur (d. 1935)
2019 - Emiliano Sala, Arjantinli futbolcudur (d. 1990)
2019 - Shivakumara Swamigalu, Hint manevi lider, hayırsever, filozof ve eğitimcidir (d. 1907)
2019 - Yıldırım Uran, Türk teknik direktördür (d. 1955)
2019 - Harris Wofford, Amerikalı siyasetçidir (d. 1926)
2020 - Hadi Bakkuş, Tunuslu siyasetçi ve eski başbakan (d. 1930)
2020 - Eugène Berger, Lüksemburglu siyasetçi, eğitimci ve dağcı (d. 1960)
2020 - Terry Jones, Britanyalı yazar, oyuncu, komedyen, yayıncı, tarihçi ve yönetmen (d. 1942)
2020 - İsmet Ara Sadique, Bangladeşli siyasetçi ve bakan (d. 1942)
2021 - Yavuz Bahadıroğlu, Türk roman ve hikâye yazarı, gazeteci, radyo programcısı (d. 1945)
2021 - Nathalie Delon, Fransız manken, film yönetmeni ve aktris (d. 1941)
2021 - Jean Graton, Fransız çizgi roman sanatçısı ve yazar (d. 1923)
2021 - Rémy Julienne, Fransız dublör, otomobil yarışçısı ve aktör (d. 1930)
2021 - Jackson Mthembu, Güney Afrikalı siyasetçi ve aktivist (d. 1958)
2021 - José Pampuro, Arjantinli siyasetçi ve fizikçi (d. 1949)
2021 - Oktay Yavuz, Türk oyuncu (d. 1943)
2022 - Louie Anderson, Amerikalı aktör ve komedyen (d. 1953)
2022 - Selahattin Beyazıt, Türk iş insanı, sanayici ve eski Galatasaray başkanı (d. 1931)
2022 - Francesco Paolo Fulci, İtalyan diplomat (d. 1931)
2022 - Arnis Līcītis, Leton aktör (d. 1946)
2022 - Leonor Oyarzún, eski Şili First Ladysi (d. 1919)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
0121
21
|
2240
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/22%20Ocak
|
22 Ocak
|
Olaylar
871 - Basing Savaşı: Danimarkalı istilacı Vikingler, Anglosaksonları (Anglosakson Kralı: Ethelred of Wessex) Basing'de yendi.
1517 - Osmanlı ordusu, Ridaniye Savaşı'nda Memluk ordusunu yendi. Bu savaşın ardından, halifelik Osmanlılara geçti.
1580 - İstanbul Rasathanesi, III. Murat tarafından yıktırıldı.
1771 - Falkland Adaları, İspanya tarafından Britanya'ya bırakıldı.
1842 - İlk kez baytar mektebi (veteriner fakültesi) açıldı.
1873 - Kasımpaşa Tersanesi işçileri greve gitti.
1889 - Columbia Phonograph plak ve müzik şirketi Washington'da kuruldu.
1905 - Birinci Rus Devrimi başladı. Çar birliklerinin Kışlık Saray'a dilekçe vermek için yürüyüşe geçen işçilere ateş açmaları ve Kanlı Pazar diye anılan günde, 500 işçiyi öldürmeleri üzerine ayaklanmalar baş gösterdi.
1924 - Birleşik Krallık'ta, İşçi Partisi lideri Ramsay MacDonald başbakanlığa atandı.
1930 - Gazi ve Türklük aleyhine yayın yapmaktan dolayı Resimli Ay dergisi aleyhine dava açıldı.
1932 - İlk Türkçe Kur'an, Hafız Yaşar (Okur) tarafından Yerebatan Camii'nde okundu.
1938 - Yalova Termal Oteli açıldı.
1939 - Columbia Üniversitesi'nden bir grup bilim insanı, uranyum atomunu parçalamayı başardı.
1942 - İmla Kılavuzu'nun tüm okul ve iş yerlerinde kullanılması hakkında genelge yayımlandı.
1946 - Ampul satışları serbest bırakıldı.
1946 - Mahabad Cumhuriyeti kuruldu.
1947 - Fransa'da yeni kabineyi, sosyalist Paul Ramadier kurdu.
1949 - Mao'nun orduları Pekin'i aldı.
1950 - İstanbul grekoromen güreş takımı, İstanbul'da Paris takımını 7-1 yendi.
1952 - Dünyanın ilk jet yolcu uçağı olan de Havilland Comet, BOAC Havayolu Şirketi'nin filosunda hizmete girdi.
1953 - Türkiye Milliyetçiler Derneği kapatıldı.
1957 - İsrail ordusu Sina Yarımadası'ndan çekilmekle birlikte, Gazze Şeridi'ndeki işgalini sürdürdü.
1959 - İzmir Toplu Basın Mahkemesi, Demokrat İzmir gazetesi Yazı İşleri Müdürü Şeref Bakşık'a 15 gün, gazetenin sahibi Adnan Düvenci'ye ise, 1 yıl mahkûmiyet cezası verdi.
1959 - Kadın avukatlar, Refik Erduran'a "Bir Kilo Namus" adlı yapıtı nedeniyle açtıkları davadan vazgeçtiler.
1961 - İstanbul'da 300 cam işçisi kapalı salon toplantısı yaptı.
1965 - Yeni Seçim Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Yeni Seçim Kanunu millî bakiye sistemini ve birleşik oy pusulası kullanımını öngörüyor.
1969 - Fikir Kulüpleri Federasyonu'nun "Türk Halkına Mektup" başlıklı bildirisi toplatıldı.
1969 - Teksif Sendikası'na bağlı işçiler, Defterdar Fabrikası'nda grev başlattı.
1970 - Boeing 747 ilk kez Londra'ya uçtu.
1972 - Brüksel Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre; Birleşik Krallık, İrlanda, Danimarka ve Norveç, 1 Ocak 1973'ten itibaren Avrupa Ekonomik Topluluğu'na (AET) üye olacak.
1973 - 12 Mart dönemi başbakanlarından Nihat Erim, İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye Yargıçlığına adaydı. Çok tepki görünce adaylıktan çekildi.
1977 - İstanbul'da Saraçhane-Sultanahmet arasında, "Faşizme Ölüm" yürüyüşü yapıldı. Yürüyüşe 5 bin kişi katıldı.
1979 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Devrimci Demokratik Kültür Derneklerinin, "Doğu'da Kürt halkından olmayan kamu görevlilerinin bölgeden uzaklaştırılması" kararı devlet tarafından yerine getirilmediği için Mardin Bayındırlık Müdürlüğünde görevli inşaat mühendisi İbrahim Özer, sabah işe giderken bir endüstri meslek lisesi öğrencisi tarafından silahlı saldırıya uğrayarak öldürüldü.
1980 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Tariş olayları: Güvenlik güçleri arama yapmak için TARİŞ (Tariş İncir, Üzüm, Pamuk ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri) İşletmelerine girmek istedi; 50 kişi yaralandı, 600 işçi gözaltına alındı. TARİŞ'e bağlı iş yerlerinde işçiler direnişe geçti.
1980 - Nükleer fizikçi Dr. Andrey Saharov, SSCB'de ülke içi sürgüne gönderildi.
1981 - İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığınca gözaltına alınan Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticilerinin tümü serbest bırakıldı.
1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 28. idamı: Kumarda kaybedip borçlandıktan sonra 1973 yılında bir taksi şoförünü, 1974 yılında ise araba almak için para biriktiren bir arkadaşını para için öldüren Ahmet Mehmet Uluğbay idam edildi.
1984 - Kullanıcı dostu grafik ara yüzü ve faresi ile bilgisayarı kullanıcılara sevdiren ilk ticari bilgisayar olan Apple Macintosh, ünlü "1984" televizyon reklam kampanyası ile tanıtılmaya başlandı.
1987 - Türkiye-Yunanistan Uyum Antlaşması, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) adına parafe edildi.
1987 - Yüksek Sağlık Şurası, tüp bebek uygulamasının Türkiye'de de başlatılmasını kararlaştırdı.
1988 - Nâzım Hikmet'e vatandaşlık haklarının geri verilmesi için kampanya başlatıldı.
1989 - Sovyetler Birliği'nde ilk kez "Uluslararası Güzellik Yarışması" düzenlendi. Yarışmada Türkiye'yi temsil eden Meltem Hakarar birinci seçildi.
1990 - Sovyetler Birliği lideri Gorbaçov, Kızıl Ordu askerlerinin ayaklanmayı bastırmak üzere Azerbaycan'a yollandığını açıkladı.
1991 - Bir Irak scud füzesi İsrail'e düştü, üç kişi öldü.
1996 - Gazeteci Metin Göktepe'yi öldürdükleri iddiasıyla biri Emniyet Amiri 24 polis gözaltına alındı.
1996 - Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) kuruldu. Partinin genel başkanlığına Doç. Dr. Ufuk Uras seçildi.
2000 - Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi, DYP Şanlıurfa Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu'nun ölümü ile ilgili davada, MHP Milletvekili Cahit Tekelioğlu'nu 2 yıl 9 ay 10 gün ağır hapse mahkûm etti. MHP Milletvekili Mehmet Kundakçı'nın ise beraatine karar verildi.
2002 - ABD perakende devi Kmart iflas etti.
2006 - Mersin'de 4,0 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
2006 - BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, Yemen açıklarında kaçakları taşıyan bir teknenin alabora olması sonucu ilk belirlemelere göre 22 kişinin öldüğünü bildirdi.
2006 - Profesyonel basketbol ligi olan NBA'in şu andaki en iyi oyuncusu olan Kobe Bryant, Toronto Raptors karşısında 81 sayı atarak NBA tarihinin Wilt Chamberlain'den (100) sonra, bir maçta en çok sayı atan oyuncusu oldu.
2007 - Bağdat'taki bombalı saldırılarda 73 kişi öldü, 138 kişi yaralandı.
2007 - Vikipedi, Altın Örümcek 2006 "En İyi İçerik" ödülünün sahibi oldu.
2008 - Ümraniye'de ele geçirilen el bombalarıyla ilgili soruşturmada emekli Tuğgeneral Veli Küçük, avukat Kemal Kerinçsiz, gazeteci Güler Kömürcü, Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın ve Halkla İlişkiler Sözcüsü Sevgi Erenerol, Susurluk davası hükümlüsü Sami Hoştan'ın da aralarında bulunduğu 33 kişi gözaltına alındı.
2013 - Galatasaray Üniversitesi Saray Binası yangını. Ortaköy Çırağan Caddesi üzerinde bulunan yerleşkede elektrik kontağından çıkan yangın, Feriye Sarayları'ndan olan tarihî binanın pek çok tarihî eser ve kitap ile birlikte küle dönüp kullanılamaz hâle gelmesine sebep olmuştur.
Doğumlar
826 - Montoku, Japonya'nın 55. imparatoru (ö. 858)
1263 - İbn Teymiye, Arap İslâm âlimi (ö. 1328)
1440 - III. İvan (Büyük İvan), Rus çarı (ö. 1505)
1561 - Sir Francis Bacon, İngiliz devlet adamı, filozof ve şair (ö. 1626)
1572 - John Donne, İngiliz şair (ö. 1631)
1573 - Sebastiaen Vrancx, Flaman ressam (ö. 1647)
1592 - Pierre Gassendi, Fransız düşünür, matematikçi ve Katolik rahip (ö. 1655)
1645 - William Kidd (Kaptan Kidd), İskoç denizci ve korsan (ö. 1701)
1729 - Gotthold Ephraim Lessing, Alman yazar (ö. 1781)
1788 - George Gordon Byron, İngiliz şair (ö. 1824)
1816 - Catherine Wolfe Bruce, Amerikalı yardımsever ve gök bilimci (ö. 1900)
1849 - August Strindberg, İsveçli oyun yazarı ve romancı (ö. 1912)
1855 - Albert Ludwig Sigesmund Neisser, Alman tıp doktoru (bel soğukluğunun etkenini bulan) (ö. 1916)
1862 - Eugene Doherty, İrlandalı bir Cumann na nGaedheal siyasetçi (ö. 1937)
1867 - Gisela Januszewska, Avusturyalı doktor (ö. 1943)
1874 - Leonard Eugene Dickson, Amerikalı matematikçi (ö. 1954)
1875 - D.W. Griffith, Amerikalı film yönetmeni (ö. 1948)
1877 - Hjalmar Schacht, Alman bankacı (ö. 1970)
1877 - Bolesław Leśmian, Polonyalı şair ve sanatçı (ö. 1937)
1879 - Francis Picabia, Fransız ressam, heykeltıraş, grafik sanatçısı ve yazar (ö. 1953)
1890 - Grigori Landsberg, Sovyet fizikçi (ö. 1957)
1891 - Antonio Gramsci, İtalyan düşünür, siyasetçi ve Marksist teorisyen (ö. 1937)
1891 - Bruno Loerzer, Alman Luftstreitkräfte subayı (ö. 1960)
1891 - Franz Alexander, Macar Psikosomatik Tıp'ın ve Psikoanaltik Kriminoloji'nin kurucusu (ö. 1964)
1893 - Conrad Veidt, Alman sinema oyuncusu (ö. 1943)
1897 - Arthur Greiser, Nazi Alman politikacı (ö. 1946)
1899 - László Rásonyi, Macar Türkolog (ö. 1984)
1900 - Ernst Busch, Alman şarkıcı, oyuncu ve yönetmen (ö. 1980)
1902 - Selahattin Pınar, Türk besteci ve tanburi (ö. 1960)
1906 - Robert E. Howard, Amerikalı yazar (ö. 1936)
1907 - Dixie Dean, İngiliz futbolcu (ö. 1980)
1908 - Atahualpa Yupanqui, Arjantinli besteci (ö. 1992)
1909 - U Thant, Myanmarlı (Myanmar) eğitimci ve diplomat (1962-1971 arasında Birleşmiş Milletler'in 3. genel sekreteri) (ö. 1974)
1910 - Hezi Aslanov, Azeri asıllı Sovyet general (ö. 1945)
1911 - Bruno Kreisky, Avusturya Sosyal Demokrat Partisi önderi ve başbakan (ö. 1990)
1915 - Ertuğrul Bilda, Türk oyuncu (ö. 1993)
1916 - Edmundo Suárez, İspanyol futbolcu ve teknik direktör (ö. 1978)
1920 - Alf Ramsey, İngiliz teknik direktör (ö. 1999)
1923 - Norman Ickeringill, Avustralyalı güreşçi (ö. 2007)
1931 - Rauno Mäkinen, Fin güreşçi (ö. 2010)
1931 - Sam Cooke, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (ö. 1964)
1932 - Günseli Başar, Türk manken (ö. 2013)
1932 - Piper Laurie, Amerikalı oyuncu
1933 - Kaya Gürel, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2010)
1933 - Sezai Karakoç, Türk şair, yazar ve siyasetçi (ö. 2021)
1936 - Valerio Zanone, İtalyan politikacı (ö. 2016)
1939 - Luigi Simoni, İtalyan futbolcu ve teknik direktör
1940 - Eberhard Weber, Alman basçı ve besteci
1940 - John Hurt, İngiliz oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2017)
1941 - İbrahim Arıkan, Türk iş insanı (ö. 2016)
1944 - António Monteiro, Portekizli büyükelçi ve siyasetçi
1946 - Cihan Ünal, Türk tiyatro sanatçısı
1950 - Mustafa Irgat, Türk şair ve sinema yazarı (ö. 1995)
1951 - Ondrej Nepela, Slovak buz patencisi (ö. 1989)
1952 - Mustafa Oğuz Demiralp, Türk diplomat
1953 - Jim Jarmusch, Amerikalı yönetmen
1953 - Mitsuo Kato, Japon futbolcu
1956 - Peter Pilz, Avusturyalı yazar ve siyasetçi
1956 - Fadıl Akgündüz, Türk iş insanı
1956 - Şükrü Halûk Akalın, Türk dil bilimci ve Türk Dil Kurumu başkanı
1958 - Filiz Koçali, Türk siyasetçi ve Sosyalist Demokrasi Partisi genel başkanı
1959 - Linda Blair, Amerikan oyuncu
1959 - Robert McDonald, İngiliz futbolcu
1960 - Michael Hutchence, Avustralyalı müzisyen, oyuncu ve INXS'in solisti (ö. 1997)
1961 - Yavuz Çuhacı, Türk besteci, şarkı sözü yazarı ve TV yönetmeni
1962 - Peter Lohmeyer, Alman aktör
1962 - Sirus Kayıkran, İranlı futbolcu ve teknik direktör (ö. 1998)
1965 - Diane Lane, Amerikalı aktris
1965 - Steven Adler, Amerikalı müzisyen
1966 - Thorsten Kaye, Alman asıllı Amerikalı aktör
1967 - Şanver Göymen, Türk kaleci
1968 - Alain Sutter, İsviçreli futbolcu
1968 - Frank Leboeuf, Fransız futbolcu
1969 - Durdu Mehmet Kastal, Türk siyasetçi
1969 - Olivia d'Abo, İngiliz aktris, şarkıcı, söz yazarı ve seslendirme sanatçısı
1970 - Aydın Ünal, Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi
1970 - Fan Zhiyi, Çinli futbolcu ve teknik direktör
1971 - Sandra Speichert, Alman sinema ve dizi oyuncusu
1972 - Gabriel Macht, Amerikalı aktör
1973 - Olgun Aydın Peker, Türk iş insanı
1974 - Annette Frier, Alman aktris ve komedyen
1974 - Ava Devine, Amerikalı porno yıldızı ve aktris
1974 - Barbara Dex, Belçikalı şarkıcı
1974 - Jenny Silver, İsveçli şarkıcı
1974 - Jörg Böhme, Alman futbolcu ve teknik direktör
1975 - Josh Earnest, Amerikalı bürokrat ve hükûmet sözcüsü
1975 - Kenan Çoban, Türk sinema ve televizyon oyuncusu
1977 - Hidetoshi Nakata, Japon futbolcu
1978 - Ernani Pereira, Brezilya asıllı Azeri futbolcu
1978 - Jorge Martín Núñez, Paraguaylı futbolcu
1979 - Cassio Lincoln, Brezilyalı futbolcu
1979 - Michael Yano, Japon futbolcu
1979 - Özge Uzun, Türk TV ve haber sunucusu
1979 - Svein Oddvar Moen, Norveçli futbol hakemi
1980 - Jonathan Woodgate, İngiliz futbolcu
1981 - Ben Moody, Amerikalı müzisyen
1981 - Beverley Mitchell, Amerikalı oyuncu ve country müzik şarkıcısı
1981 - Ibrahima Sonko, Senegal asıllı Fransız futbolcu
1981 - Rudy Riou, Fransız futbolcu
1982 - Fabricio Coloccini, Arjantinli futbolcu
1982 - Okan Koç, Türk futbolcu
1982 - Paula Pequeno, Brezilyalı voleybolcu
1982 - Peter Jehle, Lihtenştaynlı futbolcu
1982 - Sedef Avcı, Türk oyuncu ve model
1983 - Marčelo, Sırp şarkıcı ve yazar
1984 - Haşim Bikzade, İranlı futbolcu
1984 - Josef Çınar, Türk asıllı Alman futbolcu
1984 - Yuta Baba, Japon futbolcu
1985 - Abdullah Şeheyl, Suudi futbolcu
1985 - Anthony King, ABD asıllı Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı profesyonel basketbolcu
1985 - Fotios Papoulis, Yunan futbolcu
1985 - Kevin Lejeune, Fransız futbolcu
1985 - Orianthi Panagaris, Yunan asıllı Avustralyalı şarkıcı ve gitarist
1985 - Yasemin Ergene, Türk oyuncu
1986 - Adrián Ramos, Kolombiyalı futbolcu
1987 - Dmitriy Kombarov, Rus futbolcu
1987 - Shane Long, İrlandalı futbolcu
1988 - Abdullah Karmil, Türk futbolcu
1988 - Alberto Frison, İtalyan futbolcu
1988 - Errick McCollum, Amerikalı basketbolcu
1988 - Francesco Renzetti, Monako asıllı İtalyan futbolcu
1988 - Marcel Schmelzer, Alman futbolcu
1988 - Nick Palatas, Amerikalı aktör
1989 - Abuda, Brezilyalı futbolcu
1990 - Alizé Cornet, Fransız tenis oyuncusu
1990 - Edgar Iván Pacheco, Meksikalı futbolcu
1990 - Jani Aaltonen, Fin futbolcu
1992 - Achraf Lazaar, Faslı futbolcu
1992 - Benjamin Jeannot, Fransız futbolcu
1992 - Ensar Baykan, Türk asıllı Alman futbolcu
1992 - Leandro Marín, Arjantinli futbolcu
1992 - Vincent Aboubakar, Kamerunlu futbolcu
1993 - Alonso Escoboza, Meksikalı futbolcu
1993 - Maximiliano Amondarain, Uruguaylı futbolcu
1994 - Jefferson Nogueira Júnior, Brezilyalı futbolcu
1994 - Vladlen Yurçenko, Ukraynalı futbolcu
1996 - Ramazan Civelek, Türk futbolcu
1998 - Silentó, Amerikalı müzisyen
2003 - Göktan Gürpüz, Alman asıllı Türk futbolcu
Ölümler
239 - Cao Rui, Çin'in Wei Hanedanı'na mensup 2. imparatoru (d. 204 veya 206)
1387 - Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa, Osmanlı sadrazamı (d. ?)
1517 - Hadım Sinan Paşa, Osmanlı vezir-i azam
1647 - Koca Musa Paşa, Osmanlı devlet adamı ve denizci (d. ?)
1651 - Johannes Phocylides Holwarda, Friz bir astronom, doktor ve filozof (d. 1618)
1666 - Şah Cihan, Babür İmparatorluğu'nun 5. hükümdarı (d. 1592)
1737 - Jean-Baptiste Vanmour, Fransız ressam (d. 1671)
1798 - Matija Antun Relković, Hırvat yazar ve asker (d. 1732)
1826 - Antonio Codronchi, İtalyan rahip ve başpiskopos (d. 1746)
1840 - Johann Friedrich Blumenbach, Alman hekim, doğa bilimci, fizyolog ve antropolog (d. 1752)
1877 - Giuseppe De Notaris, İtalyan botanikçi (d. 1805)
1878 - August Willich, Alman asker (d. 1810)
1890 - Lavrentiy Alekseyeviç Zagoskin, Rus deniz subayı ve Alaska kâşifi (d. 1808)
1893 - Vinzenz Lachner, Alman bestekâr, orkestra şefi ve müzik eğitimcisi (d. 1811)
1901 - Victoria, Birleşik Krallık kraliçesi (d. 1819)
1909 - Emil Erlenmeyer, Alman kimyager ve akademisyen (d. 1825)
1922 - Fredrik Bajer, Danimarkalı yazar, öğretmen, siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1837)
1922 - Salih Hayali Yaşar, Türk siyasetçi (d. 1869)
1922 - William Christie, İngiliz astronom (d. 1845)
1922 - XV. Benedictus, Papa (d. 1854)
1952 - Robert Patterson, Amerika Birleşik Devletleri 55. Savaş Bakanı (d. 1891)
1967 - Jobyna Ralston, Amerikalı oyuncu (d. 1899)
1972 - Boris Konstantinovich Zaytsev, Rus yazar (d. 1881)
1973 - Lyndon Baines Johnson, Amerika Birleşik Devletleri'nin 36. başkanı (d. 1908)
1974 - Antanas Sniečkus, Litvan komünist, partizan ve siyasetçi (d. 1903)
1975 - Abdi Parlakay, Türk futbol hakemi (d. 1914)
1976 - Hermann Jónasson, İzlanda başbakanı (d. 1896)
1982 - Eduardo Frei Montalva, Şilili siyasetçi (d. 1911)
1984 - Bob Pirie, Kanadalı yüzücü (d. 1916)
1987 - Zeyyad Baykara, Türk siyasetçi ve eski başbakan yardımcılarından (d. 1915)
1991 - Feyyaz Berkay, Türk tıp doktoru. Türkiye'de Beyin ve sinir cerrahisi alanının öncülerinden (d. 1913)
1993 - Kobo Abe, Japon yazar (d. 1924)
1994 - Telly Savalas, Yunan asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1922)
1995 - Rose Fitzgerald Kennedy, Amerikalı hayırsever ve J.F. Kennedy'nin annesi (d. 1890)
2002 - Kenneth Armitage, İngiliz heykeltıraş (d. 1916)
2004 - Ann Miller, Amerikalı dansçı, şarkıcı ve oyuncu (d. 1923)
2005 - Atilla Özkırımlı, Türk edebiyat tarihçisi ve yazar (d. 1942)
2006 - Aydın Güven Gürkan, Türk siyasetçi ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti eski genel başkanı (d. 1941)
2008 - Heath Ledger, Avustralyalı oyuncu (d. 1979)
2008 - Orhan Aksoy, Türk yönetmen, senarist ve yapımcı (d. 1930)
2009 - İsmail Hakkı Birler, Türk siyasetçi (d. 1927)
2010 - Jean Simmons, İngiliz asıllı Amerikalı aktris ve seslendirme sanatçısı (d. 1929)
2012 - Pierre Sudreau, Fransız siyasetçi ve direnişçi (d. 1919)
2012 - Rita Gorr, Belçikalı mezzosoprano (d. 1926)
2013 - Anna Litvinova, Rus top model (d. 1983)
2014 - François Deguelt, Fransız şarkıcı (d. 1932)
2015 - Oğuz Oktay, Türk oyuncu (d. 1939)
2016 - Hümayun Behzadi, İranlı futbolcu (d. 1942)
2016 - Kamer Genç, Türk siyasetçi (d. 1940)
2016 - Miloslav Ransdorf, Çek politikacı (d. 1953)
2016 - Osman Şahinoğlu, Türk siyasetçi (d. 1927)
2016 - Tahsin Yücel, Türk akademisyen, yazar, eleştirmen ve çevirmen (d. 1933)
2017 - Merete Armand, Norveçli oyuncu (d. 1955)
2017 - Cristina Adela Foisor, Rumen satranç oyuncusu (d. 1967)
2017 - Pietro Bottaccioli, İtalyan piskopos ve din adamı (d. 1928)
2017 - İlhan Cavcav, Türk iş insanı ve spor yöneticisi (d. 1935)
2017 - Andy Marte, Dominikli beyzbolcu (d. 1983)
2018 - Lütfi Doğan, Türk ilahiyatçı, siyasetçi ve 11. Diyanet İşleri başkanı (d. 1927)
2018 - Enver Ercan Türk şair (d. 1958)
2018 - Ursula K. Le Guin, Amerikalı yazar (d. 1929)
2019 - Themos Anastasiadis, Yunan gazeteci (d. 1958)
2019 - Koos Andriessen, Hollandalı siyasetçi (d. 1928)
2019 - James Frawley, Amerikalı film yönetmeni ve aktör (d. 1936)
2019 - Wolfgang Thonke, Askeri bilim insanı, gazeteci ve rütbeli askerdir (d. 1938)
2019 - Charles Vandenhove, Belçikalı mimar (d. 1927)
2020 - Gerda Kieninger, Alman siyasetçi (d. 1951)
2020 - John Karlen, Amerikalı oyuncudur (d. 1933)
2021 - Hank Aaron, Eski Amerikalı siyahi beybzbol oyuncusu (d. 1934)
2021 - Ron Campbell, Avustralyalı animatör, televizyon yapımcısı ve yönetmeni (d. 1939)
2021 - Meherzia Labidi Maïza, Tunuslu siyasetçi, çevirmen ve yazar (d. 1963)
2021 - Luton Shelton, Jamaikalı futbolcuydu (d. 1985)
2022 - Gianni Di Marzio, İtalyan teknik direktör (d. 1940)
2022 - Rasmi Djabrailov, Sovyet-Rus aktör ve tiyatro yönetmeni (d. 1932)
2022 - Kathryn Kates, Amerikalı aktris (d. 1948)
2022 - Thích Nhất Hạnh, Vietnamlı bir Zen Budist rahip, öğretmen, yazar, şair ve barış aktivisti (d. 1926)
2022 - Ali Arif Ersen, Türk ressam ve fotoğraf sanatçısı (d. 1958)
2023 - Agustí Villaronga, İspanyol film yönetmeni, senarist ve oyuncu (d. 1953)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
0122
22
|
2241
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/23%20Ocak
|
23 Ocak
|
Olaylar
1556 - Tarihin en yüksek ölü sayısına sahip Şensi Depremi, Çin'in Shaanxi eyaletinde meydana geldi: yaklaşık 830.000 kişi öldü.
1719 - Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu bünyesinde Lihtenştayn Prensliği oluşturuldu.
1793 - Rusya ve Prusya, Polonya'yı bölüştü.
1849 - Elizabeth Blackwell, tıp diploması alan ilk kadın oldu.
1870 - Montana'da Amerika Birleşik Devletleri ordusu, çoğunluğu kadın ve çocuk olmak üzere 173 Kızılderiliyi öldürdü.
1913 - Bâb-ı Âli Baskını: Kâmil Paşa hükûmeti, İttihat ve Terakki Cemiyeti mensuplarınca devrildi. Bâb-ı Âli Baskını diye anılan darbeyle Sadrazam istifa ettirildi ve yerine Mahmut Şevket Paşa getirildi.
1922 - İstanbul'da iki sokağa Piyer Loti ve Klodfarer adları verildi.
1925 - Şili'de Hükûmet bir askeri darbeyle devrildi.
1932 - Kadro dergisi, Şevket Süreyya Aydemir ve arkadaşları tarafından yayınlanmaya başlandı.
1941 - I. Türk Karikatür Sergisi, İstanbul'da açıldı.
1957 - TBMM, Ankara'da Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nin kurulmasını kabul etti.
1959 - Vatan Partisi'nin kurucularına ilişkin dava başladı. Hikmet Kıvılcımlı ile 47 kişi, komünizm propagandası yapmakla suçlandı. Savcı sanıklar için 5 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası istedi.
1960 - İsviçreli mühendis Jacques Piccard ve Amerikalı denizci teğmen Don Walsh, Trieste batiskapı içinde Challenger çukuruna (derinlik: 10.915 m) inerek yeni bir deniz altı rekoru kırdılar.
1961 - Dolandırıcılık olaylarıyla ünlenen Sülün Osman, Zeytinburnu'nda kumar oynarken yakalandı.
1968 - Amerika Birleşik Devletleri Pueblo haber alma gemisi Kuzey Kore'de ele geçirildi. Mürettebat casuslukla suçlanarak tutuklandı.
1971 - Emekliler Ankara'da Emekli Sandığı binasını işgal etti.
1972 - İstanbul sıkıyönetim Komutanlığı sokağa çıkma yasağı uyguladı ve Fırtına-1 operasyonunu gerçekleştirdi. 84.855 asker tarafından 268.810 bina ve 510.000 daire arandı.
1973 - Paris'te, ABD, Kuzey Vietnam ve Vietkong temsilcileri arasında imzalanan barış anlaşmasıyla, Vietnam'da yıllardır süren savaş sona erdi. Anlaşma, Vietnam'daki bütün ABD askerlerinin çekilmesini ve Güney Vietnam halkının kendi kaderini belirlemesini öngörüyordu.
1974 - İsrail askerleri, Süveyş Kanalı'nın batısından çekilmeye başladı.
1975 - Vatan Mühendislik ve Mimarlık Yüksek Okulu faşistler tarafından basıldı. Kerim Yaman adlı öğrenci öldürüldü.
1975 - Trabzonspor, Kıbrıs Harekâtı sırasında ülkedeki Türklerin morallerini yükseltmek amacıyla tarihte sadece bir kez düzenlenmiş olan Kıbrıs Barış Kupası'nı kazandı.
1977 - Alex Haley'nin romanından uyarlanan mini-TV dizisi "Kökler" Amerika Birleşik Devletleri'nde gösterime girdi.
1978 - Türkiye 1. Kömür Kongresi Zonguldak'ta yapıldı.
1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 29. idamı: 9 Haziran 1980 gecesi evinde eşi ve çocuklarıyla yatmakta olan sağ görüşlü birini dışarı çıkarmak için evin önünde silah sıkan, beklediği kişiyi dışarı çıktığı an ateş açıp öldüren komünist militan Ali Aktaş (Ağtaş) idam edildi.
1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 30. idamı: Öz annesini ve göz koyduğu yeğenini öldüren Duran Bircan idam edildi.
1986 - "Video ve Sinema Eserleri Yasası" Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Yasa; video, sinema, müzik eserlerini çoğaltma, dağıtma ve yayma haklarını yeniden düzenliyor.
1989 - Tacikistan'da deprem meydana geldi; 1000'in üzerinde insan öldü.
1990 - Kızıl Ordu, 41 yıl sonra Macaristan'dan ayrıldı.
1990 - Parlamento'dan dergisi yayına başladı.
1994 - Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, "Kürt Devleti olgusuna hazırlıklı olmalıyız" dedi.
1995 - Posta ve Yeni Şafak gazeteleri, yayın hayatına başladılar.
1997 - Madeleine Albright, Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk kadın Dış İşleri Bakanı oldu.
2005 - Viktor Yuşçenko, Ukrayna Devlet Başkanlığı görevine başladı.
2006 - Kartal Cumhuriyet Başsavcılığı, Mehmet Ali Ağca hakkında yeni bir müddetname hazırlayarak, 18 Ocak 2010'da tahliye edilmesini kararlaştırdı.
2006 - Sırbistan-Karadağ'da Başkent Podgorica'nın 15 kilometre kuzeydoğusundaki Bioçe köyü yakınında bir yolcu treninin raydan çıkması sonucu en az 48 kişi öldü, 198 kişi yaralandı.
2006 - Ankara'da İstanbul Yolu üzerinde meydana gelen kaza sonucunda Dışişleri Bakanlığı personeli 8 kişi yaşamını yitirdi.
2007 - Hrant Dink'in cenazesi, İstanbul'da toprağa verildi. Cenaze töreninde açılan Hepimiz Hrant'ız ve Hepimiz Ermeniyiz yazılı pankartlar tartışmalara neden oldu.
2007 - Yapımına 16 yıl önce başlanan ve yaklaşık 1 milyar dolara mal olan Bolu Dağı Tüneli'nin İstanbul'a gidiş yönü, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve İtalya Başbakanı Romano Prodi tarafından açıldı.
2008 - Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis, Türkiye'ye tarihi ziyarette bulundu. Türkiye'yi 49 yıl aradan sonra ziyaret eden ilk Yunanistan Başbakanı olan Karamanlis, Türk-Yunan ilişkilerinin tamamen uyumlaştırılmasının temel hedef olduğunu söyledi.
2008 - Prof. Dr. Ayşe Işıl Karakaş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) Türkiye'nin yeni yargıcı olarak seçildi.
2012 - Fransa Senatosu, 1915 Ermeni Kırımı'ndaki olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarının inkârını suç sayan yasa teklifini kabul etti.
Doğumlar
1688 - Ulrika Eleonora, İsveç kraliçesi (ö. 1741)
1729 - Clara Reeve, İngiliz romancı (ö. 1807)
1729 - Pierre Darcourt, 1955'ten önce Belçikalı ilk uzun yaşayan insan (ö. 1837)
1737 - John Hancock, Amerikalı tüccar ve devlet adamı (ö. 1793)
1752 - Muzio Clementi, İtalyan besteci (ö. 1832)
1783 - Stendhal (Marie-Henri Beyle), Fransız edebiyatçı (Kırmızı ve Siyah ve Parma Manastırı adlı romanlarıyla ünlü) (ö. 1842)
1794 - Eduard Friedrich Eversmann, Alman biyolog ve kaşif (ö. 1860)
1814 - Alexander Cunningham, İngiliz arkeolog ve ordu mühendisi (ö. 1893)
1828 - Saigō Takamori, Japon samuray, asker ve siyasetçi (ö. 1877)
1830 - İvan Lariоnоv, Rus besteci ve halkbilimci (ö. 1889)
1832 - Édouard Manet, Fransız ressam (gerçekçilikten izlenimciliğe geçişin öncülerinden) (ö. 1883)
1840 - Ernst Abbe, Alman fizikçi ve sanayici (ö. 1905)
1852 - Edmond Demolins, Fransız sosyal tarihçi (ö. 1907)
1855 - John Moses Browning, Amerikalı silah tasarımcısı (ö. 1926)
1862 - David Hilbert, Alman matematikçi (ö. 1943)
1872 - Paul Langevin, Fransız fizikçi (ö. 1946)
1876 - Otto Diels, Alman kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1954)
1878 - Rutland Boughton, Britanyalı opera ve batı klasik müzik bestecisi, orkestra şefi ve müzik festivali organizatorü (ö. 1960)
1884 - Hermann Nunberg, Polonyalı psikiyarist (ö. 1970)
1897 - Subhas Chandra Bose, Hint siyasetçi (ö. 1945)
1898 - Randolph Scott, Amerikalı oyuncu ve yönetmen (ö. 1987)
1898 - Sergei Eisenstein, Rus sinema yönetmeni (ö. 1948)
1907 - Hideki Yukawa, Japon fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1981)
1910 - Django Reinhardt, Belçikalı caz gitaristi ve besteci (ö. 1953)
1920 - Gottfried Böhm, Alman mimar
1921 - Berna Moran, Türk yazar (ö. 1993)
1923 - Horace Ashenfelter, Amerikalı atlet (ö. 2018)
1929 - İhsan Yüce, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 1991)
1933 - Gülten Akın, Türk şair ve yazar (ö. 2015)
1934 - Jeanette Bonnier, İsveçli gazeteci, yazar ve medya yönetici (ö. 2016)
1935 - Mike Agostini, Trinidad ve Tobagolu atletizm sporcusu (ö. 2016)
1940 - Dinç Bilgin, Türk gazeteci, iş insanı ve medya patronu
1940 - Musa Arafat, Filistinli devlet adamı (ö. 2005)
1942 - Süha Arın, Türk akademisyen ve belgesel yönetmeni (ö. 2004)
1943 - Özhan Canaydın, Türk basketbolcu, iş insanı ve Galatasaray Başkanı (ö. 2010)
1944 - Rutger Hauer, Hollandalı oyuncu (ö. 2019)
1948 - Anita Pointer, Amerikalı şarkıcı (ö. 2022)
1957 - Caroline, Monako prensesi
1967 - Naim Süleymanoğlu, Türk halterci (ö. 2017)
1967 - Hafız Süleymanoğlu, Türk halterci
1974 - Tiffani Thiessen, Amerikalı oyuncu
1974 - Anne Marivin, Fransız oyuncu
1975 - Márcio Santos, Brezilyalı futbolcu
1977 - Tuna Bekleviç, Türk siyasetçi
1983 - Adam Mosseri, Instagram’ın günümüzdeki başkanı ve eski Facebook yöneticisi
1984 - Arjen Robben, Hollandalı futbolcu
1985 - Doutzen Kroes, Hollandalı süper model
1988 - Esin İris, Türk şarkıcı, söz yazarı, besteci ve yorumcu
1990 - Şener Özbayraklı, Türk futbolcu
1993
Iván Díaz, Arjantinli futbolcu
Ryota Oshima, Japon milli futbolcu
1996 - Kemal Ademi, Alman futbolcu
1998 - XXXTentacion, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve söz yazarı
Ölümler
1002 - III. Otto, Kutsal Roma imparatoru (d. 980)
1199 - Ebu Yusuf Yakup el-Mansur, 1184–1199 yılları arasında Muvahhid halifes (d. 1160)
1252 - Zabel, 1219-1252 yılları arasında Kilikya Ermenistanı kraliçesi (d. 1217)
1516 - II. Fernando, Aragon Kralıdır. 1468-1516 arasında Sicilya Kralıdır. Ayrıca Ferdinand III adıyla 1504-1516 yılları arasında Napoli Krallığı'nı yönetmiştir (d. 1452)
1567 - Jiajing, Çin'in Ming Hanedanı'nın 11. imparatorudur (d. 1507)
1622 - William Baffin, İngiliz seyrüseferci (d. 1584)
1744 - Giambattista Vico, İtalyan felsefeci ve tarihçi (d. 1668)
1803 - Arthur Guinness, İrlandalı iş insanı (d. 1725)
1805 - Claude Chappe, Fransız bilim insanı (d. 1763)
1806 - William Pitt, Birleşik Krallık tarihinin en genç başbakanı (d. 1759)
1875 - Charles Kingsley, İngiliz yazar (d. 1819)
1883 - Gustave Doré, Fransız baskı ve gravür ustası (d. 1832)
1889 - Alexandre Cabanel, Fransız ressam (d. 1823)
1903 - I. Niko Dadiani, Megrelya'nın son prensi (d. 1847)
1905 - Yedi Sekiz Hasan Paşa, Osmanlı Paşası (d. 1831)
1913 - Nâzım Paşa, Osmanlı Harbiye Nazırı (d. 1848)
1923 - Max Nordau, Avusturyalı doktor ve yazar (d. 1849)
1924 - Ali Emîrî, Türk araştırmacı ve tezkire yazarı (d. 1857)
1931 - Anna Pavlova, Rus balerin (d. 1881)
1939 - Matthias Sindelar, Avusturyalı futbolcu (d. 1903)
1944 - Edvard Munch, Norveçli ekspresyonist ressam (Çığlık isimli tablosuyla tanınan) (d. 1863)
1945 - Helmuth James Graf von Moltke, Alman hukukçu (d. 1907)
1945 - Mehmet Rifat Arkun, Türk siyasetçi (d. 1872)
1946 - Helene Schjerfbeck, Fin ressam (d. 1862)
1956 - Alexander Korda, Macar asıllı İngiliz yönetmen ve yapımcı (d. 1893)
1962 - Natalya Sedova, Rus devrimci Lev Troçki'nin ikinci eşi (d. 1882)
1963 - Baki Vandemir, Türk asker (d. 1890)
1973 - Kid Ory, Amerikalı Caz Tromboncusu ve grup lideri (d. 1886)
1976 - Paul Robeson, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve siyahi hakları savunucusu (d. 1898)
1986 - Mehmet Kaplan, Türk edebiyat tarihçisi (d. 1915)
1986 - Nihat Akyunak, Türk ressam (d. 1922)
1989 - Salvador Dali, İspanyol sürrealist ressam (d. 1904)
1991 - Ole Peder Arvesen, Norveçli mühendis ve matematikçi (d. 1895)
1995 - Elmira Hüseynova, Sovyet Azerbaycanlı heykeltıraş ve ressam (d. 1933)
2002 - Pierre-Felix Bourdieu, Fransız sosyolog (d. 1930)
2002 - Robert Nozick, Amerikalı felsefeci (d. 1938)
2005 - Johnny Carson, Amerikalı komedyen ve yayıncı (d. 1925)
2013 - Savaş Akova, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1948)
2014 - Violetta Ferrari, Macar oyuncu (d. 1930)
2015 - Abdullah bin Abdülaziz, Suudi Arabistan Kralı (d. 1924)
2015 - Ernie Banks, Amerikalı efsanevi profesyonel beyzbolcudur (d. 1931)
2015 - Prosper Ego, Hollandalı aktivist ve yazarı (d. 1927)
2015 - Barrie Ingham, İngiliz oyuncudur (d. 1932)
2016 - Nikolay Abramov, Rus yazar, şair, gazeteci ve çevirmen (d. 1961)
2016 - Jimmy Bain, İskoç-İngiliz rock müzisyeni (d. 1947)
2016 - Barry Brickell, Yeni Zelandalı çömlek sanatçısı (d. 1935)
2016 - Josip Friščić, Hırvat politikacı (d. 1949)
2017 - Bimba Bosé, İspanyol model, şarkıcı ve aktrisir (d. 1975)
2017 - Dmitro Hrabovski, Ukraynalı bisiklet sporcusu (d. 1985)
2017 - Gorden Kaye, İngiliz oyuncu (d. 1941)
2017 - Boško Krunić, Yugoslav komünist siyasetçi (d. 1929)
2017 - Ruth Samuelson, Amerikalı Cumhuriyetçi Partili kadın siyasetçi, parlamenter (d. 1959)
2018 - Anders Åberg, İsveçli heykeltıraş, ressam ve karikatüristtir (d. 1945)
2018 - Muhammed el-Mufarreh, Suudi Arabistanlı oyuncu, yazar, yönetmen ve yapımcı (d. 1945)
2018 - Nicanor Parra, matematikçi ve şair (d. 1914)
2018 - Ezra Swerdlow, Amerikalı sinema yapımcısı (d. 1954)
2018 - Lari White, Amerikalı country müziği sanatçısı ve oyuncu (d. 1965)
2019 - Richard Bodycombe, Amerikalı eski rütbeli üst düzey askerdir (d. 1922)
2019 - Jack Thomas Brinkley, Amerikalı siyasetçi, eğitimci ve avukattır (d. 1930)
2019 - Dick Dolman, Hollandalı siyasetçidir (d. 1935)
2019 - Ayşen Gruda, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (d. 1944)
2019 - Jonas Mekas, Litvanyalı-Amerikalı film yapımcısı, şair ve sanatçı (d. 1922)
2019 - Oliver Mtukudzi, Zimbabveli müzisyen, iş insanı, hayırsever, insan hakları savunucusu (d. 1952)
2019 - Norman Orentreich, Amerikalı cilt uzmanı (dermatolog) ve kozmetikçi (d. 1922)
2019 - Erik Olin Wright, Amerikalı analitik Marksist sosyolog, eğitimci, yazar ve filozof (d. 1947)
2020 - Robert Archibald, Britanyalı profesyonel basketbolcudur (d. 1980)
2020 - Frederick Ballantyne, Saint Vincent ve Grenadinlerli siyasetçi (d. 1936)
2020 - Robert Harper, Amerikalı oyuncudur (d. 1951)
2020 - Alfred Körner, Avusturyalı millî futbolcudur (d. 1926)
2020 - Jim Lehrer, Amerikalı gazeteci, romancı, senarist ve oyun yazarı (d. 1934)
2020 - Gudrun Pausewang, Alman yazar ve eğitimci (d. 1928)
2021 - Walter Bernstein, Amerikalı senarist ve film yapımcısı (d. 1919)
2021 - Hal Holbrook, Akademi Ödülü adayı, Emmy ve Tony Ödülleri sahibi, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
2021 - Larry King, Amerikalı televizyon ve radyo sunucusu (d. 1933)
2021 - Martha Madrigal, Meksikalı şair ve hikâye yazarı (d. 1929)
2021 - Sumiko Sakamoto, Japon aktris ve şarkıcı (d. 1936)
2021 - Song Yoo-jung, Güney Koreli aktris ve modeldir (d. 1994)
2022 - Barbara Krafftówna, Polonyalı aktris (d. 1928)
2022 - Ketevan Losaberidze, Sovyet/Gürcü eski okçu (d. 1949)
2022 - Thierry Mugler, Fransız moda tasarımcısı ve fotoğraf sanatçısı (d. 1948)
Tatiller ve özel günler
0123
23
|
2242
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/25%20Ocak
|
25 Ocak
|
Olaylar
1072 - Divânu Lügati't-Türk, Türk kültürünün ilk Türkçe dilinde yazılan sözlük eseri, Kaşgârlı Mahmut tarafından yazılmaya başlandı. (10 Şubat 1074'te bitirildi.)
1327 - III. Edward, İngiltere Kralı oldu.
1348 - Venedik’te yüzlerce kişinin ölümüne neden olan bir deprem meydana geldi.
1363 - Sırpsındığı Muharebesi'ni Osmanlı Devleti kazandı.
1554 - São Paulo'nun kuruluşu.
1573 - Mikatagahara Muharebesi
1579 - Utrecht Antlaşması imzalandı ve günümüz Hollanda'sının temelleri atılmış oldu.
1755 - Moskova Üniversitesi kuruldu.
1792 - İngiltere'de, fakir sınıfların ilk siyasi örgütü sayılan «London Corresponding Society» örgütü kuruldu.
1831 - I. Nikolay ve Romanovların düşmesiyle Polonya'nın bağımsızlığı ilan edildi.
1858 - Felix Mendelssohn'un Bir Yaz Gecesi Rüyası adlı eserinin Düğün Marşı bölümü Kraliçe Victoria'nın kızının düğününde çalındıktan sonra, bütün dünyadaki düğünlerin popüler müziği haline geldi.
1872 - Hasköy Tersanesi işçileri greve çıktı.
1881 - Thomas Edison ve Alexander Graham Bell Oryantal Telefon Şirketini kurdular.
1890 - Arjantin ve Brezilya arasında Montevideo antlaşması imzalandı.
1890 - İspanya'nın futbol takımı olan Sevilla FC kuruldu.
1918 - Rusya, Sovyetler Birliği (SSCB) oluşunu ilan etti.
1919 - Paris Barış Konferansı'nda; uluslararası barışı ve güveni sağlayacak ve devam ettirecek bir Milletler Cemiyeti kurulmasına karar verildi.
1919 - Ermeniler, Antep Hükûmet binasını ele geçirerek İdareye el koyduklarını açıkladılar.
1924 - İlk Kış Olimpiyat Oyunları Chamonix'de başladı.
1926 - Şeker, petrol ve benzin inhisarı (tekeli) hakkında kanunlar kabul edildi.
1932 - Sovyetler Birliği ve Polonya saldırmazlık paktı imzaladı.
1936 - İstanbul'da vapurculuk şirketi ile bütün kabotajın Denizyolları İdaresine geçmesini sağlayan sözleşme imzalandı.
1937 - Cincinnati'de seller petrol rezervlerinin patlamasına yol açtı, şehir alevler içinde kaldı.
1939 - Celâl Bayar Hükûmeti istifa etti. Yeni Hükûmet Refik Saydam Başkanlığında kuruldu.
1942 - Tayland, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'a savaş ilan etti.
1949 - İsrail'de ilk seçimler yapıldı. David Ben-Gurion Başbakan oldu.
1950 - Amerika'da eski bürokrat Alger Hiss, hiçbir kanıt bulunmaksızın, komünist casus olduğu gerekçesiyle, 5 yıl ağır hapis cezasına mahkûm edildi.
1950 - Şiddetli kış nedeniyle İç Anadolu Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yollar kapandı, Çubuk Barajı dondu.
1951 - Kumyangjang-ni Muharebesi
1952 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı bir genelge yayımladı; 1952-1953 öğrenim yılından itibaren lise eğitimi 4 yıla çıkarılacak.
1952 - Gümrük ve Tekel Bakanı Sıtkı Yırcalı, kibrit tekelinin kalktığını açıkladı; özel sektör kibrit üretebilecek.
1954 - Ankara'da sıcaklık -30 dereceye düştü; okullar tatil edildi.
1956 - Türk Eczacıları Birliği kuruldu.
1957 - Hint Keşmir'i kendine ilhak etti.
1958 - İstanbul'da 25 kişi, komünizm propagandası yaptıkları gerekçesiyle tutuklandı. Tutuklananların arasında Doktor Hikmet Kıvılcımlı da bulunuyordu.
1966 - Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Türkiye'ye Yardım Konsorsiyumu Türkiye'nin dikkatini çekti; enflasyon hızla artıyor.
1968 - Türk Ordu Futbol Takımı Dünya şampiyonu oldu.
1969 - Amerika Birleşik Devletleri ile Kuzey Vietnam arasında barış görüşmelerine Paris'te başlandı.
1971 - İdi Amin gerçekleştirdiği darbe ile Milton Obote'yi devirdi ve Uganda'nın Başkanı oldu.
1973 - Başbakan Ferit Melen "İşkence yalandır" dedi. Bülent Ecevit, bunun bir yalan olduğunu söyleyince Cumhuriyetçi Güven Partililerin (CGP) saldırısına uğradı.
1974 - Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Millî Selamet Partisi (MSP) Hükûmet ortaklığı protokolü imzaladı.
1977 - İstanbul'da bir yıl içinde 510 öğrenci olayı meydana geldi, 13 öğrenci öldü.
1980 - Başbakan Süleyman Demirel'in azınlık Hükûmeti'nin görevde olduğu 73 günde politik nedenlerle 497 kişinin öldürüldüğü, 779 kişinin yaralandığı ve 72 soygun olayının yaşanmış olduğu açıklandı.
1981 - Mao'nun dul eşi Jiang Qing ölüm cezasına çarptırıldı.
1985 - II. Louis Stadyumu, Monako Prensi III. Rainier tarafından açıldı.
1986 - Millî Direniş Hareketi, Uganda'da Tito Okello Hükûmetini devirdi.
1987 - 30 milyon dolara sigortalanan Muhteşem Süleyman Sergisi, Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Washington'da Ulusal Sanat Müzesi'nde açıldı.
1988 - Türkiye, BM İşkenceyle Mücadele Sözleşmesi'ni imzaladı.
1991 - Bakanlar Kurulu, Kürtçe konuşma ve şarkı söylemeyi serbest bıraktı.
1991 - ABD ve müttefiklerinin bir hafta süren saldırısı karşısında, Saddam Hüseyin yönetimi Kuveyt'teki petrol kuyularını ateşe verdi ve ham petrolü körfeze boşalttı.
1995 - Rusya, Norveç tarafından fırlatılan bir araştırma roketini Amerika Birleşik Devletleri'nin Trident füzeleriyle karıştırınca az daha bir nükleer karşı saldırı başlatıyordu.
1996 - Rusya'nun Avrupa Konseyi'ne girişi.
1996 - ABD'de son bir kez asılarak idam gerçekleştirildi. Cinayet suçlusu Billy Bailey, ABD'nin Delaware eyaletinde asıldı.
1997 - Yaşar Kemal Uluslararası Nonino Ödülü'nü İtalya'da düzenlenen bir törenle aldı.
1999 - Kolombiya'nın batısında 6,0 şiddetinde deprem meydana geldi, en az 1000 kişi öldü.
2002 - Wikipedia, yazılımının ("II. Faz") ya da Magnus Manske Günü olarak bilinen yeni sürümüne geçti.
2004 - Opportunity adlı uzay sondası, Mars yüzeyine indi.
2005 - San Francisco kenti, meydanlarda, parklarda ve şehrin kamuya ait diğer yerlerinde sigara içmeyi yasakladı. Cezanın bedeli 100 dolar olarak açıklandı.
2005 - Hindistan'daki bir hac töreni sırasında çıkan izdihamda 258 kişi öldü.
2006 - Dünyanın en büyük küreselleşme karşıtı eylemlerinden olan Dünya Sosyal Forumu Venezuela'da başladı.
2006 - İlk kez seçimlere katılan İslami Direniş Hareketi Hamas, Filistin'de düzenlenen genel seçimlerin galibi oldu ve 10 yıllık El Fetih hakimiyetine son verdi. İsmail Haniye, 19 Şubat'ta Başbakan oldu, ancak İsrail, Hamas Hükûmeti ile bütün müzakereleri durdurdu.
2011 - 25-27 Ocak arasında Kuzey Amerika kar fırtınası yaşandı.
2015 - Yapılan genel seçimlerde SYRİZA (Radikal Sol Koalisyon) Partisi, birinci gelerek Yunanistan'ın yeni iktidarını oluşturdu.
Doğumlar
750 - IV. Leo Hazar, Bizans İmparatoru (ö. 780)
1627 - Robert Boyle, İrlandalı kimyacı (ö. 1691)
1736 - Joseph-Louis Lagrange, İtalyan matematikçi (ö. 1813)
1759 - Robert Burns, İskoç şair (ö. 1796)
1776 - Joseph Görres, Alman yazar ve gazeteci (ö. 1848)
1790 - Moritz Daffinger, Avusturyalı ressam (ö. 1849)
1801 - Henri de Brouckère, Belçikalı soylu ve liberal politikacı (ö. 1891)
1812 - Pierre de Decker, Belçikalı bir Roma Katolik politikacı, devlet adamı ve yazar (ö. 1891)
1823 - Zeynalabdin Tağıyev, Azerbaycanlı iş insanı (ö. 1924)
1832 - İvan Şişkin, Rus manzara (peyzaj) ressamı, gravürcü ve teknik çizimci (ö. 1898)
1842 - Vilhelm Thomsen, Danimarkalı dil bilimci ve Türkolog (ö. 1927)
1843 - Hermann Schwarz, Alman matematikçi (ö. 1921)
1852 - Petras Vileišis, Litvanyalı mühendis, siyasi aktivist ve hayırsever (ö. 1926)
1855 - Eduard Meyer, Alman tarihçi (ö. 1930)
1860 - Charles Curtis, Amerikalı avukat ve politikacı (ö. 1936)
1862 - Ann Elizabeth Isham, RMS Titanic gemisinde yer alan bir yolcu (ö. 1912)
1866 - Émile Vandervelde, Belçikalı Sosyaldemokrat, Siyasetçi, İkinci Sosyalist Enternasyonal' ı Başkanı (ö. 1938)
1872 - Mikola Skripnik, Ukraynalı Bolşevik devrimci ve Ukrayna Halk Komiserleri Konseyi Başkanı (ö. 1933)
1874 - W. Somerset Maugham, İngiliz romancı, oyun ve kısa öykü yazarı (ö. 1965)
1878 - Ernst Alexanderson, Amerikalı elektrik mühendisi (ö. 1975)
1881 - Emil Ludwig, Alman yazar (ö. 1948)
1882 - Virginia Woolf, İngiliz yazar (ö. 1941)
1886 - Wilhelm Furtwängler, Alman orkestra şefi ve besteci (ö. 1954)
1894 - Aino Aalto, Fin mimar ve tasarımcı (ö. 1949)
1896 - Florence Mills, Afrikalı-Amerikalı kabare oyuncusu, şarkıcı, komedyen ve dansçı (ö. 1927)
1899 - Paul-Henri Spaak, Belçika Başbakanı (NATO ve AET'nin kuruluşuna öncülük eden) (ö. 1972)
1917 - Ilya Prigogine, Belçikalı kimyager, fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2003)
1920 - Jeanne Brabants, Belçikalı dansçı, koreograf ve öğretmen (ö. 2014)
1921 - Samuel T. Cohen, Amerikalı fizikçi ve nötron bombasını icat eden (ö. 2010)
1923 - Arvid Carlsson, İsveçli bilim insanı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 2018)
1923 - Hıfzı Topuz, Türk gazeteci ve yazar
1926 - Yusuf Şahin, Mısırlı sinema yönetmeni (ö. 2008)
1927 - Antonio Carlos Jobim, Brezilyalı besteci, Bossa Nova akımının öncüsü, yorumcu, piyanist ve gitarist (ö. 1994)
1927 - Marian Brown, ABD'de ikon olan "San Francisco İkizleri"nden biri (ö. 2014)
1927 - Vivian Brown, ABD'de ikon olan "San Francisco İkizleri"nden biri (ö. 2013)
1928 - Eduard Şevardnadze, Gürcistan Devlet Başkanı (ö. 2014)
1931 - Paavo Haavikko, Fin şair (ö. 2008)
1933 - Corazon Aquino, Filipinli kadın siyasetçi (ö. 2009)
1935 - James Gordon Farrell, Britanyalı yazar (ö. 1979)
1936 - Onat Kutlar, Türk sinema eleştirmeni ve yazar (ö. 1995)
1938 - Vladimir Vısotskiy, Rus tiyatro oyuncusu, şarkı sözü yazarı ve halk şarkıcısı (ö. 1980)
1942 - Eusébio, Portekizli futbolcu (ö. 2014)
1948 - Halife bin Zayid el-Nehyan, Birleşik Arap Emirlikleri'nin 2. Devlet Başkanı
1951 - Numan Pekdemir, Türk kontrbasçı
1954 - David Grossman, İsrailli yazar
1955 - Tōru Iwatani, Japon video oyunu tasarımcısı
1958 - Mehmet Sekmen, Türk siyasetçi
1960 - Dursun Çiçek, Türk asker ve siyasetçi
1962 - Ruşen Çakır, Türk gazeteci
1963 - Fernando Haddad, Brezilyalı siyasetçi
1967 - David Ginola, Fransız eski millî futbolcudur
1971 - Luca Badoer, İtalyan Formula 1 pilotu
1978 - Ahmet Dursun, Türk futbolcu
1978 - Volodimir Zelenski, Ukrayna devlet başkanı
1980 - Fulden Akyürek, Türk oyuncu
1980 - Michelle McCool, Amerikan profesyonel güreşçi
1980 - Paulo Assunção, Brezilyalı futbolcu
1980 - Xavi, İspanyol futbolcu
1981 - Alicia Keys, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, besteci ve oyuncu
1981 - Toşe Proeski, Makedon şarkıcı (ö. 2007)
1982 - Maxim Shabalin, Rus buz patenci
1982 - Noemi, İtalyan şarkıcı ve söz yazarı
1982 - Ömür Arpacı, Türk oyuncu
1984 - Robinho, Brezilyalı futbolcu
1985 - Hwang Jung-Eum, Güney Koreli oyuncu
1985 - Tina Karol, Ukraynalı şarkıcı
1986 - Feis Ecktuh, Hollandalı rap şarkıcısı ve müzisyen (ö. 2019)
1987 - Mariya Kirilenko, Rus profesyonel tenisçi
1988 - Renna Ryann, Amerikalı porno yıldızı
1988 - Tatiana Golovin, Rus asıllı Fransız tenis oyuncusu
1996 - Calum Hood, Avustralyalı müzisyen ve 5 Seconds of Summer'da gitarist
2000 - Arda Berk Kaya, Türk basketbolcu
Ölümler
390 - Nenizili (Nazianz) Gregorius, Kapadokyalı Kilise Babası ve Doktoru (d. 329)
477 - Genserik, Vandal Kralı (d. 389)
750 - İbrahim bin Velid, 13. Emevi halifesidir
1067 - Yingzong, Çin'in Song Hanedanı'nın beşinci imparatorudur (d. 1010)
1176 - İbn Asakir, Arap tarihçi ve hadis bilgini (d. 1105)
1559 - II. Christian, Danimarka Kralı (d. 1481)
1578 - Mihrimah Sultan, Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan'ın kızı (d. 1522)
1891 - Theo van Gogh, Hollandalı sanat simsarı (d. 1857)
1891 - Henri de Brouckère, Belçikalı soylu ve liberal politikacı (d. 1801)
1896 - Frederic Leighton, İngiliz ressam (d. 1830)
1908 - Mikhail Chigorin, Rus satranç oyuncusu ve teorisyen (d. 1850)
1921 - William Thompson Sedgwick, Amerikalı akademisyen (d. 1855)
1938 - Yevgeniy Polivanov, Sovyet dilbilimci (d. 1891)
1942 - Ahatanhel Krımski, Ukraynalı bilim insanı ve akademisyen (d. 1871)
1947 - Al Capone, Amerikalı gangster (d. 1899)
1951 - Sergey Vavilov, Sovyet fizikçi (d. 1891)
1952 - Sveinn Björnsson, İzlanda'nın ilk Cumhurbaşkanı (d.1881)
1954 - Manabendra Nath Roy, Hint devrimci, teorist ve aktivist (d. 1887)
1958 - Cemil Topuzlu, Türk cerrah (Türkiye'de modern cerrahinin kurucusu, İstanbul'un eski Belediye Başkanı ve Tıp Fakültesi Dekanı) (d. 1866)
1960 - Rutland Boughton, Britanyalı opera ve batı klasik müzik bestecisi, orkestra şefi ve müzik festivali organizatorü (d. 1878)
1971 - Donald Winnicott, İngiliz psikanalist (d. 1896)
1972 - Erhard Milch, Alman Generalfeldmarschalli (d. 1892)
1987 - Nahuel Moreno, Arjantinli Troçkist önder (d. 1924)
1990 - Ava Gardner, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1922)
1997 - Jeane Dixon, Amerikalı astrolog ve psişik (d. 1904)
2004 - Fanny Blankers-Koen, Hollandalı atlet (d. 1918)
2004 - Miklós Fehér, Macar futbolcu (d. 1979)
2005 - Philip Johnson, Amerikalı bir mimardır (d. 1906)
2006 - Anna Malle, Amerikalı porno yıldızı (d. 1967)
2009 - Orhan Duru, Türk yazar ve gazeteci (d. 1933)
2009 - Kim Manners, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yapımcı (d. 1951)
2010 - Ali Hasan el Mecid, Iraklı asker ve devlet adamı (d. 1941)
2015 - Demis Roussos, Yunan şarkıcı (d. 1946)
2015 - Haruna Yukawa, Japon savaş muhabiri (d. 1972)
2016 - Kalpana, Hint oyuncu (d. 1965)
2016 - Ergüder Yoldaş, Türk müzisyen ve besteci (d. 1939)
2017 - Kevin Geer, Amerikalı oyuncudur (d. 1954)
2017 - John Hurt, İngiliz film-dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (d. 1940)
2017 - Katja of Sweden, İsveçli kadın moda tasarımcısıdır (d. 1920)
2017 - Harry Mathews, Amerikalı yazar, romancı ve çevirmen (d. 1930)
2017 - Jack Mendelsohn, Amerikalı animatör, senarist ve çizer (d. 1926)
2017 - Mary Tyler Moore, Amerikalı oyuncudur (d. 1936)
2017 - Margaret Wall, Britanyalı siyasetçi ve sendikacı (d. 1941)
2018 - Cleribel Alegría, Nikaragualı şair, deneme yazarı, romancı, ve gazeteci (d. 1924)
2018 - Neagu Djuvara, Rumen yazar, tarihi, eleştirmen, gazeteci, filozof ve diplomattır (d. 1916)
2018 - Lüdmila Sençina, Ukrayna asıllı Sovyet-Rus şarkıcı ve oyuncu (d. 1950)
2019 - Fatima Ali, Pakistanlı-Amerikalı yemek şefi ve televizyon kişiliği (d. 1989)
2019 - Bruce Corbitt, Amerikalı heavy metal, rock müziği şarkıcısı, müzisyen ve söz yazarı (d. 1962)
2019 - John Jeffries, Yeni Zelandalı siyasetçi ve hâkim (d. 1929)
2019 - Florence Knoll, Amerikalı mimar ve mobilya tasarımcısıdır (d. 1917)
2019 - Meshulam Riklis, Amerikalı-İsrailli iş insanı (d. 1923)
2019 - Krishna Sobti, kurgusal ve deneme türünde Hintçe eserler yazan kadın yazardır (d. 1925)
2020 - Liang Wudong, COVID-19 nedeniyle ölen ilk Çinli doktor (d. 1959)
2020 - Narciso Parigi, İtalyan oyuncu ve şarkıcı (d. 1927)
2020 - Monique van Vooren, Belçikalı-Amerikalı oyuncu ve dansçı (d. 1927)
2020 - Garbis Zakaryan, Ermeni asıllı Türk boksör ve antrenör (d. 1930)
2021 - Sōichi Aikawa, Japon siyasetçi (d. 1942)
2021 - David Bright, Botsvanalı teknik direktör (d. 1956)
2022 - Svetlana Căpățînă, Moldovalı siyasetçi (d. 1969)
2022 - Etchika Choureau, Fransız aktris (d. 1929)
2022 - Wim Jansen, Hollandalı eski futbolcudur (d. 1946)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Kış Şiddeti Fırtınası
0125
25
|
2243
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/26%20Ocak
|
26 Ocak
|
Olaylar
66 - Halley kuyruklu yıldızı'nın, Dünya'nın yakınından 5. kayıtlı geçişi.
1340 - İngiltere Kralı III. Edward, kendini Fransa Kralı ilan etti.
1347 - Prag Üniversitesi kuruldu.
1531 - Lizbon'da (Portekiz) şiddetli deprem; binlerce kişi öldü.
1699 - Osmanlı Devleti, Karlofça Antlaşması'nı imzaladı.
1700 - Kuzey Amerika'nın batı sahillerinde 9 şiddetinde deprem (Kaskadya depremi) meydana geldi.
1785 - Benjamin Franklin, kızına yazdığı mektupta Amerika Birleşik Devletleri'nin sembolü olarak kartalın seçilmesinden dolayı duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi. Franklin, hindiyi düşünüyormuş.
1788 - İngiliz donanması Sidney sahillerinde. Avrupalıların kalıcı yerleşimi başlamış oldu.
1837 - Michigan, 26. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1861 - Louisiana eyaleti, Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrıldı.
1870 - Virginia, tekrar Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1905 - Pretoria'da (Güney Afrika) 3,106 karat değerindeki dünyanın en büyük elması bulundu. Elmasa "Cullinan" adı verildi. 9 parçaya bölünen elmastan elde edilen "Afrika'nın Büyük Yıldızı" adındaki 530.2 karatlık 74 yüzlü dünyanın en büyük pırlantası, Britanya tacına yerleştirildi.
1911 - Richard Strauss'un Der Rosenkavalier operası ilk kez sahnelendi.
1911 - Pilot Glenn H. Curtiss, ilk deniz uçağını uçurdu.
1921 - İstanbul Tramvay işçileri greve çıktı.
1926 - Televizyonun icadı.
1931 - Hindistan'da Mahatma Gandhi serbest bırakıldı.
1931 - Kızıl İstanbul gazetesi hakkında soruşturma açıldı.
1934 - Apollo Tiyatrosu Harlem'de (New York) açıldı.
1934 - Almanya ile Polonya arasında saldırmazlık antlaşması imzalandı.
1939 - İspanya İç Savaşı: General Francisco Franco'ya bağlı milliyetçi güçler, İtalyanların da yardımıyla Barselona şehrini ele geçirdiler.
1942 - II. Dünya Savaşı: İlk Amerikan birlikleri Avrupa topraklarında (Kuzey İrlanda).
1946 - Félix Gouin, Fransa Başbakanı seçildi.
1948 - Millî Korunma Mahkemeleri kaldırıldı.
1950 - Hindistan anayasası kabul edildi. Cumhuriyet ilan edildi. Dünyanın en kalabalık demokrasisi kuruldu.
1953 - Gümrük İşbirliği Konseyi ilk toplantısını gerçekleştirdi.
1956 - Kış olimpiyatları Cortina d'Ampezzo'da (İtalya) başladı.
1958 - Klasik müzik bestecisi Bülent Arel'in "Beş Sonnet" adlı yapıtı ilk kez seslendirildi.
1959 - Ankara Telgraf gazetesi'nin sahibi ve Yazı İşleri Müdürü Fethi Giraygil, Ankara Cezaevi'ne girdi. Giraygil, 17 gün hapis cezasına çarptırılmıştı.
1959 - Bağdat Paktı Konseyi Karaçi'de toplandı. Toplantıya, Türkiye adına Başbakan Adnan Menderes ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
1962 - Ay'a bilimsel cihazlar götürmek üzere üzere fırlatılan Ranger 3 uydusu, Ay'ın ancak 35.000 km kadar uzağından geçebildi.
1965 - Hintçe, Hindistan'ın resmî dili oldu.
1966 - İstanbul'un çeşitli semtlerinde "köylü pazarları" kurulması çalışmalarına başladı. Amaç, halkın daha ucuz sebze ve meyve yiyebilmesi idi.
1969 - Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş, İstanbul İl Gençlik Kongresi'nde "Hareket başladı" dedi.
1970 - Necmettin Erbakan ve 17 arkadaşı, Millî Nizam Partisi'ni kurdu.
1972 - Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam dosyası, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne gönderildi.
1973 - Fikir suçundan cezaevinde bulunan Çetin Altan, Doğan Koloğlu, Alpay Kabacalı, İrfan Derman ve Yaşar Kemal yargılandı.
1974 - Bülent Ecevit Başbakanlığında, Cumhuriyet Halk Partisi - Millî Selamet Partisi koalisyon Hükûmeti göreve başladı.
1974 - Türk Hava Yolları'nın Van adlı yolcu uçağı, İzmir Cumaovası Havaalanı'nda pistin 100 metre uzağında yere çakıldı; 63 kişi öldü.
1978 - Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Feyyaz Berker ve Yönetim Kurulu üyesi Rahmi Koç, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK)141.,142. ve 163. maddelerinin kaldırılmasını istediler.
1979 - Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Pol-Der, Pol-Bir, Pol-Ens ve Tem-Der'in çalışmalarını durdurdu.
1980 - İsrail ve Mısır arasında diplomatik ilişkiler başladı.
1984 - Türkiye İşçi Partisi davası sonuçlandı; 102 kişi çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.
1986 - Halley kuyruklu yıldızı gece görünür konumda. Güneş etrafında 76 yıl süren bir turunu tamamlıyor.
1988 - The Phantom of the Opera müzikali ilk kez sahnelendi.
1992 - 12 Eylül'den sonra ilk kez memur eylemi düzenlendi. İstanbul'daki eyleme 5 bin memur katıldı.
1992 - Boris Yeltsin, Rusya'nın nükleer füzelerinin Amerikan şehirlerini hedef almaktan vazgeçeceğini duyurdu.
1993 - Václav Havel, Çekya'nın Başkanı seçildi.
1996 - Amerikalı katil John Albert Taylor, Utah'ta kurşuna dizilerek idam edildi.
1998 - Monica Lewinsky skandalı: Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, eski Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky ile ilişkisi olduğunu reddetti.
1998 - Compaq, Digital Equipment Corporation şirketini satın aldı.
2001 - Gucerat'da (Hindistan) deprem: 20.000'den fazla kişi öldü.
2004 - Hamid Karzai, Afganistan'ın yeni anayasasını imzaladı.
2005 - Condoleezza Rice, Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk siyahi kadın Dışişleri Bakanı oldu.
2006 - Filistin Ulusal Yönetimi için yapılan seçimlerde, Hamas'ın parlamentodaki 132 sandalyenin 76'sını elde ettiği anlaşılınca, Başbakan Ahmed Kurey istifa etti.
2006 - Dünya Ekonomik Forumu, Davos'ta (İsviçre) toplandı.
2008 - Ümraniye'de ele geçirilen patlayıcılarla ilgili soruşturma kapsamında mahkemeye sevk edilen emekli Tuğgeneral Veli Küçük, emekli Kurmay Albay Mehmet Fikri Karadağ, Susurluk Davası hükümlüsü Sami Hoştan, avukat Kemal Kerinçsiz, Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın ve Halkla İlişkiler Sözcüsü Sevgi Erenerol, Hüseyin Görüm, Hüseyin Gazi Oğuz ve Oğuz Alparslan Abdülkadir tutuklandı.
2011 - TÜİK, enflasyon sepetini güncelledi. 2011 TÜFE sepeti 445 kalemden oluştu. Güncelleme sonucunda 2011 sepetine tramvay ücreti ve Süper Loto girdi, yünlü kumaş, kadın mantosu ve atık çöp ücreti sepetten çıkarıldı.
2023 - İsrail Ordusu'nun Batı Şeria'da ki Cenin kentine düzenlediği saldırı sonucu 9 kişi hayatını kaybetti.
Doğumlar
1205 - Lizong, Çin'in Song Hanedanı'nın 14. imparatoru (ö. 1264)
1467 - Guillaume Budé, Fransız hümanist (ö. 1540)
1495 - Go-Nara, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 105. imparatorudur (ö. 1557)
1582 - Giovanni Lanfranco, Barok döneminin önde gelen İtalyan ressamı (ö. 1647)
1714 - Jean-Baptiste Pigalle, Fransız heykeltıraş (ö. 1785)
1715 - Claude Adrien Helvétius, Fransız filozoftur (ö. 1771)
1739 - Charles-François du Périer Dumouriez, Fransız Devrim Savaşları sırasında Fransız generali (ö. 1823)
1763 - XIV. Karl, İsveç ve Norveç'in ilk Fransız kralı (ö. 1844)
1781 - Achim von Arnim, Alman şair (ö. 1831)
1818 - Amédée de Noé, Fransız karikatürist ve taşbasmacı (ö. 1879)
1840 - Édouard Vaillant, Fransız devrimci, yayıncı, siyasetçi ve 1871 Paris Komünü üyesi (ö. 1915)
1861 - Louis Anquetin, Fransız ressam (ö. 1932)
1863 - Feridun Bey Köçerli, Azerbaycanlı yazar, filolog ve edebiyat eleştirmeni (ö. 1920)
1865 - Sabino de Arana, Bask milliyetçiliğinin teorisyeni (ö. 1903)
1880 - Douglas MacArthur, Amerikalı general (ö. 1964)
1884 - Edward Sapir, Amerikalı dilbilimci ve etnolog (ö. 1939)
1891 - İlya Ehrenburg, Sovyet yazar ve gazeteci (ö. 1967)
1893 - Christian Arhoff, Danimarkalı sahne ve sinema oyuncusu (ö. 1973)
1904 - Seán MacBride, İrlandalı devlet adamı ve 1974 Nobel Barış Ödülü sahibi ö. 1988)
1906 - Zühtü Müridoğlu, Türk heykeltıraş (ö. 1992)
1908 - Jill Esmond, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1990)
1911 - Polykarp Kusch, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1993)
1914 - Dürrüşehvar Sultan, son Osmanlı halifesi Abdülmecid Efendi'nin kızı (ö. 2006)
1918 - Nicolae Ceauşescu, Romanya Devlet Başkanı (ö. 1989)
1921 - Akio Morita, Japon iş insanı ve Sony'nin kurucusu (ö. 1999)
1925 - Paul Newman, Amerikalı sinema oyuncusu, yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2008)
1928 - Roger Vadim, Fransız film yönetmeni (ö. 2000)
1932 - Alain David, Fransız atlet
1934 - André Lewin, Fransız diplomat (ö. 2012)
1940 - Ayten Gökçer, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1944 - Angela Davis, Amerikalı devrimci, filozof, hümanist ve yazar
1945 - Jacqueline du Pré, İngiliz çello sanatçısı (ö. 1987)
1946 - Michel Delpech, Fransız şarkıcı, besteci ve aktör (ö. 2016)
1947 - Argyris Koulouris, Yunan gitarist ve müzisyen
1949 - David Strathairn, Amerikalı oyuncu
1950 - Jörg Haider, Avusturyalı siyasetçi (ö. 2008)
1955 - Eddie Van Halen, Hollandalı müzisyen, söz yazarı ve yapımcı (ö. 2020)
1958 - Ellen DeGeneres, Amerikalı oyuncu ve komedyen
1958 - Gleb Nosovski, Rus matematikçi ve Yeni Kronoloji'nin yazarlarından biri
1959 - Nuri Bilge Ceylan, Türk film yönetmeni, senarist ve fotoğraf sanatçısı
1962 - Ricky Harris, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 2016)
1963 - José Mourinho, Portekizli teknik direktör
1971 - Aygün Kazımova, Azerbaycanlı eski sporcu, şarkıcı, besteci, oyuncu ve yapımcı
1973 - Melvil Poupaud, Fransız oyuncu
1978 - Sinan Çalışkanoğlu, Türk sinema, tiyatro, reklam ve dizi oyuncusu
1980 - Ertuğrul Arslan, Türk futbolcu
1981 - Colin O'Donoghue, İrlandalı oyuncu
1986 - Mustapha Yatabaré, Malili futbolcu
1990 - Sergio Pérez, Meksikalı Formula 1 pilotu
1991 - Nicolò Melli, İtalyan basketbolcu
1992 - Colton Underwood, Amerikan futbolu oyuncusu
1993 - Miguel Borja, Kolombiyalı futbolcu
1996 - Rabia Soytürk, Türk oyuncu
1997 - Gedion Zelalem, Almanya doğumlu Amerikalı futbolcu
2000 - Ester Expósito, İspanyol oyuncu
Ölümler
1640 - Jindřich Matyáš Thurn, Çek asilzade (d. 1567)
1752 - Jean François de Troy, Fransız Rokoko ressamı ve duvar halısı tasarımcı (d. 1679)
1823 - Edward Jenner, İngiliz doktor (Çiçek aşısını bulan) (d. 1749)
1824 - Théodore Géricault, Fransız ressam ve taş baskı sanatçısı (d. 1791)
1828 - Caroline Lamb, İngiliz kadın soylu ve yazar (d. 1785)
1839 - Jens Esmark, Danimarkalı-Norveçli mineraloji profesörü (d. 1763)
1855 - Gerard de Nerval, Fransız şair ve yazar (Romantizm'in öncüsü) (intihar) (d. 1808)
1875 - George Finlay, İskoç tarihçi (d. 1799)
1879 - Julia Margaret Cameron, İngiliz fotoğrafçı (d. 1815)
1885 - Charles George Gordon, İngiliz general (d. 1833)
1895 - Arthur Cayley, İngiliz matematikçi (d. 1821)
1920 - Jeanne Hébuterne, Fransız ressam ve yazar (d. 1898)
1922 - Luigi Denza, İtalyan besteci (d. 1846)
1948 - Musa Kâzım Karabekir. Türk asker, Millî Mücadele Kahramanı ve siyaset adamı (d. 1882)
1952 - Horloogiyn Çoybalsan, Moğol komünist siyasetçi ve mareşal (d. 1895)
1962 - Lucky Luciano, Amerikalı gangster (d. 1897)
1973 - Edward G. Robinson, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1893)
1979 - Nelson A. Rockefeller, Amerikalı iş insanı, politikacı ve ABD'nin 41. Başkan Yardımcısı (d. 1908)
1985 - Kenny Clarke, Amerikalı caz davulcusu (d. 1914)
1992 - José Ferrer, Porto Rikolu oyuncu ve yönetmen (d. 1909)
2000 - Alfred Elton van Vogt, Amerikalı bilimkurgu yazarı (d. 1912)
2003 - Annemarie Schimmel, Alman İslam bilimcisi (d. 1922)
2003 - Valeri Brumel, Rus yüksek atlamacı (d. 1942)
2008 - Christian Brando, Amerikalı oyuncu (Marlon Brando'nun oğlu) (d. 1958)
2014 - Paula Gruden, Sloven kökenli Avustralyalı bir şair, çevirmen ve editördür (d. 1921)
2016 - Black, İngiliz şarkıcı (d. 1962)
2016 - Vasilya Fattakhova, bir Tatar şarkıcı (d. 1979)
2016 - Sahabzade Yakub Han, Pakistanlı orgeneral ve politik figür (d. 1920)
2016 - Colin Vearncombe, Black sahne ismiyle, 1980'lerin pop yıldızları arasında sayılan İngiliz şarkıcı (d. 1962)
2016 - Abe Vigoda, Amerikalı film ve dizi oyuncusu (d. 1921)
2017 - Ramdas Agarwal, Hint siyasetçi (d. 1937)
2017 - Saloua Raouda Choucair, Lübnanlı kadın ressam ve heykeltıraştır (d. 1917)
2017 - Mike Connors, Amerikalı erkek sinema oyuncusudur (d. 1925)
2017 - Barbara Hale, Amerikalı oyuncudur (d. 1922)
2017 - Aleksandr Kadakin, Rus diplomattır (d. 1949)
2018 - Elizabeth Hawley, Himalaya Dağları'nı araştıran Amerikalı kadın gazeteci ve gezi yazarı (d. 1923)
2018 - İgor Jukov, Rus piyanist, orkestra şefi ve ses mühendisi (d. 1936)
2018 - Jacques Languirand, Kanadalı radyocu, seslendirme sanatçısı, yazar ve oyuncu (d. 1931)
2018 - Hiromu Nonaka, Japon Liberal Demokrat Parti üyesi siyasetçidir (d. 1925)
2018 - Francisco Savín, Meksikalı orkestra şefi ve besteci (d. 1929)
2019 - Dale Barnstable, Amerikalı basketbol oyuncusu (d. 1925)
2019 - Patrick Bricard, Fransız aktör ve yönetmen (d. 1940)
2019 - Jean Guillou, Fransız besteci, orgcu, piyanist ve eğitimci (d. 1930)
2019 - Henrik Jørgensen, Danimarkalı atlet (d. 1961)
2019 - Michel Legrand, üç Oscar ödüllü Fransız film müzikleri bestecisi, aranjör, caz piyanisti, orkestra şefi (d. 1932)
2019 - Gerry Plamondon, Kanadalı profesyonel buz hokeyi oyuncusu (d. 1924)
2020 - Kobe Bryant, Amerikalı profesyonel basketbolcu (d. 1978)
2020 - Vsevolod Çaplin, Rus Ortodoks din adamı ve yazar (d. 1968)
2020 - Lucy Jarvis, Amerikalı televizyon yapımcısı (d. 1917)
2020 - Nathaniel R. Jones, Amerikalı yüksek mahkeme hâkimi ve siyasetçi (d. 1926)
2020 - Michou, Fransız şarkıcı, oyuncu ve gösteri sanatçısı (d. 1931)
2020 - Wang Xianliang, Çinli bir politikacı ve hükûmet yetkilisiydi (d. 1957)
2021 - Georgi Ananiev, Bulgaristanlı siyasetçidir (d. 1950)
2021 - Winfried Bölke, Alman bisiklet yarışçısı (d. 1941)
2021 - Hana Maciuchová, Çek tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1945)
2021 - Lars Norén, İsveçli oyun yazarı, romancı ve şair (d. 1944)
2021 - Carlos Holmes Trujillo, Kolombiyalı siyasetçi, diplomat, bilim insanı ve avukat (d. 1951)
2021 - Jozef Vengloš, Çekoslovak futbolcu ve teknik direktör (d. 1936)
2022 - Ernst Stankovski, Avusturyalı aktör (d. 1928)
Tatiller ve özel günler
Dünya Gümrük Günü
0126
26
|
2244
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/27%20Ocak
|
27 Ocak
|
Olaylar
1521 - Mastaba Meydan Muharebesi: Canberdi Gazali İsyanı bastırıldı.
1695 - II. Ahmet'in ölümüyle, II. Mustafa Osmanlı padişahı oldu.
1785 - Georgia Üniversitesi (Amerika Birleşik Devletleri) kuruldu.
1880 - Thomas Edison, elektrik ampulünün patentini aldı.
1901 - Alman Çeşmesi açıldı.
1915 - Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri, Haiti'yi işgal etti.
1918 - Amerikalı romancı Edgar Rice Burroughs'un yarattığı "Tarzan"ı konu alan ilk film, Gorillerin Tarzanı (Tarzan of the Apes) adıyla ABD'de gösterime girdi. Oyuncu Elmo Lincoln, beyazperdenin ilk Tarzan'ı oldu.
1923 - İzmir'e gelen Mustafa Kemal Paşa, Karşıyaka'da trenden inerek, Ege gezisine başladığı gün (14 Ocak) ölen annesinin (Zübeyde Hanım) kabrini ziyaret etti.
1926 - John Logie Baird ilk televizyon yayınını gerçekleştirdi.
1934 - Fransa'da Camille Chautemps istifa etti. Yeni hükûmeti, Édouard Daladier kurdu.
1934 - İpek Film Stüdyosu senaryo yarışması açtı.
1937 - Cenevre'de Milletler Cemiyeti toplantısında, Hatay'ın bağımsızlığı kabul edildi.
1940 - Millî Koruma Kanunu, Resmi Gazete'de yayınlandı.
1941 - II. Dünya Savaşı'nda İngilizler Eritre'ye girdi.
1943 - Varlık Vergisini ödemeyen mükellefler, borçlarını "bedenen çalışarak ödemeleri" için çalışma kamplarına gönderildi. Tümü İstanbullu gayrimüslimlerden oluşan 32 kişilik ilk kafile Aşkale'ye doğru yola çıktı.
1945 - Sovyetler Birliği'nin Kızıl Ordu birlikleri, Polonya'da Almanya'nın kurduğu Auschwitz-Birkenau Toplama ve İmha Kampını ele geçirdi.
1947 - Öğretim kurumları dışında din eğitimine izin verildi.
1948 - İlk teyp satışa çıktı.
1954 - Köy Enstitüleri ile İlk Öğretmen Okullarını, "İlk Öğretmen Okulları" adı altında birleştiren yasa Meclis'te kabul edildi. Böylece Köy Enstitüleri kapatıldı.
1954 - Millet Partisi kapatıldı; din esasına dayanan ve amacını gizleyen bir parti olduğu iddia edildi, yöneticileri de birer gün hapis ve 250'şer kuruş para cezasına çarptırıldı.
1956 - Yabancı petrol şirketi Mobil, Türkiye'de petrol arama ruhsatını alan ilk firma oldu.
1958 - Kıbrıs'ta 10 bin Türk "Taksim" lehinde gösteri yaptı. İngiliz askerleri topluluğun üzerine zırhlı araçlarla yürüdü, yaralananlar oldu.
1961 - Benoit Gouin, Kanadalı oyuncu
1965 - Ord. Prof. Ali Fuat Başgil'in 5 yıl hapsi istendi. Ali Fuat Başgil İsviçre'de Fransızca olarak 27 Mayıs Askeri İhtilali adlı bir kitap yayınlamıştı.
1967 - Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri, yeni yönetmelik hükümlerini protesto için boykota başladılar.
1967 - Apollo-1 uzay aracı, Kennedy Uzay Merkezi'nde test edildiği sırada yandı: Astronotlar Gus Grissom, Edward Higgins White ve Roger Chaffee hayatlarını kaybetti.
1969 - İstanbul Aksaray'daki Küçük Opera Tiyatrosu tamamen yandı.
1969 - Türkiye Tekstil, Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası'na (TEKSİF) bağlı 5 fabrikada daha grev başladı. 7915 işçi işi bıraktı.
1971 - Türkiye İşçi Partisi Amasya İl Başkanı Şerafettin Atalay öldürüldü.
1972 - Süleyman Demirel, "Rejimi değiştirme gayreti siyasi suç değildir" dedi.
1973 - Amerika Birleşik Devletleri ve Vietnam ateşkes anlaşması imzaladı.
1973 - Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Mehmet Baydar ve Konsolos Bahadır Demir, Ermeni örgüt ASALA tarafından öldürüldü.
1974 - Kıbrıs'ı Yunanistan'a vermek isteyen EOKA lideri Yorgo Grivas, Kıbrıs'ta kalp krizinden öldü, öldüğünde 75 yaşındaydı.
1976 - Balıkesir'de Adem Özkan adlı bir kişi, tarlalarını satarak geçimini sağlayan dedesini son tarlaları da satışa çıkarması üzerine uykudayken eldivenle boğarak öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.
1980 - Beyoğlu'ndaki tarihi Markiz Pastanesi kapandı. Markiz, 23 Aralık 2003'te yeniden açıldı.
1983 - Dünyanın en uzun (53,9 km) denizaltı tüneli olan Seikan Tüneli açıldı. Tünel Japonya'nın Honshu ve Hokkaido adalarını birbirine bağlıyor.
1984 - Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz'ü öldürmekten sanık İbrahim Çiftçi hakkındaki ölüm cezası kararı Yargıtayca bozuldu. Altı yıldır tutuklu bulunan İbrahim Çiftçi tahliye edildi.
1988 - Server Tanilli'nin Nasıl Bir Demokrasi İstiyoruz adlı kitabı toplatıldı.
1991 - Somali diktatörü Siad Barre, isyancıların Başkent Mogadişu'yu ele geçirmesi üzerine ülkeden kaçtı.
1994 - İçişleri Bakanı Nahit Menteşe, İstanbul Kumkapı Polis Karakolu'nda gözaltına alınan Vakkas Dost isimli vatandaşın, polis memuru Nurettin Öztürk tarafından dövülerek öldürüldüğünü açıkladı.
1994 - Özgür Gündem gazetesinin Ankara temsilciliğinde patlama oldu. Gazetenin Ankara Haber Merkezi'ne de molotofkokteyli atıldı.
1995 - Eylül 1994'ten beri Paris'te cezaevinde bulunan Dev-Sol lideri Dursun Karataş, 1995'te serbest bırakıldı. Dursun Karataş, sahte kimlikle Fransa'ya giriş yaparken tutuklanmıştı.
1995 - Çocuk Hakları Sözleşmesi, Türkiye tarafından çekince koyularak kabul edildi.
1996 - Bodrum açıklarındaki Kardak kayalıklarına, Yunan ve Türk gazetecilerin ayrı ayrı bayrak dikmeleri Türkiye ile Yunanistan arasında gerilim yarattı.
1996 - Bursa'da 1963 yılından beri hizmet veren Teleferik özelleştirildi.
2000 - Kamuoyunda, İkinci Manisa davası olarak bilinen 10'u tutuklu 14 sanığın yargılandığı ve Yargıtay tarafından iki kez usulden bozulan davada, sanıklar, 2 yıl 6 ay ile 15 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
2010 - Apple'ın patronu Steve Jobs, aylardır beklenen taşınabilir bilgisayar ve akıllı telefon arası çok fonksiyonlu tablet bilgisayarı iPad'i tanıttı.
2013 - Brezilya'nın Santa Maria şehrinde bir gece kulübünde düzenlenen gösteri sırasında yangın çıktı ve 245 kişi yanarak hayatını kaybetti.
2014 - Suriye'ye İsrail hava saldırısı gerçekleşti.
Doğumlar
1571 - I. Abbas, Safevi Hanedanlığının 5. hükümdarı (ö. 1629)
1585 - Hendrick Avercamp, Hollandalı ressam (ö. 1634)
1662 - Richard Bentley, İngiliz ilahiyatçı ve eleştirmen (ö. 1742)
1679 - Jean François de Troy, Fransız Rokoko ressamı ve duvar halısı tasarımcı (ö. 1752)
1756 - Wolfgang Amadeus Mozart, Avusturyalı besteci (ö. 1791)
1775 - Friedrich Schelling, Alman İdealist düşünür (ö. 1854)
1808 - David Strauss, Alman ilahiyatçısı ve filozofu (ö. 1874)
1814 - Eugène Viollet-le-Duc, Fransız mimar ve teorisyen (ö. 1879)
1820 - Juan Crisóstomo Falcón, Venezuela devlet başkanı (ö. 1870)
1823 - Edouard Lalo, Fransız besteci (ö. 1892)
1826 - Mihail Yevgrafoviç Saltıkov-Şçedrin, Rus hiciv ustası ve romancı (ö. 1889)
1832 - Lewis Carroll, İngiliz yazar, matematikçi ve mantıkçı (ö. 1898)
1832 - Arthur Hughes, İngiliz ressam ve resimleyici (ö. 1915)
1836 - Leopold von Sacher-Masoch, Avusturyalı yazar (ö.1895)
1848 - Tōgō Heihachirō, Japon Filo Amirali (ö. 1934)
1850 - Edward Smith, İngiliz deniz subayı (ö. 1912)
1852 - Fulgence Bienvenüe, Fransız inşaat mühendisi (ö. 1936)
1859 - II. Wilhelm, Almanya İmparatoru (ö. 1941)
1859 - Pavel Milyukov, Rus tarihçi ve liberal politikacı (ö. 1943)
1860 - Gabriele Possanner, Avusturyalı hekim (ö. 1940)
1868 - Arthur Brofeldt, Fin siyasetçi (ö. 1928)
1878 - Olympe Démarez, Fransız avukat (ö. 1964)
1881 - Sveinn Björnsson, İzlanda'nın ilk Cumhurbaşkanı (ö. 1952)
1883 - Gottfried Feder, Alman ekonomist ve NSDAP'nin 6 kurucusundan biri (ö. 1941)
1886 - Frank Nitti, İtalyan mafya lideri (ö. 1943)
1888 - Victor Goldschmidt, Norveçli mineralog (ö. 1947)
1888 - George Relph, İngiliz aktör (ö. 1960)
1890 - Mauno Pekkala, Finlandiya Başbakanı (ö. 1952)
1893 - Song Qingling, Çinli devlet başkanı (ö. 1981)
1898 - Erich Zepler, Yahudi elektronik mühendisi ve satranç kompozitörü (ö. 1980)
1903 - John Carew Eccles, Avustralyalı nörofizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1997)
1905 - Burhan Atak, Türk futbolcu (ö. 1987)
1910 - Edvard Kardelj, Yugoslav marksizminin kurucusu ve devrimci siyaset adamı (ö. 1979)
1910 - Felix Candela, İspanyol/Meksikalı mimar (ö.1997)
1919 - Hüseyin Peyda, Türk sinema oyuncusu (ö. 1990)
1921 - Donna Reed, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1986)
1924 - Rauf Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucusu ve siyasetçi (ö. 2012)
1926 - Ingrid Thulin, İsveçli oyuncu (ö. 2004)
1928 - Marie Daëms, Fransız oyuncu (ö.2016)
1931 - Gazanfer Özcan, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 2009)
1932 - Boris Anfiyanoviç Şahlin, Sovyet jimnastikçi (üç Olimpiyatta altın madalya kazanan ve 10 kez dünya şampiyonu olan) (ö. 2008)
1934 - Edith Cresson, Fransa'nın ilk kadın Başbakanı
1936 - Samuel C. C. Ting, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1942 - Tasuku Honjo, Japon bilim insanı, immünolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi
1940 - Ahmet Kurtcebe Alptemoçin, Türk siyasetçi, eski Bursa milletvekili ve iş insanı
1944 - Mairead Corrigan, İrlandalı sosyal hizmet uzmanı (Katolik ve Protestanları bir araya getiren Barış İnsanları Örgütü'nün kurucusu ve Nobel Barış Ödülü sahibi)
1944 - Nick Mason, İngiliz müzisyen ve Pink Floyd grubunun bateristi
1948 - Mikhail Baryshnikov, Rus dansçı
1948 - Valeri Brainin, Rus-Alman müzik yöneticisi, müzik bilimci, besteci ve şair
1955 - Nilgün Özhan Kasapbaşoğlu, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
1955 - Burhanettin Kocamaz, Türk siyasetçi
1957 - Frank Miller, Amerikalı çizgi romancı, yazar ve film yönetmeni
1964 - Lale Başar, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu
1965 - Attila Sekerlioglu, Türk asıllı Avusturyalı futbolcu ve teknik direktör
1965 - Oktay Kaynarca, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu
1969 - Süleyman Atanısev, Türk tiyatro oyuncusu
1970 - Heather Nauert, Amerikalı gazeteci ve diplomat
1974 - Ole Einar Bjørndalen, Norveçli biatlet
1980 - Austin O'Riley, Amerikalı çıplak model ve pornografik film oyuncusu
1987 - Lupe Fuentes, Amerikalı çıplak model ve pornografik film oyuncusu
1992 - Jean Acosta Soares, Brezilyalı futbolcu
1997 - Betül Kutlu, Türk basketbolcu
Ölümler
98 - Nerva, Roma imparatoru (d. 30)
308 - Azize Nino, Gürcistan’da Hristiyanlığı yayan azize (d. 296)
457 - Marcianus, 450-457 arasında Doğu Roma İmparatoru (Bizans) (d. 396)
672 - Vitalianus, 657'den 672'deki ölümüne kadar Katolik Kilisesi için papalık yapmıştır
1635 - Nef'i, Türk şair (d. 1572)
1731 - Bartolomeo Cristofori, İtalyan müzik aleti yapımcısı (d. 1655)
1814 - Johann Gottlieb Fichte, Alman filozof (d. 1762)
1851 - John James Audubon, Amerikalı ressam (d. 1785)
1901 - Giuseppe Verdi, İtalyan besteci (d. 1813)
1910 - Thomas Crapper, İngiliz tesisatçı ve iş insanı (d. 1836)
1913 - Ebüzziya Tevfik Bey, Türk gazeteci, yazar, yayıncı ve hattat (d. 1849)
1922 - Nellie Bly, Amerikalı gazeteci (d. 1864)
1922 - Giovanni Verga, İtalyan yazar (d. 1840)
1930 - Leonardo de Mango, İtalyan ressam (d. 1843)
1933 - Charles Ernest Overton, Britanyalı biyofizikçi ve farmakolog (d. 1865)
1939 - Salih Münir Paşa, Türk diplomat ve eski Paris Büyükelçisi (d. 1859)
1940 - Isaac Babel, Sovyet-Rus yazar (d. 1894)
1949 - Boris Vladimiroviç Asafiev, Rus müzikolog ve besteci (d. 1884)
1967 - Luigi Tenco, İtalyan müzisyen (d. 1938)
1972 - Şefik İnan, Türk siyasetçi (d. 1913)
1974 - Georgios Grivas, Kıbrıslı asker ve Rum tedhiş örgütü EOKA'nın lideri (d. 1898)
1974 - Leo Geyr von Schweppenburg, Alman asker (d. 1886)
1974 - Rudolf Dassler, Puma'nın kurucusu (d. 1898)
1978 - Uğur Güçlü, Türk sinema oyuncusu (d. 1942)
1983 - Louis de Funès, Fransız sinema oyuncusu (d. 1914)
2008 - Suharto, Endonezya Devlet Başkanı (d. 1921)
2009 - John Updike, Amerikalı romancı (d. 1932)
2010 - Howard Zinn, Amerikalı tarihçi (d. 1922)
2010 - Jerome David Salinger, Amerikalı romancı (d. 1919)
2011 - Öner Ünalan, Türk yazar, çevirmen ve araştırmacı (d. 1935)
2014 - Pete Seeger, Amerikalı insan hakları savunucusu ve şarkıcı (d. 1919
2015 - Charles Townes, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1915)
2016 - Augusto Giomo, İtalyan basketbolcudur (d. 1940)
2017 - Wim Anderiesen Jr., Hollandalı eski futbolcudur (d. 1931)
2017 - Valeriy Bolotov, Ukraynalı ayrılıkçı ve Rusya yanlısı asker ve siyasetçi (d. 1970)
2017 - Henry-Louis de La Grange, Fransız müzikolog, yazar, eleştirmen ve tarihçi (d. 1924)
2017 - Robert Ellis Miller, Amerikalı bir film yönetmenidir (d. 1927)
2017 - Brunhilde Pomsel, Alman radyocu ve haber muhabiri (d. 1911)
2017 - Emmanuelle Riva, Fransız oyuncu (d. 1927)
2017 - Gisella Sofio, İtalyan oyuncu (d. 1931)
2018 - Robert McCormick Adams Jr., Amerikalı antropolog ve arkeolog (d. 1926)
2018 - Royal Galipeau, Kanadalı iş insanı ve siyasetçidir (d. 1947)
2018 - Ingvar Kamprad, İsveçli iş insanı ve IKEA'nın kurucusu (d. 1926)
2018 - Mort Walker, Amerikalı çizgi roman sanatçısıdır (d. 1923)
2019 - Henry Chapier, Fransız gazeteci, film eleştirmeni, televizyoncu ve film yönetmeni (d. 1933)
2019 - Yvonne Clark, Amerikalı makine mühendisi ve akademisyendir (d. 1929)
2019 - Nina Fyodorova, Rus kayaklı koşucu (d. 1947)
2019 - Peter Magowan, Amerikalı iş insanı (d. 1942)
2019 - Eve Oja, Eston matematikçi ve akademisyendir (d. 1948)
2019 - Erica Yohn, Amerikalı oyuncu (d. 1928)
2020 - Lina Ben Mhenni, Tunuslu kadın aktivist, blog yazarı, eğitimci ve dilbilimci (d. 1983)
2021 - Gert Blomé, İsveçli buz hokeyi oyuncusu (d.1934)
2021 - Goddess Bunny, Amerikalı transseksüel gösteri sanatçısı, drag queen, oyuncu ve model (d. 1960)
2021 - Cloris Leachman, Amerikalı aktris, komedyen ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1926)
2021 - Mihrdad Minavend, İranlı futbolcu ve teknik direktör (d. 1975)
2021 - Efraín Ruales, Ekvadorlu aktör, televizyon sunucusu, model ve müzisyen (d. 1984)
2021 - Carmen Vázquez, Porto Rikolu LGBT hakları aktivisti ve yazar (d. 1949)
2022 - Muhammed Ali Ferruhyan, İranlı serbest stil güreşi (d. 1935)
2022 - Pavlo Kuznietsov, Ukraynalı siyasetçi (d. 1950)
2022 - Karl Spiehs, Avusturyalı film yapımcısı (d. 1931
Tatiller ve özel günler
Uluslararası Holokost Anma Günü
Kaynakça
0127
27
|
2245
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/28%20Ocak
|
28 Ocak
|
Olaylar
1517 - Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı Ordusu, Kahire'ye girdi.
1547 - VI. Edward, İngiltere Kralı oldu.
1807 - Pall Mall Sokağı, tarihte ışıklandırılan ilk sokak oldu.
1820 - Fabian Gottlieb von Bellingshausen ve Mikhail Petrovich Lazarev öncülüğündeki Rus ekip, Antarktika kıtasını keşfetti.
1871 - Fransa-Prusya Savaşı: Fransa teslim oldu ve savaş sona erdi.
1887 - Eyfel Kulesi'nin yapımına başlandı.
1909 - İspanya-Amerika Savaşı'ndan beri orada olan Amerikan birlikleri, Küba'dan ayrıldı.
1915 - I. Dünya Savaşı: Osmanlı İmparatorluğu ile Britanya İmparatorluğu arasında Suriye-Filistin Cephesi başladı.
1918 - Lev Troçki, Sovyetler Birliği'nde Kızıl Ordu'yu kurmaya başladı.
1920 - Osmanlı Mebusan Meclisi'nin gizli oturumunda, Misak-ı Milli kabul edildi.
1921 - Mustafa Suphi ve arkadaşları, Trabzon'a geldikten sonra İskele Kahyası İttihatçı Yahya tarafından bir motora bindirildiler ve gece denizde öldürüldüler.
1921 - Albert Einstein, evrenin ölçülebileceğini öne sürdü. Bilim dünyasında bir tartışma başlattı.
1923 - İçişleri Bakanlığı, İzmit ilinin adını Kocaeli olarak değiştirdi.
1925 - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası İstanbul Şubesi açıldı.
1929 - İstanbul'da bir otomobil montaj fabrikası kurmak için Ford şirketi ile Maliye Vekaleti arasında imzalanan anlaşma Meclis'te kabul edildi.
1932 - Japonya, Şanghay'ı işgal etti.
1935 - İzlanda, kürtajı yasallaştıran ilk ülke oldu.
1939 - İstanbul Tramvay Şirketi, 1.570.000 liraya Devletçe satın alındı.
1956 - Personel Kanunu açıklandı; en yüksek maaş 2 bin lira olacak.
1957 - Danıştay'a ilk kez iki kadın üye seçildi: Nezahat Martı ve Şükran Esmerer.
1958 - Kıbrıs'ta Türklerin düzenlediği miting sırasında İngiliz askerlerinin ateş açması ve bir kamyonun kasten halkın üzerine sürülmesi sonucu 8 kişi öldü. TBMM, 31 Ocak'ta Birleşik Krallık'ı kınama kararı aldı.
1959 - Çukurova'da sel oldu. 200 bin portakal ağacı sel altında kaldı, bir mensucat fabrikasını sel bastı. Zararın 5 milyon TL olduğu tahmin ediliyor. Bölgede yiyecek sıkıntısı başladı.
1963 - İstanbul'da İstinye'deki Kavel Kablo Fabrikası'nda çalışan 170 işçi oturma grevi yaptı. İşçiler sendikalaşma nedeniyle işten çıkarılan dört arkadaşlarının işe geri alınmasını istiyorlardı.
1971 - İzmir'de gençler, Amerikan 6. Filosunu protesto ettiler; 20 genç gözaltına alındı.
1975 - Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit, "Olayların baş sorumlusu Milliyetçi Cephe'dir" dedi.
1982 - İdam hükümlü firari sağ eylemci İsa Armağan, İran'da tutuklandı.
1982 - Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan öldürüldü; saldırıyı, "Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları" üstlendi.
1983 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren başkanlığındaki Millî Güvenlik Konseyi, ASALA militanı Levon Ekmekçiyan'a verilen ölüm cezasını onayladı.
1986 - Sakıp Sabancı, Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanlığına seçildi.
1986 - Uzay mekiği Challenger, fırlatılışından 73 saniye sonra parçalandı: yedi astronot öldü. Hatanın katı yakıt motorlarındaki sızıntıdan kaynaklandığı öne sürüldü.
1987 - Türkiye, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komisyonu'na kişisel başvuru hakkını çekince koyarak kabul ettiğini açıkladı.
1988 - THY, iç hat seferlerinde sigara içilmesini yasakladı.
1992 - Anayasa Mahkemesi, Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ni kapattı.
1993 - Genelkurmay Başkanlığı, "darbe devrinin" kapandığını açıkladı.
1994 - Türk savaş uçakları, PKK'nın (Kürdistan İşçi Partisi) Kuzey Irak'taki Zeli kampını bombaladı.
1997 - Güney Afrika'da ırkçı yönetim döneminde görevli dört polis, devrimci öğrenci lideri Steve Biko'yu 1977'de öldürdüklerini resmen itiraf etti.
1997 - Promosyon Yasası yürürlüğe girdi. Süreli yayın kuruluşları kültürel amaçlar dışında promosyon yapamayacak.
2002 - Ekvador Havayollarına ait Boeing 727-100 tipi bir yolcu uçağı güney Kolombiya'da And dağlarına çarparak düştü: 92 kişi öldü.
2004 - Türk lirası'ndan altı sıfır atılmasını ve para biriminin Yeni Türk Lirası olmasını öngören yasa tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.
2006 - Polonya'nın Katowice şehrinde bir sergi sarayının çatısı, biriken karın ağırlığıyla çöktü: 62 kişi öldü, 140 kişi yaralandı.
2008 - Haydarpaşa-Denizli seferi yapan trenin saat 02:00 civarlarında Kütahya'nın Çöğürler kasabasında raydan çıkmasıyla oluşan kazada, 436 yolcudan 9 kişi öldü. Yaklaşık 300 kişi çeşitli yerlerinden yaralandı.
Doğumlar
1457 - VII. Henry, İngiltere Kralı (ö. 1509)
1600 - IX. Clemens, Papa (ö. 1669)
1611 - Johannes Hevelius, Polonyalı Protestan encümen üyesi (ö. 1687)
1712 - Tokugawa Ieshige, Tokugawa Şogunluğu'nun 9. şogunu (ö. 1761)
1717 - III. Mustafa, Osmanlı'nın 26. Padişahı (ö. 1774)
1768 - VI. Frederik, Danimarka ve Norveç kralı (ö. 1839)
1825 - Benedetto Cairoli, İtalyan siyasetçi, Risorgimento döneminin sol kanat lideri ve üç kez İtalya Başbakanı (ö. 1889)
1833 - Charles George Gordon, İngiliz general (ö. 1885)
1834 - Sabine Baring-Gould, İngiliz Anglikan rahip ve roman yazarı (ö. 1924)
1841 - Henry Morton Stanley, Amerikan gazeteci (ö. 1904)
1844 - Gyula Benczúr, Macar ressam (ö. 1920)
1853 - Jose Marti, Kübalı şair, yazar ve Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü (ö. 1895)
1865 - Kaarlo Juho Ståhlberg, Finlandiya Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı (ö. 1952)
1872 - Otto Braun, Alman sosyalist teorisyen ve Sosyal Demokrat Parti önderlerinden (ö. 1955)
1872 - Ahmet Baytursun, Kazak eğitimci, dilbilimci, yazar, şair, siyasetçi (ö. 1937)
1873 - Colette (Sidonie-Gabrielle), Fransız oyun yazarı (ö. 1954)
1875 - Julián Carrillo, Meksikalı besteci (ö. 1965)
1877 - Wojciech Brydziński, Polonyalı tiyatro, radyo ve sinema oyuncusu (ö. 1966)
1878 - Jean de La Hire, Fransız yazar (ö. 1956)
1879 - Julia Bell, İngiliz insan genetiği araştırmacısı (ö. 1979)
1880 - Sergey Malov, Rus dil bilimci, Doğu bilimci, Türkolog (ö. 1957)
1881 - Siegfried Jacobsohn, Alman gazeteci ve tiyatro eleştirmeni (ö. 1926)
1883 - Necmeddin Okyay, Türk hattat, ebru sanatçısı, kemankeş, gül yetiştiricisi, tuğrakeş, aharcılık, mücellid, imam ve hatip (ö. 1976)
1884 - Auguste Piccard, İsviçreli fizikçi (ö. 1962)
1887 - Arthur Rubinstein, Polonya doğumlu Amerikalı piyano virtüözü (ö. 1982)
1890 - Robert Franklin Stroud, Amerikalı mahkûm (Alkatraz Kuşçusu) (ö. 1963)
1892 - Armen Doryan, Osmanlı Ermenisi şair ve öğretmen (ö. 1923)
1897 - Valentin Katayev, Rus romancı ve oyun yazarı (Devrim sonrası Rusya'da özgün tarzıyla dikkat çeken) (ö. 1986)
1906 - Markos Vafiadis, Yunanistan Komünist Partisi kurucularından ve Yunan İç Savaşı'nda Demokratik Ordu Komutanlarından (ö. 1992)
1912 - Jackson Pollock, Amerikalı ressam (ö. 1956)
1920 - Xavier de La Chevalerie, Fransız büyükelçi (ö. 2004)
1927 - Eşref Kolçak, Türk oyuncu (ö. 2019)
1929 - Claes Oldenburg, İsveç kökenli Amerikalı pop-art heykelci
1935 - Maria Eugenia Lima, Angolalı şair, dramaturg ve romancı
1936 - Alan Alda, Amerikalı oyuncu, yazar ve eylemci
1936 - İsmail Kadare, Arnavut yazar
1938 - Leonid İvanoviç Jabotinskiy, Sovyet halterci
1938 - Tomas Lindahl, İsveç asıllı İngiliz bilim insanı
1940 - Carlos Slim Helú, Lübnan asıllı Meksikalı iş insanı
1942 - Brian Jones, İngiliz rock müzisyeni (ö. 1969)
1945 - Marthe Keller, İsviçreli aktris
1947 - Haydar Baş, Türk siyasetçi, ilahiyatçı, yazar ve eğitimci (ö. 2020)
1948 - Charles Taylor, 1997-2003 yılları arasında Liberya Devlet Başkanı
1948 - İbrahim Yazıcı, Türk siyasetçi ve spor yöneticisi (ö. 2013)
1949 - Gregg Popovich, Amerikalı basketbol antrenörü
1950 - Hamed bin İsa el-Halife, Önceki emir İsa bin Selman el-Halife'nın oğludur
1951 - Ludovikos Ton Anogeion, Yunan müzisyen, şair ve sanatçı
1951 - Leonid Kadenyuk, Bağımsız Ukrayna'nın ilk astronotu unvanına sahip test pilotu (d. 2018)
1953 - Anicée Alvina, Fransız oyuncu (ö. 2006)
1954 - Bruno Metsu, eski Fransız futbolcu ve teknik direktördür (d. 2013)
1954 - Ümit Yesin, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2019)
1955 - Vinod Khosla, Hint asıllı ABD'li risk sermayedarı ve girişmcidir
1955 - Nicolas Sarkozy, Fransız siyasetçi
1958 - Sandy Gandhi, Avustralyalı komedyen ve köşe yazarı (ö. 2017)
1959 - Frank Darabont, Amerikalı yönetmen, senaryo yazarı ve film yapımcısı
1968 - Sarah McLachlan, Kanadalı müzisyen
1968 - Rakim, Amerikalı hip hop sanatçısı
1970 - Julia Jäger, Alman oyuncu
1973 - Natalya Morozova, Rus voleybolcu
1975 - Susana Feitor, Portekizli yürüyüşçü
1975 - Tijen Karaş, Türk haber sunucusu
1976 - Rick Ross, Amerikalı rapçi
1977 - Takuma Sato, Japon asıllı Formula Bir otomobil yarışcısıdır
1978 - Gianluigi Buffon, İtalyan futbolcu
1978 - Papa Bouba Diop, Senegalli millî futbolcudur (ö. 2020)
1978 - Sheamus, İrlandalı profesyonel güreşçi
1980 - Michael Hastings, Amerikalı gazeteci ve yazardır (ö. 2013)
1981 - Elijah Wood, Amerikalı oyuncu
1981 - Volga Sorgu, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1985 - J. Cole, Amerikalı hip hop sanatçısı ve yapımcı
1993 - Ezgi Şenler, Türk oyuncu
1994 - Fatih Çiplak, Türk futbolcu
2002- Vusal Jafarov, Ticcer Şirketin sahibi
Ölümler
661 - Ali bin Ebu Talib, İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki 4. İslam Halifesi (d. 600)
724 - II. Yezîd, dokuzuncu Emevî halifesidir (d. 687)
814 - Şarlman, Alman Kralı (d. 742)
1547 - VIII. Henry, İngiltere Kralı (d. 1491)
1621 - V. Paulus, Papa (d. 1552)
1625 - Çerkes Mehmed Ali Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. ?)
1687 - Johannes Hevelius, Polonyalı Protestan encümen üyesi (d. 1611)
1688 - Ferdinand Verbiest, Flaman Cizvit misyoner, rahip (d. 1623)
1847 - Pierre Amédée Jaubert, Fransız diplomat, akademisyen, şarkiyatçı, çevirmen, politikacı ve gezgin (d. 1779)
1864 - Benoît Paul Émile Clapeyron, Fransız mühendis ve fizikçi (d. 1799)
1866 - Robert Foulis, Kanadalı mucit, inşaat mühendisi ve sanatçı (d. 1796)
1866 - Emil Dessewffy, Macar muhafazakâr politikacı (d. 1814)
1878 - Cincinnato Baruzzi, İtalyan heykeltıraş (d. 1796)
1884 - Augustin-Alexandre Dumont, Fransız heykeltıraş (d. 1801)
1891 - Nikolaus August Otto, Alman makine mühendisi (d. 1832)
1918 - John McCrae, Kanadalı asker, doktor ve yazar (d. 1872)
1921 - Mustafa Suphi, Türk komünist siyasetçi ve Türkiye Komünist Partisi ilk Merkez Komite Başkanı (suikast) (d. 1883)
1924 - Teófilo Braga, Portekiz Cumhurbaşkanı, yazar, oyun yazarı (d. 1843)
1926 - Kato Takaaki, Japonya Başbakanı (d. 1860)
1939 - William Butler Yeats, İrlandalı şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1865)
1940 - Sultan Galiyev, Tatar lider, düşünce adamı ve ulusal komünizmin fikir babası (idam) (d. 1892)
1953 - Neyzen Tevfik Kolaylı, Türk ney üstadı ve ünlü hiciv şairi (d. 1879)
1965 - Maxime Weygand, Fransız general (d. 1867)
1981 - Özdemir Asaf, Türk şair (d. 1923)
1982 - Kemal Arıkan, Türk diplomat (d. 1927)
1983 - Levon Ekmekçiyan, Ermeni ASALA'ya mensup militan (d. 1958)
1986 - Gregory Jarvis, Amerikalı kaptan, mühendis ve astronot (d. 1944)
1986 - Christa McAuliffe, Amerikalı eğitimci ve astronot (d. 1948)
1986 - Ronald McNair, Amerikalı fizikçi ve astronot (d. 1950)
1986 - Ellison Onizuka, Amerikalı mühendis ve astronot (d. 1946)
1986 - Judith Resnik, Amerikalı albay, mühendis ve astronot (d. 1949)
1986 - Dick Scobee, Amerikalı albay, pilot ve astronot (d. 1939)
1986 - Michael J. Smith, Amerikalı kaptan, pilot ve astronot (d. 1945)
1988 - Klaus Fuchs, Alman teorik fizikçi ve atom casusu (d. 1911)
1989 - Gürbüz Bora, Türk tiyatro sanatçısı
1996 - Joseph Brodsky, Rus şair (d. 1940)
2002 - Astrid Lindgren, İsveçli yazar (d. 1907)
2002 - Ayşenur Zarakolu, Türk yayıncı, yazar ve insan hakları savunucusu (tabu konularda yaptığı yayınlarla tanınan) (d. 1946)
2004 - Joe Viterelli, Amerikalı aktör (d. 1937)
2005 - Jim Capaldi, İngiliz müzisyen (Traffic) (d. 1944)
2010 - Ömer Uluç, Türk ressam (d. 1931)
2012 - Keriman Halis Ece, Türk piyanist, model ve Türkiye'nin ilk dünya güzeli (d. 1913)
2013 - Ferdi Özbeğen, Türk piyanist ve şarkıcı (d. 1941)
2015 - Yves Chauvin, Fransız kimyacı (d. 1930)
2016 - Signe Toly Anderson, Amerikalı şarkıcı (d. 1941)
2016 - Ales Debeljak, Sloven yazar (d. 1961)
2016 - Paul Kantner, Amerikalı rock müzisyeni ve gitaristi ve aktivist (d. 1941)
2017 - Jean Bogaerts, eski Belçikalı profesyonel bisiklet yarışçısıdır (d. 1925)
2017 - Engin Cezzar, Türk yönetmen, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1935)
2017 - Bharati Mukherjee, Hint asıllı Amerikalı yazar ve akademisyendir (d. 1940)
2017 - Lennart Nilsson, İsveçli fotoğraf sanatçısıdır (d. 1922)
2017 - Alyaksandr Tsihanoviç, Beyaz Rus şarkıcı (d. 1952)
2017 - Stuart Timmons, Amerikalı gazeteci, aktivist, yazar ve tarihçidir (d. 1957)
2017 - Mehmet Türker, Türk gazeteci ve yazar (d. 1944)
2017 - Ion Ungureanu, Moldovalı oyuncu ve siyasetçi (d. 1935)
2018 - Dharmasena Pathiraja, Sri Lankalı film yönetmeni, senarist ve akademisyendir (d. 1943)
2018 - Coco Schumann, Alman caz müzisyenidir (d. 1924)
2018 - Gene Sharp, Amerikalı siyaset bilimcisi, düşünür, profesör (d. 1928)
2019 - Jurrie Koolhof, Hollandalı eski futbolcu ve menajerdir (d. 1960)
2019 - Murad Medelsi, Cezayir Anayasa Konseyi Başkanı, eski Dışişleri Bakanı (d. 1943)
2019 - Pepe Smith, Filipinli şarkıcı, söz yazarı ve müzisyendir (d. 1947)
2020 - Marj Dusay, Amerikalı oyuncudur (d. 1936)
2020 - Nicholas Parsons, İngiliz oyuncu, radyo ve televizyon sunucusu (d. 1923)
2021 - Wismoyo Arismunandar, Endonezyalı yüksek rütbeli asker (d. 1940)
2021 - Chedly Ayari, Tunuslu siyasetçi, ekonomist ve diplomat (d. 1933)
2021 - Paul Crutzen, Hollandalı atmosferik kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1933)
2021 - Cedric Demangeot, Fransız şair, çevirmen ve yayıncı (d. 1974)
2021 - Morton Ira Greenberg, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1933)
2021 - César Isella, Arjantinli şarkıcı, müzisyen, gazeteci ve söz yazarı (d. 1938)
2021 - Sibongile Khumalo, Güney Afrikalı şarkıcı ve müzisyen (d. 1957)
2021 - Ryszard Kotys, Polonyalı aktör (d. 1932)
2021 - Annette Kullenberg, İsveçli gazeteci ve yazardır (d. 1939)
2021 - Vasili Lanovoy, Sovyet-Rus aktör (d. 1934)
2021 - Cicely Tyson, Amerikalı oyuncu ve manken (d. 1924)
2021 - Heidi Weisel, Amerikalı moda tasarımcısı (d. 1962)
2022 - Mel Mermelstein, Çek asıllı Amerikan yazarı (d. 1926)
2022 - Diler Saraç, Türk sinema oyuncusu. (d. 1937)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Ayandon Fırtınası (2 Gün)
Veri Gizliliği Günü
0128
28
|
2246
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/29%20Ocak
|
29 Ocak
|
Olaylar
1595 - William Shakespeare'in oyunu Romeo ve Juliet, muhtemelen ilk kez sahnelendi.
1676 - III. Fyodor, Rus Çarı oldu.
1861 - Kansas, 34. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1886 - Karl Benz, benzinle çalışan ilk otomobilin patentini aldı.
1916 - I. Dünya Savaşı: Paris ilk defa Alman zeplinleri ile bombalandı.
1923 - Mustafa Kemal Paşa İzmir'de Latife Hanım'la evlendi.
1928 - Bursa Amerikan Kız Koleji, Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Okulda Hıristiyanlık propogandası yapıldığı iddia edildi.
1930 - İspanya diktatörü General Miguel Primo de Rivera öğrencilerin gösterileri sonucu istifa etmek zorunda kaldı; Başbakanlığa General Dámaso Berenguer atandı.
1931 - Menemen Olayı davasında 37 kişi idama mahkûm edildi ve karar TBMM'nin onayına sunuldu.
1932 - Sultanahmet Camii'nde sekiz hafız Türkçe Kur'an okudu.
1934 - Uluslararası bir festivale katılan ilk Türk filmi Leblebici Horhor Ağa'''nın çekimi bitti. Muhsin Ertuğrul'un yönettiği, senaryosu Mümtaz Osman takma adıyla Nâzım Hikmet tarafından yazılan film, aynı yıl 2. Venedik Film Festivali'nde "Onur Diploması" ile ödüllendirildi.
1937 - Sovyetler Birliği'nde Stalin muhalifi 13 kişi ölüm cezasına çarptırıldı.
1944 - Dünyanın en büyük savaş gemisi Missouri denize indirildi.
1950 - İran'da deprem; yaklaşık 1500 kişi öldü.
1950 - Savaştan sonraki ilk turist kafilesi İstanbul'a geldi.
1957 - Evli Kadınların Uyrukluğu sözleşmesi imzaya açıldı. Türkiye bu sözleşmeyi onaylamadı.
1958 - Sinema oyuncusu Paul Newman, Joanne Woodward ile evlendi.
1964 - Kış Olimpiyat Oyunları Innsbruck'da (Avusturya) başladı.
1967 - Şair Hasan Hüseyin Korkmazgil tutuklandı. Kızılırmak'' adlı şiir kitabında komünizm propagandası yapmakla suçlandı.
1971 - Güven Partisi adını Millî Güven Partisi olarak değiştirdi.
1978 - Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) kuruldu. 12 Eylül Darbesinden sonra 16 Ekim 1981'de diğer partilerle birlikte kapatıldı.
1978 - İsveç, ozon tabakasına zarar vermesi nedeniyle aerosol spreylerin kullanımını yasakladı ve bu tür bir yasak getiren ilk ülke oldu.
1979 - Çin Başkan Yardımcısı Deng Xiaoping ile Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter, diplomatik ilişkileri yeniden başlatan antlaşmayı imzaladılar.
1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 31. idamı: 9 kişinin öldüğü, 72 kişinin yaralandığı, 7 Ağustos 1982'deki Esenboğa Havalimanı saldırısını gerçekleştiren ASALA militanlarından Levon Ekmekçiyan, Ankara Kapalı Cezaevi'nde asılarak idam edildi.
1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 32, 33, 34 ve 35. idamları: 1981 yılında mensubu oldukları komünist örgüte para bulmak için giriştikleri kuyumcu soygununda kuyumcunun oğlu Hasan Kahveci'yi ve polis memuru Mustafa Kılıç'ı öldüren, emniyet kuvvetlerine ve halka ateş açan, polis otosunu tarayan sol görüşlü militanlar Ramazan Yukarıgöz, Ömer Yazgan, Erdoğan Yazgan ve Mehmet Kambur, İzmit'te idam edildiler.
1986 - Yoweri Museveni, Uganda Devlet Başkanı olarak görevine başladı.
1988 - Dolar 1.385 liraya fırladı. Polis Tahtakale'yi bastı ve döviz alışverişini engelledi.
1993 - Büyük Birlik Partisi, Muhsin Yazıcıoğlu tarafından kuruldu.
1996 - Jacques Chirac, Fransa'nın nükleer denemelere son verdiğini açıkladı.
2005 - Çin'den 55 yıl aradan sonra ilk defa Tayvan'a uçak seferi düzenlendi.
2006 - Çin'de Henan eyaletinin Linzhou şehrindeki havai fişeklerle dolu bir depoda patlama meydana geldi: 16 kişi öldü.
2009 - Başbakan Tayyip Erdoğan İsviçre'nin Davos şehrinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda Filistin olayları nedeniyle İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ile basın toplantısında tartıştı.
Doğumlar
1499 - Boralı Katharina, Reform hareketinin önderi Martin Luther'in eşidir (ö. 1552)
1749 - VII. Christian, Danimarka ve Norveç kralı (ö. 1808)
1750 - Bailey Bartlett, Amerikalı siyasetçi (ö. 1830)
1782 - Daniel Auber, Fransız besteci (ö. 1871)
1810 - Eduard Kummer, Alman Matematikçi (ö. 1893)
1838 - Edward Morley, Amerikalı fizikçi ve kimya profesörü (ö. 1923)
1843 - William McKinley, Amerika Birleşik Devletleri'nin 25. Başkanı (ö. 1901)
1860 - Anton Çehov, Rus yazar (ö. 1904)
1862 - Frederick Delius, İngiliz post-romantik besteci (ö. 1934)
1866 - Romain Rolland, Fransız romancı, daramaturg ve denemeci (1915 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi) (ö. 1944)
1870 - Süleyman Nazif, Türk şair, yazar ve devlet adamı (ö. 1920)
1874 - John D. Rockefeller Jr., Amerikalı iş insanı (ö. 1960)
1884 - Rickard Sandler, İsveç Başbakanı (ö. 1964)
1888 - Wellington Koo, Çin Cumhurbaşkanı (ö. 1985)
1892 - Gyula Moravcsik, Macar bizantolog (ö. 1972)
1911 - Peter von Siemens, Alman iş insanı (ö. 1986)
1919 - Marina Ginestà, İspanyol muhabir ve İspanya İç Savaşı'nın sembollerinden olan milis (ö. 2014)
1925 - Robert Crichton, Amerikalı roman yazarı (ö. 1993)
1927 - Urkiye Mine Balman, Kıbrıs Türk şair ve öğretmen
1926 - Abdus Salam, Pakistanlı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1996)
1932 - Erdal Alantar, Türk ressam (ö. 2014)
1945 - Aleksandr Gutman, Rus yönetmen (ö. 2016)
1945 - Tom Selleck, Amerikalı sinema oyuncusu
1945 - Maresa Hörbiger, Avusturyalı tanınmış aktris
1947 - Linda B. Buck, Amerikalı bilim insanı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi
1951 - Mladen Dolar, Sloven filozof, psikanalist, film eleştirmeni, kültür ve müzik kuramcısı
1954 - Oprah Winfrey, Amerikalı sunucu ve oyuncu
1955 - Liam Reilly, İrlandalı şarkıcı (ö. 2021)
1960 - Gia Carangi, ABD'nin ilk süper modeli (ö. 1986)
1962 - Olga Tokarczuk, Polonyalı şair, yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1964 - İhsan Dağı, Türk akademisyen, yazar ve Zaman gazetesi yazarı
1966 - Romário, Brezilyalı eski millî futbolcudur ve politikacı
1968 - Hakan Meriçliler, Türk oyuncu
1970 - Heather Graham, Amerikalı oyuncudur
1972 - Engin Günaydın, Türk oyuncu
1980 - Ivan Klasnić, Hırvat futbolcu
1982 - Adam Lambert, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu
1984 - Oğuzhan Uğur, Türk Müzisyen
1985 - Marc Gasol, İspanyol profesyonel basketbolcu
1988 - Aydın Yılmaz, Türk futbolcu
1988 - Denys Boyko, Ukraynalı futbolcu
1992 - Markel Brown, Amerikalı profesyonel basketbolcudur
1993 - Kyary Pamyu Pamyu, Japon şarkıcı ve model
1996 - Melis Alpacar, Türk voleybolcu
1996 - Orkan Çınar, Türk futbolcu
1997 - Yusuf Yazıcı, Türk milli futbolcu
1998 - Aksel Kankaanranta, Fin şarkıcı
2008 - Elif İpek Erik, Türk mükemmeliyetçilik uzmanı vatandaş
Ölümler
757 - An Luşan, bir Tang Hanedanı generalidir (d. 703)
1430 - Andrey Rublyov, Rus ressam (d. 1360)
1678 - Giulio Carpioni, İtalyan ressamı ve resim klişeci (d. 1613)
1820 - III. George, İngiltere Kralı (d. 1738)
1830 - Ernst Moritz Arndt, Alman şair ve siyasetçi (d. 1769)
1848 - Joseph Görres, Alman yazar ve gazeteci (d. 1776)
1888 - Edward Lear, İngiliz sanatçı, illüstratör, müzisyen, yazar ve şair (d. 1812)
1890 - Eduard Georg von Wahl, Baltık Alman cerrah (d. 1833)
1899 - Alfred Sisley, Britanyalı ressam (d. 1839)
1919 - Franz Mehring, Alman politikacı, tarihçi ve edebiyat eleştirmeni (d. 1846)
1931 - Henri Mathias Berthelot, I. Dünya Savaşı sırasında Fransız general (d. 1861)
1934 - Fritz Haber, Alman kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1868)
1941 - Yannis Metaksas, Yunan general ve devlet adamı (d. 1871)
1946 - İsmail Fenni Ertuğrul, Türk mutasavvıf, felsefeci ve yazar (d. 1855)
1950 - Ahmed el Cabir el Sabbah, Kuveyt Şeyhi (d. 1885)
1957 - Ziya Osman Saba, Türk şair ve yazar (d. 1910)
1963 - Robert Frost, Amerikalı şair ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1874)
1964 - Alan Ladd, Amerikalı oyuncu (d. 1913)
1980 - Jimmy Durante, Amerikalı oyuncu, komedyen, şarkıcı ve piyanist (d. 1893)
1991 - Tarık Zafer Tunaya, Türk akademisyen (d. 1916)
1997 - Metin Bükey, Türk besteci ve müzisyen (d. 1933)
2003 - Natalia Dudinskaya, Rus balerin (d. 1912)
2005 - Ephraim Kishon, İsrailli yazar ve yönetmen (d. 1924)
2005 - Saliha Nimet Altınöz, Türk eğitimci (Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk öğretmenlerinden) (d. 1914)
2007 - Hasan Kavruk, Türk ressam (d. 1918)
2007 - Edward Robert Harrison, Britanyalı gök bilimci ve kozmolojist (d. 1919)
2013 - Arif Peçenek, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1959)
2014 - Ayşe Nana, Ermeni asıllı Türk-İtalyan oyuncu ve dansçı (d. 1936)
2016 - Jacques Rivette, Fransız film yönetmeni (d. 1928)
2017 - Howard Frank Mosher, Amerikalı yazar ve eğitimcidir (d. 1942)
2017 - Elkin Ramírez, Kolombiyalı şarkıcı ve söz yazarıdır (d. 1962)
2017 - Elliot Sperling, Amerikalı tarihçi ve akademisyen (d. 1951)
2018 - Ion Ciubuc, Moldovalı siyasetçi ve eski başbakan (d. 1943)
2019 - Jane Aamund, Danimarkalı gazeteci ve yazar (d. 1936)
2019 - George Fernandes, Hint siyasetçi, yazar, sendikacı, tarım uzmanı ve gazeteci (d. 1930)
2019 - Jean-Marc Fontaine, Fransız matematikçi ve akademisyen (d. 1944)
2019 - Andy Hebenton, Kanadalı eski profesyonel buz hokeyi oyuncusu (d. 1929)
2019 - Charles J. Hynes, Amerikalı avukat ve Amerikan Demokrat Partisi üyesi siyasetçidir (d. 1935)
2019 - James Ingram, Amerikalı soul müzik sanatçısı ve yapımcısı (d. 1952)
2019 - Alf Lüdtke, Alman tarihçidir (d. 1943)
2019 - Muhammed Nebi Habibi, İranlı siyasetçidir (d. 1945)
2020 - Kasım er-Rimi, Yemenli İslamcı (d. 1978)
2020 - Tevfik Kasımov, Azeri siyasetçi ve diplomat (d. 1938)
2020 - Yannis Tseklenis, Yunan moda tasarımcısı (d. 1937)
2021 - Varol Ürkmez, Türk eski millî futbolcu (d. 1937)
2022 - Suresh Bansal, Hint siyasetçi (d. 1943)
2022 - Howard Hesseman, Amerikalı aktör (d. 1940)
2022 - Diler Saraç, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1937)
2022 - Pete Smith, Māori kökenli Yeni Zelandalı aktör (d. 1958)
2023 - Annie Wersching, Amerikalı oyuncu (d. 1977)
Tatiller ve özel günler
Batı Trakya Türkleri Millî Direniş Günü
0129
29
|
2247
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/30%20Ocak
|
30 Ocak
|
Olaylar
1517 - Kahire Muharebesi (1517)
1648 - Hollanda ile İspanya arasında, Münster Antlaşması imzalandı ve Seksen Yıl Savaşı sona erdi.
1662 - Çinli general Koxinga, dokuz ay süren kuşatmadan sonra Tayvan adasını ele geçirdi.
1847 - Kaliforniya'nın Yerba Buena şehrinin adı, San Francisco olarak değiştirildi.
1867 - Mutsuhito, Japonya'nın İmparatoru oldu.
1919 - Paris Barış Konferansı'nda İtilaf Devletleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasını kararlaştırdılar.
1925 - Türk Hükûmeti, Piskopos VI. Konstantin'in İstanbul dışına çıkarılmasını kararlaştırdı.
1923 - Yunanistan ile Ahali Mübadelesi Antlaşması yapıldı. Aralık 1923'te başlayıp 1927 yılına kadar süren uygulamayla, 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi.
1930 - Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu.
1931 - Boksör Küçük Kemal, Yunanistan şampiyonu Angelidis'i yendi.
1933 - Adolf Hitler Şansölye oldu.
1942 - İran'da Tudeh Partisi kuruldu.
1942 - Türkiye'de pasta yapımı ve ticareti yasaklandı, stokçulara uygulanacak cezalar belirlendi.
1943 - Churchill Adana’ya gelerek, İsmet İnönü ile "Adana Görüşmesi" olarak bilinen görüşmeyi gerçekleştirdi.
1946 - Macaristan'da komünist rejim ilan edildi: Macaristan Halk Cumhuriyeti
1948 - Kış Olimpiyat Oyunları St. Moritz'de (İsviçre) başladı.
1948 - Hindistan lideri Mahatma Gandi, Yeni Delhi'de öldürüldü.
1948 - British South American Airways'e ait bir uçak, Atlas Okyanusu'ndaki Bermuda Şeytan Üçgeni'nde kayboldu.
1950 - Sovyetler Birliği, Kuzey Vietnam rejimini tanıdı. Fransa, Sovyetler Birliği'ni protesto etti.
1951 - Sağlık Bakanı Ekrem Üstündağ, bakımsızlıktan her yıl 300 bin yurttaşın hayatını kaybettiğini açıkladı.
1967 - İlk resmi televizyon yayını Ankara'da yapıldı.
1969 - The Beatles son konserini verdi. (The Beatles Çatı Konseri)
1969 - Türkiye'de ilk böbrek nakli, Beyoğlu Devlet Hastanesi'nde Yusuf Özer adlı hastaya yapıldı. Ancak Yusuf Özer, kendisine takılan böbreğin bir akıl hastasından alındığını öne sürerek savcılığa başvurdu.
1971 - İstanbul'da Dev-Genç'liler "Özel Eğitimin Devletleştirilmesi" isteğiyle yürüyüş düzenledi.
1972 - İngiliz askerleri, Kuzey İrlanda'da gösteri yapanların üzerine ateş açarak, 14 insan hakları savunucusunun ölümüne neden oldu. Bugün Birleşik Krallık tarihine Kanlı Pazar olarak geçti.
1972 - Pakistan, İngiliz Milletler Topluluğu'ndan ayrıldı.
1975 - THY'nin İzmir-İstanbul seferini yapan Bursa uçağı Marmara Denizi'ne düştü: 41 kişi öldü.
1976 - George H. W. Bush, CIA'nin başına getirilen 11. yönetici oldu.
1979 - İran Hükûmeti, Fransa'da sürgünde bulunan dini lider Ayetullah Humeyni'nin ülkeye geri dönmesine izin verdiklerini açıkladı.
1980 - Yabancı bankaların Türkiye'de şube açmaları Yabancı Sermaye ile ilgili kanun kapsamına alındı. Banka şubelerine kârlarını transfer etme hakkı tanındı.
1982 - İlk PC virus kodu, Richard Skrenta tarafından yazıldı. Bu program 400 satır uzunluğundaydı ve kendisini "Elk Cloner" adlı bir Apple boot programı olarak kamufle ediyordu.
1983 - Nijerya Hükûmeti, 1 milyondan fazla Ganalı ve 700 bine yakın Batı Afrikalı işçiyi sınır dışı etti.
1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 36. idamı: 22 Mayıs 1979'da dükkânında çalışmakta olan sol görüşlü bakkal Battal Türkaslan'ı 6-7 el ateş ederek öldüren sağ görüşlü militan Ahmet Kerse, idam edildi.
1985 - Ege Denizi'nde düzenlenen "Deniz Kurdu-85" tatbikatı sırasında, bir tank çıkarma gemisi fırtına yüzünden battı: 39 denizci öldü.
1987 - Bakanlar Kurulu, askerlik yasasındaki yeni düzenlemeyi onayladı. Çağdışı kalma yaşı 46'dan 41'e indirildi, mesleği öğretmen olanlar, askerliğini öğretmen olarak yapacak; her isteyen bedelli askerlikten yararlanacak.
1989 - Kabil'deki (Afganistan) Amerika Birleşik Devletleri Elçiliği kapatıldı.
2000 - Kenya Havayolları'na ait bir yolcu uçağı, [[Fildişi Sahili açıklarında okyanusa düştü: 169 kişi öldü.
2001 - TBMM'deki iç tüzük görüşmeleri sırasında çıkan arbedede DYP Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu, kalp krizi geçirerek öldü.
2002 - Slobodan Miloseviç, Birleşmiş Milletler örgütünün uluslararası savaş suçluları mahkemesinin kendisine karşı şeytani ve düşmanca bir tutum içinde olduğunu iddia etti.
2003 - Belçika'da aynı cinsiyetteki çiftlerin evliliği yasallaştı, böylece Belçika, dünyada Hollanda'dan sonra bu yasayı çıkartan ikinci ülke oldu.
2005 - Irak'ta 50 yıldır ilk kez çok partili seçimler yapıldı. Sünniler seçimi boykot etti. Seçimin galibi Şiiler oldu. Celal Talabani, ülkenin ilk Kürt asıllı Devlet Başkanı seçildi. Şii İbrahim el-Caferi de Başbakan oldu.
2020 - Dünya Sağlık Örgütü SARS-CoV-2 virüsünü bir pandemiye neden olabileceği sebebiyle "Küresel Acil Durum" ilan etti. Zaten bundan birkaç ay sonra virüs hala devam eden bir Pandemi ilan edildi.
Doğumlar
MÖ 58 - Livia, Roma İmparatorluğunun ilk imparatoru Augustus'un karısı (ö. 29)
133 - Didius Julianus, Roma İmparatoru (ö. 193)
1621 - II. György Rákóczi, Erdel Prensi (ö. 1660)
1720 - Bernardo Bellotto, İtalyan veduta ressamı ve resim klişe kalıpcısı (ö. 1780)
1781 - Adelbert von Chamisso, Alman yazar (ö. 1838)
1807 - William Henry Leonard Poe, Amerikalı denizci, amatör şair (ö. 1831)
1828 - Rainilaiarivony, Madagaskarlı siyasetçi (ö. 1896)
1841 - Félix Faure, Fransa'da Üçüncü Cumhuriyet'in altıncı cumhurbaşkanı (ö. 1899)
1846 - Francis Bradley, İngiliz idealist filozof (ö. 1924)
1872 - Eduard Bloch, Avusturya'lı tıp uzmanı (ö. 1945)
1882 - Franklin D. Roosevelt, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 32. Başkanı (ö. 1945)
1894 - III. Boris, Bulgaristan Çarı (ö. 1943)
1895 - Wilhelm Gustloff, Nasyonal Sosyalist Alman lider (ö. 1936)
1899 - Max Theiler, Güney Afrikalı virolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1972)
1912 - Barbara Tuchman, Amerikalı tarihçi, yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 1989)
1920 - Delbert Mann, Amerikalı yönetmen ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (ö. 2007)
1927 - Olof Palme, İsveç Başbakanı (ö. 1986)
1930 - Gene Hackman, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1932 - Leydi Mary Colman, İngiliz soylu ve hayırsever (ö. 2021)
1935 - Richard Brautigan, Amerikalı yazar (ö. 1984)
1937 - Boris Spassky, Rus satranç oyuncusu
1937 - Vanessa Redgrave, İngiliz tiyatro, televizyon ve sinema oyuncusu
1938 - İslam Kerimov, Özbekistan Devlet Başkanı (ö. 2016)
1938 - Mohamed Salah Dembri, Cezayirli siyasetçi ve diplomat (ö. 2020)
1941 - Dick Cheney, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 46. Başkan Yardımcısı
1956 - Feridun Sinirlioğlu, Türk diplomat ve siyasetçi
1962 - II. Abdullah, Ürdün Kralı
1963 - Thomas Brezina, Avusturyalı çocuk kitapları yazarı
1965 - Hazım Körmükçü, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1968 - VI. Felipe, mevcut İspanya kralı
1973 - Hakan Kaygusuz, Türk futbolcu
1973 - Jalen Rose, emekli Amerikan profesyonel basketbol oyuncusu
1974 - Abdüzzâhir es-Saka, Mısırlı futbolcu
1974 - Christian Bale, Galli sinema oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahib
1974 - Olivia Colman, İngiliz oyuncui
1975 - Juninho Pernambucano, Brezilyalı futbolcu
1976 - Cristian Brocchi, İtalyan futbolcu
1984 - Kid Cudi, Amerikalı rapçi
1984 - Kotoshōgiku Kazuhiro, Japon profesyonel sumo güreşçisi
1985 - Gisela Dulko, Arjantinli tenisçi
1987 - Rebecca Quin, İrlandalı profesyonel güreşçi
1987 - Phil Lester, İngiliz YouTuber
1987 - Arda Turan, Türk futbolcu
1989 - Tomás Mejías, İspanyol kaleci
1989 - Giacomo Nizzolo, İtalyan yarış bisikletçisi
1989 - Kemal Cingirt, Türk futbolcu
1989 - Franck Tabanou, Fransız futbolcu
1989 - Liam McLean, İngiliz müzik prodüktörü ve DJ
1997 - Meltem Avcı, Türk basketbolcu
Ölümler
970 - I. Petr, 927-969 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti çarı (d. 927)
1181 - Takakura, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 80. imparatorudur (d. 1161)
1649 - I. Charles, 1625'ten 30 ocak 1649'da idam edilmesine kadar İskoçya Krallığı ve İngiltere ile İrlanda krallıkları kralı (d. 1600)
1730 - II. Petro, Rusya İmparatoru (d. 1715)
1806 - Vicente Martín y Soler, İspanyol besteci (d. 1754)
1838 - Osceola, Seminole yerli lideri (d. 1804)
1847 - Virginia Eliza Clemm Poe, Amerikalı yazar (d. 1822)
1858 - Coenraad Jacob Temminck, Hollandalı aristokrat, zoolog, ornitolog ve küratör (d. 1778)
1867 - Kōmei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 121. imparatoru (d. 1831)
1872 - Francis Rawdon Chesney, İngiliz general ve kaşif (d. 1789)
1889 - Rudolf, Avusturya veliaht prensi (d. 1858)
1890 - Tunuslu Hayreddin Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. 1823)
1891 - Charles Joshua Chaplin, Fransız manzara, portre ressamı ve grafiker (d. 1825)
1893 - Grigori Gagarin, Rus ressam, Tümgeneral ve yönetici (d. 1810)
1923 - Arthur Kinnaird, Britanyalı futbolcu (d. 1847)
1928 - Johannes Fibiger, Danimarkalı doktor, akademisyen ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1867)
1930 - Georgi Pyatakov, Bolşevik devrimci lider, komünist politikacı. Büyük Temizlik döneminde anti-sovyet eylemleri olduğu iddiasıyla idam edildi. (d. 1890)
1934 - Frank Nelson Doubleday, Amerikalı yayımcı (d. 1862)
1940 - Jules Payot, Fransız eğitimci ve pedagog (d. 1859)
1948 - Mahatma Gandi, Hint politikacı ve özgürlük savaşçısı (suikast) (d. 1869)
1948 - Orville Wright, Amerikalı öncü havacı (d. 1871)
1951 - Ferdinand Porsche, Avusturyalı otomotiv mühendisi (d. 1875)
1955 - Mim Kemal Öke, Türk tıp akademisyeni ve hekim (d. 1884)
1963 - Francis Poulenc, Fransız besteci (d. 1899)
1969 - Dominique Pire, Belçikalı Dominikan rahibi (d. 1910)
1970 - Fritz Bayerlein, Alman Panzer generali (d. 1899)
1991 - Hulusi Sayın, Türk asker (Ankara'da evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda) (d. 1926)
1991 - John Bardeen, Amerikalı fizikçi ve Nobel Ödülü sahibi (d. 1908)
1991 - John McIntire, Amerikalı oyuncu (d. 1907)
1998 - Ali Ulvi Ersoy, Türk karikatürist (d. 1924)
2001 - Jean-Pierre Aumont, Fransız aktör (d. 1911)
2007 - Sidney Sheldon, Amerikalı yazar, oyun yazarı ve senarist (d. 1917)
2010 - Fatma Refet Angın, Türk eğitimci ve Türkiye'nin ilk kadın öğretmenlerinden (d. 1915)
2013 - Patty Andrews, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1918)
2015 - Hakkı Kıvanç, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1931)
2015 - Seyfi Doğanay, Türk halk ve arabesk müzik sanatçısı (d. 1964)
2016 - Frank Finlay, İngiliz sinema, dizi ve Tv oyuncusu dublör (d. 1926)
2017 - Dore Ashton, Amerikalı akademisyen, yazar, sanat tarihçisi ve eleştirmeni (d. 1928)
2017 - Marta Becket, Amerikalı dansçı, koreograf ve ressam (d. 1924)
2018 - Mark Salling, Amerikalı oyuncu ve müzisyen (d. 1982)
2018 - Azeglio Vicini, emekli İtalyan futbolcu ve teknik direktör (d. 1933)
2019 - Per Jorsett, Norveçli spor gazetecisi, yazar, sunucu, tarihçi ve eski atıcılık sporcusudur (d. 1920)
2019 - Dick Miller, Amerikalı karakter oyuncusudur (d. 1928)
2019 - Lori Wilson, Amerikalı avukat ve siyasetçidir (d. 1937)
2020 - John Andretti, Amerikalı otomobil yarışçısıdır (d. 1963)
2020 - Miguel Arroyo, Meksikalı yol yarışı bisiklet sporcusu (d. 1966)
2020 - Vidya Bal, Hint yazar, yayıncı, editör ve gazeteci (d. 1937)
2020 - Lucien Barbarin, Amerikalı caz müzisyeni ve tromboncu (d. 1956)
2020 - Luboš Dobrovský, Çek gazeteci, aktivist ve siyasetçi (d. 1932)
2020 - Jörn Donner, Finlandiyalı yazar, film yönetmeni, aktör, eleştirmen, film yapımcısı ve siyasetçi (d. 1933)
2021 - Michel Le Bris, Fransız yazar (d. 1944)
2021 - Neelo, Pakistanlı aktris (d. 1940)
2021 - Pantelei Sandulache, Moldovalı siyasetçi (d. 1956)
2021 - Alla Yoshpe, Rus pop şarkıcısı (d. 1937)
2022 - Roberto Digón, Arjantinli siyasetçi ve spor yöneticisi (d. 1935)
2022 - Cheslie Kryst, Amerikalı manken ve sunucu (d. 1991)
2022 - Leonid Kuravlyov, Sovyet-Rus aktör (d. 1936)
2022 - Hermann Rappe, Alman Sosyal Demokrat siyasetçi ve sendikacı (d. 1929)
2023 - K. V. Tirumalesh, Hintli yazar, şair, eleştirmen ve akademisyen (d. 1940)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Zemherinin Sonu
0130
30
|
2248
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/31%20Ocak
|
31 Ocak
|
Olaylar
1729 - Türkiye'de ilk kitap, Mehmet Bin Mustafa'nın (Vanlı) kaleme aldığı Sıhahı Cevheri (Vankulu) adlı sözlük basıldı. İbrahim Müteferrika, ilk Türk matbaasını İstanbul'da Sultanselim'deki konağında kurmuştu.
1747 - İlk zührevi hastalıklar kliniği, Londra'da açıldı.
1790 - Osmanlı-Prusya ittifakı.
1865 - ABD Temsilciler Meclisi, köleliği yasaklayan yasayı onayladı.
1876 - ABD'de ülkedeki tüm Kızılderililer, Kızılderili rezervasyonu olarak adlandırılan, kendilerine ayrılmış özel bölgelerde yaşamaya zorlandılar.
1915 - I. Dünya Savaşı: Almanya, Ruslara karşı zehirli gaz kullandı.
1927 - Müttefiklerin Almanya üzerindeki denetimi sona erdi; bundan sonra Almanya'nın yeniden silahlanmasını Milletler Cemiyeti denetleyecek.
1928 - Türk Eğitim Derneği (TED) Ankara'da kuruldu.
1928 - Sovyetler Birliği'nde 30 muhalefet lideri Almatı'ya sürgüne gönderildi. Sürgüne gidenler arasında Lev Troçki de vardı.
1930 - Seloteyp, 3M şirketi tarafından pazara sürüldü.
1931 - Gümrük ve Tekel Bakanlığı kuruldu.
1931 - Kültür magazin dergisi, Resimli Ay kapandı.
1931 - Yarın gazetesi Başyazarı Arif Oruç ve Sorumlu Müdürü İzmit'te birer yıldan fazla hapse mahkûm oldular.
1934 - Nâzım Hikmet, Nail Vahtedi, Tosun Ömer ve Yonga Ömer beş yıl hapis cezasına mahkûm edildi.
1938 - Atatürk, Gemlik'te sun'i ipek fabrikasını açtı.
1942 - Öğrencilere sigara içme ve nişan yüzüğü takma yasağı getirildi.
1943 - Stalingrad Muharebesi'nde Nazi Almanyası'nın 6. Ordu Komutanı Generalfeldmarschall Friedrich Paulus, Sovyet Birlikleri'ne teslim oldu.
1946 - SSCB'den esinlenen yeni Yugoslavya Anayasasına göre ülke, altı cumhuriyetten oluşuyor: Bosna-Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Slovenya.
1950 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry S. Truman, hidrojen bombası geliştirme programı yürüttüklerini açıkladı.
1952 - Yunanistan Dış İşleri Bakanı Sofoklis Venizelos'un Türkiye'ye yaptığı resmî gezi sırasında, Türk-Elen Dostluk Derneği'nin kurulması kararlaştırıldı.
1953 - Kuzey Denizi taşkınlarında sadece Hollanda'da 1800'den fazla kişi öldü.
1956 - "Nesebi sahih olmayan çocukların tescili" hakkındaki kanun Meclis'te kabul edildi.
1956 - Guy Mollet, Fransa Başbakanı oldu.
1958 - İlk başarılı Amerika Birleşik Devletleri uydusu Explorer 1, Dünya çevresindeki yörüngesine oturdu.
1961 - İsrail Başbakanı David Ben Gurion istifa etti.
1961 - Ahmet Emin Yalman, Vatan gazetesinden ayrıldı.
1964 - 15 Ocak günü Kıbrıs sorununu görüşmek üzere toplanan III. Londra Konferansı, 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.
1965 - Sağlık Bakanlığı bir açıklama yaptı; Türkiye'de ortalama insan ömrü 33 yıl.
1966 - Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası'nda 2400 işçi greve başladı.
1968 - Vietkong büyük bir saldırıya geçti; Saygon'daki Amerikalı Elçiliği 6 saat işgal edildi.
1968 - TRT Ankara Televizyonu, deneme yayınına başladı.
1971 - İnsanlı ay yolculuklarında bir adım daha; Apollo 14 fırlatıldı. Görevli astronotlar: Alan Shepard, Edgar Mitchell ve Stuart Roosa.
1973 - Çetin Altan'ın 4,5 yıl hapsi istendi; karikatürist Turhan Selçuk'u döven 3 polis hapse mahkûm edildi.
1973 - Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1974 - Seyfi Demirsoy'un ölümüyle boşalan Türk-İş Genel Başkanlığına Halil Tunç seçildi.
1976 - İlerici Kadınlar Derneği (İKD), Ankara'da "Evlat acısına son" mitingi düzenledi. Mitinge 5 bin kişi katıldı.
1978 - Zonguldak'ta ikramiyesi ödenmeyen 20 bin maden işçisi direnişe geçti.
1980 - Tariş olayları: Tariş'te direniş bitti, işçiler işbaşı yaptılar. 22 Ocak'ta güvenlik güçleri arama yapma gerekçesiyle Tariş işletmelerine girmek istemiş, 600 işçi gözaltına alınmıştı.
1985 - Başbakan Turgut Özal, Gökova'da termik santral kurulacağını açıkladı.
1986 - İşkence konusunda itiraflarda bulunan polis memuru Sedat Caner, Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na teslim oldu.
1986 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) İçel Milletvekili Fikri Sağlar, Türkiye'de 5 yılda 800'den fazla insanın "kayıp" olduğunu söyledi.
1990 - Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Muammer Aksoy, 73 yaşında Ankara'da evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü.
1990 - SSCB satranç şampiyonu Gary Kasparov, vatandaşı Anatoli Karpov'u yenerek dünya satranç şampiyonu oldu.
1990 - Moskova'da ilk McDonald's açıldı.
1996 - Patlayıcı yüklü bir kamyon Kolombo'da (Sri Lanka) Merkez Bankasının kapılarına çarparak infilak etti: en az 86 kişi öldü, 1400 kişi yaralandı.
2000 - Alaska Havayollarına ait bir yolcu uçağı, Büyük Okyanus'a düştü: 88 kişi öldü.
2004 - TL'den 6 sıfır atılması ve Türkiye Devleti para biriminin Yeni Türk Lirası olmasını öngören yasa, Resmi Gazete'de yayımlandı.
2005 - Dünyaca ünlü pop yıldızı Michael Jackson hakkında, 13 yaşındaki bir çocuğa tacizde bulunduğu gerekçesiyle dava açıldı.
2005 - Afganistan'daki Türk birlikleri, Kabil'deki uluslararası hava alanının sorumluluğunu üstlendi.
2006 - Abdullah Öcalan'ın avukatlarından İrfan Dündar, müvekkilinin yeniden yargılanmaya ilişkin dilekçesini, bu konuda yetkili olan Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesine göndererek başvuruda bulunduğunu bildirdi.
2008 - İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde ruhsatsız bir binada maytapların yanarak doğalgaz kazanını patlatmasıyla oluşan olayda 23 kişi öldü, 120 kişi yaralandı.
2019 - Wrapped Bitcoin piyasaya sürüldü.
2020 - Birleşik Krallık Avrupa Birliği'nden ayrıldı. (bknz: Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması)
Doğumlar
1543 - Tokugawa İeyasu, Orta Çağ Japonya'sının en önemli shōgunlarından (askeri hükümdar) biri (ö. 1616)
1620 - Georg Friedrich, Almanya ve Hollanda kökenli mareşal (ö. 1692)
1624 - Arnold Geulincx, Fransız Descartesçı düşünür (ö. 1669)
1763 - Jens Esmark, Danimarkalı-Norveçli mineraloji profesörü (ö. 1839)
1769 - André-Jacques Garnerin, Fransız havacı ve çerçevesiz paraşütün mucidi (ö. 1823)
1797 - Franz Schubert, Avusturyalı besteci (ö. 1828)
1799 - Rodolphe Töpffer, İsviçreli yazar, öğretmen, ressam, karikatürist ve çizgi romancı (ö. 1846)
1858 - André Antoine, Fransız oyuncu, film yönetmeni, yazar, eleştirmen (ö. 1943)
1865 - Henri Desgrange, Fransız bisiklet yarışçısı ve spor muhabiri (ö. 1940)
1868 - Theodore Richards, Amerikalı kimyacı (ö. 1928)
1869 - Henri Carton de Wiart, Belçika'nın 23'üncü Başbakanı (ö. 1951)
1869 - Wilhelm Heye, Alman asker (ö. 1947)
1881 - Irving Langmuir, Amerikalı Nobel Kimya ödülüne sahip kimyager (ö. 1957)
1884 - Mehmed Emin Resulzade, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin kurucusu (ö. 1955)
1884 - Theodor Heuss, Batı Almanya'nın ilk Cumhurbaşkanı (ö. 1963)
1892 - Eddie Cantor, Amerikalı şarkıcı, komedyen, dansçı ve oyuncu (ö. 1964)
1893 - Arkadiy Plastov, sosyalist gerçekçilik akımının öncülerinden olan Rus Sovyet ressam (ö. 1972)
1894 - Kurt Blome, Nazi bilim insanı (ö. 1969)
1896 - Sofya Yanovskaya, Sovyet matematikçi ve tarihçi (ö. 1966)
1902 - Tallulah Bankhead, Amerikalı oyuncudur (ö. 1968)
1902 - Alva Myrdal, İsveçli diplomat ve siyasetçi (ö. 1986)
1905 - John O'Hara, Amerikalı yazar (ö. 1970)
1910 - Faruk Kenç, Türk film yönetmeni (ö. 2000)
1911 - Baba Vanga, Bulgar kadın kâhin (ö. 1996)
1918 - Kerim Korcan, Türk yazar (ö. 1990)
1919 - Jackie Robinson, ilk Afrikalı Amerikalı profesyonel bir beyzbol oyuncusuydu (ö. 1972)
1921 - Carol Channing, Amerikalı stand-up komedyen, oyuncu, şarkıcı, dansçı ve seslendirme sanatçısıdır (ö. 2019)
1921 - Mario Lanza, Amerikalı tenor ve oyuncu (ö. 1959)
1923 - Norman Mailer, Amerikan romancı ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 2007)
1923 - Adela Forestello, Arjantinli insan hakları aktivisti
1929 - Rudolf Mössbauer, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2011)
1929 - Jean Simmons, İngiliz asıllı Amerikalı aktris ve seslendirme sanatçısı (ö. 2010)
1931 - Ernie Banks, Amerikalı efsanevi profesyonel beyzbolcudur (ö. 2015)
1933 - Bernardo Provenzano, İtalyan suç ögrütü lideri (ö. 2016)
1934 - Muhammed Taki Misbah Yezdi, İranlı siyasetçi (ö. 2021)
1935 - Kenzaburo Oe, Japon romancı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2023)
1936 - Can Bartu, Türk futbolcu (Fenerbahçeli efsanevi futbolcu) (ö. 2019)
1937 - Philip Glass, Amerikalı besteci
1937 - Suzanne Pleshette, Amerikalı aktris (ö. 2008)
1938 - Beatrix, Hollanda Kraliçesi
1938 - Lynn Carlin, Amerikalı eski bir aktris
1941 - Jessica Walter, Amerikalı aktris (d. 2021)
1942 - Daniela Bianchi, İtalyan aktris
1942 - Derek Jarman, İngiliz sinema yönetmeni (ö. 1994)
1942 - Zeynep Kerman, Türk edebiyat araştırmacısı ve akademisyen
1945 - Temel Gürsu, Türk yönetmen, yapımcı, senarist, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1947 - Jonathan Banks, Amerikalı oyuncudur
1947 - Bernard Guignedoux, Fransız futbolcu ve teknik direktör (ö. 2021)
1947 - Glynn Turman, Amerikalı aktör, yazar, yönetmen ve yapımcıdır
1951 - Selma Güneri, Türk sinema ve ses sanatçısı
1956 - Guido van Rossum, Hollandalı bir bilgisayar programcısıdır
1956 - John Lydon, İngiliz müzisyen
1959 - Anthony LaPaglia, Avustralyalı oyuncu
1959 - Kelly Lynch, ABD doğumlu oyuncu
1960 - Ekber Genci, İranlı yazar ve gazeteci
1960 - Grant Morrison, çizgi roman yazarı
1960 - Željko Šturanović, Karadağ'lı siyasetçi (ö. 2014)
1961 - Fatih Kısaparmak, Türk besteci ve yorumcu
1961 - Filiz Kerestecioğlu, Türk hukukçu ve siyasetçi
1961 - Latif Demirci, Türk karikatürist
1963 - Ergün Poyraz, Türk araştırmacı yazar
1964 - Jeff Hanneman, Amerikalı müzisyen ve Slayer grubunun gitaristi (ö. 2013)
1964 - Ofra Harnoy, Kanadalı çellist'tir
1966 - Anne Berge, Norveçli kayakçı
1968 - John Collins, İskoç millî futbolcu ve tekni direktördür
1970 - Minnie Driver, İngiliz oyuncu ve şarkıcı
1971 - Patricia Velásquez, Venezuelalı aktris ve model
1973 - Amanda Lee Rogers, Avusturyalı eski aktris
1975 - Preity Zinta, Bollywood'un (Hint Sineması) oyuncularından biriq
1976 - Traianos Dellas, Yunan millî futbolcu ve teknik direktör
1977 - Kerry Washington, Amerikalı oyuncudur
1978 - Fabián Caballero, Arjantinli eski futbolcu
1979 - Eduardo Navarro, İspanyol profesyonel futbolcu (ö. 2022)
1980 - James Adomian, İngiltere doğumlu Amerikalı oyuncu
1981 - Justin Timberlake, Amerikalı pop şarkıcısı ve aktör
1982 - Salvatore Masiello, İtalyan futbolcu
1982 - Allan James McGregor, İskoç kaleci
1982 - Elena Paparizou, Yunan şarkıcı
1983 - Fabio Quagliarella, İtalyan futbolcudur
1984 - Jeremy Wariner, Amerikalı atlet
1985 - Adam Federici, Avustralyalı eski millî futbolcudur
1986 - Walter Dix, Amerikan kısa mesafe koşucusudur
1986 - Megan Ellison, Amerikalı yapımcı
1988 - Taijo Teniste, Eston millî futbolcudur
Ölümler
1398 - Sukō, Japonya'da Nanboku-chō dönemi sırasında üçüncü Kuzey Talibi (d. 1334)
1435 - Xuande, Çin'in Ming Hanedanı'nın beşinci imparatoru (d. 1399)
1606 - Guy Fawkes, İngiliz isyancı asker (d. 1570)
1644 - Kemankeş Kara Mustafa Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. ?)
1788 - Charles Edward Stuart, İngiltere, İskoçya, Fransa ve İrlanda tahtlarının ikinci jakobit talibi (d. 1720)
1828 - Aleksandros İpsilantis, Yunan komutan (d. 1792)
1854 - Silvio Pellico, İtalyan yurtsever, şair ve oyun yazarı (d. 1788)
1882 - James Spriggs Payne, Liberyalı siyasetçi (d. 1819)
1888 - Giovanni Bosco, İtalyan eğitimci, yazar ve Katolik rahip (d. 1815)
1914 - Recaizade Mahmud Ekrem, Türk edebiyatçı (d. 1847)
1915 - Alan Lomax, Amerikalı tarihçi, yazar ve akademisyen (d. 2002)
1945 - Eddie Slovik, Amerikalı er rütbesinde asker (II. Dünya Savaşı sırasında firardan dolayı idam edilen tek ABD askeri) (d. 1920)
1946 - İsmail Hakkı İzmirli, Türk felsefeci ve İslam felsefesi tarihçisi (d. 1869)
1954 - Edwin Armstrong, Amerikalı elektrik mühendisi ve mucit (d. 1890)
1956 - A. A. Milne, İngiliz yazar (d. 1882)
1969 - Stoyan Zagorçinov, Bulgar yazar (d. 1889)
1973 - Ragnar Anton Kittil Frisch, Norveçli ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1895)
1974 - Samuel Goldwyn, Amerikalı film yapımcısı (d. 1882)
1974 - Ekrem Cemilpaşa, Kürt siyaset adamı (d. 1891)
1982 - Melih Vassaf, Türk eleştirmen ve oyun yazarı (d. 1927)
1984 - Pembe Marmara, Kıbrıs Türk şair (d. 1925)
1990 - Muammer Aksoy, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1917)
2005 - İsmail Hakkı Şen, Türk oyuncu (d. 1927)
2006 - Moira Shearer, İskoç oyuncu ve balerin (d. 1926)
2006 - George Koval, Amerikalı casus, bilim insanı ve kandidat (d. 1913)
2012 - Dorothea Tanning, Amerikalı ressam, matbaacı, heykeltıraş, yazar ve şairdi (d. 1910)
2013 - Hasan Habibi, İranlı siyasetçi, avukat ve akademisyen (d. 1937)
2014 - Miklós Jancsó, Macar sinema yönetmenidir (d. 1921)
2015 - Tomás Bulat, Arjantinli ekonomist, gazeteci ve yazar (d. 1964)
2016 - Celal Aliyev, Azeri akademisyen, biyolog ve siyasetçi (d. 1928)
2016 - Ülkü Ülker, Türk oyuncu ve şarkıcı (d. 1950)
2016 - Terry Wogan, İrlandalı radyo ve televizyon sanatçısı (d. 1938)
2017 - Thomas Barlow, Amerikalı siyasetçidir (d. 1940)
2017 - John Wetton, İngiliz şarkıcı, müzisyen, basçı ve gitaristtir (d. 1949)
2017 - Tokitenkū Yoshiaki, Moğol sumo güreşçisidi (d. 1979)
2018 - Rasual Butler, Amerikalı basketbolcudur (d. 1979)
2018 - Erwin de Vries, Surinamlı ressam ve heykeltıraştır (d. 1929)
2018 - Ann Gillis, Amerikalı oyuncudur (d. 1927)
2018 - Leonid Kadenyuk, Bağımsız Ukrayna'nın ilk astronotu unvanına sahip test pilotu (d. 1951)
2018 - Olavi Mäenpää, Fin siyasetçi ve eski parti başkanıdır (d. 1950)
2019 - Candice Earley, Amerikalı oyuncudur (d. 1950)
2019 - A. Ernest Fitzgerald, Amerikalı mühendis ve yazar (d. 1926)
2019 - Kálmán Ihász, Macar eski millî futbolcudur (d. 1941)
2019 - Ron Joyce, Kanadalı milyarder iş insanı ve hayırseverdir (d. 1930)
2019 - Johnny Lion, Hollandalı şarkıcı, gazeteci ve oyuncu (d. 1941)
2019 - Pierre Nanterme, Fransız yönetici ve iş insanı (d. 1959)
2019 - Georges Sarre, Fransız siyasetçidir (d. 1935)
2020 - Mary Higgins Clark, Amerikalı hikâye yazarı ve romancı (d. 1927)
2020 - Halid Bişara, Mısırlı yönetici ve iş insanı (d. 1971)
2020 - Mirza Hazar, Azeri yazar, siyasi analist, spiker, radyocu, yayıncı (d. 1947)
2020 - Dalip Kaur Tiwana, Hint romancı, akademisyen ve kısa hikâye yazarı (d. 1935)
2021 - Zoila Águila Almeida, Kübalı devrimci ve siyasi hükümlüdür (d. 1939)
2021 - Douglas Bravo, Venezuelalı siyasetçi ve direnişçi örgüt lideridir (d. 1932)
2021 - Alejandro Gómez, İspanyol uzun mesafe koşucusu (d. 1967)
2021 - Andrej Hryc, Slovak aktör (d. 1949)
2021 - Tozama Mantashe, Güney Afrikalı siyasetçi (d. 1960)
2021 - Michel Murr, Lübnanlı iş insanı ve siyasetçi (d. 1932)
2021 - Yitzchok Scheiner, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu İsrailli haham (d. 1922)
2021 - Meshulam Dovid Soloveitchik, Belarus doğumlu İsrailli Haredi hahamı ve rosh yeshivası (d. 1921)
2021 - Abraham J. Twerski, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu Hasidik hahamı ve bilim insanı (d. 1930)
2022 - Ekkehardt Belle, Alman aktör (d. 1954)
2022 - Pierre Bellon, Fransız milyarder iş insanı (d. 1930)
2022 - Carleton Carpenter, Amerikalı aktör, sihirbaz, dansçı, söz yazarı ve romancı (d. 1926)
2022 - Onésimo Cepeda Silva, Meksikalı Roma Katolik piskopos (d. 1937)
2023 - Cleonice Berardinelli, Brezilyalı akademisyen (d. 1916)
2023 - Anna Czerwińska, Polonyalı dağcı (d. 1949)
2023 - Alan Hurst, İngiliz siyasetçi (d. 1945)
2023 - Jan Kudra, Polonyalı eski bisikletçi (d. 1937)
2023 - Kadriye Nurmambet, Romanyalı Kırım Tatarı azınlıktan halk müziği sanatçısı ve folklorist (d. 1933)
2023 - Luigi Pasinetti, Keynes sonrası ekolün İtalyan bir ekonomistidir (d. 1930)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Balık Fırtınası
Kaynakça
0131
31
|
2249
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1893
|
1893
|
Olaylar
23 Şubat - Rudolf Diesel, dizel motorunun patentini aldı.
1 Mayıs - Chicago'da Kristof Kolomb'un Amerika'yı keşfetmesinin 400. yılını kutlamak için Kolomb Dünya Fuarı düzenlendi.
10 Mayıs - ABD Yüksek Mahkemesi, domatesin meyve değil sebze olduğunu kararlaştırdı.
25 Temmuz - Korint Kanalı'nın inşası tamamlandı.
10 Ekim - Otomobillerde numara plakası sistemi ilk kez Paris'te uygulanmaya başlandı.
25 Kasım - Orhun-Yenisey Yazıtları okundu
9 Aralık - İstanbul'da günlerce süren soğuk hava yüzünden Haliç dondu.
Doğumlar
1 Ocak - Behçet Uz, Türk doktor
26 Ocak - Christian Arhoff, Danimarkalı sahne ve sinema oyuncusu (ö. 1973)
31 Ocak - Arkadiy Plastov, sosyalist gerçekçilik akımının öncülerinden olan Rus Sovyet ressam (ö. 1972)
12 Şubat
Omar Bradley, Amerikalı asker (ö. 1981)
Giovanni Muzio, İtalyan mimar ve akademisyen (ö. 1982)
19 Şubat - Cedric Hardwicke, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 6 Ağustos 1964)
19 Temmuz - Vladimir Mayakovski, Rus şair (ö. 1930)
16 Eylül - Alexander Korda, Macar asıllı İngiliz yönetmen ve yapımcı (ö. 1956)
14 Ekim - Lillian Gish, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1993)
27 Nisan - Dragoljub Mihailovic, Yugoslavyalı Komutan
13 Aralık - Stanislaw Szukalski, Polonyalı heykeltıraş (ö. 1987)
26 Aralık - Mao Zedong, Çin Komünist Partisi kurucusu, devrimci (ö. 1976)
Ölümler
26 Ocak - Abner Doubleday, Amerikalı general (d. 1819).
13 Nisan - Muallim Naci, Osmanlı dönemi Türk yazarı (d. 1850)
6 Temmuz - Guy de Maupassant, Fransız yazar (d. 1850)
6 Ağustos - Nabizade Nazım (d. 1862?)
6 Ekim - Ford Madox Brown, İngiliz ressam (d. 1821)
6 Kasım - Pyotr Ilyich Tschaikovsky, Rus besteci (d. 1840)
|
2250
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1894
|
1894
|
Olaylar
10 Temmuz - Salı günü öğlen 12:24'te İstanbul'da 474 kişinin ölümüne, 482 kişinin yaralanmasına sebep olan bir deprem meydana geldi. Deprem Yanya, Bükreş, Girit ve Anadolu'nun büyük kesiminde hissedildi.
7 Ağustos – Birleşik devletler Hawai Cumhuriyeti’ni resmen tanıdı.
13 Ağustos – Argon gazı keşfedildi.
1 Kasım – Rusya'da çar III. Aleksandr öldü yerine II. Nikolay geçti.
22 Aralık – Alfred Dreyfus Almanlara askeri sırları satmakla suçlanarak Fransız Guyanası’sındaki Devil Adasına ömür boyu sürgün olmaya mahkûm edildi.
Doğumlar
8 Mart - Vainö Aaltonen, Fin heykeltıraş (ö. 1966)
3 Nisan - Neva Gerber, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1974)
4 Nisan - Harold Lloyd, sessiz sinema doneminin en büyük oyuncularından biri olarak kabul edilen Amerikalı sinema oyuncusu
1 Nisan - Eduard Wagner, II. Dünya Savaşı'nda olarak görev yapan Nazi Almanyası ordusu generali (ö. 1944)
26 Nisan - Rudolf Hess, Alman siyasetçi ve NSDAP milletvekili (ö. 1987)
23 Temmuz - Alfred Kinsey, Amerikalı biyolog, entomoloji ve zooloji profesörü (ö. 1956)
25 Temmuz - Gavrilo Princip, Sırp suikastçı (ö. 1918)
Ölümler
1 Ocak - Heinrich Hertz, Alman fizikçi (d. 1857)
1 Kasım – Çar III. Aleksandr, Rusya çarı (d. 1845)
20 Kasım - Anton Grigoryeviç Rubinstein, Rus bestekâr ve piyanist (d. 1829)
8 Aralık - Pafnuty Lvovich Chebyshev, Rus matematikçidir (d. 1821)
|
2251
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1892
|
1892
|
Olaylar
15 Mart - Jesse W. Reno tarafından yürüyen merdivenin patenti alındı.
18 Ekim - Chicago ve New York arasında ilk uzun telefon hattı açıldı.
Tarihi bilinmeyenler
Nisan - Galata Rıhtımı inşasına başlandı.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak
Artur Rodziński, Polish conductor (ö. 1958)
Manuel Roxas, President of the Philippines (ö. 1948)
3 Ocak - J.R.R. Tolkien - İngiliz yazar (ö. 2 Eylül 1973)
10 Ocak - Vladimir Littauer, Equestrain trainer and coach (ö. 1989)
14 Ocak
Hal Roach, Amerikalı film ve tv yapımcısı (ö. 1992)
Martin Niemöller, prisoner in the Nazi Holocaust (ö. 1984)
18 Ocak
Oliver Hardy, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 1957)
Paul Rostock, Alman cerrah (ö. 1956)
19 Ocak - Ólafur Thors, Icelandic politician and five times prime minister (ö. 1964)
26 Ocak - Zara Cully, Amerikalı oyuncu (ö. 1978)
28 Ocak - Ernst Lubitsch, Almanya doğumlu film yönetmeni (ö. 1947)
31 Ocak - Eddie Cantor, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 1964)
Şubat
6 Şubat - William Parry Murphy, Amerikalı fizikçi (ö. 1987)
13 Şubat - Grant Wood, Amerikalı ressam (ö. 1942)
15 Şubat - James Forrestal, ABD'nin ilk savunma bakanı (ö. 1949)
18 Şubat - Wendell Willkie, U.S. Republican presidential candidate (ö. 1944)
21 Şubat - Harry Stack Sullivan, American psychiatrist and psychoanalyst (ö. 1949)
22 Şubat - Edna St. Vincent Millay, Amerikalı yazar (ö. 1950)
24 Şubat - Konstantin Fedin, Rus yazar (ö. 1977)
27 Şubat - William Demarest, Amerikalı oyuncu (ö. 1983)
28 Şubat - Muhsin Ertuğrul - Türk sinema ve tiyatro adamı (ö. 19 Kasım 1979)
Mart
9 Mart - Victoria Mary Sackville-West, İngiliz yazar (ö. 1962)
10 Mart
Arthur Honegger, French-born Swiss composer (ö. 1955)
Gregory La Cava, American director, producer, and writer (ö. 1952)
26 Mart - Filippo Del Giudice - film yapımcısı (ö. 1 Ocak 1963)
28 Mart - Corneille Heymans, Belgian physiologist, Nobel Prize laureate (ö. 1968)
30 Mart - Stefan Banach, Polonyalı matematikçi (ö. 1945)
Nisan
6 Nisan
Donald Wills Douglas, Amerikalı sanayici (ö. 1981)
Lowell Thomas, Amerikalı gazeteci (ö. 1981)
8 Nisan - Mary Pickford, Kanadalı oyuncu (ö. 1979)
12 Nisan
Johnny Dodds, American jazz clarinettist (ö. 1940)
Henry Darger, reclusive American outsider artist (ö. 1973)
13 Nisan - Sir Robert Alexander Watson-Watt, British (Scottish) inventor of radar (ö. 1973)
19 Nisan - Germaine Tailleferre, Fransız besteci (ö. 1983)
28 Nisan - Joseph Dunninger, American mentalist (ö. 1975)
Mayıs
2 Mayıs- Manfred von Richthofen, 1. Dünya Savaşı'nın en başarılı Alman pilotu (Kızıl Baron) ö.(21 Nisan 1918)
3 Mayıs - George Paget Thomson, English physicist, Nobel Prize laureate (ö. 1975)
5 Mayıs - Rajarsi Janakananda, A leading disciple of Paramahansa Yogananda. (ö. 1955)
7 Mayıs - Archibald MacLeish, Amerikalı şair (ö. 1982)
9 Mayıs - Zita of Bourbon-Parma, Empress of Austria-Hungary (ö. 1989)
11 Mayıs - Margaret Rutherford, English actress (ö. 1972)
12 Mayıs - Fritz Kortner, Austrian-born director (ö. 1970)
16 Mayıs - Manton S. Eddy, Amerikalı general (ö. 1962)
18 Mayıs - Ezio Pinza, Italian bass (ö. 1957)
25 Mayıs - Josip Broz Tito, Yugoslavya devlet başkanı (ö. 1980)
26 Mayıs - Maxwell Bodenheim, Amerikalı şair ve roman yazarı (ö. 1954)
30 Mayıs - Fernando Amorsolo, Filipino painter (ö. 1972)
31 Mayıs - Michel Kikoine, Belaruslu ressam (ö. 1968)
Haziran
1 Haziran - Amanullah Khan, ruler of Afghanistan (ö. 1960)
12 Haziran - Djuna Barnes, Amerikalı modernist yazar
15 Haziran - Wallace Wade, American football coach, University of Alabama, Duke University (ö. 1986)
21 Haziran - Reinhold Niebuhr, Amerikalı din bilimcisi (ö. 1971)
25 Haziran - Katherine K. Davis, Amerikalı besteci (ö. 1980)
26 Haziran - Pearl S. Buck, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Amerikalı yazar, (ö. 1973)
30 Haziran - Oswald Pohl, Alman SS subayı (ö. 1951)
Temmuz
6 Temmuz - Willy Coppens, Belçikalı ace pilot (d. 1986)
8 Temmuz - Richard Aldington, İngiliz şair (d. 1962)
11 Temmuz - Thomas Mitchell, Amerikalı oyuncu (d. 1962)
12 Temmuz - Bruno Schulz, Leh yazar ve ressam (d. 1942)
23 Temmuz - I. Haile Selassie, Etyopya kralı (d. 1975)
26 Temmuz - Sad Sam Jones, Beyzbol oyuncusu (d. 1966)
29 Temmuz - William Powell, Amerikalı oyuncu (d. 1984)
Ağustos
2 Ağustos - Jack Warner, Kanadalı film yapımcısı (d. 1978)
8 Ağustos - Rafael Moreno Aranzadi, İspanyol futbol oyuncusu (d. 1922)
11 Ağustos - Hugh MacDiarmid, İskoç şair (d. 1978)
16 Ağustos - Louis, 7. duc de Broglie, French physicist, Nobel Prize laureate (d. 1987)
Eylül
4 Eylül - Darius Milhaud, Fransız bestekâr (d. 1974)
5 Eylül - Joseph Szigeti, Macar kemancı (d. 1973)
6 Eylül - Edward Victor Appleton, English physicist, Nobel Prize laureate (d. 1965)
10 Eylül - Arthur Compton, Amerikalı fizikçi, 1927'de Nobel Fizik Ödülünü almıştır (d. 1962)
12 Eylül - Alfred A. Knopf, Amerikalı yayıncı (d. 1984)
Ekim
6 Ekim - Jackie Saunders, sessiz sinema devri oyuncusu (d. 1954)
9 Ekim
Ivo Andrić, Nobel Edebiyat Ödülü kazanmış Hırvat yazar (d. 1975)
Marina Tsvetaeva, Rus şair (d. 1941)
23 Ekim - Gummo Marx, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1977)
27 Ekim - Graciliano Ramos, Brezilyalı yazar (d. 1953)
28 Ekim - Dink Johnson, American jazz musician (d. 1954)
29 Ekim - Stanislaw Ostrowski, former President of Poland (d. 1982)
30 Ekim - Charles Atlas, Sanatçı (d. 1972)
31 Ekim - Alexander Alekhine, Rus satranç şampiyonu (d. 1946)
Kasım
5 Kasım - J. B. S. Haldane, İngiliz genetik bilimcisi (d. 1957)
9 Kasım - Erich Auerbach, German philologist (d. 1964)
12 Kasım - Guo Moruo, Çinli yazar ve şair (d. 1978)
16 Kasım - Tazio Nuvolari, İtalyan araba yarışçısı (d. 1953)
22 Kasım - Emma Tillman, briefly the world's oldest living person and last verified person born in 1892 (d. 2007)
Aralık
2 Aralık - Leo Ornstein, Rusya doğumlu besteci ve piyanist (d. 2002)
4 Aralık - Francisco Franco, İspanyol diktatör (d. 1975)
5 Aralık - Cyril Ring, Amerikalı oyuncu (d. 1967)
6 Aralık - Osbert Sitwell, İngiliz yazar (d. 1969)
8 Aralık - Bert Hinkler, Avustralyalı havacı (d. 1933)
12 Aralık - Herman Potočnik Noordung, Slovenyalı havacılık mühendisi (d. 1929)
21 Aralık - Amy Key Clarke, İngiliz mistik şair (d. 1980)
27 Aralık - Alfred Edwin McKay, Kanadalı ace pilot (d. 1917)
31Aralık - Stanley Price, Amerikalı oyuncu (d. 1955)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Gerald Haxton, secretary and lover of W. Somerset Maugham (d. 1944)
Malik Sayar - Türk jeolog (ö. 11 Mart 1965)
Halil Fikret Kanad - Türk pedagog ve yazar (ö. 1974)
Ölümler
Ocak
12 Ocak - William Reeves, Irish antiquarian (b. 1815)
21 Ocak - John Couch Adams, İngiliz gökbilimci (d. 1819).
31 Ocak - Charles Spurgeon, English preacher (b. 1834)
Şubat
5 Şubat - Emilie Flygare-Carlén, Swedish novelist (b. 1807)
27 Şubat - Louis Vuitton, world-renowned French fashion designer (b. 1821)
Mart
13 Mart - IV. Ludwig
16 Mart - Samuel F. Miller, American politician (b. 1827)
26 Mart - Walt Whitman, American poet (b. 1819)
Nisan
4 Nisan - José María Castro Madriz, President of Costa Rica (b. 1818)
19 Nisan - Thomas Pelham Dale SSC, Anglo-Catholic clergyman prosecuted for Ritualist practices in the 1870s (b. 1821)
22 Nisan - Edouard Lalo, French composer (b. 1823)
25 Nisan - William Backhouse Astor, Amerikalı iş insanı (b. 1830)
26 Nisan - Provo William Perry Wallis, İngiliz amiral
Mayıs
22 Mayıs - Alexander Campbell, Kanadalı politikacı (b. 1822)
29 Mayıs - Bahá'u'lláh, Persian founder of the Bahá'í Faith (b. 1817)
Haziran
8 Haziran - Robert Ford, assassin of Jesse James (b. 1862)
9 Haziran - William Grant Stairs, Kanadalı kâşif (b. 1863)
Temmuz-Aralık
30 Temmuz - Count Joseph Alexander Hübner, Avusturyalı diplomat (d. 1811)
September 7 - John Greenleaf Whittier, Amerikalı şair (d. 1807)
October 6 - Alfred, Lord Tennyson, İngiliz şair (d. 1809)
October 12 - Ernest Renan, French philologist and historian (d. 1823)
October 23 - Emin Pasha, Alman doktor (d. 1840
October 24 - Mir-Fatah-Agha, Shiite cleric
October 25 - Caroline Harrison, ABD başkanı Benjamin Harrison'ın eşi (d. 1832)
December 2 - Jay Gould, American financier (d. 1836)
6 Aralık - Werner von Siemens, Alman mucit ve sanayici (d. 1816)
December 11 - William Milligan, Scottish theologian (d. 1821)
tarihi bilinmeyen - Jamyang Khyentse Wangpo, Tibetan teacher (d. 1820)
|
2252
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1891
|
1891
|
Olaylar
1 Ocak - Penaltı, İngiltere'deki Stoke City-Notts maçındaki tartışmalar üzerine kural kitabına girdi.
? - Trans Sibirya Demiryolu inşasının başlaması (1916'de biter)
? - Bir futbol hakeminin saha içine girmesine 1891 yılında izin verildi. O güne kadar saha kenarında koşarlardı.
? - James Naismith basketbol (basketball = sepet topu)'u buldu.
Doğumlar
21 Ocak - Giovanni Michelucci, İtalyan bir mimar, şehir planlamacısı ve gravürcü (ö. 1990)
24 Mart - Charley Toorop, Hollandalı ressam (ö. 1955)
27 Mart - Lajos Zilahy, Macar yazar.
22 Nisan - Nicola Sacco, İtalyan devrimci
18 Nisan - Boris İofan, Yahudi asıllı Sovyet mimar (ö. 1976)
19 Temmuz - Eugen Müller, II. Dünya Savaşı sırasında Wehrmacht'ta görev yapan Nazi generali (ö. 1951)
Ölümler
15 Mart - Joseph Bazalgette, İngiliz mühendis (d. 1819)
28 Eylül - Herman Melville, Amerikalı yazar (d. 1819).
29 Aralık - Leopold Kronecker, Alman matematikçi ve mantıkçı (d. 7 Aralık 1823).
|
2253
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1890
|
1890
|
Olaylar
3 Temmuz - Idaho Amerika Birleşik Devletleri birliğine 43. eyalet olarak katıldı.
10 Temmuz - Wyoming Amerika Birleşik Devletleri birliğine 44. eyalet olarak katıldı.
16 Eylül - Ertuğrul Fırkateyni battı.
3 Kasım - Sirkeci Garı'nın açılışı yapıldı.
29 Aralık – Kızılderililer ile Amerika Birleşik Devletleri arasında Wounded Knee Savaşı oldu.
Doğumlar
18 Şubat - Boris Pasternak, Rus şair, yazar, 1958 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1960)
10 Mayıs - Clarence Brown, Amerikalı sinema yönetmeni (ö. 1987)
11 Mayıs - Helge Løvland, Norveçli dekatloncu (ö. 1984)
20 Mayıs - Catharine Cox Miles, zeka ve deha üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Amerikalı psikolog (ö. 1984)
30 Mayıs - Paul Czinner, Macar asıllı film yönetmen ve yapımcısı (ö. 1972)
12 Haziran - Egon Schiele, Avusturyalı ressam (ö. 1918)
14 Temmuz - Ossip Zadkine, Rus heykeltıraş ve ressam (ö. 1967)
20 Temmuz - II. Georgios, Yunanistan Kralı (ö. 1947)
13 Ağustos - Ellen Osiier, Danimarkalı eskrimci (ö. 1962)
14 Ekim - Dwight D. Eisenhower, Amerika Birleşik Devletleri'nin 34. başkanı (ö. 1969)
23 Ekim - Orhan Seyfi Orhon, Türk şair, milletvekili (ö. 1972)
22 Kasım - Charles de Gaulle, Fransız asker ve siyaset adamı (ö. 1970)
23 Kasım - Johannes Krüger, Alman mimar (ö. 1975)
6 Aralık - Dion Fortune, İngiliz mistik (ö. 1946)
12 Aralık - Kazimierz Ajdukiewicz, Polonyalı filozof ve mantık kuramcısı (ö. 1963)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Eduard Zuckmayer - Alman müzikolog (ö. 1972)
Fikret Şadi Karagözoğlu, tiyatro sanatçısı (ö. 1942)
Ölümler
17 Şubat - Christopher Latham Sholes, Amerikalı mucit (d. 1819).
7 Temmuz - Henri Nestlé - Nestlé firması kurucusu (d.1814)
29 Temmuz - Vincent Van Gogh, Hollandalı ressam (d. 1853)
26 Ekim - Carlo Collodi, İtalyan gazeteci ve yazar. Pinokyo romanının yazarı.
23 Kasım – III. Wilhelm, Hollanda Kralı öldü yerine Wilhelmina olarak ülkeyi yöneten kızı geçti
15 Aralık - Oturan Boğa (Yerli dilinde: Tatanka Iyotake); Amerika Birleşik Devletleri ordularına karşı savaşan son Yerli kabile şefi (d. 1831).
26 Aralık - Heinrich Schliemann, Alman arkeolog (d. 6 Ocak 1822).
|
2254
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1889
|
1889
|
Olaylar
5 Ocak – Alman fizikçi Martin Brendel auroraları ilk kez fotoğrafladı.
6 Mayıs – Eyfel Kulesi açıldı.
27 Eylül – New York'ta 13 katlı ilk gökdelen tamamlandı.
21 Mayıs - İttihat ve Terakki cemiyetinin kuruluşu
Doğumlar
23 Ocak - Sergei Eisenstein, Rus sinema yönetmeni (ö. 1948)
20 Şubat - Hulusi Behçet, Türk dermatoloji uzmanı ve bilim insanı (ö. 1948)
27 Mart - Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk yazar (ö. 1974)
16 Nisan - Charlie Chaplin, İngiliz sinemacı (ö. 1977)
20 Nisan - Adolf Hitler, 1933-1945 yılları arasında Almanya'nın lideri (ö. 1945)
28 Nisan - António de Oliveira Salazar, Portekizli lider (ö. 1970)
13 Temmuz - Emma Asson, Eston siyasetçi
12 Ekim - Christopher Dawson, İngiliz tarihçi (ö. 1970)
25 Ekim - Abel Gance, Fransız yönetmen, oyuncu ve yazar (ö. 1981)
12 Kasım - Alma Karlin, Sloven yazar (ö. 1950)
14 Kasım - Cevahirlal Nehru, Hint siyaset adamı (ö. 1964)
25 Kasım - Reşat Nuri Güntekin, Türk romancı, öykücü ve oyun yazarı (ö. 1956)
3 Aralık - Stoyan Zagorçinov, Bulgar yazar (ö. 1969)
Doğduğu gün ve/veya ay bilinmeyenler
Hüseyin Avni Aker, Türk spor adamı
Mehmet Tevfik Bıyıklıoğlu, Türk asker (ö. 1961)
Eylül - Seyit Ali Çabuk, Türk asker (ö. 1939)
Hakkı Tarık Us, Türk gazeteci, yazar, siyasetçi ve koleksiyoncu (ö. 1956)
Osman Tufan, Türk Tuğgeneral (ö. 1944)
Ölümler
19 Ağustos - Mathias Villiers de l'Isle-Adam, Fransız yazar (d. 1838)
|
2255
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1888
|
1888
|
1888 (MDCCCLXXXVIII), Miladi takvime göre Pazar günü başlayan artık yıldır. Şu anda, Roma rakamlarıyla yazıldığında en çok rakamın (13) olduğu yıldır. Yine 13 haneli olan bir sonraki yıl 2388 yılıdır. Bu durum, Roma rakamlarıyla 14 rakamlı olan 2888 yılına kadar devam edecektir.
Olaylar
13 Ocak - National Geographic Society, Washington'da kurularak National Geographic dergisinin ilk sayısı yayınladı.
6 Şubat - Gillis Bildt, İsveç başbakanı oldu (1888–1889).
11 Şubat - Sirkeci Garı'nın temeli atıldı.
9 Mart - I.Wilhelm öldü, yerine geçen III. Friedrich Alman İmparatoru ve Prusya Kralı oldu.
16 Mart - Yunanistan Millî Kütüphanesi'nin temeli Atina'da atıldı.
16 Nisan - Alman İmparatorluğu, Nauru adasını ilhak etti.
10 Mayıs - Japonya'da bir petrol ve gaz enerjisi markası olan Eneos'un öncülü olan Nippon Oil, Niigata'da kuruldu.
3 Haziran - Sedang Krallığı, günümüz Vietnam'ında kuruldu .
Benjamin Harrison Birleşik Devletler’in 23. başkanı oldu
New York eyaletinde suçlular elektrikli sandalye ile idam edilmeye başlandı
Tarsus Amerikan Lisesi St. Paul's Institute at Tarsus adıyla eğitime başladı.
İzmir Atatürk Lisesi Mekteb-i Sultani olarak eğitime başladı.
Haydarpaşa -İzmir-Ankara demiryolu imtiyazının Almanlar’a verilmesi
Doğumlar
Eylül
12 Eylül - Maurice Chevalier, Fransız aktör ve şarkıcı (ö. 1972)
16 Eylül - Frans Eemil Sillanpää, Fin yazar
26 Eylül - T. S. Eliot Amerika Birleşik Devletleri doğumlu İngiliz şair.
Ekim
9 Ekim - Nikolay Buharin, Bolşevik devrimci, entelektüel, Sovyet siyasetçi (ö. 1938)
Aralık
22 Aralık - Joseph Arthur Rank, İngiliz sanayici ve film yapımcısı (ö. 1972)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Ebu’l Faruk Süleyman Hilmi Silistrevi, din adamı, bilgin,alim
Cafer Sayılır, TBMM 4. dönem Eskişehir milletvekili (ö. 6 Mayıs 1947).
Ord. Prof. Dr. Mustafa Hulki Erem, elektrik mühendisi (ö. 1956)
Ölümler
29 Ocak - Edward Lear, İngiliz sanatçı, yazar (d. 1812)
31 Ocak - Giovanni Bosco, İtalyan rahip, eğitimci ve Salezyenler tarikatının kurucusu (d. 1815)
5 Şubat – Anton Mauve, Hollandalı ressam (d. 1838)
18 Şubat - Köprülü Hamdi, Türk asker ve bürokrat.
6 Mart - Louisa May Alcott, Amerikalı romancı (d. 1832)
9 Mart – I. Wilhelm, Almanya kralı.
24 Mart - Théodore Frère, Fransız ressam (d. 1814)
15 Nisan - Matthew Arnold, İngiliz şair (d. 1822)
26 Mayıs – Ascanio Sobrero, İtalyan kimyager (d. 1812)
15 Haziran – III. Friedrich, Almanya kralı.
16 Ağustos - John S. Pemberton, Amerikalı eczacı, Coca-Cola'nın kurucusu (d. 1831)
24 Ağustos - Rudolf Clausius, Alman fizikçi, termodinamik biliminin başlıca kurucularından (d. 1822)
11 Eylül - Domingo Faustino Sarmiento, Arjantinli politikacı, yazar ve Arjantin'in altıncı devlet başkanı. (d. 1811)
23 Eylül – François Achille Bazaine, Fransız general (d. 1811)
2 Aralık - Namık Kemal, Türk şair (d. 1840)
3 Aralık - Carl Zeiss, Alman iş insanı, Carl Zeiss AG'nin kurucusu (d. 1816)
24 Aralık - Mihail Loris-Melikov, Rus devlet adamı, general (d. 1826)
Ali Rıza Efendi - Mustafa Kemal Atatürk'ün babası (d. 1841)
Artık yıllar
|
2256
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1887
|
1887
|
Olaylar
28 Ocak - Eyfel Kulesi'nin yapımına başlandı.
3 Mayıs - Britanya Kolumbiyası'nın Nanaimo kentinde Nanaimo madeni patlaması meydana geldi: 150 madenci öldü.
12 Ekim - Japonya'da piano ve org üretimi maksadıyla Yamaha şirketi kuruldu.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Wilhelm Canaris, Alman amiral, Nazi Almanyası'nda Abwehr başkanı (ö. 1945)
Şubat
Mart
14 Mart - Abdülhak Şinasi Hisar (ö. 1963)
Nisan
Mayıs
28 Mayıs - Jim Thorpe, Amerikalı sporcu
Haziran
3 Haziran - Carlo Michelstaedter, İtalyan yazar
22 Haziran - Julian Huxley, İngiliz evrimsel biyolog
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
6 Ekim - Le Corbusier, İsveç asıllı Fransız mimar (ö. 1965)
Kasım
18 Kasım - Hasan Basri Çantay, Türk siyasetçi ve Kur'an müfessiri (ö. 1964)
24 Kasım - Suç imparatoru Charles Lucky Luciano (Salvatore Lucania) (ö. 1962)
Aralık
14 Aralık - Xul Solar, Arjantinli ressam ve heykeltıraş (ö. 9 Nisan 1963)
Ölümler
|
2257
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1886
|
1886
|
Olaylar
29 Ocak - Karl Benz, Benz Patent Motorwagen adlı ilk otomobilin patentini aldı.
1 Mayıs - Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bıraktılar.1 Mayıs İşçi Bayramı'nın kabul edilmesine sebep olan eylem.
4 Mayıs
Wisconsin eyaletine bağlı Milwaukee kentinde Bay View katliamı gerçekleşti.
Louisville, Kentucky'de Haymarket Olayı gerçekleşti.
8 Mayıs - Dünyanın ilk kolası Coca-Cola satışa sunuldu.
9 Eylül - Bern Uluslararası Telif Hakları (Copyright) konvansiyonu imzalandı. Fikrin sahibi Victor Hugo 16 ay önce ölmüştü.
28 Ekim - Özgürlük Anıtı'nın halka açılışı.
25 Kasım - II.Abdulhamit'in fermanıyla Osmanlı Devleti'nde Askerlik Şubeleri kurulmaya başlandı.
Tarihi bilinmeyenler
Germanyum, disprozyum ve flor elementleri keşfedildi.
Günümüzdeki adı Ankara Atatürk Lisesi olan Ankara Sultanisi açıldı.
Doğumlar
24 Ocak - Henry King, Amerikalı film yönetmeni (ö. 1982)
8 Mart - Edward Calvin Kendall, Amerikalı kimyager (ö. 1972)
24 Mart - Edward Weston, Amerikalı fotoğrafçı (ö. 1958)
17 Mayıs - XIII. Alfonso, İspanya Kralı. (ö. 28 Şubat 1941)
18 Mayıs - Ture Nerman, İsveçli sosyalist, yazar, gazeteci. (ö. 7 Ekim 1969)
29 Haziran - Robert Schuman, Avrupa Birliği fikrinin öncülerinden Fransız politikacı. (d. 4 Eylül 1963)
26 Ağustos - Rudolf Belling, Alman heykeltıraş. (ö. 1972)
13 Eylül – Robert Robinson, Nobel Kimya Ödülü sahibi İngiliz kimyager. (ö. 8 Şubat 1975)
16 Eylül - Jean Arp, Fransız heykeltıraş, ressam ve şair. (ö. 7 Haziran 1966)
16 Ekim - David Ben-Gurion, İsrail'in ilk başbakanı ve ikinci savunma bakanı. (ö. 1 Aralık 1973)
15 Kasım - René Guénon, Fransız asıllı Müslüman metafizikçi, yazar. (ö. 1951)
20 Kasım - Karl von Frisch, Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi Avusturyalı etolog. (12 Haziran 1982)
8 Aralık - Diego Rivera, duvar resimleriyle ünlü, Yahudi asıllı Meksikalı ressam. (ö. 24 Kasım 1957)
24 Aralık - Bogoljub Jevtić, Yugoslavya Krallığı'nda başbakanlık görevi görev yapan Sırp politikacı ve diplomat (d. 1886)
Tarihi bilinmeyenler
Stepan Maynagaşev, Hakas kökenli Türkolog (ö. 1920)
Oksen Şahinyan, Türkiye Ermenisi tiyatrocu ve rejisör (ö. 23 Mart 1967)
Ölümler
15 Mayıs - Emily Dickinson
31 Temmuz - Franz Liszt, Alman besteci (d. 1811)
16 Ağustos - Sri Ramakrishna, Hindu mistik önder. (d. 18 Şubat 1836)
|
2258
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1885
|
1885
|
Olaylar
4 Eylül - New York'taki The Exchange Buffet kafeteryasında ilk kez "self-servis" sistemi uygulanmaya başladı.
Tarihi bilinmeyenler
Praseodim ve Neodimyum elementleri keşfedildi
Benzinle çalışan içten yanmalı motora sahip ilk otomobil Alman mühendis Carl Friedrich Benz tarafından yapıldı.
Doğumlar
21 Ocak - Umberto Nobile, Kuzey Kutbu uçuşuna öncülük eden İtalyan havacılık mühendisi, kaşif ve general. (ö. 30 Temmuz 1978)
7 Şubat - Sinclair Lewis, Amerikalı yazar. (ö. 10 Ocak 1951)
9 Şubat - Alban Berg, Avusturyalı besteci(ö. 24 Aralık 1935)
16 Nisan - Arnold Petersen, Amerika Sosyalist İşçi Partisi Ulusal Sekreteri (ö. 1976)
20 Ağustos - Dino Campana, İtalyan şair.
11 Eylül - David Herbert Lawrence, İngiliz yazar. (ö. 2 Mart 1930)
16 Eylül - Karen Horney, Amerikalı psikanalist (ö. 1952)
18 Eylül - Üzeyir Hacıbeyov, Azeri besteci.
7 Ekim - Niels Bohr, Danimarkalı Nobel Fizik Ödülü sahibi fizikçi. (ö. 18 Kasım 1962)
11 Ekim - François Mauriac, Fransız yazar. (ö. 1 Eylül 1970)
30 Ekim - Ezra Pound, Amerikalı şair, çevirmen, deneme yazarı. (ö. 1 Kasım 1972)
11 Kasım - George S. Patton, Amerikalı asker. (ö. 21 Aralık 1945)
25 Aralık - James Ewing, Amerikalı patolog (ö. 16 Mayıs 1943)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Şahabettin Süleyman, (ö. 1921, İsviçre), Türk yazar.
Makbule Atadan, Mustafa Kemal Atatürk'ün kız kardeşi (ö. 1956)
Şakir Zümre, Cumhuriyetin ilk sanayicisi (ö. 16 Haziran 1966)
Ali Şefik Özdemir, (ö. 17 Mayıs 1951) TBMM 6. dönem Siirt, 7. dönem Gaziantep milletvekili.
Ölümler
26 Ocak - Charles George Gordon, İngiliz general. (d. 28 Ocak 1833)
7 Mayıs - Semai Ahmet Efendi, Osmanlı Devleti (d. 1789)
22 Mayıs - Victor Hugo, Fransız yazar (d.1802)
23 Temmuz - Ulysses S. Grant, ABDli general ve 18. Amerika Birleşik Devletleri başkanı. (d. 27 Nisan 1822)
15 Eylül - Jumbo (fil), tüm zamanların en ünlü fili. 'Jumbo boy' terimine adını verdi. (d. 1860)
29 Ekim - George B. McClellan, ABDli general. (d. 3 Aralık 1826)
24 Kasım - XII. Alfonso, İspanya kralı (d.1857)
25 Kasım - Thomas A. Hendricks, ABDli vali ve 21. başkan yardımcısı. (7 Eylül 1819)
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Kara Abdal, Osmanlı Devleti şairi (d.1828)
|
2259
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1884
|
1884
|
Olaylar
15 Ocak -İstanbul Lisesi'nin (İstanbul Erkek Lisesi) nin Vefa semtinde bulunan bir konakta Şems-ül Mekatip adı ile Selanik'li Abdikamil Efendi ile Emekli Bahriye Yüzbaşısı Nadir Bey tarafından kurularak eğitime başlaması.
Amerika Birleşik Devletleri'nde Grover Cleveland 22. başkan oldu
Doğumlar
Ocak
12 Ocak - Louis Horst (ö. 1964)
31 Ocak - Mehmed Emin Resulzade - Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin kurucusu (ö. 1955)
Şubat
Mart
20 Mart - Philipp Frank, Avusturyalı fizikçi, matematikçi ve akademisyen (ö. 1966)
Nisan
Mayıs
27 Mayıs - Max Brod, Yahudi kökenli Alman yazar (ö. 1968)
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
24 Eylül - İsmet İnönü, Türk asker, Türk Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi Komutanı, Türkiye Cumhurbaşkanı, Türkiye Başbakanı (ö. 1973)
26 Eylül - Arnaldo Foschini, İtalyan mimar ve akademisyen (ö. 1968)
Ekim
Kasım
Aralık
2 Aralık - Yahya Kemal Beyatlı (ö. 1958)
3 Aralık - Racendra Prasad, Hindistan'ın ilk cumhurbaşkanı (ö. 1963)
30 Aralık - Hideki Tojo, Japon asker, düşünür ve devlet adamı
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Mehmed Kemal, Osmanlı bürokratı (ö. 1919)
Ahmet Haşim, Sembolizmin öncülerinden Türk şair (ö. 1933)
Kemalettin Sami Gökçen, Türk subay ve siyasetçi
Halide Edip Adıvar, Türk yazar, siyasetçi, akademisyen, öğretmen (ö. 1964)
Ömer Seyfettin,Hikâye yazarı, asker, şair (ö. 1920)
Mazhar Osman, Türkiye'de ilk modern ruh sağlığı hastanesini kuran Türk hekimi (ö. 1951)
Irving Morrow, Amerikalı mimar (ö. 1952)
Ölümler
3 Şubat, Alman fizikçi ve mühendis Gotthilf Heinrich Ludwig Hagen (d. 1797)
8 Mayıs, Osmanlı Sadrazamı Ahmet Şefik Mithat Paşa
12 Mayıs, Çek besteci Bedřich Smetena (d. 1824)
1 Temmuz, İskoç dedektif ve casus Allan Pinkerton (d. 1819)
29 Ekim, Ermeni asıllı Osmanlı Ticaret ve Ziraat nâzırı Ohannes Çamiç Efendi (d. bilinmiyor)
|
2260
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1883
|
1883
|
Olaylar
24 Mayıs – Brooklyn Köprüsü açıldı
27 Ağustos – Sumatra ile Java arasındaki Krakatoa volkanı patladı. Patlama sonucu 36.000 kişi öldü
Tarihi bilinmeyenler
1883'te başlayan kolera salgını dünya çapına yayılmış ve milyonlarca insanın ölümüne sebep olmuştur
Alman patolog Edwin Klebs difteriye neden olan bakteriyi keşfetti
İsmail Gaspıralı Kırım'da Tercüman gazetesini çıkardı
Hamidiye Ticaret Mektebi Alisi (Marmara Üniversitesi)
Doğumlar
Ocak
3 Ocak - Clement Attlee, İngiliz siyasetçi. İngiliz İşçi Partisi başkanı (1935- 1955) ve Büyük Britanya başbakanı (1945-1951).
Şubat
3 Şubat - Camille Bombois, Fransız ressam
8 Şubat - Joseph Alois Schumpeter, Avusturyalı iktisatçı ve siyaset bilimci
11 Şubat - Tevfik Rüştü Aras, Türk siyasetçi
Mart
23 Mart - Andrey Bubnov, Ekim Devrimi önderlerinden Bolşevik devrimci, Sol Muhalefet üyesi (ö. 1938)
29 Mart - Memduh Şevket Esendal (ö. 1952)
Mayıs
16 Mayıs - Mahmut Celâl Bayar, Türkiye'nin 3. cumhurbaşkanı
Haziran
Temmuz
3 Temmuz - Franz Kafka, Avusturyalı yazar (ö. 3 Haziran 1924)
29 Temmuz - Benito Mussolini, İtalyan politikacı ve gazeteci (ö. 1945)
Ağustos
Eylül
Ekim
10 Ekim - Adolf Joffe, komünist devrimci, Bolşevik siyasetçi ve Karaylar diplomatı (ö. 1927)
Kasım
21 Kasım - William Frederick Lamb, Amerikalı mimar (ö. 8 Eylül 1952)
26 Kasım - Lou Tellegen, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1934)
Aralık
Doğum günü ve ayı bilinmeyenler
Ali Rana Tarhan, siyasetçi (ö. 1956)
Amalia Sánchez Ariño, Arjantinli oyuncu (ö. 1969)
Osman Nuri Ergin, tarihçi (ö. 1961)
Ölümler
Ocak
Şubat
13 Şubat - Richard Wagner, Alman besteci (d. 1813)
Mart
14 Mart - Karl Marx, Das Kapital'in yazarı, Alman filozof ve devrimci
Nisan
30 Nisan - Édouard Manet), Fransız ressam (ö. 1832)
Mayıs
Haziran
20 Haziran - Gustave Aimard, Fransız roman yazarı
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
|
2261
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1882
|
1882
|
Olaylar
Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Şâhâne (Mimar Sinan Üniversitesi) kuruldu.
İngilizler Mısır'ı Osmanlı Devleti'nden aldı.
Doğumlar
30 Ocak - Franklin D. Roosevelt ABD'nin 32. başkanı (ö. 1945)
14 Şubat - John Blyth Barrymore, Amerikalı aktör (ö. 1942)
23 Mart - Amalie Emmy Noether, Alman matematikçi (ö. 1935)
30 Mart - Melanie Klein, Britanyalı psikalanist (ö. 1960)
4 Haziran - John Bauer, İsveçli ressam (ö. 1918)
17 Haziran - Igor Stravinsky, Rus besteci (ö. 1971)
18 Haziran - Georgi Dimitrov (ö. 1949)
18 Temmuz - Manuel Gálvez, Arjantinli yazar (ö. 1962)
12 Eylül - Ion Agârbiceanu, Rumen yazar (ö. 1963)
15 Aralık - Fernando Tambroni, İtalyan Hristiyan-demokrat politikacı ve 1960 yılının dört ayı süresince İtalya başbakanı (ö. 1963).
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Ali Fuat Cebesoy, Türk Kurtuluş Savaşı kahramanı, Atatürk'ün silah arkadaşı, diplomat, siyasetçi (ö. 1968)
Nureddin Rüştü Büngül, Türk gazeteci ve yazar (ö. 1951)
İşenalı Arabayev, Türkolog, dil bilimci, Kırgız dil biliminin kurucusu (ö. 1938)
Ölümler
19 Nisan - Charles Darwin, İngiliz doğabilimci.
3 Nisan - Jesse James, Amerikalı haydut
|
2262
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1895
|
1895
|
Olaylar
1 Şubat - Lumière Kardeşler, sinematograf'ı icat ettiler.
17 Nisan – Birinci Çin-Japon Savaşı Şimonoseki Antlaşması ile sona erdi
19 Mayıs - Kübalı şair Jose Julian Marti öldürüldü
1 Ağustos - Hanımlara Mahsus Gazete yayımlanmaya başladı
8 Kasım - Alman fizikçi Wilhelm Röntgen, X ışınları'nı keşfetti.
Tarihi bilinmeyenler
Aralık - Ay sonunda Galata Rıhtımı inşası tamamlandı
İstanbul'da ilk otomobil, 1895’te Zehirzade Ahmed Paşa tarafından kullanılmıştır
Doğumlar
1 Ocak - John Edgar Hoover, ABD federal polis örgütü FBI'ın kurucusu ve 1924-1972 arasında aralıksız olarak yöneticisi (ö. 1972)
14 Şubat - Max Horkheimer (ö. 1973)
11 Mart - Yakup Satar, Kurtuluş Savaşı Gazisi (ö. 2008)
5 Mayıs - Mahmut Yesari, Türk roman ve oyun yazarı (ö. 1945)
10 Mayıs - Christina Montt, Şilili oyuncu (ö. 1969)
10 Haziran - Cemal Gürsel,
Türkiye Cumhuriyeti 4.Cumhurbaşkanı (ö. 1966)
24 Haziran - Robert von Ranke Graves, İngiliz akademist, şair ve romancı (ö. 1985).
10 Temmuz - Carl Orff, Alman besteci (ö. 1982)
8 Ekim - Juan Perón, Arjantin Devlet Başkanı (ö. 1974)
30 Ekim - Andrey Andreyev, Sovyet siyasetçi, bakan (ö. 1971)
25 Kasım - Ludvik Svoboda (ö. 1979)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Mümtaz Ökmen, Türk siyasetçi (ö. 1963)
Tōyō Miyatake, Japon asıllı Amerikalı fotoğrafçı (ö. 1979)
Zekai Muammer Tunçman, Türk hekim, mikrobiyolog.
Celil Hudiyev, Azeri asker (ö. 1938)
Ölümler
9 Mart - Leopold von Sacher-Masoch, Avusturyalı yazar (d. 27 Ocak 1836)
19 Mayıs - Jose Marti, Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü, Şair, Yazar. (d. 28 Ocak 1853)
22 Eylül - Viktor Rydberg, İsveçli yazar (d. 18 Aralık 1828)
27 Kasım - Alexandre Dumas, fils, Fransız yazar (d. 1824)
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Molla İsa'nın vefatı.
|
2263
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1896
|
1896
|
Olaylar
1 Ocak - Alman bilim insanı Wilhelm Röntgen, kendi buluşu olan X ışınlarını dünyaya duyurdu.
4 Ocak - Utah eyaleti ABD'ye eklendi.
1 Mart - Henri Becquerel, radyoaktiviteyi keşfetti.
1 Haziran - Van'daki Ermeniler Osmanlı Devletine karşı Birinci Van isyanı'nı başlattılar.
11 Haziran - İsyan bittikten sonra Ermeniler silahsızlaştırıldı.
Tarihi bilinmeyenler
İlk kez otopsi için cıva bileşikleri enjekte edilerek anjiografi yapıldı.
Recaizade Mahmud Ekrem'in Araba Sevdası yayımlandı.
Kabataş Mektebi Sultânisi ya da yeni adıyla Beyoğlu Fındıklı Lisesi okulu açıldı.
Doğumlar
? - Eflatun Cem Güney, Türk folklor araştırmacısı ve masalcı (ö. 1981)
14 Ocak - John dos Passos, Amerikalı yazar
30 Nisan - Giuseppe Vaccaro, İtalyan mimar (ö. 1970)
10 Ağustos - Milena Jesenska, Çek asıllı gazeteci, yazar.
24 Eylül - F. Scott Fitzgerald, İrlanda asıllı Amerikalı yazar.
13 Kasım - Nobusuke Kishi, Japon politikacı, bakan, 56. ve 57. başbakan, II. Dünya Savaşı sonrası savaş suçu hükümlüsü.
17 Aralık - Anastasiya Platonovna Zuyeva, Sovyet oyuncu (ö. 1986)
26 Aralık - Mao Zedong, Çinli lider
27 Aralık - Carl Zuckmayer, Alman oyun yazarı.
Ölümler
15 Ocak - Mathew Brady, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1822)
25 Ocak - Frederic Leighton, İngiliz ressam (d. 1830)
23 Eylül İvar Aasen Norveçli dil bilgini ve şair (d. 1813)
3 Kasım - William Morris, İngiliz şair sanat yazarı ve desinatör (d. 1834)
10 Aralık - Alfred Berhard Nobel, İsveçli kimyacı ve mühendis (d. 21 Ekim 1833)
|
2264
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1897
|
1897
|
Olaylar
16 Ocak - İlk halka açık sinema gösterimi.
17 Nisan - Osmanlı-Yunan Savaşı başladı.
29 Ağustos - Baselde toplanan I. Siyonist Kongresinde 50 yıl içerisinde filistin 100 yıl içerisinide Türkiye güneydoğusunu yer aldığı Nil'den Fırat'a kadar 'Büyük İsrail' devletinin kurulması karar verildi
4 Aralık - Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasındaki savaş durumunu sona erdiren İstanbul Antlaşması imzalandı.
Tarihi bilinmeyenler
Ernest Rutherford, uranyumun alfa ve beta ışını yaydığını açıkladı.
Alman kimyager Felix Hoffmann sentetik asetil salisilik asit üretmeyi başardı. Bu madde Bayer tarafından Aspirin adıyla ilaç olarak satılmaya başlandı.
Doğumlar
Ocak
23 Ocak - Subhas Chandra Bose, Hindistanlı siyasetçi
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
12 Haziran - Anthony Eden, Büyük Britanyalı siyasetçi (ö. 1977)
13 Haziran - Paavo Nurmi, Fin atlet (ö. 1973)
Temmuz
Ağustos
11 Ağustos - Enid Blyton, İngiliz yazar
Eylül
8 Eylül - Jimmie Rodgers, Amerikalı halk müziği şarkıcısı (ö. 1933)
Ekim
Kasım
Aralık
16 Aralık - Hasan Âli Yücel, Türk yazar, eski MEB bakanı
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Mehmet Zahid Kotku, İslam âlimi, Nakşibendi şeyhi (ö. 13 Kasım 1980, İstanbul).
Şevket Süreyya Aydemir, Türk yazar, tarihçi, iktisatçı, düşün adamı.
Vedat Nedim Tör, Türk siyasetçi, yazar ve gazeteci.
Ölümler
3 Nisan - Johannes Brahms, Alman besteci (d. 1833)
17 Aralık - Alphonse Daudet, Fransız yazar (d. 1840)
|
2265
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1898
|
1898
|
Olaylar
Paris Antlaşması imzalandı, ABD Hawaii'yi topraklarına kattı.
Tarihi bilinmeyenler
İlk endoskopik ışınlama deneyleri yapılmıştır
Doğumlar
7 Ocak - Al Bowlly, şarkıcı,Jaz gitaristi,kompozitör (ö. 1941)
3 Şubat - Alvar Aalto, Fin mimar (ö. 1976)
17 Şubat - Eero Berg, Fin atlet (ö. 1969)
20 Şubat - Enzo Ferrari, İtalyan yarış piloti ve Ferrari'nin kurucusu (ö.1988)
21 Kasım - René Magritte, Belçikalı ressam (ö. 1967)
Ölümler
20 Eylül - Heinrich Theodor Fontane, Alman eczacı ve yazar (d. 1819).
|
2266
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1899
|
1899
|
Olaylar
1 Ocak - Küba'da İspanyol egemenliği sona erdi.
21 Ocak - Opel, Almanya'da kuruldu.
? - İlk kanser radyoterapisi yapılmıştır. 1899'a kadar İngiliz fizikçisi William Crookes'un geliştirdiği Crookes tüpleri kullanılırken bu tarihten itibaren gazlı röntgen tüpleri kullanılmaya başlanmıştır.
11 Temmuz - Fiat, ilk arabasını 1899 yılında üretti.
? - Birleşik Krallık, bir Osmanlı toprağı olan Kuveyt'i işgal etmiştir.
Doğumlar
10 Şubat - Cevdet Sunay, Türkiye Cumhuriyeti 5. cumhurbaşkanı (ö. 1982).
8 Mayıs - Friedrich Hayek, Avusturyalı ekonomist, Nobel Ödülü sahibidir (ö. 1992)
5 Haziran - Federico Garcia Lorca, İspanyol şair (ö. 1936).
14 Haziran - Yasunari Kavabata, Japon yazar (ö. 16 Nisan 1972)
26 Haziran - Elvy Kalep, Eston pilot ve sanatçı (ö. 1989)
1 Temmuz - Charles Laughton, oyuncu (ö. 15 Aralık 1962)
24 Ağustos - Jorge Luis Borges, Arjantinli yazar (ö. 1986)
16 Aralık - Noël Coward, İngiliz oyuncu ve yazar (ö. 26 Mart 1973).
Ölümler
3 Haziran - Johann Strauss II, Avusturyalı besteci (d. 1825)
Ayrıca
1899'da Osmanlı İmparatorluğu
|
2267
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1900
|
1900
|
1900 yılı dini liderler listesi
1900 yılı devlet liderleri listesi
Olaylar
1 Ocak - Nijerya Birleşik Krallık himayesi altına girdi.
2 Ocak -
İlk Elektrikli otobüs New York şehrinde çalıştırılmaya başladı.
John Hay Çin ile ticareti arttırmak için Açık Kapı Politikasını ilan etti.
Chicago Kanalı açıldı.
3 Ocak - İngiliz Kraliyet Yatları, Victoria ve Albert limandan ayrıldı.
9 Ocak - Mısır'da ilk tren Kahire - Hartum demiryolu tamamlandı ve ilk tren yolculuğu gerçekleştirildi.
25 Ocak - Ölen Çin imparatoru yerine 9 yaşındaki prens Pu-Yi tahta çıktı.
9 Şubat - Amerikalı Dwight Filly Davis, Davis kupası tenis turnuvasını başlattı.
27 Şubat - Birleşik Krallık'ta İşçi Partisi kuruldu.
28 Şubat - Boer savaşı başladı.
13 Mart - General Roberts, Blomfontein'i aldı
12 Haziran - Alman Donanması'nın güçlendirilmesi kararlaştırıldı. Birleşik Krallık ve Alman İmparatorluğu arasında silahlanma yarışı başladı
13 Haziran - Boxer İsyanı. Çin'deki ulusal güçler isyan ederek, yabancı temsilcilikleri kuşattılar. İsyan hareketi uluslararası güçler tarafından bastırıldı
14 Haziran - Hawaii Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
20 Haziran - Tarihe Boxer Ayaklanması olarak geçen, Çin'deki bütün yabancıları ülkeden çıkarmayı amaçlayan ve devletçe de desteklenen köylü ayaklanması başladı. Elçiler, aileleri, elçilik görevlileri ve yüzlerce Hristiyan, elçilik binaları ve Pekin'deki katolik katedralinde mahsur kaldı. Ayaklanma 7 Eylül 1901'de sona erdi.
2 Temmuz - Kont Zeppelin tarafından yapılan ilk güdümlü Zeplin uçtu.
19 Temmuz - Dünyanın ilk metrosu Paris'te hizmete girdi.
25 Ekim - Transvaal, Birleşik Krallık tarafından ilhak edildi.
3 Kasım - Panama Kolombiya'dan ayrıldı.
14 Aralık - Bilim insanı Max Planck, kuantum teorisini Berlin Fizik Birliği'nde sundu.
20 Aralık - İtalya, Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp egemenliğinin devam edeceğine dair garanti verdi.
Tarihi bilinmeyenler
İngiliz arkeolog Arthur John Evans'ın Girit Adası'nda başlattığı kazılarda, Ege'deki en eski uygarlık olan Minos'un başkentindeki Knossos Sarayı bulundu.
Dünya nüfusu
Dünya nüfusu: 1.650.000.000
Afrika: 133.000.000
Asya: 947.000.000
Japonya: aşağı-yukarı 45.000.000
Avrupa: 408.000.000
Latin Amerika: 74.000.000
Kuzey Amerika: 82.000.000
Avustralya ve Okyanusya: 6.000.000
Doğumlar
Ocak
5 Ocak – Yves Tanguy, Fransız ressam (ö. 1955)
15 Ocak – Aristotle Onassis, Yunan iş insanı
24 Ocak – Theodosius Dobzhansky, Ukraynalı genetikçi ve evrim biyoloğu (ö. 1975)
Şubat
4 Şubat – Jacques Prévert, Fransız şair ve senarist (ö. 1977)
5 Şubat – Adlai Stevenson, Amerikalı siyasetçi (ö. 1965)
9 Şubat - Andrey Dulson, Sovyet bilim insanı (ö. 1973)
11 Şubat – Hans-Georg Gadamer, Alman felsefeci (ö. 2002)
19 Şubat – Giorgos Seferis, Yunan yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibidir (ö. 1971)
22 Şubat – Luis Buñuel, İspanyol film yönetmeni (ö. 1983)
Mart
13 Mart – Giorgos Seferis, Yunan şair, Nobel Edebiyat Ödülü sahibidir (ö. 1971)
19 Mart – Frédéric Joliot, Fransız fizikçi, Nobel Kimya Ödülü sahibidir (ö. 1958)
17 Mart – Manuel Plaza, Şilili sporcu (ö. 1969)
23 Mart – Erich Fromm, Almanya doğumlu Amerikalı psikanalist ve sosyolog (ö. 1980)
Nisan
5 Nisan – Spencer Tracy, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1967)
21 Nisan – Hans Fritzsche, Alman Nazi subayı (ö. 1953)
25 Nisan – Wolfgang Ernst Pauli, Avusturyalı fizikçi, Nobel Fizik Ödülü sahibidir (ö. 1958)
26 Nisan – Charles Richter, Amerikalı jeofizikçi ve mucit (ö. 1985)
28 Nisan – Maurice Thorez, Fransız Komünist Partisi'nin lideri (ö. 1964)
Mayıs
1 Mayıs – Ignazio Silone, İtalyan yazar (ö. 22 Ağustos 1978)
5 Mayıs – Paul Baumgarten, Alman mimar (ö. 1984)
12 Mayıs – Helene Weigel, Avusturyalı oyuncu (ö. 1971)
17 Mayıs – Ruhullah Humeyni, İran dini ve siyasi lideri (ö. 1989)
23 Mayıs – Hans Frank, Alman Nazi subayı (ö. 1946)
Haziran
5 Haziran – Dennis Gabor, Macar asıllı İngiliz fizikçi, elektrik mühendisi ve mucit (ö. 1979)
17 Haziran – Martin Bormann, Alman Nazi subayı (ö. 1945)
25 Haziran – Louis Mountbatten, Hindistan'ın son genel valisi olan İngiliz devlet adamı (ö. 1979)
29 Haziran – Antoine de Saint-Exupery, Fransız pilot ve yazar (ö. 1944)
Temmuz
4 Temmuz – Robert Desnos, Fransız şair (ö. 1945)
18 Temmuz – Nathalie Sarraute, Rus asıllı Fransız yazar (ö. 19 Ekim 1999)
29 Haziran – Eyvind Johnson, İsveçli yazar (ö. 1976)
Ağustos
4 Ağustos – Elizabeth Bowes-Lyon, II. Elizabethin annesi, VI. Georgeun da eşidir (ö. 2002)
9 Ağustos - Boris Bajanov, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Politbürosu sekreteri ve 1923-1925 yılları arasında Josef Stalin'in sekreteri (ö. 1982)
19 Ağustos – Gilbert Ryle, İngiliz filozofu (ö. 1976)
25 Ağustos – Hans Adolf Krebs, Alman doktor ve biyokimyacı (ö. 1981)
Eylül
3 Eylül – Urho Kekkonen, Finlandiya başbakanı ve devlet başkanı (ö. 1986)
7 Eylül - Giuseppe Zangara, ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt'e başarısız suikast girişimiyle tanınan suikastçı (ö. 1933)
8 Eylül
Tilly Devine, İngiliz-Avusturalyalı mafya patronu (ö. 1970)
Miha Marinko, Sloven eski başbakan (ö. 1983)
Ekim
7 Ekim – Heinrich Himmler, Alman Nazi subayı ve SS lideri (ö. 1945)
Kasım
3 Kasım – Adolf Dassler Adidas firmasının kurucusudur (ö. (1978)
8 Kasım – Margaret Mitchell, Amerikalı yazar (ö. 1949)
14 Kasım – Aaron Copland, Amerikalı besteci (ö. 1990)
25 Kasım – Rudolf Höß, Alman Nazi subayı (ö. 1947)
Aralık
3 Aralık – Richard Kuhn, Alman biyokimyacı (ö. 1967)
Ölümler
Ocak-Haziran
20 Ocak – John Ruskin, İngiliz yazar ve eleştirmen (d. 1819)
6 Mart – Gottlieb Daimler, petrol gazıyla çalışan hafif motorun kaşifi Alman mühendis (d. 1834)
5 Nisan - Joseph Louis François Bertrand, Fransız matematikçi (d. 1822)
12 Nisan – James Richard Cocke, Amerikalı doktor, tıbbi terapinin öncülerindendir (d. 1863).
2 Haziran – Samori Ture, Müslüman reformcu ve askeri önder (d. 1830)
3 Haziran – Mary Kingsley, İngiliz yazar ve kâşif (d. 1862)
Temmuz-Aralık
29 Temmuz – I. Umberto, Savoya dükü ve İtalya kralı (d. 1844)
7 Ağustos – Wilhelm Liebknecht, Almanya Sosyal Demokrat Partisi kurucularından (d. 1826)
12 Ağustos – Wilhelm Steinitz, Avusturyalı satranç oyuncusu (d. 1836)
25 Ağustos – Friedrich Nietzsche, Alman filozof ve yazar (d. 1844)
30 Kasım – Oscar Wilde, İrlandalı yazar, şair, filozof (d. 1854)
Ayrıca bakınız
|
2268
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1901
|
1901
|
1901 (MCMI), 20. yüzyılın ilk yılıdır.
Olaylar
1 Ocak
20. yüzyıl başlamıştır.
Avustralya'nın daki Britany kolonileri federasyonlaşarak tek bir çatı altında birleşti.
Nijerya, İngiliz himayesine girdi.
Pentakostalizm mezhebi, Topeka, Kansas'ta Bethel Bible College'de ilk ayin sonrası kurulmuş oldu.
24 Haziran - Pablo Picasso'nun eserleri ilk defa sergilendi.
14 Eylül - Amerika Birleşik Devletleri'nin 25. Başkanı William McKinley, Leon Czolgosz adlı bir terörist tarafından öldürüldü.
5 Kasım - Fransızlar, Osmanlı devletinden alacakları olan 500 bin altın ödeninceye kadar Midilli adasını işgal ettiler.
9 Kasım - Mehmed Said Paşa 6. defa sadrazam oldu.
10 Aralık
İsveç Kralı ve Norveç Parlamentosu Nobel Komitesi ilk Nobel Ödüllerini dağıttı. Kızılhaç'ın kurucusu Isviçreli Jean Henry Dunant'a Nobel Barış Ödülü verildi.
X ışınlarını keşfeden ve tıp dünyasında yeni bir çığır açan Alman fizikçi Wilhelm Conrad Röntgen Nobel Fizik Ödülüne layık görüldü.
12 Aralık - İtalyan kâşif Gugliemo Marconi, telsizle ilk bağlantıyı kurmayı başararak, Atlantik çevresinde mesaj yolladı.
Doğumlar
Ocak–Şubat
1 Ocak – Julia Bathory, Macar cam sanatçısı (ö. 2000)
3 Ocak – Ngo Dinh Diem, Güney Vietnam'ın ilk başbakanı (ö. 1963)
4 Ocak – CLR James, Trinidad doğumlu gazeteci ve yazar (ö. 1989)
9 Ocak – Chic Young, Amerikalı çizer (ö. 1973)
11 Ocak – Kwon Ki-ok, Koreli pilot (ö. 1988)
13 Ocak
A. B. Guthrie, American tarihçi ve yazar (ö. 1991)
Mieczysław Żywczyński, Polonyalı tarihçi (ö. 1978)
14 Ocak
Bebe Daniels, Amerikalı oyuncu (ö. 1971)
Alfred Tarski, Polonyalı matematikçi ve siyasetçi (ö. 1983)
16 Ocak
Fulgencio Batista, Kübalı siyasetci (ö. 1973)
Frank Zamboni, Amerikalı mucit (ö. 1988)
20 Ocak – Mohammed Naguib, Mısır'ın ilk devlet başkanı (ö. 1984)
21 Ocak – Marcellus Boss, Amerikalı politikacı (ö. 1967)
24 Ocak
Hans Erich Apostel, Avusturyalı besteci (ö. 1972)
Harry Calder, Güney Afrikalı kriket oyuncusu (ö. 1995)
26 Ocak – Stuart Symington, Amerikalı politikacı (ö. 1988)
27 Ocak – Art Rooney, Amerikalı sporcu (d. 1988)
29 Ocak – E. P. Taylor, Kanadalı iş insanı (ö. 1989)
30 Ocak – Rudolf Caracciola, Alman yarış arabası pilotu (ö. 1959)
1 Şubat
Frank Buckles, I. Dünya Savaşı'nın Amerikalı yaşayan son gazisi (ö. 2011)
Clark Gable, Amerikalı aktör (ö. 1960)
2 Şubat – Jascha Heifetz, Litvanyalı müzisyen (ö. 1987)
10 Şubat – Stella Adler, Amerikalı oyuncu (ö. 1992)
15 Şubat – João Branco Núncio, Portekizli boğa güreşcisi (ö. 1976)
22 Şubat – Mildred Davis, Amerikalı oyuncu (ö. 1969)
25 Şubat – Zeppo Marx, Amerikalı komedyen (ö. 1979)
27 Şubat – Horatio Luro, Arjantinli yarış atı çalıştırısı (ö. 1991)
28 Şubat – Linus Pauling, Amerikalı kuantum kimyageri ve biyokimyager, Nobel Kimya Ödülü ve Nobel Barış Ödülü sahibidir (ö. 1994)
Mart–Nisan
3 Mart – Claude Choules, İngiliz Birinci Dünya Savaşı gazisi
4 Mart
Charles Goren, Amerikalı briç oyuncusu (ö. 1991)
Jean Joseph Rabearivelo, Fransız şair (ö. 1937)
17 Mart – Alfred Newman, Amerikalı besteci (d. 1970)
21 Mart
Karl Arnold, Alman politikacı (d. 1958)
Carmelita Geraghty, Amerikalı aktris (d. 1966)
22 Mart – Greta Kempton, Amerikalı sanatçı (d. 1991)
24 Mart – Ub Iwerks, Amerikalı çizer (d. 1971)
27 Mart
Carl Barks, Amerikalı çizer (d. 2000)
Erich Ollenhauer, Alman politikacı (d. 1963)
Eisaku Sato, Japonya Başbakanı, Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1975)
Kenneth Slessor, Avustralyalı şair (d. 1971)
28 Mart – Jack Weil, Amerikalı girişimci (d. 2008)
1 Nisan – Whittaker Chambers, Amerikalı casus (d. 1961)
15 Nisan – Joe Davis, İngiliz bilardo oyuncusu (d. 1978)
16 Nisan - Nikolay Pavloviç Akimov, Sovyet tasarımcı ve tiyatro yönetmeni (ö. 1968)
18 Nisan – Al Lewis, Amerikalı şarkı yazarı (d. 1967)
29 Nisan – Hirohito, Japon imparatoru (d. 1989)
30 Nisan – Simon Kuznets, Ukraynalı ekonomist, Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1985)
Mayıs–Haziran
7 Mayıs – Gary Cooper, Amerikalı aktör (ö. 1961)
17 Mayıs – Werner Egk, Alman besteci (ö. 1983)
18 Mayıs – Vincent du Vigneaud, Amerikalı kimyacı, Nobel Kimya Ödülü sahibidir (ö. 1978)
20 Mayıs – Max Euwe, Hollandalı satranç oyuncusu (ö. 1981)
21 Mayıs
Manfred Aschner, Almanya doğumlu İsrailli mikrobiyolojist and entomoljist (ö. 1989)
Horace Heidt, Amerikalı piyanist (ö. 1986)
Sam Jaffe, Amerikalı film yapımcısı (d. 2000)
Suzanne Lilar, Belçikalı deneme yazarı, romancı, oyun yazarı (ö. 1992)
25 Mayıs – Antônio de Alcântara Machado, Brezilyalı romancı (ö. 1935)
31 Mayıs – Alfredo Antonini, Amerikalı şef ve besteci (ö. 1983)
3 Haziran – Chang Hsüeh-liang, Çinli askeri lider (ö. 2001)
6 Haziran – Sukarno, Endonezya'nın ilk devlet başkanı (ö. 1970)
13 Haziran – Tage Erlander, İsveçli politikacı (sosyal demokrat), 1946–1969 yılları arasında başbakanlık yapmıştır (ö. 1985)
18 Haziran – Anastasia Nicolaievna Romanova, Rus prensesi (ö. 1918)
23 Haziran – Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk yazar (ö. 1962)
24 Haziran – Harry Partch, Amerikalı besteci (ö. 1974)
29 Haziran – Nelson Eddy, Amerikalı şarkıcı ve aktör (ö. 1967)
Temmuz–Ağustos
7 Temmuz – Eiji Tsuburaya, Japon yönetmen (ö. 1970)
9 Temmuz – Barbara Cartland, İngiliz roman yazarı (ö. 2000)
15 Temmuz – Nicola Abbagnano, İtalyan varoluşçu felsefeci (ö. 1990)
17 Temmuz – Bruno Jasieński, Polonyalı şair (ö. 1938)
21 Temmuz – Albert Hamilton Gordon, Amerikalı iş insanı (ö. 2009)
31 Temmuz – Jean Dubuffet, Fransız ressam (ö. 1985)
1 Ağustos – Francisco Guilledo, Filipinli boksör (ö. 1925)
4 Ağustos – Louis Armstrong, Amerikalı müzisyen (ö. 1971)
8 Ağustos – Ernest Lawrence, Amerikalı fizikçi, Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1958)
10 Ağustos – Franco Rasetti, İtalyan bilim insanı (ö. 2001)
18 Ağustos – Jean Guitton, Fransız yazar (ö. 1999)
20 Ağustos – Salvatore Quasimodo, İtalyan yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibidir (ö. 1968)
26 Ağustos
Maxwell Taylor, Amerikalı general (ö. 1987)
Chen Yi, Çinli komutan ve siyasetçi (ö. 1972)
30 Ağustos – John Gunther, Amerikalı yazar (ö. 1970)
Eylül–Ekim
8 Eylül - Hendrik Frensch Verwoerd, Güney Afrika Başbakanı (ö. 1966)
9 Eylül
Jürgen Wagner, Alman general (ö. 1947)
James Blades, İngiliz perküsyoncu (ö. 1999)
12 Eylül
Ben Blue, Kanada doğumlu aktör (ö. 1975)
Shmuel Horowitz, Rus asıllı İsrailli ziraat mühendisi (ö. 1999)
15 Eylül – Donald Bailey, İngiliz inşaat mühendisi (ö. 1985)
22 Eylül – Charles B. Huggins, Kanada doğumlu kanser araştırmacısı, Nobel Tıp Ödülü sahibidir (ö. 1997)
23 Eylül – Jaroslav Seifert, Çek yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1986)
24 Eylül – Gerald Warner Brace, Amerikalı yazar (ö. 1978)
26 Eylül – George Raft, Amerikalı film oyuncusu (ö. 1980)
28 Eylül
Ed Sullivan, Amerikalı iş insanı (ö. 1974)
William S. Paley, Amerikalı iş insanı (ö. 1990)
29 Eylül
Enrico Fermi, İtalyan fizikçi, Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1954)
Lanza del Vasto, İtalyan filozof, şair ve aktivist (ö. 1981)
Ekim 2 – Alice Prin, Fransız şarkıcı (ö. 1953)
Ekim 10 – Alberto Giacometti, İsveeçli heykeltıraş (ö. 1966)
Ekim 24 – Gilda Gray, Polonya doğumlu aktris (ö. 1959)
Kasım – Aralık
3 Kasım
André Malraux, Fransız romancı, sanat tarihçisi ve devlet adamı (ö. 1976)
III. Léopold, Belçika kralı (ö. 1983)
4 Kasım – Masako Nashimoto, Kore prensesi (ö. 1989)
7 Kasım – Norah McGuinness, İrlandalı ressam (ö. 1980)
17 Kasım – Lee Strasberg, Amerikalı tiyatro yönetmeni ve aktör (ö. 17 Şubat 1982)
18 Kasım – George Gallup, Amerikalı istatikçi (ö. 1984)
22 Kasım – Joaquin Rodrigo, İspanyol besteci (ö. 1999)
28 Kasım – Walter Havighurst, Amerikalı eleştirmen ve roman yazarı (ö. 1994)
29 Kasım – Mildred Harris, Amerikalı aktris (ö. 1944)
5 Aralık
Milton Erickson, Amerikalı psychiatrist (ö. 1980)
Walt Disney, Amerikalı iş insanı (ö. 1966)
Werner Heisenberg, Alman fizikçi, Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1976)
16 Aralık – Margaret Mead, Amerikalı cultural anthropologist (ö. 1978)
19 Aralık – Rudolf Hell, Alman mucit (ö. 2002)
25 Aralık – Prenses Alice (ö. 2004)
27 Aralık – Marlene Dietrich, Alman sinema oyuncusu ve şarkıcı (ö. 1992)
31 Aralık – Karl-August Fagerholm, Finlandiya başbakanı (ö. 1984)
Tarihi bilinmeyen
Nadejda Alliluyeva-Stalina; Josef Stalin'in ikinci eşi (ö. 1932)
Ölümler
Ocak–Temmuz
1 Ocak – Ignatius L. Donnelly, Amerikalı politikacı ve yazar (d. 1831)
8 Ocak – John Barry, Victoria Haçı sahibi İrlandalı (d. 1873)
10 Ocak – James Dickson, Queensland başbakanı, Avustralya Savunma Bakanı (d. 1832
11 Ocak – Vasily Kalinnikov, Rus besteci (d. 1866)
14 Ocak – Víctor Balaguer, İspanyol politikacı ve yazar (d. 1824)
16 Ocak
Arnold Böcklin, İsveçli oyuncu (d. 1827)
Mahadev Govind Ranade, Hint reformcu (d. 1842)
21 Ocak – Elisha Gray, Amerikalı mucit (d. 1835)
22 Ocak – Kraliçe Victoria, Birleşik Krallık Kraliçesi ve Hindistan İmparatoriçesi (d. 1819)
27 Ocak – Giuseppe Verdi, İtalyan besteci (d. 1813)
31 Ocak - Peter Andreas Blix, Norveçli mimar ve mühendis (d. 1831)
11 Şubat – I. Milan, Sırbistan kralı (d. 1854)
22 Şubat – George Francis FitzGerald, İrlandalı matematikçi (d. 1851)
26 Şubat – Lucyna Ćwierczakiewiczowa, Polonyalı yazar (d. 1829)
13 Mart – Benjamin Harrison, 23. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (d. 1833)
3 Nisan – Richard D'Oyly Carte, İngiliz menajer (d. 1844)
19 Nisan – Alfred Horatio Belo, Amerikalı iş insanı ve gazeteci (d. 1839)
1 Mayıs – Lewis Waterman, Amerikalı mucit ve iş insanı (d. 1837)
5 Mayıs – Axel Wilhelm Eriksson, İsveçli güney batı Afrika yerleşimcisi ve ticaret adamı (d. 1846)
22 Mayıs – Gaetano Bresci İtalyan anarşist ve katil (d. 1869)
24 Mayıs – Charlotte Mary Yonge, İngiliz roman yazarı (d. 1823)
2 Haziran – George Leslie Mackay, Kanadalı misyoner (d. 1844)
9 Haziran – Walter Besant, İngiliz yazar (d. 1836)
Temmuz–Aralık
4 Temmuz – Johannes Schmidt, Alman dilbilimci (d. 1843)
6 Temmuz – Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst, Alman imparatorluk şansölyesi (d. 1819)
7 Temmuz – Johanna Spyri, Heidi'nin yazarı İsviçreli yazar (d. 1827)
5 Ağustos – Victoria; Alman prensesi (d. 1840)
12 Ağustos – Francesco Crispi, İtalya eski başbakanı (d. 1819)
24 Ağustos – Clara Maass, Amerikalı hemşire (d. 1876)
5 Eylül – Ignacij Klemenčič, Sloven fizikçi (d. 1853)
9 Eylül – Henri de Toulouse-Lautrec, Fransız ressam (d. 1864)
14 Eylül – William McKinley, ABD'nin 25. başkanı (d. 1843)
1 Ekim – Abdurrahman Han, Afganistan emiri (d. 1844)
10 Ekim – Lorenzo Snow, Mormon lideri (d. 1814)
19 Ekim – Carl Frederik Tietgen, Danimarkalı sanayici (d. 1829)
29 Ekim – Leon Czolgosz, ABD eski başkanlarından William McKinley'in suikastçısı (d. 1873)
7 Kasım – Li Hongzhang, Çinli general (d. 1823)
27 Kasım – Clement Studebaker, Amerikalı sanayici (d. 1831)
30 Kasım – Edward John Eyre, İngiliz kâşif (d. 1815)
1 Aralık – George Lohmann, İngiliz kriket oyuncusu (d. 1865)
1901 Nobel ödülünü kazananlar
Barış – Jean Henry Dunant ve Frédéric Passy
Edebiyat – Sully Prudhomme
Fizik – Wilhelm Conrad Röntgen
Kimya – Jacobus Henricus van 't Hoff
Tıp – Emil Adolf von Behring
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Appleton's Annual Cyclopedia...1901 (1902); dijital versiyon
|
2269
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1902
|
1902
|
1902 (MCMII) çarşamba günü başlayan bir yıldır.
Olaylar
30 Ocak - Birleşik Krallık - Japonya Dayanışma antlaşması imzalandı.
26 Mart - Britanya İmparatorluğu'nun kurucularından Cecil Rhodes öldü.
8 Mayıs - Martinik'te Pele Yanardağı patladı: 30 bin kişi öldü.
20 Mayıs - 1889 yılında İspanya- Amerika savaşı sonrasında Amerika Birleşik Devletleri'ne devredilen Küba bağımsızlığını ilan etti.
31 Mayıs - Vereeniging Antlaşması ile II. Boer Savaşı sona erdi.
22 Ağustos - Çin ile Kırgızistan sınırında meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki bir depremde 10.000 kişi öldü.
10 Aralık - Nil üzerindeki Asvan Barajı açıldı.
19 Aralık- İngiliz, Alman ve İtalyan donanmaları, borçlarını ödemeyen Venezuela Donanması'nı kuşatma altına aldı.
Tarihi bilinmeyenler
İrlanda Bağımsızlık Hareketi Sinn Fein kuruldu.
Real Madrid Futbol Kulübü Kuruldu.
Güney Afrika da Boer Savaşı sona erdi.
Doğumlar
Ocak
8 Ocak - Georgi Malenkov, Stalin'in yakın çalışma arkadaşlarından olan Sovyet devlet adamı ve Komünist Parti görevlisi (ö. 1988)
20 Ocak - Ernst Hirsch, hukukçu (ö. 1985)
Şubat
20 Şubat - Ansel Adams, Amerikalı fotoğrafçı (ö. 1984)
27 Şubat - John Steinbeck, Amerikalı yazar (ö. 1968)
Mart
5 Mart - Edita Morris, İsveçli-Amerikalı yazar (ö. 1988)
17 Mart - Bobby Jones, Amerikalı amatör golfçü.
27 Mart - Aleksandr Kotikov, II. Dünya Savaşı sonrası 1956-1950 yılları arasında Berlin'den sorumlu askeri yetkili olan Sovyet tümgeneral (ö. 1981)
29 Mart - Marcel Aymé, Fransız yazar.
Mayıs
21 Mayıs - Marcel Breuer, Amerikalı mimar ve tasarımcı.
Haziran
Temmuz
28 Temmuz- Karl Popper
Ağustos
24 Ağustos - Fernand Braudel, Fransız tarihçi (ö. 1985)
Eylül
Ekim
24 Ekim - Oronzo Reale, İtalyan hukukçu ve siyasetçi (ö. 1988)
Aralık
Ölümler
18 Şubat - Albert Bierstadt, Amerikalı ressam (d. 1830)
26 Mart - Cecil Rhodes, Britanyalı imperialist (d. 1853)
6 Mayıs
Bret Harte, Amerikalı writer (d. 1836)
William T. Sampson, Amerikalı amiral (d. 1840)
8 Ağustos - James Tissot, Fransız sanatçı (d. 1836)
26 Eylül - Levi Strauss, ilk Blue Jean fabrikasını kuran kişidir (d. 1829)
29 Eylül - Émile Zola, Fransız yazar (d. 1840)
23 Kasım - Walter Reed, Amerikalı asker hekimi (d. 1851)
7 Aralık - Thomas Nast, Amerikalı karikatürist ve editoryal çizgi film çizeri (d. 1840)
1902 Nobel ödülünü kazananlar
Barış – Élie Ducommun ve Charles Albert Gobat
Edebiyat – Christian Matthias Theodor Mommsen
Fizik – Hendrik Antoon Lorentz ve Pieter Zeeman
Kimya – Hermann Emil Fischer
Tıp – Ronald Ross
|
2270
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1903
|
1903
|
Olaylar
7 Şubat - Osmanlı Makedonya'daki ayaklanmaları bastırmak için bölgeye yeni kuvvetler sevk etti.
3 Mart - Beşiktaş JK kuruldu.
12 Nisan - 12 Nisan 1903 Ay tutulması gerçekleşti.
14 Nisan - Bulgar komiteciler Manastır yakınındaki bir Türk köyünü basarak çocuk kadın ve erkek 165 kişiyi öldürdü.
24 Nisan - Malazgirt'te meydana gelen depremde 2626 kişi öldü.
28 Mayıs - İstanbul depreminde 2000 kişi öldü.
16 Haziran - Ford Motor Company, Henry Ford tarafından on iki yatırımcıdan sağlanan 28.000 $ sermayeyle kuruldu.
19 Temmuz - Bisikletle ilk Fransa - Almanya turu atıldı.
11 Ağustos - Fransa'da Paris metrosunda çıkan yangında 84 kişi öldü.
17 Eylül - Türk kuvvetleri Makedonya'daki isyanı bastırdı.
3 Kasım - Panama, Amerika Birleşik Devletleri'nin desteğiyle Kolombiya'dan bağımsızlığını ilan etti.
17 Kasım - Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi, Londra'da yaptığı toplantı sonunda Menşevikler ve Bolşevikler olarak ikiye ayrıldı.
10 Aralık - Henri Becquerel, Pierre Curie ve eşi Marie Curie Nobel fizik ödüllerini aldılar.
13 Aralık - İtalyan asıllı Amerikalı dondurma satıcısı Italo Marcioni, ilk dondurma külahının patentini aldı.
17 Aralık - Modern havacılığın başlangıcı: Amerika Birleşik Devletleri'nde Orville ve Wilbur Wright kardeşler ilk kez motorlu bir uçak uçurdular.
Tarihi bilinmeyenler
Amerikalı W. Read sarıhumma virüsünü buldu.
İvan Pavlov, şartlı refleks çalışmalarını tanıttı. Bu araştırma Pavlov'un köpeği örneğiyle özdeşleşti.
Aralık - Uranyumun radyoaktivite etkisi bulundu.
Amerika'nın ve Dünya'nın en büyük motosiklet üreticisi olan Harley-Davidson Motor Company kuruldu.
Doğumlar
2 Ocak - Kane Tanaka, Dünya'nın en yaşlı insanı (ö. 2022)
13 Şubat - Georges Simenon, Belçikalı polisiye yazarı (ö. 1989)
24 Mart - Adolf Butenandt, Alman biyokimyacı (ö. 1995)
15 Mayıs - Maria Reiche, Almanya doğumlu matematikçi ve arkeolog (ö. 1998)
29 Mayıs - Bob Hope, Amerikalı komedyen (ö. 2003)
6 Haziran - Aram İlyiç Haçaturyan, Ermeni besteci (ö. 1978)
15 Ağustos - Fahri Korutürk, Türkiye Cumhuriyeti 6.cumhurbaşkanı (ö.1987)
1 Ekim - Vladimir Horowitz (ö. 1989)
7 Kasım - Konrad Lorenz, Avusturyalı etoloji uzmanı
5 Aralık - Johannes Heesters, Hollandalı aktör, şarkıcı ve komedyen
Ölümler
28 Nisan - J. Willard Gibbs, Amerikalı bilim insanı (d.1839)
8 Mayıs - Paul Gaugin, Fransız ressam (d. 1848)
12 Temmuz - Axel Ohlin, İsveçli zoolog; Arktik ve Antarktika kaşifi (d. 1867)
1903 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik – Antoine Henri Becquerel, Pierre Curie ve Marie Curie
Kimya – Svante August Arrhenius
Tıp – Niels Ryberg Finsen
Edebiyat – Bjørnstjerne Bjørnson
Barış – William Randal Cremer
|
2271
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1904
|
1904
|
1904 (MCMIV) cuma günü başlayan bir artık yıldır.
Olaylar
7 Ocak - Telgrafta tehlike kodu olarak CQD kullanılmaya başladı, 2 yıl sonra SOS ile değiştirilecektir.
8 - 9 Şubat - Port Artur Baskını
10 Şubat - Japonya, Rusya'ya savaş ilan etti.
23 Şubat - ABD, 10 milyon dolara Panama Kanal Bölgesi'nin kontrolünü ele geçirdi.
21 Mayıs - Uluslararası Futbol Federasyonu, FIFA kuruldu.
21 Temmuz - Transsibirya demiryolu hattı (8.314 km) tamamlandı.
3 Ağustos - Francis Younghusband komutasındaki İngiliz kuvvetleri, Tibet'in başkenti Lhasa'yı ele geçirdi.
27 Ekim - New York metrosu ilk seferini yaptı.
Tarihi bilinmeyenler
İskoç elektrik uzmanı John Ambrose Fleming, Birleşik Krallık'ta diyot lambayı tanıtmıştır.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak – Fazal Elahi Çaudhri, Pakistanlı siyasetçi (ö. 1982)
5 Ocak – Jeane Dixon, Amerikalı astrolog (ö. 1997)
18 Ocak – Cary Grant, İngiliz aktör (ö. 1986)
29 Ocak – Arnold Gehlen, Alman filozof (ö. 1976)
Şubat
2 Şubat – Valeri Çkalov, Sovyet test pilotu (ö. 1938)
21 Şubat – Aleksey Kosigin, Sovyetler Birliği Başbakanı (ö. 1980)
Mart
2 Mart – Dr. Seuss, Amerikalı çocuk kitabı yazarı (Şapkadaki Kedi) (ö. 1991)
5 Mart - Karl Rahner, Cizvit, 20. yüzyıldaki en etkili Roma Katolik teologlarından birisidir (ö. 1984)
7 Mart – Reinhard Heydrich, Alman Nazi yetkilisi (ö. 1942)
Nisan
13 Nisan - Yves Congar - Dominikan, Kardinal, 20. yüzyılın en önemli Roma Katolik ilahiyatçılarından biridir (ö. 1995)
Mayıs
11 Mayıs - Salvador Dali, İspanyol sürrealist ressam (ö. 1989)
Haziran
Temmuz
3 Temmuz - Lauri Virtanen, Finlandiyalı atlet (ö. 1982)
Ağustos
21 Ağustos - Count Basie, Amerikalı caz piyanisti ve orkestra şefi
Eylül
16 Eylül - Nikolay Ostrovski, Sovyet yazar (ö. 1936)
Ekim
26 Ekim - Josefina de Vasconcellos, Brezilya asıllı İngiliz heykeltıraş
Kasım
14 Kasım - Dick Powell, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1963)
Aralık
16 Aralık - Banat Batırova, Başkurt milletvekili, Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Sosyalist Emek Kahramanı unvanını kazanan ilk kadın (ö. 1970)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Anatoliy Lavrentyev, 1944-1946 yılları arası Rusya SFSC Dışişleri Halk Komiseri görevi yapan Sovyet diplomat (ö. 1984)
Mohammed Salim, Hint futbolcu (ö. 1980)
Ölümler
9 Nisan - II. Isabel, İspanya kraliçesi (d. 1830)
10 Mayıs - İngiliz kâşif Henry Morton Stanley
3 Temmuz - Siyonizm hareketinin kurucusu Theodor Herzl
5 Temmuz - İbrahim Abay, Kazak şair ve yazar (d.1845)
14 Temmuz - Transvaal devlet başkanı Paul Kruger (d. 1825)
15 Temmuz - Anton Pavloviç Çehov, Rus yazar
29 Ağustos - V. Murat, Osmanlı Devleti 33.Padişahı. (d. 1840)
1904 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik – Lord John Strutt Rayleigh
Kimya – Sir William Ramsay
Tıp – Ivan Petrovich Pavlov
Edebiyat – Frédéric Mistral ve José Echegaray
Barış – Institut de Droit International
|
2272
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1905
|
1905
|
Olaylar
15 Ocak - Sevilla FC kuruldu.
22 Ocak - Rus Devrimi (1905) patlak verdi.
14 Mart - Chelsea FC kuruldu.
18 Mart - 27 Kasım tarihleri arasında Albert Einstein tarafından Annalen der Physik dergisinde, Annus Mirabilis Makaleleri olarak adlandırılan ve modern fiziğin temeline büyük katkı sağlayan 4 makale yayımlanmıştır.
7 Haziran - Norveç, İsveç'ten bağımsızlığını ilan etti.
1 Ekim - Galatasaray SK kuruldu.
Doğumlar
Ocak
4 Ocak - Aristid von Grosse, Alman-Amerikalı kimyager ve akademisyen (ö. 1985)
17 Ocak - Guillermo Stábile, Arjantinli futbolcu (ö. 1966)
Şubat
Mart
22 Mart - Grigori Kozintsev, Sovyet sinema yönetmeni (ö. 1973)
Nisan
Mayıs
14 Mayıs - Jean Daniélou, Kardinal ilan edilen Fransız Cizvit patrolog (ö. 1974)
Haziran
Temmuz
Ağustos
12 Ağustos - Hans Urs van Balthasar, Kardinal, 20. yüzyılın en önemli Roma Katolik düşünür ve ilahiyatçılarından sayılmaktadır (ö. 1988)
Eylül
8 Eylül - T. Keith Glennan, Amerikalı NASA yöneticisi
18 Eylül - Greta Garbo, İsveçli sinema oyuncusu (ö. 1990)
Ekim
Kasım
12 Kasım - Roland Rohn, Alman mimar (ö. 1971)
Aralık
Ölümler
15 Şubat - Lewis Wallace, Amerikan İç Savaşı Birlik kuvvetleri generali, devlet adamı ve yazar (d. 10 Nisan 1827)
24 Mart - Jules Verne, Fransız yazar (d. 1828)
23 Mayıs - Paul Dubois, Fransız heykeltıraş ve ressam. (d. 1829)
17 Aralık - Aleksey Uhtomskiy, Rus devrimci ve Sosyalist Devrimci Parti önderlerinden (d. 1875)
1905 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik - Philipp Eduard Anton von Lenard
Kimya - Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer
Tıp - Robert Koch
Edebiyat - Henryk Sienkiewicz
Barış - Bertha von Suttner
Ayrıca bakınız
1905'te Osmanlı İmparatorluğu
|
2273
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1906
|
1906
|
Olaylar
31 Ocak - Ekvador'da 8.6 büyüklüğünde deprem oldu.
10 Mart - Fransa, Pas-de-Calais'te Courrières şirketine ait maden ocağının dört kuyusunda grizu patlaması yaşandı, 1099 kişi öldü ve yirmi gün sonra 13 kişi sağ çıktı.
18 Nisan, San Fransisco ili, 7.7 büyüklüğünde 50 saniye süren deprem ve onu izleyen yangınlarla yerle bir oldu. 28 bin bina yıkıldı, yaklaşık 500 kişi öldü, 100 bin kişi evsiz kaldı.
16 Ağustos – Şili’de 8.6 büyüklüğünde meydana gelen depremde 20 bin kişi öldü.
18 Eylül - Hong Kong, tayfunla birlikte gelen yüksek dalgalar sonucu yaklaşık 10.000 kişi öldü.
3 Kasım - SOS uluslararası acil yardım sinyali olarak kabul edildi.
10 Aralık - ABD Başkanı Theodore Roosevelt, Rus-Japon savaşındaki barış yanlısı görüşmeleri için nobel barış ödülü ile ödüllendirildi.
24 Aralık - Reginald Fessenden tarafından ilk radyo yayını yapıldı.
26 Aralık - Dünyadaki ilk uzun metrajlı film olan "The Story of the Kelly Gang" gösterime girdi.
Tarihi bilinmeyenler
Finlandiya'da kadınlara oy hakkı verildi. İlk kez bir Avrupa ülkesinde kadınlara oy hakkı verilmiş oldu.
Rus Çarı demokratları yanına alarak, komünistlerle başedebilmek için meşrutiyet ilan etti.
İran'da meşrutiyet ilan edildi.
Doğumlar
Ocak
3 Ocak - Aleksey Stahanov, Stahanovizmin öncüsü olan Sovyetler Birliği madencisi (ö. 1977)
22 Ocak - Robert E. Howard, Amerikalı yazar
Şubat
Mart
21 Mart - Samed Vurgun, Azeri şair.
1 Nisan - Alekzander Sergeyeviç Yakovlev, Rus mühendis ve uçak tasarımcısı (ö. 1989)
13 Nisan - Samuel Beckett (ö. 1989)
29 Nisan - Eugène Ehrhart, Fransız matematikçi (ö. 2000)
Mayıs
8 Mayıs - Roberto Rossellini, İtalyan yönetmen (ö. 1977)
Haziran
22 Haziran - Anne Morrow Lindbergh, Amerikalı yazar ve havacı
Temmuz
14 Temmuz - Olive Borden, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1947)
Ağustos
Eylül
6 Eylül - Luis Federico Leloir, Arjantinli doktor ve biyokimyacı (ö. 1987)
8 Eylül - Fritz Schilgen, Alman atlet (ö. 2005)
9 Eylül - Ali Hadi Bara, Türk heykeltıraş (ö. 1971)
Ekim
Kasım
Aralık
15 Aralık - Edmond Debeaumarché, II. Dünya Savaşında Fransa'daki direnişin önemli isimlerinden (ö. 1959)
30 Aralık - Carol Reed, İngiliz film yönetmeni (ö. 1976)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Ölümler
22 Ekim - Paul Cézanne, Fransız ressam (d. 1839)
1906 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik – J. J. Thomson
Kimya – Henri Moissan
Tıp – Camillo Golgi ve Santiago Ramón y Cajal
Edebiyat – Giosuè Carducci
Barış – Theodore Roosevelt
Ayrıca bakınız
Kaynakça
|
2274
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1907
|
1907
|
Olaylar
Ocak
Şubat
Mart
15 Mart - 16 Mart - Dünyada ilk kez genel oy hakkı uygulanmasıyla 19 adet kadın milletvekili Finlandiya Parlamentosu’na seçildi.
Nisan
Mayıs
3 Mayıs - Fenerbahçe kuruldu.
Haziran
15 Haziran - La Haye İkinci Barış Konferansı 26 ülkenin katılımıyla yapıldı ve savaş hukuku konusunda kararlar alındı.
Temmuz
25 Temmuz - Japonya, Kore’yi işgal ve ilhak etti.
Ağustos
31 Ağustos - Britanya-Rusya Antantı imzalandı.
Eylül
26 Eylül - Yeni Zelanda, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
Ekim
Kasım
13 Kasım - Fransız mucit Paul Cornu ilk motorlu helikopter'i uçurmayı başardı.
Aralık
8 Aralık - II. Oscar'ın ölümü üzerine yerine oğlu V. Gustaf İsveç kralı oldu .
Tarihi bilinmeyenler
Amerika Birleşik Devletleri, İndiana eyaletinde zekâ engelli, sağır ya da körler zorla kısırlaştırılmasını kabul edilen kanun yürürlüğe girdi. Ve dönemin başkanı tarafından direkt uygulandı.
Amerika Birleşik Devletleri merkezli uluslararası bankacılık krizi başladı. Bu kriz esnasında yüzlerce Amerikan bankası battı.
Düyun-u Umumiye için kullanılmak üzere dış alım vergisi %3 arttırıldı.
Borsanın devlet tarafından kontrol edilmemesinin neden olduğu sıkıntıları yok etmek için Esham ve Tahvilat Borsası nizamnamesi çıkarıldı.
Osmanlı Hürriyet Cemiyeti, İttihat ve Terakki Cemiyeti ile birleşti.
Bhutan Krallığı Bağımsız oldu.
Doğumlar
Ocak
3 Ocak - Ray Milland, Galli aktör ve film yönetmeni (ö. 1986)
11 Ocak – Pierre Mendès France, Fransız siyasetçi, 142. Fransa Başbakanı (ö. 1982)
12 Ocak - Sergey Korolyov, Sovyet roket mühendisi, ABD ile SSCB arasında 1950 ve 1960'larda yaşanan Uzay Yarışı sırasında Sovyet uzay araçlarının baş tasarımcısı (ö. 1966)
16 Ocak - Alexander Knox, Kanadalı aktör ve romancı (ö. 1995)
22 Ocak – Dixie Dean, İngiliz futbolcu (ö. 1980)
23 Ocak – Hideki Yukawa, Japon fizikçi, Nobel Ödülü sahibi (ö. 1981)
24 Ocak - Maurice Couve de Murville, Fransa Başbakanı (ö. 1999)
Şubat
5 Şubat - Pierre Pflimlin, Fransız Devlet Adamı ve 1958 yılında görev yapan eski Başbakandır (ö. 2000)
15 Şubat – Cesar Romero, Küba asıllı Amerikalı oyuncu (ö. 1994)
25 Şubat - Sabahattin Ali, Türk yazar (ö. 1948)
20 Şubat - Tony Willman, Amerikan araba yarışçısı.
Mart
8 Mart - Konstantin Karamanlis, Yunan siyaset adamı (ö. 1998)
16 Mart - Arkadi Vasilyev, Sovyet yazar (ö. 1972)
Nisan
29 Nisan - Fred Zinnemann, Avusturyalı-Amerikalı film yönetmeni (ö. 1997)
Mayıs
17 Mayıs - Ilona Elek, Macar eskrimci (ö. 1988)
26 Mayıs - John Wayne, Amerikalı aktör (ö. 1979)
31 Mayıs - Peter Fleming, İngiliz gazeteci, gezgin (ö. 1971)
Haziran
8 Haziran - Aleš Bebler, Sloven, Yugoslav hukukçu, diplomat (ö. 1981)
25 Haziran - Johannes Hans Daniel Jensen, Alman nükleer fizikçi (ö. 1973)
Temmuz
29 Temmuz - Robert J. Braidwood, Amerikalı arkeolog (ö. 2003)
Ağustos
Eylül
7 Eylül - Ahmet Adnan Saygun, Türk Klasik Batı Müziği bestecisi (ö. 1991)
Ekim
2 Ekim - Alexander R. Todd, Baron Todd, Büyük Britanyalı biyokimyager (ö.1997)
30 Ekim - Vladimir Belousov, Rus jeolog ve jeofizikçi
Kasım
14 Kasım - Astrid Lindgren, İsveçli çocuk kitapları yazarı (ö. 2002)
Aralık
15 Aralık - Oscar Niemeyer, Brezilyalı mimar (ö. 2012)
Ölümler
Ocak
3 Ocak - Muzaffereddin Şah, İran Şahı (d. 1853)
13 Ocak - Jakob Hurt, Estonyalı folklorcu, ilahiyatçı ve dilbilimci (d. 1839)
Şubat
2 Şubat – Dmitri Mendeleyev, Rus kimyager (d. 1834)
16 Şubat - Giosuè Carducci, İtalyan yazar, Nobel ödüllü (d. 1835)
26 Şubat - C. W. Alcock, İngiliz futbolcu, futbol hakemi, kriketçi, gazeteci, yazar ve spor yöneticisi (d. 1842)
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
4 Eylül - Edvard Grieg, ünlü Norveçli besteci
7 Eylül - Sully Prudhomme, Nobel Edebiyat Ödüllü Fransız şair.
Ekim
21 Ekim - George Frederick Bodley, Birleşik Krallık kökenli bir mimar. (d. 14 Mart 1827)
Kasım
Aralık
1907 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik – Albert Abraham Michelson
Kimya – Eduard Buchner
Tıp – Charles Louis Alphonse Laveran
Edebiyat – Rudyard Kipling
Barış – Ernesto Teodoro Moneta, Louis Renault
Ayrıca bakınız
|
2275
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1908
|
1908
|
Olaylar
1 Şubat - Portekiz Kralı I. Carlos ve Prens Luis Filipe Lizbon'da öldürüldü.
3 Şubat - Yunanistan spor kulübü olan Panathinaikos, Atina'da kuruldu.
12 Şubat - Dünyanın ilk araba yarışı olan New York - Paris Rallisi başladı.
26 Mayıs - İran'ın Mescid -i Süleyman şehrinde Orta Doğu'daki ilk büyük ticari petrol keşfi yapıldı. Kaynağın hakları Birleşik Krallık tarafından hızla satın alıındı.
13 Haziran - Kadın sporcular ilk kez Olimpiyat Oyunları'na katıldılar.
30 Haziran - Tunguska olayı
1 Ekim - Ford, "Model T" otomobilini satışa sundu.
5 Ekim - Bulgaristan, Osmanlı Devleti'nden bağımsızlığını ilan etti.
7 Ekim - 1898'den beri özerk olan Girit, Yunanistan'a katılma kararı aldı.
14 Kasım - Çin de 2 yaşındaki Pu Yi tahta çıkar.
28 Aralık - Sicilya'nın Messina kentindeki depremde 555 kişi öldü.
Tarihi bilinmeyenler
İnternazionale kuruldu
Panatinahikos kuruldu
Doğumlar
Ocak
9 Ocak - Simone de Beauvoir, Fransız yazar ve düşünür (ö. 1986)
12 Ocak - Jean Delannoy, Fransız film yönetmeni (ö. 2008)
15 Ocak – Edward Teller, Macar–Amerikalı fizikçi (ö. 2003)
22 Ocak - Atahualpa Yupanqui, Arjantinli besteci (ö. 1992)
26 Ocak - Jill Esmond, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1990)
Mart
30 Mart - Andor Endre Gelleri, Macar yazar (ö. 1945)
Nisan
1 Nisan - Abraham Maslow, Amerikalı bilim insanı (ö. 1970)
9 Nisan - Victor Vasarely (Vásárhelyi Győző), Macar asıllı Fransız ressam (ö. 1997)
Mayıs
28 Mayıs - Ian Fleming, İngiliz romancı, James Bond'un yaratıcısı (ö. 1964)
23 Mayıs - Max Abramovitz, Amerikalı bir mimar (ö. 2004)
30 Mayıs - Hannes Alfvén, İsveçli astrofizikçi
Haziran
26 Haziran - Salvador Allende Gossens, Şilili devlet adamı (ö. 1973)
Temmuz
19 Temmuz - Ernest Buckler, Kanadalı roman ve öykü yazarı (ö. 1984)
Ağustos
Eylül
7 Eylül
Merna Kennedy, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1944)
Michael DeBakey, Amerikalı cerrah (ö. 2008)
9 Eylül - Cesare Pavese, İtalyan ozan ve romancı (ö. 1950)
Ekim
16 Ekim - Enver Hoca, Arnavut siyasetçi (ö. 1985)
Kasım
Aralık
Ölümler
Mart
12 Mart - Edmondo De Amicis, İtalyan yazar
Haziran
21 Haziran - Nikolay Rimski-Korsakov, Rus ulusal müziğine yaptığı katkılarla bilinen besteci, eğitmen ve yayıncı (d. 1844)
Ağustos
25 Ağustos - Henri Becquerel, Fransız fizikçi
Kasım
15 Kasım - İmparatoriçe Cixi, Çin Qing Hanedanlığı imparatoriçesi
1908 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik – Gabriel Lippmann
Kimya – Ernest Rutherford
Tıp – Élie Metchnikoff, Paul Ehrlich
Edebiyat – Rudolf Christoph Eucken
Barış – Klas Pontus Arnoldson, Fredrik Bajer
|
2276
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1909
|
1909
|
Olaylar
19 Nisan - Anglo-Persian Oil Company (günümüzde BP şirketi) kuruldu.
27 Nisan - Padişah II. Abdülhamit tahttan indirildi. Yerine V. Mehmet Padişah oldu.
25 Temmuz - Louis Blériot, uçakla Manş Denizi'ni geçerek bir büyük su kütlesini hava taşıtıyla geçen ilk insan oldu.
Tarihi bilinmeyenler
Amerika Birleşik Devletleri'nin, Washington ve Kaliforniya eyaletleri zekâ engelli, sağır ya da körlerin zorla kısırlaştırılmasını öngeren öjenik yasayı kabul etti.
Fransa, ilk radyoloji uzmanlarını toplum hizmetine sunmuştur.
Doğumlar
Ocak
Şubat
9 Şubat - Dean Rusk, Amerikalı siyasetçi ve dışişleri eski bakanı (ö. 1994)
22 Şubat - Aleksandr Peçerskiy, 14 Ekim 1943 tarihinde Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlardan kurtulup Sobibor İmha Kampından kitlesel kaçışın organizatörlerinden biri olan önder (ö. 1990)
Mart
Nisan
Mayıs
9 Mayıs - Gordon Bunshaft, Amerikalı mimar (ö. 1990)
Haziran
12 Haziran - Ali Tantâvi, Suriyeli bilim insanı (ö. 1999)
19 Haziran - Osamu Dazai, Japon yazar (ö. 1948)
Temmuz
Ağustos
Eylül
7 Eylül - Elia Kazan, Amerikalı yönetmen ve En İyi Film Akademi Ödülü sahibi (ö. 2003)
9 Eylül - Arthur Jonath, Alman atlet
Ekim
26 Ekim - Affonso Eduardo Reidy, Brezilyalı bir mimar (ö. 1964)
Kasım
19 Kasım - Peter F. Drucker, Avusturyalı yönetim bilimci, yazar
Aralık
Ölümler
8 Ocak – Harry Seeley, İngiliz paleontolog (d. 1839)
12 Ocak – Hermann Minkowski, Alman matematikçi (d. 1864)
13 Şubat - Julius Thomsen, Danimarkalı kimyager (d. 1826)
17 Şubat - Geronimo, efsanevi Apaçi lideri (d. 1829)
26 Şubat - Hermann Ebbinghaus, Alman psikolog (d. 1850)
1909 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik – Guglielmo Marconi ve Karl Ferdinand Braun
Kimya – Wilhelm Ostwald
Tıp – Emil Theodor Kocher
Edebiyat – Selma Lagerlöf
Barış – Auguste Marie François Beernaert ve Paul-Henri-Benjamin d'Estournelles de Constant
Ayrıca
1909'da Osmanlı İmparatorluğu
|
2277
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1910
|
1910
|
1910 cumartesi günü başlayan bir yıldır.
Olaylar
20 Nisan-18 Mayıs - Halley kuyruklu yıldızı, Dünya'nın yakınından geçti. (önceki: 1835; sonraki: 1986)
22 Ağustos - Japonya Kore'yi işgal etti.
1 Eylül - Corinthians, Brezilya futbol kulübü kuruldu.
20 Kasım - Meksika Devrimi: Meksika'da yönetime karşı ayaklanma başladı.
Tarihi bilinmeyenler
Soma-Bandırma demiryolu ve Hudeyde-Sana demiryolu borçlanması gerçekleştirildi.
MKE Ankaragücü spor kulübü kuruldu.
Doğumlar
Ocak
Şubat
5 Şubat - Francisco Varallo, Arjantinli futbolcu (ö. 2010)
Mart
11 Mart - Robert Havemann, Alman kimyacı (ö. 1982)
23 Mart - Akira Kurosawa, Japon yönetmen (ö. 1998)
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
7 Eylül - Aleks Buda, Arnavut tarihçi (ö. 1993)
8 Eylül
Cafer Şerif İmami, İranlı siyasetçi ve İran eski Başbakanı (ö. 1998)
Jean-Louis Barrault, Fransız sinema ve tiyatro oyuncusu, pandomim sanatçısı, yönetmen (ö. 1994)
Ekim
24 Ekim - Cahit Arf, Türk matematikçi. (ö. 1997)
27 Ekim - Jack Carson, Kanadalı-Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1963)
Aralık
3 Aralık - Hakkı Yeten, Türk futbolcu, teknik direktör ve Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 18. Başkanı (ö. 1989)
7 Aralık - Yekaterina Furtseva, Sovyet-Rus komünist siyasetçi
20 Aralık - Helene Mayer, Alman eskrimci (ö. 1953)
30 Aralık - Paul Bowles, Amerikalı yazar, besteci ve gezgin. (ö. 1999)
Ölümler
1 Nisan - Andreas Achenbach, Alman manzara ressamı (d. 1815).
21 Nisan - Mark Twain, Amerikalı yazar (d. 1835).
5 Haziran - O. Henry, Amerikalı öykü yazarı (d. 11 Eylül 1862).
17 Ekim - Carlo Michelstaedter, İtalyan yazar.
20 Kasım - Lev Tolstoy (d. 1828)
26 Ağustos - William James, Amerikalı yazar ve ruh bilimci (d. 1842)
30 Ağustos - Albert Vandal (d. 1853)
30 Ekim - Jean Henry Dunant, İsviçreli yazar, iş insanı ve Kızılhaç'ın kurucusu.
13 Ağustos - Florence Nightingale, İngiliz şifacı, ilk hemşire.
1910 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik - Johannes Diderik van der Waals
Kimya - Otto Wallach
Tıp - Albrecht Kossel
Edebiyat - Paul Heyse
Barış - Uluslararası Barış Bürosu
|
2278
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1911
|
1911
|
Olaylar
31 Mart - "Dünyanın En Büyük Gemisi" Titanic'in denize indirilişi.
28 Eylül - İtalyanlar tarafından Trablusgarp (Libya) işgal edildi.
29 Eylül - Trablusgarp Savaşı başladı.
18 Ekim - Çin'de Sun Yat-sen'in önderliğindeki devrimciler Qing Hanedanı'nı yıkarak, Çin Cumhuriyeti'ni ilan etti.
1 Kasım - Tarihteki ilk hava saldırısı gerçekleşti. (Trablusgarp Savaşı sırasında İtalya Krallığı tarafından Osmanlı İmparatorluğu'na karşı)
12 Aralık - Hindistan'ın başkenti Kalküta yerine Delhi oldu.
14 Aralık - Kaptan Scott ile uzun süren bir rekabetten sonra, Norveç'li Roald Amundsen, Güney Kutbu'na ilk ayak basan kişi oldu.
Tarihi bilinmeyenler
Meksika'da 1877'den beri iktidarda olan Porfirio Dias devrilerek yerine Frane Cisco Madero geçti.
Doğumlar
Ocak
Şubat
6 Şubat - Ronald Reagan, ABD Başkanı (1981-1989)(ö. 2004)
19 Şubat - Merle Oberon, sinema oyuncusu (ö. 1979)
Mart
26 Mart - Tennessee Williams, oyun yazarı (ö. 1983)
27 Mayıs - Vincent Price, Amerikalı aktör (ö. 1993)
Nisan
Mayıs
5 Mayıs - Zofia Rydet, Polonyalı fotoğrafçı (ö. 1997)
Haziran
30 Haziran - Czesław Miłosz, Polonyalı şair ve deneme yazarı (ö. 2004)
Temmuz
5 Temmuz - Georges Pompidou, Fransız devlet başkanı (ö. 1974)
Ağustos
Eylül
7 Eylül - Todor Zhivkov, Bulgar devlet adamı (ö. 1998)
Ekim
25 Ekim - Celil Kiyekbayev, Sovyet Başkurt bilim insanı, Türkolog ve filolog (ö. 1968)
Kasım
1 Kasım - Donald Kerst, Amerikalı fizikçi ve akademisyen (ö. 1993)
11 Kasım - Roberto Matta, Şilili ressam (ö. 2002)
Aralık
Ölümler
10 Nisan - Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, Litvan ressam, besteci ve yazar
1 Ağustos - Edwin Austin Abbey, Amerikalı ressam
1911 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik –
Kimya –
Tıp –
Edebiyat –
Barış –
|
2279
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1912
|
1912
|
1912 pazartesi günü başlayan bir artık yıldır.
Olaylar
Ocak
1 Ocak - Çin Cumhuriyeti resmi olarak kuruldu.
9 Ocak - Trablusgarp Savaşı'nda Binbaşı Mustafa Kemal yönetinminde Tobruk saldırısı başladı.
15 Ocak - Havadan ilk beyanname atılışı (Türk - İtalyan Savaşı)
17 Ocak - İngiliz kutup kaşifi Kaptan Robert Falcon Scott ve dört kişilik ekibi, Güney Kutbu'na ulaşan ikinci keşif grubu oldu.
18 Ocak - Meclis-i Mebûsan kapatıldı.
Şubat
12 Şubat - Çing Hanedanı (Mançu) imparatoru Puyi tahttan indirildi.
Mart
1 Mart - Albert Berry, bir paraşüt ile uçaktan atlayan ilk kişi oldu.
Nisan
14 Nisan gece saat 02:00'de RMS Titanic'in buzdağına çarpmasıyla 1513 kişi öldü.
22 Nisan - SSCB Komünist Partisi'nin yayın organı Pravda gazetesinin ilk sayısı yayımlandı.
26 Nisan - İlk defa bir Osmanlı pilotu olan Fesa Bey (Evrensev) Osmanlı tayyaresi ile Türk toprakları üzerinde uçtu.
27 Nisan - Yeniden yapılan Galata Köprüsü trafiğe açıldı.
Mayıs
5 Mayıs - Olimpiyat Oyunları İsveç'in Stockholm kentinde başladı .
11 Mayıs - Alaska, ABD toprağı oldu.
Haziran
4 Haziran - İstanbul'da çıkan büyük bir yangında 1120 ev kül oldu.
8 Haziran - Trablusgarp Savaşı'ndaki Türk direnişi tamamen kırıldı.İtalyanlar Trablus'a egemen oldu.
Temmuz
7 Temmuz - İstanbul'da Yeşilköy Hava Uçuş Okulu açıldı.
16 Temmuz - İttihatçıların desteğindeki Mehmet Said Paşa hükûmeti istifa etti.
17 Temmuz - İkarya Devleti kuruldu.
22 Temmuz - Ayan Meclisi reisi Gazi Ahmet Muhtar Paşa sadrazam olarak atanarak, yeni hükûmeti kurdu.
Ağustos
3 Ağustos - Osmanlı Devleti Arnavutluk'a sınırlı bir özerklik tanıdı. Arnavutça bu ülkede resmi ve eğitim dili sayıldı.
9 Ağustos - Tekirdağ Mürefte'de 216 kişinin ölümüne neden olan bir deprem meydana geldi.
23 Ağustos - İsviçre, Caux'da Türkiye ile İtalya arasında barış görüşmeleri başladı.
25 Ağustos - Osmanlı Devleti'nin Makedonya'ya Müslüman Arnavutları iskan etmeye başlaması üzerine bölgedeki Bulgar komitacılar isyan etti.
Eylül
12 Eylül - Bulgaristan, Makedonya'ya özellik verilmemesi halinde yoksa Osmanlı Devleti'ne savaş açacağını bildiren bir nota verdi
22 Eylül - Giritli 350 Yunan isyancı Sisam Adasına gelerek ada halkını Osmanlı Devleti'ne karşı ayaklanmaya çağırdı.
Ekim
3 Ekim - Sırbistan,Karadağ,Yunanistan ve Bulgaristan, Osmanlı Devleti'nden 3 gün içinde Arnavutluk ve Makedonya'ya özerklik verilmesini istediler
4 Ekim - Osmanlı Hükûmeti notayı reddetti.
8 Ekim - Karadağ, Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti. Böylece Birinci Balkan Savaşı başladı.
18 Ekim - İtalya ile Osmanlı Devleti arasında Uşi Antlaşması imzalandı.
26 Ekim - Selanik, Yunanistan ile birleşti.
Kasım
1 Kasım
Selanik'te sürgünde bulunan eski padişah II. Abdülhamid bir Alman gemisiyle İstanbul'a getirildi.
İzmir'in ilk kulübü Karşıyaka Muaresei Bedeniye Kulübü,yani bugünkü adıyla Karşıyaka Spor Kulübü kuruldu.Armasında Ay-Yıldız taşıma hakkı bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından verildi.
15 Kasım - Türkiye ile İtalya arasunda Ouchy Barışı imzalandı. Trablus ve Bingazi, İtalya'ya bırakıldı.
30 Kasım - Sisam Adası'nın Rum halkı, Yunanistan'la birleştiklerini ilan etti.
Aralık
Tarihi bilinmeyenler
Qing Hanedanlığı yıkıldı.
Robert Falcon Scott ve ekibi, Güney Kutbu'na geldiler, Scott ve ekibi soğuktan donarak öldü.
Amerikalı Albert Berry paraşütü buldu.
Corrado Gini, kendi adını taşıyan katsayıyı geliştirdi.
Piltdown Adamı 1912 yılında Uckfield, East Sussex, İngiltere'de ortaya çıkarıldığı iddia edilen sahte kafatası ve çene kemiği fosili.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Kim Philby, soğuk savaş döneminin en önemli çift taraflı casusu, eski Britanyalı istihbarat görevlisi (ö. 1988)
15 Ocak - Michel Debré, Fransız devlet adamı (ö. 1996)
Şubat
5 Şubat - Hedwig Potthast, Heinrich Himmler'in metresi (ö. 1994)
Mart
22 Mart - Karl Malden, Amerikalı aktör (ö. 2009)
Nisan
10 Nisan - Boris Kidrič, Sloven partizan, Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti'nin ilk başbakanı (ö. 1953)
Mayıs
6 Mayıs - Ellen Preis, Avusturyalı eskrimci (ö. 2007)
27 Mayıs - John Cheever, Amerikalı yazar
Haziran
23 Haziran - Alan Turing, İngiliz matematikçi
Temmuz
Ağustos
4 Ağustos - Daniel Aaron, Amerikalı yazar ve akademisyen (ö. 2016)
23 Ağustos - Gene Kelly, Amerikalı sinema oyuncusu
Eylül
5 Eylül - John Cage, Amerikalı besteci, filozof, yazar ve baskıcı
7 Eylül
Faruk Bayülkem, Türk psikiyatr ve nörolog hekim (ö. 2009)
David Packard, Amerikalı elektrik mühendisi (ö. 1996)
11 Eylül - Geoffroy Chodron de Courcel, Fransız diplomat (ö. 1992)
Ekim
2 Ekim - Ebbe Hertzberg, Norveçli tarihçi.
Kasım
Aralık
Ölümler
30 Temmuz - Meiji, Japon imparatoru
10 Ağustos - Paul Wallot, Almanyalı bir mimar (d. 1841)
1912 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik – Gustaf Dalén
Kimya – Victor Grignard, Paul Sabatier
Tıp – Alexis Carrel
Edebiyat – Gerhart Hauptmann
Barış – Elihu Root
|
2280
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1985
|
1985
|
1985 (MCMLXXXV) salı günü başlayan bir yıldır.
Olaylar
1 Ocak -
Katma Değer Vergisi (KDV) yürürlüğe girdi.
Alan Adı Sistemi (DNS) oluşturuldu.
10 Ocak - TRT "anı, devrim, özgürlük" gibi bazı kelimelerin kullanmasına yasak getirdi.
13 Ocak - Etiyopya'da bir yolcu treninin makinist hatası sebebiyle raydan çıkması sonucu 428 kişi öldü.
4 Şubat - Başbakan Turgut Özal, 1958'de Cezayir'in bağımsızlık önergesinin Birleşmiş Milletler'de onaylanması sırasında, dönemin Adnan Menderes Hükûmeti'nin çekimser oy kullanmasından dolayı Cezayir'den özür diledi.
26 Şubat - Berlin Film Festivali'nde, Tarık Akan'ın oynadığı Pehlivan filmi, jüri özel ödülünü aldı.
12 Mart - Türkiye'nin Kanada Büyükelçiliğini basan 3 ASALA militanı, 11 Elçilik personelini rehin aldı. Büyükelçi Coşkun Kırca, ikinci kattan atlarken yaralandı. 5 saat süren operasyon neticesinde teröristler yakalandı. Operasyon esnasında bir Kanadalı Polis öldü.
15 Mart - Dünyanın ilk .com'u olan symbolics.com kuruldu. Böylece, internet tam olarak kişiselleşti.
4 Nisan - Balıkesir'de F-104 savaş uçağı eğitim uçuşu sırasında Marangozlar Sitesi'ne düştü. 15 kişi öldü, 21 kişi yaralandı.
15 Nisan - Güney Afrika'da farklı ırklardan bireyler arasında nikâh yasağı sona erdi.
11 Mayıs - Bradford'daki Valley Parade stadyumunda Bradford City stadyum yangını gerçekleşti.
13 Mayıs - ABD, Philadelphia'da polisin siyah hakları savunucusu bir gruba yaptığı baskın sırasında kullandığı patlayıcı madde yüzünden 5'i çocuk 11 kişi öldü, 65 konut yanarak kullanılamaz hale geldi.
16 Mayıs - Antarktika üzerinde ozon tabakasında bir delik bulunduğu kamuoyu ile paylaşıldı.
25 Mayıs - Bangladeş'te kasırga yüzünden 10 bin insan öldü.
29 Mayıs -
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün inşaatı başladı.
Heysel Faciası: Juventus ve Liverpool arasında oynanacak UEFA Şampiyonlar Ligi finali öncesinde İngiliz holiganların İtalyan taraftarlara saldırması sonucu meydana gelen izdihamda 39 kişi öldü.
14 Haziran - Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, Schengen Antlaşması'nı imzaladılar.
15 Haziran - Anime üzerine uzmanlaşmış olan film stüdyosu Studio Ghibli kuruldu.
17 Haziran - Discovery Channel yayın hayatına başladı.
23 Haziran -
177 yolcusu ile birlikte Tokyo-Bangkok seferini yapmaya hazırlanan 301 sefer sayılı Air India uçağına ayrılıkçı Sikh grubu Babbar Khalsa militanları tarafından yerleştirilmek istenen bomba, Narita Havalimanı'nda uçağa yüklenişi esnasında infilak etti. İki Japon yer hizmetleri görevlisi öldü, 4 kişi yaralandı.
Üstteki olaydan 55 dakika sonra Montreal-Londra-Delhi seferini yapmakta 182 sefer sayılı Air India uçağı, Babbar Khalsa militanları tarafından uçağa yerleştirilmiş olan bombanın İrlanda hava sahası üzerinde infilak etmesi sonucu Atlas Okyanusu'na düştü. Uçaktaki 329 kişiden kurtulan olmadı.
10 Temmuz - Greenpeace gemisi Rainbow Warrior, Fransız istihbarat teşkilatı DGSE tarafından Auckland Limanı'nda bombalanarak batırıldı.
19 Temmuz - İtalya, Tesero'da tasarım ve işletme hatası yüzünden bir barajın yıkılması sonucu 268 kişi öldü, 63 bina ve 8 köprü yıkıldı.
23 Temmuz - Commodore, Amiga bilgisayarını piyasaya sürdü.
29 Temmuz - Yeşilköy Havaalanı'nın adı Atatürk Havalimanı olarak değiştirildi.
12 Ağustos - Tokyo'dan Osaka'ya gitmekte olan 123 sefer sayılı Japan Airlines uçağı, 7 yıl önce aldığı bir hasarın prosedüre uygun olarak onarılmamış olması nedeniyle meydana gelen teknik arıza sonucu Takamagahara Dağı'na çakıldı. 520 kişi öldü, 4 kişi sağ olarak kurtarıldı.
22 Ağustos - Manchester-Korfu seferini yapmaya hazırlanan 28M sefer sayılı British Airtours uçağı, kalkışa hazırlandığı esnada motor arızası sebebiyle alev aldı. Uçaktaki 137 kişiden 55'i öldü.
1 Eylül - 1912 yılında Atlas Okyanusu'nda bir buzdağına çarparak batan RMS Titanic'in enkazı, Amerikalı ve Fransız bilim adamlarının ortak çalışması sonucunda 3.800 metre derinlikte bulundu.
13 Eylül - Super Mario Bros., Nintendo tarafından piyasaya sürüldü.
23 Eylül - İtalyan gazeteci Giancarlo Siani, İtalyan suç örgütü Camorra tarafından düzenlenen suikaste kurban gitti.
3 Ekim - Uzay mekiği Atlantis ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
19 Ekim - Genel nüfus sayımı yapıldı. Türkiye'nin nüfusunun 51.4 milyon olduğu açıklandı.
2 Kasım - HP ile SODEP birleşerek Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) adını aldı. SHP'nin Genel Başkanlığı'na Aydın Güven Gürkan seçildi.
13 Kasım - Kolombiya'da bulunan Nevado del Ruiz yanardağının infilak etmesi ve ardından meydana gelen şiddetli Lahar selinin Armero ve Chinchiná kentlerini vurması sonucu 23 bin kişi öldü.
19 Kasım - İstanbul ve 7 ilde sıkıyönetim kaldırılarak, olağanüstü hâl uygulanmasına geçildi.
20 Kasım - Windows 1.0, Microsoft tarafından piyasaya sürüldü.
23 Kasım - 86 yolcusu ve 6 mürettebatıyla Atina-Kahire seferini yaparken 3 Ebu Nidal Örgütü militanı tarafından kaçırılarak Malta'ya indirilen 648 sefer sayılı EgyptAir uçağında, Mısırlı komandoların baskını sonucu çıkan çatışmada 60 kişi öldü.
27 Aralık - Ebu Nidal Örgütü'nün Roma ve Viyana'da hava alanlarına gerçekleştirdikleri saldırılarda 18 kişi öldü, 120 kişi yaralandı.
Doğumlar
Ocak
3 Ocak - Marko Tomas, Hırvat basketbolcu
6 Ocak - Inge Vermeulen, Brezilya kökenli Hollandalı çim hokeyi oyuncusu
7 Ocak
Lewis Hamilton, İngiliz Formula 1 pilotu
Karim Guédé, Slovak futbolcu
9 Ocak - Bobô, Brezilyalı futbolcu
15 Ocak - Şahika Ercümen, Türk serbest dalışçı ve sualtı hokeyi oyuncusu
20 Ocak - Aleksandr Pavlenko, Rus futbolcu
21 Ocak - Zivka Park, Fransız siyasetçi
30 Ocak - Gisela Dulko, Arjantinli tenisçi
31 Ocak - Rui Sacramento, Portekizli futbolcu
Şubat
5 Şubat - Cristiano Ronaldo, Portekizli futbolcu
13 Şubat - Ferdi Elmas, Galatasaraylı futbolcu
17 Şubat - Cemre Kemer, Şarkıcı ve dansçı (Grup Hepsi üyesi)
20 Şubat - Petter Andersson, İsveçli futbolcu
21 Şubat - Gabriel Wikström, İsveçli siyasetçi
23 Şubat - Yunus Çankaya, Türk basketbolcu
26 Şubat - Fernando Llorente, İspanyol futbolcu
28 Şubat - Jelena Jankovic, Sırp tenisçi
10 Şubat - Selçuk İnan, Türk futbolcu
Mart
12 Mart - Binnaz Uslu, Türk orta mesafe koşucusu
14 Mart - Eva Angelina, Amerikan porno yıldızı
17 Mart - Tuğba Karademir Türk artistik buz patencisi. Türkiye'ye buz pateninde ilk altın madalyayı getirmiş olan sporcu.
23 Mart - Memphis Monroe, Amerikalı Porno oyuncusu
23 Mart - Bethanie Mattek-Sands, Amerikalı tenisçi
26 Mart - Keira Knightley, İngiliz sinema oyuncusu
Nisan
8 Nisan - Rachid Hamdani, Faslı futbolcu
11 Nisan - Mia Banggs, Amerikalı pornografik film oyuncusu
12 Nisan - Davide Bassi, İtalyan futbolcu
13 Nisan - Kerim Zengin, Türk futbolcu
23 Nisan - Maria Kwiatkowsky, Alman oyuncu (ö. 2011)
26 Nisan - Anduele Pryor, Hollandalı futbolcu
Mayıs
2 Mayıs
Lily Allen, İngiliz şarkıcı
D. J. Thompson, Amerikalı profesyonel basketbolcu
4 Mayıs - Canan Dağdeviren, Türk fizik mühendisi
6 Mayıs - Anouk Hoogendijk, Hollandalı futbolcu
10 Mayıs - Erjon Llapanji, Arnavut futbolcu
17 Mayıs - Joan Tomàs, İspanyol futbolcu
25 Mayıs - Tuğba Daşdemir, Türk alp disiplini kayakçısı.
25 Mayıs - Demba Ba, Fransa pasaportlu Senegalli futbolcu.
Haziran
4 Haziran - Lukas Podolski, Polonya asıllı Alman futbolcu
4 Haziran - Yevgeniy Ustyugov, Rus biatlet
17 Haziran - Özge Gürler, kısa mesafe koşucusu
18 Haziran - Nélson Pedroso, Portekizli futbolcu
22 Haziran - Sofoklis Shorçanitis, Yunan basketbolcu
26 Haziran - Gözde Sonsırma, Türk voleybolcu
27 Haziran - Svetlana Kuznetsova, Rus tenis oyuncusu
23 Haziran - Cem Dinç, Türk futbolcu
30 Haziran - Michael Phelps, Amerikalı yüzücü
Temmuz
1 Temmuz - Spose, Amerikalı rapçi
2 Temmuz
Ashley Tisdale, Amerikalı oyuncu
Onur Tuna, Türk oyuncu
4 Temmuz - Eufrat Mai, Çek erotik model
9 Temmuz - Ieva Kokoreviča, Leton model
15 Temmuz - Burak Yılmaz, Türk Futbolcu
Ağustos
5 Ağustos - Salomon Kalou, Fildişi Sahilli futbolcu
26 Ağustos - Ovidiu Dănănae, Rumen futbolcu
31 Ağustos - Fatih Tutak, Türk şef ve restoran sahibi
Eylül
7 Eylül
Georgi Sarmov, Bulgar futbolcu
İpek Bağrıaçık, Türk oyuncu
Rafinha, Brezilyalı defans oyuncusu
8 Eylül
Yendi Phillips, Jameikalı Manken
Shōhei Ogura, Japon futbolcu
9 Eylül
Lior Eliyahu, İsrailli profesyonel basketbolcu
Luka Modrić, Hırvat millî futbolcu
14 Eylül - Aya Ueto, Japon şarkıcı ve oyuncu
19 Eylül
Song Joong-ki, Güney koreli oyuncu
Niels Klapwijk, Hollandalı futbolcu
25 Eylül - Gökhan Güleç, Türk futbolcu
27 Eylül - Adil Abbas, Bahreynli futbolcu
30 Eylül
Olcan Adın, Türk futbolcu
T-Pain, Amerikalı hip hop, R&B şarkıcısı, prodüktör
Ekim
3 Ekim - Billur Yazgan, Türk sunucu, oyuncu
7 Ekim - Jana Khokhlova, Rus buz patenci
10 Ekim - Marina and the Diamonds, Yunan asıllı Galli şarkıcı
18 Ekim - Hamza Zarini, İranlı voleybolcu
22 Ekim - Hadise, Türk asıllı Belçikalı şarkıcı
30 Ekim - Gülçin Ergül, şarkıcı ve dansçı (Grup Hepsi eski üyesi)
31 Ekim - Stefani Morgan, Amerikan porno yıldızı
Kasım
5 Kasım - Pınar Saka, Türk kısa mesafe koşucusu
10 Kasım - Selim Gülgören, Türk şarkıcı
15 Kasım - Andreas Çiatinis, Kıbrıs Rumu basketbolcu
21 Kasım - Carly Rae Jepsen, Kanadalı şarkıcı
27 Kasım - Ambrose Olsen, Amerikalı model (ö. 2010)
30 Kasım - İsmail Hacıoğlu, Türk oyuncu
Aralık
8 Aralık - Alicia Tyler, Amerikalı pornografik film oyuncusu.
28 Aralık - Dan Amboyer, Amerikalı oyuncu
Doğum günü ve ayı bilinmeyenler
Gülsüm Şeyma Tatar, Dünya ve Avrupa şampiyonu olmuş Türk bayan boksör.
Ölümler
Mart
30 Mart - Ernst Hirsch, hukukçu (d. 1902)
Nisan
11 Nisan - Enver Hoca, Arnavut devlet adamı (d. 1908)
Haziran
8 Haziran - Afet İnan, tarihçi ve sosyoloji profesörü, Atatürk'ün manevi kızı (d. 30 Ekim 1908)
Temmuz
21 Temmuz - Aristid von Grosse, Alman-Amerikalı kimyager ve akademisyen (d. 1905)
Ağustos
22 Ağustos - Turgut Uyar, şair
Eylül
8 Eylül - John Franklin Enders, Amerikalı tıp bilimcisi, Nobel fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi. (d. 1897)
20 Eylül - Ruhi Su, Türk Halk Müziği sanatçısı (d. 1912)
Ekim
7 Ekim - Cemal Reşit Rey, Türk besteci, piyanist, opera şefi (d. 1904)
10 Ekim
Orson Welles, Amerikalı sinema yönetmeni. (d. 1915)
Yul Brynner, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1920)
Kasım
20 Kasım - Akil Öztuna, Türk oyuncu (d. 1905)
27 Kasım - Fernand Braudel, Fransız tarihçi (d. 1902)
Aralık
7 Aralık - Robert von Ranke Graves, İngiliz akademist, şair ve romancı (d. 24 Haziran 1895)
28 Aralık - Dian Fossey, Amerikalı etolojist (d. 1932)
Doğum günü ve ayı bilinmeyenler
Ragıp Binzet, Türk halk müziği sanatçısı (d. 1925)
Kaynakça
|
2281
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1986
|
1986
|
1986 (MCMLXXXVI) çarşamba günü başlayan bir yıldır.
Olaylar
1 Ocak - İspanya ve Portekiz Avrupa Birliği'ne girdi.
28 Ocak - Challenger Uzay Mekiği kazası Kazada 7 Astronot yaşamını yitirdi.
9 Şubat - Halley kuyruklu yıldızı, Dünya'nın yakınından geçti. (önceki: 1910; sonraki teorik olarak: 2061)
21 Şubat - Trash Metal grubu Metallica üçüncü albümü Master of Puppets'ı yayınladı. Grup ilk kez milyonluk satacak bir albüme imza attı. Ayrıca bu albüm Cliff Burton'un son albümüdür.
28 Şubat - İsveç başbakanı Olof Palme kimliği belirsiz kişilerce vurularak öldürüldü.
26 Nisan - Nükleer reaktörde yapılan ısı testi sırasında yapılan bir hata sonucu Çernobil reaktör kazası gerçekleşti.
2 Haziran - Efsanevi Rock Grubu Queen en iyi albümlerden olan A Kind Of Magic'i yayınladı.
6 Eylül - İstanbul'daki Neve Şalom Sinagogu'na düzenlenen saldırıda 21 Musevi öldürüldü, 4 kişi yaralandı.
27 Eylül - Metallica grubunun bas gitaristi Clifford Lee Burton bir trafik kazası sonucu öldü.
29 Eylül - Heavy Metal grubu Iron Maiden altıncı albümü Somewhere in Time'ı yayınladı.
7 Ekim - Thrash Metal grubu Slayer Reign in Blood albümünü piyasaya sürdü.
1 Aralık - Dünyaca ünlü rock grubu Guns N' Roses ilk albümü Live Like A Suicide 'ı yayınladı.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak
Deniz Celiloğlu, Türk oyuncu
Colin Morgan, Kuzey İrlandalı aktör
2 Ocak
Asa Akira, Japon asıllı Amerikalı pornografik film oyuncusu
Per Karlsson, İsveçli futbolcu
10 Ocak - Kirsten Flipkens, Belçikalı tenisçi
20 Ocak - Thomas Kessler, Alman futbolcu
23 Ocak - Steven Taylor, İngiliz futbolcu
Şubat
5 Şubat - Manuel Fernandes, Portekizli futbolcu
9 Şubat
Ava Rose, Amerikalı porno yıldızı
İrem Sak, Türk oyuncu
10 Şubat - Diogo Cunha, Portekizli futbolcu
13 Şubat - Besim Kunić, İsveçli futbolcu
15 Şubat - Ami Koshimizu, Japon seslendirme sanatçısı
16 Şubat - Elnur Abdullayev, Azeri futbolcu
17 Şubat - Romeu Rocha, Portekizli futbolcu
Mart
Mart - Yu Xu, Çinli kadın akrobasi ve savaş pilotu
3 Mart - Mehmet Topal, Türk futbolcu
5 Mart - Adem Kılıçcı, Türk boksör
7 Mart - Natalie Vansier, Kanadalı oyuncu
15 Mart - Serkan Çalık, Türk futbolcu
16 Mart - Alexandra Daddario, Amerikalı oyuncu
20 Mart - Jonathan Delaplace, Fransız futbolcu
21 Mart - Bahar Saygılı, Türk triatlet
28 Mart
Lady Gaga, Amerikalı müzisyen, söz yazarı
Amaia Salamanca, İspanyol oyuncu ve model
30 Mart - Sergio Ramos, İspanyol futbolcu
Nisan
1 Nisan
Haminu Dramani, Ganalı futbolcu
Özge Özpirinçci, Türk oyuncu
3 Nisan - Vladimir Plotkinov, Kazak futbolcu
9 Nisan - Leighton Meester, Amerikalı aktris
12 Nisan - Oleksiy Polyanski, Ukraynalı futbolcu
19 Nisan - Alessio Alessandro, Belçikalı futbolcu
Mayıs
4 Mayıs - Beni Kiendé, Gabonlu futbolcu
13 Mayıs
Alexander Rybak, Belarus asıllı Norveçli şarkıcı
Robert Pattinson, İngiliz oyuncu ve model
23 Mayıs - Simone Missiroli, İtalyan futbolcu
Haziran
3 Haziran
Tomas Verner, Çek buz patencisi
Rafael Nadal, İspanyol tenisçi
4 Haziran - Fahriye Evcen, Türk dizi oyuncusu
5 Haziran
Bárbara de Regil, Meksikalı oyuncu
John Te Reo, Yeni Zelandalı ragbi oyuncusu
18 Haziran - Richard Gasquet, Fransız tenisçi
21 Haziran - Lana Del Rey, Amerikalı şarkıcı
21 Haziran - Fevzi Özkan, Türk futbolcu
24 Haziran - Solange Knowles, Amerikalı şarkıcı, akrist, söz yazarı, model, dansçı
27 Haziran - Drake Bell, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, yönetmen, piyanist
Temmuz
2 Temmuz - Lindsay Lohan, Amerikalı aktris
5 Temmuz - Piermario Morosini, İtalyan futbolcu (ö. 2012)
11 Temmuz Yoann Gourcuff, Fransız futbolcu
21 Temmuz - Jason Thompson, Amerikalı basketbolcu
13 Temmuz - Yakup Kılıç, Türk boksör
Ağustos
5 Ağustos - Asif Memmedov, Azeri futbolcu
26 Ağustos - Colin Kâzım-Richards, İngiliz asıllı Türk futbolcu
Eylül
7 Eylül
Charlie Daniels, İngiliz futbolcu
Ebrahim Sawaneh, Gambiyalı futbolcu
8 Eylül
Johan Dahlin, İsveç millî kalecisi
Kirill Nababkin, Rus millî futbolcu
João Moutinho, Portekizli millî futbolcu
Carlos Bacca, Kolombiyalı futbolcu
Kim Dong-soo, Güney Koreli futbolcu
Abdulkadir Özgen, Türk futbolcu
Keita Goto, Japon futbolcu
Ryohei Hayashi, Japon futbolcu
9 Eylül
İbrahim Kendirci, Türk oyuncu
Luc Mbah a Moute, Kamerunlu profesyonel basketbolcu
14 Eylül - Barış Özbek, Galatasaraylı futbolcu
17 Eylül - Dimítrios Régas, Yunan kısa mesafe koşucusu
19 Eylül - Angelina Valentine, Amerikalı porno yıldızı
21 Eylül - Yasemin Yürük, şarkıcı
Ekim
7 Ekim - Bree Olson, Amerikan porno yıldızı
12 Ekim - Li Wenliang, Çinli göz hekimi. Daha sonra pandemi haline gelen yeni nesil koronavirüsü dünyaya duyuran isimdir.
16 Ekim
Bart Buysse, Belçikalı futbolcu
Inna, Rumen şarkıcı
24 Ekim - Aubrey Graham, Kanadalı rapçi, şarkıcı, aktör
27 Ekim - Alba Flores, İspanyol dizi oyuncusu
Kasım
20 Kasım - Özer Hurmacı, Türk futbolcu
21 Kasım - Johannes van den Bergh, Alman futbolcu
Aralık
2 Aralık - Adam le Fondre, İngiliz futbolcu
26 Aralık - Mükerrem Selen Soyder, Türk model ve 2007 Türkiye güzeli.
30 Aralık - Ellie Goulding, İngiliz şarkıcı
Ölümler
14 Ocak - Daniel Balavoine, Fransız şarkıcı ve söz yazarı (d. 1952)
23 Mart - Anastasiya Platonovna Zuyeva, Sovyet oyuncu (d. 1896)
4 Nisan - Simone de Beauvoir, Fransız yazar ve düşünür
15 Nisan - Jean Genet, Fransız yazar.
7 Mayıs - Haldun Taner, Türk yazar (d. 1915)
14 Haziran - Jorge Luis Borges, Arjantinli yazar
22 Ağustos - Celâl Bayar, Türk siyasetçi, Türkiye'nin 3. cumhurbaşkanı
27 Eylül - Cliff Burton, Metallica'nın ikinci bas gitaristi, müzisyen
18 Kasım - Gia Carangi, Amerikalı ilk süper model
29 Kasım - Cary Grant, İngiliz asıllı Amerikalı aktör
28 Aralık - Andrei Tarkovsky, Rus yönetmen
Nobel Ödülleri
Fizik - Ernst Ruska, Gerd Binnig, Heinrich Rohrer
Kimya - Dudley R Herschbach, Yuan T Lee, John C Polanyi
Fizyoloji veya Tıp - Stanley Cohen, Rita Levi-Montalcini
Edebiyat - Wole Soyinka
Barış - Elie Wiesel
Ekonomi - James Buchanan Jr
|
2282
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1987
|
1987
|
1987 (MCMLXXXVII) perşembe günü başlayan bir yıldır.
Olaylar
6 Mart - Herald of Free Enteprise adlı feribot Belçika'nın Zeebrugge Limanı açıklarında battı. 200 yolcu öldü.
28 Mayıs - Mathias Rust, Cessna 172B tipi bir uçak ile Moskova Kızıl Meydan'a indi.
21 Temmuz - Amerikalı rock grubu Guns N' Roses'ın tüm dünyada 20 milyondan fazla satan Appetite For Destruction albümü yayımlandı.
26 Temmuz - Yunanistan'da aşırı sıcaklar nedeniyle 700'ünden fazla insan öldü. Hükûmet olağanüstü hâl ilan etti.
27 Temmuz - Rick Astley, YouTube üzerinde 1 milyarı geçen izlenme sayısına ulaşan Never Gonna Give You Up şarkısını yayımladı.
31 Temmuz - Mekke’de İranlı hacıların önderliğinde, İslam düşmanı olarak tanımladıkları ülkeleri protesto için bir araya gelen topluluk ile Suudi güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada 400'den fazla insan öldü.
25 Ağustos - Michael Jackson 30 milyondan fazla satan Bad albümünü yayınladı.
3 Eylül
Burundi'de darbe gerçekleşti.
Yugoslavya'nın Paraćin kentindeki askeri kışlaya, Yugoslav Halk Ordusu askerleri hedeflenerek silahlı saldırı düzenlendi. (Paraćin saldırısı)
10 Eylül - Macaristan'ın sınırı açmasıyla, binlerce Doğu Alman vatandaşı ülkelerinden ayrılmaya başladı.
1 Ekim - Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği devlet başkanlığını üstlendi.
19 Ekim - Kara Pazartesi; Dow Jones'un New York Borsası'nda günlük %20'den fazla bir düşüş ile tarihinde en fazla kayba uğradı.
18 Kasım - Londra'da King's Cross metro istasyonunda çıkan yangında 31 kişi öldü.
29 Kasım - 1987 Türkiye genel seçimleri yapıldı.
1 Aralık - Dünya Sağlık Organizasyonu Dünya AIDS Günü'nü ilk kez duyurdu.
8 Aralık - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov bütün orta ve kısa menzilli füzelerin sökülmesine ilişkin antlaşmayı imzaladı.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak
Serdar Özkan, Türk futbolcu
Meryl Davis, Amerikan buz patenci
Dr. Bellido, İspanyol şarkıcı
2 Ocak
Loïc Rémy, Fransız futbolcu
Lauren Storm, Amerikan oyuncu
Shelley Hennig, Amerikan oyuncu ve model
5 Ocak
Kristin Cavallari, Amerikalı televizyon kişiliği, moda tasarımcısı ve oyuncu
Ioan Mera, Rumen futbolcu
7 Ocak
Davide Astori, İtalyan futbolcu (d. 2018)
Lyndsy Fonseca, Amerikalı oyuncu
Sirusho, Ermeni şarkıcı
Zequinha, Portekizli futbolcu
8 Ocak – Freddie Stroma, İngiliz aktör ve model
9 Ocak
Lucas Leiva, Brezilyalı futbolcu
Paolo Nutini, İngiliz şarkıcı
Pablo Santos, Meksikalı aktör (d. 2006)
10 Ocak – César Cielo, Brezilyalı yüzücü
11 Ocak
Jamie Vardy, English footballer
Danuta Kozák, Macar kanocu
12 Ocak – Naya Rivera, Amerikalı aktris ve şarkıcı (d. 2020)
13 Ocak – Jack Johnson, American ice hockey player
14 Ocak - Sergej Moya, Alman oyuncu
15 Ocak - Cafercan Aksu, Türk futbolcu
19 Ocak - İlhan Parlak, Türk futbolcu
30 Ocak - Arda Turan, Türk futbolcu
Şubat
2 Şubat
Gerard Pique, İspanyol futbolcu
Hande Soral, Türk aktris
5 Şubat - Özge Gürel, Türk aktris
17 Şubat - Miral Samardžić, Sloven futbolcu
19 Şubat - Beñat Etxebarria, İspanyol futbolcu
26 Şubat
Mevlüt Erdinç, Türk futbolcu
Kim Song-yong, Kuzey Koreli futbolcu
Fábio Ervões, Portekizli futbolcu
28 Şubat - Kerrea Gilbert, İngiliz futbolcu
Mart
1 Mart - Ke$ha, Amerikalı şarkıcı
4 Mart - Dominic Maroh, Sloven futbolcu
5 Mart - Sebastian De Maio, Fransız futbolcu
20 Mart - Jô, Brezilyalı futbolcu
26 Mart - Robert Åhman Persson, İsveçli futbolcu
31 Mart - Nordin Amrabat, Faslı futbolcu
Nisan
5 Nisan - Uğur Uçar, Türk futbolcu
6 Nisan - Anna Júlia Donáth, Macar siyasetçi
15 Nisan - Kriss Sheridan, Polonyalı şarkıcı
17 Nisan - Rabi Elia, İsveçli futbolcu
19 Nisan
Mariya Şarapova, Rus tenisçi
Luigi Giorgi, İtalyan futbolcu
29 Nisan - Sara Errani, İtalyan tenisçi
Mayıs
1 Mayıs – Shahar Pe'er, İsrailli tenisçi
2 Mayıs
Nana Kitade, Japon şarkıcı
Aziz Guliyev, Azeri futbolcu
3 Mayıs – Damla Sönmez, Türk oyuncu
4 Mayıs
Cesc Fàbregas, İspanyol futbolcu
Jorge Lorenzo, İspanyol üçlü MotoGP dünya şampiyonu
Zbigniew Bartman, Polonyalı voleybolcu
5 Mayıs – Jessie Cave, İngiliz oyuncu
6 Mayıs – Moon Geun-young, KoreLİ oyuncu
7 Mayıs – Asami Konno, Japon şarkıcı
10 Mayıs
Eileen April Boylan, Amerikalı oyuncu
Emmanuel Emenike, Nijeryalı futbolcu
11 Mayıs
Albulena Haxhiu, Arnavut politikacı
Enikő Mihalik, Macar model
12 Mayıs
Robbie Rogers, American television producer and former professional soccer player
Felipe Roque, Brazilian actor and model
13 Mayıs
Hunter Parrish, Amerikalı aktör ve şarkıcı
Candice King, Amerikalı aktör ve şarkıcı
15 Mayıs
Andy Murray, İskoç tenisçi
Jennylyn Mercado, Filipinli aktris ve şarkıcı-söz yazarı
Doruk Çetin, Türk yönetmen, fotoğrafçı, prodüktör
17 Mayıs – Ott Lepland, Estonyalı şarkıcı
18 Mayıs – Luisana Lopilato, Arjantinli oyuncu ve şarkıcı
20 Mayıs –
Fra Fee, Northern Irish actor and singer
Julian Wright, American basketball player
21 Mayıs - Mateus de Souza, Brezilyalı Futbolcu
22 Mayıs
Arturo Vidal, Chilean footballer
Novak Đoković, Serbian tennis player
23 Mayıs – Bray Wyatt, American professional wrestler
24 Mayıs
Can Bonomo, Türk şarkıcı
Déborah François, Belçikalı oyuncu
25 Mayıs
Tye Olson, Amerikan oyuncu ve model
Nico Hillenbrand, Alman futbolcu
26 Mayıs
Tooji, Norveçli-İranlı şarkıcı, model ve televizyon sunucusu
Brandi Cyrus, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve DJ
26 Mayıs - Olcay Şahan, Türk futbolcu
27 Mayıs
Bella Heathcote, Avustralyalı oyuncu
José Cañas, İspanyol futbolcu
Bora Hun Paçun, Türk basketbolcu
28 Mayıs – Jessica Rothe, Amerikan oyuncu
29 Mayıs
Joey Haro, Amerikan oyuncu
Noah Reid, Kanadalı oyuncu ve müzisyen
30 Mayıs - Yama Buddha, Nepalli şarkıcı (ö. 2017)
31 Mayıs
Curtis Williams, Amerikan oyuncu
Shaun Fleming, Amerikan oyuncu ve müzisyen
Meredith Hagner, Amerikan oyuncu
Haziran
4 Haziran - Kerem Bürsin, Türk oyuncu
12 Haziran - Vegard Aanestad, Norveçli futbolcu
20 Haziran - Asmir Begović, Boşnak kaleci
24 Haziran - Lionel Messi, Arjantinli futbolcu
28 Haziran - Karin Knapp, İtalyan tenisçi
Temmuz
8 Temmuz - Umut Aybay, Türk millî atlet ve gazeteci
9 Temmuz - Amanda Renberg, İsveçli oyuncu
12 Temmuz - Cansın Hacıbekiroğlu, Türk voleybolcu
17 Temmuz
Tigran Hamasyan, Ermeni caz piyanisti
Salih Altın, Türk futbolcu
23 Temmuz - Serdar Kurtuluş, Türk futbolcu
24 Temmuz
Merve Sevi, Türk oyuncu
Ignacio Malcorra, Arjantinli futbolcu
26 Temmuz - Evelina Sašenko, Litvan caz şarkıcısı
27 Temmuz - Allâme, Türk rap müzisyeni
30 Temmuz - Mehmet Güven, Türk futbolcu
Ağustos
3 Ağustos - Indiana Sánchez, Nikaragualı manken
5 Ağustos - Musa Ebu Cezar, Filistinli futbolcu
8 Ağustos - Katie Leung, İskoç oyuncu
14 Ağustos - Sinem Kobal, Türk oyuncu
25 Ağustos - Blake Lively, Amerikan aktris
Eylül
7 Eylül
Evan Rachel Wood, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
Veysel Kılıç, Türk futbolcu
Robert Snodgrass, İskoç futbolcu
Oleg Samsonov, Rus futbolcu
Can Tutuğ, Türk caz vibrafonisti, radyo programcısı ve psikiyatr
8 Eylül
Ecesu Sertesen, Türk klarnetçi
Danielle Frenkel, İsrailli yüksek atlama sporcusu
Ángel Trujillo Canorea, İspanyol futbolcu
Derrick Brown, Amerikan basketbol oyuncusu
Gabriel Donizette de Santana, Brezilyalı futbolcu
Mexer, Mozambikli milli futbolcu
Onur Doğan, Tayvanlı milli futbolcu
Robinho, Brezilyalı futbolcu
Víctor Sánchez Mata, İspanyol futbolcu
Wiz Khalifa, Amerikalı rapçi
9 Eylül
Gökhan Keser, Türk oyuncu
Afrojack, Hollandalı DJ ve prodüktör
Alex Song, Kamerunlu futbolcu
Clayton Snyder, Amerikalı oyuncu
11 Eylül - Tyler Hoechlin, Amerikalı oyuncu
12 Eylül - Yaroslava Shvedova, Kazak tenisçi
16 Eylül
Merve Boluğur, Türk oyuncu
Fatih Kara, Türk futbolcu
Kyle Lafferty, Kuzey İrlandalı futbolcu
Burry Stander, Güney Afrikalı bisikletçi (ö. 2013)
22 Eylül - Tom Felton, oyuncu
24 Eylül - Gürhan Gürsoy, Türk futbolcu
Ekim
1 Ekim - Orçun Karaoğlanoğlu, Türk kanocu
30 Ekim - Yumi Uchiyama, Japon seslendirme sanatçısı
Kasım
6 Kasım - Ana İvanovic, Sırp tenisçi
26 Kasım
Missy Stone, Amerikan porno yıldızı
Carla Swart, Güney Afrikalı bisikletçi (ö. 2011)
27 Kasım - Luigi Datome, İtalyan basketbolcu
28 Kasım - Karen Gillan, İskoç Aktris
Aralık
9 Aralık - Ádám Szalai, Macar futbolcu
Ölümler
5 Ocak – Herman Smith-Johannsen, Kanadalı kayakçı (b. 1875)
13 Ocak – Turgut Demirağ, Türk sinema yönetmeni, yapımcı ve senarist (b. 1921)
14 Ocak – Douglas Sirk, Alman asıllı Amerikalı film yönetmeni (b. 1897)
16 Ocak – Joyce Jameson, Amerikalı oyuncu (b. 1932)
25 Ocak
Asim Ferhatović, Yugoslav futbolcu (b. 1933)
Nahuel Moreno, Arjantinli Troçkist lider (b. 1924)
3 Mart - Danny Kaye, Amerikalı komedyen (d. 1911)
3 Mayıs - Dalida, İtalyan şarkıcı (d. 1933)
19 Mayıs - Stanislaw Szukalski, Polonyalı heykeltıraş (d. 1893)
7 Haziran - Cahit Zarifoğlu, Türk şair, yazar, fikir adamı (d. 1940)
14 Haziran - Cemil Meriç, yazar ve çevirmen (d. 1916)
7 Ağustos - Nobusuke Kishi Japon politikacı, bakan, 56. ve 57. başbakan, II. Dünya Savaşı sonrası savaş suçu hükümlüsü (d. 1896)
17 Ağustos
Clarence Brown, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1890)
Rudolf Hess, Alman siyasetçi (d. 1894)
10 Ekim - Behice Boran, siyasetçi, akademisyen ve sosyolog (d. 1910)
12 Ekim - Fahri Korutürk, Türkiye'nin 6. cumhurbaşkanı (d. 1903)
15 Ekim - Thomas Sankara, Burkina Fasolu asker ve siyasetçi
1 Aralık - James Baldwin, Afrikalı-Amerikalı yazar (d. 1924)
11 Aralık - Adile Naşit, sinema oyuncusu (d. 1930)
1987 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik - J. Georg Bednorz, Karl Alexander Müller
Kimya - Donald J. Cram, Jean-Marie Lehn, Charles J. Pedersen
Tıp - Susumu Tonegawa
Edebiyat - Joseph Brodsky
Barış - Óscar Arias Sánchez
Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü - Robert Solow
Kaynakça
|
2283
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1988
|
1988
|
1988 (MCMLXXXVIII) cuma günü başlayan bir artık yıldır. 20. yüzyılın ve 2. milenyumun 88. yılıdır.
Olaylar
Ocak
2 Ocak - Stuttgart'tan İzmir'e gelen Alman Condor Havayolları'na ait Boeing 737-200 tipi yolcu uçağı Cumaovası Havaalanı'na inişe geçtiği sırada Seferihisar yakınlarında dağlık bölgeye düştü. Kazada 5'i mürettebat 16 kişi yaşamını kaybetti.
19 Ocak - Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Milletvekili Mehmet Ali Eren Türkiye'de Kürt sorunu olduğunu ve Kürtlere baskı yapıldığını söyledi. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde olaylar çıktı.
Şubat
13 Şubat - 1988 Kış Olimpiyatları başladı.
28 Şubat - 1988 Kış Olimpiyatları sona erdi.
Mart
2 Mart - İsrail askerleri Nablus'ta 14 Filistinliyi bir kuleye koyarak diri diri yaktılar.
13 Mart - Ankara Devlet Tiyatrosu Şinasi Sahnesi açıldı.
15 Mart - Filistin bağımsızlığını kazandı.
16 Mart - İran-Irak Savaşı'nda Saddam Hüseyin yönetimi, Halepçe kentindeki sivil hedeflere kimyasal bombalarla saldırıldı. Kentte 5000'e yakın insan hayatını yitirdi.
Nisan
11 Nisan - Heavy Metal grubu Iron Maiden yedinci albümü Seventh Son of a Seventh Son'ı yayınladı.
Mayıs
9 Mayıs - 20000 TLlik banknotlar tedavüle sürüldü.
15 Mayıs - SSCB birlikleri Afganistan'dan çekilmeye başladı.
Haziran
18 Haziran - ANAP Kongresi'nde, Kartal Demirağ isimli şahıs Başbakan Turgut Özal'a kürsüde konuşma yaparken tabanca ile ateş etti. Başbakan Özal elinden hafif yaralanırken, saldırgan Kartal Demirağ salonda bulunan güvenlik görevlilerince etkisiz hale getirildi. Kartal Demirağ'ın hiçbir örgütle bağlantısı olmadığı ve bu eylemi tek başına yaptığı açıklandı.
22 Haziran - Galatasaray oyuncusu Tanju Çolak, 1987-88 sezonunda ligde attığı 39 golle Avrupa Altın Ayakkabı Ödülü'nün sahibi oldu.
23 Haziran - Trabzon'un Maçka ilçesinde meydana gelen heyelan sonucu 64 kişi öldü.
25 Haziran - Avrupa Futbol Şampiyonası finalinde Hollanda SSCB'yi 2-0 yenerek şampiyon oldu.
Temmuz
3 Temmuz
İstanbul Boğazı'mda yer alan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün yapımı tamamlandı.
Tahran-Dubai seferini yapan İran Hava Yolları uçağı, kendisini İran savaş uçağı zanneden Amerikan kruvazörü USS Vincennes tarafından atılan uçaksavar füzesiyle düşürüldü. Uçaktaki 290 kişiden kurtulan olmadı.
Ağustos
17 Ağustos - Pakistan Devlet başkanı Ziya ül Hak düzenlenen sabotaj nedeniyle düşen uçakta öldürüldü.
19 Ağustos - İran-Irak Savaşı'nda ateşkes ilan edildi.
25 Ağustos - Metallica ...And Justice for All albümünü piyasaya sürdü. Albüm muazzam bir başarı yakaladı ve Billboard 200'de 6. sıraya kadar yükselerek grubu ilk defa ilk 10'a sokmayı başardı.
31 Ağustos - Türkiye ile SSCB arasındaki Sarp sınır kapısı açıldı.
Eylül
17 Eylül - 1988 Yaz Olimpiyatları başladı.
Ekim
2 Ekim - 1988 Yaz Olimpiyatları sona erdi.
22 Ekim - Barış Manço'nun televizyon programı 7'den 77'ye TRT'de başladı.
Kasım
8 Kasım - Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinde George H. W. Bush rakibi Demokrat Parti adayı Michael Dukakis'i yenerek Amerika Birleşik Devletleri'nin 41. başkanı seçildi.
30 Kasım - Türk satranç ustası Suat Atalık, 28. Satranç Olimpiyatları'nda satrançta en yüksek kategori olan 'Uluslararası Usta' unvanını aldı.
Aralık
2 Aralık - Benazir Butto Pakistan başbakanliğina getirildi. Böylece bir İslam ülkesinde hükûmet başkanlığına gelen ilk kadın oldu.
7 Aralık - Ermenistan'da meydana gelen Richter ölçeğine göre 6.9 şiddetindeki deprem sonunda 25.000 kişi öldü, 400 bin kişi evsiz kaldı.
21 Aralık - Londra'dan New York'a giden Pan Am'in 103 sefer sayılı uçağı İskoçya'nın Lockerbie kasabasına düştü. Uçaktaki 259 ve kasabadaki 11 kişi öldü. Sonradan olayın terörist eylem olduğu ortaya çıktı.
Tarihi bilinmeyenler
Ulusal Mimarlık Ödülleri ilk kez verilmeye başlandı.
Rus Cumhuriyetlerinde yönetime karşı yürüyüşler oldu.
Amerikan güreş federasyonu olan WCW (World Champion Wrestler)'i kuruldu.
Senegal'de seçim sonuçlarını protesto eden halk sokağa döküldü.
Doğumlar
Ocak
2 Ocak - Pablo Chavarria, Arjantinli futbolcu
7 Ocak - Hardwell, Hollandalı DJ, prodüktör
8 Ocak - Mauro Alegre, Arjantinli futbolcu
11 Ocak - Volkan Tokcan, Türk basketbolcu
12 Ocak - Romi Rain, Pornografik film oyuncusu
17 Ocak - Andrea Antonelli, İtalyan motosiklet yarışçısı (ö. 2013)
28 Ocak - Beril Binoğul, Türk basketbolcu
29 Ocak - Aydın Yılmaz, Galatasaraylı futbolcu
Şubat
2 Şubat
Kissy Kapri, Amerikalı porno yıldızı
Raul Isac, Doğu Timorlu futbolcu
5 Şubat - Fırat Kocaoğlu, Türk kaleci
6 Şubat
Jennifer White, Amerikalı porno yıldızı
Artyom Perşin, Rus futbolcu
12 Şubat - Claudio Acosta, Arjantinli futbolcu
18 Şubat - Şükrü Özyıldız, Türk oyuncu
20 Şubat
Nazlı, Türk şarkıcı, sunucu ve köşe yazarı
Rihanna, Barbadoslu şarkıcı
23 Şubat - Xandão, Brezilyalı futbolcu
Mart
3 Mart - Sibel Özkan, Türk halterci
5 Mart - İsmail Keleş, Türk atıcı
6 Mart - Marina Erakovic, Yeni Zelandalı tenisçi
10 Mart
Samet Gül, Türk futbolcu
Gizem Yavuz, Türk basketbolcu
14 Mart - Sasha Grey, Amerikalı porno yıldızı
15 Mart - Lil Dicky, American şarkıcı
18 Mart - Tanju Şahin, Türk futbolcu
26 Mart
Barış Hersek, Türk basketbolcu
Lucas Marques, Brezilyalı millî futbolcu
27 Mart - Jessie J, İngiliz şarkıcı
29 Mart - Lacey Pauletta, Bonaireli futbolcu
30 Mart - Alessandro Felipe Oltramari, Brezilyalı futbolcu
Nisan
6 Nisan - Abel Masuero, Arjantinli futbolcu
10 Nisan
- Haley Joel Osment, Amerikalı oyuncu
- Özgürcan Özcan, Türk futbolcu
12 Nisan - Nicky Jam, İspanyol şarkıcı
25 Nisan - Laura Lepistö, Fin buz patenci
27 Nisan - Lizzo, Amerikan şarkıcı
28 Nisan - Spencer Hawes Amerikalı basketbolcu
29 Nisan - Emre Pürselim, Türk futbolcu.
Mayıs
5 Mayıs - Adele, İngiliz şarkıcı
18 Mayıs - Taeyang, Güney Koreli sanatçı ve yapımcı
19 Mayıs - Antonija Sandrić, Hırvar basketbolcu
Haziran
1 Haziran - Yaser Yıldız, Galatasaraylı futbolcu
3 Haziran - Mariya Stadnik, Azeri güreşçi
9 Haziran - Tigran Gevorg Martirosyan, Ermeni halterci
15 Haziran - Ezgi Eyüboğlu, Türk oyuncu
21 Haziran - Lucas Acosta, Arjantinli futbolcu
24 Haziran - Michael Barnes, İngiliz futbolcu
29 Haziran - Elnur Memmedli, Azeri judocu
Temmuz
11 Temmuz
Yuka Iguchi, Japon kadın seslendirme sanatçısı ve şarkıcı
Nelson Acevedo, Arjantinli futbolcu
14 Temmuz - Conor McGregor, İrlandalı karma dövüş sanatçısı, boksör
20 Temmuz - Gazapizm, Türk rapçi
25 Temmuz - Duygu Erdoğan, Antrenör, eski futbolcu
26 Temmuz - Sayaka Akimoto, Japon şarkıcı
28 Temmuz - Natasha Nice, Fransız-Amerikan şarkı yıldızı
31 Temmuz - Sandra Amer, Danimarkalı manken
Ağustos
5 Ağustos - Federica Pellegrini, İtalyan yüzücü
6 Ağustos - Emo Ghislian Aime, Kamerunlu futbolcu
11 Ağustos - Adrian Schultheiss, İsveçli buz patenci
18 Ağustos - G-Dragon, Güney Koreli sanatçı ve tasarımcı
20 Ağustos - Jerryd Bayless, Amerikalı basketbolcu
24 Ağustos - Rupert Grint, İngiliz oyuncu
25 Ağustos - Mustafa Hadid, Afgan futbolcu
Eylül
5 Eylül - Nuri Şahin, Türk futbolcu
7 Eylül
Yağmur Koçyiğit, Türk voleybolcu
Hakan Kurtaş, Türk oyuncu
Kevin Love, Amerikalı basketbolcu
Luis Ovalle, Panamalı futbolcu
8 Eylül
Camila Dávalos, Amerikalı model
Mariana Dávalos, Amerikalı model
Chantal Jones, Amerikalı model ve oyuncu
Gustav Schäfer, Alman müzisyen ve Tokio Hotel'in bateristi
Rafael Ramazotti de Quadros, Brezilyalı futbolcu
Adrián Bone, Ekvatorlu milli futbolcu
Licá, Portekizli milli futbolcu
Maxime Barthelmé, Fransız futbolcu
9 Eylül - Danilo D'Ambrosio, İtalyan futbolcu
17 Eylül - M-Bone, Amerikalı şarkıcı (ö. 2011)
20 Eylül - Dounia Coesens, Fransız oyuncu
26 Eylül - Kiira Korpi, Fin buz patenci
Ekim
3 Ekim - ASAP Rocky, Amerikan rapçi ve müzik videocusu.
28 Ekim
Go Eun-ah, Güney Koreli oyuncu
Devon Murray, İrlandalı oyuncu
Kasım
8 Kasım - Jared Kusnitz, Amerikalı oyuncu
11 Kasım - Chantal Zaky, Jamaikalı model
11 Kasım - Jordan Yéyé, Fransız futbolcu
18 Kasım - Larisa Ilchenko, Rus yüzücü
29 Kasım - Clémence Saint-Preux, Fransız şarkıcı
30 Kasım - Phillip Hughes, Avustralyalı kriketçi (ö. 2014)
Aralık
6 Aralık - Sabrina Ouazani, Fransız oyuncu
19 Aralık - Alexis Alejandro Sánchez Sánchez, Şilili futbolcu
22 Aralık - Anna Prochniak, Polonyalı oyuncu
27 Aralık - Hayley Williams Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
Ölümler
Ocak
14 Ocak - Georgi Malenkov, Stalin'in yakın çalışma arkadaşlarından olan Sovyet devlet adamı ve Komünist Parti görevlisi (d. 1902)
Şubat
15 Şubat - Richard Feynman, Nobel Ödülü sahibi, Amerikalı fizikçi (d. 1918)
Mart
15 Mart - Edita Morris, İsveçli-Amerikalı yazar (d. 1902)
Nisan
12 Nisan - İlhami Civaoğlu, İTÜ rektörü. (d. 1899)
18 Nisan - Oktay Rifat, Türk şair.
29 Nisan - Leman Cevat Tomsu, Türkiye'nin ilk kadın mimarı (d. 1913)
Mayıs
2 Mayıs - Altan Erbulak, Türk karikatürist, oyuncu, şovmen ve gazeteci (d. 1929).
11 Mayıs - Kim Philby, soğuk savaş döneminin en önemli çift taraflı casusu, eski Britanyalı istihbarat görevlisi (d. 1912)
Haziran
2 Haziran - Raj Kapoor, Hindu aktris, yönetmen, oyuncu, film yapımcısı. (d. 14 Aralık 1924 Peşaver)
26 Haziran - Hans Urs van Balthasar, Kardinal, 20. yüzyılın en önemli Roma Katolik düşünür ve ilahiyatçılarından sayılmaktadır (ö. 1905)
Temmuz
14 Temmuz - Oronzo Reale, İtalyan hukukçu ve siyasetçi (d. 1902)
24 Temmuz - Ilona Elek, Macar eskrimci (d. 1907)
25 Temmuz - Judith Barsi, 1980'lerin Amerikalı çocuk oyuncusu (6 Haziran 1978)
Ağustos
14 Ağustos - Enzo Ferrari,İtalyan lüks otomobil şirketi Ferrari'nin kurucusu .
19 Ağustos - Ariadna Çasovnikova, Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti Başkan Vekilliği yapan Kazak Sovyet politikacı (d. 1918)
Eylül
3 Eylül - Ferit Melen, Türk eski başbakan
Ekim
2 Ekim - Alec Issigonis, İngiliz otomobil tasarımcısı Mini ve Morris Minor'un yaratıcısıdır. (d. 18 Kasım 1906)
Kasım
22 Kasım - Luis Barragán, Meksikalı mimar (d. 9 Mart 1902)
27 Kasım - Yasin Osman Kenadid, Somalili entelektüel, yazar ve dilbilimci (d. 1919)
30 Kasım - Abdulbasit Abdussamed, Mısırlı Hâfız ve Kur'an kâri'si (d. 1927)
Aralık
15 Aralık - Hüseyin Kutman, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1930)
19 Aralık - Niyazi Berkes, Türk sosyal bilimci
27 Aralık - Reha Yurdakul, Türk sinema oyuncusu (d. 1926)
|
2284
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1989
|
1989
|
1989 (MCMLXXXIX) pazar günü başlayan yıl. 20. yüzyılın ve 2. milenyumun 89. yılı.
Olaylar
Ocak
11 Ocak - Amerika Birleşik Devletleri başkanı Ronald Reagan, 8 yıl sürdürdüğü görevi, George H. W. Bush'a devretmek için Beyaz Saray'dan ayrıldı.
20 Ocak - George H. W. Bush, 41. ABD Başkanı olarak göreve başladı.
Şubat
6 Şubat - Polonya Halk Cumhuriyeti, faaliyetleri 1981'de yasaklanan Lech Wałęsa liderliğindeki Solidarność (Dayanışma Hareketi) ile ilk kez görüşmeye başladı.
14 Şubat - İranlı lider Humeyni, Şeytan Ayetleri kitabının yazarı Salman Rushdie'nin öldürülmesi emrini verdi.
15 Şubat - Sovyet-Afgan Savaşı: SSCB orduları, Afganistan'dan tamamen çekildi.
24 Şubat - Estonya'daki tarihi bağımsızlık günü kutlamalarında 44 yıl sonra ilk kez Estonya bayrağı dalgalandırıldı.
Mart
24 Mart – Exxon Valdez kazası: Alaska'nın Prince William Sound bölgesinde, Exxon Valdez karaya oturduktan sonra 240.000 varil (38.000 m3) petrol denize sızdı.
26 Mart
1989 Türkiye yerel seçimleri yapıldı.
Sovyetler Birliği'nde yapılan ilk serbest seçimlerde Komünist Parti yenilgiye uğradı.
29 Mart - 61. Akademi Ödülleri, Los Angeles'taki Shrine Auditorium'da düzenlendi. Yağmur Adam En İyi Film ödülünü kazandı
Nisan
5 Nisan - Polonya Halk Cumhuriyeti hükûmeti ile Solidarność'un görüşmeleri sonucunda 1 Haziran'da demokratik seçimlerin yapılacağına dair antlaşma imzalandı.
9 Nisan - Gürcistan'ın en büyük şehri Tiflis'teki barışçıl gösteriyi bastıran Kızıl Ordu, 20 kişiyi öldürdü ve birçok kişiyi de yaraladı.
18 Nisan
Türkiye'de ilk tüp bebek (Ece Çoker), İzmir'de Ege Üniversitesi Tüp Bebek Merkezi'nde dünyaya geldi.
Çin'de binlerce öğrenci, daha geniş demokrasi talebiyle sokaklara döküldü.
Mayıs
29 Mayıs - Bulgaristan'daki asimilasyon politikası sonucu Bulgaristan Türklerinin Türkiye'ye göçü başladı ve yıl sonuna dek Türklerin büyük çoğunluğu zorunlu göçe tabi tutuldu.
Haziran
4 Haziran - Çin'de devam eden Tiananmen Meydanı Protestoları kanla bastırıldı.
5 Haziran - Solidarność hareketinin kurduğu parti, düzenlenen serbest seçimlerden zaferle ayrılıp Orta ve Doğu Avrupa'da kurulacak yeni anti-komünist hükümetlerden ilkini oluşturdu.
12 Haziran - Capcom, Street Fighter II adlı Arcade oyununu Arcade salonlarina sürdü.
16 Haziran - Budapeşte'deki Kahramanlar Meydanı'nda toplanan 250.000 kişilik kalabalık, SSCB'ye karşı çıkmanın bedelini 1958'deki idamıyla ödeyen eski Macar başbakan Imre Nagy tarafından yeniden düzenlenen bir cenaze töreniyle gömüldü.
Temmuz
Ağustos
23 Ağustos - Baltık Yolu: Letonya, Estonya ve Litvanya'da iki milyon kişi el ele tutuşup yaklaşık 650 km boyunca bir insan zinciri oluşturarak SSCB'den özgürlük ve bağımsızlıkla ilgili taleplerde bulundular.
Eylül
Ekim
3 Ekim - Batıya olan göçleri durdurmak için Doğu Almanya hükûmeti Çekoslovakya ile olan sınırını kapattı.
5 Ekim - 14. Dalay Lama'ya Nobel Barış Ödülü verildi.
9 Ekim - Leipzig, Doğu Almanya'da 70 binden fazla kişi hükûmet karşıtı gösterilere katılarak demokratik reform taleplerinde bulundu.
23 Ekim - Başarıya ulaşmayan Macar Devrimi'nden tam 33 yıl sonra cumhurbaşkanı Mátyás Szűrös, Macaristan'ın artık komünist bir ülke olmadığını ve Macaristan Halk Cumhuriyeti yerine Macaristan Cumhuriyeti'nin kurulduğunu ilan etti.
31 Ekim - TBMM'de yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonunda Turgut Özal, Türkiye'nin 8. Cumhurbaşkanı seçildi.
Kasım
9 Kasım
7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren görevini Turgut Özal'a devretti.
Berlin Duvarı'nın yıkılmaya başlanması.
20 Kasım - Kadife Devrim: 200.000 dolayında barışçıl gösterici, Çekoslovakya'nın başkenti Prag'da komünist hükûmet karşıtı eylemlere katıldı.
24 Kasım - Serbest seçimler ve demokratik reformlar için büyüyerek devam eden protesto gösterileri sonucunda genel sekreter Miloš Jakeš ve Çekoslovakya Komünist Partisi'nin ileri gelenleri görevlerinden istifa etti. Jakeš'in yerine Karel Urbánek geçti.
26 Kasım - Uruguay'da yapılan genel seçimlerde, Luis Alberto Lacalle cumhurbaşkanı olarak seçildi.
Aralık
3 Aralık - ABD Başkanı George H. W. Bush ile Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un Malta'da yaptıkları bir görüşme sonucunda, Soğuk Savaş'ın sona erdiği açıklandı.
10 Aralık - Çekoslovakya Cumhurbaşkanı Gustáv Husák görevinden istifa ederek ülkede 1948'den bu yana ilk kez komünist olmayan bir hükûmetin kurulmasının yolunu açtı.
13 Aralık - Ünlü Country şarkıcısı Taylor Swift doğdu.
21 Aralık - Romanya Sosyalist Cumhuriyeti devlet başkanı Nikolay Çavuşesku, Bükreş'te 110.000 kişilik kalabalığa hitap ederken protesto edilmeye başladığında, orduya protestoculara saldırı emri verdi.
23 Aralık - Nikolay Çavuşesku ve eşi Elena, Târgoviște'de kaçmaya çalışırken yakalandı.
25 Aralık - Nikolay Çavuşesku ve eşi Elena, insanlığa karşı suç işlemelerinden dolayı suçlu bulundu ve kurşuna dizilerek idam edildi.
28 Aralık - Václav Havel, Federal Meclis üyeleri tarafından Çekoslovakya'nın yeni cumhurbaşkanı olarak seçildi.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Hasan Ali Durtuluk, Türk futbolcu
5 Ocak - Clara Cleymans, Belçikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı
6 Ocak - Andy Carroll, İngiliz futbolcu
7 Ocak
Emiliano Insúa, Arjantinli futbolcu
Ziyoda Kobilova, Özbek oyuncu
8 Ocak
Nina Dobrev, Bulgar oyuncu
Michael Beasley, Amerikalı basketbolcu
9 Ocak - Michaëlla Krajicek, Hollandalı tenisçi
13 Ocak - İgor Kuzmin, Rus futbolcu
15 Ocak - Keiffer Hubbell, Amerikalı buz patenci
21 Ocak - Doğuş Balbay, Türk basketbolcu
27 Ocak - Ricky van Wolfswinkel, Hollandalı futbolcu
Şubat
4 Şubat
Laura Gonçalves, Portekizli model
María Belén Jerez, Şilili manken
5 Şubat - Jeremy Sumpter, Amerikalı oyuncu
8 Şubat - Bronte Barratt, Avustralyalı yüzücü
13 Şubat
Rodrigo Possebon, Brezilyalı futbolcu
Ali Balkaya, Türk futbolcu (ö. 2011)
16 Şubat - Ida Ehre, Avusturyalı-Alman oyuncu, eğitimci ve tiyatro yönetmeni
20 Şubat - Bahar Yapar, Boşnak basketbolcu
21 Şubat
Corbin Bleu, Amerikalı oyuncu, şarkıcısı
Umut Çamkıran, Türk boksör
23 Şubat - Evan Bates, Amerikalı buz patenci
24 Şubat - Kosta Koufos, Yunan-Amerikan basketbolcu
27 Şubat - Stephen Kiprotich, Ugandalı uzun mesafe koşucusu
Mart
1 Mart
Daniella Monet, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
Carlos Vela, Meksikalı futbolcu
2 Mart - Joey Godee, Hollandalı futbolcu
4 Mart - Erin Heatherton, Amerikalı manken ve oyuncu
5 Mart - Sterling Knight, Amerikalı oyuncu
6 Mart - Agnieszka Radwańska, Polonyalı tenisçi
9 Mart - Kim Tae-yeon, Güney Koreli şarkıcı ve dansçı
11 Mart - Anton Yelchin, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
14 Mart - Colby O'Donis, Amerikalı şarkıcı
16 Mart
Theo Walcott, İngiliz futbolcu
Peaches Geldof, İngiliz köşe yazarı ve model (ö. 2014)
Blake Griffin, Amerikalı basketbolcu
17 Mart - Shinji Kagawa, Japon futbolcu
18 Mart - Lily Collins, İngiliz-Amerikan oyuncu, model ve TV muhabiri
24 Mart - Andriy Fartuşnyak, Ukraynalı futbolcu
25 Mart
Scott Sinclair, İngiliz futbolcu
Alyson Michalka, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
28 Mart - Uğur Uğur, Türk futbolcu
Nisan
1 Nisan - Willian Rocha, Brezilyalı futbolcu
4 Nisan - Chris Herd, Avustralyalı futbolcu
14 Nisan - Sarah Ćosić, Hırvat manken
19 Nisan
Simu Liu, Kanadalı oyuncu
Aiday Isaeva, Kazak manken
23 Nisan - Nicole Vaidišová, Çek tenisçi
25 Nisan - Aysel Teymurzade, Azerbaycanlı şarkıcı
27 Nisan
Lars Bender, Alman futbolcu
Sven Bender, Alman futbolcu
Mayıs
4 Mayıs - Rory McIlroy, Kuzey İrlandalı golfçü
5 Mayıs
Chris Brown, Amerikalı R&B şarkıcısı
Kurt Calleja, Maltalı şarkıcı
6 Mayıs - Dominika Cibulková, Slovak tenisçi
8 Mayıs - Katy B, İngiliz şarkıcı
11 Mayıs - Giovani dos Santos, Meksikalı futbolcu
12 Mayıs
Eleftheria Eleftheriou, Yunan şarkıcı
Imogen Poots, İngiliz oyuncu ve model
16 Mayıs - Behati Prinsloo, Namibyalı model
17 Mayıs - Tessa Virtue, Kanadalı buz patenci
25 Mayıs - Aliona Moon, Moldovalı şarkıcı
29 Mayıs
Eyþór Ingi Gunnlaugsson, İzlandalı şarkıcı
Riley Keough, Amerikalı oyuncu ve model
31 Mayıs
Bas Dost, Hollandalı futbolcu
Marco Reus, Alman futbolcu
Tanner Mayes, Amerikalı oyuncu
Haziran
2 Haziran - Freddy Adu, Amerikalı futbolcu
3 Haziran - Katie Hoff, Amerikalı yüzücü
8 Haziran
Amaury Vassili, Fransız opera sanatçısı
Timea Bacsinszky, İsviçreli tenisçi
10 Haziran - Alexandra Stan, Rumen şarkıcı
14 Haziran - Lucy Hale, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
17 Haziran - Simone Battle, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2014)
23 Haziran
Burak Kaplan, Türk futbolcudur.
Lauren Bennett, İngiliz şarkıcı, dansçı ve model
27 Haziran - Matthew Lewis, İngiliz oyuncu
30 Haziran - Candide Öztürk, Türk basketbolcu
Temmuz
10 Temmuz - İsmail Köybaşı, Türk futbolcu
11 Temmuz - David Henrie, Amerikalı oyuncu
12 Temmuz - Phoebe Tonkin, Avustralyalı oyuncu
15 Temmuz - Alisa Kleybanova, Rus tenisçi
16 Temmuz - Gareth Bale, Galli futbolcu
18 Temmuz
Dmitri Solovyov, Rus buz patenci
Yohan Mollo, Fransız futbolcu
20 Temmuz - Yuliya Gavrilova, Rus eskrimci
23 Temmuz
Daniel Radcliffe, İngiliz oyuncu
Paul Wesley, Amerikalı oyuncu
Víctor Rodríguez Romero, İspanyol futbolcu
25 Temmuz
Brad Wanamaker, Amerikalı basketbolcu
Olga Rotari, Moldovalı müzisyen
31 Temmuz - Viktoriya Azarenka, Belaruslu tenisçi
Ağustos
5 Ağustos - Nina Radojčić, Sırp sanatçı
6 Ağustos - Hazal Adıyaman, Türk oyuncu
9 Ağustos
Stefano Okaka, İtalyan futbolcu
Paige Spara, Amerikalı oyuncu
15 Ağustos - Joe Jonas, Amerikalı şarkıcı
21 Ağustos
Ena Sandra Causevic, Danimarkalı manken
Hayden Panettiere, Amerikalı oyuncu
26 Ağustos - James Harden, Amerikalı basketbolcu
27 Ağustos - Çağan Atakan Arslan, Türk kick boks ve muay thai sporcusu
Eylül
1 Eylül
Cindi Çelik - Türk Muay Thai ve kick boks sporcusu
Bill Kaulitz - Tom Kaulitz, Alman müzisyen kardeşler
Daniel Sturridge, İngiliz futbolcu
2 Eylül - Alexandre Pato, Brezilyalı futbolcu
7 Eylül
Hannah John-Kamen, İngiliz oyuncu
Jonathan Majors, Amerikalı aktör
8 Eylül
Avicii, İsveçli DJ, remixer ve prodüktör (ö. 2018)
Gylfi Sigurðsson, İzlandalı milli futbolcu
Tabaré Viudez, Uruguaylı futbolcu
Henik Luiz de Andrade, Brezilyalı futbolcu
Sérgio Manoel Barbosa Santos, Brezilyalı eski
9 Eylül
Beta Berk Bayındır, Türk rapçi ve söz yazarı
Dairis Bertāns, Letonyalı basketbolcu
13 Eylül - Thomas Müller, Alman futbolcu
19 Eylül - Tyreke Evans, Amerikalı basketbolcu
21 Eylül - Jason Derulo, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
22 Eylül - Sabine Lisicki, Alman tenisçi
23 Eylül -
Brandon Jennings, Amerikalı basketbolcu
Sui He, Çinli model ve oyuncu
26 Eylül - Kieran Gibbs, İngiliz futbolcu
28 Eylül - Çağla Büyükakçay, Türk kadın milli tenisçi
Ekim
4 Ekim
Lil Mama, Amerikalı rapçi
Kimmie Meissner, Amerikalı buz patenci
6 Ekim - Albert Ebossé Bodjongo, Kamerunlu futbolcu (ö. 2014)
11 Ekim - Michelle Wie, Amerikalı golfçu
12 Ekim - Paulo Henrique Chagas de Lima, Brezilyalı futbolcu
14 Ekim - Mia Wasikowska, Avustralyalı oyuncu
19 Ekim - Miroslav Stoch, Slovak Futbolcu
24 Ekim - Felix Kjellberg, İsveçli YouTube ünlüsü
30 Ekim
Nastia Liukin, Amerikalı artistik jimnastikçi
Seth Adkins, Amerikalı oyuncu
31 Ekim - Rógvi Poulsen, Faroeli futbolcu
Kasım
3 Kasım - Paula DeAnda, Meksikalı-Amerikan şarkıcı
6 Kasım - Jozy Altidore, Amerikalı futbolcu
9 Kasım - Gianluca Bezzina, Maltalı doktor ve şarkıcı
19 Kasım - Tyga, Amerikalı rapçi
20 Kasım - Cody Linley, Amerikalı oyuncu
25 Kasım - Tom Dice, Belçikalı şarkıcı ve söz yazarı
26 Kasım - Cassidy Gard, Amerikalı oyuncu
Aralık
6 Aralık - Deshauna Barber, Amerikalı model
7 Aralık
Vladan Giljen, Karadağlı futbolcu
Nicholas Hoult, İngiliz oyuncu
8 Aralık - Daisy Ducati, Amerikalı oyuncu
9 Aralık - Eric Bledsoe, Amerikalı basketbolcu
13 Aralık - Taylor Swift, Amerikalı şarkıcı
14 Aralık - Onew, Güney Koreli şarkıcı
15 Aralık - Aaron Michael Cox, Amerikalı şarkıcı (ö. 2012)
18 Aralık - Arina Ushakova, Rus buz patenci
22 Aralık - Jordin Sparks, Amerikalı şarkıcı
26 Aralık - Yohan Blake, Jamaikalı kısa mesafe koşucusu
29 Aralık - Kei Nishikori, Japon tenisçi
30 Aralık - Ryan Sheckler, Amerikalı kaykaycı
Ölümler
Ocak
7 Ocak - Hirohito, 124. Japon imparatoru (d. 1901)
18 Ocak - Bruce Chatwin, İngiliz yazar (d. 1940)
23 Ocak - Salvador Dali, İspanyol sürrealist ressam (d. 1904)
24 Ocak - Ted Bundy, Amerikalı seri katil (d. 1946)
Şubat
2 Şubat - Ondrej Nepela, Slovak buz patenci (d. 1951)
3 Şubat - John Cassavetes, Amerikalı oyuncu ve yönetmen (d. 1929)
6 Şubat - Barbara Tuchman, Amerikalı tarihçi (d. 1912)
9 Şubat - Osamu Tezuka, Japon Manga sanatçısı ve animatör (d. 1928)
12 Şubat - Thomas Bernhard, Avusturyalı yazar (d 1931)
27 Şubat
Konrad Lorenz, Avusturyalı etoloji uzmanı (d 1903)
Paul Oswald Ahnert, Alman gök bilimci (d. 1897)
Mart
3 Mart - Tahsin Banguoğlu, Türk dilbilimci ve siyasetçi (d. 1904)
7 Mart - Bahaeddin Ögel, Türk tarih profesörü. (d. 21 Nisan 1923)
9 Mart - Robert Mapplethorpe, Amerikalı fotoğraf sanatçısı (d. 1946)
9 Nisan - Moshe Ziffer, İsrailli heykeltıraş (d. 1902)
Nisan
12 Nisan
Abbie Hoffman, Amerikalı sosyal ve politik aktivist (d. 1936)
Sugar Ray Robinson, Amerikalı boksör (d. 1921)
15 Nisan - Hu Yaobang, Çin Komünist Partisi (ÇKP) genel sekreteri (d. 1915)
16 Nisan - Hakkı Yeten, namıdiğer Baba Hakkı, Beşiktaş'ın eski millî oyuncusu. (d. 1910)
18 Nisan - Candan Tarhan, Türk futbolcu ve teknik adam. (d. 1942)
22 Nisan - Emilio G. Segrè, İtalyan fizikçi (d. 1905)
26 Nisan - Lucille Ball, Amerikalı komedyen, sinema, televizyon, sahne ve radyo oyuncusu (d. 1911)
30 Nisan - Sergio Leone, İtalyan film yönetmeni (d. 1929)
Mayıs
20 Mayıs - John Hicks, İngiliz iktisatçı (d. 1904)
Haziran
3 Haziran - Humeyni, İranlı lider (d. 1902)
9 Haziran - George Wells Beadle, Amerikalı genetikçi (d. 1903)
15 Haziran - Ray McAnally, İrlandalı oyuncu (d. 1926)
20 Haziran - Hasan İzzettin Dinamo, Türk şair ve yazar (d. 1909)
23 Haziran - Werner Best, Alman Nazi, hukukçu, polis şefi, Darmstadt Nazi Partisi lideri (d. 1903)
27 Haziran - Alfred Jules Ayer, İngiliz düşünür (d. 1910)
28 Haziran - Joris Ivens, Hollandalı sinemacı (d. 1898)
Temmuz
2 Temmuz - Franklin J. Schaffner, Amerikalı film yönetmeni (d. 1920)
6 Temmuz - János Kádár, Macar siyasetçi (d. 1912)
11 Temmuz - Laurence Olivier, (d. 1907)
16 Temmuz - Herbert von Karajan, Avusturyalı orkestra şefi (d. 1908)
23 Temmuz - Donald Barthelme, Amerikalı yazar (d. 1931)
Ağustos
12 Ağustos - William Shockley, Amerikalı fizikçi ve mucit (d. 1910)
23 Ağustos - R. D. Laing, İskoç psikiyatrist (d. 1927)
26 Ağustos - Irving Stone, Amerikalı yazar (d. 1903)
14 Ağustos - Belgin Sarılmışer, Türk arabesk şarkı yazarı (d. 1959)
Eylül
4 Eylül - Georges Simenon, Belçikalı polisiye yazarı (d. 1903)
21 Eylül - Ertem Eğilmez, Türk film yapımcısı ve yönetmen (d. 1929)
22 Eylül - Irving Berlin, Amerikalı şarkı sözü yazarı ve besteci (d. 1888)
28 Eylül - Ferdinand Marcos, Filipinler devlet başkanı (d. 1917)
Ekim
4 Ekim - Graham Chapman, İngiliz komedyen (d. 1941)
6 Ekim - Bette Davis, Amerikalı oyuncu (d. 1908)
9 Ekim - Yusuf Atılgan, Türk roman ve öykü yazarı (d. 1921)
12 Ekim - Jay Ward, Amerikalı animatör ve yapımcı (d. 1920)
26 Ekim - Charles J. Pedersen, Amerikalı organik kimyacı (d. 1904)
Kasım
5 Kasım
Vladimir Horowitz, Rus piyanist (d. 1903)
Barry Sadler, Amerikalı asker, yazar ve müzisyen (d. 1940)
13 Kasım - Rohana Wijeweera, Sri Lankalı siyasetçi (d. 1943)
22 Kasım - René Moawad, Lübnan Cumhurbaşkanı (d. 1925)
30 Kasım - Ahmadou Ahidjo, ilk Kamerun Devlet Başkanı (d. 1924)
Aralık
14 Aralık - Andrey Saharov, Rus fizikçi (d. 1921)
15 Aralık - Ali Şen, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1918)
16 Aralık - Lee Van Cleef, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
22 Aralık - Samuel Beckett, Nobel Edebiyat Ödüllü İrlandalı yazar (d. 1906)
25 Aralık
Nikolay Çavuşesku, Rumen diktatör ve cumhurbaşkanı (d. 1918)
William Dean Martin, Amerikalı beyzbolcu ve teknik direktör (d. 1928)
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Fatmir Gjata, Arnavut yazar.
Kültür/Sanat
Şubat: Senaryosunu Feride Çiçekoğlu'nun yazdığı, yönetmenliğini Tunç Başaran'ın yaptığı, Uçurtmayı Vurmasınlar filmi yayınlandı. Film, Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Film ve En İyi Senaryo ödülleri başta olmak üzere o yıl düzenlenen pek çok törende ödül aldı.
21 Mart: Madonna'nın Like a Prayer albümü yayınlandı. Albümle aynı adı taşıyan, 27 Şubat 1989'da yayınlanan, albümle aynı adı taşıyan ilk single, sanatçının en iyi şarkılarından biri olarak görüldü ve klibiyle de tüm dünyada büyük sansasyon yarattı.
Temmuz: Sezen Aksu'nun Sezen Aksu Söylüyor albümü yayınlandı. Albümden çıkan "Şinanay", "Belalım", "Bırak Beni" gibi parçalar yıla damgasını vurdu ve Sezen Aksu'yu o yıl Türkiye'de en çok konuşulan isimlerinden biri haline getirdi.
29 Ağustos ve 30 Ağustos: Metallica'nın 1988'de başlattığı turne kapsamında önemli yer tutan Seattle konserlerini verdi.
7 Eylül: Janet Jackson'ın zirve albümü olarak görülen Rhythm Nation 1814 yayınlandı. Albüm, "Escapade", "Black Cat" ve "Love Will Never Do (Without You)" gibi hitler içeriyordu. Aynı zamanda 24 Ekim 1989'da yayınlanan "Rhythm Nation" single'ı klibiyle dikkat çekti.
12 Eylül: Aerosmith'ın kült haline gelmiş albümlerinden Pump yayınlandı. 16 Ağustos 1989'da yayınlanan "Love in an Elevator", 8 Kasım 1989'da yayınlanan "Janie's Got a Gun" ve Şubat 1990'da yayınlanan "What It Takes" single'ları, albümün hit parçalarıydı.
Kasım: Nükhet Duru'nun "Neydi Neydi", "Destina", "Aşık Oluyorum Eyvah" ve "Hançer" gibi parçalarını içeren Benim Yolum albümü yayınlandı.
27 Aralık: Ajda Pekkan'ın yerli besteci ve müzisyenlerle çalışmaya başladığı ilk albümü Ajda 90 yayınlandı. Başta "Yaz Yaz Yaz" olmak üzere, "Her Yaşın Ayrı Güzelliği Var", "Sana Bana Yeter" ve "Ne Günler" gibi hitleriyle Türk Pop Müziğini geliştirdi.
Nobel Ödülleri
Fizik - Norman F. Ramsey, Hans G. Dehmelt, Wolfgang Paul
Kimya - Sidney Altman, Thomas R. Cech
Tıp - J. Michael Bishop, Harold E. Varmus
Edebiyat - Camilo José Cela
Barış - Tenzin Gyatso, 14. Dalai Lama
Ekonomi - Trygve Haavelmo
|
2285
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1990
|
1990
|
1990 (MCMXC), Miladi takvime göre, milattan sonraki 1990. ve pazartesi günü başlayan uluslararası bir yıldır. Aynı zamanda 2. binyılın 990., 20. yüzyılın 90. ve 1990'ların 1. yılıdır.
1990'ın önemli olayları arasında Almanya'nın Yeniden Birleşmesi ve Yemen'in birleşmesi, İnsan Genomu Projesi'nin resmi başlangıcı (2003'te tamamlandı), Hubble Uzay Teleskobu'nun fırlatılması, Namibya'nın Güney Afrika'dan ayrılması ve Baltık devletlerinin, Perestroyka'nın ortasında Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesi yer alıyor.
Yugoslavya'da komünist rejim, artan iç gerilimler sırasında çöktü ve ülkeyi oluşturan cumhuriyetlerde yapılan çok partili seçimler, cumhuriyetlerin çoğunda ayrılıkçı hükûmetlerin seçilmesiyle sonuçlanarak Yugoslavya'nın dağılmasının başlangıcını başlattı.
1991 yılında Irak'ın Kuveyt'i ilhakiyla başlayan ve Körfez Savaşı'na yol açacak kriz de bu yıl içinde başladı. Bu ilhak, Basra Körfezi'nde Kuveyt'in egemenliği sorununu içeren bir krize ve Suudi Arabistan'ın Irak'ın Kuveyt yakınlarındaki petrol sahalarına yönelik saldırganlığına ilişkin korkularına neden oldu.
Olaylar
Ocak
1 Ocak
David Dinkins, New York'un ilk siyah belediye başkanı olarak görevine başladı.
Ruanda İç Savaşı başladı.
Ticari kullanıcılara hizmet veren ilk internet şirketleri olan PSINet ve EUnet, Amerika Birleşik Devletleri ve Hollanda'daki ticari müşterilere internet erişimi satmaya başladı.
20 Ocak - Soğuk Savaş: Kara Ocak – Sovyet birlikleri, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov'un olağanüstü hal kararnamesi uyarınca Bakü, Azerbaycan SSC'yi işgal etti ve bağımsızlık için gösteri yapan 130'dan fazla protestocuyu öldürdü. Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, SSCB'den bağımsızlığını ilan etti.
31 Ocak - SSCB satranç şampiyonu Gary Kasparov, Anatoli Karpov'u yenerek dünya satranç şampiyonu oldu.
Şubat
14 Şubat - Dünya'nın Soluk Mavi Nokta fotoğrafı, yaklaşık 5,6 milyar kilometre uzaklıktan birincil görevini tamamlayan Voyager 1 sondası tarafından gönderildi.
Mart
1 Mart
Mısır'ın Kahire kentindeki Sheraton Oteli'nde çıkan yangında 16 kişi öldü.
Eski siyasetçi ve diplomat Luis Alberto de Herrera'nın torunu Luis Alberto Lacalle, Uruguay Devlet Başkanı olarak yemin etti.
3 Mart - Altı ülkeden gelen altı kaşiften oluşan Uluslararası Trans-Antarktika Bilimsel Seferi, Antarktika'nın ilk köpek kızağı geçişini tamamladı.
11 Mart - Şarkı Devrimi: Litvanya Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etti.
Nisan
24 Nisan
Soğuk Savaş: Batı Almanya ve Doğu Almanya, 1 Temmuz'da para birimini ve ekonomileri birleştirmeyi kabul etti.
Hubble Uzay Teleskobu, Uzay Mekiği Discovery ile fırlatıldı.
Zaire Devlet Başkanı Mobutu Sese Seko, muhalefet partilerine yönelik 20 yıllık yasağı kaldırdı.
26 Nisan - Çin'in Qinghai eyaletinde meydana gelen 7.0 büyüklüğünde bir depremde 126 kişi öldü.
Mayıs
4 Mayıs - Şarkı Devrimi: Letonya SSR, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etti.
17 Mayıs - Dünya Sağlık Örgütü eşcinselliği hastalık listesinden çıkardı.
Haziran
11 Haziran - Sri Lanka İç Savaşı: Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanları, Doğu Eyaletinde 600'den fazla silahsız polis memurunu öldürdü.
14 Haziran –Filipinler'deki Panay Adası'nda meydana gelen 7.1 büyüklüğündeki depremde 8 kişi öldü ve 41 kişi yaralandı.
21 Haziran- İran'da meydana gelen depremde 25 bin kişi öldü.
Temmuz
Ağustos
2 Ağustos - Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesi üzerine Körfez Savaşı başladı ve başta ABD ve Birleşik Krallık olmak üzere Birleşmiş Milletler koalisyon güçleri savaşa müdahale etti.
27 Ağustos - Amerikalı Blues sanatçısı Stevie Ray Vaughan helikopter kazasında öldü.
Eylül
Ekim
1 Ekim - Heavy Metal grubu Iron Maiden sekizinci albümü No Prayer for the Dying'i yayınladı.
Kasım
13 Kasım - Bilinen ilk web sayfası yazıldı.
29 Kasım - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Irak ordusuna Kuveyt'ten çekilmesi için 15 Ocak 1991'e kadar süre verdi.
Aralık
20 Aralık - Aliya İzzetbegoviç, Bosna-Hersek devlet başkanlığına seçildi.
26 Aralık - Slovenya bağımsızlığını ilan etti.
31 Aralık - Microsoft tarafından Windows 3.0 piyasaya sürüldü.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Koray Avcı, Türk müzisyen
7 Ocak - Liam Aiken, Amerikalı oyuncu
15 Ocak - Kostas Slukas, Yunan basketbolcu
18 Ocak - Nacho (1990 doğumlu futbolcu), Real Madrid'de defans olarak oynayan İspanyol futbolcu.
22 Ocak - Alizé Cornet, Fransız tenis oyuncusu.
26 Ocak - Sergio Pérez, Meksikalı yarış pilotu.
29 Ocak - Grzegorz Krychowiak, Polonyalı futbolcu.
Şubat
1 Şubat
Bige Önal, Türk oyuncu
Belfu Benian, Türk oyuncu
Herciana Matmuja, Arnavut şarkıcı ve söz yazarı
Dan Gosling, İngiliz futbolcu
Duje Čop, Hırvat futbolcu
Serdar Eylik, Türk futbolcu
2 Şubat
İrem Helvacıoğlu, Türk oyuncu
Facundo Affranchino, Arjantinli futbolcu
Edin Višća, Bosnalı millî futbolcu
3 Şubat - Adama Traoré, Fildişi Sahilli futbolcu
7 Şubat - Jacksepticeye, İrlandalı ünlü Youtuber.
8 Şubat - Zeynep Tuğçe Bayat, Türk oyuncu
9 Şubat
Nicole Faria, oyuncu, model
Natalie Harrowell, İngiliz kadın ragbi ligi oyuncusu
15 Şubat - Samuel Atrous, Fransız futbolcu
16 Şubat - Mamadou Samassa, Malili profesyonel futbolcu
18 Şubat - Maicon, Brezilyalı futbolcu
24 Şubat - Emir Gökçe, Türk futbolcu
25 Şubat - Kylie Palmer, Avustralyalı yüzücü
28 Şubat - Rifat Erdem, Türk futbolcu
Mart
6 Mart - Park Choa, Güney koreli şarkıcı
8 Mart - Ruben Rubinyan, Ermeni siyasetçi ve diplomat
9 Mart - Daley Blind, Hollandalı millî futbolcu
10 Mart - Sabrina Beneett, Malezyalı manken
16 Mart - Carlo Pinsoglio, İtalyan kaleci
26 Mart - Ahzee, Amerikalı müzisyen
28 Mart - Yekaterina Bobrova, Rus buz patenci
Nisan
9 Nisan - Kristen Stewart, Amerikan oyuncu.
15 Nisan - Emma Watson, İngiliz oyuncu.
16 Nisan - Vangelis Mantzaris, Yunan basketbolcu
17 Nisan - R. J. Allen, Amerikalı futbolcu
24 Nisan - Jan Veselý, Çek basketbolcu
Mayıs
6 Mayıs - Péter Gulácsi, Macar kaleci.
8 Mayıs - Anastasia Zueva, Rus yüzücü
12 Mayıs - Melih Mahmutoğlu, Türk basketbolcu
20 Mayıs - Argjentina Ramosaj, Hollandalı Arnavut kadın müzisyen
27 Mayıs - Chris Colfer, Amerikalı yazar, aktör
31 Mayıs - Giuliano, Brezilyalı futbolcu
Haziran
12 Haziran - Cemal Kütahya, Türk hentbolcu
16 Haziran - Nezaket Erden, Türk oyuncu
20 Haziran
Eda Ece, Türk oyuncu.
Melis Gözen Türk oyuncu
Deniz Gözen Türk oyuncu
Selin Sezgin, Türk oyuncu
21 Haziran - Yüsra Geyik, Türk oyuncu
Temmuz
2 Temmuz - Adriana Maldonado López, İspanyol siyasetçi
10 Temmuz - Ciara Everard, İrlandalı atlet
11 Temmuz - Merve Şen, Türk oyuncu
14 Temmuz - James Nunnally, Amerikalı basketbolcu
16 Temmuz - Adam Stephen Kelly, İngiliz yönetmen ve yapımcı
19 Temmuz - Ebru Ünlü, Türk oyuncu
30 Temmuz - Benjamin Bellot, Alman futbolcu
Ağustos
7 Ağustos - Deniz Mujić, Avusturyalı futbolcu
12 Ağustos - Wissam Ben Yedder, Tunus asıllı Fransız futbolcudur
15 Ağustos
Jennifer Lawrence, Amerikalı oyuncu
Laura Brehm, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
Nyusha Vladimirovna Shurochkina, Rus şarkıcı ve söz yazarı
BloodPop, Amerikalı müzisyen, yapımcı ve şarkı yazarı
16 Ağustos
Melissa Bulanhagui, Amerikalı pornografik film oyuncusu ve eski patenci
Tolgay Arslan, Türk asıllı Alman futbolcu
Godfrey Oboabona, Nijeryalı futbolcu
17 Ağustos - Rachel Hurd-Wood, İngiliz sinema oyuncusu.
19 Ağustos - Florentin Pogba, Paul Pogba'nın abisi.
20 Ağustos - Öykü Karayel, oyuncu
25 Ağustos - Aras Bulut İynemli, Türk oyuncu.
28 Ağustos - Bojan Krkić, Sırbistan asıllı İspanyol forvet oyuncusu.
30 Ağustos - Göksu Üçtaş Şanlı, olimpiyatlara katılan ilk Türk jimnastikçi
Eylül
4 Eylül - Olha Harlan, Ukraynalı eskrimci
5 Eylül - Kim Yu-Na, Güney Koreli buz patenci
7 Eylül
Tuğba Melis Türk, Türk sinema ve dizi oyuncusu
Boualem Khoukhi, Katarlı futbolcu
Fyodor Klimov, Rus artistik buz pateni sporcusu
8 Eylül
Musa Nizam, Türk futbolcu
José Manuel Velázquez, Venezuelalı futbolcu
Tokelo Rantie, Güney Afrikalı milli futbolcu
Takuya Nagata, Japon futbolcu
Matthew Dellavedova, Avustralyalı futbolcu
9 Eylül
Hüsnü Başkurt, Türk futbolcu
Muhammed er-Rumeyhi, Bahreynili futbolcu
16 Eylül - Amedej Vetrih, Çaykur Rizespor'lu futbolcu
23 Eylül - Çağatay Ulusoy, Best Model of Turkey 2010 birincisi, Türk oyuncu ve manken.
25 Eylül - Mao Asada, Japon buz patenci
Ekim
1 Ekim - Hazal Kaya, Türk oyuncu.
3 Ekim - Kitty Xu Ting, Çinli aktris ve blog yazarı.
20 Ekim - Ruhi Çenet, Türk internet fenomeni
Kasım
7 Kasım - David de Gea, İspanyol kaleci
9 Kasım - Cali Sweets, Amerikalı pornografik film oyuncusu
10 Kasım
Mireia Belmonte Garcia, İspanyol yüzücü
Adil Ahmed, Katarlı futbolcu
13 Kasım - Milan Nitrianský, Çek futbolcu
14 Kasım - Roman Bürki, Borussia Dortmund'un İsviçreli kalecisi
15 Kasım
Laci J Mailey, Kanadalı oyuncu
Sofiya Rudyeva, Rus manken ve oyuncu
26 Kasım
Maria Monko, Rus buz patenci
Rita Ora, Arnavut asıllı İngiliz şarkıcı
28 Kasım - Edis, Türk şarkıcı
Aralık
6 Aralık - Jack Hunt, İngiliz futbolcu
7 Aralık - Urszula Radwańska, Polonyalı tenisçi
11 Aralık - Adrienne Murphy, İrlandalı manken
16 Aralık - Aziz Behich, Başakşehirli futbolcu
27 Aralık - Milos Raonic, Kanadalı tenisçi
28 Aralık - Ioana Mihalache, Rumen manken
29 Aralık - Tadas Simaitis, Litvan futbolcu
Doğum ay ve günü bilinemeyenler
Nicole Warne, Japon kökenli Avustralyalı moda tasarımcısı.
Ölümler
Ocak
2 Ocak - Erik Stenius, Fin matematikçi ve filozof (d. 1911)
6 Ocak - Pavel Çerenkov, Sovyet-Rus fizikçi (d. 1904)
9 Ocak - Cemal Süreya, Türk şair ve yazar (d. 1931)
17 Ocak - Charles Hernu, Fransız siyasetçi (d. 1923)
19 Ocak - Aleksandr Peçerskiy, 14 Ekim 1943 tarihinde Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlardan kurtulup Sobibor İmha Kampından kitlesel kaçışın organizatörlerinden biri olan önder (d. 1909)
20 Ocak - Barbara Stanwyck, Amerikalı oyuncu (d. 1907)
23 Ocak - Allen Collins, Amerikalı gitarist (d. 1952)
26 Ocak - Davit Abaşidze, Gürcü Sovyet tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1924)
28 Ocak - Edward Szymkowiak, Polonyalı eski futbolcu (d. 1932)
31 Ocak
Muammer Aksoy, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1917)
Eveline Du Bois-Reymond Marcus, Alman zoolog ve çizer (d. 1901)
Şubat
4 Şubat - Berta Karlik, Avustralyalı fizikçi (d. 1904)
7 Şubat - Alan Perlis, Amerikalı biliminsanı (d. 1922)
24 Şubat - Alessandro Pertini, İtalyan politikacı (d. 1896)
Mart
5 Mart - Edmund Conen, Alman futbolcu (d. 1914)
7 Mart - Çetin Emeç, Türk gazeteci (d. 1935)
12 Mart - Adolphe Touffait, Fransız hukukçu ve futbolcu (d. 1907)
20 Mart - Lev Yaşin, futbolcu (d. 1920)
23 Mart - John Dexter, İngiliz yönetmen (d. 1925)
Nisan
1 Nisan - Besim Darkot, Türk coğrafyacı (d. 1903)
4 Nisan - Bernhard Rensch, Alman evrimsel biyolog ve kuş bilimci (d. 1900)
15 Nisan - Greta Garbo, İsveçli sinema oyuncusu (d. 1905)
17 Nisan - Angelo Schiavio, İtalyan futbolcu (d. 1905)
22 Nisan - Albert Salmi, Amerikalı aktör (d. 1928)
Mayıs
7 Mayıs - Ann Bishop, Britanyalı biyolog (d. 1899)
16 Mayıs - Sammy Davis, Jr., Amerikalı dansçı, şarkıcı, müzisyen, komedyen ve oyuncu (d. 1925)
26 Mayıs - Emil Konopinski, Polonya kökenli bir Amerikalı biliminsanı (d. 1911)
22 Mayıs - Rocky Graziano, Amerikalı boksör (d. 1922)
Haziran
Temmuz
11 Temmuz -Şahlar Şükürov, Azerbaycan ulusal kahramanı (d. 1952)
13 Temmuz - Alaattin Baydar, Türk futbolcu (d. 1901)
14 Temmuz - Abdülkadir Eryurt, Türk siyasetçi (d. 1914)
18 Temmuz - Štefan Čambal, Slovak futbolcu ve teknik direktör (d. 1908)
19 Temmuz - Benal Nevzat Arıman, Türk siyasetçi (d. 1903)
22 Temmuz - Eduard Streltsov, Sovyet eski futbolcu (d. 1937)
24 Temmuz - Agah Hün, Türk oyuncu (d. 1918)
28 Temmuz - Jill Esmond, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1908)
31 Temmuz - Hüseyin Peyda, Türk sinema oyuncusu (d. 1920)
Ağustos
1 Ağustos - Bárbara Mujica, İtalyan asıllı Arjantinli artist (d. 1992)
6 Ağustos - Gordon Bunshaft, Amerikalı bir mimar (d. 1909)
18 Ağustos - Burrhus Frederic Skinner, Amerikalı ruhbilimci, yazar, mucit, sosyal reform savunucusu ve şair (d. 1904)
20 Ağustos - Ayla Dikmen, Türk şarkıcı (d. 1944)
24 Ağustos - Sergey Dovlatov, Rus kısa öykü yazarı, romancı, gazeteci (d. 1941)
27 Ağustos - Stevie Ray Vaughan, Amerikalı blues gitaristi (d. 1954)
Eylül
1 Eylül - Derviš Sušić, Bosnalı yazar (d. 1925)
4 Eylül - Turan Dursun, Türk din adamı ve yazar (d. 1934)
7 Eylül
Ahti Karjalainen, Fin politikacı (d. 1923)
Fuat Börekçi, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1909)
26 Eylül
Hiram Abas, Türk istihbaratçı (d. 1932)
Alberto Moravia, İtalyan şair ve yazar (d. 1907)
Ekim
1 Ekim - Curtis LeMay, Amerikalı general (d. 1906)
4 Ekim
Agop Arad, Türkiye Ermenisi ressam, grafiker ve gazeteci (d. 1913)
Leonard Bernstein, Amerikalı müzisyen (d. 1918)
6 Ekim - Bahriye Üçok, Türk tarihçi ve siyasetbilimci (d. 1919)
21 Ekim - Dilber Ahundzade, Azerbaycanlı şair (d. 1914)
Kasım
3 Kasım - Bronisław Knaster, Polonyalı matematikçi (d. 1893)
7 Kasım - Lawrence Durrell, Britanyalı romancı, şair, oyun yazarı (d. 1912)
11 Kasım
Sadi Irmak, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (d. 1904)
Attilio Demaría, Arjantin asıllı İtalyan eski millî futbolcu (d. 1909)
12 Kasım - Eve Arden, Amerikalı oyuncu (d. 1908)
16 Kasım - Ege Bagatur, Türk hukukçu ve siyasetçi, (d. 1937)
23 Kasım - Roald Dahl, Galli roman ve kısa öykü yazarı (d. 1916)
24 Kasım
Bülent Arel, Türk müzisyen (d. 1919)
Fred Shero, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (d. 1925)
28 Kasım - Tamara De Treaux, Amerikalı oyuncu (d. 1959)
Aralık
2 Aralık - Aaron Copland, Amerikalı besteci (d. 1900)
7 Aralık - Reinaldo Arenas, Kübalı şair, romancı ve oyun yazarı (d. 1943)
14 Aralık -Friedrich Dürrenmatt, İsviçreli yazar ve ressam (d. 1921)
28 Aralık - Ahmet Tokuş, Türk siyasetçi (d. 1919)
31 Aralık - Giovanni Michelucci, İtalyan bir mimar, şehir planlamacısı ve gravürcü (d. 1891)
1990 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik –
Kimya –
Tıp –
Edebiyat –
Barış –
Ekonomi –
|
2286
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1991
|
1991
|
1991 (MCMXCI) salı günü başlayan bir yıldır.
Olaylar
Ocak
15 Ocak - Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ikinci komutanı Salah Halef (Ebu-İyad), danışmanı Ebu Muhammed ve FKÖ güvenlik şefi Ebu el Hol bir suikast sonucu öldürüldüler.
16 Ocak - ABD öncülüğündeki BM güçleri, Irak'a karşı saldırıya geçti. Çöl Fırtınası Harekatı, Irak'ın sanayi ve savaş potansiyeli tamamen imha edip 2003 yılında ülkenin işgaline zemin hazırladı.
Şubat
22 Şubat - Körfez Savaşı: Irak, Sovyetlerin önerdiği ateşkes anlaşmasını kabul etti. ABD bu anlaşmayı kabul etmeyeceğini, bunun yerine geri çekilen Irak kuvvetlerinin 24 saat içinde Kuveyt'i terk etmeleri halinde saldırıya uğramayacağını bildirdi.
26 Şubat - Körfez Savaşı: Irak lideri Saddam Hüseyin, Bağdat radyosunda Irak birliklerinin Kuveyt'ten çekildiğini duyurdu. Irak askerleri geri çekilirken Kuveyt petrol sahalarını ateşe verdi; yangın 7 Kasım'a kadar sürecektir.
Mart
17 Mart - 1991 Sovyetler Birliği referandumu yapıldı.
Nisan
1 Nisan - Varşova Paktı feshedildi.
9 Nisan - Gürcistan bağımsızlığa kavuştu.
29 Nisan - Bangladeş'i vuran bir tropikal kasırga tahminen 138.000 kişinin ölümüne neden oldu.
Mayıs
26 Mayıs - Lauda Air'e ait bir Boeing 767, Tayland'ın başkenti Bangkok yakınlarında düştü ve uçaktaki 223 kişinin tamamı öldü.
Haziran
3 Haziran - Japonya'daki Unzen Dağı'nda bulunan volkan patladı ve piroklastik akıntı sonucunda 46 kişi öldü.
25 Haziran - Slovenya ve Hırvatistan’ın bağımsızlıklarını ilan etmeleri üzerine Yugoslavya’da iç savaş başladı.
Temmuz
1 Temmuz - Dünyanın ilk GSM telefon görüşmesi Finlandiya'da yapıldı.
3 Temmuz - Rusya SFSC içinde Çeçenistan, Adigey, şimdiki Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, Hakas ve Altay özerk oblastları birer özerk cumhuriyet oldular.
Ağustos
31 Ağustos- Kırgızistan bağımsızlığını ilan etti.
Eylül
19 Eylül - Alpler'de ileride Buz Adam Ötzi olarak isimlendirilecek olan donmuş bir erkek insan cesedi bulundu.
Ekim
18 Ekim - Azerbaycan ikinci kez bağımsızlığını ilan etti.
20 Ekim - 1991 Türkiye Cumhuriyeti genel seçimleri yapıldı.
27 Ekim - Türkmenistan, bağımsızlığını ilan etti.
Kasım
9 Kasım - Dağılmakta olan SSCB'ye bağlı eyaletlerden bağımsızlığı'nı ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti'ni tanıyan ilk ülke Türkiye oldu.
Aralık
8 Aralık - Boris Yeltsin ile Ukrayna ve Belarus cumhuriyetlerinin devlet başkanları Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) kuruluşunu ilan ettiler.
26 Aralık - SSCB dağıldı. 23 Eylül'de bağımsızlığını ilan eden Ermenistan fiilen ve hukuken bağımsız oldu.
Doğumlar
Ocak
2 Ocak - Luis Pedro Cavanda, Angola'lı futbolcu
2 Ocak - Ömer Alimoğlu, Türk atıcı
9 Ocak - Can Maxim Mutaf, Türk basketbolcu
15 Ocak - Nicolai Jørgensen, Danimarkalı futbolcu
16 Ocak - Marijan Urtić, Hırvat futbolcu
26 Ocak - Nicolò Melli, İtalyan basketbolcu
28 Ocak - Wan Zack Haikal, Malezyalı futbolcu
30 Ocak - Lucas Albertengo, Arjantinli futbolcu
Şubat
4 Şubat
Arman İnci, Alman Oyuncu
Seray Kaya,Türk Oyuncu
12 Şubat - Earvin Ngapeth, Fransız voleybolcu
17 Şubat
Burak Deniz, Türk oyuncu
Bonnie Wright, İngiliz oyuncu
20 Şubat - Antonio Pedroza, İngiliz futbolcu
22 Şubat - Dilara Tongar, Türk basketbolcu
26 Şubat - Lee Chae-rin, Güney Koreli şarkıcı ve söz yazarı
Mart
13 Mart - Cristian Herrera, İspanyol futbolcu
18 Mart - [[[Tijana Malešević]]], Sırp voleybolcu
29 Mart - Irene, Koreli şarkıcı
31 Mart - André Claro, Portekizli futbolcu
Nisan
4 Nisan - Jamie Lynn Spears, Amerikalı aktris ve şarkıcı
15 Nisan - Anastasia Vinnikova, Belaruslu şarkıcı
17 Nisan - Samira Efendi, Azeri şarkıcı
24 Nisan - Batuhan Karadeniz, Türk futbolcu
Mayıs
13 Mayıs - Francisco Lachowski, Brezilyalı model
14 Mayıs - Erica Fontes, Portekizli oyuncu
19 Mayıs - Álvaro Giménez, İspanyol futbolcu
20 Mayıs - Emre Çolak, Türk futbolcu
23 Mayıs - Lena Meyer-Landrut, Alman şarkıcı
Haziran
9 Haziran - Nico Siegrist, İsveçli futbolcu
18 Haziran - Ksenia Krasilnikova, Rus buz patenci
19 Haziran - Aniska Tonge, Amerikalı manken
27 Haziran - Özge Yavaş, Türk basketbolcu
28 Haziran
Seohyun, Girls' Generation grubunun vokali ve oyuncu
Tijane Reis, Gine-Bissaulu futbolcu
29 Haziran - Kawhi Leonard, Amerikalı basketbolcu
Temmuz
8 Temmuz - Virgil van Dijk, Hollandalı futbolcu
12 Temmuz - Muhsin Hoceci, İranlı asker
24 Temmuz - Emily Bett Rickards, Kanadalı oyuncu
Ağustos
3 Ağustos - Bahram Rajabzadeh, Azeri kickboksçu
12 Ağustos - Vanessa Ble, İspanyol basketbolcu
16 Ağustos - Kwon Ri-se, Güney Koreli grup Ladies Code'un vokalisti ve manken (ö. 2014)
21 Ağustos - Raquel Pélissier, Haitili model
Eylül
7 Eylül
Joe Harris, Amerikan basketbol oyuncusu
Dejan Garača, İsveçli futbolcu
8 Eylül
Joe Sugg, İngiliz YouTuber, vlogger ve yazar
Tyler Stone, Amerikalı basketbolcu
Ignacio González, Meksikalı futbolcu
Yasin Kocatepe, Türk futbolcu
9 Eylül
Oscar, Brezilyalı millî futbolcu
Danilo Luís Hélio Pereira, Portekizli futbolcu
10 Eylül
Erkan Kaş, Türk futbolcu
Sem Mursi, Mısırlı milli futbolcu
Auremir, Brezilyalı futbolcu
20 Eylül - Génesis Carmona, Venezuelalı model (ö. 2014)
25 Eylül - Alessandro Crescenzi, İtalyan futbolcu
Ekim
19 Ekim - Flávio Ferreira, Portekizli futbolcu
23 Ekim - Sinan Eid, Türk basketbolcu
25 Ekim - Zviad Lazişvili, Gürcü profesyonel dövüşçü
Kasım
8 Kasım - Nikola Kalinić, Sırp basketbolcu
28 Kasım - Andrea Rosales, Venezuelalı manken
Aralık
14 Aralık - Stefflon Don, İngiliz rapçı
24 Aralık - Louis Tomlinson, İngiliz şarkıcı
Ölümler
6 Ocak - Ahmet Adnan Saygun, besteci (d. 1907)
30 Ocak - Tarık Zafer Tunaya, Türk profesör (d. 1916)
20 Şubat - Hakkı Anlı, Türk ressam (d. 1906)
2 Mart - Lucien Ginsburg ya da bilinen adıyla Serge Gainsbourg, Fransız müzisyen (d. 1928)
21 Mart - Vedat Ali Dalokay, Türk politikacı, eski Ankara belediye başkanı (d. 1927)
8 Nisan - Dead, İsveçli müzisyen (d. 1969)
22 Nisan - Feriha Tevfik, ilk Türkiye güzellik kraliçesi (d. 1910)
15 Mayıs - İhsan Yüce, Türk sinema sanatçısı, senaryo yazarı ve şair (d. 1929)
9 Temmuz - Orhan Hançerlioğlu, Türk yazar ve araştırmacı (d. 1916)
13 Eylül - Metin Oktay, Türk futbolcu (d. 1936)
13 Ekim - Adnan Ersöz, Türk asker (d. 1917)
24 Ekim - Gene Roddenberry, Amerikalı yazar, senarist, Uzay Yolu'nun yaratıcısı (d. 1921)
24 Kasım - Freddie Mercury, müzisyen (d. 1946)
15 Aralık - Vasili Zaytsev, Sovyet keskin nişancı ve Stalingrad kahramanı (d. 1915)
Öldüğü ay ve gün bilinmeyenler;
Eftal Nogan, Türk sporcu (d. 1906)
|
2287
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1992
|
1992
|
1992 çarşamba günü başlayan bir artık yıldır.
Olaylar
1 Ocak - Schengen Antlaşması yürürlüğe girdi.
9 Ocak - Bosna'da Sırp Cumhuriyeti kuruldu.
25 Şubat - Hocalı Katliamı: Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde yaklaşık 613 Azeri sivil, Ermeni silahlı kuvetleri tarafından öldürüldü.
3 Mart - Bosna-Hersek, Sırpların boykot ettiği referandum sonucu Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan etti.
27 Nisan - Sosyalist Yugoslavya'nın geriye kalan son parçaları olan Sırbistan ve Karadağ, komünizm'e son vererek Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ni kurdular.
13 Mart - Erzincan'da meydana gelen 6.8 şiddetindeki deprem sonucunda 653 ölü, 4000 yaralı.
12 Mayıs - Heavy Metal grubu Iron Maiden dokuzuncu albümü Fear of the Dark'ı yayınladı.
4 Haziran - 14 Haziran - Rio Çevre ve Kalkınma Bildirgesi kabul edildi.
2 Ekim - Ege Denizi'nde yapılan "Kararlılık Gösterisi 92" adlı NATO Tatbikatı sırasında Amerikan Saratoga gemisinden atılan iki adet sea sparrow füzesinin Türk Deniz Kuvvetleri'ne ait TCG Muavenet muhrib'ini vurması sonucu, 5 denizci öldü.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak – Jack Wilshere, İngiliz futbolcu
10 Ocak - Christian Atsu, Ganalı futbolcu (ö. 2023)
19 Ocak
Logan Lerman, Amerikalı oyuncu
Shawn Johnson, Amerikalı jimnastikçi
21 Ocak
Kamer Mani, Türk basketbolcu
Stanislav Murihin, Rus futbolcu
26 Ocak - Alassane També, Fransız futbolcu
Şubat
3 Şubat - Anindya Kusuma Putri, Endonezyalı manken
5 Şubat - Neymar, Brezilyalı futbolcu
11 Şubat – Taylor Lautner, Amerikalı oyuncu ve dövüşçü
14 Şubat – Freddie Highmore, İngiliz oyuncu
17 Şubat - Andrei Girotto, Brezilyalı futbolcu
20 Şubat - Jordon Hooper, Amerikalı basketbolcu
17 Şubat – Meaghan Jette Martin, Amerikalı oyuncu
27 Şubat - Özlem Öztürk, Türk basketbolcu
Mart
1 Mart - Ramal Aslanov, Azeri kickboksçu
4 Mart - Jared Sullinger, Amerikalı basketbolcu
10 Mart – Emily Osment, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
13 Mart - Kaya Scodelario, İngiliz oyuncu
26 Mart – Haley Ramm, Amerikalı oyuncu
Nisan
3 Nisan - Yuliya Efimova, Rus yüzücü
4 Nisan
Alexa Nikolas, Amerikalı oyuncu
Orhan Humbatov, Azeri asker
7 Nisan - Alexis Jordan, Amerikalı oyuncu
14 Nisan - Mehdi Beşiri, İranlı bilim insanı
19 Nisan - Marshmello, Amerikalı DJ
23 Nisan - Zelim Bakaev, Rus şarkıcı
27 Nisan - Adam Bartoš, Çek voleybolcu
Mayıs
6 Mayıs - Nilay Aydoğan, Türk basketbolcu (ö. 2023)
12 Mayıs – Malcolm David Kelley, Amerikalı oyuncu
26 Mayıs - Jenni Vähämaa, Fin buz patenci
27 Mayıs - Abdul Vahab Zahiri, Afgan atlet
28 Mayıs - Deniz Işın, Türk oyuncu
Haziran
4 Haziran – Dino Jelusić, Hırvat şarkıcı
5 Haziran - Emily Seebohm, Avustralyalı yüzücü
17 Haziran - Ecem Uzun, Türk oyuncu
24 Haziran – David Alaba, Avusturyalı futbolcu
26 Haziran - Jennette McCurdy, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve şarkı yazarı
28 Haziran
Oscar Hiljemark, İsveçli futbolcu
Elaine Thompson-Herah, Jamaikalı atlet
Temmuz
2 Temmuz
Manon Houette, Fransız hentbolcu
Yuki Kagawa, Japon futbolcu
21 Temmuz – Rachael Flatt, Amerikalı buz patenci
22 Temmuz – Selena Gomez, Amerikalı aktris ve şarkıcı
23 Temmuz – Konstantinos Tzortziou, Yunan e-sporcu
30 Temmuz - Anissa Blondin, Belçikalı manken
Ağustos
1 Ağustos - Karyağdı Ahmedov, Azeri asker
4 Ağustos – Dylan ve Cole Sprouse, Amerikalı ikiz oyuncular
7 Ağustos
Ariel Camacho, Meksikalı şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2015)
Yusuf Yazıcı, Türk futbolcu
11 Ağustos - Bryce Cotton, Amerikalı basketbolcu
14 Ağustos - Habib Şen, Türk futbolcu (ö. 2011)
18 Ağustos – Frances Bean Cobain, Kurt Cobain ve Courtney Loveın kızı
20 Ağustos – Demi Lovato, Amerikalı şarkıcı
Eylül
7 Eylül
Gizem Karaca, Türk manken ve oyuncu
Alican Süner, Türk kemancı
Martin Hinteregger, Avusturyalı futbolcu
Aleksey Lutsenko, Kazak profesyonel bisikletçi
8 Eylül
Sakiko Ikeda, Japon milli futbolcu
Bernard Anício Caldeira Duarte, Brezilyalı futbolcu
Koki Takenaka, Japon eski futbolcu
Simon Thern, İsveçli futbolcu
9 Eylül - Başaran Saraçoğlu, Türk futbolcu
10 Eylül - Ricky Ledo, Amerikan profesyonel basketbolcu
14 Eylül - Vügar Şirinli, Azeri judocu
16 Eylül - Nick Jonas, Amerikalı şarkıcı
22 Eylül - Benedikt Saller, Alman futbolcu
23 Eylül - Oğuzhan Özyakup, Türk futbolcu
Ekim
8 Ekim - Terran Petteway, Amerikalı basketbolcu
11 Ekim - Cardi B, Amerikalı rapçi
12 Ekim – Josh Hutcherson, Amerikalı oyuncu
20 Ekim - Ksenia Semenova, Rus artistik jimnastikçi
23 Ekim - Cassie Laine, Amerikalı pornografik film oyuncusu
24 Ekim - Emel Sığırcı, Türk basketbolcu
Kasım
7 Kasım - Andrea Londo, Meksikalı-Amerikalı oyuncu
23 Kasım - Miley Cyrus, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
Aralık
4 Aralık-Kim Seok-Jin Güney Koreli şarkıcı,söz yazarı
7 Aralık - Joshua Bonehill-Paine, İngiliz milliyetçi
13 Aralık - Andrea Radonjić, Sırp manken
18 Aralık - Bridgit Mendler, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
20 Aralık-Hayal Köseoğlu,Türk oyuncu
Ölümler
Ocak
1 Ocak – Grace Hopper, Amerikalı bilim insanı (d. 1906)
3 Ocak – Judith Anderson, Avustralyalı oyuncu (d. 1897)
14 Ocak – Yadigar Ejder, Türk sinema oyuncusu (d. 1947)
26 Ocak – José Ferrer, Porto Riko'lu oyuncu (d. 1912)
Şubat
7 Şubat - Mevhibe İnönü, 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün eşi (d. 1897)
25 Şubat - Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Türk bilim insanı
Mart
9 Mart - Menachem Begin, 6. İsrail başbakanı, Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1913)
23 Mart - Friedrich Hayek, Avusturyalı ekonomist, Nobel Ödülü sahibi (d. 1899)
28 Mart - Yılmaz Önge, Türk akademisyen ve mimar (d. 1935)
Nisan
5 Nisan – Sam Walton, Amerikalı iş insanı, Walmart'''ın kurucusu (d. 1918)
6 Nisan – Isaac Asimov, Rus asıllı Amerikalı yazar
13 Nisan – Feza Gürsey, Türk fizikçi (d. 1921)
20 Nisan – Benny Hill, İngiliz komedyen ve oyuncu (d. 1924)
23 Nisan – Satyajit Ray, Hindistanlı film yapımcısı (d. 1921)
Mayıs
6 Mayıs - Marlene Dietrich, Alman sinema oyuncusu ve şarkıcı (d. 1901)
19 Mayıs - Bruno Pradal, Fas asıllı Fransız oyuncu (d. 1949)
22 Mayıs - Atahualpa Yupanqui, Arjantinli besteci (d. 22 Ocak 1908)
30 Mayıs – Karl Carstens, Almanya Federal Cumhuriyeti'nin 5. Cumhurbaşkanı (d. 1914)
Haziran
28 Haziran – Mikhail Tal, Sekizinci Dünya Satranç şampiyonu (d. 1936)
Temmuz
4 Temmuz - Astor Piazzolla, Arjantinli bandoneoncu (d. 11 Mart 1921)
22 Temmuz - Toto Karaca, Türk tiyatro ve bale sanatçısı (d. 1912).
31 Temmuz - Ralph Strait, Amerikalı televizyon ve sinema oyuncusu (d. 1936)
Ağustos
12 Ağustos - John Cage, Amerikalı besteci, filozof, yazar ve baskıcı
18 Ağustos - Christopher McCandless, Amerikalı Amerikalı gezgin
25 Ağustos - Nisa Serezli, tiyatro ve sinema sanatçısı
Eylül
6 Eylül - Cevat Kurtuluş, sinema oyuncusu
Ekim
6 Ekim – Denholm Elliott, İngiliz oyuncu (d. 1922)
7 Ekim – Tevfik Esenç, Ubıhçayı son konuşan kişi (d. 1904)
8 Ekim – Willy Brandt, Federal Almanya başbakanı (d. 1913)
12 Ekim – John Hancock, Amerikalı oyuncu (d. 1941)
27 Ekim – David Bohm, Kuantum mekaniği'' fizikçisi (d. 1917)
Kasım
7 Kasım - Alexander Dubček, Slovak politikacı (d. 1921)
23 Kasım - Vasfi Rıza Zobu, tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1902)
Aralık
9 Aralık - Geoffroy Chodron de Courcel, Fransız diplomat (d. 1912)
21 Aralık - Stella Adler, Amerikalı oyuncu ve oyunculuk öğretmeni (d. 1901)
24 Aralık - Peyo (Asıl adı Pierre Culliford), Belçikalı karikatürist (d. 1928)
Tarihi bilinmeyenler
Remziye Hisar, Türkiye'nin ilk kadın kimyageri (d. 1902)
1992 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik - Georges Charpak
Kimya - Rudolph A. Marcus
Tıp - Edmond H.Fischer, Edwin G. Krebs
Edebiyat - Derek Walcott
Barış - Rigoberta Menchú
Ekonomi - Gary Becker
Ayrıca bakınız
1992'de Türkiye
|
2288
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1993
|
1993
|
1993 (MCMXCIII) cuma günü başlayan bir yıldır.
Olaylar
1 Ocak
Avrupa'nın "tek pazar düşü" gerçekleşti. Kuzey Kutbu'ndan Akdeniz'e, Avrupalılar pasaportsuz seyahat edebilecek.
Çekoslovakya dağıldı. Slovakya ve Çekya kuruldu.
3 Ocak - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bush ve Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, ilk nükleer silah indirimi anlaşmasını imzaladılar.
20 Ocak - Bill Clinton, Amerika Birleşik Devletleri'nin 42. Başkanı olarak yemin etti .
24 Ocak - Cumhuriyet Gazetesi yazarı Uğur Mumcu, Ankara'daki evinin önünde bulunan arabasına konan bomba ile öldürüldü.
26 Ocak - Václav Havel, Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçildi.
29 Ocak - Muhsin Yazıcıoğlu, MÇP'den ayrılıp Büyük Birlik Partisini kurdu.
12 Mart - 1993 Bombay saldırıları: Hindistan'ın Bombay kentinde birkaç bomba patladı, 257 kişi öldü ve yüzlercesi yaralandı.
8 Nisan - Kuzey Makedonya Birleşmiş Milletler'e kabul edildi .
12 Nisan - PTT'den sağlanan 64Kbps kapasiteli kiralık hat ile, ODTÜ'deki yönlendiriciler kullanılarak, Amerika Birleşik Devletleri'nde NSFNet'e ilk internet bağlantısı gerçekleştirildi.
16 Mayıs - Türkiye Büyük Millet Meclisi'de yapılan 3. tur oylama sonucunda Süleyman Demirel, Türkiye'nin 9. cumhurbaşkanı seçildi ve aynı gün görevine başladı.
24 Mayıs - Eritre, Etiyopya'dan bağımsızlığını kazandı.
28 Mayıs - Eritre ve Monako Birleşmiş Milletler'e girdi.
2 Temmuz - Sivas Madımak Oteli yakıldı. Otelde bulunan kişilerden 37'si yanarak öldü.
5 Temmuz - Erzincan ilinin Kemaliye ilçesine bağlı Başbağlar Köyü'nde PKK tarafından Başbağlar Katliamı gerçekleştirildi.
13 Temmuz - İstanbul'da 34. Uluslararası Matematik Olimpiyatı düzenlendi.
19 Ekim - Benazir Butto ikinci kez Pakistan başbakanı oldu.
1 Kasım - Avrupa Birliği'ni resmen kuran Maastricht Antlaşması yürürlüğe girdi.
2 Aralık - Kolombiyalı uyuşturucu baronu Pablo Escobar, polis tarafından vurularak öldürüldü.
Doğumlar
Ocak
6 Ocak - Jesús Corona (1993 doğumlu futbolcu), Porto için oynayan Meksikalı millî futbolcu
8 Ocak - Emre Öztürk, Türk yüzücü
11 Ocak - Mahmut Orhan, Türk DJ ve prodüktör
12 Ocak
Zayn Malik, İngiliz şarkıcı, söz yazarı, DJ
Akane Saito, Japon futbolcu
19 Ocak - Gülşah Duman, Türk basketbolcu
21 Ocak - Chiara Pierobon, İtalyan bisikletçi (ö. 2015)
28 Ocak - Ezgi Şenler, Türk oyuncu
Şubat
4 Şubat - Isolda Dychauk, Rus kökenli Alman oyuncu
10 Şubat - Salih el-Yezidi, Katarlı futbolcu
15 Şubat
Geoffrey Kondogbia, Valensiya forması giyen Fransız futbolcu
Romain Achilli, Fransız futbolcu
18 Şubat - Abel Luciatti, Arjantinli futbolcu
23 Şubat - Bauırjan İslamhan, Kazak futbolcu
25 Şubat - Adam Zajíček, Çek voleybolcu
27 Şubat - Gong Seung Yeon, Güney Koreli oyuncu
28 Şubat - Andre Hoffmann, Alman futbolcu
Mart
3 Mart - Ravil Netfullin, Rus futbolcu
4 Mart - Ahmet Düverioğlu, Ürdünlü basketbolcu
5 Mart - Rafael Fiziev, Kırgız dövüşçü
9 Mart-Suga (müzisyen) Güney Koreli rapçi,söz yazarıdır.
15 Mart - Paul Pogba, Fransız futbolcu
20 Mart - Sloane Stephens, Amerikalı tenisçi
Nisan
13 Nisan - Daan Myngheer, Belçikalı bisikletçi (ö. 2016)
26 Nisan - Gizem Örge, Türk voleybolcu
Mayıs
9 Mayıs - Ryosuke Yamada, Japon oyuncu ve şarkıcı
13 Mayıs - Debby Ryan, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
14 Mayıs - Miranda Cosgrove, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
21 Mayıs - Matías Kranevitter, Arjantinli futbolcu
25 Mayıs - Caleb Ruminer, Amerikalı oyuncu
27 Mayıs - Nazlıcan Parlak, Türk futbolcu
Haziran
6 Haziran - Fatma Nur Kaptanoğlu, Türk yazar
2 Haziran - Melis Sezer, Türk millî tenisçi
20 Haziran - İrem Karamete, Türk eskrimci
22 Haziran - Loris Karius, Union Berlinli kaleci
26 Haziran - Ariana Grande, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
30 Haziran - Zaine Francis-Angol, Antigua ve Barbudalı futbolcu
Temmuz
3 Temmuz - Kerem Demirbay, Alman futbolcu
5 Temmuz - Karim Tarfi, Belçikalı futbolcu
6 Temmuz - Anđelka Tomašević, Sırp manken
8 Temmuz - Zeynep Bastık, Türk şarkıcı ve oyuncu
20 Temmuz - Atınç Nukan, Türk futbolcu
26 Temmuz - Taylor Momsen, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
26 Temmuz - Elizabeth Gillies, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
26 Temmuz - Ferda Yıldız, Türk basketbolcu
28 Temmuz - Ferhat Arıcan, Türk jimnastikçi
Ağustos
4 Ağustos - Hüseyin Demirli, Azeri asker
6 Ağustos - Özgenur Yurtdagülen, Türk voleybolcu
13 Ağustos - Jonathan Vervoort, Belçikalı futbolcu
14 Ağustos - Diane Rouxel, Fransız oyuncu
26 Ağustos - Robert Schick, Alman futbolcu
29 Ağustos - Sora Amamiya, Japon oyuncu ve seslendirme sanatçısı
29 Ağustos - Liam Payne, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
Eylül
1 Eylül
Melike Yalçınkaya, Türk basketbolcu
Soner Dikmen, Türk futbolcu
Tion Wayne, İngiliz rapçi ve DJ
Mario Lemina, Gabonlu millî futbolcu
Jan Kliment, Çek futbolcu
Sergio Rico, PSG forması giyen İspanyol kaleci
William Troost-Ekong, Nijeryalı millî futbolcu
Federico Barba, İtalyan futbolcu
3 Eylül
Dominic Thiem, Avusturyalı tenisçi
Andrea Tovar, Kolombiyalı model
7 Eylül
Rosemary Arauz, Honduraslı manken
Vladimir Rodić, Karadağlı futbolcu
8 Eylül
Magdalena Eriksson, İsveçli millî defans oyuncusu
Amanda Zahui, İsveçli profesyonel basketbolcu
Piotr Parzyszek, Polonyalı futbolcu
9 Eylül
Sarah Logan, Amerikalı profesyonel güreşçi
Pablo Insua, İspanyol futbolcu
10 Eylül - Yuki Nishino, Japon buz patenci
13 Eylül - Niall Horan, İrlandalı şarkıcı ve gitarist
17 Eylül - Meliha İsmailoğlu, Türk voleybolcu
24 Eylül - Cemre Gümeli, Türk oyuncu
Ekim
1 Ekim
Elizabeta Burg, Hırvat manken
Serenay Aktaş, Türk oyuncu ve futbolcu
4 Ekim - Lucas Reiber, Alman oyuncu
8 Ekim - Garbiñe Muguruza, İspanyol tenisçi
15 Ekim - Abdülmecid Ahundov, Azeri asker
18 Ekim - Zarina Diyas, Kazak tenisçi
25 Ekim - Ediz Yıldırımer, Türk yüzücü
26 Ekim - Dimitris Pelkas, Yunan futbolcu
Kasım
2 Kasım - Joe Henderson, İngiliz futbolcu
15 Kasım - Paulo Dybala, Arjantinli futbolcu
Aralık
3 Aralık - Kyle Jean-Baptiste, Amerikalı oyuncu (ö. 2015)
8 Aralık - AnnaSophia Robb, Amerikalı oyuncu
19 Aralık - Iker Muniain, İspanyol futbolcu
22 Aralık - Sergi Darder, Katalan futbolcu
25 Aralık - Hamide Kurt, kısa mesafe koşucusu Türk paralimpik atlet
25 Aralık - Emiliano Buendía, Arjantinli futbolcu
29 Aralık - Octávio, Brezilyalı futbolcu
Ölümler
Ocak
5 Ocak - Nicholas Mayall, Amerikalı astronom (d. 1906)
6 Ocak
Dizzy Gillespie, Amerikalı caz trompetçisi, vokalist ve besteci (d. 1917)
Rudolf Nureyev, Rus dansçı (d. 1938)
13 Ocak - René Pleven, 68. Fransa Başbakanı (d. 1901)
15 Ocak - Annemarie von Gabain, Alman dilbilimci, türkolog ve sinolog (d. 1901)
20 Ocak - Audrey Hepburn, İngiliz-Hollandalı sinema oyuncusu (d. 1929)
21 Ocak - Felice Borel, İtalyan futbolcu ve teknik direktör (d. 1914)
22 Ocak - Kobo Abe, Japon yazar (d. 1924)
24 Ocak
Uğur Mumcu, Türk gazeteci, araştırmacı ve yazar (d. 1942)
Thurgood Marshall, Amerikalı avukat (d. 1908)
26 Ocak - Axel von dem Bussche, Alman asker (d. 1919)
27 Ocak - André the Giant, Fransız profesyonel güreşçi ve oyuncu (d. 1946)
28 Ocak
Helen Sawyer Hogg, Kanadalı gök bilimci (d. 1905)
Anatoliy Parfyonov, Olimpiyat şampiyonu Sovyet güreşçi (d. 1925)
29 Ocak - Lars Larsson, Olimpiyat şampiyonu İsveçli atlet (d. 1911)
30 Ocak - Aleksandra, Yugoslavya Konsort Kraliçesi (d. 1921)
Şubat
5 Şubat
Hans Jonas, Alman filozof (d. 1903)
Joseph L. Mankiewicz, Amerikalı yapımcı ve yönetmen (d. 1909)
Adnan Kahveci, 37. Türkiye Cumhuriyeti Maliye ve Gümrük Bakanı (d. 1949)
6 Şubat - Arthur Ashe, Amerikalı tenisçi (d. 1943)
9 Şubat - Renç Koçibey, Türk motor sporları yarışçısı (d. 1942)
10 Şubat - Maurice Bourgès-Maunoury, 76. Fransa Başbakanı (d. 1914)
11 Şubat - Robert William Holley, Amerikalı biyokimyacı (d. 1922)
12 Şubat - James Bulger, İngiliz cinayet kurbanı çocuk (d. 1990)
16 Şubat - Peter Molloy, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1909)
17 Şubat
Hans Baur, Alman pilot (d. 1897)
Eşref Bitlis, 36. TSK Jandarma Genel Komutanı (d. 1933)
18 Şubat
Allen Montgomery Lewis, 1. Saint Lucia Genel Valisi (d. 1909)
Kerry Von Erich, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1960)
20 Şubat - Ferruccio Lamborghini, İtalyan araba üreticisi (d. 1916)
24 Şubat - Bobby Moore, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1941)
25 Şubat - Eren Özker, Türk kukla sanatçısı (d. 1948)
27 Şubat - Lillian Gish, Amerikalı oyuncu (d. 1893)
28 Şubat - Ishiro Honda, Japon yönetmen (d. 1911)
Mart
3 Mart - Albert Bruce Sabin, Polonyalı-Amerikalı bilim insanı (d. 1906)
4 Mart - Miguel de Molina, İspanyol Flamenko sanatçısı (d. 1908)
12 Mart - Wang Zhen, Çinli asker ve siayetçi (d. 1908)
14 Mart - Muhammed Natsir, 5. Endonezya Başbakanı (d. 1908)
17 Mart - Helen Hayes, Amerikalı oyuncu (d. 1900)
20 Mart - Polykarp Kusch, Alman-Amerikalı fizikçi (d. 1911)
22 Mart - Samiha Ayverdi, Türk mütefekkir ve mutasavvıf yazar (d. 1905)
23 Mart - Robert Crichton, Amerikalı yazar (d. 1925)
27 Mart - Charlie Keever, Amerikalı cinayet kurbanı çocuk (d. 1980)
31 Mart - Brandon Lee, Amerikalı oyuncu (d. 1965)
Nisan
3 Nisan
Pinky Lee, Amerikalı komedyen (d. 1907)
Viktor Avbelj, 4. Slovenya SC Başbakanı (d. 1914)
8 Nisan - Marian Anderson, Amerikalı şarkıcı (d. 1897)
11 Nisan - Rahman Nabiyev, 2. Tacikistan Devlet Başkanı (d. 1930)
17 Nisan - Turgut Özal, 8. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve 19. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (d. 1927)
19 Nisan
Sabahattin Kudret Aksal, Türk şair ve yazar (d. 1920)
David Koresh, Amerikalı tarikat lideri (d. 1959)
18 Nisan - Elisabeth Frink, İngiliz heykeltraş (d. 1930)
23 Nisan - Bertus Aafjes, Hollandalı şair (d. 1914)
27 Nisan - Godfrey Chitalu, Zambiyalı futbolcu (d. 1947)
28 Nisan - Diva Diniz Corrêa, Brezilyalı deniz zoologu (d. 1918)
29 Nisan - Mick Ronson, İngiliz gitarist, besteci (d. 1946)
30 Nisan - Cantinflas, Meksikalı komedyen ve oyuncu (d. 1911)
Mayıs
1 Mayıs - Pierre Bérégovoy, 90. Fransa Başbakanı (d. 1925)
9 Mayıs - Carolina Henriette MacGillavry, Hollandalı kimyager ve kristalograf (d. 1904)
26 Mayıs - Ulvi Yenal, Türk futbolcu, teknik direktör ve spor yöneticisi (d. 1908)
Haziran
5 Haziran - Conway Twitty, Amerikalı şarkıcı (d. 1933)
7 Haziran
Kurt Weitzmann, Alman-Amerikalı sanat tarihçisi (d. 1904)
Dražen Petrović, Hırvat basketbolcu (d. 1964)
12 Haziran - Ekrem Koçak, Türk atlet (d. 1931)
13 Haziran
Gérard Côté, Kanadalı maraton koşucusu (d. 1913)
Ewald Dytko, Polonyalı futbolcu (d. 1914)
15 Haziran - James Hunt, İngiliz Formula 1 pilotu (d. 1947)
19 Haziran - William Golding, İngiliz roman yazarı ve şair (d. 1911)
20 Haziran - György Sárosi, Macar futbolcu ve teknik direktör (d. 1912)
22 Haziran - Pat Nixon, 37. Amerika Birleşik Devletleri First Lady'si (d. 1912)
26 Haziran - Ruth von Mayenburg, Avusturyalı gazeteci, yazar ve casus (d. 1907)
Temmuz
1 Temmuz - Gert Hofmann, Alman yazar (d. 1931)
2 Temmuz
Asım Bezirci, Türk yazar, eleştirmen, şair ve çevirmen (d. 1927)
Nesimi Çimen, Türk halk ozanı (d. 1931)
Metin Altıok, Türk şair ve yazar (d. 1940)
Muhlis Akarsu, Türk halk ozanı (d. 1948)
Behçet Aysan, Türk şair ve tıp doktoru (d. 1949)
4 Temmuz - Anne Shirley, Amerikalı oyuncu (d. 1913)
7 Temmuz
Aleks Buda, Arnavut tarihçi (d. 1910)
Rıfat Ilgaz, Türk şiir, roman ve öykü yazarı (d. 1911)
9 Temmuz - Henry Hazlitt, Amerikalı gazeteci (d. 1894)
18 Temmuz - Jean Negulesco, Fransız yönetmen ve senarist (d. 1900)
28 Temmuz - Cemal Madanoğlu, Türk korgeneral (d. 1907)
31 Temmuz - I. Baudouin, Belçika Kralı (d. 1930)
Ağustos
10 Ağustos - Euronymous, Norveçli müzisyen (d. 1968)
12 Ağustos - Tekin Arıburun, Türk asker ve siyasetçi (d. 1908)
15 Ağustos - Macit Gökberk, Türk felsefeci (d. 1908)
19 Ağustos - Donald Kerst, Amerikalı fizikçi ve akademisyen (d. 1911)
20 Ağustos - Tony Barton, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1937)
28 Ağustos - Edward Palmer Thompson, İngiliz tarihçi ve barış aktivisti (d. 1924)
Eylül
4 Eylül - Hervé Villechaize, Fransız oyuncu (d. 1943)
5 Eylül - Samim Kocagöz, Türk yazar (d. 1916)
9 Eylül - Maurice Yaméogo, 1. Yukarı Volta Devlet Başkanı (d. 1921)
12 Eylül - Raymond Burr, Kanadalı oyuncu (d. 1917)
20 Eylül - Erich Hartmann, Alman pilot (d. 1922)
24 Eylül - Bruno Pontecorvo, İtalyan asıllı Sovyet nükleer fizikçi (d. 1913)
25 Eylül - Ümit Yılbar, Türk gitarist (d. 1966)
27 Eylül - Jiuli Şartava, 2. Abhazya Özerk Cumhuriyeti Başkanı (d. 1944)
Ekim
2 Ekim - William Berger, Avusturya asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1928)
6 Ekim - Nejat Eczacıbaşı, Türk kimyacı ve sanayici (d. 1913)
7 Ekim - Wolfgang Paul, Nobel ödüllü Alman fizikçi (d. 1913)
15 Ekim
Leonid Kvasnikov, Rus kimya mühendisi ve casus (d. 1905)
Aydın Sayılı, Türk bilim insanı (d. 1913)
17 Ekim - Criss Oliva, Amerikalı müzisyen (d. 1963)
21 Ekim - Melchior Ndadaye, 4. Burundi Devlet Başkanı (d. 1953)
22 Ekim
Said Mohamed Jaffar, 2. Komorlar Devlet Başkanı (d. 1918)
Bahtiyar Aydın, Türk asker (d. 1946)
25 Ekim - Vincent Price, Amerikalı oyuncu (d. 1911)
26 Ekim
Siyami Ersek, Türk hekim (d. 1920)
Neşe Alten, Türk öğretmen (d. 1972)
31 Ekim
Federico Fellini, İtalyan film yönetmeni (d. 1920)
Berna Moran, Türk edebiyat eleştirmeni ve akademisyen (d. 1921)
River Phoenix, Amerikalı oyuncu (d. 1970)
Kasım
1 Kasım - Severo Ochoa, Nobel ödüllü İspanyol-Amerikalı doktor ve biyokimyager (d. 1905)
4 Kasım - Cem Ersever, Türk asker (d. 1950)
7 Kasım - Yuri Osmanov, Kırım Tatarı bilim insanı (d. 1941)
15 Kasım - Evelyn Venable, Amerikalı oyuncu (d. 1913)
16 Kasım - Lucia Popp, Slovak opera sanatçısı (d. 1939)
20 Kasım - Aykut O. Antmen, Türk şair, araştırmacı ve yazar (d. 1969)
21 Kasım - Bruno Rossi, İtalyan deney fizikçisi (d. 1905)
22 Kasım - Anthony Burgess, İngiliz yazar ve eleştirmen (d. 1917)
Aralık
2 Aralık - Pablo Escobar, Kolombiyalı uyuşturucu kaçakçısı (d. 1949)
4 Aralık
Mehmet Nabi İnciler, Türk mayfa (d. 1938)
Frank Zappa, Amerikalı gitarist, şarkıcı, besteci (d. 1940)
6 Aralık
Sergi Cikia, Gürcü dilbilimci (d. 1898)
Don Ameche, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1908)
7 Aralık
Félix Houphouët-Boigny, 1. Fildişi Sahili Devlet Başkanı (d. 1905)
Abidin Dino, Türk ressam ve yazar (d. 1913)
9 Aralık - Danny Blanchflower, Kuzey İrlandalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1926)
12 Aralık - József Antall, 53. Macaristan Başbakanı (d. 1932)
14 Aralık - Myrna Loy, Amerikalı oyuncu (d. 1905)
16 Aralık - Kakuei Tanaka, 40. Japonya Başbakanı (d. 1918)
17 Aralık - Bobby Davidson, İskoç futbol hakemi (d. 1928)
20 Aralık
William Edwards Deming, Amerikalı mühendis, istatistikçi ve profesör (d. 1900)
Hulusi Kentmen, Türk oyuncu (d. 1912)
27 Aralık - Meliton Kantaria, Sovyet-Gürcü asker (d. 1920)
30 Aralık - İhsan Sabri Çağlayangil, Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1908)
31 Aralık - Zviad Gamsahurdia, 1. Gürcistan Cumhurbaşkanı (d. 1939)
1993 Nobel ödülünü kazananlar
Barış : Nelson Mandela, F. W. de Klerk
Edebiyat : Toni Morrison
Fizik : Russell Hulse, Joseph Taylor
Kimya : Kary Mullis, Michael Smith
Tıp : Richard J. Roberts, Phillip Allen Sharp
|
2290
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1995
|
1995
|
1995 (MCMXCV) pazar günü başlayan yıl. 20. yüzyılın ve 2. milenyumun 95. yılı.
Olaylar
1 Ocak
Diyarbakır'ın Kulp ilçesine bağlı Hamzalı köyüne saldıran PKK mensupları, yedisi çocuk on dokuz kişiyi öldürdü. Bir PKK'lı öldürüldü.
Dünya Ticaret Örgütü kuruldu.
İsveç, Avusturya ve Finlandiya; Avrupa Birliği üyeliğine kabul edildi.
17 Ocak - Japonya'nın Kobe şehrinde meydana gelen 7.3 şiddetindeki deprem sonucu 6.433 kişi öldü.
6 Şubat - Türkiye ile Avrupa Birliği arasında Gümrük Birliği antlaşması imzalandı.
18 Şubat - Cumhuriyet Halk Partisi ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti, CHP çatısı altında birleşti. Hikmet Çetin genel başkanlığa getirildi.
20 Mart - Türk Silahlı Kuvvetleri, Kıbrıs Harekâtı'ndan (1974) sonraki en kapsamlı harekâtı başlatarak 35.000 askerle Irak'a girdi. Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Irak'ta 2245 PKK'lı öldürülürdü.
Tokyo Metrosu'nda Aum Shinrikyo tarikatı üyeleri tarafından sarin gazı kullanılarak gerçekleştirilen terör saldırısında 12 kişi hayatını kaybetti, 4000'den fazla kişi yaralandı.
11 Nisan - Güneydoğu Anadolu Projesinin bir parçası olan Şanlıurfa - Harran su kanallarına, ilk su verildi.
1 Mayıs - Hırvatistan Ordusu, Batı Slavonya'yı geri almak için Bljesak Operasyonu başlattı.
17 Mayıs - Nasuh Mahruki Everest'in zirvesine ulaşarak dünyanın en yüksek zirvesine ulaşan ilk Türk oldu.
25 Mayıs - Batman'da bir ilkokul yakınındaki durağa bırakılan bombanın patlaması sonucu 4 öğrenci, 1 öğretmen toplam 11 kişi öldü, 18 kişi de yaralandı.
6 Haziran - Yalova, Karabük ve Kilis il oldu.
16 Haziran
Michael Jackson çift diskten oluşan albümünü HIStory'u çıkardı. Ayrıca bu albüm dünyanın en çok satan çift diskli albümüdür.
PKK Tunceli'de bir karakolu bastı, 20 asker öldü.
11 Temmuz - Bosna Soykırımı: Ratko Mladiç komutasındaki Bosna Sırp ordusu, Bosna-Hersek'teki Srebrenitza Bölgesi'nde, toplamda yaklaşık 8.000 Bosnalı'ın öldürüldüğü Srebrenitza Katliamı'na başladı.
13 Temmuz - Isparta'nın Senirkent ilçesinde meydana gelen sel felaketinde 74 kişi öldü.
25 Temmuz - İstanbul Altın Borsası açıldı.
4 Ağustos-7 Ağustos - Hırvatlar, Bosna-Hersek ordusunun 5. kolordusu ve NATO’yla işbirliği içinde Krayina Sırp Cumhuriyeti ve Batı Bosna Cumhuriyeti'ne karşı Fırtına Harekâtı olarak adlandırılan geniş çaplı bir operasyon düzenleyerek 250.00 Sırp ve Müslüman özerkçiye evlerini terk ettirdiler.
24 Ağustos - Microsoft, yeni Windows sürümü Windows 95'i satışa sundu.
30 Ağustos - NATO, Markale Katliamı üzerine, Bosnalı Sırplara karşı hava harekatı başlattı.
11 Eylül - Sümerbank, 103 milyon dolara Hayyam Garipoğlu grubuna satılarak özelleştirildi.
1 Ekim - 1995 Dinar Depremi: Afyonkarahisar ilinin Dinar ilçesinde meydana gelen 6.0 şiddetindeki depremde 90 kişi öldü, 212 kişi yaralandı.
2 Ekim - Heavy Metal albümü Iron Maiden onuncu albümü The X Factor'ı yayınladı.
13 Kasım - Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da bomba yüklü araçlarla gerçekleştirilen saldırıda 7 kişi öldü.
8 Aralık
Eralp Akkoyunlu (d 1933), 1987 yılında çıktığı dünya seyahatini tamamlayarak bunu gerçekleştiren 5. Türk oldu. 6 yıl 7 ay süren bu yolculukta Akkoyunlu, 302 gün seyir yaparak dünyayı dolaşmıştır.
KESK, memur sendikaları konfederasyonu kuruldu.
13 Aralık - Avrupa Parlamentosu, 149 ret oyuna karşılık 343 oyla Türkiye ile yapılan Gümrük Birliği anlaşmasını onayladı.
14 Aralık - Paris'te Sırp, Bosnalı ve Hırvatlar arasında imzalanan Dayton Barış Antlaşması'yla 3.5 yıldır devam eden Bosna Savaşı sona erdi.
Tarihi bilinmeyenler
NBA basketbol liginde Toronto Raptors takımı kuruldu.
Dünya Nüfusu
Doğumlar
Ocak
1 Ocak
Rachel Amanda, Endonezyalı oyuncu ve şarkıcı
Beykan Şimşek, Türk futbolcu.
Gökhan Akkan, Türk kaleci.
Nuri Fatih Aydın, Türk futbolcu.
Recep Niyaz, Türk futbolcu.
Turhan Alper Turgut, Türk futbolcu.
2 Ocak - Antonio José, İspanyol şarkıcı.
3 Ocak
Muhammed Demirci, Türk futbolcu.
Kim Seolhyun, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu.
Jisoo (şarkıcı),Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
30 Ocak
Eldar Seferov, Azeri artistik jimnastikçi
Viktoriya Komova, Rus artistik jimnastik sporcusu
Şubat
8 Şubat - Jordan Todosey, Sinema oyuncusu
8 Şubat - Mijat Gaćinović, Sırp futbolcu
11 Şubat - Milan Škriniar, Slovak futbolcu
Mart
4 Mart - Chlöe Howl, İngiliz şarkıcı ve şarkı yazarı
6 Mart - Annelies Törös, Belçikalı manken
8 Mart - Marko Gudurić Sırp basketbolcu
15 Mart - Guillermo Martínez Ayala, Meksikalı futbolcu
17 Mart - Anastasia Martiusheva, Buz patenci
22 Mart - Hasan Ayaroğlu, Türk futbolcu
Nisan
1 Nisan - Maxence Perrin, Fransız oyuncu
2 Nisan - Sergey Revyakin, Rus futbolcu
6 Nisan - Metecan Birsen, Basketbolcu
7 Nisan - Valeria Zenkova, Buz Patenci
8 Nisan - Anne Murielle Ravina, Mauritiuslu manken
14 Nisan - Yukiko Fujisawa, Buz patenci
22 Nisan - Mustafa Etoğlu, Türk futbolcu
26 Nisan - Tilbe Şenyürek, Türk basketbolcu
Mayıs
2 Mayıs - Hazal Subaşı, Türk oyuncu ve manken
3 Mayıs - Celeste Buckingham, Slovak şarkıcı
6 Mayıs - Adi Osmanović, Boşnak voleybolcu
12 Mayıs
Luke Benward, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
Sawyer Sweeten, Amerikalı çocuk oyuncu (ö. 2015)
15 Mayıs - Ksenia Sitnik, şarkıcı
22 Mayıs - Nazlıcan Ölçek, Türk basketbolcu
26 Mayıs - Kenan Sipahi, Türk basketbolcu
Haziran
4 Haziran - María Isabel, İspanyol şarkıcı
6 Haziran - Daria Varlamova, Avustralyalı-Rus manken
12 Haziran - Ezgi Dilik, Türk voleybolcu
19 Haziran - Deniz Aygül, Türk basketbolcu
Temmuz
5 Temmuz - Akira Hamashita, Japon futbolcu
7 Temmuz - Nika Turković, Hırvat şarkıcı.
9 Temmuz - Georgie Henley, Şarkıcı.
10 Temmuz - Nicolas Ganopoulos, Yunan şarkıcı.
12 Temmuz - Yohio, İsveçli şarkıcı ve söz yazarı.
12 Temmuz - Luke Shaw, İngiliz futbolcu
17 Temmuz - Jessy Gálvez López, Belçikalı futbolcu
18 Temmuz - Sui Wenjing, Buz Patenci.
28 Temmuz - Polina Shelepen, Buz Patenci.
Ağustos
8 Ağustos - Malin Reitan, Norveçli şarkıcı.
15 Ağustos - Ümit Karaal, Türk futbolcu.
17 Ağustos - Gracie Gold, Amerikalı buz patenci.
20 Ağustos - Mehmet Yılmaz, Türk futbolcu.
29 Ağustos - Kartal Özmızrak, Türk basketbolcu.
29 Ağustos - Oğuz Berkay Fidan, Türk şarkıcı.
Eylül
7 Eylül
Luisa Niemesch, Alman güreşçi
George Williams, Galli futbolcu
Yota Shimokawa, Japon futbolcu
Jailson, Brezilyalı futbolcu
8 Eylül
Ellie Black, Kanadalı artistik jimnastikçi
Nicolai Hvilshøj Reedtz, Danimarkalı Counter-Strike: Global Offensive profesyonel oyuncu
Hayao Kawabe, Japon hentbolcu
Julian Weigl, Alman millî futbolcu
10 Eylül
Samed Kaya, Türk oyuncu
Jack Grealish, İngiliz milli futbolcu
15 Eylül - Sam Gallagher, İngiliz futbolcu
22 Eylül-Nayeon,Güney Koreli şarkıcı
Ekim
1 Ekim - Zhaneta Byberi, Arnavut model
4 Ekim - Ralf Mackenbach, Hollandalı müzisyen.
7 Ekim - Carlos Ibargüen, Kolombiyalı futbolcu
9 Ekim - Mariam Kakhelishvili, Gürcü sanatçı ve söz yazarı.
13 Ekim-Jimin (1995 doğumlu şarkıcı) Güney Koreli şarkıcı
15 Ekim - Billy Unger, Amerikalı aktör.
Kasım
2 Kasım - Brandon Soo Hoo, Sinema ve Dizi Oyuncusu.
6 Kasım - Doğukan Tezel, Türk basketbolcu
9 Kasım - Daniel Naroditsky, Amerikalı satranç büyükustası
11 Kasım - Noah Gray-Cabey, Amerikalı aktör
16 Kasım
Dilara Uralp, Türk rüzgâr sörfçüsü
Aslı Bekiroğlu, Türk oyuncu
23 Kasım - Brittany Broben, Avustralyalı atlama sporcusu
27 Kasım - Iris, Belçikalı şarkıcı
Aralık
1 Aralık - Eva Boto, Sloven şarkıcı.
20 Aralık - Feliks Zemdegs, Avustralyalı Rubik Küpü şampiyonu.
29 Aralık - Ross Lynch, Amerikalı aktör, şarkıcı, çalgıcı ve dansçı
30 Aralık- V (şarkıcı) Güney Koreli şarkıcı
Ölümler
Ocak
1 Ocak
Eugene Wigner, Macar Amerikan fizikçi ve matematikçi.
Mehmet Muhtar, Türk sinema yönetmeni ve senaristi.
2 Ocak - Siad Barre
6 Ocak - Muharrem Ergin, Türk yazar ve türkolog.
9 Ocak
Alaettin Eriş, Türk siyasetçi.
Souphanouvong
11 Ocak
Onat Kutlar, Türk şair, yazar, düşünce adamı.
Theodor Wisch
17 Ocak - Miguel Torga, Portekizli şair ve yazar.
18 Ocak - Adolf Butenandt, Alman biyokimyacı (d. 1903)
20 Ocak - Mehdi Bazergan, İranlı eğitimci, akademisyen, aktivist ve siyasetçi.
25 Ocak - William Sylvester, Amerikalı film ve dizi oyuncusu.
Şubat
2 Şubat
Donald Pleasence, İngiliz aktör.
Fred Perry, İngiliz tenisçi.
4 Şubat - Patricia Highsmith, Amerikalı polisiye yazarı.
6 Şubat - Mehmet Nebil Oktay, Türk siyasetçi.
21 Şubat - István Bárány, Macar yüzücü.
Mart
1 Mart
César Rodríguez Álvarez, İspanyol eski millî futbolcu.
Georges J. F. Köhler, Alman biyolog.
Vladislav Listyev, Rus televizyon habercisi.
3 Mart - Mustafa Irgat, Türk şair ve sinema yazarı.
4 Mart - Eden Ahbez
6 Mart - Nehar Tüblek, Karikatürcü ve mizahçı.
14 Mart - William Alfred Fowler, Amerikalı astrofizikçi.
15 Mart - Mustafa Necati Karaer
17 Mart - Ruşen Cevadov, Azerbaycanlı siyasetçi, asker.
18 Mart - Sadri Alışık, oyuncu (d. 1925).
19 Mart - Max Braithwaite, Kanadalı yazar.
20 Mart - James "Bud" Walton
26 Mart
Belgin Doruk, oyuncu (d. 1936).
Eazy-E, Amerikalı rapçi ve prodüktör.
Ko Takamoro, Eski Japon futbol oyuncusu.
27 Mart - Seyfi Kurtbek, Türk siyasetçi, askerci.
29 Mart - Baltimora, Kuzey İrlandalı şarkıcı.
31 Mart - Selena, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı öldürüldü (d. 1971)
Nisan
6 Nisan - Yannis Alevras, Yunan Siyasetçi ve Yunanistan Cumhuriyeti'nin Eski Meclis Başkanı ve Cumhurbaşkanı Vekili.
10 Nisan - Morarji Desai, Hindistan'ın 6. başbakanı.
13 Nisan - Josef Hügi, İsviçreli futbolcu.
14 Nisan - Brian Coffey, İrlandalı şair ve yayıncı.
18 Nisan - Max Wünsche
20 Nisan - Milovan Đilas
25 Nisan - Ginger Rogers, Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu, şarkıcı ve dansçı.
27 Nisan - Kemal Sarıibrahimoğlu, Türk siyasetçi.
Mayıs
2 Mayıs - Osman Kavrakoğlu, Türk siyasetçi ve futbol adamı.
5 Mayıs
Mihail Botvinnik, Altıncı dünya satranç şampiyonu.
Ömer Lütfi Erzurumluoğlu, Türk siyasetçi.
10 Mayıs - Belkıs Dilligil tiyatro ve sinema oyuncusu
11 Mayıs - Mia Martini, İtalyan şarkıcı.
12 Mayıs
Giorgio Belladonna
Ştefan Kovács
14 Mayıs
Christian Anfinsen, Amerikalı biyokimyacı.
Rauf Mutluay, Türk deneme yazarı, eleştirmen ve edebiyat araştırmacısı.
16 Mayıs - Lütfi Suyolcu, Kuşadası Belediyesi eski Başkanı.
18 Mayıs - Elizabeth Montgomery, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu.
24 Mayıs - Harold Wilson, İngiliz siyasetçi, başbakan.
25 Mayıs - Dany Robin, Fransız oyuncu.
26 Mayıs - Doğan Kasaroğlu, Türk gazeteci ve siyasetçi.
29 Mayıs - Glen Selbo, Amerikalı basketbolcu.
30 Mayıs - Ted Drake, İngiliz futbol adamı.
Haziran
9 Haziran - Sibel Yalçın, DHKP-C militanı.
14 Haziran - Roger Zelazny, Polonyalı-Amerikalı yazar.
20 Haziran - Emil Cioran, Rumen yazar.
22 Haziran - Yves Congar - Dominikan, Kardinal, 20. yüzyılın en önemli Roma Katolik ilahiyatçılarından biridir (d. 1904)
23 Haziran - Jonas Salk
29 Haziran - Lana Turner, Amerikalı oyuncu, akrist. (d. 1921)
Temmuz
4 Temmuz- Bob Ross Ressam (d.1942).
5 Temmuz - Aziz Nesin, mizah yazarı (d. 1915).
10 Temmuz - Mehmet Ali Aybar, Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) eski lideri ve Sosyalist Devrim Partisi'nin (SDP) kurucu genel başkanı. (ö.1995)
13 Temmuz - Bilge Karasu, Türk yazar.
15 Temmuz - Haluk Çulha, Türk bürokrat.
17 Temmuz
Efraim Evron, İsrailli diplomat.
Juan Manuel Fangio
20 Temmuz - Ernest Mandel
24 Temmuz
Halid Bekdaş, Suriyeli siyaset adamı.
Sadık Ahmet
27 Temmuz - Melih Esenbel, Türk diplomat.
Ağustos
3 Ağustos - Ida Lupino, Amerikalı sinema oyuncusu, yönetmen ve senarist.
7 Ağustos - Muharrem Gülergin
5 Ağustos - İzet Naniç, Yugoslav savaşı sırasında tugay komutanı (d. 1965)
9 Ağustos - Jerry Garcia
10 Ağustos - Özdemir Yiğit, Türk büyükelçi.
12 Ağustos - Vasfi Gerger, Türk siyasetçi.
21 Ağustos - Guri Richter, Danimarkalı oyuncu (d. 1917)
23 Ağustos - Sylvester Stadler
24 Ağustos - Alfred Eisenstaedt, Amerikalı fotoğrafçı.
29 Ağustos - Frank Perry, Amerikan oyun ve film yönetmeni.
30 Ağustos
Adam Wiśniewski-Snerg, Polonyalı bilimkurgu yazarı.
Fischer Black, Amerikalı ekonomist.
Eylül
9 Eylül - Keith Wayne, Amerikalı oyuncu.
10 Eylül - Oral Sander, Türk akademisyen.
11 Eylül - Jimmy Ryce, Amerikalı erkek çocuğu.
12 Eylül - Jeremy Brett, İngiliz aktör.
15 Eylül - Gunnar Nordahl, İsveçli golcü futbolcu.
27 Eylül - Baha Akşit, Türk siyasetçi, doktor, eski milletvekili ve senatör.
Ekim
4 Ekim - Gilles Deleuze
5 Ekim - Abdurehim Ötkür, Yazar ve şair.
9 Ekim - Alec Douglas-Home, İngiliz siyasetçi.
10 Ekim - Kadir Savun, oyuncu (d. 1926).
11 Ekim - Şemsi Belli, Türk şair, yazar, gazeteci, siyasetçi.
13 Ekim - Tevfik Koraltan, Türk siyasetçi.
18 Ekim - Claudio Brook, Meksikalı sinema oyuncusu.
Kasım
3 Kasım - Jean Droze
4 Kasım - İzak Rabin
8 Kasım - Mükerrem Sarol, Türk siyasetçi.
9 Kasım - Yılmaz Zafer, oyuncu (d. 1956).
10 Kasım
Ken Saro-Wiwa, Nijeryalı yazar, televizyon yapımcısı ve çevreci.
René Wellek
20 Kasım - Sergey Grinkov, Rus buz patenci.
21 Kasım - Victoria Hazan, Yahudi asıllı Türk şarkıcı, udi ve besteci.
23 Kasım - Louis Malle, Fransız film yönetmeni, senarist ve yapımcısı.
25 Kasım - Nesim Malki, Türkiye Yahudisi iş insanı ve tefeci.
27 Kasım - Abdullah Yüce, Türk müziği sanatçısı, şair, oyuncu.
28 Kasım - Rakım Çalapala, Türk yazar.
Aralık
2 Aralık
Kemal Sülker, Türk sendikacı, gazeteci, araştırmacı yazar.
Robertson Davies, Kanadalı oyun yazarı ve romancı.
7 Aralık - Masashi Watanabe, Japon futbol oyuncusu.
17 Aralık - İsa Yusuf Alptekin, Uygur siyasetçisi ve Doğu Türkistan Cumhuriyetinin genel sekreteri.
18 Aralık - Konrad Zuse
19 Aralık - Kamil Tuğrul Coşkunoğlu, Türk siyasetçi.
23 Aralık - James Meade, İngiliz iktisatçısı.
25 Aralık - Dean Martin, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı.
26 Aralık - Hüsamettin Böke, Türk futbolcu.
30 Aralık
Doris Grau, Amerikalı senaryo danışmanı, oyuncu ve ses sanatçısı.
Orhan Öztrak, Türk siyasetçi.
Ayı ve günü bilinmeyenler,
Arif Nusret Say (d. 1933, Gaziantep), Uluslararası Halter Federasyonu Denetleme Kurulu üyesi.
Ali el-Verdi, Iraklı sosyal bilimci (d. 1913)
|
2292
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1997
|
1997
|
1997 (MCMXCVII) çarşamba günü başlayan bir yıldır. Gregoryen takvimindeki Milat ("Common Era", CE) ve Rab'bin Yılı'nın ("Anno Domini", AD) 2. milenyumunun 997. yılı ve 20. yüzyılın 97. ve 1990'larinin 8. yılı.
Olaylar
1 Ocak - Zaire Dünya Ticaret Örgütü üyesi oldu.
23 Şubat - Genetik kopyalama yöntemiyle üretilen ilk memeli hayvan olan ve 14 Şubat 2003 tarihinde ölen Dolly adlı koyunun, İskoçya'daki Roslin Enstitüsü'nde klonlandığı duyuruldu.
28 Şubat - 28 Şubat süreci yaşandı.
20 Mart
Robert Koçaryan, Ermenistan başbakanı oldu.
Avrupa Birliği Ortaklık Komitesi 106. dönem toplantısı yapıldı.
1 Temmuz - Birleşik Krallık Hong Kong'u Çin'e devretti.
10 Ağustos - Grand Theft Auto serisinin ilk oyunu piyasaya sürüldü.
31 Ağustos - Galler Prensesi Diana Frances Spencer ile Dodi Al Fayed Paris'te meydana gelen trafik kazasında hayatını kaybettiler.
4 Ekim - BBC bugünkü logosunu kullanmaya başladı.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Malala Yusufzay, Pakistanlı insan hakları aktivisti
2 Ocak - Melis Sezen, Türk oyuncu
5 Ocak - Egehan Arna, Türk basketbolcu
7 Ocak - Devrim Taşkaya, Türk futbolcu
10 Ocak - Aimi Kunitake, Japon futbolcu
27 Ocak - Betül Kutlu, Türk basketbolcu
30 Ocak - Meltem Avcı, Türk basketbolcu
Şubat
1 Şubat-Park Ji-hyo,Güney Koreli şarkıcı
5 Şubat - Batuhan Karacakaya, Türk oyuncu
10 Şubat - Chloë Grace Moretz, Amerikalı oyuncu
11 Şubat - Roseanne Park, Yeni Zelandalı şarkıcı
14 Şubat
Breel Embolo, İsviçreli futbolcu
Hung Hau-Hsuan, Tayvanlı e-sporcu
26 Şubat - Güneş Yakartepe, Türk piyanist
Mart
8 Mart - Tijana Bošković Sırp voleybolcu
10 Mart - Belinda Bencic, İsviçreli tenisçi
14 Mart - Mariya Baklakova, Rus yüzücü
21 Mart - Martina Stoessel, Arjantinli şarkıcı, oyuncu ve dansçı
22 Mart - İnci Ece Öztürk, Türk bocce oyuncusu
24 Mart-Myoui Mina,Japon şarkıcı
27 Mart
Eda Tuğsuz, Türk atlet
Lisa (rapçi),Taylandlı şarkıcı
28 Mart - Yaw Yeboah, Ganalı futbolcu
Nisan
1 Nisan - Asa Butterfield, İngiliz çocuk oyuncu
5 Nisan - Borja Mayoral, İspantol futbolcu
9 Nisan - Facundo Cambeses, Arjantinli futbolcu
14 Nisan - Ante Ćorić, Hırvat futbolcu
15 Nisan - Maisie Williams, İngiliz oyuncu
20 Nisan - Alexander Zverev Jr., Alman tenisçi
Mayıs
4 Mayıs - Bahar Şahin, Türk oyuncu
30 Mayıs
Fatma Zehra Köse, Türk eskrimci
Fletcher Quimby, Amerikalı genç oyuncu
Haziran
8 Haziran - Jeļena Ostapenko, Leton tenisçi
11 Haziran - Abigail Harrison, Amerikalı bilim insanı
13 Haziran - Arca Tülüoğlu, Türk basketbolcu
16 Haziran - Jean-Kévin Augustin, Fransız futbolcu
21 Haziran - Rebecca Black, Amerikalı pop şarkıcısı
28 Haziran - Biran Damla Yılmaz, Türk oyuncu
30 Haziran - Samed Karakoç, Türk futbolcu
Temmuz
5 Temmuz - William Jøhnk Nielsen, Danimarkalı oyuncu
13 Temmuz - Leo Howard, Amerikalı oyuncu, model ve dövüş sanatçısı
24 Temmuz - Emre Mor, Türk futbolcu
Ağustos
4 Ağustos - Ekaterina Ryabova, Rus şarkıcı
5 Ağustos - Olivia Holt, Amerikalı genç oyuncu ve şarkıcı
18 Ağustos - Renato Sanches, Portekizli futbolcu
23 Ağustos - Facundo Astudillo Castro, Arjantinli eylemci
28 Ağustos - Bazzi, Amerikalı şarkıcı
Eylül
1 Eylül
Hande Baladın, Türk voleybolcu
Jungkook, Güney Koreli şarkıcı
5 Eylül - Maartje Verhoef, Hollandalı manken
8 Eylül
Yasemin Yazıcı, Türk oyuncu
Yağmur Bul, Türk basketbolcu
9 Eylül - Fredrik Jensen, Fin futbolcu
10 Eylül - Liam Cacatian Thomassen, İsveçli şarkıcı
13 Eylül - Abdinur Mohamud, Somalili futbolcu
Ekim
3 Ekim - Bang Chan, Güney Kore/Avustralya'lı şarkıcı, söz yazarı, dansçı
8 Ekim - Bella Thorne, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve dansçı
31 Ekim
Marcus Rashford, İngiliz futbolcu
Mathias Olivera, Uruguaylı futbolcu
Kasım
25 Kasım - Sevgi Uzun, Türk basketbolcu
Aralık
2 Aralık - Afra Saraçoğlu, Türk dizi ve sinema oyuncusu
3 Aralık - Hayley Okines, İngiliz yazar (ö. 2015)
6 Aralık - Sabrina Ionescu, Amerikalı basketbolcu
15 Aralık - Mizgin Morkoyun, Türk bocce oyuncusu
Ölümler
Ocak
8 Ocak - Melvin Calvin, Nobel ödüllü Amerikalı biyokimyacı (d. 1911)
9 Ocak - Edward Osóbka-Morawski, 1. Polonya Halk Cumhuriyeti Başbakanı (d. 1909)
12 Ocak - Charles Brenton Huggins, Nobel ödüllü Kanadalı hekim ve fizyolog (d. 1901)
10 Ocak - Alexander Todd, Nobel ödüllü İngiliz biyokimyager (d. 1907)
17 Ocak - Clyde Tombaugh, Amerikalı astronom (d. 1906)
21 Ocak - Albay Tom Parker, Hollandalı müzik girişimcisi ve menajer (d. 1909)
22 Ocak - Willard Wheatley, 2. Britanya Virjin Adaları Başbakanı (d. 1915)
25 Ocak - Jeane Dixon, Amerikalı astrolog ve psişik (d. 1904)
Şubat
1 Şubat - Marjorie Reynolds, Amerikalı oyuncu (d. 1917)
3 Şubat - Bohumil Hrabal, Çek yazar (d. 1914)
10 Şubat - Milton Cato, 1. Saint Vincent ve Grenadinler Başbakanı (d. 1915)
16 Şubat - Chien-Shiung Wu, Çin asıllı Amerikalı deneysel fizikçi (d. 1912)
19 Şubat - Deng Xiaoping, 2. Çin Yüce Lideri (d. 1904)
21 Şubat - Ziya Bünyadov, Azeri tarihçi ve akademisyen (d. 1923)
Mart
2 Mart - Gurgen Askaryan, Ermeni-Sovyet fizikçi (d. 1928)
6 Mart
Cheddi Jagan, 4. Guyana Devlet Başkanı (d. 1918)
Michael Manley, 4. Jamaika Başbakanı (d. 1924)
7 Mart
Edward Purcell, Nobel ödüllü Amerikalı fizikçi (d. 1912)
Agnieszka Osiecka, Polonyalı şair ve yazar (d. 1936)
9 Mart - The Notorious B.I.G., Amerikalı rapçi (d. 1972)
10 Mart - İmam Mustafayev, Azeri biyolog ve siyasetçi (d. 1910)
11 Mart - Lars Ahlin, İsveçli yazar (d. 1915)
12 Mart - Galip Erdem, Türk gazeteci ve yazar (d. 1930)
14 Mart - Fred Zinnemann, Avusturyalı-Amerikalı film yönetmeni (d. 1907)
15 Mart - Victor Vasarely, Macar asıllı Fransız ressam (d. 1906)
16 Mart - John Montague Stow, 1. Barbados Genel Valisi (d. 1911)
19 Mart - Willem de Kooning, Hollandalı soyut dışavurumcu ressam (d. 1904)
Nisan
4 Nisan - Alparslan Türkeş, Türk asker ve siyasetçi (d. 1917)
5 Nisan
Allen Ginsberg, Amerikalı savaş karşıtı şair (d. 1926)
Cozy Powell, İngiliz baterist (d. 1947)
12 Nisan - George Wald, Nobel ödüllü Amerikalı bilim insanı (d. 1906)
17 Nisan - Haim Herzog, 6. İsrail Cumhurbaşkanı (d. 1918)
21 Nisan - Diosdado Macapagal, 9. Filipinler Devlet Başkanı (d. 1910)
26 Nisan - Peng Zhen, Çinli siyasetçi (d. 1902)
29 Nisan - Mike Royko, Amerikalı gazeteci (d. 1932)
Mayıs
2 Mayıs
John Carew Eccles, Nobel ödüllü Avustralyalı nörofizyolog (d. 1903)
Paulo Freire, Brezilyalı eğitimci (d. 1921)
4 Mayıs - Esin Engin, Türk müzisyen (d. 1945)
22 Mayıs - Alfred Hershey, Nobel ödüllü Amerikalı biyolog (d. 1908)
26 Mayıs - Manfred von Ardenne, Alman fizikçi ve mucit (d. 1907)
29 Mayıs - Jeff Buckley, Amerikalı müzisyen ve besteci (d. 1966)
Haziran
1 Haziran
Nikolay Tihonov, 9. Sovyetler Birliği Başbakanı (d. 1905)
Robert Serber, Amerikalı fizikçi (d. 1909)
7 Haziran - Stanley Schachter, Amerikalı sosyal psikolog (d. 1922)
11 Haziran - Lütfiye Sultan, Osmanlı prensesi (d. 1910)
12 Haziran - Bulat Okucava, Gürcü-Ermeni asıllı Sovyet müzisyen (d. 1924)
18 Haziran - Edmond Leburton, 57. Belçika Başbakanı (d. 1915)
20 Haziran
Cahit Külebi, Türk şair (d. 1917)
John Akii-Bua, Olimpiyat şampiyonu Ugandalı atlet (d. 1949)
25 Haziran - Jacques-Yves Cousteau, Fransız okyanus uzmanı ve yönetmen (d. 1910)
21 Haziran - Shintaro Katsu, Japon oyuncu (d. 1931)
26 Haziran - Israel Kamakawiwo'ole, Hawaiili müzisyen (d. 1959)
28 Haziran - Friedrich von Mellenthin, Alman asker (d. 1904)
Temmuz
1 Temmuz
Robert Mitchum, Amerikalı oyuncu (d. 1917)
Kerim Bekirbaev, Kırım Tatarı uçak tasarımcısı (d. 1928)
2 Temmuz - James Stewart, Amerikalı oyuncu (d. 1908)
10 Temmuz
Ivor Allchurch, Galli futbolcu (d. 1929)
İvan Yarıgin, Olimpiyat şampiyonu Sovyet-Rus güreşçi (d. 1948)
15 Temmuz - Gianni Versace, İtalyan modacı ve iş insanı (d. 1946)
16 Temmuz - Dora Maar, Fransız fotoğrafçı, ressam ve şair (d. 1907)
22 Temmuz - Andrew Cunanan, Filipin asıllı Amerikalı seri katil (d. 1969)
23 Temmuz - Chūhei Nambu, Olimpiyat şampiyonu Japon atlet (d. 1904)
25 Temmuz - Ben Hogan, Amerikalı golfçü (d. 1929)
30 Temmuz - Bao Dai, son Vietnam İmparatoru (d. 1913)
Ağustos
1 Ağustos - Ngiratkel Etpison, 5. Palau Devlet Başkanı (d. 1925)
2 Ağustos - William S. Burroughs, Amerikalı roman ve deneme yazarı (d. 1914)
4 Ağustos - Jeanne Calment, Fransız süper asırlık (d. 1875)
6 Ağustos - Bora Öztürk, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1955)
10 Ağustos - Norris Bradbury, Amerikalı fizikçi (d. 1909)
13 Ağustos - Carel Weight, İngiliz ressam (d. 1908)
23 Ağustos
John Kendrew, Nobel ödüllü İngiliz biyokimyager ve kristalografi araştırmacısı (d. 1917)
Eric Gairy, 1. Grenada Başbakanı (d. 1922)
24 Ağustos - Zofia Rydet, Polonyalı fotoğrafçı (d. 1911)
27 Ağustos - Sotiria Bellu, Yunan şarkıcı (d. 1921)
31 Ağustos
Dodi el-Fayed, Mısırlı iş insanı (d. 1955)
Diana Spencer, Galler Prensesi (d. 1961)
Eylül
1 Eylül - Zoltán Czibor, Macar futbolcu (d. 1929)
2 Eylül - Viktor Emil Frankl, Avusturyalı nörolog ve psikiyatr (d. 1905)
4 Eylül
Hans Eysenck, Alman asıllı İngiliz psikolog (d. 1916)
Aldo Rossi, İtalyan mimar ve tasarımcı (d. 1931)
5 Eylül - Rahibe Teresa, Nobel ödüllü Arnavut insan hakları aktivisti (d. 1910)
7 Eylül - Mobutu Sese Seko, 2. Kongo Demokratik Cumhuriyeti Devlet Başkanı (d. 1930)
9 Eylül - Burgess Meredith, Amerikalı oyuncu (d. 1907)
10 Eylül - Fritz Von Erich, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1929)
12 Eylül - Stig Anderson, İsveçli müzik yapımcısı (d. 1931)
17 Eylül - Jan P. Syse, 31. Norveç Başbakanı (d. 1930)
29 Eylül - Roy Lichtenstein, Amerikalı ressam (d. 1923)
30 Eylül - Jurek Becker, Polonya doğumlu Alman yazar ve film senaristi (d. 1937)
Ekim
3 Ekim - Verna Hillie, Amerikalı aktris (d. 1914)
4 Ekim - Otto Ernst Remer, Alman asker ve siyasetçi (d. 1912)
5 Ekim - Brian Pillman, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1962)
6 Ekim - Yevgeniy Haldey, Sovyet-Rus asker (d. 1917)
12 Ekim - John Denver, Amerikalı müzisyen (d. 1943)
13 Ekim - Kārlis Irbītis, Leton uçak tasarımcısı (d. 1904)
16 Ekim - James A. Michener, Amerikalı yazar (d. 1907)
29 Ekim - Anton Szandor LaVey, Amerikalı okültist ve satanist yazar (d. 1930)
30 Ekim - Samuel Fuller, Amerikalı yönetmen (d. 1912)
Kasım
4 Kasım - George Chambers, 2. Trinidad ve Tobago Başbakanı (d. 1928)
5 Kasım - Isaiah Berlin, İngiliz filozof (d. 1909)
9 Kasım
Carl Gustav Hempel, Alman filozof (d. 1905)
Helenio Herrera, Arjantin asıllı Fransız futbolcu ve teknik direktör (d. 1910)
11 Kasım - Özcan Başkan, Türk dilbilimci ve bilim insanı (d. 1929)
14 Kasım - Eddie Arcaro, Amerikalı jokey (d. 1916)
25 Kasım - Hastings Banda, 1. Malavi Devlet Başkanı ve 1. Malavi Başbakanı (d. 1898)
Aralık
8 Aralık - Bob Bell, Amerikalı oyuncu ve gösteri sanatçısı (d. 1922)
10 Aralık - Anatoli Banişevski, Azeri-Sovyet futbolcu ve teknik direktör (d. 1946)
15 Aralık - Siegfried Flügge, Alman teorik fizikçi (d. 1912)
17 Aralık - Uzi Narkiss, İsrailli asker (d. 1925)
18 Aralık - Chris Farley, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1964)
19 Aralık - Masaru Ibuka, Japon iş adamı (d. 1908)
24 Aralık - Toshiro Mifune, Japon oyuncu (d. 1920)
26 Aralık
Cahit Arf, Türk matematikçi (d. 1910)
Cornelius Castoriadis, Yunan asıllı Fransız filozof ve psikanalizci (d. 1922)
27 Aralık - Kenneth Pitzer, Amerikalı fiziksel ve teorik kimyager (d. 1914)
Nobel Ödülleri
Kimya – Paul D. Boyer, John E. Walker ve Jens Skou
Ekonomi – İsveç Ulusal Bankası, Robert C. Merton ve Myron Scholes
Edebiyat – Dario Fo
Barış – Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya ve Jody Williams
Fizik – Steven Chu, Claude Cohen-Tannoudji ve William Phillips
Fizyoloji veya Tıp – Stanley B. Prusiner
Ayrıca bakınız
1997'de Türkiye
|
2293
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1998
|
1998
|
1998 (MCMXCVIII) perşembe günü başlayan bir yıldır. 1998 yılında Türkiye'deki olaylar için 1998'de Türkiye sayfasına bakınız.
Olaylar
Ocak
1 Ocak - Avrupa Merkez Bankası kuruldu.
16 Ocak - Yargıtay Başsavcısı Vural Savaş tarafından açılan davada Anayasa Mahkemesi Refah Partisi'ni kapattı. Genel Başkan Necmettin Erbakan ile bazı yöneticilere 5 yıl siyaset yapmama cezası verildi.
Mart
23 Mart - Heavy Metal grubu Iron Maiden on birinci albümü Virtual XI'ı yayınladı.
Haziran
10 Haziran - 1998 FIFA Dünya Kupası Brezilya-İskoçya maçı ile başladı.
27 Haziran - Adana Ceyhan'da meydana gelen 6.3 lük depremde 145 kişi öldü, 1041 kişi yaralandı.
Temmuz
12 Temmuz - 1998 FIFA Dünya Kupası Finalinde ev sahibi Fransa, Brezilya yı 3-0 mağlup ederek ilk dünya kupası şampiyonluğunu elde etti.
27 Temmuz - Bern'de Safari adlı restorana düzenlenen saldırıda 4 kişi öldü. Saldırganlardan biri olan Türk vatandaşı, eski TİKKO üyesi Mustafa Karahan 2012 yılında İstanbul'da yakalandı.
Ağustos
7 Ağustos - Trabzon Beşköy'de meydana gelen sel felaketinde 47 kişi öldü.
7 Ağustos - Amerika Birleşik Devletleri'nin Darüsselam ve Nairobi'deki konsolosluklarına yapılan bombalı saldırılarda 224 kişi öldü.
8 Ağustos - Sunni çizgideki Taliban, Mezar-ı Şerif'te çoğu diplomat olan 11 İranlıyı öldürdü.
Ekim
20 Ekim - Türkiye ile Suriye arasında Adana Mutabakatı imzalandı.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Hilal Zeyneb Saraç, Türk yüzücü
5 Ocak - Merve Arı, Türk basketbolcu
11 Ocak - Laura Roge, Alman oyuncu
13 Ocak - Abdou Harroui, Hollandalı futbolcu
Şubat
15 Şubat - Zachary Gordon, Oyuncu
26 Şubat - Ege Tanman, Türk oyuncu
Mart
14 Mart - Neslican Tay Türk kanser aktivisti (ö.2019)
Nisan
6 Nisan - Peyton Roi List, Amerikalı çocuk oyuncu ve çocuk model.
9 Nisan
Elle Fanning, Amerikalı oyuncu
Enes Batur Sungurtekin, Türk Youtuber
Mayıs
11 Mayıs - Görkem Doğan, Türk basketbolcu
12 Mayıs - Dilara Kurtulmuş, Türk çocuk oyuncu
13 Mayıs - Pablo Calderón, Arjantinli futbolcu
17 Mayıs - Abdulrahman Akkad, Suriyeli blog yazarı ve insan hakları aktivisti
26 Mayıs - Vladimir Arzumanyan, Ermeni şarkıcı ve söz yazarı.
28 Mayıs-Dahyun,Güney Koreli şarkıcı
Haziran
11 Haziran - Fırat Can Aydın, Türk dizi oyuncusu
Temmuz
8 Temmuz - Jaden Smith, Amerikalı oyuncu
21 Temmuz
İlayda Akdoğan, Türk oyuncu
Blerta Leka, Arnavut manken
31 Temmuz
Çağatay Akman Türk şarkıcı
Angus Cloud, Amerikalı oyuncu (ö. 2023)
Ağustos
8 Ağustos - Ronan Parke, İngiliz şarkıcı
8 Ağustos - Shawn Mendes, Amerikalı şarkıcı
16 Ağustos - Rachel Traets, Hollandalı şarkıcı.
25 Ağustos - China Anne McClain, Amerikalı genç şarkıcı, söz yazarı
26 Ağustos - Berke Aygündüz, Türk basketbolcu
Eylül
7 Eylül
Manita Hang, Kamboçyalı manken
Gerardo Arteaga, Meksikalı futbolcu
Moisés Villarroel Angulo, Bolivyalı milli futbolcu
Roberto Alvarado, Meksikalı futbolcu
8 Eylül
Sierra Capri, Amerikalı oyuncu
Steven Alzate, Kolombiyalı milli futbolcu
Daiki Sugioka, Japon milli futbolcusu
9 Eylül - Colin Dagba, Fransız futbolcu
10 Eylül -Daiki Suga, Japon futbolcu
Ekim
11 Ekim - Leandro Henrique do Nascimento, Brezilyalı futbolcu
16 Ekim - Andrés Andrade, Panamalı futbolcu
22 Ekim - Roddy Ricch, Amerikalı rapçı
Kasım
23 Kasım - Bradley Steven Perry, oyuncu.
Aralık
Ölümler
Ocak
1 Ocak - Helen Wills Moody, Amerikalı tenis oyuncusu (d. 1905)
14 Ocak - Safiye Ayla, Türk Sanat Müziği yorumcusu (d. 1907)
17 Ocak - Gökhan Semiz, Grup Vitamin solisti, söz yazarı, besteci, müzisyen, tiyatro sanatçısı (d. 1969)
Mart
16 Mart - Pertev Naili Boratav, Türk halkbilimcisi (d. 1907)
19 Mart - Hanzade Sultan, son Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin ve son halife Abdülmecit Efendi’nin torunudur (d. 1923)
20 Mart - Amerikalı caz müzisyeni ve saksafoncu (d. 1956)
Nisan
15 Nisan - Pol Pot, Kamboçya başbakanı (d. 1928)
Mayıs
14 Mayıs - Frank Sinatra, Amerikalı şarkıcı (d. 1915)
15 Mayıs - Naim Talu, eski başbakan (d. 1919)
16 Mayıs - Sevim Tanürek, Türk Müziği sanatçısı (d. 1934)
20 Mayıs - Santiago Álvarez, Kübalı film yönetmeni (d. 1919)
Haziran
2 Haziran - Sohrab Şahit Sales, İranlı yönetmen (d. 1944)
8 Haziran - Maria Reiche, Peru'daki Nazca çizgilerini araştırması ile ünlü olan Almanya doğumlu matematikçi ve arkeolog.
27 Haziran
Kerim Tekin, Türk pop müziği sanatçısı (d. 1975)
Ali Münif İslamoğlu, Türk siyasetçi (d. 1917)
Ağustos
23 Ağustos - Ahmet Hamdi Boyacıoğlu, Türk Hukukçu (d.1920)
Eylül
6 Eylül - Akira Kurosava, Japon yönetmen, yapımcı, senarist ve kurgucu (d.1910)
7 Eylül - Mario Bardi, İtalyan ressam (d. 1922)
Ekim
28 Ekim - Ted Hughes, İngiliz yazar ve çocuk edebiyatçısıdır (d. 1930)
Kasım
8 Kasım - Erol Taş, Türk sinema oyuncusu (d. 1928)
19 Kasım - Alan J. Pakula, Polonya asıllı, Amerikalı film yönetmeni, yazar, yapımcı (d. 1928)
Aralık
1 Aralık - Mazhar Apa Türk iş insanı, ressam, klişeci ve Apa Ofset'in kurucusu. (d. 1905)
30 Aralık
Keisuke Kinoshita, Japon film yönetmeni (d. 1912)
George Webb, İngiliz aktör (d. 1911)
|
2294
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1999
|
1999
|
1999 yılı 90'lar, 20. yüzyıl ve 2. binyılın sonudur.
Olaylar
Ocak
1 Ocak - Avrupa para birimi Euro yürürlüğe girdi. (Birleşik Krallık, Danimarka, İsveç ve Yunanistan hariç)
3 Ocak - Mars Polar Lander, NASA tarafından fırlatıldı.
15 Ocak - 1998-1999 Kosova Savaşı: Raçak Olayı, NATO askeri müdahalesi için gerekçe oldu.
17 Ocak - DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit'in kurduğu 56.Azınlık Hükûmeti, 188 ret oyuna karşılık, 306 oyla TBMM'den güvenoyu aldı.
15 Ocak - Kolombiya'nın batını vuran 6.2 büyüklüğündeki depremde en az 1.900 kişi öldü.
Şubat
7 Şubat - II. Abdullah, babası Kral Hüseyin'in ölümünün ardından Ürdün'ün yeni kralı oldu.
12 Şubat - ABD Başkanı Bill Clinton, ABD Senatosundaki görevden alma davasında beraat etti.
15 Şubat - Ekşi Sözlük açıldı.
16 Şubat - 15 Şubat'ta Kenya'nın başkenti Nairobi'de yakalanan PKK lideri Abdullah Öcalan, Türkiye'ye getirildi.
Mart
12 Mart - Eski Varşova Paktı üyeleri Macaristan, Polonya ve Çekya NATO'ya katıldı.
21 Mart - Bertrand Piccard ve Brian Jones, bir sıcak hava balonuyla dünyanın çevresini dolaşan ilk kişiler oldular.
24 Mart - NATO, Kosova'daki çatışmalar üzerine, Yugoslavya'ya karşı hava harekâtı başlattı. II. Dünya Savaşı'ndan beri Avrupa'daki en yoğun bombardıman olan Müttefik Gücü Harekatı, Kosova'nın Sırbistan'dan ayrılmasına neden oldu.
Nisan
9 Nisan - Nijer Devlet Başkanı İbrahim Baré Maïnassara suikast sonucu öldü.
14 Nisan - NATO savaş uçakları yanlışlıkla Kosovalı Arnavut mültecilerin konvoyunu bombaladı, 75 kişi öldü.
20 Nisan - Columbine Lisesi Katliamı: Okulun 12. sınıf öğrencilri Eric Harris ve Dylan Klebold, 12 öğrenci ve bir öğretmeni öldürdü.
Mayıs
17 Mayıs - Ehud Barak İsrail başbakanı seçildi .
31 Mayıs - PKK'nın lideri Abdullah Öcalan, Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından İmralı Adası'nda yargılanmaya başlandı.
Haziran
29 Haziran - Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi, İmralı Adası'nda yargılan PKK'nın lideri Abdullah Öcalan'ı, TCK'nın 125. maddesi gereğince vatana ihanet suçundan idama mahkûm etti.
Temmuz
Ağustos
17 Ağustos - Büyük Marmara Depremi, 7.5 büyüklüğünde merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan depremde 18.373 kişi öldü, 48.901 kişi yaralandı.
Ekim
11 Ekim - II. Boer Savaşı'nın 100. yılı.
12 Ekim - Dünya nüfusu 6 milyara ulaştı.
21 Ekim - Ahmet Taner Kışlalı, evinin önünde uğradığı bombalı saldırıda öldü.
Kasım
12 Kasım - Düzce Depremi
18 Kasım - Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Zirvesi İstanbul'da Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in yaptığı açılış konuşmasıyla başladı.
Aralık
7 Aralık - Düzce, Türkiye'nin 81. ili oldu.
10 Aralık - Avrupa Birliği (AB) Helsinki Zirvesi'nde Türkiye'ye Kıbrıs ve Ege koşuluyla adaylık statüsü tanıdı.
31 Aralık - 2. milenyumun son günü
Doğumlar
Ocak
2 Ocak - Sina Ülbe, Türk basketbolcu
10 Ocak - Sthefany Gutiérrez, Venezuelalı manken
15 Ocak - Miray Daner, Türk oyuncu
Şubat
5 Şubat - Cemre Baysel, Türk oyuncu
11 Şubat - Andriy Lunin, Ukraynalı futbolcu
25 Şubat - Gianluigi Donnarumma, İtalyan futbolcu
Mart
18 Mart - Neslihan Demir, Türk basketbolcu
Nisan
2 Nisan - Sümeyye Aydoğan, Türk aktris
6 Nisan - Oğuz Kağan Güçtekin, Türk futbolcu
8 Nisan - Ty Panitz, Amerikalı çocuk oyuncu
9 Nisan - Lil Nas X, Amerikalı şarkıcı
23 Nisan - Son Chae-young, Güney Koreli şarkıcı
Mayıs
7 Mayıs - Simay Barlas, Türk oyuncu
28 Mayıs - Cameron Boyce, Amerikalı oyuncu
Haziran
14 Haziran - Chou Tzu-yu, Tayvanlı şarkıcı
Temmuz
20 Temmuz -Pop Smoke, rapçi
30 Temmuz - Joey King, Amerikalı çocuk oyuncu ve pop müzik şarkıcısı
Ağustos
Eylül
7 Eylül - Amadou Ciss, Senegalli futbolcu
9 Eylül - Bilal Hassani, Fransız şarkıcı
10 Eylül - Tuğba Danışmaz, Türk atlet
Ekim
Kasım
Aralık
Ölümler
11 Ocak
Öztürk Serengil, Türk sinema oyuncusu ve komedyen (d. 1930)
Teuvo Aura, Fin siyasetçi, 33. Finlandiya başbakanı (d. 1912)
Brian Moore, Kuzey İrlandalı-Kanadalı yazar (d. 1921)
14 Ocak – Jerzy Grotowski, Polonyalı tiyatro yönetmeni (d. 1933)
23 Ocak - Joe D'Amato, İtalyan film yönetmeni, yapımcı, görüntü yönetmeni ve senarist (d. 1936)
1 Şubat - Barış Manço, sanatçı, söz yazarı, besteci (d. 1943)
2 Mart - Dusty Springfield, İngiliz pop müzik şarkıcısı (d. 1939)
7 Mart - Stanley Kubrick, Amerikalı film yönetmeni (d. 1928)
10 Mart - Salah Birsel, Türk şair ve deneme yazarı (d. 1919)
22 Mart - Mario Bugeanu, Rumen futbolcu (d. 1975)
20 Nisan - Erol Akyavaş, Türk ressam (d. 1932)
17 Mayıs - João Carlos de Oliveira, Brezilyalı atlet (d. 1954)
31 Mayıs - Davor Dujmovic, Saraybosnalı oyuncu (d. 1969)
18 Haziran - Ali Tantâvi, Suriyeli bilim insanı (d. 1909)
21 Ağustos - Salih Zeki Köseoğlu, siyasetçi (d. 1924)
20 Eylül - Raisa Gorbaçov, Mihail Gorbaçov'un eşi (d. 1932)
26 Eylül - Oseola McCarty, Amerikalı hayırsever (d. 1908)
11 Ekim - Fakir Baykurt, Türk yazar ve sendikacı (d. 1929)
12 Ekim - Wilt Chamberlain, Amerikalı basketbolcu (d. 1936)
13 Ekim - Mehmet Reşat Aysu, Türk besteci (d. 1910)
21 Ekim - Ahmet Taner Kışlalı, Türk siyaset bilimci, siyasetçi, yazar ve öğretim üyesi (d. 1939)
18 Kasım - Paul Bowles, Amerikalı yazar, besteci ve gezgin (d. 1910)
21 Kasım - Quentin Crisp, Britanyalı yazar, hikâyeci ve aktör (d. 1908)
27 Kasım - Alain Peyrefitte, Fransız siyasetçi (d. 1925)
3 Aralık - Scatman John, Amerikalı sanatçı (d. 1942)
14 Aralık - Ercan Altazlı, Türk gazeteci (d. 1948)
|
2295
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/2000
|
2000
|
2000 (MM) cumartesi günü başlayan, pazar günü biten yıl.
Olaylar
Ocak
3 Ocak - 10 Ocak - İsrail ve Suriye sonuçsuz barış görüşmelerini durdurdu.
12 Ocak - Türkiye Hükûmetini oluşturan partilerin genel başkanları, yaptıkları toplantı sonunda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM), idama mahkûm edilen Abdullah Öcalan hakkında verdiği ihtiyati tedbir kararına uyulmasını kararlaştırdılar.
Şubat
13 Şubat - Orijinal Peanuts çizgi romanı, yaratıcısı Charles M. Schulz'un ölümünden bir gün sonra yayınlandı.
17 Şubat - Windows 2000 piyasaya sürüldü.
21 Şubat - UNESCO, Uluslararası Anadili Günü'nün açılışını düzenledi.
29 Şubat
Gece saat 02:14'te Tahran'da 7.9'luk büyük bir deprem oldu.
Nadir bir yüzyıllık sıçrama tarihi oluşur. Genellikle, yüzyıllar 400 ile tam olarak bölünememeleri nedeniyle yaygın yıllardır. 2000 yılı, 1600 yılından beri 29 Şubat'a sahip olan ilk yıldır ve bu, Miladi takvim'in 16. yüzyılın sonlarında tanıtılmasından bu yana sadece ikinci olaydır. Bir sonraki sıçrama yılı ise 2400'de gerçekleşecek.
Mart
4 Mart - PlayStation 2, Japonya'da piyasaya sürüldü.
10 Mart - NASDAQ Kompozit Endeksi tüm zamanların en yüksek seviyesi 5.048'e ulaştı.
13 Mart - Amerikan doları, Ekvador Sukresi yerine Ekvador'un resmi para birimi oldu.
Nisan
5 Nisan - TBMM Genel Kurulu'nda, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in yeniden cumhurbaşkanı seçilmesini sağlayacak Anayasa'nın 101. maddesine ilişkin değişiklik 303 oyla reddedildi.
12 Nisan - GSM şebekesi lisanslarından üçüncüsünü 2 milyar 525 milyon $ teklif veren Türkiye İş Bankası - Telecom Italia Konsorsiyumu kazandı.
Mayıs
5 Mayıs
Yedi astronomik cisimin (Güneş, Ay, Merkür-Satürn gezegenleri) nadir bir birleşimi Yeni ay boyunca meydana geldi.
Filipinler menşeli ILOVEYOU isimli bilgisayar virüsü tüm dünyaya hızla yayıldı.
11 Mayıs - Hindistan'ın nüfusu 1 milyara ulaştı.
13 Mayıs
Hollanda'nın Enschede kentinde Enschede havai fişek felaketi yaşandı. 23 kişi öldü.
Dünyanın en uzun ve en hızlı lunapark treni olan Millennium Force, Sandusky, Ohio'daki Cedar Point eğlence parkında açıldı.
17 Mayıs - Galatasaray 2000 UEFA Kupası Finali'ni kazandı.
24 Mayıs - Real Madrid 1998 ve 2002 yılları arasında ikinci şampiyonluğunu ve sekizinci derecesini kazanmak için, Stade de France'daki UEFA Şampiyonlar Ligi Finali'nde Valencia'yı 3-0 yendi.
30 Mayıs - Heavy Metal grubu Iron Maiden on ikinci albümü Brave New World'ü yayınladı.
Haziran
10 Haziran - İlk defa bir Avrupa Futbol Şampiyonası iki ülkenin (Hollanda, Belçika) ortaklığı ile yapıldı.
14 Haziran - İtalya Cumhurbaşkanı Carlo Azeglio Ciampi'nin imzaladığı kararname ile affedilen ve Abdi İpekçi suikastı ile gasp suçundan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan Mehmet Ali Ağca, Türkiye'ye getirildi.
26 Haziran - İnsan Genom Projesi kapsamında bir genom taslağı hazırlandı. Beyaz Saray'da Başkan Clinton tarafından ilan edildi.
Temmuz
1 Temmuz - Öresund Köprüsü, Danimarka ve İsveç arasında resmi olarak trafiğe açıldı.
3 Temmuz -[Türkiye] Kemal SUNAL Balalayka filiminin çekimi için Ankara’ya gitmek üzere bindiği uçakta kalp kriz geçirerek yaşamını yitirdi
10 Temmuz - Nijerya'da sızan bir petrol boru hattı patladı, 250 kişi öldü.
14 Temmuz - Daha sonra Bastille Günü etkinliği olarak adlandırılan güçlü bir güneş patlaması, Dünya'da Jeomanyetik fırtınaya sebep oldu.
25 Temmuz - Concorde marka bir uçakla yapılan Air France'ın 4590 sefer sayılı uçuşu, Paris'ten kalkıştan hemen sonra Gonesse'deki bir otele çarptı. 109 yolcu ve otelde bulunan 4 kişi öldü.
Ağustos
7 Ağustos - DeviantART açıldı.
8 Ağustos - Konfederasyon denizaltısı H.L. Hunley, okyanus tabanından 136 yıl sonra yüzeye çıkarıldı.
12 Ağustos - Rus denizaltısı Kursk, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana en büyük Rus deniz tatbikatlarından biri sırasında Barents Denizi'nde battı. Gemideki 118 kişi öldü.
14 Ağustos - Çar II. Nikolay ve ailesi, Rus Ortodoks Kilisesi'nin kavuşumuyla kutsandı
24 Ağustos - Nintendo GameCube açıklandı.
25 Ağustos - Galatasaray, Real Madrid'i 2-1 yenerek UEFA Süper Kupa'sını müzesine götürdü.
29 Ağustos - Mjure bölgesinde bağcıklı ayakkabı giyilmesi geçici olarak yasaklandı.
Eylül
6 Eylül - Tamamı İsveç'e ait silah üreticisi olan Bofors, Amerikan silah üreticisi United Defense'e satıldı.
6-8 Eylül - Dünya liderleri Birleşmiş Milletler Genel Merkezi'nde Binyıl Zirvesi'ne katıldılar.
13 Eylül - Steve Jobs, 29,95 ABD doları karşılığında Mac OS X'in herkese açık beta sürümünü kullanıma sundu.
15 Eylül-1 Ekim - Avustralya'nın Sidney kentinde düzenlenen 2000 Yaz Olimpiyatları, 20. yüzyılın son Olimpiyat Oyunları oldu.
16 Eylül - Westwood Studios, Red Alert 2 oyununu piyasaya sürdü.
28 Eylül - Ariel Sharon'un 100 kadar israilli güvenlik görevlisiyle Harem-i Şerif'i ziyaret etmesinden sonra çıkan çatışmaların sonucu olarak II. İntifada başladı.
29 Eylül - Kuzey İrlanda'daki Maze Hapishanesi kapatıldı.
Ekim
5 Ekim - Belgrad'daki kitlesel gösteriler Yugoslavya Federal Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Slobodan Milošević'in istifasına yol açtı.
6 Ekim - Son Mini-Cooper, Longbridge'de üretildi.
11 Ekim - Martin, Kentucky'de 250 milyon galon (950.000 m3) kömür çamuru döküldü. (Exxon Valdez kazasından daha büyük bir çevresel felaket olarak kabul edildi.)
26 Ekim - Pakistan makamları, polislerin Belucistan eyaletinde bir Fars Prensesinin eski bir mumyasını bulduğunu açıkladı.
30 Ekim - Uzayda insan varlığının olmadığı son tarih; 31 Ekim'de Soyuz TM-31, ilk yerleşik mürettebatı Uluslararası Uzay İstasyonuna fırlatıldı.
Kasım
2 Kasım - İlk ekip Uluslararası Uzay İstasyonu'na ulaştı.
7 Kasım - 2000 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri: Florida'daki her oy sayımında farklı sonuçların bulunması üzerine oy sayımı davalık oldu. Dava sonucunda ABD Yüce Mahkemesi, Beyaz Saray koltuğunu George W. Bush'a verdi.
12 Kasım - Amerika Birleşik Devletleri, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ni resmi olarak tanıdı.
16 Kasım - Bill Clinton, Vietnam Savaşı'ndan sonra Vietnam'ı ziyaret eden ilk Amerika Birleşik Devletleri Başkanı oldu.
Aralık
7 Aralık - Endonezya'nın Yogyakarta şehrinde bulunan Kadisoka tapınağı keşfedildi.
12 Aralık
Etiyopya ile Eritre arasında 2 yıl süren savaşa son veren barış anlaşması Cezayir'de imzalandı.
ABD Anayasa Mahkemesi, Florida'da oyların yeniden sayımı işlemini durdurdu ve seçimleri Cumhuriyetçi aday George W. Bush'un kazandığını açıkladı.
15 Aralık - Çernobil Nükleer Santrali'ndeki üçüncü ve son reaktör kapatıldı, ardından santral tamamen kapatıldı.
19 Aralık - Siyasi tutukluları F tipi cezaevine koymak için Hayata Dönüş operasyonunda 122 mahkum öldürüldü.
25 Aralık - Çin'deki bir alışveriş merkezindeki Luoyang Noel yangınında 309 kişi öldü.
31 Aralık - 1 Ocak'a geçildiği saat 00:00'da aynı anda yeni yıla, yeni yüzyıla, binyıla girildi.
Dünya nüfusu
Doğumlar
Ocak
8 Ocak - Noah Cyrus, Amerikan aktör ve şarkıcı
11 Ocak - Jamie Bick, Alman oyuncu
25 Ocak - Arda Berk Kaya, Türk basketbolcu
Şubat
14 Şubat - Aşkın Mert Şalcıoğlu, Türk rapçi, şarkıcı ve söz yazarı
Mart
15 Mart - Kristian Kostov, Bulgar-Rus şarkıcı
25 Mart - Jadon Sancho, İngiliz futbolcu
27 Mart - Sophie Nélisse, Kanadalı oyuncu
28 Mart - Aleyna Tilki, Türk şarkıcı
30 Mart - İbrahim Ahmed Acar, Türk eskrimci
Nisan
7 Nisan - Julia Kedhammar, İsveçli şarkıcı
Mayıs
28 Mayıs - Phil Foden, İngiliz futbolcu
Haziran
1 Haziran - Willow Shields, Amerikan oyuncu ve dansçı
13 Haziran - Penny Oleksiak, Kanadalı yüzücü
14 Haziran - RJ Barrett, Kanadalı basketbol oyuncusu
16 Haziran - Bianca Andreescu, Kanadalı tenis oyuncusu
19 Haziran - Günay Memmedzade, Azerbaycanlı satranç oyuncusu
Temmuz
6 Temmuz - Zion Williamson, Amerikan basketbol oyuncusu
12 Temmuz - Vinícius Júnior, Brezilyalı futbolcu
17 Temmuz - Maria Aragon, Kanada-Filipinli şarkıcı
21 Temmuz - Erling Haaland, Norveçli futbolcu
30 Temmuz - Jannine Weigel, Şarkıcı, oyuncu
Ağustos
17 Ağustos - Lil Pump, Amerikan rapçi
25 Ağustos - Vincenzo Cantiello, İtalyan şarkıcı
Eylül
7 Eylül - Finn Azaz, İngiliz profesyonel futbolcu
10 Eylül - Batuhan Kırdaroğlu, Türk futbolcu
25 Eylül - Yankı Erel, Türk tenisçi
28 Eylül - Frankie Jonas, Amerikan aktör
Kasım
2 Kasım - Alphonso Davies, Kanadalı futbolcu
7 Kasım - Callum Hudson-Odoi, İngiliz futbolcu
10 Kasım - Mackenzie Foy, Amerikan model ve aktris
Aralık
28 Aralık - Larissa Manoela, Brezilyalı oyuncu, şarkıcı ve model
29 Aralık - Eliot Vassamillet, Belçikalı şarkıcı
Ölümler
Ocak
4 Ocak - Spiros Markezinis, Yunan siyasetçi (d. 1909)
15 Ocak
Nezihe Becerikli, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1918)
Željko Ražnatović, paramiliter lideri (d. 1952)
17 Ocak - Eugène Ehrhart, Fransız matematikçi (d. 1906)
19 Ocak
Bettino Craxi, İtalyan politikacı, 45. İtalya başbakanı (d. 1934)
Hedy Lamarr, Avusturyalı aktris (d. 1914)
Şubat
5 Şubat - Claude Autant-Lara, Fransız yönetmen ve Avrupa Parlamentosu milletvekili (d. 1901)
7 Şubat - Big Pun, Amerikan rapçi (d. 1971)
8 Şubat - Ion Gheorghe Maurer, Rumen avukat, politikacı ve 49. Romanya başbakanı (d. 1902)
10 Şubat - Jim Varney, Amerikan aktör (d. 1949)
11 Şubat - Roger Vadim, Fransız gazeteci, yazar, oyuncu ve yönetmen (d. 1928)
12 Şubat - Charles M. Schulz, Amerikan çizer ve animatör (d. 1929)
19 Şubat - Friedensreich Hundertwasser, Avusturyalı ressam ve mimar (d. 1928)
23 Şubat
Ofra Haza, İsrailli şarkıcı (d. 1957)
Stanley Matthews, İngiliz futbolcu (d. 1915)
Mart
2 Mart - Özay Gönlüm, Türk halk müziği sanatçısı (d. 1940)
5 Mart - İzzet Baysal, iş insanı (d. 1907)
27 Mart - Ian Dury, İngiliz şarkıcı (d. 1942)
30 Mart - Rudolf Kirchschläger, Avusturyalı diplomat ve 8. Avusturya Devlet Başkanı (d. 1915)
Nisan
3 Nisan - Terence McKenna, Amerikalı yazar, filozof ve bitki bilimci (d. 1946)
6 Nisan - Habib Burgiba, 1. Tunus Devlet Başkanı (d. 1915)
15 Nisan - Edward Gorey, Amerikan illüstratör, yazar ve şair (d. 1925)
15 Nisan - Hayati Hamzaoğlu, Türk sinema oyuncusu (d. 1933)
30 Nisan - Poul Hartling, Danimarkalı politikacı ve diplomat (d. 1914)
Mayıs
8 Mayıs - Coutoucou Hubert Maga, 1. Benin Devlet Başkanı (d. 1916)
14 Mayıs - Keizō Obuchi, Japon politikacı, 54. Japonya başbakanı (d. 1937)
19 Mayıs - Yevgeni Hrunov, Sovyet kozmonot (d. 1933)
21 Mayıs
Barbara Cartland, İngiliz yazar (d. 1901)
John Gielgud, İngiliz aktör (d. 1904)
Erich Mielke, Alman politikacı (d. 1907)
27 Mayıs - Maurice Richard, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve koç (d. 1921)
31 Mayıs
Petar Mladenov, Bulgar diplomat ve politikacı (d. 1936)
Tito Puente, Amerikan müzisyen ve yapımcı (d. 1923)
Haziran
3 Haziran - Merton Miller, Amerikan ekonomist (d. 1923)
10 Haziran - Hafız Esad, Suriye Devlet Başkanı (d. 1930)
15 Haziran - Mîna Urgan, akademisyen, yazar (d. 1915)
19 Haziran - Noboru Takeshita, Japon politikacı ve 74. Japonya Başbakanı (d. 1924)
24 Haziran - Güven Erkaya, eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Emekli Oramiral (d. 1938)
27 Haziran - Pierre Pflimlin, Fransız politikacı ve 97. Fransa Başbakanı (d. 1907)
Temmuz
1 Temmuz - Walter Matthau, Amerikan oyuncu (d. 1920)
3 Temmuz - Kemal Sunal, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1944)
6 Temmuz - Lazar Kolişevski, Yugoslav siyasetçi ve 2. Yugoslavya Devlet Başkanı (d. 1914)
23 Temmuz - Cenk Koray, Türk sunucu ve gazeteci (d. 1944)
28 Temmuz - Abraham Pais, Arjantinli kardiyolog (d. 1918)
Ağustos
5 Ağustos - Alec Guinness, İngiliz oyuncu (d. 1914)
8 Ağustos - Murdo MacKay, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (d. 1917)
9 Ağustos - John Harsanyi, Macar ekonomist (d. 1913)
12 Ağustos - Loretta Young, Amerikan aktris (d. 1913)
22 Ağustos - Ebulfez Elçibey, Azerbaycanlı siyasetçi ve 2. Azerbaycan Cumhurbaşkanı (d. 1938)
Eylül
11 Eylül - Ergun Köknar, Türk oyuncu (d. 1934)
20 Eylül - German Titov, Sovyet kozmonot (d. 1935)
28 Eylül - Pierre Trudeau, 15. Kanada Başbakanı (d. 1919)
Ekim
4 Ekim - Bernard Buffet, Fransız ressam (d. 10 Temmuz 1928)
Kasım
16 Kasım - Ahmet Kaya, Türk protest müzik sanatçısı (d. 1957)
25 Kasım - Önder Açıkalın, Türk oyuncu (d. 1950)
Aralık
11 Aralık - Johannes Virolainen, Fin politikacı ve 30. Finlandiya Başbakanı (d. 1914)
2000 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik
Jack Kilby
Zhores I. Alferov
Herbert Kroemer
Kimya
Alan J. Heeger
Alan MacDiarmid
Hideki Shirakawa
Tıp
Arvid Carlsson
Paul Greengard
Eric Kandel
Edebiyat – Gao Xingjian
Barış – Kim Dae Jung
Ekonomi
James Heckman
Daniel McFadden
Ayrıca bakınız
2000'de Türkiye
Y2K problemi
Kaynakça
|
2296
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/2002
|
2002
|
2002 (MMII) salı günü başlayan yıl. Uluslararası Ekoturizm Yılı ve Uluslararası Dağlar Yılı olarak belirlenmiştir.
Olaylar
Ocak
1 Ocak
İlk olarak 1992'de imzalanan Açık Semalar karşılıklı gözetim anlaşması resmi olarak yürürlüğe girdi.
Euro, Euro bölgesi ülkelerinde resmi olarak tanıtıldı. Euro kullanan tüm ülkelerin eski para birimleri, 28 Şubat'ta tedavülden kaldırıldı.
Türk aile hukukunda önemli değişiklikler öngören Türk Medeni Kanunu ile, Türk Medeni Kanunun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun yürürlüğe girdi. Koca, "evin reisliğini" kaybetti, evlilik birliğinin yönetiminde kadın ve erkeğe eşit söz hakkı tanındı.
18 Ocak - Sierra Leone İç Savaşı, Devrimci Birleşik Cephe'nin hükûmet güçleri tarafından yenilmesiyle sona erdi.
Şubat
3 Şubat - Afyonkarahisar'da 6 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Merkez üssü Sultandağı ilçesi olan depremde 43 kişi öldü, 318 kişi yaralandı.
6 Şubat - İngiliz Milletler Topluluğu Kraliçesi II. Elizabeth, Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda tahtlarına katılımından bu yana 50. yılında Altın Jübile'yi kutladı.
8-24 Şubat - 2002 Kış Olimpiyatları Utah, Salt Lake City'de düzenlendi.
12 Şubat - Yugoslavya'nın eski cumhurbaşkanı Slobodan Milošević'in davası, Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde başladı.
19 Şubat - NASA'nın 2001 Mars Odyssey uzay aracı, termal emisyon görüntüleme sistemini kullanarak Mars yüzeyinin haritasını çıkarmaya başladı.
22 Şubat - UNITA gerilla lideri Jonas Savimbi, Angola'nın Moxico Bölgesinde Angola devlet başkanı José Eduardo dos Santos liderliğindeki hükûmet askerlerine karşı çıkan çatışmalarda öldürüldü. Ölümü, 4 Nisan'da Angola İç Savaşı'nın sona ermesine yol açtı.
Mart
1 Mart - Envisat çevre uydusu, çevresel değişimle ilgili bilgilerin kaydedilmesi amacıyla fırlatıldı.
27 Mart - Filistinli bir intihar bombacısı İsrail'in Netanya kentindeki bir otelde 30 kişiyi öldürdü ve 140 kişiyi yaraladı, iki gün sonra Batı Şeria'da büyük ölçekli bir terörle mücadele operasyonu olan Savunma Kalkanı Operasyonu'nu tetikledi.
Nisan
2 Nisan - İsrail güçleri, militanların sığındığı Beytüllahim'deki Doğuş Kilisesi'ni kuşattı. Kuşatma 38 gün sürdü.
9 Nisan - Ana Kraliçe Elizabeth Bowes-Lyon'in Cenazesi Londra'daki Westminster Abbey'de gerçekleşti.
15 Nisan - Air China'nın 129 sefer sayılı uçuşu, Güney Kore, Busan yakınlarında şiddetli yağmur ve sisten dolayı bir yamaca çarptı. Kazada 129 kişi öldü.
25 Nisan - Güney Afrikalı Mark Shuttleworth, Soyuz TM-34'teki Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatılarak ilk Afrikalı uzay turisti oldu.
Mayıs
12 Mayıs - Uzay Mekiğinin Rus eşdeğeri Buran, Baykonur Uzay Üssü'da bir fırtınada parçalandı.
20 Mayıs - Doğu Timor, 2 buçuk yıllık Birleşmiş Milletler yönetimi ve 1975'ten beri Endonezya'nın 26 yıllık işgalinden sonra bağımsızlığını yeniden kazandı.
24 Mayıs - ABD başkanı George W. Bush ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin Moskova'da, 1972 Anti-Balistik Füze Antlaşması ve 1993 START II Antlaşması'nın yerini alacak Stratejik Saldırı Azaltma Antlaşması'nı imzaladılar.
25 Mayıs - China Airlines'ın 611 sefer sayılı uçuşunda çalışan bir Boeing 747, parçalanıp Tayvan Boğazı'na düştü. Tüm 225 yolcu ve mürettebat öldü.
26 Mayıs - Doğu Asya, Avustralya, Pasifik ve Batı Amerika'da penumbral ay tutulması görüldü. Penumbral ay tutulması, 0.68933'lük bir penumbral büyüklüğe sahipti, umbral büyüklüğü -0.28877 idi ve Lunar Saros 111'in (alçalan düğüm) 66. ay tutulmasıydı.
31 Mayıs - 30 Haziran - 2002 FIFA Dünya Kupası, Güney Kore ve Japonya'da gerçekleşti. Türkiye'nin üçüncü olduğu turnuvada kazanan Brezilya oldu.
Haziran
4 Haziran - 2002 FIFA Dünya Kupası: Güney Koreliler ilk FIFA Dünya Kupası maçı zaferini elde ettiler (turnuvanın tamamı değil). Güney Kore daha önce hiç Dünya Kupası maçı kazanmamıştı.
6 Haziran - Tahmini çapı 10 metre olan bir cisim, Akdeniz üzerinde Dünya ile çarpıştı ve havada patladı.
10 Haziran
Güneş'in %99'undan fazlasını kaplayan büyük bir halka şeklindeki güneş tutulması gerçekleşti, en fazla 13 km genişliğindeki dar bir yolda gözlemciler için dramatik bir manzara yarattı; maksimum tutulma noktasında sadece 23 saniye sürdü. Avustralasya, Pasifik ve Meksika kıyılarında görüldü ve Solar Saros 137'nin 35. güneş tutulmasıydı.
İki insanın sinir sistemleri arasındaki ilk doğrudan elektronik iletişim deneyi, Birleşik Krallık'ta Kevin Warwick tarafından gerçekleştirildi.
13 Haziran - Afganistan, resmi uzun biçim adını Afganistan Geçici İslam Devleti olarak değiştirdi.
20 Haziran - Türkiye, Afganistan'da görev yapan Uluslararası Güvenlik Destek Gücü (ISAF)'ın komutasını Kâbil'de düzenlenen devir teslim töreniyle Birleşik Krallık'tan devraldı.
24 Haziran - Tanzanya'nın Dodoma Bölgesi'nde bir yolcu treni ile bir yük treni çarpıştı ve 281 kişi öldü.
29 Haziran
17. FIFA Dünya Kupası'nın üçüncülük maçında Şenol Güneş yönetimindeki Türkiye millî futbol takımı Güney Kore'yi 3-2 yenerek üçüncülükle bitirdi.
İkinci Yeonpyeong Savaşı: Güney Kore ve Japonya'daki 2002 FIFA Dünya Kupası sırasında, iki Kuzey Kore devriye botu iki Kore arasındaki çekişmeli bir sınırı geçerek İki Güney Koreli Chamsuri sınıfı devriye botuna saldırdı.
30 Haziran - 2002 FIFA Dünya Kupası: , 2002 FIFA Dünya Kupası Finalinde 'yı 2-0 yendi. Ronaldo iki gol attı; Art arda üç Dünya Kupası finaline çıkan ilk oyuncu olan Brezilya'nın kaptanı Cafu, takım adına kupayı kabul etti.
Temmuz
1 Temmuz
Roma Statüsü yürürlüğe girdi ve Uluslararası Ceza Mahkemesi kuruldu.
Almanya'nın Überlingen kasabasında bir Rus yolcu jeti ve kargo uçağı çarpıştı, 71 kişi öldü.
9 Temmuz - Afrika Birliği Örgütü dağıldı, yerine Afrika Birliği kuruldu.
23-28 Temmuz - 2002 Dünya Gençlik Günü
27 Temmuz - Sknyliv hava gösterisi felaketi: Ukrayna'nın Lviv kenti yakınlarındaki Sknyliv havalimanında düzenlenen akrobasi gösterisi sırasında, bir savaş uçağının seyircilere çarpması sonucu 77 kişi hayatını kaybetti ve 543 kişi yaralandı. Tarihteki en ölümcül hava gösterisi kazası olarak kayıtlara geçti.
Ağustos
11 Ağustos - Münih'te düzenlenen 2002 Avrupa Atletizm Şampiyonası'nda, 11 Ağustos 2002'de koşulan kadınlar 1500 metre finalinde, Türkiye'ye atletizmde ilk altın madalyayı kazandırarak tarihe geçti.
26 Ağustos - 2002 Dünya Zirvesi, Birleşmiş Milletler tarafından sürdürülebilir kalkınmayı tartışmayı amaçlayan Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Johannesburg kentinde başladı.
Eylül
10 Eylül - İsviçre, 1986'da katılmayı reddettikten sonra Birleşmiş Milletler'e 190. üye devlet olarak katıldı.
19 Eylül - General Robert Guéï, Fildişi Sahili devlet başkanı Laurent Gbagbo'yu devirmek için bir ordu isyanına liderlik etti. İsyan iç savaşla sonuçlandı.
25 Eylül - Olası bir bolit etkisi olan Vitim olayı Rusya'nın İrkutsk Oblastı'nda meydana geldi.
26 Eylül - Senegal menşeili yolcu feribotu MV Le Joola, Gambiya kıyılarında bir fırtınada alabora oldu, kazada 1.863 kişi öldü.
27 Eylül - Doğu Timor, Birleşmiş Milletler'e 191. üye devlet olarak kabul edildi.
Ekim
Endonezya'nın Kuta kentindeki iki gece kulübünde çok sayıda bomba patlatan Jemaah Islamiyah militanları, Endonezya tarihindeki en kötü terör eyleminde 202 kişiyi öldürdü ve 300'den fazla kişiyi yaraladı.
23-25 Ekim - Moskova tiyatro rehine krizi: Çeçen ayrılıkçılar Moskova'daki Nord-Ost tiyatrosunun kontrolünü ele geçirdi ve seyirciyi rehin aldı. Rusların ayrılıkçıları bastırma girişiminin ardından en az 170 kişi öldürüldü.
Kasım
Çin'in Guangdong Eyaletinde Şiddetli akut solunum yolu sendromu (SARS) salgını başladı.
7 Kasım - Cebelitarık'ta egemenlik referandumu yapıldı. Halk İspanyol egemenliğini reddetti.
8 Kasım - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Irak'ı silahsızlandırmaya veya "ciddi sonuçlarla" yüzleşmeye zorlayan 1441 sayılı kararı oybirliğiyle kabul etti. Irak, 13 Kasım'daki kararın şartlarını kabul etti.
19 Kasım - Prestige petrol sızıntısı: Yunan petrol tankeri MV Prestige, İber Yarımadası tarihindeki en kötü çevre felaketinde tahmini 17.8 milyon ABD galonu (420.000 varil) döktükten sonra Galiçya kıyılarının yarısına bölündü.
25 Kasım - ABD başkanı George W. Bush, Savunma Bakanlığı'nın 1947'de kurulmasından bu yana en büyük ABD hükûmetinin yeniden yapılanmasında İç Güvenlik Bakanlığı'nı kuran İç Güvenlik Yasasını imzaladı.
Aralık
7 Aralık - Londra'da 51'incisi yapılan Dünya Güzellik Yarışması'nda, Türkiye güzeli Azra Akın Dünya Güzeli seçildi.
23 Aralık - Bir ABD MQ-1 Predator, bir drone ile geleneksel uçak arasındaki ilk savaşta bir Irak MiG-25 tarafından vuruldu.
Doğumlar
Ocak-Nisan
5 Şubat - Davis Cleveland, Amerikalı oyuncu
16 Nisan - Sadie Sink, Amerikalı oyuncu
19 Nisan - Loren Gray, Amerikalı şarkı-söz yazarı ve internet fenomeni
Mayıs-Ağustos
18 Mayıs - Alina Zagitova, Rus artistik patenci
19 Mayıs - Başar Oktar, Türk artistik buz patenci
21 Mayıs - Elena Huelva, İspanyol kanserle mücadele aktivisti (ö. 2023)
22 Temmuz - Felix (Danimarka prensi)
Eylül-Aralık
8 Eylül - Gaten Matarazzo, Amerikalı aktör ve rapçi
17 Eylül - Zinaida Kupriyanoviç, Beyaz Rusyalı şarkıcı
27 Eylül - Jenna Ortega, Amerikalı oyuncu ve internet ünlüsü
30 Eylül - Maddie Ziegler, Amerikalı oyuncu ve model
6 Ekim - Cleopatra Stratan, Moldovalı şarkıcı
23 Ekim - Ningning, Çinli şarkıcı
31 Ekim - Ansu Fati, İspanyol futbolcu
17 Aralık - Stefania Liberakakis, Yunan-Hollandalı şarkıcı ve oyuncu
23 Aralık - Finn Wolfhard, Kanadalı oyuncu ve müzisyen
Ölümler
Ocak-Şubat
8 Ocak - Aleksandr Prohorov, Sovyet-Rus Nobel ödüllü fizikçi (d. 1916)
12 Ocak - Cyrus Vance, Amerikalı politikacı, 59. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı (d. 1917)
13 Ocak - Ted Demme, Amerikalı yönetmen ve yapımcı (d. 1963)
17 Ocak - Camilo José Cela, İspanyol yazar (d. 1916)
19 Ocak
Martti Miettunen, 2. Finlandiya Başbakanı (d. 1907)
Vavá, Brezilyalı futbolcu (d. 1934)
23 Ocak
Pierre Bourdieu, Fransız sosyolog, antropolog ve yazar (d. 1930)
Robert Nozick, Amerikalı filozof (d. 1938)
28 Ocak - Astrid Lindgren, İsveçli çocuk kitabı yazarı (d. 1907)
30 Ocak - Inge Morath, Avusturyalı fotoğrafçı (d. 1923)
31 Ocak - Evelyn Scott, Amerikalı oyuncu (d. 1915)
1 Şubat
Hildegard Knef, Alman oyuncu (d. 1925)
Daniel Pearl, Amerikalı gazeteci (d. 1963)
4 Şubat
Agatha Barbara, 3. Malta Devlet Başkanı (d. 1923)
Sigvard Bernadotte, İsveçli prens ve endüstriyel tasarımcı (d. 1907)
6 Şubat -
Max Perutz, Avusturya doğumlu Nobel ödüllü moleküler biyolog (d. 1914)
Sırrı Erinç, Türk Coğrafyacı (d. 1918)
8 Şubat - Zizinho, Brezilyalı futbolcu (d. 1921)
9 Şubat - Margaret (Snowdon kontesi) (d. 1930)
10 Şubat - Traudl Junge, Alman Adolf Hitler'in özel sekreteri (d. 1920)
12 Şubat - John Eriksen, Danimarkalı futbolcu (d. 1957)
13 Şubat - Waylon Jennings, Amerikalı şarkıcı (d. 1937)
14 Şubat - Nándor Hidegkuti, Macar futbolcu (d. 1922)
19 Şubat - Sylvia Rivera, Amerikalı transseksüel aktivist (d. 1951)
22 Şubat - Chuck Jones, Amerikalı animatör (d. 1912)
26 Şubat - Lawrence Tierney, Amerikalı aktör (d. 1919)
27 Şubat - Spike Milligan, İrlanda asıllı İngiliz komedyen (d. 1918)
Mart-Nisan
11 Mart - James Tobin, Nobel ödüllü Amerikan ekonomist (d. 1918)
12 Mart - Spiros Kiprianu, 2. Kıbrıs Devlet Başkanı (d. 1932)
13 Mart - Hans-Georg Gadamer, Alman filozof (d. 1900)
20 Mart - İbnü'l-Hattâb, Arap savaşçı (d. 1969)
24 Mart - César Milstein, Arjantinli Nobel ödüllü biyokimyacı (d. 1927)
27 Mart - Billy Wilder, Polonya asıllı Amerikan yönetmen ve senaryo yazarı (d. 1906)
30 Mart - Elizabeth Bowes-Lyon, (d. 1900)
1 Nisan - Simo Häyhä, Fin keskin nişancı (d. 1905)
5 Nisan - Layne Staley, Ameriikalı şarkıcı (d. 1967)
7 Nisan - Atıf Özbilen, Türk yazar (d. 2002)
18 Nisan - Thor Heyerdahl, Norveçli kaşif (d. 1914)
22 Nisan - Linda Lovelace, Amerikalı pornografik film oyuncusu (d. 1949)
25 Nisan - Lisa Lopes, Amerikalı rap sanatçısı (d. 1971)
28 Nisan - Ruth Handler, Amerikalı iş insanı (d. 1916)
Mayıs-Haziran
5 Mayıs - Hugo Banzer, Bolivyalı asker, 62. ve 75. Bolivya Devlet Başkanı (d. 1926)
13 Mayıs - Valeri Lobanovski, Ukraynalı futbol menajeri (d. 1939)
17 Mayıs - László Kubala, Macar futbolcu (d. 1927)
18 Mayıs - Davey Boy Smith, İngiliz güreşçi (d. 1962)
20 Mayıs - Stephen Jay Gould, Amerikalı evrimsel biyolog (d. 1941)
21 Mayıs - Niki de Saint Phalle, Fransız sanatçı (d. 1930)
23 Mayıs - Sam Snead, Amerikalı golfçü (d. 1912)
10 Haziran - John Gotti, Amerikalı gangester (d. 1940)
24 Haziran - Pierre Werner, Lüksemburglu siyasetçi, 19. ve 21. Lüksemburg Başbakanı (d. 1913)
Temmuz-Ağustos
5 Temmuz - Katy Jurado, Meksikalı oyuncu (d. 1924)
6 Temmuz - John Frankenheimer, Amerikalı film yapımcısı ve yönetmen (d. 1930)
9 Temmuz - Rod Steiger, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
13 Temmuz - Yusuf Karş, Türkiye doğumlu fotoğrafçı (d. 1908)
16 Temmuz - John Cocke, Amerikalı bilgisayar bilimci (d. 1925)
17 Temmuz - Joseph Luns, Hollandalı politikacı, diplomat ve 5. NATO Genel Sekreteri (d. 1911)
28 Temmuz - Archer Martin, İngiliz Nobel ödüllü kimyacı (d. 1910)
6 Ağustos - Edsger Dijkstra, Hollandalı matematikçi ve bilgisayar bilimci (d. 1930)
10 Ağustos - Kristen Nygaard, Norveçli bilgisayar bilimci (d. 1926)
14 Ağustos - Dave Williams, Amerikalı müzisyen (d. 1972)
16 Ağustos - Ebu Nidal, Filistinli asker (d. 1937)
19 Ağustos - Eduardo Chillida, İspanyol heykeltıraş (d. 1924)
31 Ağustos - George Porter, İngiliz Nobel ödüllü kimyacı (d. 1920)
Eylül-Ekim
11 Eylül - Kim Hunter, Amerikalı oyuncu (d. 1922)
19 Eylül - Robert Guéï, Fildişi Sahilli asker ve siyasetçi (d. 1941)
20 Eylül - Sergey Sergeyeviç Bodrov, Rus aktör (d. 1971)
6 Ekim - Claus von Amsberg, Hollanda prensi (d. 1926)
9 Ekim - Aileen Wuornos, Amerikalı seri katil (d. 1956)
12 Ekim - Audrey Mestre, Fransız serbest dalışçı (d. 1974)
19 Ekim - Manuel Alvarez Bravo, Meksikalı fotoğrafçı (d. 1902)
23 Ekim - Richard Helms, Amerikalı akademisyen ve yazar (d. 1913)
24 Ekim - Harry Hay, Amerikalı gey hakları savuncusu, komünist ve işçi avukatı (d. 1912)
25 Ekim - Richard Harris, İrlandalı aktör (d. 1930)
31 Ekim - Mihail Stasinopulos, Yunan politikacı ve 1. Yunanistan Devlet Başkanı (d. 1903)
Kasım-Aralık
13 Kasım - Juan Alberto Schiaffino, İtalya asıllı Uruguaylı futbolcu (d. 1925)
17 Kasım - Abba Eban, İsrailli politikacı, diplomat ve 3. İsrail Dışişleri Bakanı (d. 1915)
18 Kasım - James Coburn, Amerikalı oyuncu (d. 1928)
23 Kasım - Roberto Matta, Şilili sanatçı (d. 1911)
24 Kasım - John Rawls, Amerikalı siyaset teorisyeni (d. 1921)
25 Kasım - Karel Reisz, Çekya doğumlu İngiliz film yapımcısı (d. 1926)
2 Aralık - Ivan Illich, Avusturyalı filozof ve Katolik rahip (d. 1926)
3 Aralık - Glenn Quinn, İrlandalı oyuncu (d. 1970)
5 Aralık - Ne Win, Birmanyalı komutan ve 4. Birmanya Devlet Başkanı (d. 1910)
12 Aralık - Dee Brown, Amerikalı romancı ve yazar (d. 1908)
18 Aralık - Necip Hablemitoğlu, Türk tarihçi (d. 1954)
22 Aralık
Hugh Desmond Hoyte, Guyanalı siyasetçi, 3. Guyana Başbakanı ve 4. Guyana Devlet Başkanı (d. 1929)
Joe Strummer, İngiliz müzisyen (d. 1952)
26 Aralık - Herb Ritts, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1952)
27 Aralık - George Roy Hill, Amerikalı film yönetmeni (d. 1921)
Nobel ödülleri
Kimya - John Fenn, Koichi Tanaka ve Kurt Wüthrich
Ekonomi - Daniel Kahneman ve Vernon L. Smith
Edebiyat - Imre Kertész
Barış - Jimmy Carter
Fizik - Raymond Davis, Masatoshi Koshiba ve Riccardo Giacconi
Fizyoloji veya Tıp - Sydney Brenner, H. Robert Horvitz ve John E. Sulston
Ayrıca bakınız
2002'de Türkiye
Kaynakça
Dış bağlantılar
2002 Yıl Sonu Google Zeitgeist - Google'ın 2002 için Yıllık Büyük Olaylar ve En Çok Arananlar Listesi
|
2297
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/2003
|
2003
|
2003 (MMIII), çarşamba günü başlayan yıl. Uluslararası Tatlı Su Yılı olarak ilan edilmiştir.
Olaylar
Ocak
8 Ocak - Türk Hava Yolları'nın 634 sefer sayılı uçuşu: Türk Hava Yolları'nın İstanbul-Diyarbakır seferini yapan RJ-100 tipi uçağı Diyarbakır'a inişi sırasında düştü, kazada 75 kişi öldü, 5 kişi yaralı kurtuldu.
22 Ocak - NASA'nın Pioneer 10 uzay aracından son sinyal, Dünya'dan yaklaşık 12.2 milyar kilometre uzaklıktan alındı.
30 Ocak - Belçika'da eşcinsel evlilik yasallaştı. Böylece dünyada eşcinsel evliliği yasallaştıran ikinci ülke oldu.
Şubat
1 Şubat - Columbia Uzay Mekiği Kazası: STS-107 adlı mekiği, kalkış sırasında ana yakıt tankından kopan bir parçanın mekiğin sol kanadına verdiği zarar sebebi ile mekik Dünya'ya dönüşte atmosferde parçalandı. Kazada 7 astronot öldü.
4 Şubat - Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, liderlerinin ülkeyi Karadağ ile Sırbistan arasında gevşek bir devlet birliğine dönüştürerek 73 yıllık kullanımın sona ermesinin ardından "Sırbistan-Karadağ" olarak yeniden adlandırıldı.
15-16 Şubat - Antwerp elmas soygunu: Bir İtalyan çetesi, tarihteki en büyük soygunlardan biri olan Belçika'daki bir kasadan 100 milyon dolardan fazla değere sahip elmas, altın ve mücevher çaldı.
15 Şubat - Dünya çapında milyonlarca insan, ABD'nin ve müttefiklerinin Baas rejimini devirmek için Irak'ı işgal etmeleri beklentisiyle savaş karşıtı protestolara katıldı.
18 Şubat - Güney Kore'nin Daegu şehrinde bir kundakçı, bir metro trenini ateşe verdi. Yangında 192 kişi öldü.
20 Şubat - The Station gece kulübü yangını: West Warwick, Rhode Island'daki The Station gece kulübünde meydana gelen yangında 100 kişi öldü, 230 kişi yaralandı.
25 Şubat - 1 Mart tezkeresi: Irak krizi konusunda hükûmet tarafından tam adı Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması için hükûmet'e yetki verilmesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi meclise sunuldu.
26 Şubat - Darfur Savaşı: İsyancı grupların Sudan hükûmetine karşı ayaklanmasının ardından başladı.
27 Şubat - Eski Bosnalı Sırp lider Biljana Plavšić, Birleşmiş Milletler Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından Bosna Savaşı sırasında işlenen savaş suçlarından 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Mart
1 Mart - 1 Mart tezkeresi: TSK'nın yabancı ülkelere gönderilmesine, yabancı silahlı kuvvetler unsurlarının 6 ay süreyle Türkiye'de bulunmasına izin verilmesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi, TBMM Genel Kurulu'nda yapılan kapalı oturumda kabul edilmedi.
8 Mart - Malta'da yapılan referandum sonucunda Avrupa Birliği'ne katılım onaylandı.
12 Mart
Sırbistan başbakanı Zoran Đinđić Belgrad'da bir keskin nişancı tarafından öldürüldü.
Dünya Sağlık Örgütü, Çin'de ortaya çıktıktan sonra Hong Kong ve Vietnam'a da yayılan Şiddetli akut solunum yolu sendromu konusunda küresel bir uyarı yayınladı.
20 Mart - Irak Savaşı: Irak'ın ABD ve müttefik güçler tarafından Irak askerî müdahalesi ile başladı.
23 Mart - Slovenya'da gerçekleşen referandum sonucunda Avrupa Birliği ve NATO'ya katılmayı onayladı.
Nisan
9 Nisan - ABD güçleri Bağdat'ın kontrolünü ele geçirerek Saddam Hüseyin'in Baas rejimini sona erdirdi.
12 Nisan - Macaristan referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı.
14 Nisan - İnsan Genom Projesi, insan genomunun %99'unun %99.99 doğrulukla dizilenerek tamamlandı.
29 Nisan - Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan'da konuşlanmış birliklerinin geri çekildiğini ve Katar'daki El Udeid Hava Üssü'nde bazılarının yeniden konuşlandırıldığını duyurdu.
Mayıs
1 Mayıs - 2003 Bingöl depremi: Bingöl'de 03.27'de meydana gelen 6.4 Mw büyüklüğündeki depremde 176 kişi öldü, 520 kişi yaralandı.
11 Mayıs
Benvenuto Cellini'nin Cellini Tuz Mahzeni isimli masa heykeli Viyana'daki Viyana Sanat Tarihi Müzesi'nden çalındı.
Litvanya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı.
12 Mayıs - Suudi Arabistan'ın Riyad kentinde bir toplu konutta yapılan bombalı saldırıda çoğunluğu yabancı gurbetçilerden oluşan 30'dan fazla kişi öldü.
7 Mayıs - Slovakya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı.
23 Mayıs - Texas A&M Üniversitesi'ndeki bilim insanları tarafından klonlanan ilk geyik olan Dewey doğdu.
24 Mayıs
Letonya'nın başkenti Riga'da gerçekleştirilen 2003 Eurovision Şarkı Yarışması'nın galibi, Sertab Erener'in seslendirdiği Everyway That I Can şarkısıyla 167 puan toplayan Türkiye oldu.
Nuri Bilge Ceylan'ın Uzak adlı filmi, 56. Cannes Film Festivali'nde Elephant filmiyle birlikte en iyi film seçildi.
26 Mayıs
Ruanda, diğer şeylerin yanı sıra ülkenin resmi adını "Rwandese Republic" yerine "Republic of Rwanda" olarak değiştiren yeni bir anayasa kabul etti.
UM Airlines'ın 4230 sefer sayılı uçuşu: Ukrayna Havayolları'na ait uçak, Trabzon'un Maçka ilçesi yakınlarında düştü. İspanyol Barış Gücü askerlerini taşıyan uçaktaki 62 asker ve 13 mürettebat öldü.
28 Mayıs - Dünya'nın ilk klonlanmış atı olan Prometea doğdu.
Haziran
8 Haziran - Polonya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı.
14 Haziran - Çekya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı.
28 Haziran - 6. FIFA Konfederasyonlar Kupası 3.lük maçında Şenol Güneş yönetimindeki A Millî Futbol Takımı Kolombiya'yı 2 - 1 yenerek turnuvayı 3.lükle bitirdi.
30 Haziran - Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ndeki savaşan partiler, milyonlarca kişinin ölümüne neden olan İkinci Kongo Savaşı'na son veren bir barış anlaşması imzaladı.
Temmuz
2 Temmuz - Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Vancouver'a 2010 Kış Olimpiyatları'na ev sahipliği yapma hakkı verdi.
4 Temmuz - Çuval Olayı: Irak, Süleymaniye'deki Türk Özel Timi Bürosu'nu basan 100 kadar Amerika Birleşik Devletleri askeri, 3'ü subay, 8 astsubay olmak üzere 11 Türk askerini gözaltına alarak Kerkük'e götürdü.
5 Temmuz - Dünya Sağlık Örgütü tarafından Şiddetli akut solunum yolu sendromu kontrol altına alınacağı açıklandı.
6 Temmuz - 70 metrelik Eupatoria Gezegen Radarı, bu yıldızlara 2036, 2040, Mayıs 2044, Eylül 2044'te ulaşacak olan 2 ila beş yıldız arasında bir METI mesajı Kozmik Çağrı gönderdi: Kalça 4872, HD 245409, 55 Cancri, HD 10307 ve 47 Ursae Majoris ve 2049 sırasıyla.
18 Temmuz - Avrupa'nın Geleceğine İlişkin Sözleşme çalışmaları bitti ve ilk Avrupa Anayasası önerildi.
24 Temmuz - Avustralya liderliğindeki Solomon Adaları Bölgesel Yardım Misyonu, ada ülkesini etnik şiddetin sarmasının ardından başladı.
Ağustos
5 Ağustos - Endonezya'nın Cakarta kentindeki Marriott Otelinde bombalı araç patladı, 12 kişi öldü ve 150 kişi yaralandı.
11 Ağustos
İkinci Liberya İç Savaşı, Başkan Charles Taylor'ın istifa edip ülkeyi terk etmesiyle sona erdi.
NATO, 54 yıllık tarihinde Avrupa dışındaki ilk büyük operasyonunu kutlayarak Afganistan'daki barış gücünün komutasını devraldı.
18 Ağustos - Zachary Turner cinayeti: Bir yaşındaki Zachary Turner, Kanada'nın Güney Conception Körfezi'nde annesi tarafından öldürüldü. O tartışmalı bir şekilde kefaletle cezalandırılmış ve Zachary'nin babasının öldürülmesi nedeniyle iade ve yargılanmasına rağmen yürümeye başlayan çocuğun velayetini almıştı. Dava, Dear Zachary filmine ilham verdi ve Kanada yasalarında değişikliğe yol açtı.
25 Ağustos - İnsansız Spitzer Uzay Teleskobu Florida, Cape Canaveral'dan fırlatıldı.
27 Ağustos
Mars, 60.000 yıldan fazla bir süredir Dünya'ya en yakın karşı konumunu yaptı.
Güney ve Kuzey Kore, Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Japonya ve Rusya'yı içeren ilk altı taraflı görüşmeler, Kuzey Kore nükleer silah programının güvenlik endişelerine barışçıl bir çözüm bulmak için toplandı.
Eylül
8 Eylül - Heavy metal grubu Iron Maiden on üçüncü albümü Dance of Death'i yayınladı.
10 Eylül - İsveç dışişleri bakanı Anna Lindh, Nordiska Kompaniet kompartıman dükkanına yaptığı ziyaret sırasında bıçaklanarak öldürüldü. Ertesi sabah 05.29'da öldü.
14 Eylül - Estonya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı.
15 Eylül - ELN isyancıları Kolombiya'nın Ciudad Perdida kentinde sekiz yabancı turisti kaçırdı ve Kolombiya hükûmeti ile yapılan görüşmelerin ardından 100 gün sonra turistler serbest bırakıldı.
20 Eylül - Letonya referandumla Avrupa Birliği'ne katılmayı onayladı.
24 Eylül - Hubble Uzay Teleskobu, Hubble ultra derin alan'ı başlatarak 16 Ocak 2004'e kadar 800 pozlama yaptı.
27 Eylül - İnsansız bir ESA uzay aracı ve ESA'nın aya ilk görevi olan SMART-1, Fransız Guyanası, Kourou'dan fırlatıldı.
Ekim
1 Ekim - Popüler ve tartışmalı İngilizce forum sitesi 4chan açıldı.
5 Ekim - İsrail savaş uçakları, 1973 Arap-İsrail Savaşı'ndan bu yana ülkeye yapılan ilk İsrail saldırısı olan Suriye topraklarındaki İslami cihat üslerine saldırdı.
15 Ekim - Çin, ilk insanlı uzay uçuş programı olan Shenzhou 5'i başlattı.
21 Ekim - Microsoft Office 2003 satışa sunuldu.
24 Ekim - Concorde, son ticari uçuşunu gerçekleştirerek yolcu uçağı süpersonik seyahat çağını sona erdirdi.
25 Ekim - Sedir Yangını: Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kaliforniya'daki yangın sonucunda 2820 yapı yandı, 113 kişi yaralandı ve 1'i itfaiye 15 kişi öldü.
Kasım
12 Kasım - Irak'ın Nasiriyah kentindeki bir İtalyan askeri polisinin karargahına düzenlenen intihar saldırısında 17 İtalyan askeri polis memuru ve dokuz Iraklı sivil öldü.
15 Kasım - 2003 İstanbul saldırıları: İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki Neve Şalom ile Şişli'deki Bet İsrael sinagoglarındaki ayin sırasında bomba yüklü iki ayrı kamyonetin intihar eylemcilerince havaya uçurulmasıyla gerçekleştirilen saldırılarda toplam 26 kişi öldü, 300'ün üzerinde kişi yaralandı.
20 Kasım - 2003 İstanbul saldırıları: İstanbul Levent'teki HSBC Genel Müdürlüğü ve Beyoğlu'ndaki Birleşik Krallık Başkonsolosluğu'na yapılan saldırılarda 31 kişi öldü, 450'nin üzerinde kişi yaralandı.
23 Kasım - Gül Devrimi: Gürcistan devlet başkanı Eduard Şevardnadze, tartışmalı bir parlamento seçiminin ardından yaygın protestoların ülkeyi sarması sonrasında istifa etti.
26 Kasım - Süpersonik yolcu jeti Concorde, Londra'daki Heathrow Havalimanı'ndan Bristol Filton Havalimanı'na son uçuşunu gerçekleştirdi.
Aralık
13 Aralık - Irak'ın eski devlet başkanı Saddam Hüseyin, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu tarafından küçük Ad-Dawr kasabasında yakalandı.
19 Aralık - Libya, kitle imha silahları üretmeyi amaçlayan tüm malzemelerini, teçhizatını ve programlarını ortadan kaldırmayı kabul etti.
23 Aralık - Dünya Turizm Örgütü, Birleşmiş Milletler'in uzmanlaşmış bir ajansı haline geldi.
26 Aralık - 2003 Bem depremi: İran'ın Bem şehristanında 6.6 Mw büyüklüğünde deprem meydana geldi. 50.000'den fazla kişi yaralandı, 25.000'den fazla öldü.
29 Aralık - Akkala Sámi dilinin bilinen son konuşmacısı öldü. Böylece dilin nesli tükendi.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Melis Mutluç, Türk oyuncu
2 Ocak - Elye Wahi, Fransız futbolcu
3 Ocak - Greta Thunberg, İsveçli iklim aktivisti
Şubat
5 Şubat - Sümeyye Boyacı, Türk yüzücü
Mart
26 Mart - Bhad Bhabie, Amerikan rapçi
27 Mart - Diego Gómez, Paraguaylı futbolcu
28 Mart - Adem Bona, Türk basketbolcu
Nisan
4 Nisan - Harvey Elliott, İngiliz futbolcu
Mayıs
20 Mayıs - Samir Lagsir, Hollandalı futbolcu
31 Mayıs - Diana Ankudinova, Rus şarkıcı
Haziran
20 Haziran - Hans Niemann, Amerikalı satranç büyükustası
Temmuz
4 Temmuz - Polina Boguseviç, Rus şarkıcı
Eylül
7 Eylül - Bilal Ceylan, Türk futbolcu
18 Eylül - Aidan Gallagher, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
Ekim
16 Ekim - Mohamed Sankoh, Hollandalı futbolcu
17 Ekim - Charlie Patino, İngiliz futbolcu
Kasım-Aralık
7 Aralık - Catharina-Amalia, Hollanda Krallığı tahtının varisi
13 Aralık - Jhon Durán, Kolombiyalı futbolcu
Ölümler
Ocak-Şubat
4 Ocak - Sabiha Gürayman, İlk Türk kadın inşaat mühendisi (d. 1919)
11 Ocak - Maurice Pialat, Fransız oyuncu ve yönetmen (d. 1925)
12 Ocak
Maurice Gibb, İngiliz müzisyen (d. 1949)
Leopoldo Galtieri, 44. Arjantin Devlet Başkanı (d. 1926)
17 Ocak - Richard Crenna, Amerikan oyuncu (d. 1926)
1 Şubat
Michael P. Anderson, Amerikan astronot (d. 1959)
Kalpana Chawla, Amerikan astronot (d. 1962)
Rick Husband, Amerikan astronot (d. 1957)
İlan Ramon, İsrailli savaş pilotu ve astronot (d. 1954)
10 Şubat - Curt Hennig, Amerikan profesyonel güreşçi (d. 1958)
20 Şubat - Maurice Blanchot, Fransız filozof ve yazar (d. 1907)
24 Şubat - Alberto Sordi, İtalyan oyuncu (d. 1920)
25 Şubat - Aleksandr Kemurciyan, Sovyet bilim insanı (d. 1921)
27 Şubat - Wolfgang Larrazábal, Venezuelalı deniz subayı ve politikacı, 52. Venezuela Devlet Başkanı (d. 1911)
Mart-Nisan
9 Mart - Bernard Dowiyogo, 2. Nauru Devlet Başkanı (d. 1946)
12 Mart
Zoran Đinđić, 6. Sırbistan Başbakanı (d. 1952)
Howard Fast, Amerikalı yazar (d. 1914)
Lynne Thigpen, Amerikan oyuncu (d. 1948)
16 Mart - Rachel Corrie, Amerikan aktivist ve günlük yazarı (d. 1979)
30 Mart - Michael Jeter, Amerikan oyuncu (d. 1952)
1 Nisan - Leslie Cheung, Hong Konglu şarkıcı ve oyuncu (d. 1956)
20 Nisan
Daijiro Kato, Japon motosiklet yarışçısı (d. 1976)
Bernard Katz, Almanyalı Nobel Ödüllü biyofizikçi (d. 1911)
21 Nisan - Nina Simone, Amerikan şarkıcı (d. 1933)
Mayıs-Haziran
1 Mayıs - Miss Elizabeth, Amerikan profesyonel güreşçi (d. 1960)
14 Mayıs - Dave DeBusschere, Amerikan basketbol oyuncusu ve koçu (d. 1940)
15 Mayıs
June Carter Cash, Amerikan şarkıcı (d. 1929)
Constantin Dăscălescu, Romanya Başbakanı (d. 1923)
23 Mayıs - Jean Yanne, Fransız oyuncu ve yönetmen (d. 1933)
27 Mayıs - Luciano Berio, İtalyan besteci (d. 1925)
28 Mayıs
Ilya Prigogine, Belçikalı Nobel Ödüllü fizikçi ve kimyager (d. 1917)
Martha Scott, Amerikan oyuncu (d. 1912)
29 Mayıs - Trevor Ford, Galli futbolcu (d. 1923)
7 Haziran - Trevor Goddard, İngiliz oyuncu (d. 1962)
10 Haziran - Bernard Williams, İngiliz filozof (d. 1929)
12 Haziran - Gregory Peck, Amerikan oyuncu (d. 1916)
15 Haziran - Hume Cronyn, Kanadalı-Amerikan oyuncu (d. 1911)
22 Haziran - Vasil Bıkau, Sovyet-Beyaz Rusyalı öykü yazarı (d. 1924)
26 Haziran
Denis Thatcher, İngiliz iş insanı ve Margaret Thatcher'ın eşi (d. 1915)
Marc-Vivien Foé, Kamerunlu futbolcu (d. 1975)
29 Haziran - Katharine Hepburn, Amerikan oyuncu (d. 1907)
30 Haziran - Buddy Hackett, Amerikan oyuncu ve komedyen (d. 1924)
Temmuz-Ağustos
1 Temmuz - Nǃxau, Namibyalı oyuncu (d. 1944)
4 Temmuz - Barry White, Amerikan şarkıcı (d. 1944)
12 Temmuz - Benny Carter, Amerikan caz müzisyeni (d. 1907)
16 Temmuz
Celia Cruz, Kübalı-Amerikan şarkıcı (d. 1925)
Carol Shields, Kanadalı-Amerikan yazar (d. 1935)
22 Temmuz
Uday Hüseyin, Iraklı paramiliter lider (d. 1964)
Kusay Hüseyin, Iraklı politikacı (d. 1966)
25 Temmuz - John Schlesinger, İngiliz yönetmen (d. 1926)
27 Temmuz - Bob Hope, İngiliz-Amerikan oyuncu ve komedyen (d. 1903)
1 Ağustos
Guy Thys, Belçikalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1922)
Marie Trintignant, Fransız oyuncu (d. 1962)
4 Ağustos - Frederick Chapman Robbins, Amerikan Nobel Ödüllü çocuk doktoru ve virolog (d. 1916)
8 Ağustos - Martha Chase, Amerikalı biyokimyager (d. 1927)
9 Ağustos - Gregory Hines, Amerikan dansçı ve oyuncu (d. 1946)
14 Ağustos - Helmut Rahn, Alman futbolcu (d. 1929)
16 Ağustos - Idi Amin, 3. Uganda Devlet Başkanı (d. 1923-28)
30 Ağustos - Charles Bronson, Amerikalı oyuncu (d. 1921)
Eylül-Ekim
7 Eylül - Warren Zevon, Amerikan şarkıcı (d. 1947)
8 Eylül - Leni Riefenstahl, Alman yönetmen (d. 1902)
9 Eylül - Edward Teller, Macar-Amerikan fizikçi (d. 1908)
11 Eylül
Anna Lindh, İsveç Dışişleri Bakanı (d. 1957)
John Ritter, Amerikan oyuncu ve komedyen (d. 1948)
12 Eylül - Johnny Cash, Amerikan müzisyen (d. 1932)
25 Eylül
Franco Modigliani, İtalyan-Amerikalı Nobel Ödüllü ekonomist (d. 1918)
Edward W. Said, Filistinli-Amerikan edebiyat eleştirmeni (d. 1935)
26 Eylül - Robert Palmer, İngiliz şarkıcı (d. 1949)
27 Eylül - Donald O'Connor, Amerikan oyuncu, şarkıcı ve dansçı (d. 1925)
28 Eylül - Elia Kazan, Yunan-Amerikalı yönetmen (d. 1909)
30 Eylül - Robert Kardashian, Ermeni asıllı Amerikalı avukat (d. 1944)
2 Ekim - Otto Günsche, Adolf Hitler'in yaveri (d. 1917)
13 Ekim - Bertram Brockhouse, Kanadalı Nobel Ödüllü fizikçi (d. 1918)
14 Ekim - Muhtâr Veled Dâde, 1. Moritanya Devlet Başkanı (d. 1924)
16 Ekim - Stu Hart, Kanadalı güreş organizatörü (d. 1915)
19 Ekim - Aliya İzzetbegoviç, 1. Bosna-Hersek Devlet Başkanı (d. 1925)
21 Ekim - Elliott Smith, Amerikan müzisyen (d. 1969)
27 Ekim - Rod Roddy, Amerikan sunucu (d. 1937)
Kasım-Aralık
3 Kasım - Resul Hamzatov, Avar şair (d. 1923)
9 Kasım - Art Carney, Amerikan oyuncu (d. 1918)
10 Kasım - Canaan Banana, 1. Zimbabwe Devlet Başkanı (d. 1936)
12 Kasım - Jonathan Brandis, Amerikan oyuncu (d. 1976)
18 Kasım - Michael Kamen, Amerikan besteci (d. 1948)
20 Kasım - David Dacko, 1. Orta Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı (d. 1930)
30 Kasım - Gertrude Ederle, Amerikan yüzücü (d. 1905)
3 Aralık - David Hemmings, İngiliz oyuncu (d. 1941)
8 Aralık - Rubén González, Kübalı piyanist (d. 1919)
12 Aralık - Haydar Aliyev, 3. Azerbaycan Devlet Başkanı (d. 1923)
14 Aralık - Frank Sheeran, Amerikan gangster (d. 1920)
19 Aralık - Hope Lange, Amerikan oyuncu (d. 1933)
27 Aralık - Alan Bates, İngiliz oyuncu (d. 1934)
30 Aralık - Anita Mui, Hong Konglu şarkıcı (d. 1963)
Nobel Ödülleri
Kimya - Peter Agre, Roderick MacKinnon
Ekonomi - Robert F. Engle, Clive Granger
Edebiyat - John Maxwell Coetzee
Barış - Şirin Ebadi
Fizik - Aleksey Abrikosov, Vitali Ginzburg, Anthony J. Leggett
Fizyoloji veya Tıp - Paul Lauterbur, Peter Mansfield
Kaynakça
Dış bağlantılar
2003 Yıl Sonu Google Zeitgeist - Google'ın 2003 için Yıllık Büyük Olaylar ve En Çok Arananlar Listesi
|
2298
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/2004
|
2004
|
2004 (MMIV) Miladi takvim'in Perşembe günü başlayan artık yılı. 2000'lerin 4. yılı. Birleşmiş Milletler tarafından Uluslararası Pirinç Yılı, UNESCO tarafından ise Köleliğe Karşı Mücadele ve Kaldırılmasına Karşı Uluslararası Yıl olarak ilan edilmiştir.
Olaylar
Ocak
3 Ocak - Flash Hava Yolları'nın 1154 sefer sayılı uçuşunu yapan Boeing 737-3Q8 tipi yolcu uçağı Mısır açıklarında Kızıldeniz'e düştü. Uçaktaki 148 kişinin hepsi öldü. Mısır tarihinin en ölümcül havacılık kazalarından biri haline geldi.
4 Ocak - NASA'nın MER-A (Spirit) uzay aracı Mars'ın yüzeyine indi.
8 Ocak - O zamana kadar yapılmış en büyük okyanus gemisi olan RMS Queen Mary 2, adını taşıyan torunu Kraliçe II. Elizabeth tarafından vaftiz edildi.
25 Ocak - NASA'nın MER-B (Opportunity) uzay aracı, Mars yüzeyine indi.
Şubat
2 Şubat - Konya'da bulunan bir apartman, yapım hatası nedeniyle çökerek 92 kişinin ölmesine neden oldu.
4 Şubat - Mark Zuckerberg Facebook'u kurdu (Harvard Üniversitesi için.)
14 Şubat - Hamburg doğumlu Türk yönetmen Fatih Akın'ın son filmi “Gegen die Wand” (Duvara Karşı), Berlin Uluslararası Film Festivali'nde en iyi film seçilerek ”Altın Ayı” ödülünü aldı.
26 Şubat - Makedonya cumhurbaşkanı Boris Traykovski, Bosna-Hersek'in Mostar kenti yakınlarında bir uçak kazasında öldü.
29 Şubat - Haiti Devlet Başkanı Jean-Bertrand Aristide darbeyle devrildi.
Mart
2 Mart - Irak Aşure Günü saldırıları: Irak'ın Kerbela kentinde Aşure Günü nedeniyle 140'ın üzerinde Şii Müslüman'ın ölümüne neden olan bir dizi bombalama gerçekleşti.
11 Mart - Madrid tren saldırıları: İspanya'nın Madrid kentindeki Cercanías tren istasyonunda düzenlenen koordineli saldırılarda en az 192 kişi öldü.
14 Mart - PSOE, İspanya'da seçimi kazandı; José Luis Rodríguez Zapatero, José María Aznar'ın yerine İspanya başbakanı seçildi.
28 Mart - Kaydedilen ilk Güney Atlantik tropikal siklonu olan Catarina Kasırgası, Brezilya'nın Santa Catarina kentinde karaya çıktı.
29 Mart - Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya, NATO'ya kabul edildi. Bu, örgütün en büyük genişlemesi oldu.
Nisan
8 Nisan - İnsani Ateşkes Antlaşması, Darfur'daki savaşı durdurmak için Sudan hükûmeti ve iki isyancı grup tarafından imzalandı.
17 Nisan - İsrail helikopterleri Gazze Şeridi'ndeki bir araç konvoyuna füze atarak Hamas lideri Abdülaziz er-Rantisi'yi öldürdü.
24 Nisan - Kıbrıs'ı yeniden birleştirmeyi öneren Annan Kıbrıs Planı referandumları hem Rumlar'ın hem de Türkler'in kontrol ettiği kısımlarda yapıldı. Kıbrıs Türkleri olumlu oy kullansa da Kıbrıs Rumları öneriyi reddetti.
Mayıs
1 Mayıs - Kıbrıs Cumhuriyeti, Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya Avrupa Birliği'ne katıldı.
12-15 Mayıs - Eurovision Şarkı Yarışması Türkiye'nin İstanbul şehrinde düzenlendi. Yarışmayı Ukraynalı Ruslana'nın "Wild Dances" şarkısı kazandı.
21 Mayıs - Türkiye cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer anayasa değişikliğini onayladı. Devlet Güvenlik Mahkemesi kaldırıldı.
Haziran
8 Haziran - Venüs'ün transit geçişi
12 Haziran-4 Temmuz - Portekiz, Yunanistan'ın kazandığı 2004 Avrupa Futbol Şampiyonasına ev sahipliği yaptı.
21 Haziran - Mojave, Kaliforniya'daki SpaceShipOne, uzay yolculuğuna ulaşmak için özel olarak finanse edilen ilk uzay aracı oldu.
28 Haziran - Irak'ı işgal eden ABD liderliğindeki koalisyon Geçici Koalisyon Yönetimi (CPA) egemenliğini Irak Geçici Hükûmetine devretti.
30 Haziran - Irak'ta Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan yargılanmasının ön duruşmaları başladı.
Temmuz-
1 Temmuz - İnsansız Cassini-Huygens uzay sondası Satürn'e vardı.
11 Temmuz - Rusya Federasyonu, Sovyetler Birliği pasaportlarını yasal kimlik olarak tanımayı sonlandırdı.
22 Temmuz - Pamukova tren kazası: İstanbul'dan Ankara'ya hareket eden Yakup Kadri Karaosmanoğlu adlı hızlı trenin 4 vagonu Sakarya'nın Pamukova ilçesi yakınlarında raydan çıktı. Kazada 41 kişi öldü, 89 kişi yaralandı.
Ağustos
1 Ağustos - Paraguay'ın başkenti Asunción'daki "Ycua Bolaños-Botánico" isimli süpermarkette çıkan yangında yaklaşık 400 kişi öldü.
3 Ağustos - NASA'nın ana görevi Merkür'ün incelenmesi olan insansız uzay sondası MESSENGER fırlatıldı.
12 Ağustos - Lee Hsien Loong, Singapur'un üçüncü Başbakanı olarak yemin etti.
13-29 Ağustos - 2004 Yaz Olimpiyatları Yunanistan'ın başkenti Atina'da başladı.
22 Ağustos - Silahlı soyguncular, Edvard Munch'ın Çığlık, Madonna ve diğer tablolarını Norveç'in başkenti Oslo'daki Munch Müzesi'nden çaldı.
24 Ağustos - Volga-AviaExpress 1303 sefer sayılı uçuşu: Tupolev Tu-134 model yolcu uçağı Moskova'daki Domodedovo Uluslararası Havalimanı'ndan ayrıldıktan sonra Rusya'nın Tula Oblastı üzerinde patladı ve uçaktaki 43 kişinin tamamını öldü; birkaç dakika sonra, aynı havalimanından Sibirya Hava Yolları 1047 sefer sayılı uçuşu için kalkan bir Tupolev Tu-154, Rostov Oblastı üzerinde patladı ve düştü, uçaktaki 46 kişi öldü. Rusya hükûmeti, patlamaların Çeçen kadın intihar bombacılarının neden olduğunu açıkladı.
Eylül
1 Eylül - Beslan Katliamı: Çeçen isyancılar, Rusya'nın Beslan kentindeki bir okulda çoğu çocuk 1.128 kişiyi rehin aldı. Kriz, Rus güvenlik güçlerinin binaya hücum etmesiyle sona erdi ve 330'dan fazla insan öldü.
9 Eylül - Endonezya'nın başkenti Cakarta'daki Avustralya büyükelçiliğinde Jemaah Islamiyah'a ait bir bombalı araç patladı ve 9 kişi öldü.
Ekim
8 Ekim - İntihar bombacıları Mısır'ın Kızıldeniz tatil beldesi olan Taba'da iki bomba patlatarak 34 kişinin ölümüne ve çoğu İsrailli turist olmak üzere 171 kişinin yaralanmasına neden oldu.
9 Ekim - 2004 Avustralya federal seçimi: John Howard'ın Liberal/Ulusal Koalisyon Hükûmeti, Mark Latham önderliğindeki İşçi Partisi'ni mağlup ederek artan çoğunlukla yeniden seçildi.
19 Ekim - Bir kaşif ekibi, 2.080 metre derinlikle dünyanın en derin mağarası olan Krubera mağarası'nın dibine ulaştı.
20 Ekim - Susilo Bambang Yudhoyono, Endonezya'nın 6. Cumhurbaşkanı olarak yemin etti ve Endonezya'da doğrudan seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu.
29 Ekim - Avrupa devlet başkanları Roma'da ilk Avrupa Birliği Anayasasını oluşturan Antlaşma ve Nihai Senet'i imzalar.
Kasım
2 Kasım - Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri: George W. Bush yeniden Amerika Birleşik Devletleri başkanı seçildi.
13 Kasım - Avrupa Uzay Ajansı'nın insansız uzay aracı SMART-1 Ay'a ulaştı. Bu, Ay'a uçan ve yörüngesinde dönen ilk Avrupa uydusu oldu.
16 Kasım - NASA'nın hipersonik Scramjet'i, insansız bir deneysel uçuşta yaklaşık 7.000 mil/saat (Mach 9,6) hıza ulaşarak bir rekor kırdı.
21 Kasım - Tüm zamanların en çok satan taşınabilir oyun konsolu olan Nintendo DS, Kuzey Amerika'da piyasaya sürüldü.
22 Kasım - Turuncu Devrim: Ukrayna'da Viktor Yanukoviç'in seçim sahtekarlığı suçlamalarının ortasında Viktor Yuşçenko'ya karşı kazandığı tartışmalı bir cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından başladı. Daha sonra yeniden yapılan oylama, Yuşçenko'nun kazanmasıyla sonuçlandı.
Aralık
14 Aralık - Dünyanın en yüksek köprüsü olan Fransa'nın Massif Central dağlarındaki Tarn üzerindeki Millau Viyadüğü resmen açıldı.
21 Aralık - Iraklı isyancılar Musul kentinde bir ABD askeri üssüne saldırarak 22 kişiyi öldürdü.
26 Aralık - Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi: 9.1-9.3 Mw büyüklüğündeki deprem Kuzey Sumatra'yı maksimum Mercalli şiddet ölçeğine göre IX (Şiddetli) olarak salladı. Ayrıca Tayland, Hindistan, Sri Lanka, Maldivler, Malezya, Myanmar, Bangladeş ve Endonezya'nın kıyı bölgelerini etkileyen gözlemlenen en büyük tsunamilerden biri meydana geldi. 200.000'den fazla kişi öldü.
27 Aralık - Münih yakınlarındaki Garching'deki Max Planck Dünya Dışı Fizik Enstitüsü'nden astrofizikçiler, bir magnetardan gelen en güçlü patlamayı ölçtü. UT 21:30:26'da Dünya, gama ve X-ışınlarının devasa bir dalgasıyla vuruldu. Şimdiye kadar ölçülen yüksek enerjili gama radyasyonunun en güçlü akısıdır.
30 Aralık - Arjantin'in başkenti Buenos Aires'teki República Cromañón gece kulübünde çıkan yangında 194 kişi öldü.
31 Aralık - 510 m yükseklikte duran, dünyanın en yüksek gökdeleni olan Taipei 101 resmi olarak açıldı.
Doğumlar
Ocak
3 Ocak - Miha Fontaine, Kanadalı kayakçı
10 Ocak - Jude Soonsup-Bell, İngiliz futbolcu
15 Ocak - Grace VanderWaal, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
21 Ocak - Ingrid Alexandra, Norveç Prensesi
23 Ocak - Kristian Hlynsson, İzlandalı futbolcu
Şubat
19 Şubat - Millie Bobby Brown, İngiliz oyuncu
Mart
5 Mart - Choi Soo-in, Güney Koreli çocuk oyuncu
13 Mart - Cori Gauff, Amerikalı tenisçi
Nisan
18 Nisan - Nick Smith, Amerikalı kolej basketbolcusu
Mayıs
1 Mayıs - Charli D'Amelio, Amerikalı dansçı ve sosyal medya fenomeni
Haziran
1 Haziran - Andreas Schjelderup, Norveçli futbolcu
2 Haziran - Helin Kandemir, Türk oyuncu
4 Haziran - Mackenzie Ziegler, Amerikalı dansçı ve sosyal medya fenomeni
Temmuz
Ağustos
31 Ağustos - Tanya Muzinda, Zimbabveli motosikletçi
Eylül
Ekim
3 Ekim - Noah Schnapp, Amerikalı oyuncu
10 Ekim - Zain Al Rafeea, Suriyeli oyuncu
12 Ekim - Darci Lynne, Amerikalı vantrilok
19 Ekim - Ronaldo Kwateh, Endonezyalı futbolcu
Kasım
11 Kasım - Oakes Fegley, Amerikalı oyuncu
20 Kasım - Youssoufa Moukoko, Alman futbolcu
Aralık
Ölümler
Ocak
7 Ocak - Ingrid Thulin, İsveçli oyuncu (d. 1926)
14 Ocak - Terje Bakken, Norveçli müzisyen (d. 1978)
16 Ocak - Kalevi Sorsa, 34. Finlandiya Başbakanı (d. 1930)
17 Ocak - Czesław Niemen, Polonyalı şarkıcı (d. 1939)
22 Ocak - Ann Miller, Amerikalı dansçı ve oyuncu (d. 1923)
25 Ocak
Fanny Blankers-Koen, Hollandalı atlet (d. 1918)
Miklós Fehér, Macar futbolcu (d. 1979)
28 Ocak - Joe Viterelli, Amerikalı oyuncu (d. 1937)
Şubat
2 Şubat - Suha Arın, belgesel sinemacı (d. 1942)
8 Şubat - Cem Karaca, müzisyen (d. 1945)
14 Şubat - Marco Pantani, İtalyan bisikletçi (d. 1970)
17 Şubat - José López Portillo, 51. Meksika devlet başkanı (d. 1920)
21 Şubat - John Charles, Galli futbolcu (d. 1931)
24 Şubat - John Randolph, Amerikalı oyucu (d. 1915)
26 Şubat - Boris Traykovski, 2. Makedonya devlet başkanı (d. 1956)
Mart
7 Mart - Paul Winfield, Amerikalı oyuncu (d. 1939)
8 Mart - Ebu Abbas, Filistin Kurtuluş Cephesi (d. 1948)
9 Mart - Albert Mol, Hollandalı sanatçı (d. 1917)
10 Mart - Nesibe Zeynalova, Azeri oyuncu (d. 1916)
15 Mart - John Pople, İngiliz Nobel Ödüllü kimyager (d. 1925)
20 Mart - Juliana, Hollanda Kraliçesi (d. 1909)
22 Mart - Ahmed Yasin, Hamas'ın Filistinli kurucu ortağı (d. 1937)
28 Mart - Peter Ustinov, İngiliz oyuncu ve yönetmen (d. 1921)
Nisan
1 Nisan - Carrie Snodgress, Amerikalı oyuncu (d. 1945)
10 Nisan - Sakıp Sabancı, Türk iş insanı (d. 1933)
17 Nisan
Abdülaziz er-Rantisi, Hamas üyesi, Filistinli devlet görevlisi (d. 1947)
Fana Koçovska, Makedon direnişçi, Yugoslav Partizanı ve Halk Kahramanı Nişanı sahibi ulusal kahraman (d. 1927)
18 Nisan - Kamisese Mara, 2. Fiji Devlet Başkanı (d. 1920)
24 Nisan - Estée Lauder, Amerikalı girişimci, güzellik uzmanı (d. 1906)
26 Nisan - Hubert Selby Jr., Amerikalı yazar (d. 1928)
Mayıs
7 Mayıs - Nick Berg, Amerikalı iş insanı (d. 1978)
16 Mayıs - Marika Rökk, Mısır doğumlu Avusturyalı şarkıcı, dansçı ve oyuncu (d. 1913)
17 Mayıs
Tony Randall, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
İzzeddin Salim, 45. Irak Başbakanı (d. 1943)
22 Mayıs - Richard Biggs, Amerikalı televizyon ve sahne oyuncusu (d. 1960)
Haziran
2 Haziran - Tesfaye Gebre Kidan, Etiyopyalı general, savunma bakanı ve Etiyopya cumhurbaşkanı vekili ( 1935)
3 Haziran - Quorthon, İsveçli müzisyen (d. 1966)
5 Haziran
Ronald Reagan, 40. ABD Başkanı (d. 1911)
Necdet Mahfi Ayral, Türk tiyatro, sinema, seslendirme sanatçısı (d. 1908)
10 Haziran
Ray Charles, Amerikalı şarkıcı (d. 1930)
Ksenofon Zolotas, Yunan ekonomist ve politikacı, geçici Yunanistan Başbakanı (d. 1904)
13 Haziran - Jennifer Nitsch, Alman oyuncu (d. 1966)
15 Haziran - Ahmet Piriştina, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı (d. 1952)
22 Haziran - Thomas Gold, Amerikalı astrofizikçi (d. 1920)
Temmuz
1 Temmuz - Marlon Brando, Amerikalı oyuncu (d. 1924)
6 Temmuz - Thomas Klestil, Avusturyalı diplomat ve politikacı, 10. Avusturya Devlet Başkanı (d. 1932)
10 Temmuz - Maria de Lourdes Pintasilgo, 108. Portekiz Başbakanı (d. 1930)
19 Temmuz - Zenkō Suzuki, Japon politikacı, 44. Japonya Başbakanı (d. 1911)
21 Temmuz
Jerry Goldsmith, Amerikalı besteci (d. 1929)
Edward B. Lewis, Amerikalı Nobel Ödüllü genetikçi (d. 1918)
22 Temmuz - Sacha Distel, Fransız şarkıcı (d. 1933)
26 Temmuz - Oğuz Aral, Türk karikatürist (d. 1936)
28 Temmuz - Francis Crick, İngiliz Nobel Ödüllü moleküler biyolog (d. 1916)
Ağustos
1 Ağustos - Philip Hauge Abelson, Amerikalı Nobel Ödüllü fizikçi (d. 1913)
5 Ağustos - Nuri Turgut Adalı, Türk şair ve öğretmen (d. 1922)
3 Ağustos - Henri Cartier-Bresson, Fransız fotoğrafçı (d. 1908)
6 Ağustos - Rick James, Amerikalı şarkıcı (d. 1948)
8 Ağustos - Fay Wray, Kanadalı-Amerikan oyuncu (d. 1907)
12 Ağustos - Godfrey Hounsfield, İngiliz Nobel Ödüllü elektrik mühendisi ve mucit (d. 1919)
13 Ağustos - Julia Child, Amerikalı şef (d. 1912)
14 Ağustos - Czesław Miłosz, Polonyalı Nobel Ödüllü yazar (d. 1911)
15 Ağustos - Sune Bergström, İsveçli Nobel Ödüllü biyokimyacı (d. 1916)
16 Ağustos - Semiha Berksoy, ilk Türk kadın opera sanatçısı (d. 1910)
26 Ağustos - Laura Branigan, Amerikalı şarkıcı (d. 1952)
Eylül
12 Eylül - Max Abramovitz, Amerikalı mimar (d. 1908)
20 Eylül - Brian Clough, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1935)
22 Eylül - Big Boss Man, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1963)
24 Eylül - Françoise Sagan, Fransız yazar (d. 1935)
Ekim
1 Ekim - Richard Avedon, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1923)
3 Ekim - Janet Leigh, Amerikalı oyuncu (d. 1927)
5 Ekim - Maurice Wilkins, İngiliz Nobel Ödüllü fizikçi (d. 1916)
8 Ekim - Jacques Derrida, Cezayir asıllı İngiliz edebiyat eleştirmeni (d. 1930)
10 Ekim - Christopher Reeve, Amerikalı komedyen oyuncu (d 1952)
23 Ekim - Bill Nicholson, İngiliz futbolcu (d. 1919)
Kasım
2 Kasım
Theo van Gogh, Alman yönetmen (d. 1957)
Zaid bin Sultan el-Nehyan, 1. Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı (d. 1918)
3 Kasım - Sergejs Žoltoks, Litvanyalı hokey oyuncusu (d. 1972)
7 Kasım - Howard Keel, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1919)
9 Kasım
Emlyn Hughes, İngiliz futbolcu (d. 1947)
Stieg Larsson, İsveçli yazar (d. 1954)
11 Kasım - Yaser Arafat, Nobel Ödüllü Filistin'in ilk Devlet Başkanı (d. 1929)
13 Kasım - Ol' Dirty Bastard, Amerikalı rap sanatçısı (d. 1968)
18 Kasım - Robert Fox Bacher, Amerikalı fizikçi (d. 1905)
19 Kasım - John Robert Vane, İngiliz Nobel Ödüllü farmakolog (d. 1927)
26 Kasım - Philippe de Broca, Fransız yönetmen (d. 1933)
Aralık
1 Aralık - Bernhard (Lippe-Biesterfeld prensi) (d. 1911)
4 Aralık - Mahmut Atalay, Dünya ve Olimpiyat şampiyonu Türk millî güreşçi (d. 1934)
8 Aralık - Dimebag Darrell, Amerikalı gitarist (d. 1966)
19 Aralık
Herbert Brown, İngiliz Nobel Ödüllü kimyager (d. 1912)
Renata Tebaldi, İtalyan soprano (d. 1922)
28 Aralık - Susan Sontag, Amerikalı yazar ve aktivist (d. 1933)
29 Aralık - Julius Axelrod, Nobel Ödüllü Amerikalı biyokimyacı ve akademisyen (d. 1912)
30 Aralık - Rıza Maksut İşman, Türk atlet (d. 1915)
31 Aralık - Gérard Debreu, Nobel Ödüllü Fransız ekonomist (d. 1921)
Nobel Ödülleri
Kimya - Aaron Ciechanover, Avram Hershko, Irwin Rose
Ekonomi - Finn E. Kydland, Edward C. Prescott
Edebiyat - Elfriede Jelinek
Barış - Wangari Maathai
Fizik - David Gross, David Politzer, Frank Wilczek
Fizyoloji veya Tıp - Linda B. Buck, Richard Axel
İngilizce yeni kelime ve terimler
e-waste (e-atık)
life hack (hayatı kolaylaştıran çözümler)
paywall (ödeme duvarı)
podcast
roentgenium (Röntgenyum)
Silver Alert
social media (sosyal medya)
waterboarding (su kayağı)
Ayrıca bakınız
2004'te Türkiye
Kaynakça
|
2299
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/2005
|
2005
|
2005 (MMV), cumartesi günü başlayan yıl.
2005, Uluslararası Spor ve Beden Eğitimi Yılı ve Uluslararası Mikrokredi Yılı olarak belirlenmiştir. Aynı zamanda Dünya Yerli Halklarının Uluslararası On Yılı'nın (1995-2005) sonu.
Olaylar
Ocak
1 Ocak - Türk lirası'ndan 6 sıfır atıldı. Yeni Türk lirası tedavüle girdi.
5 Ocak - Güneş Sistemi'ndeki bilinen en büyük cüce gezegen olan Eris, ilk olarak 21 Ekim 2003 tarihinde Palomar Gözlemevi'nde çekilen görüntüler kullanılarak Michael E. Brown liderliğindeki bir ekip tarafından keşfedildi.
12 Ocak - Deep Impact, Tempel 1 kuyruklu yıldızını incelemek amacıyla Cape Canaveral'dan fırlatıldı.
14 Ocak - Huygens uzay aracı, Satürn'ün en büyük uydusu Titan'a indi.
20 Ocak - George W. Bush, Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak ikinci bir dönem için göreve başladı.
Şubat
10 Şubat - Kuzey Kore, Amerika Birleşik Devletleri'nden algıladığını söylediği düşmanlığa karşı bir koruma olarak nükleer silahlara sahip olduğunu duyurdu.
14 Şubat
Refik el-Hariri suikastı: Eski Lübnan başbakanı Refik el-Hariri, 21 kişi ile birlikte Beyrut'ta bir intihar bombacısı tarafından öldürüldü.
YouTube açıldı.
16 Şubat - Kyoto Protokolü resmi olarak yürürlüğe girdi.
Mart
14 Mart - Çin, Tayvan'ın bağımsızlık ilan etmesini engellemeyi amaçlayan bir ayrılma karşıtı yasayı onayladı.
20 Mart - Japonya'nın Fukuoka eyaletinde 2005 Fukuoka depremi gerçekleşti.
24 Mart - Lale Devrimi: Kırgızistan cumhurbaşkanı Askar Akayev, hükûmet karşıtı kitlesel gösterilerin ardından görevden alındı ve ülkeden kaçtı.
26 Mart - Canlandırılan Doctor Who dizisinin ilk bölümü BBC One'da yayınlandı.
28 Mart - 8.6 Mw büyüklüğündeki Nias-Simeulue depremi, kuzey Sumatra'yı maksimum Mercalli şiddet ölçeği'ne göre VI (Güçlü) olarak salladı. 915-1.314 kişi öldü ve 340-1.146 kişinin yaralandı.
Nisan
2 Nisan - Papa John Paul II öldü; Dört milyondan fazla insan onun yasını tutmak için Vatikan'a gitti. Papa XVI. Benedictus, 19 Nisan'da onun yerine geçerek 265. papa oldu.
8 Nisan - Yılın ilk güneş tutulması, Koç burcunda yükselen düğüm noktasında meydana gelen nadir bir melez olaydı. Bu, Ay'ın perigee ulaşmasından 4.4 gün sonraydı. Gama, -0.34733 değerine sahipti. Güney Pasifik, Panama, Kolombiya ve Venezuela'da bir hibrit güneş tutulması görüldü ve Solar Saros 129'un 51. güneş tutulmasıydı.
9 Nisan - Galler Prensi Charles, Camilla Parker Bowles ile Windsor's Guildhall'da düzenlenen resmi törenle evlenir. Camilla, Cornwall Düşesi unvanını aldı.
23 Nisan - YouTube'a Me at the zoo adıyla ilk video yüklendi.
24 Nisan - Yılın ilk ay tutulması, Başak'ta alçalan düğüm noktasında meydana gelen penumbral bir olaydı. Bu, Ay'ın perigee ulaşmasından 5 gün önceydi. Gama, -1.08851 değerine sahipti. Doğu Asya, Avustralya, Pasifik ve Amerika'da penumbral bir ay tutulması görüldü ve Lunar Saros 141'in 23. ay tutulmasıydı.
26 Nisan - Suriye, son askeri garnizonunu Lübnan'dan geri çekerek 29 yıllık askeri işgaline son verdi.
27 Nisan - Superjumbo jet uçağı Airbus A380, Toulouse'da ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
Mayıs
13 Mayıs - Andican olayları: Özbekistan'ın Andican şehrinde güvenlik güçleri en az 200 protestocuyu öldürdü.
19-21 Mayıs - 2005 Eurovision Şarkı Yarışması, Ukrayna'nın başkenti Kiev'de gerçekleşti. Yarışmayı Elena Paparizu tarafından söylenen "My Number One" şarkısıyla Yunanistan kazandı.
Haziran
Temmuz
2 Temmuz - Eşzamanlı 10 konser programı olan Live 8, tüm dünyada gerçekleşerek Make Poverty History kampanyasına olan ilgiyi arttırdı.
6 Temmuz - Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Londra'ya 2012 Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yapma hakkı verdi.
7 Temmuz - Londra'nın merkezinde Dört koordineli intihar saldırısı gerçekleşti, 52 kişi öldü ve 700'den fazla kişi yaralandı.
23 Temmuz - Mısır'ın Şarm El-Şeyh tatil beldesinde bir dizi bombalama sonucunda 80'den fazla kişi öldü.
28 Temmuz - Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu, 1969'dan beri sürdürdüğü silahlı kampanyanın sona erdiğini duyurdu ve tüm birliklerine silahlarını bırakmalarını emretti.
Ağustos
11 Ağustos - 23. Dünya Üniversite Yaz Spor Oyunları'nın (Universiade) açılış töreni, İzmir Atatürk Stadyumu'nda gerçekleştirildi.
12 Ağustos - Mars'ı keşfetmek için tasarlanan Mars Reconnaissance Orbiter, Cape Canaveral'dan fırlatıldı.
14 Ağustos - Helios Airways'in 522 sefer sayılı uçuşu, Larnaka, Kıbrıs'tan Atina üzerinden Prag, Çekya'ya giderken, Grammatiko, Yunanistan yakınlarındaki tepelerde düştü, 121 yolcu ve mürettebat öldü.
16 Ağustos - West Caribbean Airways'in 708 sefer sayılı uçuşunu yapan HK-4374X kuyruk numaralı uçak Venezuela'da bir dağa çarptı. 160 yolcu ve mürettebat öldü.
18 Ağustos - İlk Çin-Rusya ortak askeri tatbikatı olan 2005 Barış Misyonu, Şantung Yarımadası'nda sekiz günlük eğitimine başladı.
29 Ağustos - Katrina Kasırgası, ABD Körfez Kıyısı boyunca karaya inerek binden fazla insanın ölümüne ve ciddi hasara yol açarak tahmini 108 milyar dolar zarar verdi.
31 Ağustos - Irak'ın başkenti Bağdat'taki Al-Aaimmah köprüsünde izdiham oldu, dini bir bayramı kutlayan 953 Şii Müslüman hacı öldü.
Eylül
7 Eylül - Mısır, dolandırıcılık iddialarıyla gölgelenen ilk çok partili başkanlık seçimini düzenledi.
12 Eylül - İsrail birden fazla yerleşim yerini yıktı ve ordusunu Gazze Şeridi'nden çekti.
19 Eylül - Kuzey Kore, yardım ve işbirliği karşılığında nükleer silah üretmeyi durdurmayı kabul etti.
30 Eylül - Danimarka Karikatür Krizi: Muhammed'in tartışmalı çizimleri, Danimarka gazetesi Jyllands-Posten'de yayınlandı ve dünya çapında Müslümanlar tarafından öfke ve şiddetli isyanlara yol açtı.
Ekim
3 Ekim
2005'in ikinci güneş tutulması, Başak'ta alçalan düğüm noktasında meydana gelen halka şeklinde bir olaydı. Bu, Ay'ın zirveye ulaşmasından 4.8 gün sonraydı. Gamma 0.33058 değerine sahipti. Portekiz, İspanya, Libya, Sudan ve Kenya'da halka şeklinde bir güneş tutulması görüldü ve Solar Saros 134'ün 43. güneş tutulmasıydı.
Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik süreci başladı.
8 Ekim - 2005 Keşmir depremi: 7.6 Mw Keşmir depremi, Azad Keşmir, Pakistan ve çevresinde etkili oldu. 86.000'den fazla insanı öldü ve birkaç milyon kişi yerinden oldu.
12 Ekim - İkinci insanlı Çin uzay aracı Shenzhou 6 fırlatıldı.
15 Ekim - Irak'ta yapılan seçimler sonucunda, diğer şeylerin yanı sıra ülkenin resmi adını "Iraqi Republic" yerine "Republic of Iraq" olarak değiştiren değişiklikler Iraklı seçmenler tarafından onaylandı.
17 Ekim - 2005'in son tutulması, Koç'ta yükselen düğüm noktasında meydana gelen kısmi bir ay tutulması olayıydı. Bu, Ay'ın perigee ulaşmasından 2.9 gün sonraydı. Gamma 0.97960 değerine sahipti. Asya, Avustralya, Pasifik ve Kuzey Amerika'da kısmi bir ay tutulması görüldü ve Lunar Saros 146'nın 10. ay tutulmasıydı.
19 Ekim - Saddam Hüseyin'in davası başladı.
24 Ekim - Wilma Kasırgası, Cape Romano yakınlarında ortaya çıktı.
Kasım
9 Kasım - 2005 Amman saldırıları: Ürdün'ün başkenti Amman'da düzenlenen bir dizi koordineli intihar saldırısında en az 60 kişi öldü ve 115 kişi yaralandı.
11 Kasım - Kazakistan'da, Almatı eski belediye başkanı, hükûmet bakanı ve Nursultan Nazarbayev'in siyasi muhalifi Zamanbek Nurkadilov, aile evinde ölü bulundu.
13 Kasım - 25 yaşındaki İskoç bir adam olan Andrew Stimpson, HIV'den 'tedavi aldığı' kanıtlanan ilk kişi olarak bildirildi.
22 Kasım
Angela Merkel, Almanya'nın ilk kadın Şansölyesi olarak göreve başladı.
Microsoft, Xbox 360'ı piyasaya sürdü.
23 Kasım - Ellen Johnson Sirleaf, Liberya genel seçimlerini kazandı ve onu Afrika'da demokratik olarak seçilmiş ilk kadın devlet başkanı yaptı.
28 Kasım - Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği konferansı Montreal'de yapıldı.
30 Kasım - Fransa'daki cerrahlar ilk insan yüzü naklini gerçekleştirdi ve Isabelle Dinoire bunu geçiren ilk kişi oldu.
Aralık
12 Aralık - Bilim adamları, nörolojik bozuklukların gerçekçi modellerini yapmak için az sayıda insan nöronuna sahip fareler yarattıklarını açıkladılar.
18 Aralık - Çad, Sudan'ın desteğiyle çeşitli isyancı güçlerin başkent N'Djamena'ya saldırmasının ardından iç savaşa girdi.
31 Aralık - 1998'den beri ilk kez 2005 yılını bitirmek için bir artık saniye daha eklendi; 23.59:60.
Doğumlar
4 Ocak - Dafne Keen, İngiliz oyuncu
11 Ocak - Roksana Węgiel, Polonyalı şarkıcı, 2018 Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması'nın kazananı
21 Şubat - Hong Hwa-ri, Güney Koreli oyuncu
25 Şubat - Arda Güler, Türk milli futbolcu
26 Şubat - Alexia (Hollanda prensesi), Hollandalı Willem-Alexander'ın ve Máxima Zorreguieta Cerruti'nin kızı
4 Ekim - Emir Berke Zincidi, Türk çocuk oyuncu
15 Ekim - Christian (Danimarka prensi)
31 Ekim - Leonor de Borbón, İspanya Kralı VI. Felipe ve eşi İspanya Kraliçesi Letizia Ortiz'in kızı
3 Aralık - Sverre Magnus, Norveç Veliaht Prensi Haakon ve eşi Mette-Marit'in oğlu
Ölümler
Ocak
2 Ocak - Maclyn McCarty, Amerikalı genetikçi (d. 1911)
3 Ocak - Will Eisner, Amerikalı çizgi filmci, yazar ve girişimci (d. 1917)
15 Ocak - Victoria de los Ángeles, İspanyol soprano (d. 1923)
17 Ocak - Virginia Mayo, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
19 Ocak - Lamont Bentley, Amerikalı oyuncu ve rap sanatçısı (d. 1973)
20 Ocak - Per Borten, 14. Norveç Başbakanı (d. 1913)
23 Ocak - Johnny Carson, Amerikalı televizyon sunucusu (d. 1925)
25 Ocak - Philip Johnson, Amerikalı mimar (d. 1906)
28 Ocak - Jacques Villeret, Fransız oyuncu (d. 1951)
29 Ocak - Efraim Kişon, İsrailli yazar ve yönetmen (d. 1924)
Şubat
1 Şubat - John Vernon, Kanadalı oyuncu (d. 1932)
2 Şubat - Max Schmeling, Alman boksör (d. 1905)
3 Şubat
Ernst Mayr, Alman-Amerikalı biyolog (d. 1904)
Zurab Jvania, 4. Gürcistan Başbakanı (d. 1963)
4 Şubat - Ossie Davis, Amerikalı oyuncu, şair, yazar ve insan hakları aktivisti (d. 1917)
5 Şubat - Gnassingbé Eyadéma, 3. Togo Devlet Başkanı (d. 1935)
10 Şubat - Arthur Miller, Amerikalı oyun yazarı (d. 1915)
11 Şubat - Mary Jackson, Amerikalı matematikçi ve mühendis (d. 1921)
13 Şubat - Lucia dos Santos, Portekizli rahibe (d. 1907)
14 Şubat - Refik el-Hariri, Lübnan Başbakanı (d. 1944)
17 Şubat
Dan O'Herlihy, İrlandalı oyuncu (d. 1919)
Omar Sívori, Arjantinli futbolcu (d. 1935)
20 Şubat
Sandra Dee, Amerikalı oyuncu (d. 1942)
Hunter S. Thompson, Amerikalı gazeteci (d. 1937)
21 Şubat - Zdzislaw Beksinski, Polonyalı ressam, fotoğrafçı ve heykeltıraş (d. 1929)
22 Şubat - Simone Simon, Fransız oyuncu (d. 1910)
25 Şubat - Peter Benenson, İngiliz avukat ve Uluslararası Af Örgütü'nün kurucusu (d. 1921)
Mart
3 Mart - Rinus Michels, Hollandalı futbolcu ve antrenör (d. 1928)
6 Mart - Hans Bethe, Amerikalı oyuncu (d. 1918)
8 Mart - Aslan Mashadov, Çeçen ayrılıkçı lider, 3. İçkerya Çeçen Cumhuriyeti Devlet Başkanı (d. 1951)
14 Mart - Akira Yoshizawa, Japon origami ustası (d. 1911)
22 Mart - Kenzō Tange, Japon mimar (d. 1913)
26 Mart - James Callaghan, 70. Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1912)
Nisan
2 Nisan - II. Ioannes Paulus, (d. 1920)
5 Nisan - Saul Bellow, Kanadlı-Amerikan yazar (d. 1915)
6 Nisan - III. Rainier, Monako prensi (d. 1923)
11 Nisan - Lucien Laurent, Fransız futbolcu (d. 1907)
19 Nisan - George Pan Cosmatos, Greko-İtalyan film yönetmeni ve senarist (d. 1941)
22 Nisan - Eduardo Luigi Paolozzi, İskoçyalı heykeltıraş ve artist (d. 1924)
23 Nisan - John Mills, İngiliz oyuncu (d. 1908)
24 Nisan - Ezer Weizman, 7. İsrail Devlet Başkanı (d. 1924)
26 Nisan - Maria Schell, Avusturyalı oyuncu (d. 1926)
28 Nisan - Chris Candido, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1972)
Mayıs
12 Mayıs - Monica Zetterlund, İsveçli şarkıcı ve oyuncu (d. 1937)
13 Mayıs - George Dantzig, Amerikalı matematikçi (d. 1914)
17 Mayıs - Frank Gorshin, Amerikalı oyuncu, izlenimci ve komedyen (d. 1933)
20 Mayıs - Paul Ricœur, Fransız filozof (d. 1913)
26 Mayıs
Eddie Albert, Amerikalı oyuncu ve aktivist (d. 1906)
Sangoulé Lamizana, 2. Burkina Faso Devlet Başkanı ve 2. Başbakanı (d. 1916)
Haziran
1 Haziran - George Mikan, Amerikalı basketçi (d. 1924)
6 Haziran - Anne Bancroft, Amerikalı oyuncu (d. 1931)
9 Haziran - Arjan Adarov, Altay yazar (d. 1932)
11 Haziran - Vasco Gonçalves, 103. Portekiz Başbakanı (d. 1921)
13 Haziran - Álvaro Cunhal, Portekizli politikacı (d. 1913)
20 Haziran - Jack Kilby, Amerikalı mühendis (d. 1923)
25 Haziran - Kâzım Koyuncu, Türk müzisyen (d. 1971)
Temmuz
1 Temmuz - Luther Vandross, Amerikalı şarkıcı (d. 1951)
6 Temmuz - Claude Simon, Madagaskarlı-Fransız Nobel Ödüllü romancı ve eleştirmen (d. 1913)
17 Temmuz - Edward Heath, 68. Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1916)
18 Temmuz - William Westmoreland, Amerikalı general (d. 1914)
21 Temmuz - Long John Baldry, Kanadalı müzisyen (d. 1941)
31 Temmuz - Wim Duisenberg, Hollandalı politikacı (d. 1935)
Ağustos
1 Ağustos - Fehd, Suudi Arabistan Kralı (b. 1921)
6 Ağustos - Robin Cook, İngiliz politikacı (d. 1946)
7 Ağustos - Peter Jennings, Kanadalı-Amerikan haber spikeri (d. 1938)
8 Ağustos - Barbara Bel Geddes, Amerikalı oyuncu (d. 1922)
9 Ağustos - Matthew McGrory, Amerikalı oyuncu (d. 1973)
31 Ağustos - Joseph Rotblat, Polonyalı-İngiliz fizikçi (d. 1908)
Eylül
6 Eylül - Eugenia Charles, 3. Dominik Başbakanı (d. 1919)
14 Eylül - Robert Wise, Amerikalı yönetmen (d. 1914)
20 Eylül - Simon Wiesenthal, Avusturyalı Holokost'tan kurtulan kişi ve Nazi avcısı (d. 1908)
25 Eylül - Don Adams, Amerikalı oyuncu, komedyen ve yönetmen (d. 1923)
Ekim
10 Ekim - Milton Obote, 2. Uganda Devlet Başkanı (d. 1925)
17 Ekim - Ba Jin, Çinli yazar (d. 1904)
21 Ekim - Tara Correa-McMullen, Amerikalı oyuncu (d. 1989)
24 Ekim - Rosa Parks, Amerikalı sivil hakları aktivisti (d. 1913)
28 Ekim - Richard Smalley, Amerikalı Nobel Ödüllü fizikçi ve kimyager (d. 1943)
Kasım
1 Kasım - Michael Piller, Amerikalı senaryo yazarı ve yapımcı (b. 1948)
2 Kasım - Ferruccio Valcareggi, İtalyan futbolcu ve menajer (b. 1919)
5 Kasım - John Fowles, İngiliz romancı (b. 1926)
11 Kasım
Mustafa Akkad, Suriyeli-Amerikan film yapımcısı (d. 1930)
Zamanbek Nurkadilov, Kazak politikacı (d. 1944)
13 Kasım - Eddie Guerrero, Meksikalı-Amerikan profesyonel güreşçi (d. 1967)
16 Kasım - Henry Taube, Kanadalı-Amerikan Nobel Ödüllü kimyager ve akademisyen (d. 1915)
24 Kasım - Pat Morita, Amerikalı oyuncu (d. 1932)
25 Kasım - George Best, Kuzey İrlandalı futbolcu (d. 1946)
Aralık
10 Aralık
Eugene McCarthy, Amerikalı politikacı (d. 1916)
Richard Pryor, Amerikalı stand-up komedyeni, oyuncu ve yazar (d. 1940)
26 Aralık - Vincent Schiavelli, Amerikalı oyuncu ve yemek yazarı (d. 1948)
Nobel Ödülleri
Kimya - Robert Grubbs, Richard Schrock ve Yves Chauvin
Ekonomi - Robert J. Aumann, ve Thomas C. Schelling
Edebiyat - Harold Pinter
Barış - Muhammed el-Baradey
Fizik - Roy Glauber, John Hall, ve Theodor W. Hänsch
Fizyoloji veya Tıp - Robin Warren ve Barry Marshall
İngilizce yeni kelimeler ve terimler
didymo
functional calculus
glamping
locavore
microblogging
pre-exposure prophylaxis
ransomware
rock snot
sexting
truther
vodcast
Ayrıca bakınız
2005'te Türkiye
Kaynakça
|
2300
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/21.%20y%C3%BCzy%C4%B1l
|
21. yüzyıl
|
21. yüzyıl, Gregoryen takvime göre 1 Ocak 2001 – 31 Aralık 2100 tarihleri arasına karşılık gelen zaman dilimidir.
Ayrıca bakınız
21. yüzyıl depremlerinin listeleri
Yüzyıllar
|
2301
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/20.%20y%C3%BCzy%C4%B1l
|
20. yüzyıl
|
20. yüzyıl, Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1901'de başlayıp 31 Aralık 2000'de sona eren yüzyıldır. İkinci binyılın onuncu ve son yüzyılıdır.
Olaylar
1900
Sigmund Freud'un Rüyalar ve Yorumları adlı kitabı yayımlandı.
Mısır'da ilk tren Kahire - Hartum demiryolu tamamlandı ve ilk tren yolculuğu gerçekleştirildi.
Amerikalı Dwight Filly Davis, Davis kupası tenis turnuvasını başlattı.
Tarihe Boxer Ayaklanması olarak geçen, Çin'deki bütün yabancıları ülkeden çıkarmayı amaçlayan ve devletçe de desteklenen köylü ayaklanması başladı. Elçiler, aileleri, elçilik görevlileri ve yüzlerce Hristiyan, elçilik binaları ve Pekin'deki katolik katedralinde mahsur kaldı. Ayaklanma 7 Eylül 1901'de sona erdi.
Dünyanın ilk metrosu Paris'te hizmete girdi.
1901
İlk okyanus aşırı radyo yayını yapıldı.
Hubeert Cecil Booth, elektrik süpürgesini icat etti.
Pablo Picasso'nun eserleri ilk defa sergilendi.
Amerika Birleşik Devletleri'nin 25. Başkanı William McKinley, Leon Czolgosz adlı bir terörist tarafından öldürüldü.
İsveç Kralı ve Norveç Parlamentosu Nobel Komitesi ilk Nobel Ödüllerini dağıttı. Kızılhaç'ın kurucusu İsviçreli Jean Henry Dunant'a Nobel Barış Ödülü verildi.
1902
Boer İsyanı bitti. İngilizler Güney Afrikalıların isyanını bastırdı. Komutanlar hapse mahkûm edildi.
Türk şair Nâzım Hikmet doğdu.
Martinik'te Pele Yanardağı patladı: 30 bin kişi öldü.
Bağımsızlık Hareketi Sinn Fein kuruldu.
Real Madrid Futbol Kulübü Kuruldu.
1903
Wright Kardeşler uçağı icat etti.
İstanbul depreminde 2000 kişi öldü.
Panama, Amerika Birleşik Devletleri'nin desteğiyle Kolombiya'dan bağımsızlığını ilan etti.
Uranyumun radyoaktivite etkisi bulundu.
Beşiktaş kuruldu
1904
Rus-Japon Savaşı başladı. Bu savaşta Rus Çarlığı yenildi.
Francis Younghusband komutasındaki İngiliz kuvvetleri, Tibet'in başkenti Lhasa'yı ele geçirdi.
Bağdat Demiryolu'nun Konya, Ereğli - Malatya, Bulgurlu arasındaki ilk bölümü işletmeye açıldı.
New York metrosu ilk seferini yaptı.
İskoç elektrik uzmanı John Ambrose Fleming, Birleşik Krallık'ta diyot lambayı tanıtmıştır.
1905
Albert Einstein görelilik kuramını açıkladı.
Rus Devrimi patlak verdi.
Chelsea FC kuruldu.
Norveç, İsveç'ten bağımsızlığını ilan etti.
Galatasaray SK kuruldu
1906
San Fransisco ili, 7.7 büyüklüğünde 50 saniye süren deprem ve onu izleyen yangınlarla yerle bir oldu. 28 bin bina yıkıldı, yaklaşık 500 kişi öldü, 100 bin kişi evsiz kaldı.
SOS uluslararası acil yardım sinyali olarak kabul edildi.
Dünyadaki ilk uzun metrajlı filmi olan "The Story of the Kelly Gang" gösterime girdi.
Rus Çarı demokratları yanına alarak, komünistlerle baş edebilmek için meşrutiyet ilan etti.
Osmanlı Devleti'nde özgürlükçü hareketler yeniden hızlandı. Selanik'te Osmanlı Hürriyet Cemiyeti kuruldu.
1907
Auguste ve Louis Lumiére renkli fotoğrafçılığı geliştirdi.
Paul Cornu helikopteri icat etti.
Yeni Zelanda, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
Amerika Birleşik Devletleri merkezli uluslararası bankacılık krizi başladı. Bu kriz esnasında yüzlerce Amerikan bankası battı.
Osmanlı Hürriyet Cemiyeti, İttihat ve Terakki Cemiyeti ile birleşti.
Fenerbahçe SK kuruldu.
1908
II. Meşrutiyet ilan edildi. Osmanlı'da Meclis yeniden açıldı.
Çin'de 2 yaşındaki Puyi tahta çıktı.
Kadın sporcular ilk kez Olimpiyat Oyunları'na katıldılar.
Sicilya'nın Messina kentindeki depremde 555 kişi yaşamını yitirdi.
1909
İstanbul'da 31 Mart Ayaklanması başladı.
Osmanlı Devleti'nde azınlıklardan alınan ve askerlik bedeli olan cizye kaldırıldı.
Amerika Birleşik Devletleri'nin, Washington ve Kaliforniya eyaletleri zekâ engelli, sağır ya da körlerin zorla kısırlaştırılmasını öngeren öjenik yasayı kabul etti.
Fransa, ilk radyoloji uzmanlarını toplum hizmetine sunmuştur.
1910
MKE Ankaragücü spor kulübü kuruldu.
Halley kuyruklu yıldızı Dünya'nın yakınından geçti. (önceki: 1835; sonraki: 1986)
Meclis-i Mebûsan binası olarak kullanılan Çırağan Sarayı yandı.
Corinthians, Brezilya futbol kulübü kuruldu.
1911
Trablusgarp Savaşı başladı.
Roald Amundsen Güney kutbuna varan ilk insan oldu.
Çin Devrimi'yle Qing Hanedanı'na son verilir.
Meksika'da 1877'den beri iktidarda olan Porfirio Dias devrilerek yerine Frane Cisco Madero geçti.
1912
I. Balkan Savaşı başlar.
Trablusgarp,Uşi Antlaşması ile İtalyanlara verildi.
Titanik bir buzdağına çarparak battı.
Çin Cumhuriyeti resmî olarak kuruldu.
Karadağ, Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti.Böylece Birinci Balkan Savaşı başladı.
1913
II. Balkan Savaşı başladı.
Ford Model T'nin seri üretimine başlandı.
Paslanmaz çelik ilk olarak Sheffield, İngiltere'de icat edildi.
II. Balkan Savaşı'ndan sonra, Yunanistan ile Osmanlı Devleti arasında Atina Antlaşması imzalandı.
Panama Kanalı'ndan ilk gemi geçiş yaptı.
1914
I. Dünya Savaşı başladı.
İlk trafik ışığı Cleveland, Ohio'da kullanıldı.
İngiliz donanmasının izlemesinden kaçan Almanların, Goeben ve Bresleau adlı zırhlıları, Çanakkale Boğazı'ndan geçerek, Türkiye'ye sığındı.Bu gemiler satın alınmış gösterilip, Türk bayrağı çekildi.Adları Yavuz ve Midilli olarak değiştirilmelerine rağmen gemilerin yönetimi Alman denizcilerde kaldı.
Osmanlı Devleti, itilaf devletlerine (Birleşik Krallık, Rusya, Fransa) resmen savaş ilan etti.
Sarıkamış Harekatı başladı.
1915
Isıya dayanıklı cam icat edildi.
New York ile San Fransisco arasında ilk telefon görüşmesi yapıldı.
Avezzano'da (İtalya) meydana gelen depremde 29.800 kişi öldü.
Zeplinlerin kullanıldığı ilk hava saldırısı Alman İmparatorluğu tarafından Birleşik Krallık'ta yapıldı.
Çanakkale cephesinde Kara Muharebeleri başladı.
1916
Tank, ilk kez I. Dünya Savaşı'nda kullanıldı.
I. Dünya Savaşı'nda belirleyici rol oynayan Verdun (Fransa) çatışmaları başladı. Verdun'u saldıran Almanlara karşı savunan Fransa 362 bin, Almanya ise 336 bin kayıp verirken, 1917'de Fransızlar, Verdun'u Alman işgalinden tümüyle kurtardı.
Bitlis, Muş, Van ve Hakkâri Ruslar tarafından işgal edildi.
Hicaz, bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrıldı.
1917
Ekim Devrimi başladı. Rusya'da sosyalistler yönetime el koydu. Çar ve Romanov Hanedanı kurşuna dizilerek öldürüldü. 300 yıllık Romanov hanedanı sona erdi.
Finlandiya Rusya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1918
I. Dünya Savaşı bitti. İtilaf Devletleri savaşı kazanırken İttifak Devletleri çok ağır bir yenilgiye uğradı.
Alman denizaltısı U 19, HMS Calgarian'ı Kuzey İrlanda'da Rathlin Adası açıklarında batırdı
Sovyet Rusya'nın başkentı Petrograd'dan Moskova'ya aktarıldı.
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu.
Bahçe, Islahiye, Hassa, Mamure ve Osmaniye, Fransızlar tarafından işgal edildi.
1919
Türk Kurtuluş Savaşı başladı.
Almanya'da gerçekleşen ihtilal sonucu Weimar Cumhuriyeti kuruldu.
Tıp Bayramı ve Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin kuruluş yıldönümü. Hikmet Boran önderliğinde, tıp camiasının emperyalist güçlerin karşısına resmen çıkışı nedeniyle bugün Tıp Bayramı olarak kutlanmaktadır.
Sivas Kongresi başladı.
1920
Hafif Makineli tüfek icat edildi.
Nazi Partisi kuruldu.
Misak-ı Milli kabul edildi.
TBMM açıldı.
Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Anlaşması imzalandı.
Çin'de meydana gelen 8.6 şiddetindeki depremde 100 bin kişi öldü.
1921
Sakarya Meydan Muharebesi gerçekleşti.
Ankara Antlaşması imzalandı.
İtalya Anadolu'daki işgalden vazgeçti ve tamamen çekildi.
1922
Kurtuluş Savaşı kazanıldı ve yeni Türk devletinin temelleri atıldı. Gazi Mustafa Kemal Paşa saltanatı kaldırdı.
20. yüzyılda etkin olan kişiler
Liderler
Avrupa
II. Wilhelm (Alman İmparatorluğu)
Konrad Adenauer (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Willy Brandt (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Heinrich Brüning (Almanya-Weimar Cumhuriyeti)
Friedrich Ebert (Almanya-Weimar Cumhuriyeti)
Ludwig Erhard (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Paul von Hindenburg (Almanya-Weimar Cumhuriyeti)
Adolf Hitler (Almanya)
Hans-Dietrich Genscher (Almanya)
Erich Honecker (Doğu Almanya)
Kurt Georg Kiesinger (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Helmut Kohl (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Karl Liebknecht (Almanya)
Rosa Luxemburg (Almanya)
Helmut Schmidt (Almanya Federal Cumhuriyeti)
Gustav Stresemann (Almanya-Weimar Cumhuriyeti)
Enver Hoca (Arnavutluk)
Clement Attlee (Birleşik Krallık)
Neville Chamberlain (Birleşik Krallık)
Winston Churchill (Birleşik Krallık)
Anthony Eden (Birleşik Krallık)
II. Elizabeth (Birleşik Krallık)
Harold Macmillan (Birleşik Krallık)
Prenses Diana (Birleşik Krallık)
Margaret Thatcher (Birleşik Krallık)
Todor Jivkov (Bulgaristan)
Alexander Dubček (Çekoslovakya)
Urho Kekkonen (Finlandiya)
Jacques Chirac (Fransa)
Valéry Giscard d'Estaing (Fransa)
Charles de Gaulle (Fransa)
François Mitterrand (Fransa)
Jean Monnet (Fransa)
Robert Schuman (Fransa)
Francisco Franco (İspanya)
I. Juan Carlos (İspanya)
Olof Palme ()
Giulio Andreotti (İtalya)
Silvio Berlusconi (İtalya)
Benito Mussolini (İtalya)
Janos Kadar (Macaristan)
Imre Nagy (Macaristan)
III. Rainier (Monako)
Lech Wałęsa (Polonya)
Karol Józef Wojtyła (Papa II. Ioannes Paulus, Polonya ve Vatikan)
Salazar (Portekiz)
Nicolae Ceauşescu (Romanya)
Leonid Brejnev (Sovyetler Birliği)
Nikita Kruşçev (Sovyetler Birliği)
Mihail Gorbaçov (Sovyetler Birliği)
Vladimir Lenin (Sovyetler Birliği)
Josef Stalin (Sovyetler Birliği)
Lev Troçki Sovyetler Birliği)
Boris Yeltsin (Rusya)
II. Nikolay (Rus İmparatorluğu)
Mustafa Kemal Atatürk (Türkiye)
Celâl Bayar (Türkiye)
II.Abdülhamid (Osmanlı İmparatorluğu)
Enver Paşa (Osmanlı İmparatorluğu)
V. Mehmet (Osmanlı İmparatorluğu)
İsmet İnönü (Türkiye)
Josip Broz Tito (Yugoslavya)
Elefterios Venizelos (Yunanistan)
Amerika
George Bush (Amerika Birleşik Devletleri)
Bill Clinton (Amerika Birleşik Devletleri)
Dwight D. Eisenhower (Amerika Birleşik Devletleri)
Lyndon Johnson (Amerika Birleşik Devletleri)
John F. Kennedy (Amerika Birleşik Devletleri)
Martin Luther King (Amerika Birleşik Devletleri
Henry Kissinger (Amerika Birleşik Devletleri)
George Marshall (Amerika Birleşik Devletleri)
Joseph Raymond McCarthy (Amerika Birleşik Devletleri)
Richard Nixon (Amerika Birleşik Devletleri)
Milo Raduloviç (Amerika Birleşik Devletleri)
Ronald Reagan (Amerika Birleşik Devletleri)
Franklin D. Roosevelt (Amerika Birleşik Devletleri)
Theodore Roosevelt (Amerika Birleşik Devletleri)
Harry S. Truman (Amerika Birleşik Devletleri)
Woodrow Wilson (Amerika Birleşik Devletleri)
Malcolm X (Amerika Birleşik Devletleri)
François Duvalier (Haiti)
Fulgencio Batista (Küba)
Fidel Castro (Küba)
Ernesto Che Guevara (Küba)
Lázaro Cárdenas del Río (Meksika)
Emiliano Zapata (Meksika)
Somoza Ailesi (Nikaragua)
Salvador Allende (Şili)
Augusto Pinochet (Şili)
Ortadoğu ve Kuzey Afrika
Ahmed Bin Bella (Cezayir)
Huari Bumedyen (Cezayir)
Yaser Arafat (Filistin)
Saddam Hüseyin (Irak)
Humeyni (İran)
Muhammed Musaddık (İran)
Muhammed Rıza Pehlevi (İran)
Menahem Begin (İsrail)
David Ben-Gurion (İsrail)
Golda Meir (İsrail)
İzak Rabin (İsrail)
Ariel Şaron (İsrail)
Şimon Peres (İsrail)
İdris I (Libya)
Muammer Kaddafi (Libya)
Hüsnü Mübarek (Mısır)
Cemal Abdünnasır (Mısır)
Enver Sedat (Mısır)
Hafız Esad (Suriye)
Habib Burgiba (Tunus)
Asya
Deng Xiaoping (Çin)
Çu En-lay (Çin)
Çan Kay Şek (Çin Cumhuriyeti)
Sun Yat-sen (Çin Cumhuriyeti)
Mao Zedong (Çin)
Suharto (Endonezya)
Sukarno (Endonezya)
Bhimrao Ramji Ambedkar (Hindistan)
Mahatma Gandhi (Hindistan)
Indira Gandhi (Hindistan)
Jawaharlal Nehru (Hindistan)
Lon Nol (Kamboçya)
Pol Pot (Kamboçya)
Norodom Sihanouk (Kamboçya)
Kim Il-sung (Kuzey Kore)
Askar Akayev (Kırgızistan)
Zülfikar Ali Butto (Pakistan)
Benazir Butto (Pakistan)
Muhammed Ali Cinnah (Pakistan)
Mustafa Kemal Atatürk (Türkiye)
Ziya ül Hak (Pakistan)
Tenzin Gyatso (XIV. Dalai Lama, Tibet)
Ho Chi Minh (Vietnam)
Afrika
Haile Selassie (Etiyopya)
Kwame Nkrumah (Gana)
Ahmed Sékou Touré (Gine)
Pieter Willem Botha (Güney Afrika Cumhuriyeti, Aparthayd)
Frederik Willem de Klerk (Güney Afrika Cumhuriyeti)
Nelson Mandela (Güney Afrika Cumhuriyeti, Afrika Ulusal Kongresi)
Balthazar Johannes Vorster (Güney Afrika Cumhuriyeti, Aparthayd)
Joseph Kasavubu (Kongo)
Patrice Lumumba (Kongo)
Mobutu Sese Seko (Kongo)
Jomo Kenyatta (Kenya)
Daniel arap Moi (Kenya)
Jean-Bédel Bokassa (Orta Afrika Cumhuriyeti)
Julius Nyerere (Tanzanya)
İdi Amin (Uganda)
Gnassingbé Eyadéma (Togo)
Bilim insanları
Niels Bohr
Albert Einstein
Enrico Fermi
Howard Walter Florey
Sigmund Freud
Kurt Gödel
Fritz Haber
Werner Karl Heisenberg
Andrey Nikolaevich Kolmogorov
Linus Pauling
Erwin Schrödinger
John von Neumann
Alan Turing
İş Adamları
John Maynard Keynes
John Kenneth Galbraith
Milton Friedman
Henry Ford
Thomas J. Watson
Bill Gates
Uzay Araştırmacıları
Robert Goddard
Wernher Von Braun
Neil Armstrong
Louis Bleriot
Yuri Gagarin
Vladimir Mikhailovich Komarov
Freddie Laker
Charles Lindbergh
Ron McNair
Ellison Onizuka
Herman Potočnik Noordung
Alan Shepard
Valentina Tereshkova
Wright Brothers
Askerî Liderler
Charles de Gaulle
Dwight D. Eisenhower
Sir Bernard Freyberg
Douglas Haig
Douglas MacArthur
Rudolf Maister
Bernard Montgomery
Chester Nimitz
George Patton
Erwin Rommel
Franc Rozman Stane
Leon Trotsky
Mao Zedong
Georgy Zhukov
Din Adamları
Grigori Rasputin
Papa XXIII. Ioannes
Papa II. Ioannes Paulus
Papa XII. Pius
Rahibe Teresa
The 13th Dalai Lama of Tibet, Thubten Gyatso
The 14th Dalai Lama of Tibet, Tenzin Gyatso
The Rev. Martin Luther King Jr.
The Rev. Billy Graham
Mahatma Gandhi
Prabhupada A.C. Bhaktivedanta
Sanatçılar
Constatin Brancusi
George Braque
Salvador Dalí
Marcel Duchamp
Jacob Epstein
Juan Gris
Wassily Kandinsky
Henri Matisse
Joan Miró
Amedeo Modigliani
Piet Mondrian
Henry Moore
Pablo Picasso
Jackson Pollock
Andy Warhol
Göstericiler
The Beatles
Bob Dylan
Bob Marley
Charlie Chaplin
Elvis Presley
Frank Sinatra
Groucho Marx
Jimi Hendrix
Kraftwerk
Louis Armstrong
Lucille Ball
Marilyn Monroe
Michael Jackson
Pink Floyd
Queen
Spike Jones
Spike Milligan
The Velvet Underground
Metallica
Yazarlar ve Şairler
Louis Aragon
Samuel Beckett
Jorge Luis Borges
André Breton
Robert Brooke
Basil Bunting
Albert Camus
Noam Chomsky
Gillian Clarke
Cid Corman
Hart Crane
Robert Creeley
e. e. cummings
T. S. Eliot
Paul Eluard
Gabriel García Márquez
Allen Ginsberg
Alamgir Hashmi
Seamus Heaney
Ernest Hemingway
H.D.
Orrick Johns
James Joyce
Franz Kafka
Jack Kerouac
Philip Larkin
Mina Loy
Hugh MacDiarmid
Antonio Machado
Andre Malraux
Marianne Moore
Sean O'Casey
Charles Olson
George Oppen
George Orwell
Wilfred Owen
Ezra Pound
Marcel Proust
Thomas Pynchon
Ayn Rand
Charles Reznikoff
Dorothy Richardson
Jean-Paul Sartre
Antoine de Saint-Exupéry
Gary Snyder
Gertrude Stein
Wallace Stevens
John Millington Synge
J. R. R. Tolkien
William Carlos Williams
Virginia Woolf
W. B. Yeats
Louis Zukofsky
Sporcular
Babe Ruth
Muhammad Ali
Wilfred Benitez
Larry Bird
Sir Donald Bradman
Roberto Clemente
Fausto Coppi
Angel Cordero
Naim Süleymanoğlu
Wilfredo Gomez
Wayne Gretzky
Sir Edmund Hillary
Magic Johnson
Michael Jordan
Martina Navratilova
Diego Maradona
Jack Nicklaus
Pelé
Jackie Robinson
Martin Strel
Mark Todd
Mike Tyson
Ted Williams
Ayrıca bakınız
20. yüzyıl buluşları listesi
|
2303
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Afyonkarahisar%20%28il%29
|
Afyonkarahisar (il)
|
Afyonkarahisar, Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'nde yer alan bir ildir. İl nüfusu 749.216'dır. (2023). Bu nüfusun %78,07'ü şehirlerde yaşamaktadır (31 Aralık 2021). İlin yüzölçümü 14.016 km²'dir. İlde km²'ye 53 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 253’dür.) Afyonkarahisar sınırlarında merkez ilçeyle beraber 18 İlçe, 60 belediye, bu belediyelerde 448 mahalle ve ayrıca 420 köy vardır.
Tarihçe
Bilindiği kadarıyla ilk olarak Hitit egemenliğinde olan Afyonkarahisar toprakları, sonra sırası ile Frigya ve Lidya egemenliğine geçti. Daha sonra MÖ 6. yüzyılda Pers egemenliğine giren Afyonkarahisar'ı Büyük İskender fethetti. Onun ölümünden sonra Seleukos ve Bergama Krallıkları'nın egemenliğine giren topraklar, daha sonra Roma İmparatorluğu topraklarına katıldı. Alp Arslan'ın Malazgirt Meydan Muharebesi'nden ve Selçuklular'ın Anadolu'yu fethinden sonraki süreçte, Sultan I. Mesud'un emri ile Afyon Kalesi'nin eteklerine Karaşar Türkleri yerleştirilmiş ve daha sonra kaleye Karahisar adı verilmiştir. Karahisar ve yöresi, Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahrettin Ali'nin sahip unvanına ithâfen Sahib-î Karahisâr olarak anılmıştır. Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın fethiyle ilk kez Türk egemenliğine giren topraklar, Birinci Haçlı Seferi sırasındaki Hristiyan egemenliğinden sonra I. Alâeddin Keykubad tarafından yeniden Türk yönetimine alındı. 12. yüzyılda Germiyanoğullları'nın egemenliğinde olan bölge, sonra Osmanlı idaresine girdi.
Afyon'da Batı Anadolu ağzı kullanılmaktadır.
Coğrafya
Türkiye'nin 81 ilinden biri olan Afyonkarahisar, Anadolu yarımadasının batıya yakın ortasında ve Ege Bölgesinin iç kesiminde yer alır. İç Anadolu yaylasının Ege kıyılarına açılan bir eşiği, bir geçidi durumundadır. Çevresinde Eskişehir, Konya, Isparta, Denizli, Uşak ve Kütahya illeri bulunur. Kuzey doğudan güney batıya uzandıkça alçalan ovaları ile hem Orta Anadolu'dan ve hem de Ege Bölgesinden sayılır. En kuzeyde Eskişehir sınırından, en güneyde Denizli sınırına kadar kuzey doğudan güney batıya uzunluğu 210 kilometredir. Eni ise Kütahya sınırından Isparta sınırına kadar kuzey batıdan güney doğuya 112 kilometredir. Denizli'ye doğru incelerek eni 20 kilometreye kadar düşen bir parça hâlindedir.
İlin diğer komşu illerle sınırlarının toplam uzunluğu 616 kilometredir.
Afyonkarahisar ilinin 2020 yılı TUİK verilerine göre toplam nüfusu 736.912'dir.
Coğrafi konum
Afyonkarahisar, Türkiye'nin batısında, tüm yolların birleştiği kavşak noktasıdır. İlin bazı illere olan kara yolu uzaklıkları şöyledir:
İlçelere Olan Mesafeler
Başmakçı > 129 km
Bayat > 46 km
Bolvadin > 61 km
Çay > 48 km
Çobanlar > 25 km
Dazkırı > 140 km
Dinar > 106 km
Emirdağ > 70 km
Evciler > 132 km
Hocalar > 100 km
İhsaniye > 35 km
İscehisar > 23 km
Kızılören > 87 km
Sandıklı > 60 km
Sinanpaşa > 34 km
Sultandağı > 68 km
Şuhut > 29 km
Dağlar
Sultan Dağları, 2610 m.
Akdağ, 2343 m.
Emir Dağları, 2281 m.
Kumalar Dağı’ 2247 m.
Ahır Dağı, 1940 m.
Kızılçal Dağı, 1601 m.
Paşa Dağı, 1595 m.
Kasım Dağı, 1587 m.
Kirseli Dağı, 1575 m.
İlbulak Dağı, 1570 m.
Asar Dağı 1400 m.
Eyerli Dağı 1350 m.
Akarsu ve göller
Akarsular
Aksu Deresi (Araplı deresi)
Seyitler Çayı
Kali Çayı
Göller
Akşehir Gölü,
Eber Gölü,
Karamık Gölü (Bataklığı),
Acı Göl,
Işıklı Gölü
Barajlar ve Göletler
İlde; Selevir, Seyyidler, Örenler, Akdeğirmen barajları ile Dinar-Yeşilçat, Bayat, Merkez-Erkmen, Şuhut-Kayabelen, Sincanlı-Tınaztepe, Sincanlı-Serban, Dinar-Pınarlı, Sincanlı-Taşoluk, Sincanlı-Kırka, Sandıklı-Karacaören, İhsaniye-Üçlerkayası, Şuhut-Ağzıkara, İhsaniye-Ayazini, İscehisar-Seydiler, Bolvadin-Özburun, Şuhut-Ortapınar, Sinanpaşa-Kuruçay, Sinanpaşa-Nuh, Şuhut-Akyuva, Sandıklı-Kestel, Sincanlı-Gezler, Kurucuova, Bozhüyük, Kızılören, Bayramaliler, Döğer Emre, Yedikapı, Derbent, Çepni, Bostanlı Çiftlik, Kızıldağ, Çıkrık, Karaağaç, Şehit Uzman Çavuş Nurullah Oymak, Kırca, Yıprak, Haydarlı Şehit Yavuz Öztürk, Dutağaç, Kargın, Koçgazi, Örenkaya, Çayhisar 27 Ağustos, Nuh-Taşoluk Ortak, Yaka ve Göynük göletleri bulunmaktadır..
Ovalar
Afyon Ovası, Çöl ovası, Çamur ova, Gül Ovası, Sandıklı Ovası, Şuhut Ovası gibi birikinti ovaları bulunur.
İklim
Afyon'da iklim oldukça sert ve orta derecede yağışlıdır (466 mm). En çok yağış kışın ve ilkbaharda olur.
Ortalama sıcaklık en soğuk ayda 3 derece, en sıcak ayda 22 derecedir Ama sıcaklığın yazın 38 dereceye çıktığı, kışın sıfırın altında 37 dereceye düştüğü de görülmüştür.
Sıcaklık
Afyonkarahisar ili içerisinde bulunan hava bilgisi istasyonlarının uzun yıllık verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık 11.1 °C 'dir. En soğuk ay olan Ocak ayında ortalama sıcaklık 0.2 °C'dir. En sıcak ay olan Temmuz ayında ise ortalama sıcaklık değeri 22.1 °C'dir.
Yağış
Afyonkarahisar ili İç Anadolu Karasal İklim bölgesinde yer alması nedeniyle bu yağış düzeninin etkileri altında bulunmaktadır ve ilde yıllık yağış ortalaması 407 mm dir. Yazları sıcak ve kurak kışları ise soğuk ve kar yağışlı geçer.
Nüfus
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri )
Afyonkarahisar ili nüfusu: 747.555'tir. Bu nüfusun %78,66'sı şehirlerde yaşamaktadır (2022 sonu). İlin yüzölçümü 14.016 km²'dir. İlde km²'ye 53 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 258’dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı %0,45 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler Emirdağ (%2,28), Hocalar (-%3,29)
06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 18 İlçe, 60 belediye, bu belediyelerde 448 mahalle ve ayrıca 420 köy vardır.
İlin yıllara göre nüfusları
Konum
Yönetim
İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.
Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Afyonkarahisar Valisi, 1979-Ankara doğumlu Kübra Güran Yiğitbaşı’dır. 12.5.2022/209 tarihli kararla, Aile ve Sosyal Politikalar Bakan Yardımcısı iken atanmıştır.
Afyonkarahisar Belediye Başkanı, 1954 Afyon doğumlu Mehmet Zeybek (AK Parti), 31 Mart 2019 seçimlerinde %42,96 oy oranıyla seçilmiştir.
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Afyonkarahisar İl Genel Meclisi üye sayısı, 36 AK Parti, 7 MHP, 3 CHP ve 3 İYİ Parti olmak üzere 50’dir. Afyonkarahisar Belediye meclisi ise 17 AK Parti, 11 İYİ Parti, 3 MHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.
2023 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Afyonkarahisar'ın Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki üyelerinin siyasi partilere dağılımı: 3 AK Parti, 1 CHP, 1 İYİ Parti, 1 MHP'dir.
Ekonomi
Afyonun temel sanayi ürünleri mermer ve gıda üzerinedir. Afyon sanayisi Mermer ve Traverten taşında dünyanın önde gelen üreticilerindendir.
Et, tavuk ve yumurtacılıkta son derece gelişmiştir. Türkiye et ve yumurta borsasına yön vermektedir.
Türkiye içinde ise Afyon deyince akla bunlar gelir:
Millî mücadele: Cumhuriyetin kazanıldığı topraklar; Anadolu'nun kilidi Afyonkarahisar. Kurtuluş savaşında çok önemli savaşlara sahiplik yapmıştır (Kocatepe, Dumlupınar), Yunanlar burada hüsrana uğratılıp İzmir'e kadar püskürtülüp denize dökülmüştür. Günümüzde utku anıtı ve anıt parkta bunu simgelemektedir.
Termal: Türkiye'nin termal başkentidir; en fazla termal yatak kapasitesine sahip ildir. Türkiye'de kişi başına düşen beş yıldızlı otel sayısında en fazla tesise sahip ildir. Yurt dışından ve çevre illerden turlarla bu termallerden böbrek taşı, cilt hastalıkları, romatizma, safra kesesi, solunum yolları gibi hastalıklardan yararlanmak için gelen kişi sayısı çok fazladır. İzmir yolu üzerinde 20'nin üzerinde 5 yıldızlı oteller ile termal turizm gelişmiştir. En önemli merkezleri: Gazlıgöl, Ömer, Gecek, Hüdai, Heybeli, Anemon, İkbal, Korel, Oruçoğlu,Güral
Mermer: İscehisar ilçesinden dünyanın en kaliteli beyaz mermeri çıkmaktadır. Antik çağlarda birçok yerde kullanılmıştır; örneğin Efes antik tiyatro. Günümüzde birçok yerli ve yabancı ünlünün evini süslemektedir. Amerikadaki Beyaz Saraya'da döşenmiştir. Türkiye'nin bütün illerine ve bazı ülkelere ihraç edilir.
Haşhaş: İsminden belli olduğu gibi haşhaşın ana vatanıdır. Türkiye'nin tek alkaloid (morfin) fabrikası Bolvadin ilçesindedir.
Kaymak: En iyi Kaymak, Manda sütünden elde edilir ve fiyat olarak pahalıdır. Ancak günümüzde pek bulunmamaktadır ve inek sütünden imal edilmektedir.
Sucuk: Afyon sucuğu Kayseri sucuğundan lezzet bakımından daha farklıdır. Türkiye çapında 5-6 ulusal markası vardır.
Sucuk döneri: Afyonkarahisar mutfağına özgü lezzetli sucuktan yapılan döner türüdür.
Lokum: Afyon'un lokumu her damak zevkine hitap eden tiplerde üretilir. Özellikle Kaymaklı lokumu son derece popülerdir ve sultan lokumu da denilmektedir.
Afyon ev ekmeği: Patates ezmesi ilave edilen meşhur ev ekmeği, 1 haftalık dayanma süresi ile çok sevilen ve besleme değeri normal ekmeklerden daha yüksek olan bir ekmek türüdür.
Yumurta: Türkiye'nin yumurta borsasıdır, ayda 40.000.000 üretimi vardır
Et: Türkiye'nin et borsası. İstanbul etinin 60 % temin ediyordur.
Ekmek kadayıfı: Afyon orijinli bir tatlı türü olup, tüm Türkiye'de sevilerek yenen bir tatlı türüdür. Özellikle Süt kaymağı ile beraber yenilmesi tercih edilmektedir. Ekmek kadayıfı çeşitleri ise vişneli, cevizli, olmak üzere birçok çeşit içermektedir.
Yün: Dünyanın yün borsası Bolvadin ilçesindedir.
Sandıklı ve Şuhut Patatesi: Sandıklı ve Şuhut bölgesinde sınırlı miktarda yetişen bir tür tatlı patetesi (agrie) ile, Türkiye'nin her yerinde aranan ve tercih edilen değerli bir patates türüdür.
Napolyon kirazı: Sultandağı ilçesi ve Erkmen beldesinde yetiştirilmektedir. İhracata gitmektedir. Türkiye'nin besin değeri en yüksek kirazıdır, tescillidir. Her yıl kiraz festivalleri yapılır.
Kızılay Maden Suyu: İhsaniye ilçesi Gazlıgöl beldesinde çıkmaktadır.1924'ten beri üretime devam etmektedir. Dünyanın en iyi maden suyudur; defalarca uluslararası ödüller kazanmıştır (1934 Paris fuarı), tesis dünyanın en modern dolum tesisidir, dakikada 100.000 şişe dolum yapılmaktadır. Sade ve meyveli olarak dünyanın dört bir yanına ihraç edilmektedir. Osmanlı döneminde padişahlar Afyonkarahisar'dan İstanbul'a getirtirlermiş.1926 yılında Atatürk gelirini Kızılay'a devrettirmiştir.
Arpa: Türkiye'nin en kaliteli arpası burada üretilmektedir. Bu yüzdendir ki Efes Pilsen yıllar önce buraya bira fabrikasını kurmuştur.
Buğday: Türkiye'deki en önemli buğday üretim merkezlerinden olup, Konya ve Ankara'dan sonra başı çekmektedir.
Bayat kök boya kilimi: Dünyaca ünlüdür ve Bayat ilçesinde dokunmaktadır.
Ulaşım: Türkiye'nin İstanbul'dan sonraki en işlek kavşağıdır. Yaz günlerinde günde 100-150.000 araç geçmektedir.Bayram gidiş ve dönüşlerinde otoyollarda kilometrelerce trafik sıkışıklığı meydana gelmektedir. Türkiye'nin 4 istikametine demiryolu olan tek ilidir. Türkiye demiryollarının 7 bölgesinden biridir.
Karahisar Kalesi: Afyonkarahisar'a adını vermiştir.
Kaplıcalar
Afyonkarahisar ilinde,
Bolvadin Heybeli Kaplıcası (Heybeli veya Kızılkilise Kaplıcası),
Gazlıgöl Kaplıcası,
Sandıklı Hüdai Termal Turizm Merkezi (Sandıklı Hüdai Kaplıcaları),
Ömer Gecek Kaplıcası bulunur.
Turizm
Frig Vadisi Turizmi
Termal turizm
Afyonkarahisar, Türkiye'de kaplıca ve ılıca yönünden sayılı iller arasındadır. Bu sebeple son yıllarda fertler ve şirketler ve kooperatifler termal turizme yönelik yatırımlara yönelmişlerdir. Yapılan ve yapılacak olan bu yatırımların sonunda Afyonkarahisar turizmde hak ettiği yerini alacaktır. Kaplıcaları, zengin Tabiat yapısı, tarihî eserleri, alternatif turizm çeşitliliği, kültür ve inanç turizmi festival ve şenlikler gibi çeşitli turizm değerlerine sahip olan Afyonkarahisar, Anadolu'nun batı yakasında bir kavşak noktası olup, doğuyu batıya, kuzeyi güneye bağlayan tabiî bir kapı konumundadır. Bu yüzden turizm potansiyeli yönüyle Türkiye'nin sayılı illeri arasındadır.
Müzeler
Afyon Arkeoloji Müzesi
AKÜ Devlet Konservatuvarı İbrahim Alimoğlu Müzik Koleksiyonu
Bolvadin Müzesi
Çeşmeli Konak
Hattat Ahmet Şemsettin Karahisari Türk İslam Sanatları Galerisi
İsmail Kumartaşlı Yumurta Sanatları Tanıtım Merkezi
İstiklal Tanıtım Merkezi
Kültür ve Sanat Evi
Oyuncak Müzesi
Sultan Dîvânî Mevlevîhânesi
Şuhut Atatürk Evi
Zafer Müzesi
Spor
Afyonkarahisar şehrini profesyonel liglerde, TFF 2. Lig'de yer alan Afjet Afyonspor futbol takımı ile Kadınlar 2. Ligi'nde yer alan Afyon İdmanyurdu kadın futbol takımının yanı sıra ING Basketbol Süper Ligi'nde yer alan HDI Sigorta Afyon Belediyesi Basketbol erkek takımı ve AXA Sigorta Efeler Ligi'nde yer alan Avşar Maden Suyu Afyon Belediye Yüntaş Voleybol erkek takımı temsil etmektedir.
Şehrin en büyük spor tesisleri: 15.000 kişilik Zafer Stadyumu ve 2.833 kişilik Prof. Dr. Veysel Eroğlu Spor Salonu'dur.
Resim galerisi
Kardeş şehirler
Hamm, Almanya (2005'ten beri)
Afyonkarahisar'ın merkezinde bulunan Hamm Bulvarı'nın ismi, Afyonkarahisar'ın Almanya'daki kardeş şehri Hamm'dan alınmıştır.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Afyonkarahisar Belediyesi
Afyonkarahisar Valiliği
YerelNET Afyonkarahisar
|
2306
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Art%C4%B1k%20y%C4%B1l
|
Artık yıl
|
Artık yıl, Miladî takvimde (Gregoryen takvim) 365 yerine 366 günü olan yıl. Bu fazladan gün (artık gün), normalde 28 gün olan Şubat ayına 29 Şubat'ın eklenmesi ile elde edilir. Dört yılda bir yapılan bu uygulamanın nedeni Dünya'nın Güneş çevresinde dönme süresinin (astronomik yıl), Güneş'in aynı meridyenden iki kez geçişi arasındaki ortalama zamanın (gün) tam katı olmamasıdır. Bir astronomik yıl yaklaşık olarak 365,242 gün olmasına rağmen normal bir takvim yılı 365 gündür.(Bakınız Sothik dönem)
Artık yıl uygulaması ilk olarak MS 46 yılında, Jülyen Takvimi'nde uygulanmıştır.
Artık yılların belirlenmesi
Genel bir kural olarak, artık yıllar 4 rakamının katı olan yıllardır:
1980, 1984, 1988, 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020, 2024, 2028, 2032, 2036, 2040, 2044, 2048, 2052, 2056, 2060, 2064, 2068 vb.
Ancak bu kuralın iki istisnası vardır:
1. 100'ün katı olan yıllardan sadece 400'e kalansız olarak bölünebilenler artık yıldır:
Örneğin 1600 ve 2000 yılları artık yıldır ancak 1800 ve 1900 artık yıl değildir.
Sadece 400'e tam olarak bölünebilenlerin artık yıl kabul edilmesinin nedeni, bir astronomik yılın 365,25 gün değil, yaklaşık olarak 365,242 gün olmasından kaynaklanan hatayı gidermektir.
2. Hesabı daha da hassas hâle getirmek için (400'e kalansız bölünebildiği halde) 4000'e kalansız olarak bölünebilen yıllar artık yıl kabul edilmez:
Örneğin 4000, 8000, 12000, 16000, 24000, 32000, 48000, 64000 ve 96000 yılları 400'e tam bölünebildiği halde artık yıl kabul edilmeyecektir.
Diğer takvimler
Jülyen, geliştirilmiş Jülyen ve İran takvimlerinde de benzer kurallarla belirlenen artık yıllar vardır.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
29 Şubat
Dış bağlantılar
29 Şubat hakkında bilmeniz gereken 10 şey BBC.co.uk (İngilizce)
Zaman birimleri
Takvim
|
2307
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1983
|
1983
|
1983, Miladi takvimin Milattan sonra 1983. ve cumartesi gününden başlayan bir yılıdır.
2. binyılın 983. yılı, 20. yüzyılın 83. yılı ve 1980'ler on yılının 4. yılıdır.
Bu sayfada, 1983 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır.
Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1983'te Türkiye sayfasına bakınız.
Olaylar
1 Ocak – ARPANET'in TCP/IP'ye geçişi resmi olarak tamamlandı (bu İnternet'in başlangıcı olarak kabul edilir)
16 Ocak - THY'nin İstanbul - Ankara seferini yapan Afyon isimli uçağı, Esenboğa Havaalanı'na inişi sırasında piste çakıldı, 46 kişi öldü.
24 Ocak - Kızıl Tugaylar'ın yirmi beş üyesi, 1978'de İtalyan siyasetçi Aldo Moro'yu öldürmekten ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.
25 Ocak - Kızılötesi Astronomik Uydu (IRAS), uzaydan dünyanın ilk tüm gökyüzü kızılötesi araştırmasını gerçekleştirmek için Vandenberg Hava Kuvvetleri Üssü'nden fırlatıldı .
27 Ocak - Burhan Felek'e, Fransa'nın en büyük nişanı olan 'Legion d'Honneur' nişanı verildi.
18 Nisan - Lübnan'daki Amerika Birleşik Devletleri askeri varlığını protesto etmek amacıyla Beyrut'taki Amerika Birleşik Devletleri elçiliğine düzenlenen intihar saldırısında bombacının da aralarında bulunduğu 63 kişi öldü.
16 Mayıs - Heavy Metal grubu Iron Maiden dördüncü albümü Piece of Mind'ı yayınladı.
15 Temmuz - Paris'in Orly Havaalanı'nda bulunan THY bürosuna, ASALA militanlarınca bomba atıldı. 7 kişi öldü, 56 kişi yaralandı.
25 Temmuz- Trash Metal grubu Metallica ilk albümü olan Kill'Em All'u yayınladı.
25 Ekim - Amerika Birleşik Devletleri ordusu, Vietnam Savaşı'ndan sonra düzenlediği ilk büyük askerî harekâtta, Karayipler'de bulunan Grenada'daki marksist hükûmeti devirdi.
30 Ekim - Erzurum ve çevresinde meydana gelen 7,1 şiddetindeki yer sarsıntısında, resmi verilere göre; 1400 kişi öldü, 3000'den fazla konutta ağır hasar oluştu
6 Kasım - 1983 Türkiye genel seçimleri yapıldı.
15 Kasım - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) bağımsızlığını ilan etti. Türkiye, KKTC'yi tanıdığını ilan etti.
13 Aralık - I. Özal Hükümeti (- 21 Aralık 1987) TBMM'de güvenoyu aldı.
31 Aralık - Brunei Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
Amerikalı ve Fransız araştırmacılar AIDS hastalığın nedeninin HIV olduğunu buldular.
Fransa'nın başkenti Paris'te Parfüm Müzesi kuruldu.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Ángel Dealbert, İspanyol futbolcu
5 Ocak - Marlon Roudette, İngiliz müzisyen
8 Ocak - Chris Masters, Amerikalı profesyonel güreşçi
16 Ocak - Erkan Kolçak Köstendil, Türk oyuncu
18 Ocak
Kaan Sekban, Türk komedyen
Brianna Lea Pruett, Amerikalı müzisyen, ressam, şair ve fotoğrafçı (ö. 2015)
28 Ocak - Alessandro Gazzi, İtalyan futbolcu
31 Ocak - Belçim Bilgin, oyuncu
Şubat
17 Şubat - Abbey Brooks, Amerikan yetişkin film sektörü oyuncusu ve çıplak model
18 Şubat - Roberta Vinci, İtalyan tenisçi
Mart
2 Mart - Rachel Roxxx, Amerikalı çıplak model ve porno oyuncusu
8 Mart - Güray Zünbül, Türk yelkenci
13 Mart - Mariano Izco, Arjantinli futbolcu
19 Mart - Serra Karaçam, Türk sunucu
20 Mart - Selin Demiratar, Türk oyuncu
21 Mart - Tomislav Puljić, Hırvat futbolcu
23 Mart :
Hakan Kadir Balta, Türk futbolcu
Volkan Yaman, Türk futbolcu
25 Mart - Franz Dinda, Alman oyuncu
Nisan
10 Nisan - Bobby Dixon, Amerikalı basketbolcu
20 Nisan
Miranda Kerr, Avustralyalı manken
Alela Diane, Amerikalı şarkıcı
24 Nisan - Xetaq Qazyumov, Azeri güreşçi
28 Nisan - Bruna Furlan, Brezilyalı siyasetçi ve hukukçu
29 Nisan - Semih Şentürk, Türk futbolcu
Mayıs
2 Mayıs - Maja Poljak, Hırvat voleybolcu
4 Mayıs - Brad Bufanda, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
5 Mayıs - Henry Cavill, İngiliz oyuncui
7 Mayıs
David Tsorayev, Rus futbolcu
Brian Murphy, İrlandalı futbolcu
11 Mayıs - Holly Valance, Avustralyalı şarkıcı, model ve aktris.
14 Mayıs - Amber Tamblyn, Amerikalı sinema sanatçısı
19 Mayıs - Yağmur Atacan, Türk oyuncu ve müzisyen
20 Mayıs - Óscar Cardozo, Paraguaylı solak forvet
Haziran
6 Haziran - Gianna Michaels, Amerikalı porno yıldızı
8 Haziran - Kim Clijsters, Belçikalı tenisçi
16 Haziran - Naz Elmas, Türk oyuncu
19 Haziran - Mark Selby, İngiliz snooker oyuncusu
21 Haziran - Ronnie Price, Amerikalı basketbolcu
30 Haziran - Ebru Polat, Türk şarkıcı, avukat
Temmuz
8 Temmuz
Branko Grahovac, Bosnalı eski futbolcu
Antonio Mirante, İtalyan futbolcu
Volkan Ünlü, Türk futbolcu
Takuya Miyamoto, Japon eski futbolcu
Tatsuya Kamohara, Japon eski futbolcu
Ramazan Şahin, Çeçen milli futbolcu
Akira Tokairin, Japon eski futbolcu
Kim Sung-kil, Güney Koreli eski futbolcu
14 Temmuz - Artyom Fidler, Rus futbolcu
19 Temmuz - İana Salenko, Ukraynalı balerin
23 Temmuz - Aaron Peirsol, Amerikalı yüzücü
Ağustos
4 Ağustos - David Cerrajería, İspanyol futbolcu
6 Ağustos - Robin van Persie, Hollandalı futbolcu
7 Ağustos - Murat Dalkılıç, Türk pop şarkıcısı ve söz yazarı
8 Ağustos - Bade İşçil, oyuncu
11 Ağustos - Chris Hemsworth, Avustralyalı oyuncu
12 Ağustos - Meryem Uzerli, Türk oyuncu
20 Ağustos - Zeynep Sevde Paksu, Türk çocuk edebiyatçısı, yazar ve yayıncı
Eylül
1 Eylül
Deniz Evin, Türk oyuncu
Marcelo Carrusca, Arjantinli futbolcu
7 Eylül
Mehmet Topuz, Türk futbolcu
Pops Mensah-Bonsu, İngiliz profesyonel eski futbolcu
8 Eylül
Kate Beaton, Kanadalı çizgi roman yazarı
Elena Semikina, Kanadalı manken ve oyuncu
Sarah Stup, Amerikalı yazar ve savunucu
Diego Benaglio, İsviçreli milli futbolcu
Christian Vargas, Bolivyalı milli futbolcu
Peter Kauzer, Sloven kanocu
Shosuke Katayama, Japon futbolcu
Ryoi Fujiki, Japon eski futbolcu
9 Eylül - Rodrigo Souto, Brezilyalı futbolcu
15 Eylül - Georges Akieremy, Gabonlu futbolcu
17 Eylül - Candice Boucher, Güney Afrikalı model
26 Eylül - Ricardo Quaresma, Portekizli futbolcu
22 Eylül - Şeref Tüfenk, Türk güreşçi
23 Eylül - Kolera, Türk rap şarkıcısı.
Ekim
5 Ekim - Jesse Eisenberg, Amerikalı oyuncu
11 Ekim - Bradley James, İngiliz oyuncu
19 Ekim - Gökhan Saki, Türk asıllı Hollandalı kick boksçu
23 Ekim - Pierre Ibarra, Meksikalı futbolcu
24 Ekim - Özgürcan Çevik, Türk oyuncu
27 Ekim
Kıvanç Tatlıtuğ, Türk oyuncu
Marie Moute, Fransız oyuncu
29 Ekim - Nurcan Taylan, Türk kadın halterci
Kasım
8 Kasım - Sinan Güler, Türk basketbolcu
16 Kasım - Ege Çubukçu Rap sanatçısı, söz yazarı ve yapımcı
25 Kasım - Cássio Vargas, Brezilyalı futbolcu
26 Kasım - Rachel Starr, Amerikalı porno oyuncusu
30 Kasım
Engin Apaydın, Türk rallici
Guillaume Gouix, Fransız oyuncu
Aralık
2 Aralık - Ana Lucía Domínguez, Kolombiyalı oyuncu
9 Aralık - Neslihan Demir Darnel, Türk voleybolcu
20 Aralık - Gia Allemand, Amerikalı televizyon yıldızı ve model (ö. 2013)
22 Aralık - Rafael Defendi, Brezilyalı futbolcu
Ölümler
4 Kasım - Doğan Avcıoğlu, Türk gazeteci ve yazar (d. 1926)
8 Mayıs - John Fante, Amerikalı yazar (d. 1909)
21 Mayıs - Eric Hoffer, Amerikalı toplum yazarı (d. 1902)
22 Mayıs - Albert Claude, Belçikalı biyolog (d. 1899)
25 Mayıs - I. İdris, Libya'nın ilk kralı (d. 1890)
26 Mayıs - Necip Fazıl Kısakürek, Türk şair ve yazar (d. 1904)
28 Mayıs - Çiğdem Talu, Türk şair ve söz yazarı (d. 1939)
|
2308
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1982
|
1982
|
Bu sayfada 1982 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır.
Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1982'de Türkiye sayfasına bakınız.
Olaylar
14 Ocak - Washington, DC - Florida seferini yapan 90 sefer sayılı Air Florida uçağı, kalkışından kısa süre sonra buzlanma nedeniyle otoyol köprüsüne çarparak Potomac Nehri'ne düştü. Uçaktaki 74 ve köprüdeki 4 kişi öldü.
2 Şubat - Suriye'de Hama Katliamı başladı.
15 Şubat - "Ocean Ranger" isimli petrol arama platformu, güçlü fırtına sebebiyle battı: 84 işçi öldü.
10 Mart - Amerika Birleşik Devletleri, terörizme destek olduğu gerekçesiyle Libya'ya petrol ambargosu koydu.
18 Mart - Arjantin, Birleşik Krallık'a bağlı Falkland Adaları'nı işgal etmeye başladı.
2 Nisan - Falkland Savaşı başladı: Arjantin, Falkland Adaları'nı işgal etti.
13 Nisan - Erzincan, Refahiye yakınlarında bir ABD askeri uçağı düştü, 28 kişi öldü.
17 Nisan - Kanada Anayasası kabul edildi. Kanada bağımsızlığını aldı.
25 Nisan - İsrail, Mısır'la yaptığı barış antlaşması uyarınca Sina Yarımadası'ndan tamamen çekildi.
30 Mayıs - İspanya, 16. NATO üyesi oldu.
6 Haziran - Lübnan Savaşı başladı.
8 Temmuz- Saddam Hüseyin ve bir grup terör örgütü Irak'ın eski başkenti Duceyil'e girip 145 kişiyi öldürdüler. Duceyil Katliamı
11 Haziran - Steven Spielberg'in ünlü bilimkurgu filmi E.T. gösterime girdi.
14 Haziran - Falkland Savaşı bitti.
9 Temmuz - Boeing 727 tipi Pan Am uçağı Louisiana'nın bir kasabasına düştü: uçaktaki 146 kişi ve yerde 8 kişi öldü.
11 Temmuz - 1982 FIFA Dünya Kupası İtalya-Batı Almanya final maçı ile sona erdi. Maçı İtalya Rossi, Tardelli ve Altobelli'nin golleriyle 3-1 aldı. Böylece kupa şampiyonu İtalya olurken Batı Almanya 2. Polonya 3. Fransa 4. oldu.
7 Ağustos - 2 ASALA militanının,Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı'nda düzenlediği saldırıda, 2'si güvenlik görevlisi olmak üzere 8 kişi öldü, 72 kişi de yaralandı. Saldırganlardan biri öldürüldü, Levon Ekmekçiyan isimli diğer saldırgan yaralı olarak yakalandı.
20 Ağustos - Lübnan Sivil Savaşı
11 Eylül - Almanya'nın Mannheim şehrinin 375'inci kuruluş yıl dönümü kutlamaları kapsamında gösteri yapacak olan paraşütçüleri taşıyan CH-47 Chinook tipi helikopter havada parçalanarak düştü. 46 kişi öldü.
14 Eylül - Lübnan Başkan adayı Başir Gemayel bombalı saldırıda öldü; kardeşi 23 Eylül'de başkan seçildi.
25 Ekim - 10.000 TL'lik banknotlar tedavüle çıkarıldı.
3 Kasım - Afganistan'da bir tünelde patlayan tanker, 2.000'den fazla kişinin ölümüne sebep oldu.
30 Kasım - Michael Jackson'ın 2. albümü Thriller piyasaya çıktı. Albüm 100 milyondan fazla satarak Guinness Rekorlar kitabına girdi.
7 Aralık - Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk kez bir idam cezası, zehirli iğne ile uygulandı.
Tarihi bilinmeyenler
Amerikalı yazılım ve donanım firması, Sun Microsystems kuruldu.
Doğumlar
Ocak
15 Ocak - Kim Riedle, Alman oyuncu
16 Ocak - Tuncay Şanlı, Türk futbolcu
17 Ocak - Dwyane Wade, Amerikalı basketbolcu
19 Ocak - Atacan Öztürk, profesyonel futbolcu.
23 Ocak - Veronica Vanoza, Çek pornografik film oyuncusu.
25 Ocak - Noemi, İtalyan Şarkıcı ve söz yazarı.
26 Ocak - Priya Rai, Hint kökenli Pornografik film oyuncusu
28 Ocak - Cynthia Olavarría, Porto Rikolu manken
31 Ocak
Salvatore Masiello, İtalyan futbolcu
Elena Paparizou, Yunan şarkıcı
Şubat
10 Şubat - Justin Gatlin, Amerikalı sprinter
11 Şubat - Neil Robertson, Avustralyalı snooker oyuncusu
12 Şubat - Bobi Wine sahne adıyla tanınan Robert Kyagulanyi Ssentamu, Ugandalı bir politikacı, şarkıcı, aktör ve iş insanı
25 Şubat
Maria Kanellis, Amerikalı profesyonel güreşçi, şarkıcı, söz yazarı ve manken
Flavia Pennetta, İtalyan tenisçi
Mart
2 Mart - Kevin Kurányi, Alman futbolcu
3 Mart - Jessica Biel, Amerikalı aktri
4 Mart - Landon Donovan, Amerikalı Amerika Birleşik Devletleri millî futbol takımı kaptanı eski futbolcu
8 Mart - Giulia Albini, İtalyan voleybolcu (ö. 2012)
9 Mart - Emmanuel Corrèze, Fransız futbolcu
14 Mart - François Sterchele, Belçika'lı futbolcu (ö. 2008)
17 Mart - Mamedali Karadanov, Türkmen futbolcu
20 Mart - Tomasz Kuszczak, Polonyalı profesyonel kaleci
20 Mart - Fatma Kaplan Hürriyet, Türk siyasetçi
21 Mart - Maria Elena Camerin, İtalyan tenisçi
24 Mart - Diana Kobzanová, Çek manken
31 Mart - Paşhan Yılmazel, Türk oyuncu
Nisan
2 Nisan - Marco Amelia, İtalyan futbolcu
6 Nisan - Damien Walters, İngiliz serbest koşucu, dublör, trambolin uzmanı ve jimnastikçi
8 Nisan - Cláudia Aguiar, Portekizli siyasetçi
16 Nisan - Robert Popov, Makedon futbolcu
14 Nisan
Uğur Boral, Türk futbolcu
Claudia Romani - İtalyan model
21 Nisan - José Pedrozo, Paraguaylı futbolcu (ö. 2021)
24 Nisan - Kelly Clarkson, Amerikalı şarkıcı
30 Nisan - Kirsten Dunst, Amerikalı aktris
Mayıs
3 Mayıs - Ashley Burns, Amerikalı oyuncu
8 Mayıs - Adrian Gonzalez, Amerikalı beyzbolcu
9 Mayıs - Barbara Cabrita, Portekizli oyuncu
10 Mayıs - Farid Mansurov, Azeri güreşçi
11 Mayıs - Gilles Guillain, Kolombiya asıllı Fransız oyuncu
15 Mayıs - Veronica Campbell, Jamaikalı sprinter
16 Mayıs - Nelson Ferreira, İsviçreli futbolcu
21 Mayıs - Saygın Soysal, Türk sinema ve dizi film oyuncusu
26 Mayıs - Hasan Kabze, Türk futbolcu
29 Mayıs
Nataliya Dobrinska, Ukraynalı heptatlet
Elyas M'Barek, Alman oyuncu
Haziran
3 Haziran - Yelena İsinbayeva, Rus sırıkçı
5 Haziran - Alberto Gilardino, İtalyan futbolcu
12 Haziran - Diem Brown, Amerikalı sunucu ve gazeteci (ö. 2014)
14 Haziran - Ashat Aymağambetov, Kazak siyasetçi
21 Haziran - Prens William, İngiltere veliaht prensi
22 Haziran - Gustave Bebbe, Kamerunlu futbolcu
24 Haziran - Florin Hidișan, Rumen futbolcu (ö. 2022)
30 Haziran - Büşra Pekin, Türk tiyatro ve dizi oyuncusu
Temmuz
5 Temmuz - Tuba Büyüküstün, Türk oyuncu
8 Temmuz - Sophia Bush, Amerikalı oyuncu
10 Temmuz - Leila Alaoui, Faslı-Fransız fotoğrafçı ve video sanatçısı (ö. 2016)
13 Temmuz - Çiğdem Batur, Türk oyuncu
23 Temmuz - Fehid eş-Şemmeri, Katarlı futbolcu
30 Temmuz - Yvonne Strahovski, Avustralyalı oyuncu
Ağustos
1 Ağustos - Ferhat Kıskanç, Alman-Türk futbolcu
3 Ağustos
Yelena Soboleva, Rus atlet
Ayşenur Taşbakan, Türk taekwondocu
7 Ağustos - Imran Garda, Güney Afrikalı gazeteci
9 Ağustos
Tülin Altıntaş, Türk voleybolcu
Joel Anthony, Amerikalı basketbolcu
Tyson Gay, Amerikalı atlet
Takuto Hayashi, Japon futbolcu
Jes Macallan, Amerikalı oyuncu
Kate Siegel, Amerikalı oyuncu ve senarist
15 Ağustos - Lia Quartapelle, İtalyan ekonomist ve siyasetçi
17 Ağustos - Mark Salling, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
24 Ağustos - Kim Källström, İsveçli futbolcu
27 Ağustos - Bergüzar Korel, Türk Oyuncu
Eylül
3 Eylül - Chris Wilcox, Amerikalı basketbolcu
7 Eylül
Gonca Özmen, Türk şair
Rıza Efendioğlu, Türk futbolcu
Iamel Kabeu, Yeni Kaledonyalı millî futbolcu
8 Eylül
Kazuya Maeda, Japon futbolcu
David Quiroz, Ekvadorlu milli futbolcu
9 Eylül
Isabelle Caro, Fransız manken ve oyuncu (ö. 2010)
Welissa De Souza Gonzaga, Brezilyalı voleybolcu
14 Eylül - Aykut Erçetin, Türk futbolcu
20 Eylül - Begüm Birgören, Türk oyuncu
23 Eylül - Aina Clotet, İspanyol oyuncu
Ekim
7 Ekim
Jermaine Defoe, İngiliz futbolcu
Giacomo Benedettini, San Marinolu futbolcu
17 Ekim - Ahmed Daher, Cibutili futbolcu
Kasım
1 Kasım - Sait Naci Ergin, Türk siyasetçi (d. 1908, Niğde, Osmanlı İmparatorluğu)
5 Kasım - Chris Garneau, Amerikalı şarkıcı
10 Kasım - Ahmet Kural, Türk oyuncu
11 Kasım - Asafa Powell, Jamaikalı sprinter
16 Kasım - Amar'e Stoudemire, NBA oyuncusu
24 Kasım - Damla Günay, Türk okçu
28 Kasım - Pero Pejić, Hırvat futbolcu
29 Kasım - Gemma Chan, İngiliz oyuncu
Aralık
6 Aralık - Alberto Contador, İspanyol yol bisikleti yarışçısı
8 Aralık :
Hamit Altıntop, Türk futbolcu
Halil Altıntop, Türk futbolcu
Nicki Minaj, Trinidadlı rapçi
10 Aralık-Tugay Mercan,Türk oyuncu
13 Aralık - Elisa Di Francisca, İtalyan eskrimci
14 Aralık - Steve Sidwell, İngiliz futbolcu
15 Aralık -
Matias Emilio Delgado, Arjantinli futbolcu
Willie Gaston, Amerikan futbolu defans oyuncusu
18 Aralık - Kateřina Baďurová, Çek atlet
19 Aralık - Tero Pitkämäki, Finlandiyalı atlet
28 Aralık - Cedric Benson, Amerikan futbolu oyuncusu
30 Aralık - Boris Bajanov, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Politbürosu sekreteri ve 1923-1925 yılları arasında Josef Stalin'in sekreteri (d. 1900)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Denisa Kola, Arnavut manken
Ölümler
Ocak
5 Ocak - Ahmet Zaim, Kıbrıslı Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1927)
9 Ocak - Nurullah Berk, Türk ressam (d. 1906)
Şubat
8 Şubat - Lauri Virtanen, Finlandiyalı atlet (d. 1904)
17 Şubat - Lee Strasberg, Amerikalı tiyatro yönetmeni ve aktör (d. 1901)
Mart
3 Mart - Georges Perec, Fransız sosyolog ve edebiyatçıdır (d. 1936)
5 Mart - John Belushi, Amerikalı komedyen, oyuncu, yazar, müzisyen (d. 1949)
29 Mart - Carl Orff, Alman besteci (d. 1895)
Nisan
9 Nisan
Turan Güneş, eski Türk dışişleri bakanı (d. 1922)
Robert Havemann, Alman kimyacı (d. 1910)
Mayıs
13 Mayıs - Kara Karayev, Azeri besteci (d. 1918)
21 Mayıs - Giovanni Muzio, İtalyan mimar ve akademisyen (d. 1893)
22 Mayıs - Cevdet Sunay, Türkiye Cumhuriyeti'nin 5. cumhurbaşkanı (d. 1899)
Haziran
10 Haziran - Rainer Werner Fassbinder, Alman aktör (ö. 1945)
18 Haziran
John Cheever, Amerikalı yazar (d. 1912)
Djuna Barnes, Amerikalı modernist yazar (d. 12 Haziran 1892)
29 Haziran - Henry King, Amerikalı film yönetmeni (d. 1886)
Ağustos
12 Ağustos - Henry Fonda, Oscar ödüllü Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusudur (d. 1905)
29 Ağustos - Ingrid Bergman, İsveçli sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1915)
Eylül
6 Eylül - Azra Erhat, yazar ve çevirmen (d. 1915)
15 Eylül - Grace Kelly, Monako prensesi (d. 1929)
Ekim
4 Ekim - Glenn Herbert Gould, Kanadalı piyanist (d. 1932)
1 Ekim - Mehmet Ali Kâğıtçı, Türkiye'de kâğıt sanayisinin kurucusu. (d. 1899)
11 Ekim - Yıldırım Önal, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1931)
18 Ekim - Pierre Mendès France, Fransız siyasetçi, eski başbakan (1954-1955) (d. 1907)
Kasım
1 Kasım - King Wallis Vidor (d. 8 Şubat 1894 - ö. 1 Kasım 1982), Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1894)
4 Kasım - Jacques Tati (aslında Jacques Tatischeff), Fransız yönetmen ve aktör (d. 1907)
10 Kasım - Leonid İlyiç Brejnev, Ukraynalı Sovyet politikacı. 1964-1982 yılları arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak SSCB'yi yönetmiştir (d. 1906)
Aralık
20 Aralık - Arthur Rubinstein, Polonyalı bir piyano virtüözüdür (d. 1887)
24 Aralık - Louis Aragon, siyasal eylemci ve komünist şair, romancı ve deneme yazarı (d. 1897)
1982 Nobel ödülünü kazananlar
Barış :
Edebiyat :
Fizik :
Kimya :
Tıp :
Ayrıca bakınız
|
2309
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1981
|
1981
|
Olaylar
1 Ocak - Yunanistan Avrupa Ekonomik Topluluğu üyeliğine kabul edildi.
5 Ocak - Atatürk'ün doğumunun 100. yılı nedeniyle ilan edilen 'Atatürk Yılı' törenlerle başladı.
4 Mart - Paris Büyükelçiliği Çalışma Ataşesi Reşat Moralı ve Din Görevlisi Tecelli Arı, ASALA tarafından öldürüldü.
1 Nisan - Yaz saati uygulaması ilk kez Sovyetler Birliği'nde de hayata geçirildi.
13 Mayıs - Mehmet Ali Ağca Papa II. Jean Paul'e karşı suikast girişiminde bulundu.
20 Ocak - İran, 52 Amerikalıyı rehin aldıktan 444 gün sonra serbest bıraktı. Aynı gün Ronald Reagan ABD'de başkanlık görevine resmen başladı.
24 Mayıs - THY'nin Haliç adlı yolcu uçağı Bulgaristan'ın Burgaz şehrine kaçırıldı. Mürettebat ve yolcular tarafından, hava korsanları etkisiz hale getirildi.
1 Ağustos - MTV yayına girdi
22 Eylül - Trakya'da planlı olarak yapılan 'Sonbahar Tatbikatı' esnasında, F-5 jet uçağı karargâh üzerine düştü. 40 asker öldü, 72 asker yaralandı.
16 Ekim - Milliyetçi Hareket Partisi, Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi, Türkiye İşçi Partisi ve Türkiye Birlik Partisi kapatıldı.
21 Ekim - Türkiye'nin en büyük barajı olan 'Atatürk Barajı' faaliyete geçti.
23 Ekim - 160 üyeli Danışma Meclisi çalışmalarına başladı. Danışma Meclisi Başkanlığı'na, Konya Temsilcisi ve eski Başbakan Sadi Irmak seçildi.
2 Kasım - 5000 TLlik banknotlar tedavüle çıktı.
14 Aralık - İsrail, Golan Tepeleri'ni kendi topraklarına kattı.
30 Aralık - Galatasaray Eğitim Vakfı kuruldu.
Tarihi bilinmeyenler
Kaliforniya'da ilk AIDS vakaları başladı.
Doğumlar
Ocak
15 Ocak - Pamela Tola, Finlandiyalı oyuncu
19 Ocak - Asier del Horno, Basklı futbolcu
22 Ocak - Ben Moody, Amerikalı müzisyen.
31 Ocak :
Selçuk Şahin, Türk futbolcu
Justin Timberlake, Amerikalı pop şarkıcısı ve aktörü
Şubat
1 Şubat - Gustaf Norén, Mando Diao'nun gitaristi
2 Şubat - Emre Aydın, Türk rock sanatçısı
9 Şubat - The Rev, Amerikalı müzisyen, rock sanatçısı
11 Şubat - Aritz Aduriz, Baskonya asıllı İspanyol futbolcu
16 Şubat - Michelle Tucker, Amerikalı pornografik film oyuncusu
27 Şubat - Josh Groban, Amerikalı lirik bariton
Mart
10 Mart - Samuel Eto'o, Kamerunlu futbolcu
17 Mart - Servet Çetin, Türk futbolcu
19 Mart - Kolo Touré, Fildişi Sahilli futbolcu
23 Mart :
Mesut Süre - Türk Radyo programcısı ve stand up sanatçısı
Aysun Kayacı, Türk model ve oyuncu
Nisan
14 Nisan - Willy William, Fransız müzisyen.
10 Nisan - Başak Daşman, Türk oyuncu
17 Nisan
Michael Mifsud, Maltalı millî futbolcu
Nicky Jam, Amerikalı şarkıcı
Umut Kurt, Türk oyuncu
19 Nisan - Hayden Christensen, Amerikalı oyuncu
25 Nisan - Felipe Massa, Brezilyalı Formula 1 pilotu
30 Nisan - Rasim Ozan Kütahyalı, Türk köşe yazarı
Mayıs
8 Mayıs
Andrea Barzagli, İtalyan futbolcu
Erdem Yener, Türk rock şarkıcı, dizi oyuncusu
Stephen Amell, Kanadalı oyuncu
12 Mayıs - Rami Malek, Amerikalı oyuncu
13 Mayıs - Boncuk Yılmaz, İstanbul Kraliyet Tiyatrosu oyuncusu.
16 Mayıs
Sergei Novitski, Rus buz patenci
Ali Özen, Türk taekwondocu
Jim Sturgess, İngiliz oyuncu
18 Mayıs - Eduardo Luís Abonizio Souza, Brezilyalı futbolcu
20 Mayıs - Iker Casillas, İspanyol futbolcu
27 Mayıs - Özgür Çevik, Türk oyuncu
Haziran
3 Haziran - Ersin Karabulut, Türk karikatürist
5 Haziran - Serhat Akın, Türk futbolcu
9 Haziran - Natalie Portman, İsrailli oyuncu
12 Haziran - Adriana Lima, Brezilyalı Supermodel
15 Haziran - Alou Diarra, Fransız futbolcu
28 Haziran - Mara Santangelo, İtalyan tenisçi
Temmuz
4 Temmuz - Froso Papaharalambus, Yunan şarkıcı
7 Temmuz - Synyster Gates, Avenged Sevenfold grubunun gitaristi
9 Temmuz - Özgür Peştimalci, Türk davulcu
14 Temmuz - Önder Turacı, Türk futbolcu
16 Temmuz - Maher Zain, İsveçli Müslüman müzisyen
19 Temmuz - Aleksandr Kotikov, II. Dünya Savaşı sonrası 1956-1950 yılları arasında Berlin'den sorumlu askeri yetkili olan Sovyet tümgeneral (ö. 1902)
20 Temmuz - Hanna Yablonskaya, Ukraynalı oyun yazarı ve şair (ö. 2011)
24 Temmuz - Summer Glau, Amerikalı oyuncu
29 Temmuz - Fernando Alonso, İspanyol Formula 1 pilotu
31 Temmuz - Matt Shadows, Avenged Sevenfold grubunun vokalisti
Ağustos
2 Ağustos - Vlad Miriţă, Rumen şarkıcı
8 Ağustos - Roger Federer, İsviçreli tenisçi
Simge Sağın, Türk şarkıcı, söz yazarı ve besteci.
25 Ağustos - Rachel Bilson, Amerikalı aktris
Eylül
1 Eylül - Alper Çağlar, Türk yönetmen
2 Eylül - Ferhat Çerçi, Türk-Alman futbolcu
4 Eylül - Beyoncé, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
7 Eylül
Gökhan Zan, Türk futbolcu
Kyohei Yamagata, Japon eski futbolcu
8 Eylül
Kate Abdo, İngiliz spor yayıncısı
Koji Nakao, Japon eski futbolcu
Daiki Takamatsu, Japon eski futbolcu
Nozomu Kanaguchi, Japon eski futbolcu
Dan Fredinburg, Amerikalı mühendis (ö. 2015)
Tsuyoshi Yoshitake, Japon eski futbolcu
Teruyuki Moniwa, Japon milli futbolcu
Morten Gamst Pedersen, Norveçli futbolcu
9 Eylül - Lyn, Güney Koreli R&B şarkıcısı
13 Eylül - August Night, Amerikalı pornografik aktris ve model
15 Eylül - Dave Mantel, Hollandalı oyuncu, film yapımcısı ve manken (ö. 2018)
22 Eylül
Barış Atay, Türk sinema ve dizi oyuncusu
Emre Canpolat, Türk oyuncu
Sedat Ağçay, Türk futbolcu
26 Eylül - Serena Williams, Amerikalı tenisçi
28 Eylül - Gül Gölge, Türk TV sunucusu, manken oyuncu
Ekim
1 Ekim - Júlio Baptista, Brezilyalı futbolcu
3 Ekim :
Andreas Isaksson, İsveçli kaleci
Zlatan Ibrahimović, İsveçli futbolcu
5 Ekim - Alper Ulusoy, Süper Lig hakemi.
9 Ekim - Gaël Givet, Fransız futbolcu
12 Ekim - Engin Akyürek, Türk dizi ve sinema filmi oyuncusu
15 Ekim - Elena Dementieva, Rus tenisçi
19 Ekim - Heikki Kovalainen, Fin Formula 1 pilotu
24 Ekim - Kemal Aslan, Türk futbolcu
26 Ekim - Christina Milian, Amerikalı R&B pop şarkıcısı
27 Ekim - Volkan Demirel, Türk futbolcu
28 Ekim - Milan Baroš, Çek futbolcu
30 Ekim - Tan Taşçı, Türk şarkıcı, söz yazarı, besteci
31 Ekim - Frank Iero, Amerikalı gitarist
Kasım
7 Kasım - Gitte Aaen, Danimarkalı hentbolcu
8 Kasım
Mithat Can Özer, Türk şarkı sözü yazarı ve oyuncu
Joe Cole, İngiliz futbolcu
9 Kasım- Gökçe Bahadır, Türk oyuncu
11 Kasım- Sarp Apak, Türk oyuncu
14 Kasım
Vanessa Bayer, Amerikalı oyuncu ve komedyen
Russell Tovey, İngiliz oyuncu
20 Kasım - İbrahim Toraman, Türk futbolcu
24 Kasım - Gizem Girişmen, Türk okçu.
25 Kasım - Xabi Alonso, İspanyol futbolcu
26 Kasım - Natasha Bedingfield, İngiliz şarkıcı
Aralık
2 Aralık - Britney Spears, Amerikalı pop müzik şarkıcısı, dansçı, söz yazarı ve sinema oyuncusu
7 Aralık - Tuba Ünsal, manken, oyuncu
8 Aralık - Azra Akın, Türk manken-model ve oyuncu
11 Aralık - Zacky Vengeance, Amerikalı rock müzisyeni
13 Aralık - Amy Lynn Lee, Evanescence grubunun Amerikalı vokalist ve besteci
15 Aralık - Najoua Belyzel, Fransız şarkıcı
17 Aralık - Tolgahan Sayışman, Türk oyuncu
21 Aralık - Cristian Zaccardo, İtalyan futbolcu
28 Aralık - Sienna Miller, Amerikalı oyuncu
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Serhat Büker, Türk basketbolcu
Zeynep Koltuk, Türk TV oyuncusu ve sunucu
Erdem Sezer, Türk Millî Yüzücü, 2009 Dünya Dördüncüsü
Ece Üner, haber spikeri
Églantine Rembauville, Fransız oyuncu
Ölümler
2 Ocak - Eflatun Cem Güney, Türk folklor araştırmacısı ve masalcı (d. 1896)
28 Ocak - Özdemir Asaf, Türk şair
1 Şubat - Prof. Dr. Ayşe Saffet Alpar, Türkiye'nin ilk kadın rektörü
6 Şubat - Frederika, Yunanistan Kraliçesi
9 Şubat - Bill Haley, 1950'lerin vazgeçilmez rock'n roll sanatçısı
15 Mart - Yaşar Nabi Nayır, Türk şair, yazar ve yayıncı (d. 25 Aralık 1908)
11 Mayıs - Bob Marley, Jamaikalı reggae sanatçısı
1 Temmuz - Marcel Breuer, Amerikalı mimar ve tasarımcı (d. 1902)
12 Ağustos - Aleš Bebler, Sloven, Yugoslav hukukçu, diplomat (d. 1907)
6 Ekim - Enver Sedat, Mısır'ın 3. Cumhurbaşkanı (d. 1918)
Kasım - Jane Hamilton Hall, Amerikalı fizikçi (d. 1915)
10 Kasım - Abel Gance, Fransız yönetmen, oyuncu, yazar
19 Kasım - Enver Gökçe, Türk şair
6 Eylül - Christy Brown, İrlandalı yazar ve ressam
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Sabih Arca - Türk futbolcu (d. 1901)
|
2310
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1980
|
1980
|
1980 (MCMLXXX) salı günü başlayan yıl. 20. yüzyılın ve 2. milenyumun 80. yılı.
Bu sayfada, 1980 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır.
Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1980'de Türkiye sayfasına bakınız.
Olaylar
Ocak
9 Ocak - Suudi Arabistan'da 63 kişi, 1979 Kâbe Baskını'nı gerçekleştirdikleri nedeniyle kafası kesilerek idam edildi.
16 Ocak - Bilim insanları interferon üretmeyi başardı.
Şubat
Mart
Nisan
18 Nisan - Rodezya, Zimbabve adı altında bağımsızlığını ilan etti.
24 Nisan - 25 Nisan - ABD'nin, Tahran'daki Büyükelçiliği'nde bulunan rehineleri kurtarmak için başlattığı operasyon (Operation Eagle Claw), üç askeri helikopterde meydana gelen teknik arıza nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı. Helikopterlerden birinin İran toprakları üzerinde düşmesi sonucu 8 asker öldü.
Mayıs
18 Mayıs - ABD'nin Washington eyaletinde bulunan St. Helens Yanardağı infilak etti. Piroklastik akıntı ve lahar yüzünden 57 kişi hayatını kaybetti.
Haziran
1 Haziran - CNN yayın hayatına başladı.
Temmuz
30 Temmuz - Büyük Okyanus'taki, İngiliz-Fransız ortak yönetimindeki Vanuatu bağımsızlığını ilan etti.
Ağustos
Eylül
12 Eylül - Türk Silahlı Kuvvetleri ülkedeki gelişmelerden dolayı yönetime el koydu. Siyasal partiler, sivil toplum örgütleri ve dernekler kapatıldı; parti başkanları ve aydınlarla birlikte çok sayıda mesleki ve siyasal örgüt yöneticisi tutuklandı.
22 Eylül - İran-Irak Savaşı başladı.
Ekim
4 Kasım - Ronald Reagan Amerika Birleşik Devletleri Başkanı seçildi.
Doğumlar
Ocak
3 Ocak
Yusuf Demirkol, Türk şarkıcı ve besteci
Kurt Vile, Amerikalı müzisyen
4 Ocak - Bobbi Eden, Amerikalı pornografik film oyuncusu
5 Ocak - Etienne Bito'o, Gabonlu milli futbolcu
6 Ocak - Wassila Hachchi, Hollandalı siyasetçi
12 Ocak
Akiko Morigami, Japon tenis oyuncusu
Amerie, R&B şarkıcısı, söz yazarı, dansçı, aktris ve model
19 Ocak - Dmitri Gudkov, Rus siyasetçi
20 Ocak
Karl Anderson, Amerikalı profesyonel güreşçi
Ertuğrul Arslan, Türk futbolcu
Felicitas Woll, Alman oyuncu
25 Ocak
Xavi, İspanyol futbolcu
Paulo Assunção, Brezilyalı futbolcu
27 Ocak
Marat Safin, Tatar asıllı Rus tenisçi
Austin O'Riley, Amerikalı çıplak model ve pornografik film oyuncusu
Şubat
1 Şubat
Florin Bratu, Rumen futbolcu
Liasos Luka, Kıbrıs Rumu futbolcu
3 Şubat - Ayça Işıldar Ak, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı
5 Şubat - Meike Droste, Alman oyuncu
8 Şubat - Bilge Kösebalaban, Direc-t grubu gitarist ve vokalisti
9 Şubat - Angelos Charisteas, Yunan futbolcu
10 Şubat - Ralph Kretschmar, Alman oyuncu
11 Şubat
Mark Bresciano, Avustralyalı futbolcu
Theresa Scholze, Alman oyuncu
20 Şubat - Berk Tokay, Türk grafiker
29 Şubat - Çağdaş Atan, Türk futbolcu
Mart
1 Mart - Burcu Kara, Türk dizi ve sinema oyuncusu
7 Mart
Boštjan Nachbar, Sloven millî basketbolcu
Laura Prepon, Amerikalı oyuncu
Murat Boz, Türk pop müzik şarkıcısı
8 Mart - Lavinia Wilson, Alman oyuncu
9 Mart - Burçin Terzioğlu, Türk dizi ve sinema oyuncusu
16 Mart - Bahri Tanrıkulu, Türk Millî Tekvando sporcusu
18 Mart - Aleksey Yagudin, Rus buz patenci
21 Mart
Marit Bjørgen, Norveçli sporcu
Ronaldinho, Brezilyalı futbolcu
25 Mart - Bartók Eszter, Macar şarkıcı
26 Mart - Pati Yang, Polonyalı şarkıcı
27 Mart - Nicolas Devauchelle, Fransız model ve oyuncu
30 Mart - Yalın, Türk pop müzik şarkıcısı
Nisan
1 Nisan - Randy Orton, Amerikalı profesyonel güreşçi
7 Nisan - Alice Blom, Hollandalı voleybolcu
10 Nisan - John Baker, Amerikalı sinema oyuncusu
12 Nisan - Arda Kural, Türk oyuncu
13 Nisan- Jana Cova, Çek porno yıldızı
25 Nisan - Márcio Abreu, Portekizli futbolcu
28 Nisan - Karolina Goçeva, Makedon şarkıcı
Mayıs
3 Mayıs
Alper Tezcan, Türk futbolcu
Ayçin İnci, Türk dizi ve sinema oyuncusu
5 Mayıs - Anastasia Gimazetdinova, Özbek artistik buz patencisi
19 Mayıs - Demet Evgar, Türk oyuncu
20 Mayıs - Juliana Pasha, Arnavut şarkıcı ve söz yazarı
21 Mayıs - Aydın Çetin, Türk futbolcu
29 Mayıs - Petek Dinçöz, Türk şarkıcı, dizi oyuncusu, sinema oyuncusu ve televizyon sunucusu
30 Mayıs - Steven Gerrard, İngiliz futbolcu
Haziran
1 Haziran - Agasi Ağagüloğlu, Türk ve Azeri boksör
3 Haziran
Lazaros Papadopulos, Yunan basketbolcu
Amauri, İtalyan futbolcu
4 Haziran - Karina Smulders, Hollandalı oyuncu
17 Haziran - Sıla, Türk şarkıcı
21 Haziran
Ayşegül Abadan, Türk piyanist
Barış Özcan, Türk basketbolcu
23 Haziran - Francesca Schiavone, İtalyan tenisçi
30 Haziran - Nourdin Boukhari, Fas ve Hollanda vatandaşı futbolcu
Temmuz
4 Temmuz - Carrie Keagan, Amerikalı oyuncu
6 Temmuz - Pau Gasol, İspanyol basketbolcu
7 Temmuz - Serdar Kulbilge, Türk futbolcu
15 Temmuz - Bruno Mbanangoyé Zita, Gabonlu defans oyuncusu
18 Temmuz - Kristen Bell, Amerikalı oyuncu
19 Temmuz
Xavier Malisse, Belçikalı tenisçi
Alice Renavand, Fransız balerin
20 Temmuz - Gisele Bundchen, Brezilyalı modeli
21 Temmuz - Özgür Can Öney, maNga isimli müzik grubunun davulcusu
23 Temmuz - Michelle Williams, gospel ve R&B şarkıcısı, söz yazarı, oyuncu ve dansçı
25 Temmuz - Antonella Serra Zanetti, İtalyan tenisçi
Ağustos
1 Ağustos - Mancini, Brezilyalı futbolcu
5 Ağustos - Juliana de Aquino, Brezilyalı şarkıcı (ö. 2009)
12 Ağustos - Cenk Yüksel, Türk ses sanatçısı
13 Ağustos - İrina Berejna, Ukraynalı siyasetçi (ö. 2017)
14 Ağustos - Aydın Toscalı, Türk futbolcu
20 Ağustos - Rosalba Pippa (Arisa), İtalyan şarkıcı
24 Ağustos - Rachael Carpani, Avustralyalı oyuncu
27 Ağustos - Begüm Kütük Yaşaroğlu, Türk oyuncu
Eylül
7 Eylül
Emre Belözoğlu, Türk futbolcu
Emir Sevinç, Türk şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
Gabriel Milito, Arjantinli futbolcu
Nigar Cemal, Azerbaycanlı şarkıcı
Javad Nekounam, İranlı eski millî futbolcu ve teknik direktör
Cevad Nekunam, İranlı futbolcu
8 Eylül
Jun Kokubo, Japon eski futbolcu
Slim Thug, Amerikalı rapçi
Mbulaeni Mulaudzi, Güney Afrikalı koşucu (ö. 2014)
9 Eylül
Václav Drobný, Çek eski millî futbolcu (ö. 2012)
Michelle Williams, Amerikalı oyuncu
10 Eylül - Şahin Necefi, İranlı şarkıcı ve söz yazarı
18 Eylül - Ahmed Al-Bahri, Suudi Arabistanlı futbolcu
19 Eylül - Ayşe Tezel, Britanyalı oyuncu
20 Eylül - Euridice Axen, İtalyan oyuncu
21 Eylül - Henriette Mikkelsen, Danimarkalı hentbolcu
23 Eylül - Şahin İmranov, Azeri boksör
25 Eylül
Betül Demir, Türk pop müzik şarkıcısı
Nataša Bekvalac, Sırp pop müzik şarkıcısı
Olivia Molina, İspanyol oyuncu
27 Eylül - Anna Artamonova, Rus voleybolcu
Ekim
6 Ekim
Eser Altın, Türk futbolcu
Moa Gammel, İsveçli oyuncu
Zaida Catalán, İsveçli siyasetçi (ö. 2017)
11 Ekim - Menduh Kızılkula, Türk profesyonel güreşçi
12 Ekim - Andreas Constantinou, Kıbrıslı futbolcu
13 Ekim - Ashanti, Amerikan kayıt sanatçısı, albüm yapımcısı, aktris, dansçı ve manken
14 Ekim
Ben Whishaw, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu
Cansu Dere, Türk oyuncu, eski manken
18 Ekim - Birsen Bekgöz, Türk kısa mesafe koşucusu
21 Ekim - Aslı Altaylar, Türk dizi oyuncusu
24 Ekim - Matthew Amoah, Ganalı millî futbolcu
27 Ekim - Ali Aliyev, Kazak futbolcu
29 Ekim - Ben Foster, Amerikalı faktör
Kasım
1 Kasım - Bilgin Defterli, Türk kadın millî futbolcu
2 Kasım
Diego Lugano, Uruguaylı futbolcu
Kennedy Bakırcıoğlu, Süryani asıllı İsveçli futbolcudur
Mustafa Ceceli, Türk şarkıcı, aranjör, albüm yapımcısı
5 Kasım
Christoph Metzelder, Alman futbolcu
Antonella Del Core, İtalyan voleybolcu
6 Kasım - Mert Nobre, Brezilya asıllı Türk futbolcu
12 Kasım
Benoît Pedretti, Fransız futbolcu
Nur Fettahoğlu, oyuncu
21 Kasım - Angel Long, Britanyalı pornografik oyuncu ve çıplak model
22 Kasım - Vanessa van Arendonk, Hollandalı manken
25 Kasım - Aaron Mokoena, Güney Afrikalı futbolcu
30 Kasım - Cem Adrian, Türk şarkıcı, söz yazarı, yapımcı ve yazar
Aralık
2 Aralık - Benjamin Mako Hill, Debian hacker, araştırmacı, aktivist ve yazar
5 Aralık - Gülden Kayalar, Türk voleybolcu
10 Aralık - Vidyut Jamwal, Hint oyuncu
12 Aralık - Berkant Göktan, Türk millî futbolcu
14 Aralık - Didier Zokora, Fildişi Sahilli futbolcu
15 Aralık - Alexandra Stevenson, Amerikalı profesyonel tenis oyuncusu
18 Aralık
Christina Aguilera, Amerikalı şarkıcı ve güfte yazarı
Kirsty Strain, İskoç oyuncu
20 Aralık- Ashley Cole, İngiliz futbolcu
24 Aralık - Stephen Appiah, Ganalı futbolcu
Tarihi bilinmeyenler
Aydın Polatçı - Türk güreşçi
Bahar Yanılmaz - Türk oyuncu
Başak Mireli - Türk yelkenci
Ölümler
Ocak
14 Ocak - Rachel Fuller Brown, Amerikalı mikrobiyolog ve kimyager (d. 1898)
17 Ocak - Barbara Britton, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
22 Ocak - Eric Burhop, Avustralyalı fizikçi (d. 1911)
29 Ocak - Jimmy Durante, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1893)
Şubat
13 Şubat - David Janssen, Amerikalı oyuncu (d. 1931)
18 Şubat - Gale Robbins, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1921)
19 Şubat - Bon Scott, Avustralyalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1946)
22 Şubat - Oskar Kokoschka, Avusturyalı ressam, şair ve oyun yazarı (d. 1886)
26 Şubat - Ahmed Şukayri, 1. Filistin Kurtuluş Örgütü başkanı (d. 1908)
Mart
1 Mart - Dixie Dean, İngiliz futbolcu (d. 1907)
4 Mart - Manlio Brosio, 4. NATO Genel Sekreteri (d. 1897)
7 Mart - Sara Christian, Amerikalı motor sporları yarışçısı (d. 1918)
9 Mart - Heinz Linge, Alman SS subayı (d. 1913)
13 Mart - Roland Symonette, 1. Bahamalar Başbakanı (d. 1898)
17 Mart - Rafael Paasio, 31. Finlandiya Başbakanı (d. 1903)
18 Mart - Erich Fromm, Almanya doğumlu Amerikalı psikanalist, sosyolog ve filozof (d. 1900)
31 Mart - Jesse Owens, Olimpiyat şampiyonu Amerikalı atlet (d. 1913)
Nisan
9 Nisan - Muhammed Bakır es-Sadr, Iraklı din adamı ve siyasetçi (d. 1935)
14 Nisan - Gianni Rodari, İtalyan Yazar ve gazeteci (d. 1920)
21 Nisan - Aleksandr Oparin, Sovyet biyokimyacı (d. 1894)
24 Nisan - Alejo Carpentier, Kübalı gazeteci ve yazar (d. 1904)
26 Nisan - Cicely Courtneidge, Avustralya doğumlu İngiliz oyuncu (d. 1893)
29 Nisan - Alfred Hitchcock, İngiliz yönetmen (d. 1899)
Mayıs
5 Mayıs - Ferruhru Parsa, İranlı doktor ve siyasetçi (d. 1922)
9 Mayıs - James Alexander George Smith McCartney, 1. Turks ve Caicos Adaları Başbakanı (d. 1945)
11 Mayıs - Dyre Vaa, Norveçli heykeltıraş ve ressam (d. 1903)
14 Mayıs
Carl Ebert, Alman tiyatro oyuncusu ve yönetmeni (d. 1887)
Hugh Griffith, Galli oyuncu (d. 1912)
15 Mayıs - Jóhann Hafstein, 14. İzlanda Başbakanı (d. 1915)
17 Mayıs - Gündüz Kılıç, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1918)
18 Mayıs - Ian Curtis, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı (d. 1956)
27 Mayıs - Gün Sazak, Türk siyasetçi (d. 1932)
Haziran
7 Haziran
Henry Miller, Amerikalı yazar (d. 1891)
Marian Spychalski, 3. Polonya Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (d. 1906)
12 Haziran - Masayoshi Ōhira, 43. Japonya Başbakanı (d. 1910)
16 Haziran - Jacob Talmon, Polonya asıllı İsrailli tarihçi ve siyaset bilimci (d. 1916)
18 Haziran
Kazimierz Kuratowski, Polonyalı matematikçi (d. 1896)
André Leducq, Olimpiyat şampiyonu Fransız bisikletçi (d. 1904)
21 Haziran
Feridun Cemal Erkin, 11. Türkiye Dışişleri Bakanı (d. 1899)
Ahmet Muhip Dıranas, Türk şair ve yazar (d. 1909)
22 Haziran - Dimitrios Parçalidis, Geçici Yunanistan Başbakanı (d. 1905)
28 Haziran - Keijo Liinamaa, 35. Finlandiya Başbakanı (d. 1929)
Temmuz
19 Temmuz - Hans Morgenthau, Alman asıllı Amerikalı akademisyen (d. 1904)
22 Temmuz - Kemal Türkler, Türk sendikacı (d. 1926)
24 Temmuz - Peter Sellers, İngiliz komedyen ve oyuncu (d. 1925)
27 Temmuz - Muhammed Rızâ Pehlevî, Son İran Şahı (d. 1919)
29 Temmuz - Filipp Golikov, Sovyet mareşal (d. 1900)
Ağustos
9 Ağustos - Jacqueline Cochran, Amerikalı pilot ve iş insanı (d. 1906)
19 Ağustos - Otto Frank, Alman asıllı Hollandalı tüccar (d. 1889)
20 Ağustos
Sadi Gülçelik, Türk iş insanı (d. 1930)
Joe Dassin, Fransız şarkıcı ve söz yazarı (d. 1938)
22 Ağustos - Gabriel González Videla, 24. Şili Devlet Başkanı (d. 1898)
26 Ağustos - Tex Avery, Amerikalı yapımcısı ve animatör (d. 1908)
Eylül
3 Eylül - Barbara O'Neil, Amerikalı oyuncu (d. 1910)
8 Eylül - Willard Libby, Nobel ödüllü Amerikalı fiziksel kimyager (d. 1908)
12 Eylül - Lillian Randolph, Amerikalı oyuncu ve ses sanatçısı (d. 1898)
15 Eylül
Hans Schweitzer, Alman sanatçı (d. 1901)
Bill Evans, Amerikalı piyanist ve besteci (d. 1929)
16 Eylül - Jean Piaget, İsviçreli psikolog (d. 1896)
17 Eylül - Anastasio Somoza Debayle, 25. Nikaragua Devlet Başkanı (d. 1925)
18 Eylül - Katherine Anne Porter, İngiliz gazeteci ve yazar (d. 1890)
23 Eylül - Jacobus Johannes Fouché, 3. Güney Afrika Devlet Başkanı (d. 1898)
25 Eylül
Marie Under, Estonyalı şair (d. 1883)
Lewis Milestone, Amerikalı yönetmen (d. 1895)
John Bonham, İngiliz baterist (d. 1948)
Ekim
4 Ekim - Pyotr Maşerov, 19. Beyaz Rusya SSC Başbakanı (d. 1918)
21 Ekim - Hans Asperger, Avusturyalı pediatrist (d. 1906)
26 Ekim - Marcelo Caetano, 101. Portekiz Başbakanı (d. 1906)
27 Ekim - John Van Vleck, Nobel ödüllü Amerikalı fizikçi ve matematikçi (d. 1899)
Kasım
4 Kasım - Kenneth Blackburne, 1. Jamaika Genel Valisi (d. 1907)
19 Kasım - E. J. Bowen, İngiliz fiziksel kimyacı (d. 1898)
29 Kasım - Dorothy Day, Amerikalı gazeteci ve aktivist (d. 1897)
Aralık
2 Aralık - Romain Gary, Fransız yönetmen (d. 1914)
3 Aralık - Oswald Mosley, İngiliz siyasetçi (d. 1896)
4 Aralık - Francisco de Sá Carneiro, 109. Portekiz Başbakanı (d. 1934)
8 Aralık - John Lennon, İngiliz müzisyen (d. 1940)
10 Aralık - Fatma Gevheri Sultan, Osmanlı prensesi (d. 1904)
16 Aralık - Colonel Sanders, Amerikalı iş insanı (d. 1890)
17 Aralık - Şarık Arıyak, Türk diplomat (d. 1930)
18 Aralık - Aleksey Kosıgin, 8. Sovyetler Birliği Başbakanı (d. 1904)
24 Aralık - Karl Dönitz, 3. Nazi Almanyası Cumhurbaşkanı (d. 1891)
25 Aralık - Ahmet Berman, Türk futbolcu (d. 1932)
26 Aralık - Richard Chase, Amerikalı seri katil (d. 1950)
31 Aralık - Raoul Walsh, Amerikalı yönetmen, oyuncu ve senarist (d. 1887)
1980 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik –
Kimya –
Tıp –
Edebiyat –
Barış –
Ekonomi –
|
2311
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1979
|
1979
|
Bu sayfada, 1979 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır.
Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1979'da Türkiye sayfasına bakınız.
Olaylar
1 Ocak - Çin ile Amerika Birleşik Devletleri arasında diplomatik ilişkiler başladı.
7 Ocak - Vietnam ordusu ve desteklediği isyancı güçler, 3 aydır sürdürdükleri askerî harekât sonunda, Kamboçya'nın başkenti Phnom Penh'e girerek, Pol Pot ve Kızıl Kmer iktidarını devirdiler.
16 Ocak - İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi ailesiyle beraber ülkesini terk etti, böylece İran'daki 2500 yıllık monarşi yönetimi sona erdi.
11 Şubat - İran'da İmam Humeyni önderliğinde İran halkı İslam devrimi yaptı.
18 Şubat - Sahra Çölü'nde ilk defa kar yağdı.
22 Şubat - Saint Lucia, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
15 Mart - Türkiye'de CENTO'dan çekildiğini açıkladı.
4 Nisan - Eski Pakistan Başbakanı Zülfikar Ali Butto asılarak idam edildi.
11 Nisan - Tanzanya birlikleri Uganda'nın başkenti Kampala'ya girdi ve İdi Amin'i devirdi.
4 Mayıs - Margaret Thatcher, Birleşik Krallık'ın ilk kadın başbakanı oldu.
19 Temmuz - Nikaragua'da Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi diktatör Somoza Debayle'yi devirdi.
10 Ağustos - Michael Jackson,Off the Wall albümünü yayınladı.
1 Eylül - ABD'nin Pioneer 11 adlı uzay aracı, Satürn'ü ziyaret eden ilk uzay aracı oldu.
5 Ekim - Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Lideri Yaser Arafat Ankara'ya geldi, Türkiye'de açılan, elçilik statüsündeki temsilciliğine Filistin Bayrağı çekildi.
27 Ekim - Saint Vincent ve Grenadinler bağımsızlığını ilan etti.
4 Kasım - İran'da 3000 kişilik radikal bir grup Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliğini basarak, 53'ü Amerikalı olmak üzere 90 kişiyi rehin aldı.
15 Kasım - İstanbul'da bir Yunan şilebiyle çarpışan İndependenta adlı dev Rumen tankeri infilak edip,yanmaya başladı.51 denizci öldü. Yangın bir ay sürdü.İstanbul Boğazı'nda trafik akışı aksadı.96 bin ton ham petrol denize aktı.
28 Kasım - Papa II. Jean Paul Ankara'ya geldi.
12 Aralık - Rodezya'nın adı Zimbabve olarak değişti.
24 Aralık - SSCB Afganistan'ı işgal etti.
31 Aralık - İspanya'da Katalonya Özerk Bölgesi kuruldu.
Tarihi bilinmeyenler
İlk özelleştirme, Birleşik Krallık'ta mevcut iktidar olan Muhafazakâr Parti tarafından gerçekleştirilmiştir.
Pehlevi Hanedanı devrilerek günümüz İran ortaya çıkmıştır.
Doğumlar
Ocak
2 Ocak - Çağla Şikel, manken, oyuncu
9 Ocak - Mehmet Yozgatlı, futbolcu
16 Ocak - Aaliyah, Amerikalı şarkıcı, oyuncu (ö. 2001)
18 Ocak - Cem Bahtiyar, maNga grubunun gitaristi
22 Ocak - Cassio Lincoln, Brezilyalı eski futbolcu
25 Ocak - Saim Batuk, Türk boksör
Şubat
2 Şubat - Fani Halkia, Yunan atlet
1979
Romina Belluscio, Arjantinli sunucu
Mariska, Fin rapçi
Rafael Marquez, Meksikalı futbolcu
21 Şubat - Carly Colón, Puerto Rico'lu profesyonel güreşçi
21 Şubat - Tiziano Ferro, İtalyan pop müziği şarkıcısı
23 Şubat - Lucas Abraham, Arjantinli futbolcu
Mart
8 Mart - Bülent Polat, oyuncu
10 Mart - Alexander Khuon, Alman oyuncu
11 Mart - Joel Madden, Amerikalı Good Charlotte grubunun vokali
19 Mart - Hidayet Türkoğlu, basketbolcu
26 Mart - Manuel Rubey, Avusturyalı oyuncu
Nisan
2 Nisan - Aslı Tandoğan, Türk dizi ve sinema oyuncusu
2 Nisan - Bengü Erden, Türk şarkıcı
8 Nisan - Alexi Laiho, Finlandiyalı solist, gitarist, söz yazarı
10 Nisan - Rachel Corrie, Amerikalı aktivist, barış ve yardım gönüllüsü, Uluslararası Dayanışma Hareketi üyesi (ö. 2003)
12 Nisan
Mateja Kežman, Sırp futbolcu
Ciro Polito, İtalyan futbolcu
19 Nisan - Kate Hudson, yapımcı, yönetmen ve aktris
21 Nisan - Tobias Linderoth, İsveçli futbolcu
14 Nisan- Kerem Tunçeri,Türk Basketbolcu
Mayıs
7 Mayıs - Peter Petráš, Slovak futbolcu
8 Mayıs - Gennaro Sardo, İtalyan futbolcu
17 Mayıs - Max Boublil, Fransız oyuncu
19 Mayıs - Andrea Pirlo, İtalyan futbolcu
26 Mayıs - Mehmet Okur, Türk basketbolcu
30 Mayıs - Berksan, Türk şarkıcı
30 Mayıs - Fabian Ernst, Alman futbolcu
30 Mayıs - Clint Bowyer, Amerikalı yarış pilotu
Haziran
5 Haziran - Pete Wentz, Amerikalı Fall Out Boy grubunun basisti
9 Haziran - Andrew W. Walker, Kanadalı oyuncu
12 Haziran - Evrim Akın, Türk aktris
29 Haziran - Barış Akarsu, Türk şarkıcı, oyuncu (ö. 2007)
Temmuz
2 Temmuz - Rebecca Mader, İngiliz oyuncu
4 Temmuz - Takashi Ono, Japon futbolcu
21 Temmuz - Özgür Can Öney maNga grubunun davulcusu
23 Temmuz - Mehmet Akif Alakurt, model, aktör
26 Temmuz
Engin Altan Düzyatan, Türk oyuncu
Rona Kenan, İsrailli şarkıcı
Ağustos
13 Ağustos - Bledi Shkëmbi, Arnavut futbolcu
15 Ağustos - Cassandra Lynn, Amerikalı model (ö. 2014)
16 Ağustos - Halil Sezai Paracıkoğlu, Tiyatro ve sinema oyuncusu, müzisyen, söz yazarı, besteci
20 Ağustos - Şebnem Bozoklu, Türk oyuncu
23 Ağustos - Güçlü Soydemir, Türk şarkıcı, besteci, yönetmen
26 Ağustos - Yağmur Sarıgül, Türk besteci ve maNga grubun elektro gitaristi
Eylül
1 Eylül - Tim Kennedy, Amerikalı profesyonel karma dövüş sanatçısı
3 Eylül -
Başak Şengül, Türk haber sunucusu
Yuri Ebihara, Japon model ve aktör
7 Eylül
Mehmet Ali Nuroğlu, Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
Ersin Güreler, Türk eski futbolcu
Owen Pallett, Kanadalı besteci, çalgıcı ve şarkıcı
Murat Karakoç, Türk futbolcu
8 Eylül
Susana Rivadeneira, Ekvadorlu model
Pink, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
Medine Saduakasova, Kazak şarkıcı
Péter Lékó, Macar satranç oyuncusu
9 Eylül
Nikki DeLoach, Amerikalı oyuncu ve performans şarkıcısı
Gökçe, Türk şarkıcı ve şarkı yazarı
11 Eylül - David Pizarro, Şilili futbolcu
11 Eylül - Éric Abidal, Fransız futbolcu
27 Eylül - Aslı Güngör, Türk şarkıcı
29 Eylül - Orhan Ak, Türk futbolcu
30 Eylül - Primož Kozmus, Slovenyalı atlet
27 Eylül - Raúl González, İspanyol futbolcu
Ekim
1 Ekim - Florin Salam, Rumen manele şarkıcısı
8 Ekim - Kristanna Loken, Amerikalı aktris
14 Ekim - Timur Rodriguez, Azeri asıllı Rus şarkıcı, aktör ve şovmen
17 Ekim - Kimi Räikkönen, Finlandiyalı Formula 1 pilotu
19 Ekim - Özgün Uğurlu, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı ve aranjör
22 Ekim - Deivid, Brezilyalı futbolcu
31 Ekim - Simão Sabrosa, Portekizli futbolcu
Kasım
7 Kasım - Ayako Fujitani, Japon yazar ve aktris
16 Kasım - Edu Albácar, İspanyol futbolcu
21 Kasım - Alihan Kuriş, Türk din adamı, mimar, Süleymancılar'ın lideri
21 Kasım - Vincenzo Iaquinta, İtalyan futbolcu
23 Kasım - Nihat Kahveci, Türk futbolcu
29 Kasım - Gökhan Özen, Türk şarkıcı
30 Kasım - Yao Aziawonou, Togolu futbolcu
Aralık
22 Aralık - Kim Herold, Fin şarkıcı
25 Aralık - Ferman Akgül, maNga grubunun solisti
29 Aralık - Alfonso Bassave, İspanyol oyuncu
Ölümler
1 Şubat - Abdi İpekçi, Milliyet Gazetesi Genel Yayın Müdürü ve Başyazarı (d. 1929)
7 Şubat - Josef Mengele, Alman Nazi doktor (d. 1911)
29 Nisan - Muhsin Ertuğrul, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1892)
1 Mayıs - Morteza Motahhari, İranlı bilgin, siyasetçi (d. 1920)
11 Haziran - John Wayne, Amerikalı aktör (d. 1907)
16 Haziran - Ayhan Işık, Türk sinema oyuncusu (d. 1929)
10 Eylül
Agostinho Neto, Angolalı yazar, bağımsızlık önderi, ilk Devlet Başkanı
Cuma Tak, PKK kurucularından Kürt militan (d. 1956)
23 Kasım - Merle Oberon, film oyuncusu (d. 1911)
13 Aralık - Behçet Necatigil, Türk şair (d. 1916)
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Ahmed Zahir, Afgan müzisyen (d. 1949)
Tōyō Miyatake, Japon asıllı Amerikalı fotoğrafçı (d. 1895)
|
2312
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1978
|
1978
|
Bu sayfada, 1978 yılında dünyadaki uluslararası önemi olan olaylarla, bu yılda doğan ve ölen kişiler yer alır.
Türkiye'de yaşanan olaylarla ilgili 1978'de Türkiye sayfasına bakınız.
Olaylar
1 Ocak - Hindistan havayollarına ait Boeing 747 tipi bir yolcu uçağı, Mumbai açıklarında havada infilak ederek denize çakıldı; 213 kişi öldü.
15 Şubat - Bakanlar Kurulunca, ülkenin döviz sıkıntısını hafifletmek için yurt dışına yapılan turistik gezilerin en az 2 yılda bir yapılabileceği kararlaştırıldı.
10 Mart - 1978 tarihli Nükleer Yayılmanın Önlenmesi Yasası yürürlüğe girdi.
16 Mart - Eski İtalya Başbakanı Aldo Moro, Roma'da Kızıl Tugaylar tarafından kaçırıldı.
18 Nisan - Amerika Birleşik Devletleri Senatosu, Panama Kanalı'nın 31 Aralık 1999'a kadar Panama denetimine bırakılmasını kabul etti.
20 Nisan - Normal rotasından sapan bir Güney Kore yolcu uçağı, bir Sovyetler Birliği jeti tarafından ateş açılarak, zorla Murmansk'a indirildi.
9 Mayıs - Kızıl Tugaylar tarafından kaçırılmış olan eski İtalya Başbakanı Aldo Moro'nun cesedi Roma'da park edilmiş bir arabada bulundu.
23 Mayıs - Türkiye, İmralı Cezaevi'nden kaçan Billy Hayes'in yazdığı romandan uyarlanarak sinemaya aktarılan Geceyarısı Ekspresi filmini protesto etti.
2 Haziran - Madrid'de ASALA'nın düzenlediği saldırı sonucunda, Türkiye'nin Madrid Büyükelçisi Zeki Kuneralp'in makam arabasında bulunan eşi Necla Kuneralp, emekli Büyükelçi Beşir Balcıoğlu ve şoförü öldüler. Büyükelçi araçta bulunmadığı için kurtuldu.
24 Haziran - Yemen Arap Cumhuriyeti Başkanı Ghashmi bombayla öldürüldü
25 Temmuz - Amerika Birleşik Devletleri Senatosu, Türkiye'ye uygulanan silah ambargosunu, uzun tartışmalardan sonra şartlı olarak kaldırılmaya karar verdi.
1 Ekim - Büyük Okyanus'taki Tuvalu, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
16 Ekim - Kraków Başpiskoposu Karol Wojtyla II. Jean Paul adıyla Papa seçildi. Tarihteki ilk Slav asıllı ve 400 yıl sonra İtalyan asıllı olmayan ilk papa olarak göreve başladı.
3 Kasım - Karayip Denizi'ndeki Dominika, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
18 Kasım - Guyana'da Jim Jones önderliğindeki People's Temple tarikatına mensup 909 kişi siyanür ile toplu intihar eylemi gerçekleştirdi.
27 Aralık - İspanya'da düzenlenen anayasa referandumuyla, 40 yıl süren diktatörlükten sonra demokrasiye geçildi.
29 Aralık - Almanya Nasosyalist İşçi Partisi başkanı Germann Hoffman kaldığı otel odasında uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti
Kesin tarihi bilinmeyenler
PKK'nın kuruluşu
Doğumlar
Ocak
2 Ocak - Eduard Memmedov, Azeri dövüşçü
4 Ocak - Marcello Bravo, Avusturyalı porno aktörü
9 Ocak - Gennaro Gattuso, İtalyan futbolcu
21 Ocak - Rachael Bland, Galli gazeteci (ö. 2018)
28 Ocak - Gianluigi Buffon, İtalyan futbolcu
Şubat
4 Şubat - Ömer Onan, Türk basketbolcu
7 Şubat - Marina Kislova, Rus sprinter
8 Şubat - Gökhan Tepe, Türk pop müzik sanatçısı.
16 Şubat - Tia Hellebaut, Belçikalı atlet
17 Şubat - Mira Bartuschek, Alman oyuncu
19 Şubat - Alioum Saidou, Kamerunlu futbolcu
Mart
1 Mart - Jensen Ackles, Amerikalı oyuncu
9 Mart - Lucas Neill, Avustralyalı futbolcu
11 Mart -Didier Drogba, Fildişi Sahilli futbolcu
11 Mart - Hayko Cepkin, Ermeni asıllı Türk rock şarkıcısı
19 Mart - Lenka, Avustralyalı şarkıcı
27 Mart - Marius Bakken, Norveçli atlet
31 Mart
Jérôme Rothen, Fransız futbolcu
Stephen Clemence, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
Nisan
7 Nisan - Duncan James, İngiliz şarkıcı
9 Nisan - Cameron Cartio,İranlı şarkıcı
12 Nisan - Svetlana Lapina, Rus yüksek atlamacı
13 Nisan - Carles Puyol, İspanyol futbolcu
23 Nisan - Julie Delarme, Fransız oyuncu
25 Nisan - Malali Cuya, Afganistanlı aktivist
27 Nisan - Neslihan Yeşilyurt, Türk yönetmen
30 Nisan - Simone Barone, İtalyan futbolcu
Mayıs
1 Mayıs - Orhan Ölmez, Türk şarkıcı.
2 Mayıs - Kumail Nanjiani, Pakistanlı oyuncu
5 Mayıs - Leandro Cufré, Arjantinli futbolcu
8 Mayıs - Lucio, Brezilyalı futbolcu
11 Mayıs - Perttu Kivilaakso, Fin çellist
20 Mayıs - Sophie Alexander, Meksikalı oyuncu
Haziran
7 Haziran - Marc Wagemakers, Belçikalı futbolcu
13 Haziran
Richard Kingston, Ganalı futbolcu
Laura Farris, Britanyalı siyasetçi
18 Haziran - Sarah Adler, Fransız oyuncu
19 Haziran - Dirk Nowitzki, Alman basketbolcu
21 Haziran - Cristiano Lupatelli, İtalyan futbolcu
29 Haziran - Nicole Scherzinger, Şarkıcı,Söz Yazarı,Dansçı
Temmuz
1 Temmuz - Edgardo Abdala, Şilili futbolcu
5 Temmuz - İsmail YK, Türk şarkıcı
8 Temmuz - Erin Morgenstern, Amerikalı yazar
20 Temmuz - Pierre Vogel, Alman vaiz
Ağustos
2 Ağustos
Marcello Macchia, İtalyan oyuncu
Hilda Péter, Rumen oyuncu
5 Ağustos - Rita Faltoyano, Macar porno yıldızı
8 Ağustos - Louis Saha, Fransız futbolcu
8 Ağustos - Ebru Yaşar, Türk şarkıcı
9 Ağustos - Audrey Tautou, Fransız oyuncu
16 Ağustos - Serdar Tuncer, Türk şair, sunucu.
17 Ağustos - Sagopa Kajmer, Türk rap sanatçısı
23 Ağustos- Kobe Bryant, Amerikalı Basketbolcu (ö. 2020)
30 Ağustos - Marie Denarnaud, Fransız oyuncu
31 Ağustos - Michael Erwin, Amerikalı oyuncu
Eylül
7 Eylül
Masakazu Senuma, Japon futbolcu
Devon Sawa, Kanadalı aktör ve seslendirme sanatçısı
8 Eylül
Alicia Rhodes, Britanyalı porno yıldızı
Lucilla Agosti, İtalyan radyo sunucusu
Masahiro Koga, Japon eski futbolcu
9 Eylül - Arzu Şahin, Türk halk müziği sanatçısı
15 Eylül - Eidur Gudjohnsen, İzlandalı futbolcu
22 Eylül - Harry Kewell, Avustralyalı futbolcu
25 Eylül - Janina Depping, Alman yarış pilotu (ö. 2013)
Ekim
3 Ekim
Claudio Pizarro, Perulu futbolcu
Gerald Asamoah, Alman futbolcu
12 Ekim - Felix Klare, Alman oyuncu
Kasım
1 Kasım - Selma Ergeç, Türk oyuncu
4 Kasım - İlke Hatipoğlu, Redd grubu klavyecisi, besteci, iç mimar
7 Kasım - Rio Ferdinand, İngiliz futbolcu
22 Kasım - Francis Obikwelu, Nijeryalı atlet
Aralık
3 Aralık - Ri Song Hui, Kuzey Koreli halterci
8 Aralık - Ian Somerhalder, Amerikalı oyuncu, model ve yapımcı
10 Aralık
Anna Jesień, Polonyalı atlet
Željko Vasić, Hırvat şarkıcı
13 Aralık - Okan Yalabık, Türk oyuncu
20 Aralık - Geremi Njitap, Kamerunlu futbolcu
24 Aralık - Yıldıray Baştürk, Türk futbolcu
25 Aralık - Tuomas Holopainen, Fin müzisyen
27 Aralık - Pelin Batu, Türk oyuncu ve tarihçi
28 Aralık - Özgü Namal, Türk oyuncu
30 Aralık - Zbigniew Robert Promiński, Polonyalı baterist
Günü bilinmiyor - Cenk Enes Özer, Türk yazar
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Selma Ergeç, Türk oyuncu ve manken.
Lale Yavaş, Türk kökenli İsviçreli oyuncu
Güvenç Dağüstün, Türk opera sanatçısı.
Tina Malia, Colorado doğumlu vokalist, piyanist, gitarist ve bestekâr.
Ölümler
6 Ocak - Burt Munro, Yeni Zelandalı motosiklet yarışçısı (d. 25 Mart 1899)
11 Mart - Bedrettin Cömert, suikast sonucu öldürüldü
24 Mart - Doğan Öz, suikast sonucu öldürüldü
17 Nisan - Hamit Fendoğlu, suikast sonucu öldürüldü
1 Mayıs - Aram İlyiç Haçaturyan, Ermeni besteci (d. 1903)
23 Temmuz - Kamil Tolon, Türk girişimci, sanayici ve mucit
22 Ağustos - Ignazio Silone, İtalyan yazar (d. 1 Mayıs 1900)
5 Eylül - Prof. Dr. Ahmet Özel, Türk siyasetçi (d. 1910).
8 Eylül - Tarık Levendoğlu, Türk sahne tasarımcısı, tiyatro yönetmeni, tiyatro eğitmeni, çevirmen ve fresk ressamı (d. 1913)
27 Eylül - Orgeneral Muhittin Önür, Türk asker. (d. 1903)
20 Ekim - Bedri Karafakıoğlu, suikast sonucu öldürüldü (d. 1915)
Gün ve ay bilinmeyenler
Charles Kalms, İngiliz perakendeci
|
2314
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/19.%20y%C3%BCzy%C4%B1l
|
19. yüzyıl
|
19. yüzyıl, miladi takvime göre 1 Ocak 1801 ile 31 Aralık 1900 günleri arasındaki zaman dilimi olarak kabul edilir.
Portekiz, Osmanlı ve Çin İmparatorluğu çökmeye başlamış, Babür ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu da son bulmuştur.
Napolyon Savaşları’ndan sonra, Britanya İmparatorluğu, dünya nüfusunun dörtte biri, yüz ölçümünün üçte birine hakim olarak dünyanın önder gücü haline gelmiştir. "Pax Britannica" (Britanya barışı) döneminde, korsanlara karşı ciddi tedbirleri ile dünyada ticaretin teşvikini sağlamıştır. 19. yüzyıl aynı zamanda yeni icat ve keşiflerle beraber pozitif bilimlerde ciddi atılımlara sahne olmuştur. Tıp, matematik, fizik, kimya, biyoloji, elektrik ve metalurji gibi alanlarda gelecek yüzyılın hızlı gelişen teknolojik yeniliklerinin temelleri atılmıştır.
Demiryolları taşımacılığının başlamasıyla gelen sanayi devrimiyle beraber birçok ülkede kentleşme hareketleri başlamıştır ve dünyadaki birçok büyük şehrin nüfusu, bu dönemde bir milyonun üstüne çıkmıştır. Bunda tıp alanındaki gelişmeler de etkili olmuştur. Dünyanın kalan keşfedilmemiş bölgeleri (Antarktika ve Arktika’nın ulaşılması zor yerleri hariç) keşfedilmiştir ve 1890larda dünyanın hassas ve detaylı bir haritasının ortaya konmasına vesile olmuştur.
Bu yüzyıl köleliğin hızlı bir düşüş yaşamasına neden olmuştur. Haiti köle ayaklanmasını takiben Britanya İmparatorluğu, denizlerdeki egemenliğini kullanarak dünya çapındaki köle ticaretini durdurmaya çalışmıştır. Britanya 1834’te, Amerika Birleşik Devletleri, iç savaşı takiben 1865’te, Brezilya ise 1888’de köleliği kaldırmıştır. Aynı şekilde Rusya da topraklarında köleliğe son vermiştir.
Dönemler
Sanayi Devrimi
İngiliz naipliği, Victoria devri (Britanya İmparatorluğu)
Restorasyon (Fransa), Temmuz Monarşisi, İkinci Cumhuriyet (Fransa), İkinci İmparatorluk (Fransa), Üçüncü Cumhuriyet (Fransa)
Edo dönemi
Tanzimat
Olaylar
1800'ler
1802 - Victor Hugo'nun doğumu
1804 - Cezzar Ahmed Paşa'nın ölümü
1804 - Napolyon kendini imparator ilan etti
1807 - Kabakçı Mustafa İsyanı
1809 - Kale-i Sultaniye Antlaşması imzalandı
1810'lar
1812 - 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nın sonu Bükreş Antlaşması'nın imzalanması
1812 - Babanzade Ahmet Paşa İsyanı
1812 - Charles Dickens'ın doğumu
1816 - Napoli krallığı yıkıldı
1820'ler
1821 - Yunanistan isyanlar sonucu bağımsız oldu
1827 - Navarin Olayı
1830'lar
1830 - Fransızlar Cezayir'i Osmanlılardan aldı.
1830 - Yunanistan'ın bağımsızlığı tanındı.
1839 - Tanzimât döneminin başlangıçı.
1840'lar
1846 - Neptün gezegeni bulundu.
1850'ler
1853 - Kırım Savaşı
1856 - Paris Antlaşması
1859 - Toskana dukalığı yıkıldı
1860'lar
Çerkes Sürgünü (21 Mayıs 1864)
Anton Çehov doğdu
1870'ler
1871 - Şeyh Şamil'in ölümü
1871 - Paris'teki işçi faciasıyla 20.000 insan hayatını kaybetti
1876 - Tanzimat döneminin bitişi.
1880'ler
1881 - Mustafa Kemal Atatürk doğdu.
1882 - İngilizler, Mısır'ı işgal etti.
1884 - Mithat Paşa idam edildi.
1890'lar
1897 - Osmanlı-Yunan Savaşı
Önemli kişiler
Siyaset ve ordu
II. Abdülhamid, Osmanlı padişahı
Susan B. Anthony, Amerikalı kadın hakları savunucusu
Otto von Bismarck, Almanya şansölyesi
John C. Calhoun, Amerikalı senatör
Henry Clay, Amerikalı devlet adamı, "büyük uzlaştırıcı"
Jefferson Davis, Amerika Konfedere Devletleri'nin başkanı.
Benjamin Disraeli, roman yazarı ve politikacı
Frederick Douglass, Amerikalı köle hakları savunucusu
VII. Ferdinand, İspanya Kralı
Joseph Fouché, Fransız politikacı
John C. Frémont, kaşif, Kaliforniya valisi
Giuseppe Garibaldi, İtalyan siyasi birleşmesinin lideri
II. Isabella, İspanya Kraliçesi
Gojong (Joseon), Kore imparatoru
William Lloyd Garrison, Amerikalı köle hakları savunucusu
William Ewart Gladstone, Büyük Britanya başbakanı
Ulysses S. Grant, Amerikalı general ve devlet başkanı
George Hearst, Amerikalı senatör ve William Randolph Hearst'ün babası
Theodor Herzl, modern siyonizmin kurucusu, Yahudi devleti kurma fikrini ortaya atan kişi
Andrew Jackson, Amerikalı general ve devlet başkanı
Thomas Jefferson, ABD başkanı
I. Franz Joseph, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu İmparatoru
Lajos Kossuth, Macar valisi, bağımsızlık savaşı lideri
Robert E. Lee, Amerika Konfedere Devletleri generali
Abraham Lincoln, ABD başkanı, iç savaş lideri
Sir John A. Macdonald, Kanada'nın ilk başbakanı
Mutsuhito, Japon İmparatoru
II. Mahmud, Osmanlı padişahı
Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Mısır valisi
Klemens von Metternich, Avusturya şansölyesi
Napolyon Bonapart, konsül ve Fransa imparatoru
III. Napolyon, Fransa imparatoru
Cecil Rhodes, Rodezya’nın temellerini atan kişi ve De Beers elmas firmasının kurucusu.
Theodore Roosevelt, mucit, doğa bilimci ve 20. yüzyıl ABD başkanlarından
William Tecumseh Sherman, Amerikan İç Savaşı'nda Amerikalı general.
Leland Stanford, Kaliforniya valisi, senatör, iş insanı
István Széchenyi, aristokrat, Macar reform hareketinin lideri
Charles Maurice de Talleyrand, Fransız politikacı
Harriet Tubman, Afrika-Amerika köle hakları savunucusu, Underground Railroad’da önemli bir rol oynamıştır.
William M. Tweed, Patron Tweed, New York'un önde gelen politikacılarından ve Tamanny Hall’un başı
Victoria, Birleşik Krallık kraliçesi
Hong Xiuquan, Taiping Ayaklanması önderi
Tokugawa Yoshinobu, Japon shogun (son shogun)
Oturan Boğa, Lakota liderlerinden
(Libertadores), Latin Amerikalı özgürlük savaşçıları
Simón Bolívar (Venezuela, Kolombiya, Panama, Ekvaador, Peru ve Bolivya)
José de San Martín (Arjantin, Şili ve Peru)
I. Pedro (Brezilya)
Bernardo O'Higgins (Şili, Peru)
José Miguel Carrera (Şili)
José Gervasio Artigas (Uruguay)
Antonio José de Sucre (Venezuela, Ekvador and Bolivya)
Ramon Castilla (Peru)
Din ve felsefe
Friedrich Engels, Alman komünizm'in kurucusu
Ayya Vaikundar, Ayyavazhi inanışının ilk adımlarını atan kişi.
Bahá'u'lláh, İranlı, Bahailik'in kurucusu
Mikhail Bakunin, anarşist
William Booth, sosyal reformist, kurtuluş ordusu (Salvation Army)’nun kurucusu
Auguste Comte, düşünür
Mary Baker Eddy, dini lider, Hristiyan bilimi (Christian Science)'ın kurucusu
Georg Wilhelm Friedrich Hegel, düşünür
Søren Kierkegaard, düşünür
Karl Marx, politika düşünürü
John Stuart Mill, düşünür
William Morris, sosyal reformist
Friedrich Nietzsche, düşünür
Nikolai (Nicholas), Japonya'da ortodoks dini lider
Sri Ramakrishna, Hindu aziz
Claude Henri de Rouvroy, Comte de Saint-Simon, Fransız sosyalizminin kurucusu
Arthur Schopenhauer, düşünür
Joseph Smith, Jr. ve Brigham Young, mormonizmin kurucuları
Ellen White, dini lider, yedinci gün adventist kilisesinin kurucularından.
Bilim
Ferdinand de Saussure, dilbilimci
Friedrich Engels, doğa bilimci, filozof
Amedeo Avogadro, fizikçi
Johann Jakob Balmer, matematikçi, fizikçi
Henri Becquerel, fizikçi
Alexander Graham Bell, mucit
Ludwig Boltzmann, fizikçi
János Bolyai, matematikçi
Louis Braille, körler alfabesinin mucidi
Robert Bunsen, kimyager
Marie Curie, fizikçi, kimyager
Pierre Curie, fizikçi
Gottlieb Daimler, mühendis, endüstriyel tasarımcı
Charles Darwin, doğa bilimci
Christian Doppler, fizikçi, matematikçi
Thomas Edison, mucit
Michael Faraday, bilim insanı
Léon Foucault, fizikçi
Gottlob Frege, matematikçi, filozof
Sigmund Freud, psikoanalizin kurucusu
Carl Friedrich Gauss, matematikçi, fizikçi, gök bilimci
Josiah Willard Gibbs, fizikçi
Ernst Haeckel, biyolog
Heinrich Hertz, fizikçi
Alexander von Humboldt, doğa bilimci, kaşif
Nikolai Lobachevsky, matematikçi
William Thomson, Lord Kelvin, fizikçi
Robert Koch, fizikçi, bakteriyolog
Justus von Liebig, kimyager
Wilhelm Maybach, otomobil mühendis, endüstriyel tasarımcı
James Clerk Maxwell, fizikçi
Gregor Mendel, biyolog
Dmitri Mendeleev, kimyager
Samuel Morey, mucit
Alfred Nobel, kimyager, mühendis, mucit
Louis Pasteur, mikrobiyolog ve kimyager
Bernhard Riemann, matematikçi
William Emerson Ritter, biyolog
Santiago Ramón y Cajal, biyolog
Nikola Tesla, mucit
Karl Weierstrass, matematikçi
Edebiyat
Leopoldo Alas
Hans Christian Andersen
Machado de Assis
Jane Austen
Gertrudis Gómez de Avellaneda
Honoré de Balzac
Charles Baudelaire
Gustavo Adolfo Bécquer
Elizabeth Barret Browning
Anne Brontë
Charlotte Brontë
Emily Brontë
Lord Byron
Georg Büchner
Rosalía de Castro
Anton Çehov
François-René de Chateaubriand
Kate Chopin
Samuel Taylor Coleridge
James Fenimore Cooper
Stephen Crane
Eduard Douwes Dekker
Charles Dickens
Emily Dickinson
Dostoyevski
Arthur Conan Doyle
Alexandre Dumas
George Eliot
Ralph Waldo Emerson
Gustave Flaubert
Margaret Fuller
Elizabeth Gaskell
Johann Wolfgang von Goethe
Nikolai Gogol
Juana Manuela Gorriti
Grimm kardeşler
Henry Rider Haggard
Thomas Hardy
Francis Bret Harte
Nathaniel Hawthorne
Friedrich Hölderlin
Heinrich Heine
Victor Hugo
Henrik Ibsen
Washington Irving
Henry James
John Keats
Caroline Kirkland
Jules Laforgue
Giacomo Leopardi
Alessandro Manzoni
Stéphane Mallarmé
José Martí
Clorinda Matto de Turner
Herman Melville
Friedrich Nietzsche
Edgar Allan Poe
Manuel González Prada
Aleksandr Pushkin
Arthur Rimbaud
John Ruskin
George Sand (Amandine-Aurore-Lucile Dupin)
Walter Scott
Percy Shelley
Mary Shelley
Stendhal (Marie-Henri Beyle)
Robert Louis Stevenson
Bram Stoker
Harriet Beecher Stowe
Alfred, Lord Tennyson
Henry Thoreau
Lev Tolstoy
Mark Twain
Paul Verlaine
Giovanni Verga
Jules Verne
Lew Wallace
HG Wells
Walt Whitman
Oscar Wilde
William Wordsworth
Émile Zola
José Zorrilla
Müzik
Ludwig van Beethoven
Hector Berlioz
Georges Bizet
Arnold Bocklin
Alexander Borodin
Johannes Brahms
Anton Bruckner
Frédéric Chopin
Claude Debussy
Antonín Dvořák
Edvard Grieg
Scott Joplin
Gustav Mahler
Franz Liszt
Felix Mendelssohn
Modest Mussorgsky
Jacques Offenbach
Niccolò Paganini
Camille Saint-Saëns
Antonio Salieri
Franz Schubert
Robert Schumann
Gilbert and Sullivan
Peter İlyiç Çaykovski
Giuseppe Verdi
Richard Wagner
Görsel sanatlar (resim, heykel)
Albert Bierstadt
William Blake
Mary Cassatt
Camille Claudel
Paul Cezanne
Frederic Edwin Church
Thomas Cole
John Constable
Camille Corot
Gustave Courbet
Honoré Daumier
Edgar Degas
Eugène Delacroix
Thomas Eakins
Caspar David Friedrich
Paul Gauguin
Théodore Géricault
Vincent van Gogh
Ando Hiroshige
Hokusai
Winslow Homer
Jean Auguste Dominique Ingres
Édouard Manet
Claude Monet
Gustave Moreau
Berthe Morisot
Edvard Munch
Camille Pissarro
Pierre-Auguste Renoir
Auguste Rodin
Albert Pinkham Ryder
John Singer Sargent
Georges Seurat
Henri de Toulouse-Lautrec
Joseph Mallord William Turner
James McNeil Whistler
Tsukioka Yoshitoshi
İş Dünyası
John Jacob Astor III, emlakçı
Andrew Carnegie, sanayici, hayırsever
Jay Cooke, finans
Henry Clay Frick, sanayici, sanat koleksiyoncusu
Jay Gould, Demiryolu müteahhidi
Meyer Guggenheim, aile reisi, maden
Daniel Guggenheim (bakır)
E. H. Harriman, demiryolları
Henry O. Havemeyer (şeker), sanat koleksiyoncusu
George Hearst, altın
James J. Hill (demiryolları)
Andrew W. Mellon, sanayici, hayırsever, sanat koleksiyoncusu
J.P. Morgan, banker, sanat koleksiyoncusu
George Mortimer Pullman (demiryolları)
Charles Pratt, petrol, Pratt Institute’un kurucusu
John D. Rockefeller, petrol, sanayi imparatoru
Levi Strauss, tekstil
Cornelius Vanderbilt, demiryolları, gemi taşımacılığı
Kaynakça
|
2315
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1913
|
1913
|
Olaylar
23 Ocak - Bâb-ı Âli Baskını ile İttihat ve Terakki yönetime el koydu.
30 Mayıs - Balkan devletleriyle Osmanlı İmparatorluğu arasında Londra Antlaşması imzalandı.
11 Haziran - Sadrazam Mahmut Şevket Paşa suikast sonucu öldürüldü.
29 Eylül - Balkan Savaşları sonunda Bulgaristan ile Osmanlı İmparatorluğu İstanbul Antlaşması imzalandı.
14 Kasım - II. Balkan Savaşı'ndan sonra, Yunanistan Krallığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasında Atina Antlaşması imzalandı.
17 Kasım - Panama Kanalı'ndan ilk gemi geçiş yaptı
29 Ekim - Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti yıkıldı
Doğumlar
Ocak
9 Ocak - Richard M. Nixon, ABD'nin 37. başkanı (d. 1994)
16 Ocak - Edoardo Detti, İtalyan bir mimar ve şehir planlamacısı (ö. 1984)
Şubat
Mart
1 Mart - Ralph Ellison, Afrikalı-Amerikalı yazar.
22 Mart - Sabiha Gökçen, pilot ve yazar (ö. 2001)
23 Mart - Abidin Dino, Türk ressam, karikatürist, yazar, film yönetmeni. (ö. 1993)
26 Mart - Paul Erdös, Macar matematikçi.
Nisan
2 Mayıs - Robert Charles Zaehner, İngiliz din tarihçisi ve eğitimci
Mayıs
2 Mayıs - Aydın Sayılı, Ord. Prof. Dr., Türk bilim insanı (ö. 1993),
20 Mayıs - William Redington Hewlett, Amerikan iş insanı ve Hewlett-Packard'ın kurucusu (ö. 2001)
Haziran
Temmuz
14 Temmuz - Gerald Ford, ABD eski başkanı (ö. 2006)
Ağustos
Eylül
4 Eylül - Kenzō Tange, dünyaca ünlü Japonya kökenli bir mimar (ö. 2005)
6 Eylül - Leônidas, Brezilyalı futbolcu (ö. 2004)
7 Eylül - Oswald Szemerényi, Macar asıllı dilbilimci (ö. 1996)
9 Eylül - Tarık Levendoğlu, Türk sahne tasarımcısı, tiyatro yönetmeni, tiyatro eğitmeni, çevirmen ve fresk ressamı (ö. 1978)
12 Eylül - Jesse Owens, Amerikalı atlet
13 Ağustos
Rita Johnson, Amerikalı oyuncu (ö. 1965)
Makarios, Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı (ö. 1977)
25 Eylül - Şarl Helu, Lübnanlı devlet adamı (ö. 2001)
27 Eylül - Albert Ellis, Amerikalı psikoterapist (ö. 2007)
Ekim
22 Ekim - Robert Capa, Macar asıllı Amerikalı fotoğrafçı (ö. 1954)
22 Ekim - Bao Dai, Vietnam imparatoru (ö. 1997)
Kasım
7 Kasım - Albert Camus, Fransız yazar
27 Kasım - Alfredo Bai, İtalyan heykeltıraş (ö. 1980)
Aralık
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Leman Cevat Tomsu, Türkiye'nin ilk kadın mimarı (ö. 1988)
Şeref Görkey, futbolcu ve teknik direktör
Muharrem Ertaş, Türk halk ozanı (ö. 1984)
Ali el-Verdi, Iraklı sosyal bilimci (ö. 1995)
Venanzo Crocetti, İtalyan heykeltıraş
Ölümler
4 Ocak - Alfred Graf von Schlieffen, Alman general
7 Kasım - Alfred Russel Wallace, Britanyalı toplum ve doğa bilimci, antropolog ve biyolog (d. 1823).
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
José Ruiz y Blasco, İspanyol ressam (d. 1838)
1913 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik –
Kimya –
Tıp –
Edebiyat –
Barış –
|
2316
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1915
|
1915
|
Olaylar
13 Ocak - Avezzano'da (İtalya) deprem: 29.800 kişi öldü.
15 Ocak - Saphir adındaki Fransız denizaltısı Köseburnu önünde batırıldı.
19 Ocak - Zeplinlerin kullanıldığı ilk hava saldırısı Almanya tarafından Birleşik Krallık'a yapıldı.
17 Şubat - Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis muharebe gemileri, savunmaya katılmak üzere Nara'ya geldi.
18 Mart - Çanakkale Savaşı başladı.
25 Nisan - Çanakkale cephesinde Kara Muharebeleri başladı.
6 Mayıs - Rus orduları Van'a girdi.
27 Mayıs - 1915'te geçici tehcir yasası yürürlüğe girdi.
20 Aralık - Çanakkale'nin Gelibolu Yarımadası'nı ele geçiremeyen İngiliz ve Fransız birlikleri geri çekildi.
Nobel Ödülleri
Fizik – William Henry Bragg ve William Lawrence Bragg
Kimya- Richard Willstätter
Tıp – verilmedi
Edebiyat – Romain Rolland
Barış – verilmedi
Doğumlar
1 Şubat
Stanley Matthews, İngiliz futbolcu (ö. 2000)
Alicia Rhett, Amerikalı oyuncu ve ressam (ö. 2014)
13 Mart - Melih Cevdet Anday, (ö. 28 Kasım 2002) Türk şair; tiyatro oyunu, roman, deneme, makale yazarı.
16 Mart - Haldun Taner, Türk yazar (ö. 1986)
18 Mart - Fatma Refet Angın, (ö. 30 Ocak 2010) Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk kadın öğretmenlerinden.
4 Nisan - Lars Ahlin, İsveçli yazar (ö. 1997)
20 Nisan - Evelyn Scott, Amerikalı oyuncu (ö. 2002)
2 Mayıs - Van Alexander, Amerikalı caz müzisyeni ve bestecisi (ö. 2015)
9 Haziran - Les Paul, Amerikalı müzisyen (ö. 2009)
23 Haziran - Jane Hamilton Hall, Amerikalı fizikçi (ö. 1981)
23 Ekim - Bedri Karafakıoğlu, Türk akademisyen. (ö. 20 Ekim 1978)
7 Aralık - Guido Zappa, İtalyan matematikçi (ö. 2015)
20 Aralık - Aziz Nesin, Türk mizah yazarı (ö. 1995)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Hamiyet Yüceses, Türk Sanat Müziği'nin en önemli seslerinden. (ö. 1996)
Ölümler
19 Ağustos - Tevfik Fikret (d. 1867)
10 Ağustos - Henry Moseley (d. 1887)
27 Aralık - Remy de Gourmont, Fransız şair (d. 1858)
1915 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik – William Bragg - Lawrence Bragg
Kimya – Richard Willstätter
Tıp –
Edebiyat – Romain Rolland
Barış –
|
2317
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1916
|
1916
|
1916 (MCMXVI) cumartesi günü başlayan bir artık yıldır.
Olaylar
Ocak
8 Ocak - İngiliz birlikleri, Seddülbahir bölgesinden de çekildi.
9 Ocak - İngilizlerin Gelibolu yarımadasından çekilip gitmeleri üzerine, sabah 8.45'te Alçıtepe'den Başkomutanlık Vekaleti'ne telgraf çeken 5. Ordu Komutanı Mareşal Otto Liman von Sanders, 'Tanrı'ya şükür Gelibolu yarımadası tamamen düşmandan temizlenmiştir. Diğer ayrıntılar ayrıca sunulacaktır.' dedi.
10 Ocak - Anafartalar Grubu Karargahı, 5. Ordu Komutanlığı'nca kaldırıldı.
18 Ocak - İngilizlerin Gelibolu yarımadasını boşaltmaları üzerine, 5. Ordu Karargahı Çanakkale'den Lüleburgaz'a alındı.
Şubat
1 Şubat - Anafartalar Grubu Komutanlığı döneminde gösterdiği üstün başarıları nedeniyle Mustafa Kemal’e, 'İkinci Rütbe'den Osmanî Nişanı' verildi.
16 Şubat - Ruslar, Erzurum'u işgal ettiler.
17 Şubat - Doğu cephesinde Ruslar, Muş'u işgal etti.
18 Şubat - Doğu cephesinde Erzurum Ruslar tarafından işgal edildi.
21 Şubat
Mustafa Kemal, Kurmay Başkanı İzzettin Bey ile Trakya'daki yeni sınır göz önüne alınarak harita üzerinde Harekat-ı Harbiye'nin seyir şekli hakkında görüştü.
21 Şubat - Alman birlikleri Verdun'a hücum etti.
22 Şubat - Başkomutanlık Vekaleti'nin karargahı Çorlu'da bulunan 2. Ordu'yu Doğu bölgesine nakletme kararı alındı.
Mart
3 Mart - Bitlis, Muş, Van ve Hakkâri Ruslar tarafından işgal edildi.
8 Mart - Mareşal Otto Liman von Sanders, Mustafa Kemal ile beraber 12.Tümeni denetledi.
9 Mart - Almanya, Portekiz’e karşı savaş ilan etti.
22 Mart - Paris Konferansı’nda bir araya gelen İtilaf Devletleri, 22 Mart'ta Türklere ve Yunanlara mütareke önerisinde bulundular.
Nisan
1 Nisan - Mustafa Kemal, Mirliva rütbesine yükseltildi.
24 Nisan - Paskalya Ayaklanması 'nın ilk safhalarındaki harekat olan İrlanda Postane Baskını gerçekleşti.
24 Nisan - 30 Nisan: Paskalya Ayaklanması . İrlandalı Katoliklerin Birleşik Krallık'a karşı çıkardığı bağımsızlık ayaklanması. IRA'nın da ilk etkinliklerinden.
28 Nisan - Irak Cephesindeki savaşlarda, Kût'ül-Amâre bölgesinde, beş aydır kuşatma altında olan İngiliz birlikleri teslim oldu.
Mayıs
16 Mayıs - Sykes-Picot Antlaşması
31 Mayıs - Jutland Muharebesi
Haziran
27 Haziran - Hicaz, bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrıldı.
Temmuz
Ağustos
7 Ağustos - Bitlis ve Muş, Ruslardan geri alındı.
Eylül
7 Eylül - İngiliz uçakları Haydarpaşa Garı'nı bombaladı.
Ekim
Kasım
5 Kasım - Polonya Krallığı ilan edildi.
17 Kasım - Türk Kolordusu, Makedonya Cephesine geldi.
Aralık
11 Aralık - Manastır, İtilaf Devletleri'nin eline geçti.
12 Aralık - Ahmet İzzet Paşa 'nın izinli olarak bir süre İstanbul'a gitmesi üzerine Mustafa Kemal; 2. Ordu Komutan Vekilliğine atandı. Mustafa Kemal'e Bitlis ve Muş cephelerindeki başarıları nedeniyle "İkinci Rütbe'den Mecidi Nişanı" verildi. (Mustafa Kemal'e 25 Aralık 1906 tarihinde verilen Beşinci Rütbe'den Mecidi Nişanını takiben üstün başarıları nedeniyle Dördüncü ve Üçüncü Rütbe'den Nişan süreleri beklenmeksizin, İkinci Rütbeden Mecidi Nişanı verildi.)
15 Aralık - I. Dünya Savaşı'nda belirleyici rol oynayan Verdun (Fransa) çatışmaları başladı. Verdun'u saldıran Almanlara karşı savunan Fransa 362 bin, Almanya ise 336 bin kayıp verirken, 1917'de Fransızlar, Verdun'u Alman işgalinden tümüyle kurtardı.
18 Aralık - Başkomutan Vekili Enver Paşa, Ahmet İzzet Paşa'nın izin süresince 2. Ordu Komutanlığı'nın 3. Ordu Komutanı Vehip Paşa'dan direktif alacağı hakkında emir yayınladı.
Tarihi bilinmeyenler
Trans Sibirya Demiryolu açılışı (1891'de başlar)
Thomas Edward Lawrence - (Arabistanlı Lawrence), Kuzey Arabistan'ın Hicaz bölgesinde keşif yaptı.
Doğumlar
Ocak
Şubat
28 Şubat - Svend Asmussen, Danimarkalı caz müzisyeni (ö. 2017)
Mart
11 Mart - Harold Wilson, Britanyalı siyasetçi, başbakan (ö. 1995)
13 Mart - İsmet Bozdağ, araştırmacı, yakın tarih yazarı (ö. 2013)
20 Mart - Pierre Messmer, Fransız siyasetçi, başbakan (ö. 2007)
Nisan
20 Nisan - Nesibe Zeynalova, Azeri oyuncu (ö. 2004)
Mayıs
29 Mayıs - Halil İnalcık, Türk tarihçi (ö. 2016)
Haziran
8 Haziran - Edward Heath, İngiliz siyasetçi, başbakan (ö. 2005)
Ağustos
12 Ağustos - Bruno de Leusse, Fransız diplomat (ö. 2009)
28 Ağustos - C. Wright Mills, Amerikalı sosyolog (ö. 1962)
Eylül
7 Eylül - Halil İnalcık, Türk tarihçi (ö. 2016)
12 Eylül - Leoncio Afonso, Coğrafya profesörü (ö. 2017)
21 Eylül - Marianne Aminoff, İsveçli aktris (ö. 1984)
29 Eylül - İsmet Kür, Türk öğretmen, yazar (ö. 2013)
Ekim
Kasım
22 Kasım - Sait Faik Abasıyanık, Türk öykü yazarı (ö. 1954)
Aralık
27 Aralık - Cahide Sonku, Türk sinema oyuncusu (ö. 1981)
Tarihi bilinmeyenler
Ramjit Raghav, Dünyanın en yaşlı babası (ö. 2020)
Ölümler
6 Şubat - Ruben Dario, Nikaragualı şair (d. 1867)
28 Şubat - Henry James, Amerikalı yazar (d. 1843)
5 Haziran - Herbert Kitchener, Britanyalı mareşal, diplomat, devlet adamı (d. 1850)
6 Haziran - Yuan Şikai, Çinli general, devlet adamı (d. 1859)
11 Eylül - Yakup Cemil Teşkilat-ı Mahsusa Ajanı
22 Kasım - Jack London, Amerikalı yazar (d. 1876)
27 Kasım - Émile Verhaeren, Belçikalı şair (d. 1855)
29 Aralık - Grigori Yefimoviç Rasputin, Rus mistik (d. 1869)
1916 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik –
Kimya –
Tıp –
Edebiyat – Carl Gustaf Verner von Heidenstam
Barış –
|
2318
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1917
|
1917
|
Olaylar
Ocak
3 Ocak - Ardahan Yanık Camii'nde 373 Müslüman-Türk, Ermeni çeteciler tarafından camiyle birlikte yakıldı.
9 Ocak - I. Dünya Savaşı sırasında, Büyük Britanya'nın Anzak Kuvvetleri ile Osmanlı Devleti arasında Rafa Muharebesi gerçekleşti.
25 Ocak - Danimarka kendisine ait olan Virgin Adaları'nı 25 milyon $ karşılığında Amerika Birleşik Devletleri'ne sattı.
Şubat
3 Şubat - Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ile olan diplomatik ilişkilerini kesti.
4 Şubat - Osmanlı sadrazamı Sait Halim Paşa istifa etti, Talat Paşa sadrazam oldu.
Mart
8 Mart - Rus Devrimi başladı.
11 Mart - Birleşik Krallık Bağdat'ı ele geçirdi.
12 Mart - Duma'da geçici hükûmet ilan edildi.
15 Mart - Rusya'da çar II. Nikolay'ın tahttan çekilmesiyle çarlık rejimi çöktü
26 Mart - Birinci Gazze Muharebesi gerçekleşti.
Nisan
2 Nisan - Amerika Birleşik Devletleri, Almanya'nın ticaret gemilerini batırması üzerine Almanya'ya savaş açtı ve ABD I. Dünya Savaşı'na katıldı
6 Nisan - ABD, Almanya'ya savaş ilan etti.
18 Nisan - İngilizlerden destek alan Araplar Mekke'yi ele geçirdiler.
Mayıs
Haziran
24 Haziran - Halep'te, Enver Paşa'nın başkanlığında Türk ve Alman komutanlarının katılmasıyla (Mustafa Kemal dahil) yapılan toplantıda, General Falkenhein'ın komutanlığında "Yıldırım Ordular Grubu" kurulması kararlaştırıldı.
Temmuz
2 Temmuz - Yunanistan Krallığı Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etti.
6 Temmuz - Thomas Edward Lawrence liderliğindeki Araplar Akabe'yi ele geçirdiler.
Ağustos
Eylül
Ekim
7 Ekim - Ekim Devrimi
31 Ekim - III. Gazze Muharebesi, İngilizlerin Beerşeba'yı ele geçirmesi
Kasım
7 Kasım - SSCB Kuruldu: Romanov hanedanın 300 yıllık egemenliği sona erdi.
Aralık
6 Aralık - Finlandiya'nın Rusya'dan bağımsızlığını ilan etmesi.
9 Aralık - Kudüs Osmanlı Devleti'nin elinden çıktı.
22 Aralık - Finlandiya'nın Rusya'dan bağımsızlığının tanınması.
Nobel Ödülleri
Fizik – Charles Glover Barkla
Kimya- verilmedi
Tıp – verilmedi
Edebiyat – Karl Adolph Gjellerup, Henrik Pontoppidan
Barış – Uluslararası Kızılhaç Komitesi
Doğumlar
Ocak
3 Ocak - Albert Mol, Hollandalı sanatçı (ö. 2004)
Şubat
25 Şubat - Anthony Burgess, İngiliz romancı ve eleştirmen.
Mart
Nisan
18 Nisan - Frederika, Yunanistan Kraliçesi.
Mayıs
Haziran
24 Haziran - César Boutteville, Fransız satranç oyuncusu (ö. 2015)
26 Haziran - Idriz Ajeti, Kosovalı tarihçi (ö. 2019)
Temmuz
1 Temmuz - Virginia Dale, Amerikalı ünlü oyuncu
7 Temmuz - Guri Richter, Danimarkalı oyuncu (ö. 1995)
17 Temmuz - Kenan Evren, Türkiye'nin 7. Cumhurbaşkanı.
26 Temmuz - Alberta Adams, Amerikalı caz ve blues şarkıcısı (ö. 2014)
Ağustos
Eylül
7 Eylül - John Cornforth, Avustralyalı kimyager (ö. 2013)
24 Eylül
Otto Günsche, Nazi Almanyası'nda Adolf Hitler'in yaveri olarak görev yapmış Schutzstaffel Subayı (ö. 2 Ekim 2003).
Andrew Benson, Amerikalı biyolog
Ekim
31 Ekim - William Hardy McNeill, Kanadalı tarihçi ve yazar.
Kasım
5 Kasım - Pío Leyva, Buena Vista Social Club grubunun vokalisti (ö. 23 Mart 2006).
9 Kasım - Vince Gironda, vücut geliştirmeci, kişisel antrenör, yazar
25 Kasım - Alparslan Türkeş, MHP'nin ilk Genel Başkanı (ö. 5 Nisan 1997).
Aralık
13 Aralık - Antonino Fernández Rodríguez, İspanyol iş insanı (ö. 2016)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Şadan Kâmil, film yönetmeni, senarist, görüntü yönetmeni. (ö. 4 Haziran 2009)
Ölümler
Ocak
2 Ocak - Edward Burnett Tylor, Britanyalı antropolog (d. 1832)
10 Ocak - Buffalo Bill, gerçek adı William Frederick Cody olan Amerikalı bizon avcısı, şovmen ve asker (d. 1846)
20 Ocak - Amédée-Ernest Bollée, Fransız çan döküm ustası ve otomobil üzerine uzmanlaşmış mucit (d. 1844)
Şubat
10 Şubat - John William Waterhouse, İngiliz ressamı (d. 1849)
16 Şubat - Octave Mirbeau, Fransız gazeteci, romancı ve drama yazarı (d. 1848)
17 Şubat - Charles Auguste Émile Durand ya da bilinen adıyla Carolus-Duran, Fransız ressam ve resim öğretmeni (d. 1837)
Mart
6 Mart - Jules Henri Pierre François Vandenpeereboom, Belçikalı bir Katolik Partisi siyasetçisi idi (d. 1843)
Nisan
1 Nisan - Scott Joplin, Amerikalı besteci ve piyanist (d. 1867)
7 Nisan - Spiridon-Filiskos Samaras, Yunan besteci (d. 1861)
14 Nisan - Ludwik Lejzer Zamenhof (doğum ismiyle Eliezer Levi Zamenhof), Polonya doğumlu Aşkenazi Yahudisi göz doktoru ve dilbilimciydi. Dünyada en yaygın kullanılan ve yapılandırılmış uluslararası yardımcı dil olan Esperanto'nun yaratıcısıdır (d. 1859)
Mayıs
Haziran
29 Haziran - François Victor Marie Ghislain Schollaert, Belçikalı bir Katolik Partisi siyasetçisi idi (d. 1851)
30 Haziran - Henry Vaughan (mimar) İngiliz Gotik mimari tarzında kilise mimarisi üzerinde uzmanlaşmış Amerikalı mimar. (d. 1845)
Temmuz
8 Temmuz - Tom Thomson, Kanadalı ressam (d. 1877)
Ağustos
Eylül
27 Eylül - Edgar Degas, tam adı Hilaire-Germain-Edgar Degas olan, Fransız ressam, heykeltıraş ve çizer (d. 1834)
Ekim
15 Ekim - Mata Hari (d. 1876)
23 Ekim - Eugène Samuel Grasset, İsviçreli sanatçı (d. 1845)
Kasım
15 Kasım - Émile Durkheim, Fransız sosyolog, sosyolojinin kurucularından sayılmaktadır (d. 1858)
17 Kasım - François-Auguste Rodin, Fransız heykeltıraş (d. 1840)
Aralık
20 Aralık - Lucien Georges Mazan, (takma ad: Lucien Petit-Breton) Fransız yarış bisikletçisiydi (d. 1882)
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Mehmed Şemseddin Paşa Osmanlı Dönemi Devlet Adamı
1917 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik –
Kimya –
Tıp –
Edebiyat –
Barış –
|
2319
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1914
|
1914
|
Olaylar
13 Mart - Osmanlı Devleti ve Sırbistan ile yapılan antlaşma; iki devletin ortak sınırı kalmadığından, bu antlaşmada daha çok Sırbistan'da kalan Türkler'in durumu konusuna yer verildi.
28 Temmuz - I. Dünya Savaşı başladı.
2 Ağustos - Osmanlı Devleti ile Almanya arasında gizli bir askeri anlaşma imzalandı. Seferberlik ilan edildi.
10 Ağustos - İngiliz Donanmasının izlemesinden kaçan Almanların, Goeben ve Bresleau adlı zırhlıları, Çanakkale Boğazı'ndan geçerek, Osmanlı Devleti'ne sığındı. Bu gemiler satın alınmış gösterilip, Türk bayrağı çekildi. Adları Yavuz ve Midilli olarak değiştirilmelerine rağmen gemilerin yönetimi Alman Denizcilerde kaldı.
5 Kasım - Birleşik Krallık ve Fransa'nın Osmanlı Devleti'ne savaş ilanı.
8 Kasım - Midilli kruvazörü, Rusya'nın Poti limanını bombaladı.
11 Kasım - Osmanlı Devleti, İtilaf devletlerine (Birleşik Krallık, Rusya, Fransa) resmen savaş ilan etti.
14 Kasım - Osmanlı Padişahı ve Halife V. Mehmet Reşat Dünya Müslümanlığını, İtilaf Devletlerine karşı savaşa çağıran Cihad-ı Ekber'i ilan etti.
17 Kasım - Rus donanması Trabzon'u bombaladı.
21 Kasım - Irak Cephesi'nde İngilizler Basra'yı ele geçirdiler.
26 Kasım - Mesudiye zırhlısı, Çanakkale’de, bir İngiliz Denizaltısı tarafından batırıldı.
22 Aralık - Sarıkamış Harekatı başlatıldı.
Nobel Ödülleri
Fizik - Max von Laue
Kimya- Theodore William Richards
Tıp - Robert Bárány
Edebiyat - verilmedi
Barış - verilmedi
Doğumlar
Ocak
Şubat
1 Şubat - Ferruh Başağa (Ressam), (ö. 2010)
14 Şubat - Boris Kraigher, Sloven komünist partizan, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı (ö. 1967)
19 Şubat - Kamil Ocak (Siyasetçi/Devlet Adamı), (ö. 1969)
Mart
28 Mart - Bohumil Hrabal Çek yazar (ö. 1997)
Nisan
8 Nisan - Leonie Geisendorf, Polonya doğumlu İsveçli mimar (ö. 2016)
12 Nisan - Gretel Bergman, Amerikalı kadın yüksek atlama sporcusu (ö. 2017)
13 Nisan - Orhan Veli,Türk şair, Garip Akımı'nın lideri (ö. 1950)
Mayıs
5 Mayıs - Verna Hillie, Amerikalı aktris (ö. 1997)
8 Mayıs - Romain Gary, Fransız yazar, film direktörü, savaş pilotu ve büyükelçi (ö. 1980)
12 Mayıs - Bertus Aafjes, Hollandalı şair (ö. 1993)
19 Mayıs - Max Perutz, Avusturyalı-İngiliz moleküler biyolog (ö. 2002)
Haziran
2 Haziran - Orhan Kemal, Türk yazar (ö. 1970)
10 Haziran - Oktay Rifat Horozcu, Türk şair, (ö. 1988)
27 Haziran - Helena Benitez, Filipinli siyasetçi ve bürokrat (ö. 2016)
Temmuz
26 Ağustos - Fazıl Hüsnü Dağlarca, Türk şair (ö. 2008)
9 Ağustos - Tove Jansson, Fin romancı, ressam, çizgi karikatür bant yazarı ve çizeri (ö. 2001)
Eylül
7 Eylül
James Van Allen, Amerikalı uzay bilimcisi (ö. 2006)
Lída Baarová, Nazi propaganda bakanı Joseph Goebbels'in metresi olan bir Çek aktristi (ö. 2000)
8 Eylül
Hillary Brooke, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1999)
I. Demetrios, Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi Patriği (ö. 1991)
25 Eylül - Elena Lucena, Arjantinli aktris (ö. 2015)
Ekim
Kasım
Aralık
24 Aralık - Feridun Akozan, Türk mimar, akademisyen ve yazar (ö. 2007)
Ölümler
5 Eylül - Charles Péguy, Fransız şair, denemeci ve editör (d. 1873)
22 Eylül - Alain-Fournier (d. Henri Alban-Fournier), Fransız yazar (ö. 1886)
5 Mart - Georgiy Sedov, Ukraynalı-Sovyet kâşif (d. 1877)
28 Ağustos - Anatoli Lyadov, Rus besteci (d. 1855)
Augustine Sackett, Alçıpan'ın yaratıcısı (d. 1862)
28 Haziran - Franz Ferdinand - Avusturya-Macaristan Veliatı
Abdürrezzak Abdi Efendi Osmanlı Devleti tuluat sahnesinin önemli temsilcisi (d.1835)
Girgi Zaidan, Mısırlı Arap yazar (d. 1861)
Bekir Fikri, Sarıkamış şehitlerinden
1914 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik -
Kimya -
Tıp -
Edebiyat -
Barış -
|
2320
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1918
|
1918
|
Olaylar
H1N1 virüsünün ölümcül bir alt türünün yol açtığı Dünya çapında bir grip salgını olan İspanyol gribi başladı.
Ocak
8 Ocak - Woodrow Wilson, Wilson İlkeleri'ni ilan etti.
25 Ocak - Ukrayna Halk Cumhuriyeti, Bolşevik Rusya'dan bağımsızlığını ilan etti.
27 Ocak - Fin İç Savaşı'nın başlaması.
Şubat
16 Şubat - Litvanya'nın bağımsızlık ilanı.
24 Şubat - Estonya'nın bağımsızlık ilanı.
26 Şubat - Rusya'daki Bolşevik İhtilali dolayısıyla doğu illerindeki Rus işgali sona erdi.
Mart
1 Mart - Alman denizaltısı U 19, HMS Calgarian'ı Kuzey İrlanda'da Rathlin Adası açıklarında batırdı.
3 Mart - I. Dünya Savaşı: Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bolşevik Rusya arasında Brest-Litovsk Antlaşması imzalandı: Rusya savaştan çekildi.
5 Mart - Sovyet Rusya'nın başkenti Petrograd'dan Moskova'ya aktarıldı.
Nisan
21 Nisan - Manfred von Richthofen (Kızıl Baron) uçağının düşürülmesi sonucunda öldü.
Mayıs
7 Mayıs - İngilizler, Kerkük'ü ele geçirdiler.
15 Mayıs - Fin İç Savaşı sona erdi.
26 Mayıs - Gürcistan, Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını ilan etti.
28 Mayıs - Azerbaycan ve Ermenistan kuruldu.
Haziran
4 Haziran - Batum Antlaşması
30 Haziran - Göyçay Muharebesi
Temmuz
4 Temmuz - Son Osmanlı padişahı VI. Mehmet, tahta çıktı.
12 Temmuz - I. Dünya Savaşı sırasında Salyan Muharebesi gerçekleşti. Kura Nehri Türk kuvvetleri tarafından kontrol altına alındı.
Ağustos
19 Ağustos - Mollanur Vahidov Çekoslovak Lejyonu tarafından kurşuna dizildi.
Eylül
15 Eylül - Bakü Muharebesi sonunda Kafkas İslam Ordusu karşısındaki Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu (Birleşik Krallık, Avustralya, Yeni Zelanda ve Kanada), Merkezi Hazar Diktatörlüğü (Diktatura Tsentrokaspiya) ve Beyaz Ordu ittifakını yenerek Bakü'yü düşman işgalinden kurtardı.
21 Eylül - Megiddo Savaşı sonunda Sina ve Filistin Cephesi'ndeki Osmanlı direnişi tamamen çöktü.
Ekim
26 Ekim - Mustafa Kemal, Halep'in kuzeyindeki işgalcilerin taarruzunu durdurdu.
30 Ekim - Osmanlı Hükûmeti adına Bahriye Nazırı Rauf Bey, Limni Adası'nın Mondros Limanı'nda İngiliz Akdeniz Başkomutanı Amiral Arthur Calthorpe ile Mondros Ateşkes Antlaşması'nı imzaladı.
Kasım
11 Kasım - I. Dünya Savaşı: Almanya ile İtilaf Devletleri, saat 05.12 ile 05.20 arasında, Mareşal Ferdinand Foch'un arabasında bir mütareke anlaşması imzaladı. I. Dünya Savaşı 11. ayın 11. gününün 11. saatinde resmî olarak bitti.
13 Kasım - İtilaf Devletleri donanmalarının İstanbul Limanı'nda demirlemesiyle İstanbul'un İşgali fiilen başladı.
Aralık
6 Aralık - Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletinde 7,2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
Doğumlar
Ocak
15 Ocak - Cemal Abdünnasır, Mısırlı devlet adamı (ö. 1970)
26 Ocak - Nicolae Ceauşescu, Romanya diktatörü (ö. 1989)
Şubat
5 Şubat - Kara Karayev, Azeri besteci (ö. 1982)
16 Şubat - Patty Andrews, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2013)
Mart
1 Mart - Roger Delgado, Doctor Who'nun ilk Usta'sı
Nisan
3 Nisan - Mary Anderson, Amerikalı oyuncu, eski buz patencisi (ö. 2014
18 Nisan - Andre Bazin, Fransız film eleştirmeni ve film kuramcısı (ö. 1958)
19 Nisan - Günther Rall, Alman savaş pilotu (ö. 2009)
Mayıs
11 Mayıs
Richard Feynman, Amerikalı fizikçi (ö. 1988)
Mrinalini Sarabhai, Hint dansçı (ö. 2016)
Haziran
Temmuz
18 Temmuz - Nelson Mandela, Güney Afrika'nın ilk Cumhurbaşkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö.2013)
Ağustos
Eylül
3 Eylül - Helen Wagner, Amerikalı oyuncu (ö. 2010)
8 Eylül - Derek Barton, İngiliz kimyager (ö. 1998)
Ekim
Kasım
8 Kasım - Ariadna Çasovnikova, Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti Başkan Vekilliği yapan Kazak Sovyet politikacı (ö. 1988)
Aralık
25 Aralık - Ahmed Bin Bella, Cezayir'in ilk başkanı
Ölümler
9 Ocak - Émile Reynaud, çizgi filmin mucidi (d. 8 Aralık 1844)
10 Ocak - Konstantin Josef Jireček, Çek tarihçi, diplomat ve Slavist (d. 1854)
6 Şubat - Gustav Klimt, Avusturyalı ressam (d. 14 Temmuz 1862)
10 Şubat - II. Abdülhamid, Osmanlı Devleti'nin 34. padişahı, 113. İslam halifesi (d. 1842)
25 Mart - Claude Debussy, Fransız besteci (d. 1862)
30 Mart - Despina Storch, Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanya ve Osmanlı İmparatorluğu için casusluk yaptığı iddia edilen bir Osmanlı Rum kadını (d. 1894/1895)
21 Nisan - Manfred von Richthofen, "Kızıl Baron" (d. 2 Mayıs 1892)
23 Nisan - Paul Sébillot, Fransız etnolog (d. 6 Şubat 1843)
28 Nisan - Gavrilo Princip, Sırp suikastçı (d. 1894)
1 Mayıs - Grove Karl Gilbert, Amerikan jeolog
3 Temmuz - V. Mehmed, Osmanlı Devleti'nin 35. padişahı, 114. İslam halifesi (d. 1844)
16 Temmuz - Anastasya, Rus Çarı II. Nikolay'ın kızı
28 Eylül - Georg Simmel, Alman filozof ve sosyolog
2 Ekim - Émile Moselly, Goncourt ödüllü Fransız yazar (d. 1907)
7 Ekim - Raymond Duchamp-Villon, Fransız heykeltıraş
31 Ekim - Egon Schiele, Avusturyalı ressam (d. 1890)
9 Kasım - Guillaume Apollinaire, Fransız şair (d. 26 Ağustos 1880)
20 Kasım - John Bauer, İsveçli ressam (d. 4 Haziran 1882)
2 Aralık - Edmond Rostand, Fransız yazar (d. 1 Nisan 1868)
Nobel Ödülleri
Fizik – Max Karl Ernst Ludwig Planck
Kimya- Fritz Haber
Tıp – verilmedi
Edebiyat – verilmedi
Barış – verilmedi
Kaynakça
|
2321
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1919
|
1919
|
Olaylar
5 Ocak - Almanya'da Alman İşçi Partisi kuruldu. Bu parti daha sonra "Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi" adını alacaktı.
15 Ocak - 21 kişinün öldüğü, 150 kişinin yaralandığı Boston Şeker Pekmezi Felaketi yaşandı.
18 Ocak - Paris Barış Konferansı, I. Dünya Savaşı sonunda, ileride yapılacak Versay Antlaşması, Saint-Germain Antlaşması, Neuilly Antlaşması, Sevr Antlaşması'nı oluşturmak üzere toplanır.
1 Mart - Kore'nin tek taraflı bağımsızlık ilanı (bakınız. 1 Mart Hareketi).
14 Mart - Yunanların İzmir'e çıkarma planı, Birleşik Krallık Başbakanı Lloyd George, Fransa Başbakanı Clemenceau, İtalya Başbakanı Orlando ve ABD Başkanı Wilson tarafından kabul edildi.
14 Mart - Tıp Bayramı ve Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin kuruluş yıldönümü. Hikmet Boran önderliğinde, tıp camiasının emperyalist güçlerin karşısına resmen çıkışı nedeniyle bugün Tıp Bayramı olarak kutlanmaktadır.
15 Mart - Merzifon işgal edildi.
23 Mart - Benito Mussolini, İtalya'da Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı (Fasci Italiani di Combattimento) partisini kurdu. 9 Kasım 1921'de ise Ulusal Faşist Parti kuruldu.
4 Mayıs - Çin Cumhuriyeti'nde yabancı mallarını boykotu savunan öğrenci ayaklanması gerçekleşti.
15 Mayıs - İzmir Yunanistan Krallığı tarafından işgal edildi.
19 Mayıs - Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışı.
22 Haziran - Amasya Genelgesi ile İstiklal Savaşı'nın genel çerçeveleri çizildi.
23 Temmuz - Erzurum Kongresi özellikle Doğu illeri vilayetlerine yönelik olarak başladı ve sonucunda vatanın bölünmezliğinin millî irade ile sağlanacağı açıklandı.
4 Eylül - Sivas Kongresi tüm yurttan çağrılan delegeler ile başladı ve sonucunda Erzurum kongresi kararları kabul edilip manda yönetiminin kesin olarak kabul edilmeyeceği vurgulandı.
2 Ekim - Damat Ferit hükûmeti iktidardan düştü.
22 Ekim - Amasya Protokolü Osmanlı İmparatorluğu ile Heyet-i Temsiliye arasında imzalandı ve Meclis-i Mebusan'ın yeniden açılması sağlandı.
6 Kasım - Zyatkiv Anlaşması imzalandı.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Jerome David Salinger, Amerikalı yazar (ö. 2010)
4 Ocak - Sabiha Gürayman, Türkiye'nin ilk kadın inşaat mühendisi (ö. 2003)
20 Ocak - Silva Gabudikyan, Ermeni şair
Şubat
5 Şubat - Andreas Papandreu, Yunan iktisatçı ve siyasetçi (ö. 1996)
Mart
19 Mart - Ceyhun Atuf Kansu, Türk hikâye yazarı
Nisan
24 Nisan - Glafkos Kliridis, Kıbrıs Cumhuriyeti siyasetçisi ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin dördüncü devlet başkanı
Mayıs
7 Mayıs - María Eva Duarte de Perón, bilinen adıyla Eva Perón, Arjantin başkanı Juan Domingo Perón'un ikinci eşi (ö. 1952).
13 Mayıs - Vedat Türkali, Türk romancı ve şair
30 Mayıs - René Barrientos, Bolivya Devlet Başkanı
Haziran
Temmuz
8 Temmuz - Albert Caraco, Fransız asıllı Uruguay vatandaşı filozof, yazar, denemeci ve şair (ö. 1971)
20 Temmuz - Edmund Hillary, Yeni Zelandalı dağcı ve kâşif. Everest'in zirvesine çıkan ilk insan
Ağustos
25 Ağustos - George Corley Wallace, ABD'de dört dönem Alabama eyalet valiliği yapan Demokrat siyaset adamı (ö. 1998).
28 Ağustos - Ben Agajanian, Amerikalı Amerikan futbolu oyuncusu (ö. 2018)
Eylül
9 Eylül - Gottfried Dienst, İsviçreli futbol hakemi (ö. 1998)
11 Eylül - Ota Šik, Prag Baharı'nın ve üçüncü yolun fikir babalarından Çek ekonomist
Ekim
3 Ekim - James McGill Buchanan Jr., 1986'da Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanan Amerikalı iktisatçı
18 Ekim - Pierre Elliott Trudeau, 1969-1970 ve 1980-1984 dönemlerinde başbakanlık yapan Kanadalı liberal siyaset adamı (ö. 2000).
22 Ekim - Doris Lessing, Britanyalı yazar
26 Ekim - Muhammed Rıza Şah Pehlevi, İran şahı (ö. 1980)
Kasım
10 Kasım - Mikayil Timofeefiç Kalaşnikof (Rusça: Михаи́л Тимофе́евич Кала́шников), Rus silah tasarımcısı
21 Kasım - Jacques Sénard, Fransız diplomat
Aralık
4 Aralık - Inder Kumar Gujral, Hindistan Cumhuriyeti'nin 13. Başbakanı
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Abdülkadir Arun, Türk futbolcu (ö. 1972)
Sezai Okan, Türk asker ve siyasetçi
Bahriye Üçok, Türk tarihçi ve siyasetbilimci, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi öğretim üyesi (ö. 6 Ekim 1990)
Yasin Osman Kenadid, Somalili entelektüel, yazar ve dilbilimci (ö. 1988)
Ölümler
Ocak
4 Ocak - Georg Friedrich Graf von Hertling, Alman devlet adamı ve düşünür (d. 1843).
6 Ocak - Theodore Roosevelt, ABD'nin 26. Cumhurbaşkanı
Şubat
22 Şubat - Francisco Pascasio Moreno, Arjantinli kaşif, antropolog ve jeolog
Mart
Nisan
10 Nisan - Mehmed Kemal, Osmanlı bürokratı (d. 1884)
17 Nisan - J. Cleaveland Cady - Amerikalı mimar
Mayıs
4 Mayıs - Milan Rastislav Štefánik, Çekoslovakya'nın kurulmasına öncülük eden Slovak astronom ve general (d. 1880)
Haziran
30 Haziran - John William Strutt, İngiliz fizikçi (d. 1842)
Temmuz
15 Temmuz - Hermann Emil Fischer, Alman kimyager (d. 1852)
Ağustos
9 Ağustos - Ruggero Leoncavallo, İtalyan modern çağ verismo akımına dahil opera ve operet bestecisi (d. 1857)
Eylül
Ekim
7 Ekim - Alfred Deakin, Avustralya'da federasyon hareketinin öncülerinden olan ve daha sonra ikinci Avustralya Başbakanı (d. 1856)
Kasım
15 Kasım - Alfred Werner, 1913 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan İsviçreli kimyager (d. 1866)
Aralık
3 Aralık - Pierre Auguste Renoir, Fransız ressam (d. 1841)
1919 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik –
Kimya –
Tıp –
Edebiyat –
Barış –
|
2322
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1920
|
1920
|
Olaylar
17 Şubat - Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Mîsâk-ı Millî'nin basında yayınlanmasını ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesini kararlaştırdı.
24 Şubat - Almanya'da Alman İşçi Partisi'nin adı Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi olarak değiştirildi. Aynı gün parti programı açıklandı.
16 Mart - İtilaf Devletleri, İstanbul'u resmen işgal etti.
18 Mart - İstanbul'da Meclis-i Mebusan son toplantısını yaptı.
23 Nisan - TBMM açıldı.
4 Haziran - I. Dünya Savaşı'nın galip İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında Triyanon Antlaşması imzalandı.
7 Haziran - TBMM, İstanbul Hükûmeti'nin 16 Mart 1920'den sonra yaptığı ve yapacağı hiçbir anlaşma ve uygulamanın kabul edilmeyeceği kararını aldı.
18 Temmuz - TBMM Muhafız ve Tören Taburu kuruldu.
10 Ağustos - Damad Ferit Hükûmeti ile itilaf devletleri arasında Sevr Antlaşması imzalandı.
1 Eylül - Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.
10 Ekim - Kuveyt şehrinin batısındaki El Cehre'de Cehre Muharebesi gerçekleşti.
2 Aralık - Türkiye ile Ermenistan arasında Gümrü Anlaşması imzalandı.
5 Aralık - TBMM'de "Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu" kuruldu; Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi.
16 Aralık - Çin'de meydana gelen 8.6 şidettindeki depremde 100 bin kişi öldü.
Doğumlar
Ocak
3 Ocak - Isaac Asimov, Amerikalı yazar ve biyokimyager
23 Ocak - Gottfried Böhm, Alman mimar
Şubat
3 Şubat - Morteza Motahhari, İranlı bilgin, siyasetçi (ö. 1979)
26 Şubat - José Mauro De Vasconcelos, Brezilyalı bir yazar (ö. 1988)
Nisan
Stepan Maynagaşev, Hakas kökenli Türkolog (d. 1886)
Mayıs
Haziran
18 Haziran - Lode Van Den Bergh, Belçikalı yazar ve eğitimci
25 Haziran - Lassie Lou Ahern, Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
Temmuz
10 Temmuz
Owen Chamberlain, Amerikalı fizikçi (ö. 2006)
Remo Gaspari, İtalyan siyaetçi (ö. 2011)
Ağustos
29 Ağustos - Charlie Parker, Amerikalı caz sanatçısı (ö. 1955)
Eylül
8 Eylül
James F. Calvert, Amerikalı komutan (ö. 2009)
Madeleine Rebérioux, Fransız etnolog ve tarihçi (ö. 2005)
Refat Appazov, Ukraynalı bilim insanı ve yazar (ö. 2008)
25 Eylül - Božidarka Kika Damjanović-Marković, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'da faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutanı, direnişçi, ulusal kahraman (ö. 1996)
Kasım
10 Kasım - Maurice Clavel, Fransız yazar, filozof, gazeteci (ö. 1979)
Aralık
29 Aralık - Josefa İloilo, Fiji devlet başkanı
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Elli Pappa - Yunan yazar, gazeteci ve aktivist (ö. 2009)
Garbis Cancikyan, Ermeni şair (ö. 1946)
Ölümler
9 Aralık - Mollie McConnell, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1865)
31 Ağustos - Wilhelm Wundt, Alman psikolog (d. 1832)
13 Eylül - Şeyh Muhammed Hiyabani, İranlı siyasetçi
1920 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik -
Kimya -
Tıp -
Edebiyat - Knut Hamsun
Barış - Léon Bourgeois
Kaynakça
|
2323
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1921
|
1921
|
Olaylar
25 Şubat - Kızıl Ordu, Tiflis'e girdi.
29 Temmuz - Adolf Hitler, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin başkanı oldu.
9 Kasım - Benito Mussolini İtalya'da Ulusal Faşist Parti'yi kurdu.
Tarihi bilinmeyenler
Çin Komünist Partisi kuruldu.
Doğumlar
Ocak
Şubat
8 Şubat - Lana Turner, Amerikalı oyuncu, akrist. (ö. 1995)
Mart
11 Mart - Astor Piazzolla, Arjantinli bandoneoncu (ö. 4 Temmuz 1992)
Nisan
7 Nisan - Feza Gürsey, Türk fizikçi ve matematikçi (ö. 1992)
16 Nisan - Peter Ustinov, İngiliz oyuncu, yönetmen ve yazar. (ö. 2004)
25 Nisan - Karel Appel (ö. 2006)
Mayıs
Haziran
Temmuz
8 Temmuz - Edgar Morin, Fransız filozof, sosyolog
Ağustos
16 Ağustos - Vladimir Orlov, devlet adamı
19 Ağustos - Gene Roddenberry, Amerikalı yazar, senarist ve Uzay Yolu'nun yaratıcısı
Eylül
3 Eylül - Harry Landers, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
8 Eylül - Dinko Šakić, Hırvat savaş suçlusu (ö. 2008)
19 Eylül - Paulo Freire, Brezilyalı eğitimci (ö. 1997)
Ekim
4 Ekim - Aleksandr Kemurciyan, Sovyet bilim insanı (ö. 2003)
7 Ekim - Red Adams, Amerikalı beyzbolcu (ö. 2017)
Kasım
Aralık
21 Aralık - P. N. Bhagwati, Hint bürokrat ve hakim (ö. 2017)
Ölümler
1 Ocak - Theobald von Bethmann Hollweg, Alman şansölyesi (d. 1856)
13 Mayıs - Jean Aicard, Fransız şair, yazar (d. 1848)
|
2324
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1922
|
1922
|
Olaylar
28 Şubat - Mısır, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
22 Mart - İtilaf Devletleri 22 Mart 1922'de, Türk ve Yunan kuvvetlerine yeni bir barış önerisi sundu. Ancak bu öneride yer alan askeri denetim hükmü, tam bağımsızlık ilkesiyle çeliştiği için, TBMM tarafından reddedildi.
30 Ekim - İtalya'da Benito Mussolini iktidara geldi.
6 Aralık - İrlanda Bağımsız Eyaleti kuruldu.
30 Aralık - Sovyetler Birliği kuruldu.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Rocky Graziano, Amerikalı boksör (ö. 1990)
7 Ocak - Mario Almada, Meksikalı oyuncu (ö. 2016)
26 Ocak - Ellen Vogel, Alman tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
Günü bilinmeyenler
Mario Bardi, İtalyan ressam (ö. 1998)
Şubat
Mart
12 Mart - Jack Kerouac, Amerikalı roman yazarı ve şair (ö. 1969)
Nisan
3 Nisan - Doris Day, sinema oyuncusu (ö. 2019)
4 Nisan - Hayrettin Karaca, TEMA kurucularından ve ilk genel başkanı (ö. 2020)
Mayıs
Haziran
3 Haziran - Alain Resnais, Fransız yönetmen
Temmuz
Ağustos
Günü bilinmeyenler
Bule Naipi - II. Dünya Savaşı sırasında Arnavut komünist partizan direniş hareketi üyesi (ö. 1944)
Eylül
5 Eylül - Gisela Trowe, Alman oyuncu ve seslendirme sanatçısı
7 Eylül - Necdet Calp, Türk bürokrat ve siyasetçi (ö. 1998)
8 Eylül
Lyndon LaRouche, "LaRouche Hareketi" kurucusu olan Amerikalı aktivist, siyasetçi ve yazar (ö. 2019)
Sid Caesar, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 2014)
9 Eylül
Bernard Bailyn, Amerikalı tarihçi, yazar ve profesör (ö. 2020)
Hans Dehmelt, Alman asıllı Amerikalı fizikçi (ö. 2017)
17 Eylül - Agostinho Neto, Angolalı yazar, bağımsızlık önderi, ilk Devlet Başkanı (ö. 1979)
Ekim
7 Ekim - Martha Stewart, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
Kasım
8 Kasım - Christiaan Barnard, Güney Afrikalı doktor (ö. 2001)
11 Kasım - Kurt Vonnegut Jr., Amerikalı yazar, hümanist (ö. 2007)
12 Kasım - Tadeusz Borowski, Polonyalı şair ve yazar (ö. 1951)
22 Kasım - José Saramago, Portekizli yazar (ö. 2010)
Aralık
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Fatmir Gjata - Arnavut yazar (ö. 1989)
Ölümler
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
8 Nisan - Erich von Falkenhayn
Mayıs
3 Haziran - Duiliu Zamfirescu, Rumen yazar
Haziran
Temmuz
21 Temmuz - Ahmet Cemal Paşa, Osmanlı asker ve siyaset adamı
Ağustos
2 Ağustos - Graham Bell, Amerikalı mucit
4 Ağustos - Enver Paşa, Osmanlı Komutanı
Eylül
Ekim
Kasım
18 Kasım - Marcel Proust, Fransız yazar
25 Kasım - Sütçü İmam, Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmış din adamı
Aralık
16 Aralık - Gabriel Narutowicz, seçilen ilk Polonya devlet başkanı (d 17 Mart 1865)
|
2325
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1923
|
1923
|
Olaylar
11 Ocak - Fransa ve Belçika, Almanya'nın tazminatı ödemediği gerekçesiyle Ruhr bölgesini işgal etti.
26 Ocak - Şanghay'da Sun Yat-sen - Adolph Joffe görüşmesi.
26 Haziran - İlk defa Le Mans 24 Saat yarışması düzenlendi.
24 Temmuz - İsviçre'nin Lausanne (Lozan) şehrinde Lozan Barış Antlaşması imzalandı.
13 Ağustos - Almanya'da Gustav Stresemann'ın koalisyon hükûmeti kuruldu.
1 Eylül - Japonya'da Büyük Kantō Depremi meydana geldi.
23 Eylül - İspanya'da Miguel Primo de Rivera'nın askerî rejimi kuruldu.
2 Ekim - Britanyalı birlikler İstanbul'u boşalttı.
6 Ekim - Türk birlikleri İstanbul'a girdi.
16 Ekim - Almanya'da Rentenmark basıldı.
29 Ekim - Türkiye'de cumhuriyetin ilanı: Mustafa Kemal Atatürk ilk Türkiye cumhurbaşkanı seçildi.
8 Kasım - Münih'te Birahane Darbesi.
23 Kasım - Almanya'da Gustav Stresemann'ın koalisyon hükümeti çöktü.
21 Aralık - Nepal bağımsızlığını kazandı.
Doğumlar
Ocak
19 Ocak- Markus Wolf, Doğu Almanya başcasusu (ö. 2006)
25 Ocak - Hıfzı Topuz, Türk gazeteci ve yazar
27 Ocak - Augusto Barreto, Portekizli eskrimci (ö. 2017)
31 Ocak - Norman Mailer, Amerikalı gazeteci, romancı, oyun yazarı, film yönetmeni, senarist (ö. 2007)
Şubat
4 Şubat - Donald Nicol, İngiliz tarihçi ve Bizantolog (ö. 2003)
Mart
Nisan
20 Nisan - Oktay Akbal, Türk yazar (ö. 2015)
21 Nisan - Bahaeddin Ögel, Türk Tarih profesörü (ö. 1989)
Mayıs
7 Mayıs - Abdurrahman Palay, Tiyatro ve sinema oyuncusu, seslendirme sanatçısı, yönetmen, senarist (ö. 2002)
10 Mayıs - Heyder Eliyev, Sovyetler Birliği'nin yüksek devlet adamı ve Azerbaycan 3. Cumhurbaşkanı (ö. 2003)
15 Mayıs
Richard Avedon, Amerikalı fotoğrafçı (ö. 2004)
Angel Mojsovski, Makedon komünist aktivist, Yugoslavya Cephesi'nde savaşan asker, Halk Kahramanı Nişanı sahibi (ö. 2001)
31 Mayıs - Monako Prensi Rainier (ö. 2005)
Haziran
11 Haziran - Özdemir Asaf (Arun), Türk şair (ö. 1981)
Temmuz
10 Temmuz - Şemsi Yastıman, Türk Halk Müziği sanatçısı (ö. 1994)
29 Temmuz - Atilla Konuk, Türk siyasetçi ve spor adamı (ö. 2009)
Ağustos
16 Ağustos - Jack Aeby, Amerikalı fizikçi ve fotoğrafçı (ö. 2015)
19 Ağustos - Joan Taylor, Amerikalı oyuncu (ö. 2012)
Eylül
8 Eylül - Resul Hamzatov, Dağıstanlı şair ve yazar (Avarca yazan yazar) (ö. 2003)
9 Eylül - Marcel Zanini, Türk-Fransız caz müzisyeni (ö. 2023)
16 Eylül - Lee Kuan Yew, Singapurlu devlet adamı (ö. 2015)
19 Eylül - Hanzade Sultan, son Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin ve son halife Abdülmecit Efendi’nin torunu (ö. 1988)
Ekim
4 Ekim - Charlton Heston, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2008)
6 Ekim - Selahattin İçli, Türk besteci ve doktor (ö. 2006)
Kasım
8 Kasım - Jack Kilby, Amerikalı mühendis ve mucit (ö. 2005)
22 Kasım - Rosy Varte, Fransız oyuncu (ö. 2012)
Aralık
4 Aralık - Demmus Hentze, Faroeli siyasetçi ve finansçı (ö. 2016)
22 Aralık - Mai Tai Sing, Çin asıllı Amerikalı oyuncu, dansçı ve iş insanı (ö. 2018)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Bülend Ulusu, Türkiye başbakanı (ö. 2015)
Fahd bin Abdül Aziz, Suudi Arabistan Kralı (ö. 2005)
Jale Öz, Türk sinema sanatçısı ve televizyon dizisi oyuncusu (ö. 2005)
Mehmet Yüceler, Türk siyasetçi (ö. 2010)
Semahat Geldiay, Türk zoolog (ö. 2002)
Yaşar Kemal, Türk romancı, yazar (ö. 2015)
Zehra Eren, Türk tango müzisyeni ve ses sanatçısı (ö. 2016)
Christian Graeff, Fransız diplomat ve Arabist
Ölümler
Ahmed Süreyya Emin Bey, dünyada ilk seri atışlı sahra topunun mucidi
3 Ocak - Jaroslav Haşek, Çekoslovakyalı yazar
14 Ocak - Zübeyde Hanım, Mustafa Kemal Atatürk'ün annesi (d. 1857)
10 Şubat - Wilhelm Conrad Röntgen, Nobel ödüllü Alman fizikçi
27 Aralık - Gustave Eiffel, Eyfel Kulesi'nin tasarımcısı
|
2326
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1924
|
1924
|
Olaylar
22 Ocak - Birleşik Krallık'ta Ramsay MacDonald hükûmeti kuruldu.
26 Ocak - SSCB'de Sankt-Peterburg şehrinin adı Leningrad olarak değiştirildi.
31 Ocak - Olimpiyat Oyunları'nda kış sporuna da yer verilmesi kararlaştırıldı.
1 Şubat - Birleşik Krallık, SSCB'yi resmen tanıdı.
7 Şubat - İtalya Krallığı, SSCB'yi resmen tanıdı.
12 Şubat - New York'taki Aeolian Hall'de George Gershwin'in Rhapsody in Blue adlı eseri ilk defa çalındı.
2 Mart - Jules Renault difteri aşısını buldu.
3 Mart - Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı Hanedanı mensuplarının Türkiye dışına çıkarılmasına ilişkin yasa kabul edildi. Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu çıkarıldı. Şer'iye ve Evkaf ve Harbiye Bakanlıkları kaldırıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Genelkurmay Başkanlığı oluşturuldu ve Hükûmet'ten ayrıldı.
25 Mart - Yunanistan'da Cumhuriyet ilan edildi.
21 Nisan - Darülfünûn-u Şahane'nin ismi İstanbul Darülfünunu olarak değiştirildi.
4 Mayıs - VIII. Olimpiyat Oyunları Paris'te başladı.
26 Ağustos - Türkiye'de Türkiye İş Bankası kuruldu.
5 Ekim - Hicaz Krallığı'nda Hüseyin tahttan indirildi.
28 Ekim - Fransa Cumhuriyeti, SSCB'yi resmen tanıdı.
17 Kasım - Türkiye'de Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
26 Kasım - Moğolistan Halk Cumhuriyeti kuruldu.
Doğumlar
Ocak
10 Ocak - Eduard Admetlla i Lázaro, İspanyol fotoğrafçı (ö. 2019)
21 Ocak - Şefika Ahundova, Azeri besteci (ö. 2013)
27 Ocak - Rauf Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 1. Cumhurbaşkanı (ö. 2012)
Şubat
3 Şubat - Edward Palmer Thompson - İngiliz tarihçi (ö. 1993)
10 Şubat - Leman Şenalp, Türk kütüphaneci (ö. 2018)
Mart
7 Mart - Kōbō Abe, Japon yazar (ö. 1993)
Nisan
3 Nisan - Marlon Brando, sinema oyuncusu (ö. 2004)
Mayıs
1 Mayıs - Judy Stone, Amerikalı kadın gazeteci, yazar ve film eleştirmeni
20 Mayıs - Cavid Erginsoy, Türk fizikçi ve bilim insanı (ö. 1967)
22 Mayıs - Charles Aznavour, Ermeni asıllı Fransız şarkıcı, söz yazarı, oyuncu ve diplomat (ö. 2018)
Haziran
Temmuz
20 Temmuz - Lola Albright, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2017)
Ağustos
1 Ağustos
Abdullah bin Abdülaziz el-Suud, Suudi Arabistan Kralı (ö. 2015)
Cem Atabeyoğlu, Türk spor yazarı ve yöneticisi (ö. 2012)
2 Ağustos
Alan Abel, Amerikalı komedyen, yapımcı ve yazar (ö. 2018)
James Baldwin, Afrikalı-Amerikalı yazar (ö. 1987)
Eylül
8 Eylül - Mimi Parent, Kanadalı sürrealist sanatçı
9 Eylül
Sylvia Miles, Amerikalı oyuncu
Russell M. Nelson, Amerikalı dini lider, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin şu anki başkanı ve peygamberi, 12 Havariler Kurulu'nun eski başkanı
22 Eylül - İlyas Hüseynov, Kontrbas Sanatçısı (ö. 2017)
Ekim
Kasım
1 Kasım - Süleyman Demirel, Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı (ö. 2015)
Aralık
14 Aralık
Gohar Gasparyan, Ermeni-Mısırlı opera şarkıcısı (ö. 2007)
Raj Kapoor, Hint oyuncu ve yönetmen (ö. 1988)
15 Aralık - Ruhi Sarıalp, Türk atlet (ö. 2001)
Doğduğu gün ve ay bilinemeyenler
Abdurrahman Odabaşı, Türk siyasetçi (ö. 2002)
Hasan Koçdemir, CKMP kurucularından, Türk siyaset ve fikir adamı
Hikmet Şimşek, Türk müzisyen ve orkestra şefi (ö. 2001)
Vernon Wesley Ruttan
Ölümler
24 Ocak - Vladimir İlyiç Ulyanov Lenin, SSCB'nin kurucusu (d. 1870)
3 Şubat - Woodrow Wilson, ABD'nin 28. başkanı (d. 1856)
30 Mart - Henning Berger, İsveçli yazar (d. 1872)
31 Mayıs - Fikriye Hanım, Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın ikinci eşi Ragıp Bey'in kardeşi Memduh Hayrettin Bey ile Vasfiye Hanım'ın kızı (d. 1887)
3 Haziran - Franz Kafka, Avusturyalı yazar (d. 1883)
25 Ekim - Ziya Gökalp, sosyolog ve yazar (d. 1876)
1924 Nobel ödülünü kazananlar
Barış: Bu yıl barış ödülü verilmedi
Edebiyat: Władysław Reymont (Polonyalı)
Fizik: Karl Siegbahn (İsviçreli)
Kimya: Bu yıl kimya ödülü verilmedi
Tıp: Willem Einthoven (Hollandalı)
|
2327
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1925
|
1925
|
Olaylar
Ocak
1 Ocak - Amerikalı astronom Edwin Hubble, samanyolu dışında başka galaksiler keşfettiğini açıkladı.
19 Ocak - Rusya'da Troçki iktidardan uzaklaştırıldı.
31 Ocak - Arnavutluk'ta Ahmet Zogu Cumhurbaşkanı oldu.
Şubat
13 Şubat - Şeyh Said İsyanı
16 Şubat - Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) kuruldu.
Mart
4 Mart - Takrir-i Sükun Kanunu kabul edildi.
7 Mart - Rusya dış Moğolistan'ı işgal etti.
Nisan
5 Nisan - Kahramanmaraş, İstiklâl Madalyası aldı.
10 Nisan - Muhteşem Gatsby'nin ilk basımı yapıldı.
Mayıs
Haziran
14 Haziran
Göztepe Spor Kulübü kuruldu.
Cumhuriyet'in ilk şeker fabrikası, Alpullu'da üretime başladı
3 Haziran - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı.
17 Haziran - Fransız doktor Albert Calmette Verem aşısı'nı buldu.
Temmuz
18 Temmuz - Hitler'in Mein Kampf (Kavgam) birinci cildi çıktı.
Ağustos
23 Ağustos - Kastamonu'ya gelen Atatürk, Şapka ve Kıyafet Devrimi'ni başlattı.
28 Ağustos - Fransa Ruhr havzasından çekildi.
Eylül
Ekim
5 Ekim - Locarno Antlaşması görüşmeleri başladı.
Kasım
1 Kasım - İran'da Rıza Han Pehlevi, Kaçar Hanedanı’na son verdi.
25 Kasım - Şapka ve Kıyafet Kanunu kanunu çıktı
30 Kasım - Tekke ve Zaviyeler kapatıldı.
Aralık
17 Aralık - Sovyet - Türk Dostluk Antlaşması imzalandı.
26 Aralık - Türkiye'de uluslararası takvim ve saatin kullanılması TBMM'de iki ayrı yasayla kabul edildi.
Doğumlar
Ocak
6 Ocak - Jane Harvey, Amerikalı şarkıcı (ö. 2013)
17 Ocak - Selçuk Yaşar, iş insanı (ö. 2023)
Şubat
14 Şubat - Antony Sutton, İngiliz ekonomist, tarihçi ve yazar
Mart
11 Mart - İlhan Selçuk, Türk gazeteci, yazar, Cumhuriyet gazetesi köşe yazarı. (ö. 2010)
19 Mart - Julio Canessa, Şilili asker ve siyasetçi (ö. 2015)
21 Mart
Beatriz Aguirre, Meksikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2019)
Peter Brook, İngiliz oyuncu ve yönetmen
25 Mart - Flannery O'Connor, Amerikalı yazar. (ö. 1964)
Nisan
5 Nisan - Sadri Alışık, Türk sinema sanatçısı (ö. 1995)
Mayıs
1 Mayıs - Gabriele Amorth, İtalyan rahip ve din adamı (ö. 2016)
11 Mayıs - Max Morlock, Alman futbolcu (ö. 1994)
19 Mayıs - Malcolm X, Amerikalı zenci lider. El Hajj Malik el-Şahbazz.(ö. 1964)
28 Mayıs - Bülent Ecevit, şair, gazeteci, yazar ve siyaset adamı (ö. 2006)
Haziran
15 Haziran - Attilâ İlhan (ö. 2005)
Temmuz
Ağustos
2 Ağustos - John Dexter, İngiliz tiyatro, film ve opera yönetmeni (ö. 1990)
15 Ağustos - Münir Özkul, ünlü sinema ve tiyatro sanatçısı (ö. 2018)
21 Ağustos - Jorge Rafael Videla, Arjantin eski devlet başkanı
Eylül
7 Eylül - Nusretullah Vahdet, İranlı komedyen, aktör ve film yönetmeni (ö. 2020)
8 Eylül - Peter Sellers, İngiliz aktör ve komedyen (ö. 1980)
9 Eylül
Berni Alder, Almanya doğumlu Amerikalı fizikçi (ö. 2020)
Soňa Červená, Çek opera sanatçısı, aktris ve keman sanatçısı (ö. 2023)
16 Eylül- B.B.King Amerikalı blues gitaristi ve bestecisi
17 Eylül - Haluk Afra, Türk diplomat. (ö. 2001)
Ekim
13 Ekim - Margaret Thatcher, Birleşik Krallık'ın ilk kadın başbakanı (ö. 2013)
14 Ekim - Tato Cifuentes, Arjantinli oyuncu, şarkıcı ve kukla sanatçısı (ö. 2017)
21 Ekim - Celia Cruz, Kübalı şarkıcı (ö. 2003)
26 Ekim - John Mulvaney, Avustralyalı arkeolog (ö. 2016)
Kasım
17 Kasım - Rock Hudson, Amerikalı aktör (ö. 1985)
27 Kasım - John Maddox, Galli bilim insanı ve gazeteci. (ö. 2009)
Aralık
4 Aralık - Albert Bandura, Kanadalı psikolog
8 Aralık
Sammy Davis, Jr., Amerikalı oyuncu, dansçı ve komedyen. (ö. 1990)
Arnaldo Forlani, İtalyan devlet adamı ve 1980 - 1981 tarihleri arasında İtalya başbakanı olan Hristiyan-Demokrat politikacı
9 Aralık - Türk yönetmen Atıf Yılmaz (Batıbeki) (ö. 2006)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Abdullah Rıza Ergüven, ozan, yazar, denemeci, eleştirmen ve düşünbilimci. (ö. 2001)
Celal Şahin, Cumhuriyet döneminin ilk şovmenlerinden
Ragıp Binzet, Türk halk müziği sanatçısı (ö. 1985)
Ölümler
20 Ocak - Adelheid Steinmann, Alman politikacı ve kadın hakları aktivisti (d. 1866)
12 Mart - Sun Yat-sen, Çinli devrimci lider (d. 12 Kasım 1866).
29 Haziran - Şeyh Said ve destekçileri idam edildi.
15 Aralık - Süleyman Sırrı Aral, Türkiye'nin ilk iki ve dördüncü hükûmetlerinde Nafia Vekilliği (Bayındırlık Bakanlığı) yapmış siyasetçi
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Abdullah Zühdü, Osmanlı Devleti gazeteci.
Nobel ödülleri
Fizik – James Franck ve Gustav Ludwig Hertz
Kimya – Richard Adolf Zsigmondy
Tıp – verilmedi
Edebiyat – George Bernard Shaw
Barış – Austen Chamberlain ve Charles Gates Dawes
|
2328
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1926
|
1926
|
Olaylar
4 Ocak - İstanbulspor, Kemal Halim Gürgen tarafından kuruldu.
9 Ocak - Türkiye'de piyango düzenleme hakkını Tayyare Cemiyeti'ne veren kanun kabul edildi.
14 Ocak - Borçlanma Kanunu TBMM'de kabul edildi.
17 Şubat - Türk Medeni Kanunu kabul edildi.
1 Mart - Yeni Türk Ceza Kanunu kabul edildi.
2 Mart - Parasız yatılı Köy Muallim Mektepleri'nin kurulması kabul edildi.
3 Mart - Türk Kodeksi Hakkında Kanun kabul edildi.
6 Mart Amerikalı Robert H. Goddard sıvı yakıtla ilk füze'yi fırlattı.
13 Mayıs Polonya'da hükûmet darbesi oldu.
27 Mayıs Fas Sultanı Abdülkerim Hattabi, bugün Fransız ordusuna teslim olmak zorunda kalmıştır.
5 Haziran - Birleşik Krallık, Irak ve Türkiye arasında yapılan görüşmeler sonunda Musul Sorunu çözüme kavuşturuldu
1 Temmuz - Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi.
11 Ağustos İlk renkli film New York'ta gösterildi.
24 Ekim - Karesi ilinin adı Balıkesir olarak değiştirildi.
25 Aralık Japon İmparatoru Yoshihito (Taişo) öldü ve Hirohito tahta çıktı.
20 Aralık - Türkiye - Macaristan Ticaret Antlaşması imzalandı.
Tarihi bilinmeyenler
Türkiye'de cumhuriyet döneminin ilk eğitim kurumlarından, günümüzde Gazi Üniversitesi olan Gazi Eğitim Enstitüsü kuruldu.
Ağrı İsyanları başladı. (1926 - 1930)
Masa tenisinde ilk dünya şampiyonası Londra'da yapıldı.
Doğumlar
Ocak
2 Ocak - Şükran Güngör, Türk tiyatrocu ve sinema oyuncusu (ö. 15 Eylül 2002)
7 Ocak - Atanas Zabaznoski, Makedon komünist aktivist, Yugoslavya Cephesi'nde savaşan asker, Halk Kahramanı Nişanı sahibi (ö. 2013)
Şubat
2 Şubat - Valéry Giscard d'Estaing, Fransa'da Beşinci Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı olan merkez-sağ siyasetçi (1974-1981) (ö. 2020)
3 Şubat - Xavier de Planhol - Fransız coğrafyacı
8 Şubat
Diamando Kumbaki, II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri'ne karşı savaşan Yunan Direnişi partizanı (ö. 1944)
Sonja Ziemann, Alman tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2020)
12 Şubat - Irene Camber, İtalyan eskrimci
16 Şubat - Memet Fuat; Eleştirmen, yazar, voleybol antrenörü, eğitimci.(ö. 19 Aralık 2002)
Mart
11 Mart - Ralph David Abernathy, Amerikalı rahip, Güneyli Hristiyan Liderler Konferansı kurucusu ve Siyahi Hakları önderi. (ö. 1990)
20 Mart - Marge Calhoun, Amerikalı sörfçü (ö. 2017)
30 Mart - Ingvar Kamprad, İsveçli iş insanı. 1943 yılında IKEA şirketini kurdu (ö. 2018)
Nisan
1 Nisan - Reha Yurdakul, Türk sinema oyuncusu (ö. 1988)
5 Nisan
Süleyman Seba, BJK onursal başkanı.(ö. 2014)
Prof. Dr. Ömer Faruk Akün, bir yazar ve eski bir akademisyen.
21 Nisan - II. Elizabeth, Birleşik Krallık Kraliçesi. (ö. 2022)
Mayıs
1 Mayıs - Muhteşem Durukan, Türk oyuncu, yönetmen ve senarist (ö. 1988)
Haziran
1 Haziran - Marilyn Monroe (ö. 1962)
6 Haziran - Erdal İnönü, Türk bilim insanı ve siyasetçi (ö. 2007)
27 Haziran - Len Ceglarski, Amerikalı buz hokeyi oyuncusu (ö. 2017)
Temmuz
1 Temmuz - François-Régis Bastide, Fransız siyasetçi, edebiyatçı ve diplomat (ö. 1996)
3 Temmuz - Pierre Drai, Fransız hakim (ö. 2013)
4 Temmuz - Alfredo Di Stefano, Arjantin doğumlu eski futbolcu ve antrenör.
23 Temmuz - Erol Tümertekin, Türk Coğrafyacı (ö. 2012)
Ağustos
3 Ağustos - Rona Anderson, İskoç oyuncu (ö. 2013)
13 Ağustos - Fidel Castro, Küba Devlet Başkanı
21 Ağustos - Can Yücel, Türk şair
Eylül
7 Eylül
Ed Warren, Amerikalı demonolojist ve yazar (ö. 2006)
Samuel Goldwyn, Jr., Amerikalı yönetmen (ö. 2015)
Erich Juskowiak, Almanya millî futbol takımı forması giymiş eski futbolcu (ö. 1983)
9 Eylül
Jan-Olaf Strandberg, İsveçli aktör
Erhard Eppler, Alman Sosyal Demokrat siyasetçi, eski bakan ve eğitimci (ö. 2019)
Yusuf el-Karadavi, Mısırlı din bilgini ve Dünya Müslüman Alimler Birliği başkanı (ö. 2022)
15 Eylül
Antonio Carrizo, Arjantinli sunucu (ö. 2016)
Shohei Imamura, Japon film yönetmeni (ö. 2006)
Ekim
11 Ekim - Jean Alexander, İngiliz oyuncu (ö. 2016)
15 Ekim - Michel Foucault, Fransız filozof (ö. 1984)
29 Ekim - Necmettin Erbakan - eski Devlet Bakanı ve Başbakan (ö. 2011)
Kasım
Aralık
8 Aralık - Joachim Fest, Alman yazar (ö. 2006)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Beki Luiza Bahar, Yahudi asıllı Türk yazar (ö. 2011)
Şevki Vanlı, Türk mimar
Rahmi Pehlivanlı, Türk ressam
Ölümler
28 Ocak - Kato Takaaki, Japonya başbakanı (d. 1860)
4 Şubat - İskilipli Mehmed Âtıf, Türk din adamı (d. 1875)
15 Mayıs - VI. Mehmet, son Osmanlı padişahı (d. 1861)
10 Haziran - Antoni Gaudí, İspanya’da Art Nouveau akımının İspanyol öncüsü olan Katalan mimar (d. 1852)
14 Haziran - Mary Cassatt, Amerikalı ressam (d. 1844)
31 Ekim - Harry Houdini, illüzyonist (d. 1875))
29 Aralık - Rainer Maria Rilke, şair (d. 4 Aralık 1875)
1926 Nobel ödülünü kazananlar
BARIŞ: Aristide Briand (Fransız) ve Gustav Stresemann (Alman).
EDEBİYAT: Grazia Deledda (İtalyan).
FİZİK: Jean Perrin(Fransız).
KİMYA: Theodor Svedberg (İsveçli).
TIP: Johannes Fibiger (Danimarkalı).
|
2329
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1927
|
1927
|
Olaylar
10 Ocak - Fritz Lang'ın fütüristik filmi Metropolis Almanya'da gösterime girdi.
7 Mart - İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı.
14 Nisan
İlk Volvo otomobili, İsveç'in Göteborg kentindeki üretim hattından çıktı.
Arjantin'in Mendoza Eyaletinde meydana gelen 7.1 büyüklüğündeki depremde 3 kişi öldü.
6 Mayıs - İstanbul Radyosu ilk yayınına Sirkeci'deki Büyük Postane binasının bodrum katında başladı.
20-21 Mayıs - Charles Lindbergh, tek motorlu uçağı Spirit of St. Louis ile New York'tan Paris'e ilk solo aktarmasız okyanus aşırı uçak uçuşunu gerçekleştirdi.
22 Mayıs - 7,6 Mw Gulang depremi, kuzeybatı Çin'deki Gansu'yu maksimum Mercalli yoğunluğu XI (Aşırı) ile etkileyerek 40.000'den fazla ölü bıraktı.
25 Haziran - Bozok ilinin adı TBMM'de Yozgat olarak değiştirildi.
11 Temmuz - 1927 Eriha depremi Filistin'i vurarak yaklaşık 300 kişiyi öldürdü. Orta Doğu'nun bu bölgesinde kaydedilen en büyük depremdir. Etkiler özellikle Nablus'ta şiddetli, ancak Ürdün'ün Amman, Salt ve Lydda gibi birçok bölgesinde de hasar ve ölümler bildirildi.
28 Ekim - Türkiye'de ilk nüfus sayımı yapıldı.
1 Kasım - İsmet İnönü tarafından 5. Türkiye Hükûmeti kuruldu.
18 Kasım - Ankara Radyosu ilk yayınına başladı.
24 Kasım - Ankara Zafer Anıtı açıldı.
5 Aralık - Cumhuriyet döneminin ilk kâğıt paraları tedavüle çıkarıldı. 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 liralık olmak üzere 7 ayrı değerde çıkarılan banknotlar eski Türkçe ve Fransızca bastırıldı.
Tarihi bilinmeyenler
Çin Cumhuriyeti'nde Çan Kay Şek liderliğindeki milliyetçiler birçok komünisti öldürerek iç savaş başlattı.
Amerika Birleşik Devletleri'nin, Virginia eyaletinde zekâ engelliler kısırlaştırılmasını öngören öjenik yasa kabul edildi.
Millî Emniyet Hizmeti Riyâseti İçişleri Bakanlığı'na bağlandı.
İlk masa tenisi dünya şampiyonası Londra'da yapıldı.
Ukrayna'nın FK Dinamo Kyiv futbol takımı kuruldu.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Maurice Béjart, Fransız-İsviçreli dansçı, koreograf ve opera yönetmeni (ö. 2007)
1 Ocak - Abdulbasit Abdussamed, Mısırlı Hâfız ve Kur'an kâri'si (ö. 1988)
28 Ocak - Eşref Kolçak, Türk sinema ve dizi oyuncusu
Şubat
7 Şubat - Juliette Gréco - Fransız oyuncu ve şarkıcıydı. (d. 2020)
27 Şubat - Şeref Bakşık, Türk gazeteci, politikacı
Mart
9 Mart - Adambek Kapanov, Kazak mimar (ö. 2011)
Nisan
14 Nisan - David Akers-Jones, İngiliz siyasetçi (ö. 2019)
Mayıs
25 Mayıs - Robert Ludlum, Amerikalı yazar
27 Mayıs - Coşkun Kırca, Türk eleştirmen ve gazeteci
Haziran
8 Haziran
John F. Murray, Amerikalı pulmonolog (ö.2020)
Jerry Stiller, Amerikalı komedyen ve aktör (ö.2020)
Temmuz
4 Temmuz - Gina Lollobrigida, İtalyan sinema oyuncusu
9 Temmuz - David Diop, Senegalli şair (ö. 1960)
27 Temmuz - Fana Koçovska, Makedon direnişçi, Yugoslav Partizanı ve Halk Kahramanı Nişanı sahibi ulusal kahraman (ö. 2004)
Ağustos
6 Ağustos - Theodor Wagner, Avusturyalı futbolcu
10 Ağustos - Nejat Uygur, Türk tiyatrocu
Eylül
7 Eylül
Trader Faulkner, Avustralyalı-İngiliz aktör (ö. 2021)
Carlos Romero, Ukraynalı milli futbolcu (ö. 1999)
8 Eylül
Gabdulhay Ahatov, Sovyetler tatarı ve dil öğrenme uzmanı (ö. 1986)
Mehmet Turan Yarar, Türk şair ve söz yazarı (ö. 2021)
Ekim
13 Ekim - Turgut Özal, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı, Anavatan Partisi'nin kurucusu ve ilk genel başkanı
16 Ekim - Günter Grass, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Alman yazar (ö. 2015)
18 Ekim
George C. Scott, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 1999)
Alba Solís, Arjantinli şarkıcı ve oyuncu (ö. 2016)
24 Ekim - Gilbert Bécaud, Fransız şarkıcı, besteci ve oyuncu
Kasım
10 Kasım - Vedat Ali Dalokay, Türk politikacı, Ankara eski belediye başkanı
12 Kasım - Zhang Sizhi, Çinli hukukçu, akademisyen ve insan hakları aktivisti (ö. 2022)
Aralık
3 Aralık - Andy Williams, Amerikalı pop müzik şarkıcısı
4 Aralık - Aptullah Kuran, Mimar Sinan konusunda yaptığı araştırmalarla tanınan mimarlık tarihçisi
25 Aralık - Ram Narayan, Hint müzisyen
25 Aralık - Nijat Özön, Türk sinema eleştirmeni ve kuramcısı, mütercim, dilbilim uzmanı (ö. 2010)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Kazım Türesin, "Baba Kazım" lakaplı Türk futbolcu
Vefa Tanır, Türk siyasetçi
Vecihi Timuroğlu, Türk yazar ve şair
Ahmet Zaim, Kıbrıslı Türk siyasetçi ve diplomat (ö. 1982)
Ahmet Kostarika, Türk sinema oyuncusu (ö. 1994)
Miriam Akavia, Polonya asıllı İsrailli çevirmen ve yazar (ö. 2015)
Ferruh Bozbeyli, Türk siyasetçi (ö. 2019)
Turan Erol, Türk ressam, akademisyen ve öğretmen (ö. 2023)
Ölümler
5 Ocak - Süleyman Nazif, Türk şair, yazar ve bürokrat (d. 1870)
15 Nisan - Gaston Leroux, Fransız gazeteci, yazar (d. 1868)
15 Temmuz - Constance Markievicz, İrlandalı devrimci ve yurtsever görüşe sahip süfrajet (d. 1868)
3 Ağustos - Edward Bradford Titchener, İngiliz psikolog (d. 1867)
22 Ağustos - Otto Liman von Sanders, Alman general ve Osmanlı mareşali (d. 1855)
16 Kasım - Adolf Joffe, komünist devrimci, Bolşevik siyasetçi ve Karaylar diplomatı (d. 1883)
13 Aralık - Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey, Türk matematikçi (d. 1856)
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Louise Abbema, Fransız ressam (d. 1858)
|
2330
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1928
|
1928
|
Olaylar
15 Ocak - 223 kilometrelik Kayseri - Sivas demiryolunun devlet tarafından yapılması kararlaştırıldı.
16 Ocak - Ticaret ve Ziraat vekaletlerinin, İktisat Vekaleti olarak birleştirilmelerini sağlayan kanun TBMM'de kabul edildi.
31 Ocak - Türk Eğitim Derneği'nin Atatürk önderliğinde kurulması.
11 Mart - İzmir'in Buca ilçesinde Bucaspor adlı spor kulübü kuruldu.
10 Nisan - TBMM, Anayasa'nın ikinci maddesini değiştirdi. Söz konusu maddeden, "Türkiye Devleti'nin dini İslam'dır" bölümü çıkarıldı. Milletvekilleri ve Cumhurbaşkanı, yemin ederken "Vallahi" yerine "Namusum üzerine söz veririm" diyecek.
14 Nisan - Yargıtay Kuruluş Kanunu kabul edildi.
23 Mayıs - Türk Vatandaşlığı Kanunu kabul edildi.
24 Mayıs - Uluslararası Rakamların kullanılmasına ilişkin kanun kabul edildi.
28 Mayıs - Millet Mektepleri açılması hakkında Bakanlar Kurulu kararı alındı.
23 Ağustos - Amasya - Zile Demiryolu (82 km) hizmete girdi.
1 Kasım - Yeni Türk alfabesine ilişkin kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
24 Kasım - Atatürk'ün Millet Mektepleri Başöğretmenliği'ni kabul etmesi.
Doğumlar
Ocak
1 Ocak - Abdüssettar İdhi, Pakistanlı hayırsever (ö. 2016)
7 Ocak - William Peter Blatty, Amerikalı yazar (ö. 2017)
23 Ocak - Jeanne Moreau, Fransız oyuncu (ö. 2017)
Şubat
9 Şubat - Rinus Michels, Hollandalı futbolcu (ö. 2005)
26 Şubat - Ariel Şaron, 11. İsrail başbakanı (ö. 2014)
28 Şubat
Kuzgun Acar, Türk heykeltıraş (ö. 1976)
Erol Taş, Türk sinema sanatçısı (ö. 1998)
29 Şubat - Josh Ackland, İngiliz oyuncu
Mart
1 Mart - Jacques Rivette, Fransız yönetmen (ö.2016)
4 Mart - Fikret Tabeyev, Sovyet Tatar politikacı, büyükelçi, parti lideri, Tataristan Cumhuriyeti Komünist Partisi'nin kurucusu (ö. 2015)
6 Mart - Gabriel García Márquez, Kolombiyalı yazar, romancı. (ö. 2014)
16 Mart - Karlheinz Böhm, Avusturyalı oyuncu (ö. 2014)
Mayıs
4 Mayıs - Muhammed Hüsnü Mübarek, Mısırlı politikacı, cumhurbaşkanı (ö. 2020)
11 Mayıs - Yaacov Agam, Optik ve kinetik sanatın önde gelen savunucusu
21 Mayıs - Dore Ashton, Amerikalı akademisyen, yazar, sanat tarihçisi ve eleştirmeni (ö. 2017)
27 Mayıs - Ayfer Feray, oyuncu. (ö. 1994)
Nisan
4 Nisan - Alfredo Armenteros, Kübalı müzisyen (ö. 2016)
7 Nisan - Alan J. Pakula, Polonya asıllı, Amerikalı film yönetmeni, yazar, yapımcı (ö. 1998)
28 Nisan - Yves Klein, Fransız ressamı (ö. 1962)
Mayıs
4 Mayıs - Joseph Tydings, Amerikalı siyasetçi (ö. 2018)
Haziran
13 Haziran -
John Forbes Nash, Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Amerikalı matematikçi. (ö. 2015)
Giacomo Biffi, İtalyan piskopos ve kardinal.
14 Haziran - Ernesto Che Guevara, Arjantinli devrimci (ö. 1967)
30 Haziran
Celal Aliyev, Azeri akademisyen, biyolog ve siyasetçi (ö. 2016)
Orhan Boran, Türk sunucu ve oyuncu (ö. 2012)
Temmuz
3 Temmuz - Orhan Günşiray, (ö. 27 Ağustos 2008) Türk sinema sanatçısı.
4 Temmuz - Giampiero Boniperti, İtalyan futbolcu
10 Temmuz - Bernard Buffet, Fransız ressam (ö. 4 Ekim 2000)
12 Temmuz - Hayden White, Amerikalı tarihçi (ö. 2018)
22 Temmuz - Freda Dowie, İngiliz oyuncu (ö. 2019)
Ağustos
3 Ağustos - Cécile Aubry, Fransız sinema oyuncusu (ö. 2010)
6 Ağustos
Andy Warhol, Amerikalı sanatçı (ö. 1987)
Jeyan Mahfi Tözüm, Türk oyuncu ve dublaj sanatçısı (ö. 2023)
7 Ağustos - Herb Reed, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (ö. 2012)
25 Ağustos - Herbert Kroemer, Nobel ödüllü Alman fizikçi
26 Ağustos - Yvette Vickers, Amerikalı eski Playboy güzeli ve oyuncu.
31 Ağustos - James Coburn, Amerikalı oyuncu (ö. 2002)
Eylül
1 Eylül - Şemsettin Ünlü, Türk şair, roman yazarı, çevirmen
6 Eylül - Fumihiko Maki, Japon bir mimar
8 Eylül - Semahat Arsel, Türk iş insanı
9 Eylül - Sol LeWitt, Amerikalı heykeltıraş ve ressam (ö. 2007)
13 Eylül - Diane Foster, Kanadalı atlet
Ekim
11 Ekim - Yıldız Kenter, Türk tiyatrocu. (ö. 2019)
20 Ekim - Li Peng, Çin Halk Cumhuriyeti'nin dördüncü Başbakanı (d. 2019)
Kasım
11 Kasım - Carlos Fuentes Macías, Meksikalı yazar (ö. 2012)
17 Kasım - Rance Howard, Amerikalı oyuncu (ö. 2017)
29 Kasım - Yolande Fox, Amerikalı model ve opera şarkıcısı.
Aralık
12 Aralık - Cengiz Aytmatov, Kırgız yazar
16 Aralık - Philip Kindred Dick, Amerikalı bilimkurgu roman ve kısa hikâye yazarı (ö. 2 Mart 1982)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Viola Myers, Kanadalı atlet
Albert Salmi, Amerikalı aktör (ö. 1990)
Ölümler
11 Ocak - Thomas Hardy, İngiliz yazar.
13 Ekim - Maria Fyodorovna, Rusya'nın imparatoriçesi (d. 1847)
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Frédéric Courtois, Fransız misyoner ve doğa bilimci (d. 1860)
|
2331
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1929
|
1929
|
Olaylar
1 Ocak - Millet Mektepleri açıldı.
1 Ocak - Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi.
4 Ocak - Türkiye - Uruguay dostluk antlaşması imzalandı
4 Mart - Takrir-i Sükun Kanunu kaldırıldı.
18 Mayıs - Sivas'ın Suşehri ilçesinde meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki depremde 64 kişi öldü, 72'den fazlası ise yaralandı.
2 Eylül - Cumhuriyet Gazetesi'nin düzenlediği ve Müslüman kadınların ilk kez katıldığı güzellik yarışmasında Feriha Tevfik Hanım, Türkiye Güzeli seçildi.
Tarihi bilinmeyenler
Dünya Ekonomik Bunalımı
İspanya La Liga Ligi başladı
Ekim - Londra'da silahsızlandırma ve donanma konferansı yapıldı.
Doğumlar
Ocak
4 Ocak - Özcan Başkan, Türk dilbilimci profesör, bilim insanı (ö. 1997)
15 Ocak - Martin Luther King, Amerikalı siyahi, rahip ve Amerikan yurttaş hakları hareketi önderi (ö. 1968)
Şubat
7 Şubat - Aysel Gürel, Türk söz yazarı ve tiyatro oyuncusu. (ö. 17 Şubat 2008)
20 Şubat - Elio Berhanyer, İspanyol moda tasarımcısı. (ö. 24 Ocak 2019)
Mart
Nisan
6 Nisan - Nancy MacKay, Kanadalı atlet
17 Nisan - Odete Lara, Brezilyalı oyuncu (ö. 2015)
Mayıs
5 Mayıs - Ayhan Işık, Türk sinema oyuncusu (ö. 1979)
20 Mayıs - James Douglas, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2016)
29 Mayıs - Korkut Özal, Türk politikacı
Haziran
15 Haziran - Fakir Baykurt, yazar (ö. 1999)
16 Haziran - Pauline Yates, İngiliz oyuncu.
21 Haziran
Abdel Halim Hafez, Mısır'lı şarkıcı, aktör
Ana Novac, Rumen yazar (ö. 2010)
29 Haziran - Oriana Fallaci, İtalyan gazeteci, yazar.
Temmuz
Ağustos
9 Ağustos - Abdi İpekçi, gazeteci (ö. 1979)
24 Ağustos - Yaser Arafat, Filistinli Devlet adamı (ö. 2004)
25 Ağustos - Bernard Dorin, Fransız diplomat (ö. 2019)
Eylül
9 Eylül
Aleksey Maslennikov, Rus Sovyet tenor ve opera sanatçısı (ö. 2016)
Stu Phillips, Amerikalı besteci, şef ve plak yapımcısı
Ekim
5 Ekim - Richard Gordon, Amerikalı astronot (ö. 2017)
8 Ekim - Betty Boothroyd, İngiliz eski dansçı, yazar ve siyasetçi (ö. 2023)
22 Ekim - Lev İvanoviç Yaşin, Rus futbolcu (ö. 1990
23 Ekim - Adalet Ağaoğlu, Türk yazar
28 Ekim - Joan Plowright, İngiliz aktris
Kasım
11 Kasım
Altan Erbulak, Türk karikatürist, oyuncu, şovmen ve gazeteci (ö. 1988).
Hans Magnus Enzensberger Alman yazar
30 Kasım - Doğan Babacan, Dünya Kupası finallerinde maç yönetmiş ilk ve tek Türk hakem
Aralık
12 Aralık - John Osborne, İngiliz oyun yazarı, senarist ve politik aktivist. (ö. 24 Aralık 1994)
Ölümler
1 Ocak - Mustafa Necati Bey, Millet Mekteplerinin kurucusu Millî Eğitim Bakanı (d. 1894)
19 Mart - Wyatt Earp, Amerikalı kanun adamı (d. 1848)
15 Mayıs - Rebeca Matte Bello, Şilili heykeltıraş (d. 1875)
22 Ağustos - Otto Liman von Sanders
Ali Reşad, Türk tarihçi. (d. 1877)
1929 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik –
Kimya –
Tıp –
Edebiyat –
Barış –
|
2332
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1930
|
1930
|
Olaylar
18 Şubat - Plüton gezegeninin keşfi.
28 Mart - Türkiye hükûmeti yabancı ülkelerden Türkiye'deki şehirleri için Türkçe adlarını kullanmalarını resmen talep etti. Bu tarihten sonra posta idaresi Angora veya Constatinople olarak adreslenmiş mektupları Ankara ve İstanbul'a ulaştırmadı (bkz. Ankara (isim)).
3 Nisan - Kadınlara yerel seçimlerde oy hakkı tanındı.
14 Haziran - Askerî Yargıtay kuruldu.
22 Haziran - Jandarma Genel Komutanlığı Kuruldu.
13 Temmuz - İlk FIFA Dünya Kupası müsabakası Uruguay'da düzenlendi.
12 Ağustos - Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu.
17 Kasım - Serbest Cumhuriyet Fırkası kendini fesh etti.
26 Eylül - Abdülkadir Kemali Öğütçü tarafından Ahali Cumhuriyet Fırkası kuruldu.Daha sonra 12 Aralık 1930 da feshedildi.
29 Eylül - Türk Cumhuriyet Amele ve Ticaret Fırkası 29 Eylül 1930 günü Edirne’de Mimar Kazım Tahsin Bey tarafından kurulmak istenmiştir. Ancak komünist eğilimli olduğu için hükûmetçe izin verilmemiştir.
23 Aralık - Cumhuriyet döneminin 2. büyük irtica vakaası Menemen Olayı gerçekleşti. Mustafa Fehmi Kubilay ve 2 asker öldü.
Alibeyköyspor kuruldu.
Tarihi bilinmeyenler
Kütahya ve İstanbul'daki İmam Hatip Mektepleri resmen kapatıldı. 1927'de sadece İstanbul ve Kütahya'daki İmam Hatip Mektepleri kapatılmamış, diğer illerdeki İmam Hatip Mektepleri ise kapatılmıştı. Böylelikle 1930'da tüm İmam Hatip Mektepleri kapatılmış oldu.
Doğumlar
Ocak
3 Ocak - Robert Loggia, Amerikalı oyuncu (ö. 2015)
11 Ocak - Rod Taylor, Avustralyalı oyuncu (ö. 2015)
23 Ocak - William R. Pogue, Amerikalı astronot (ö. 2014)
30 Ocak - Gene Hackman, Amerikalı oyuncu
Şubat
1 Şubat - Muzaffer Buyrukçu, Türk yazar
10 Şubat - Robert Wagner, Amerikalı oyuncu
Mart
2 Mart - Neşe Aybey, Türk ressam, nakkaş ve akademisyen (ö. 2015)
3 Mart - Ion Iliescu, 2. Romanya devlet başkanı
5 Mart - Bahattin Karakoç, Türk şair, yazar
17 Mart - James Irwin, Amerikalı astronot (ö. 1991)
10 Mart - Galip Erdem, Türk gazeteci, yazar
12 Mart - Ann Emery, İngiliz oyuncu (ö. 2016)
Nisan
15 Nisan - Zhu Xu, Çinli oyuncu.
21 Nisan - Jack Taylor, İngiliz futbol hakemi (ö. 2012)
29 Nisan - Jean Rochefort, Fransız oyuncu (ö. 2017)
Mayıs
31 Mayıs - Clint Eastwood, Amerikalı aktör
Haziran
12 Haziran - Adolf Born, Çek ressam, karikatürist ve çizgi film yapımcısı (ö. 2016)
17 Haziran - Adile Naşit, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı
24 Haziran - Claude Chabrol, Fransız film yönetmeni (ö. 2010)
28 Haziran - Itamar Franco, Brezilya devlet başkanı (ö. 2011)
Temmuz
1 Temmuz - Mustafa Akkad, Suriye asıllı Amerikalı yönetmen (ö. 2005)
Ağustos
5 Ağustos - Neil Armstrong, Ay'a ayak basan ilk insan.
17 Ağustos - Ted Hughes, İngiliz yazar, çocuk edebiyatçısı
20 Ağustos - Hüseyin Kutman, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı
Eylül
1 Eylül - Turgut Özakman, Türk yazar
9 Eylül
Gültekin Oransay, Türk müzikbilimci, tarih ve dil araştırmacısı
Frank Lucas, Amerikalı uyuşturucu baronu, gangster ve suç patronu
26 Eylül - Frederick Andermann, Kanadalı doktor ve akademisyen (ö. 2019)
Ekim
1 Ekim - Richard Harris, İrlandalı aktör, şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2002)
4 Ekim - Andrej Marinc, Sloven komünist politikacı, Marksist-Leninist aktivist, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı.
6 Ekim - Hafız Esad, Suriye Devlet Başkanı (ö. 2000)
16 Ekim - Patricia Jones, Kanadalı atlet
17 Ekim - İsmail Akbay, Türk mühendis. (ö. 26 Temmuz 2003)
30 Ekim - Clifford Brown, Amerikalı caz trompetçisi (ö. 1956)
Kasım
15 Kasım - J. G. Ballard, İngiliz yazar.
16 Kasım - Alain Grenier, Fransız diplomat
20 Kasım - Christine Arnothy, Macar yazar (ö. 2015)
Aralık
3 Aralık - Jean-Luc Godard, Fransız ve İsviçreli film yönetmeni ve sinema eleştirmeni
17 Aralık - Armin Mueller-Stahl, Alman oyuncu
21 Aralık - Kalevi Sorsa, Finlandiya başbakanı (ö. 2004)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Eve Zaremba, Kanadalı polisiye roman yazarı
Kani Karaca, Türk mutasavvıf (ö. 2004).
Necmettin Cevheri, Türk siyasetçi.
Yıldırım Aktuna, Türk siyasetçi.
Sabahattin Çakmakoğlu, Türk siyasetçi.
Saniye Can, Türk halk müziği sanatçısı (ö. 2 Temmuz 1996).
Ölümler
14 Nisan - Vladimir Mayakovski, Rus şair (d. 1893)
22 Nisan - John Peter Russell, Avustralyalı ressam (d. 1858).
3 Kasım - Alfred Lothar Wegener, kıta kayması kuramını ortaya koyan Alman yerbilimci.
5 Aralık - Musa Kazım Göksu, Türk siyasetçisi (d. 1897).
23 Aralık - Mustafa Fehmi Kubilay, Türk öğretmen ve asteğmen. (d. 1906).
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Jeppe Aakjer, Danimarkalı yazar (d. 1866).
Hoca Ali Rıza (d. 1858 Üsküdar İstanbul), Türk ressam
1930 Nobel ödülünü kazananlar
Fizik –
Kimya –
Tıp –
Edebiyat –
Barış –
Ayrıca bakınız
|
2333
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1931
|
1931
|
Olaylar
26 Mart - Ölçüler Kanunu kabul edildi.
12 Nisan - Atatürk'ün direktifleriyle Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti adı altında Türk Tarih Kurumu kuruldu.
18 Eylül - Japonlar Mukden'i işgal etti.
9 Aralık - İspanya'da Cumhuriyet ilan edildi.
11 Aralık - 1931 Westminster Yasası ile Birleşik Krallık dominyonlarına kendini yönetme hakkı verildi.
20 Nisan - Yurtta Sulh Cihanda Sulh doktrini Mustafa Kemal Atatürk tarafından ilk kez dile getirildi.
Tarihi bilinmeyenler
Çin Cumhuriyeti'nde komünistler Jiangxi eyaletinin, Ruijin kentinde bir Çin-Sovyet hükûmeti kurdular.
Doğumlar
Ocak
12 Ocak - Özdemir Nutku, Tiyatrobilimci, oyuncu, yazar, eleştirmen ve yönetmen.
27 Ocak - Gazanfer Özcan, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 2009)
Şubat
8 Şubat - James Dean, Amerikalı oyuncu (ö. 1955).
9 Şubat
Thomas Bernhard, Avusturyalı yazar (ö. 1989)
Mukağali Makataev, Kazak şair, yazar ve çevirmen (ö. 1976)
25 Şubat - Şükran Ay, Türk sanat müziği sanatçısı (ö. 2011)
Mart
2 Mart - Mihail Gorbaçov, eski SSCB lideri
10 Mart - Edip Günay, Türk müzikolog (ö. 2010)
16 Mart - Tevfik Gelenbe, Türk tiyatro ve dizi oyuncusu (ö. 2004)
22 Mart - Burton Richter, Amerikalı fizikçi
Nisan
Mayıs
3 Mayıs - Aldo Rossi, İtalyan bir mimar ve tasarımcı (ö. 1997)
5 Mayıs - Stan Anslow, İngiliz futbolcu (ö. 2017)
23 Mayıs - Michael Lonsdale - Fransız oyuncu ve ressam (ö. 2020)
Haziran
12 Haziran - Rodney William Whitaker (Trevanian müstear adlı), Amerikalı yazar (ö. 14 Aralık 2005 Birleşik Krallık)
Temmuz
15 Temmuz - Clive Cussler, Amerikalı romancı.
30 Temmuz - Brian Clemens, İngiliz senarist, yapımcı ve yönetmen (ö. 2015)
Ağustos
Eylül
7 Eylül
Bruce Reynolds, İngiliz çete lideri (ö. 2013)
Sonny Rollins, Amerikalı caz tenör saksofoncusu ve bestecisi
22 Eylül - Alain Bacquet, Fransız hukukçu
23 Eylül - Fayina Petryakova, Lviv Sanat Akademisi'nde etnoğrafya alanında profesör olan akademisyen (ö. 2002)
Ekim
3 Ekim - Samim Emek, Türk futbolcu ve teknik direktör
Kasım
4 Kasım - Richard Rorty, Amerikalı düşünür.
16 Kasım - Tom Corcoran, Amerikalı kayak sporcusu (ö. 2017)
Aralık
4 Aralık - Ken Bates, İngiliz iş insanı ve futbol yatırımcısı
6 Aralık - Zeki Müren, Türk sanatçı (ö. 1996)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Cemal Süreya - Türk şair (ö. 1990)
Dritëro Agolli, Arnavut şair, romancı.
Azadî Ali - Özbekistan asıllı İran'lı müzisyen ve koreograf.
Yonçe Hristovski, Makedon şarkıcı, söz yazarı ve besteci
Ölümler
15 Eylül - Ömer Muhtar, Libyalı direnişçi (d. 1862)
18 Ekim - Thomas Alva Edison, Amerikalı mucit (d. 1847)
23 Aralık - Mehmet Rauf, Türk yazar (d. 1875)
|
2334
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1932
|
1932
|
Olaylar
4 Ocak - Hindistan'da Mahatma Gandhi tutuklandı.
28 Ocak - Japonya Şanghay'ı işgal etti.
19 Şubat - Halkevleri kuruldu.
6 Temmuz - Türkiye, Milletler Cemiyeti'ne katıldı.
12 Temmuz - Türk Dil Kurumu kuruldu.
31 Temmuz - Almanya'da seçimlerde 230 milletvekilliği alan Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (Naziler) birinci parti oldu.
12 Kasım - Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti kuruldu.
Tarihi bilinmeyenler
Salvador Dali'nin tablosu Belleğin Azmi, 250 Amerikan dolarına satıldı
Doğumlar
Ocak
5 Ocak - Umberto Eco, İtalyan yazar (ö. 2016)
14 Ocak - Carlos Borges, Uruguaylı futbolcu (ö. 2014)
16 Ocak - Dian Fossey, Amerikalı etolojist (ö. 1985)
26 Ocak - Alain David, Fransız atlet
Şubat
12 Şubat - Rami Garipov, Başkurt ulusal şair, yazar ve oyun yazar (ö. 1977)
18 Şubat - Miloš Forman, Çekoslovak göçmeni Amerikalı film yönetmeni, senarist, oyuncu ve akademisyen (ö. 2018)
Mart
28 Mart - Turan Oflazoğlu, Türk denemeci ve hikâye yazarı
Nisan
1 Nisan - Debbie Reynolds, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkıcı (ö. 2016)
4 Nisan - Andrei Arsenyevich Tarkovsky, Rus sinema yönetmeni
15 Nisan - Anatoliy Gromıko, Sovyet-Rus bilim insanı ve diplomat (ö. 2017)
Haziran
5 Haziran - Christy Brown, İrlandalı yazar (ö. 1981)
22 Haziran - Soraya Esfandiary Bakhtiary, eski İran İmparatoriçesi (ö. 2001)
Temmuz
15 Temmuz - Arjan Adarov, Altay yazar (ö. 2005)
Eylül
7 Eylül
Bilge Zobu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
Malcolm Bradbury, İngiliz yazar ve akademisyen (ö. 2015)
8 Eylül
Herbert Leuninger, Alman katolik rahip ve ilahiyatçı (ö. 2020)
Müşfik Kenter, Türk tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2012)
Patsy Cline, Amerikalı şarkıcı (ö. 1963)
9 Eylül - Müşfik Kenter, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 2012)
26 Eylül - Manmohan Singh, Hindistan'ın 17. başbakanı
23 Eylül - Víctor Jara, Şilili sanatçı (ö. 1973)
27 Eylül - Delores Taylor, Amerikalı oyuncu, film yapımcısı ve senarist (ö. 2018)
29 Eylül
Robert Benton, Amerikalı senarist ve yönetmen
Rainer Weiss, Amerikalı fizikçi ve akademisyen
Ekim
10 Ekim - Tomris Oğuzalp, Türk seslendirme sanatçısı ve oyuncu
Kasım
4 Kasım - Ali Alatas, Endonezyalı siyasetçi (ö. 2008)
8 Kasım - Simo Salminen, Fin televizyon sanatçısı ve aktör
10 Kasım - Necmettin Hacıeminoğlu, Türk dilbilimci, yazar (ö. 1996)
Aralık
31 Aralık - Muhterem Nur, Türk oyuncu (ö. 2020)
Tarihi bilinmeyenler
Hamid İnayet, İranlı siyaset bilimci (ö. 1982)
Yalçın Kayışçı, Türk ressam ve iş insanı (ö. 2013)
Ziya Ramoğlu, Türk karikatürist, ressam ve fotoğrafçı (ö. 2007)
Ölümler
1 Mart - Dino Campana, İtalyan şair
8 Temmuz - Aleksandr Grin, Rus yazar (d. 1880)
29 Kasım - Abdullah Cevdet, Jön Türk hareketinin önderlerinden, düşünür
|
2335
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1933
|
1933
|
Olaylar
30 Ocak - Almanya'da Adolf Hitler şansölye oldu.
27 Şubat - Almanya'da Reichstag Yangını.
23 Mart - Fethiyespor kuruldu.
10 Mayıs - Berlin'de gerçekleştirilen toplu kitap yakılması.
20 Mayıs - Türk Hava Yolları kuruldu.
4 Haziran - Sümerbank kuruldu.
29 Haziran - Sivas - Erzurum demiryolu açıldı.
10 Temmuz - Sümerbank resmen faaliyete geçti.
14 Eylül - Ankara'da Türkiye ile Yunanistan Arasında İçten Anlaşma Yasası imzalandı
17 Ekim - Ankara'da Türkiye ile Romanya arasında Dostluk, Saldırmazlık, Hakemlik ve Uzlaştırma Antlaşması imzalandı
29 Ekim - Atatürk, Onuncu Yıl Nutku'nu okudu ve Cumhuriyet'in 10. yılı kutlandı.
27 Kasım - Belgrad'ta Türkiye - Yugoslavya Dostluk, Saldırmazlık, Yargısal Çözüm, Hakemlik ve Uzlaştırma Antlaşması imzalandı.
Türkiye Halk Bankası kuruldu.
Şebinkarahisar ilçe yapılarak Giresun iline bağlandı.
Tarihi bilinmeyenler
Kedigözü Percy Shaw tarafından icat edildi.
Doğumlar
Ocak
9 Ocak - Wilbur Smith, Afrikalı yazar
16 Ocak - Susan Sontag, Amerikalı yazar (ö. 2004)
17 Ocak - Dalida, İtalyan şarkıcı (ö. 1987)
24 Ocak - Kadir Mısıroğlu, Türk yazar (ö. 2019)
28 Ocak - Susan Sontag, Amerikalı yazar
Şubat
1 Şubat - Wendell Anderson, Amerikalı bürokrat (ö. 2016)
8 Şubat - Uno Palu, Estonyalı dekatloncu
12 Şubat - Constantin Costa-Gavras, Yunan sinema yönetmeni
Mart
5 Mart - İsmail Ogan, Türk güreşçi
30 Mart - Anna-Lisa, Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
Nisan
7 Nisan - Sakıp Sabancı, Türk iş insanı (ö. 2004)
8 Nisan - Metin Tuncel, Erciyes Üniversitesi Rektörü, Türk Coğrafya Kurumu Başkanı Türk Coğrafyacı
9 Nisan - Jean-Paul Belmondo, Fransız oyuncu ve yapımcı (ö. 2021)
26 Nisan - Aleksander Tšutšelov, Eston-Sovyet yelken sporcusu
30 Nisan - Willie Nelson, Amerikalı country-folk sanatçısı
Mayıs
12 Mayıs - Andray Andreyeviç Vosnessenki, Rus şair
22 Mayıs - Gül Gülgün, Türk oyuncu
28 Mayıs - Kayhan Yıldızoğlu, Türk oyuncu
Haziran
25 Haziran - Álvaro Siza Vieira, Portekizli bir mimar
Temmuz
9 Temmuz - Oliver Sacks, Britanyalı nörolog, yazar
20 Temmuz - Cormac McCarthy, Amerikalı yazar
29 Temmuz - Lou Albano, Amerikalı profesyonel güreşçi, yönetici, oyuncu (ö. 2009)
Ağustos
18 Ağustos - Roman Polanski, Polonya asıllı yönetmen
28 Ağustos - Régis Barailla, Fransız siyasetçi (ö. 2016)
Eylül
7 Eylül
Alenka Goljevscek, Slovenyalı oyun yazarı (ö. 2017)
Ela Bhatt, Hintli hukukçu, aktivist ve hayırsever
8 Eylül - Michael Frayn, İngiliz oyun yazarı
19 Eylül - Gilles Archambault, Kanadalı roman yazarı
27 Eylül - Lina Medina, Dünya'nın bilinen en genç annesi
Ekim
24 Ekim - Suna Pekuysal, Türk tiyatrocu (ö. 2008)
Kasım
7 Kasım - Dušan Šinigoj, Sloven politikacı, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı.
Aralık
16 Aralık - Billy Kinard, Amerikalı Amerikan futbolu oyuncusu ve antrenörü (ö. 2018)
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Bekir Yıldız, Türk öykü yazarı (ö. 1998)
Osman Göktan, Türk futbolcu
Arif Nusret Say (ö. 1995) Uluslararası Halter Federasyonu Denetleme Kurulu üyesi.
Beklan Algan, Tiyatro ve sinema oyuncusu, yazar, yönetmen. (ö. 27 Eylül 2010)
Eralp Akkoyunlu, dünyayı dolaşan 5. Türk denizcidir.
Gündüz Gökçe, Türkiye Millî Su Topu takımının kaptanlığını yapmış eski bir sporcudur.
Âşık Ummani, Türk halk ozanı (ö. 1984)
Ölümler
6 Mayıs - Li Ching-Yuen - 256 yıl yaşamış insan (d. 1677)
17 Aralık - Thubten Gyatso
1933 Nobel ödülünü kazananlar
Barış :
Edebiyat :
Fizik :
Kimya :
Tıp :
Ayrıca bakınız
1933'te Almanya
|
2336
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1934
|
1934
|
1934 (MCMXXXIV) pazartesi günü başlayan bir yıldır.
Olaylar
1 Ocak - Alcatraz adası, Amerika Birleşik Devletleri'nin bir hapishanesi haline getirildi.
1 Şubat - Avusturya Şansölyesi Engelbert Dollfuss, kendi partisi olan Anavatan Cephesi (Vaterländische Front) dışında tüm partileri kapattı.
9 Şubat - Türkiye, Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya arasında Balkan Antantı imzalandı.
12-13 Şubat - Fransa'da genel grev.
24 Mart - ABD Kongresi, Filipinler'in 1945 yılından itibaren bağımsızlığına kavuşmasını kabul etti.
19 Mayıs - Bulgaristan'da darbe oldu, faşist cephe iktidarı ele geçirdi
21 Haziran
Soyadı Kanunu kabul edildi.
Türkiye'de Yahudilere karşı gerçekleştirilen Trakya Olayları başladı.
30 Haziran-2 Temmuz - Almanya'da Uzun bıçaklar gecesi vuku buldu.
25 Temmuz - Avusturya'da, Nazilerin girişimi sonucu, Şansölye Engelbert Dollfuss öldürüldü.
14 Ağustos - Kartallar ve leylekler savaşı Aydın'da görüldü.
16 Ağustos - Amerikalı kâşif William Beebe, batisfer adı verilen aygıtla Bermuda yakınlarında Okyanus'un 1922.5 metre derinliğine indi.
19 Ağustos - Almanya'da yapılan referandumla Adolf Hitler, tek lider (Führer) seçildi.
26 Eylül - RMS Queen Mary transatlantiği denize indirildi.
9 Ekim - Yugoslavya kralı I. Aleksandar ile Fransız dışişleri bakanı Louis Barthou, Marsilya'da Hırvat bir eylemci tarafından öldürüldü.
16 Ekim - Çin Cumhuriyeti'nde Mao Zedong kırsal hareketini başlattı.
25 Kasım - Mustafa Kemal Atatürk, İsmet Paşa'ya "İnönü" soyadını verdi.
1 Aralık - Josef Stalin'in yardımcısı Sergei Kirov öldürüldü ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi içinde temizlik hareketı başladı.
3 Aralık - Kıyafet Kanunu kabul edildi.
5 Aralık - Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiğine dair kanun kabul edildi.
Doğumlar
Ocak
12 Ocak - Metin Serezli Türk dizi ve film oyuncusu, seslendirme sanatçısı (ö. 2013)
23 Ocak - Jeanette Bonnier, İsveçli gazeteci, yazar ve medya yönetici (ö. 2016)
Şubat
12 Şubat - Prof. Dr. Nurhan Atasoy, Osmanlı ve İslami sanat tarihinde uzmanlaşmış sanat tarihçisi,akademisyen ve yazar
27 Şubat - Ralph Nader, Amerikalı politikacı, tüketici hakları savunucusu, avukat.
Mart
5 Mart - Halit Refiğ, sinema yönetmeni. (ö. 2009)
7 Mart - Adnan Binyazar, yazar.
9 Mart - Yuri Alekseyeviç Gagarin, Sovyet kozmonot
13 Mart - Abdullah Kanca, Türk iş insanı (ö. 2007)
28 Mart - Sixto Valencia Burgos, Meksikalı karikatürist (ö. 2015)
30 Mart
Mahmut Atalay, bir dönem Dünya ve Olimpiyat şampiyonu Türk millî güreşçi (ö. 4 Aralık 2004)
Hans Hollein, Avusturyalı bir mimar ve tasarımcı.
Nisan
15 Nisan - Andrzej Kopiczyński, Polonyalı oyuncu (ö. 2016)
24 Nisan - Shirley MacLaine, Amerikalı sinema oyuncusu ve yazar.
Mayıs
15 Mayıs - Enver Asfandiyarov, Sovyet Rus/Başkurt bilim insanı, tarihçi, profesör (ö. 2014)
Haziran
25 Haziran - Petre M. Andreevski, Makedon şair ve yazar (ö. 2006)
Ağustos
10 Ağustos - Tevfik Kış, Avrupa, Dünya ve Olimpiyat şampiyonlukları kazanmış Türk güreşçi ve antrenör.
Eylül
7 Eylül - Ömer Karami, Lübnanlı siyasetçi (ö. 2015)
8 Eylül
Peter Maxwell Davies, Britanyalı opera ve batı klasik müzik bestecisi (ö. 2016)
Jacques Lanxade, Fransız asker ve diplomat
16 Eylül - Ronnie Drew, İrlandalı şarkıcı (ö. 2008)
20 Eylül - Sophia Loren, İtalyan oyuncu
21 Eylül - Leonard Cohen, Kanadalı müzisyen (ö. 2016)
28 Eylül - Brigitte Anne-Marie Bardot, eski Fransız sinema oyuncusu, manken, şarkıcı ve hayvan hakları aktivistidir
Ekim
12 Ekim - Oğuz Atay, Türk yazar ve mühendis. Türk Edebiyatı'ndaki ilk Postmodernist romanın(Tutunamayanlar)yazarı.
Kasım
9 Kasım - Carl Sagan, Amerikalı gök bilimcisi (ö. 1996)
Aralık
27 Aralık - Larisa Latınina, Sovyet jimnastikçi
27 Aralık - Türk opera tarihinin iki önemli eserinin (Taş Bebek ve Bay Önder) prömiyeri Ankara Halkevi'nde yapıldı.
Doğduğu gün ve ay bilinmeyenler
Prof.Dr. Yaşar Yücel, tarihçi akademisyen ve yazar.
Ölümler
15 Nisan - Kemalettin Sami Gökçen, Türk subay ve siyasetçi (d. 1884)
23 Mayıs - Bonnie ve Clyde, Bonnie Parker (d. 1910) ve Clyde Barrow (d.1909), banka soyguncuları, hırsız ve kanun kaçakları
29 Haziran - Zaro Ağa, Dünya'nın en uzun yaşayan insanı (d. 1777, Bitlis)
4 Temmuz - Marie Curie, Polonya asıllı fizikçi ve kimyacı, radyumun kaşifi, 2 Nobel ödülü sahibi
16 Ağustos - Hattat Aziz Efendi, Türk hattat (d. 1872)
29 Ekim - Lou Tellegen, Amerikalı oyuncu (d. 1883)
22 Kasım - Philippe Berthelot, Fransız diplomat (d. 1866)
5 Aralık - Ali Cenani, Osmanlı ve Türk siyasetçisi (d. 1872, İstanbul).
Öldüğü gün ve ay bilinmeyenler
Abdulla Avlani, Özbek şair (d. 1874).
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.