id
stringlengths 2
7
| url
stringlengths 31
377
| title
stringlengths 1
209
| text
stringlengths 1
33.4k
|
|---|---|---|---|
1990
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Adam%20Smith
|
Adam Smith
|
Adam Smith (; 172317 Temmuz 1790), "Ekonominin Babası" ve "Kapitalizmin Babası" olarak anılan İskoç ekonomist, ahlak filozofu, politik ekonominin öncüsü, ve İskoç Aydınlanması sırasındaki önemli bir figürdü.
Smith, Ahlaki Duygular Teorisi (İngilizce: The Theory of Moral Sentiments) (1759) ve Yaratılışın Sorgulanması ve Ulusların Zenginliğinin Nedenleri (İngilizce: An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations) (1776) adlarında iki klasik eser yazdı. Kısaca Ulusların Zenginliği olarak bilinen ikinci kitabının, Smith'in başyapıtı ve ilk modern ekonomi çalışması olduğu düşünülür. Adam Smith bu eserinde mutlak üstünlükler teorisini öne sürmüştür.
Genellikle etik problemleri üzerine filozofluk yapması nedeniyle ekonomik açıklamalarında asıl işinin etkileri yoğun görülür. Ekonomide ve doğal olaylarda bir düzen olduğunu ve bunun gözlem ve ahlâk hissi ile tespit edilebileceğini söyler.
Yaşamı
Adam Smith, İskoçya'nın Kirkcaldy şehrinde çalışan bir gümrük denetleyicisinin oğlu olarak dünyaya geldi. Kesin doğum tarihi kayıtlarda olmasa da 5 Haziran 1723'te, babasının ölümünden 6 ay sonra vaftiz edilmiştir. Yaklaşık 4 yaşlarında bir çingene çetesi tarafından kaçırılmış, ama kısa zamanda amcası tarafından kurtarılıp annesine geri teslim edilmiştir. Smith bu sıkıntıyı kısa sürede atlatıp annesi ile eski yakınlığını kısa zamanda yakalamıştır.
Resmi eğitim
On dört yaşında Glasgow Üniversitesi'nde ahlak felsefesi konusunda, Francis Hutcheson'ın yanında eğitim görmeye başlamıştır. Özgürlük, hukuk ve ifade özgürlüğü konularındaki tutkusu burada alevlenmiştir. 1740 yılında Oxford'daki Balliol Koleji'nde okumaya başlamış fakat 1746 yılında okulu terk edip Oxford'un imtiyaz denetimi konusunda eleştirmenlik yapmaya başlamıştır.
Öğretmenlik kariyeri
1748 yılında Edinburgh Üniversitesi'nde Lord Kames'in koruması altında kamu konferansları vermiş, konuşma sanatı ve belles-lettres konularına değinmiştir. Sonraları "servet yönetimi" konusunu ele almış ve bu dönemde, yani yirmili yaşlarının sonlarına doğru, daha sonra Ulusların Zenginliği adlı kitabında dünyaya açıklayacağı "doğal özgürlüğün açık ve basit sistemi" konusuna el atmıştır. 1750 yılı civarlarında ileride çok yakın arkadaş olacağı David Hume ile burada tanışmıştır. İskoç Aydınlanması'nın ortaya çıkışında önemli rol oynayan diğer arkadaşları ile Edinburgh Poker Kulübü'nün müdavimi olmuştur.
Smith'in Hristiyan olan babası dinine çok bağlıydı ve İskoç Kilisesi'nin ılımlı kanadına üyeydi. Smith'in İngiltere'ye gidişinin arkasındaki sebebin İngiltere Kilisesi'nde kariyer yapmak istemesi olduğu söylense de bu konu hakkında kesin bir kanıt yoktur ve aksine Smith'in İskoçya'ya deizm yanlısı olarak döndüğü bilinmektedir. Ayrıca çocukken babası tarafından gönderildiği kiliseden kaçarak geri dönmüştür. Smith, felsefi olarak dini ekonominin önünde bir engel olarak görmüş ve ateizm üzerinden düşünmüştür. Birçok yönden Darwin ile aynı görüştedir.
1751 yılında Smith Glasgow Üniversitesi'nin mantık profesörü, ertesi sene de ahlak felsefesi profesörü olarak atanmıştır. Derslerinde etik, konuşma sanatı, hukuk, politik ekonomi ve "polis ve gelir" konularını işlemiştir. 1759'da Glasgow'daki bazı konferanslarını bir araya getirdiği Ahlaki Duygular Kuramı adlı kitabını yayınlamıştır. Bu kitap çıktığı dönemde Smith'in itibarının yayılmasını sağlamıştır. Kitabın ana teması insan ilişkilerinin verici ve alıcılar (yani birey ve toplumun diğer üyeleri) arasındaki sempatiye ve anlayışa ne kadar bağlı olduğu üzerineydi. Lord Monboddo'nun 14 yıl sonra yayımlanan Of the Origin and Progress of Language kitabındaki detaylı incelemesinde gösterildiği üzere, Smith'in bu ilk kitabındaki dil evrimi analizi yüzeyseldi. Yine de Smith'in akıcı ve ikna edici savunmaları belagatlı olsa da tartışılmazdır. Smith açıklamalarını Lord Shaftesbury ve Hutcheson gibi "ahlak duygusu" ya da Hume gibi faydaya (İngilizce: utility) değil, anlayışa dayatmaktadır.
Smith bu dönemden sonra konferanslarında ahlak teorilerinden hukuk ve ekonomi konularına ağırlık vermeye başladı. Bir öğrencisinin 1763 civarından konferans notlarından Edwin Cannan tarafından derlenip yayınlanan Lectures on Justice, Police, Revenue and Arms adlı kitapta Adam Smith'in politik ekonomi hakkındaki fikirlerinin gelişimi hakkında bir izlenim edinilebilir. Bu kitabın daha kapsamlı bir uyarlaması 1976 yılında Lectures on Jurisprudence adlı Glasgow baskısı tarafından yayımlanmıştır.
Eğitim ve seyahatler
Smith ile David Hume sayesinde tanışan Charles Townshend, 1763 yılı sonunda Smith'ten üvey oğlu genç Buccleuch Dükü'ne özel ders vermesini rica etti. Smith, gelecek iki sene boyunca talebesi ile, çoğunlukla Fransa'da yaptığı yolculuklar sırasında Turgot, Jean D'Alembert, André Morellet, Helvétius, ve özellikle çalışmalarına itibar ettiği fizyokratik düşüncenin başkanı François Quesnay gibi öncü aydınlarla tanıştı.
Sonraki yıllar
Kirkcaldy'ye döndükten sonraki 10 seneyi Yaratılışın Sorgulanması ve Ulusların Zenginliğinin Nedenleri (İngilizce: An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations) adlı, 1776'da yayımlanan başyapıtı üzerinde çalışarak geçirdi. Kitap büyük çoğunluk tarafından hüsnükabul gördü ve revaçta kalarak Smith'in meşhur olmasını sağladı.
1778'de Smith İskoçya'da vergiden sorumlu bir devlet bakanı olarak atandı, Edinburgh'ya annesinin yanına yerleşti.
Ölüm
17 Haziran 1790 yılında ağır bir hastalık sonrası yaşamını yitirdi.
Bilindiği kadarıyla gelirinin büyük bir kısmını gizli yardım fonlarına bırakmıştır.
Smith'in edebi vasiyetini yerine getirenler İskoç akademik dünyasından iki eski arkadaşıdır: fizikçi/kimyacı Joseph Black ve öncü yerbilimci James Hutton. Yazar arkasında pek çok not ve yayımlanmamış yazılar bırakmıştır ama yayımlanmaya uygun olmayan her şeyin imha edilmesi için talimat vermiştir. History of Astronomy adlı yayımlanmamış bir makalesini basıma uygun görmüştür ve bununla beraber diğer eserleri Essays on Philosophical Subjects adlı kitapta 1795 yılında okuyucuyla buluşturulmuştur.
Ulusların Zenginliği
Bu kitabın ana konusu ekonomik büyümedir.
Ölümünden kısa bir süre önce Smith, neredeyse bütün yayımlanmamış yazılarını yok etmişti. Sanıldığı kadarıyla, son yıllarında iki büyük tez üzerinde çalışıyordu; bir tanesi hukuk teorisi ve tarihi, diğeri de bilim ve sanat hakkında. Ölümünden sonra, 1795'te yayımlanan Essays on Philosophical Subjects muhtemelen ikinci tezinin bir kısmını kapsamaktadır.
Ulusların Zenginliği, ekonomik disiplinin ortaya çıkmasını ve aynı zamanda özerk ve sistematik hale gelmesini sağladığı için döneminde etkili bir eserdi. Batı dünyasında, konusundaki yayımlanan en nüfuzlu kitap olduğu söylenebilir. 1776'da piyasaya çıktığında, İngiltere ve Amerika'da serbest ticaret anlayışı yaygınlaşmaktaydı; ve kitap ekonomik başarı için büyük külçe rezervlerinin önemli olduğunu savunduğu teori olan merkantilizme karşı klasik bir bildirge haline geldi. Bu dönemde Amerika'nın içinde bulunduğu, kurtuluş savaşı sonrasında ortaya çıkan fakirlik ve sıkıntılı koşullar, bu anlayışı doğurmuştur. Yine de kitap piyasaya çıktığı dönemde, serbest ticaretin yararları konusunda herkes ikna olmamıştı: İngiltere halkı ve parlamentosu merkantilizme uzun süre bağlı kalmıştır.
Ulusların Zenginliği, aynı zamanda, fizyokratik anlayışın toprağın önemini vurgulayışına karşı çıkıyordu. Smith bunun yerine işgücünün üstünlüğüne inanmaktaydı, ve işçi sınıfının (İngilizce: division of labor) üretimin artmasında etkili olacağını savunuyordu. Uluslar o kadar başarılı oldular ki, bu başarı eski ekonomik ekollerin terk edilmesine yol açtı. Thomas Malthus ve David Ricardo gibi ekonomistler Smith'in bugün klasik ekonomi olarak bilinen teorisini rafine etmeye yöneldiler ve bu zamanla modern ekonominin gelişmesini sağladı. Malthus, Smith'in nüfus fazlalığı konusundaki düşüncelerini geliştirdi. Ricardo "ücretlerin demir kanunu"na (İngilizce: iron law of wages), yani nüfus fazlalığının asgari geçim düzeyinin önününe geçeceğine inanıyordu. Smith, bugün daha doğru olduğuna inanılan, artan üretimle artan ücretler varsayımını önermişti.
Ulusların Zenginliği 'nin ana konularından bir tanesi, serbest piyasanın her ne kadar karmaşık ve denetsiz gözükse de aslında sözde bir "görünmez el" tarafından doğru miktarda ve çeşitlilikte üretim yapmak için yönlendirildiğidir. Smith bu simgeyi Ahlaki Duygular Teorisi (İngilizce: The Theory of Moral Sentiments) adlı kitabında daha önce kullanmış olsa da fikri ilk olarak Astronomi Tarihi adlı denemesinde kaleme almıştır. Örneğin, bir üründe üretim eksikliği olduğunda fiyatı artar ve bu durum ortaya bir kâr marjının çıkmasını sağlayarak başkalarını bu ürünü üretmeye teşvik eder ve nihayet kıtlığa son verir. Eğer pazara çok fazla üretici girerse, üreticiler arasındaki artan rekabet ve artan stok, yani arz, fiyatların üretim maliyetine düşmesini sağlayarak; ürünün "doğal fiyatına", yani ortalama piyasa fiyatına ulaşmasına yol açar. Kâr oranı bu ortalama piyasa fiyatında sıfırlansa da mal ve hizmet üretimi için teşvikler ortadan kalkmaz çünkü bütün üretim masrafları, mal sahibinin işgücü de dahil, üretilenin fiyatına yansımaktadır. Eğer fiyatlar sıfır kâr oranının altına düşerse, üreticiler piyasadan çekilmeye başlarlar. Kâr oranları sıfırın üzerinde olduğu sürece üreticiler piyasaya girmeye devam edecektir. Smith, insanların harekete geçmelerini sağlayan nedenlerin, bencil ve açgözlü olmalarından kaynaklandığına inanıyordu. Bunun olumlu sonucu olarak da serbest piyasadaki rekabetin, fiyatların aşağıda kalmasını sağlayarak halkın tamamına faydalı olmasını gösteriyordu. Ona göre bu rekabet aynı zamanda çok çeşitli mal ve hizmet üretilmesini teşvik etmekteydi. Yine de, işadamlarına karşı dikkatli olunması gerektiğini ve tekelleşmenin yanlış olduğunu savunuyordu.
Smith, tüm gücüyle sanayi gelişimini engelleyen modası geçmiş devlet kısıtlamalarına saldırıyordu. Nitekim, ekonomik sürece olan çoğu hükûmet müdahalesinin, gümrük vergileri (İngilizce: Tariff) de dahil, verimsizliğe ve uzun dönemde yüksek fiyatlara yol açtığını savunuyordu. Her şeyin oluruna bırakılmasını savunan bu "laissez-faire" teorisi, ileriki yıllarda, özellikle 19. yüzyılda, hükûmetin koyduğu kanunları etkilemiştir. (Buna rağmen Smith hükûmetin varlığına muhalefet değildi; ekonomi sektörünün dışındaki konularda faaliyet göstermesini savunuyordu. Örneğin, fakir yetişkinler için kamu eğitimi verilmesinin, özel fabrikalar için kârlı olmayan kurumsal sistemlerin, adli sistemin ve daimi bir ordunun taraftarıydı.)
Tam rekabet
Smith yaşadığı dönemin bilimsel gelişiminde etkisiyle ekonomiyi doğa kanunlarının varlığıyla açıklamaya çalışmıştır. Görünmez el bu araştırmaların en önemlilerindendir. Smith'e göre iktisadi hayat bireycidir ve bu bireycilik insanların doğal yapısından kaynaklanmaktadır. Kişisel menfaat iktisadi hayat için itici bir güçtür. Kişi doğası gereği en az zahmetle en çok tatmine ulaşmaya çalışacaktır. Bu amaçla, Smith, arz ve talep eşitliğini otomatik olarak gerçekleştiren fiyat mekanizması üzerinde duracaktır. Smith'e göre fiyatlar denge unsurudur. Smith'in denge fiyat unsurunu piyasa örneği ile açıklayalım: Üretim azalırsa fiyatlar yükselir. Fiyatların yükselmesi firmaları daha fazla kâr edeceklerini düşündüklerinden daha fazla üretim yapmalarına teşvik edecek ve arz, talebe yaklaştığı sırada bir dengeye geleceklerdir. Arz talebi aştığı sırada fiyatlar düşecektir. Bu da firmaların üretimlerini kısmasına sebep olacaktır. Böylece hiçbir müdahale olmadan her şey bir dengeye gelecektir.
Tam rekabette kişiler ve firmalar kendi çıkarlarını maksimize ederken, aynı zamanda toplumun da çıkarına hizmet ederler. Örnek olarak, tam rekabet ortamında fiyatlar düşer ve fiyatlar düşünce bundan tüketiciler yararlanır. Tam rekabet ortamında üreticiler ve tüketiciler arasında bir çıkar çatışması yoktur. Tam rekabet ortamında üreticiler ile tüketiciler üretim ve tüketim artıklarını eşit şekilde paylaşırlar.
Ancak, aşağıdaki etkenler tam rekabet ortamında kurulan dengeyi bozabilir:
Devletin vergilerini arttırması.
Üretim faktörleri'nin optimum bileşimlerinin bozulması, bazı mallarda nadirlik rantı yaratır (nadirlik rantı bir malın piyasada az olması ve mala olan talebin çok olmasından dolayı fiyatının maliyetinden yüksek olmasından dolayı elde dilen kârdır).
Üreticilerin üretim kararlarında yanılma ve üretim kararsızlıkları.
Uluslararası ilişkilerin kısılması veya kopması.
Siyasal istikrarsızlığın artması.
Sermaye
Smith; sermayeyi, emeği arttıran her şey ve emeğin daha verimli çalışmasını sağlayan bir etken olarak tanımlar. Alet, makine, toprak, gübre birer sermayedir. Smith'e göre sermayeye konacak bir vergi, üretimi azaltacak; böylece, hem devletin hem de toplumun faydasını azaltacaktır.
Smith, ilk defa sermayeyi ikiye ayırır: sabit sermaye, değişen sermaye.
Sabit sermaye: Binalar, gayri menkuller, sabit makinalar ve aletler gibi. Bu sermaye, elden ele dolaşmadan sahibine bir kâr getirir. (sabit sermaye, hiçbir şekilde kâr getirmez, sadece değerini parça parça üretilen metalara aktarır, bu metaların dolaşıma girmesiyle de değişim değerleri gerçekleşir ve böylece sabit sermayenin kullanılan kısmı tekrar sermaye sahibine kâr getirmeden geri döner.)
Değişken sermaye: Hammadde, satılacak mallar gibi sahibine el değiştirmeden dolayı kâr getirir. Nasıl ki para bir mal ile mübadele edilmedikçe bir fayda sağlamaz, mallarda el değiştirmedikçe fayda sağlamaz. (Değişen sermaye bölümüne sadece ücretler girer, hammaddeler vb. değişmeyen sermayenin döner kısmına aittir.)
Bir ülkenin yıllık brüt geliri, yıllık toplam hasılasına eşittir. Emek, ülkelerin zenginliğini yaratan temel sermayedir. Üretim, sermayeye (tasarrufa) bağlıdır. Sermaye oluşturmanın ilk aşaması para elde etmektir ve bu sermayenin oluşması da tasarrufla mümkün olur.
A. Smith'e göre tasarruf, geciktirilmiş bir tüketimdir. Bugünün tüketimini yarına bırakmaktır. Smith'e göre bir ülkenin sermaye birikimi arttıkça zenginliği de artar.
Görünmez El
Adam Smith, bireyin ve toplumun iyiliği arasında nedensellik kurduğu Ulusların Zenginliği kitabında şöyle yazıyordu: "(Her birey) kendi çıkarı peşinde koşarken, sıklıkla, katkıda bulunmaya niyetleneceğinden çok daha etkin olarak topluma katkıda bulunur."
Buna göre, herkesin bencil olduğu bir toplumda da uyum, bilinçli bir müdahale olmasa da, kendiliğinden oluşacaktır. Bu kendiliğindenliği sağlayan görünmez el, piyasa ilişkileridir.
Görünmez el ve piyasayı düzenleyen fiyatlar seviyesi, kaynakların en verimli şekilde kullanılmasına imkân sağlar.
Smith, doğal kanunların varlığını kabul etmekte ve iktisat konusunun bu kanunları keşfetmek olduğunu söylemektedir. Yani Smith, doğal düzenin kişisel çıkara göre oluşacağı inancındadır. Bu bakımdan Smith'in doktrini fırsatçı (oportünist) ve gerçekçidir (realist).
Emek
Fizyokratların tersine toprak yerine insan emeğini servetin kaynağı olarak görür ve işbölümünün sağladığı teknik olanaklarla emeğin üretiminin ve dolayısıyla da milli gelirin artacağını savunmuştur. Smith'in teoriye en önemli katkısı tam rekabet altında kaynakların optimal (en verimli düzeyde) etkin dağılımı hakkında ilk analizi geliştirmiş ve artı değer kavramını Ricardo ile (kâr ile özdeş olduğu düşüncesiyle de olsa) birlikte kullanmış olmasıdır. İş bölümüne toplu iğne fabrikasını örnek gösterir. Bu örnekte, günde onlarla ifade edilecek sayıda üretim yapan bir fabrikanın iş bölümü sayesinde üretim sayısını nasıl binlere çıkardığını gösterir.
Ülkelerin serveti topraktan çok insan emeğine bağlıdır. Emek, ülkelerin zenginliğini arttıran temel etkendir.
Emek özellikle iş bölümünde aktif rol oynar. Gelişmiş ülkelerde emeğin sermaye birikimini sağlamada önemli bir katkısı olmuştur.
Smith, servetin kaynağının emek olarak savunduğuna göre, bir ülkenin yıllık emeği, bütün malları yaratan emek toplamıdır. Diğer anlamda, emek üç kesim için de geçerlidir.
Ücret
Smith'e göre her şey fiyata bağlıdır. Üretim miktarı, maliyetler her şey fiyatla ilgilidir. Faktörlerin dağılımı fiyatlara göre olur. Ücret bir fiyattır; emeğin bir fiyatıdır. Ücretler, işverenler ile işçiler arasında yapılan sözleşmelerle belirlenir. Ancak Smith, bu sözleşmelerde işverenlerin işçilerden daha baskın olduğuna dikkat çeker. İşverenler ücretleri düşürmek, işçiler ise yükseltmek ister. Smith'e göre ücretler işçinin ve ailesinin geçimini sağlayacak düzeydedir. Yüksek ücret işçi sayısını arttırır, düşük ücret azaltır. Her şeye rağmen tam rekabet koşullarında ücret asgari ücretin altına inmez.
Emek talebi arttığında, kısa dönemde emek nadir olduğundan ücretler artacaktır. Fakat ücretler ona ayrılan fonlara bağlıdır. Emek talebinin artması, milli gelirin gittikçe artmasına, bu da kişi başına düşen milli gelirin yani büyümenin olduğuna işarettir. Milli gelir arttıkça yükselen ücretler, ülkenin gittikçe zenginleştiğini gösteren bir göstergedir.
Bununla birlikte Smith'e göre ücret artışı doğumların ve nüfusun artışına sebep olacaktır, bu da bir yandan kârları azaltacaktır. Ayrıca ücretlerin yükselmesi fiyatları arttırır. Smith bu konuda yanılmamıştır. Çünkü yayımladığı zamana göre nüfus azdı ve şu anda belirttiği gibi zamanında ücretlerin artışı ile nüfus patlaması yaşanmıştır ve artık insanlar ücretlere göre üremekten yavaş yavaş vazgeçmektedirler.
İş bölümü (Division of Labour)
A. Smith'in Ulusların Zenginliği adlı kitabında en ünlü bölüm iş bölümüyle ilgili olan ilk bölümdür. 18. yüzyılda yazılmış olmasına rağmen bugün için bile çok doğru gelmektedir. Smith bu bölümde iş bölümünün üretimi nasıl arttırdığını toplu iğne üretimiyle ilgili bir örnekle açıklar. Tek bir kişi, yapılması için on aşaması olan bir iğneden günde sadece on tane yapabilmektedir; fakat her aşamayı yalnızca bir kişi yapsa yani on kişi çalıştırsak bir günde üretilen iğne sayısı 4800'e çıkıyor; ama her biri her aşamayı yapsaydı sadece 100 iğne üretilecekti. Bu demek oluyor ki, iş bölümü iğne üretimini 48 kat arttırmış. Ayrıca işçinin belli bir aşamada uzmanlaşması o teknolojiyi kullanmanın yeni yolları bulunarak arttırılabilir, bu da daha hızlı üretime sebep olur.
Uluslararası bakımdan iş bölümü, dünyayı çok geniş bir atölye haline getirmiştir. Bu atölyede emek en elverişli yere gidecek, en az zamanı gerektiren faaliyetleri arayacaktır. İş bölümü üretimi arttıracağından dolayı piyasaların genişlemesini ve büyük piyasaları zorunlu kılacaktır.
A. Smith'in iş bölümünü kullanarak uluslararası iktisada en büyük katkısı Mutlak Üstünlük (İngilizce: Absolute Advantage) teorisi olmuştur. Bu teoriye göre bir ülke hangi malı daha ucuza üretiyorsa kaynaklarını o mala tahsis etmelidir; böylece, üstün olduğu malda daha etkin üretim yapabilmektedir. Bu yolla tüm ülkeler birbirlerine muhtaç olmaktadır ama bu sayede üretim çok fazla artmaktadır.
Smith "laissez-faire, laissez-passer" (bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler) ilkesini benimsemiştir. Üretim faktörlerinin bir kesimden diğerine serbestçe geçebilmesi gerekmektedir, bu geçişi sağlayan en önemli etken de fiyattır.
Devlet ekonomik hayata müdahale etmemelidir. Devletin müdahalesi özel sektörün üretemediği veya yapamadığı konularda olmalıdır; savunma, güvenlik, adalet gibi. Eğer devlet çok vergi alırsa, vergiler üretimi kısacağından dolayı ülke durgunlukla karşı karşıya kalabilir. Bu müdahale hem iç hem de dış ekonomi için geçerlidir. Eğer devlet vergilerle bir malın ithalatını azaltırsa bu, içeride o malın üretiminin tekelleşmesini arttırmaktadır. Uluslararası iş bölümünden yararlanmak için ürünlerin ülkeler arasında serbestçe mübadele edilmesi gerekir.
Ekonomik hayat mal ve hizmet üretimi olduğu için, Smith üretime önem vermiştir. Üretimin artırılması emeğin verimine bağlıdır. Verimlilik artışı iş bölümü, tam rekabet, iktisadi hürriyet, tasarruf ve sermaye birikimi ile mümkündür.
Para
A. Smith'e göre para bir mübadele aracıdır. Üretim arttıkça mübadele edilecek daha fazla mal olacağından daha fazla paraya ihtiyaç duyulacaktır. Bir ülkenin fazla parasının olması servet artışı olduğunu göstermez; fazla para oluşu fiyatların genel düzeyini arttırır.
Piyasada fazla para bulunması, servet artışını simgelemez. Aksine ülkedeki fazla para insanların ellerindeki parayı arttıracağından ötürü, genel olarak fiyatlarda bir artış olacak, bir ailenin geçimi için daha çok para gerekecek ancak fiyatların ve ödenen ücretlerin artmasından ötürü ülkenin servet varlığında herhangi bir etkiye yol açmayacaktır.
Smith'e göre paranın değeri de öbür malların değeri gibi ölçülür. Değer, emeğe bağlıdır. Malın da paranın da değeri ona harcanan emeğe bağlıdır.
Bu sebeplerden dolayı emek mübadele değerinin gerçek ölçütüdür. Yani sonuç olarak malların mübadele edilmesi aynı zamanda emeğin mübadele edilmesi anlamına gelmektedir. Emek, değeri kendine eşit emek değeri ile değiştirilecektir. Bu bakımdan bakıldığında; gerçekten mübadele edilen altın, gümüş, para, döviz değil emektir. Güçlükle elde edilen mallar pahalı, az emek harcanarak üretilen mallar ise daha ucuz olur.
Teorileri
Fiyat Teorisi
Adam Smith'e göre bir real fiyat bir de nominal fiyat vardır.
Real fiyat: Malın elde edilmesinde yapılan masraflardır; emeğe bağlıdır; uzun dönemde tüm mallarda real fiyat geçerlidir yani emeğe bağlıdır.
Nominal fiyat: Kısa dönem içerisinde arz ile talep dengesinin değişmesinden veya piyasa koşullarının değişmesinden kaynaklanan fiyattır.
Piyasa fiyatı; malın miktarı ve bu malı alabileceklerin talebi ile oluşur. Burada iki terimin ayrımı yapılmalıdır: Efektif talep ve mutlak talep.
Efektif talep: Malı veya hizmeti ödeme durumunda olanların talebidir.
Mutlak talep: Mala veya hizmete sahip olma arzusudur.
Smith, arz ve talep dengesinin tarım ve sanayi kesiminde değiştiğini vurgulamaktadır. Tarım kesimi, genellikle geçen yılların fiyatlarına göre arzlarını belirlemektedir. Fakat, sanayi sektöründeki fiyat değişiklikleri arza ve talebe daha çabuk etki etmektedir.
Rant Teorisi
Adam Smith, beş türlü ranttan bahsetmektedir:
Net hasıla.
Topraktan üretim yapabilmek için toprak sahiplerine verilen bedel kira (İngilizce: Rent).
Toprak sahiplerinin monopolcü durumlarından dolayı elde ettikleri kâr: Bu anlayış, 2. anlayışla benzerlik gösterir.
Piyasalara uzaklık rantı etkiler: Piyasalara yakın toprakların kirası yüksek, uzak yerlerin düşüktür.
Nadirlik rantı: Nadirlik rantı, bir malın piyasada az ama talebinin yüksek olmasından dolayı mala harcanan emeğe göre fiyatının yüksek olmasından dolayı elde edilen kârdır.
Emek Değer Teorisi
A. Smith'e göre bir malın iki çeşit değeri vardır. Birincisi o malın kişiye sağladığı fayda, ikincisi o malın başka mallarla mübadele değeri.
Birinci değeri genelde kişiden kişiye değişir, her kişinin verdiği değere bağlıdır ve toplum açısından hesaplanması zordur.
İkinci (mübadele) değeri, bu malın diğer mal birimleriyle mübadele edilen miktarına eşittir. Değer; o malın elde ediminde harcanan emeğe bağlı olduğuna göre, mübadele edilen mallar değil emektir. Emek, mübadele değerinin ölçüsüdür.
Bazen en faydalı malların mübadele değerleri düşük, az faydası olan malların ise mübadele değerleri yüksek olabilir. Buna en iyi örnek su ve elmastır. Suyun faydası elmasın sağladığı faydadan çok daha fazladır ama elmas suya göre çok daha pahalıdır. Çünkü elmasın elde edilmesinde çok büyük emek harcanmış ve mübadele değerini yükseltmiştir. Ayrıca nadirlik rantından da söz edebiliriz.
Notlar
Kaynakça
Dış bağlantılar
The Wealth of Nations at MetaLibri Digital Library
The Theory of Moral Sentiments at MetaLibri Digital Library
1723 doğumlular
1790 yılında ölenler
İskoç ekonomistler
Edinburgh Üniversitesi öğretim üyeleri
Glasgow Üniversitesinde öğrenim görenler
Aydınlanma filozofları
Klasik liberaller
Klasik iktisat
Canongate Kirkyard'da defnedilenler
Mantık felsefecileri
Balliol College'da öğrenim görenler
Aydınlanma Çağı
Britanyalı klasik liberaller
Kapitalizm
Klasik iktisatçılar
Kültürel eleştirmenler
Royal Society üyeleri
Royal Society of Edinburgh üyeleri
Ahlâkçılar
Politik realistler
İskoç filozoflar
İskoç akademisyenler
Toplum eleştirmenleri
|
1991
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Bulan%C4%B1k%20mant%C4%B1k
|
Bulanık mantık
|
Bulanık mantık, bulanık eseme ya da puslu mantık, 1965 yılında Lütfü Aliasker Zade'nin yayınladığı bir makalenin sonucu oluşmuş bir mantık yapısıdır.
Bulanık mantığın temeli bulanık küme ve alt kümelere dayanır. Klasik yaklaşımda bir nesne ya kümenin elemanıdır ya da değildir. Matematiksel olarak ifade edildiğinde nesne küme ile olan üyelik ilişkisi bakımından kümenin elemanı ise "1", kümenin elemanı değilse "0" değerini alır. Bulanık mantık klasik küme teorisinin genişletilmesidir. Bulanık kümede her bir nesnenin bir üyelik derecesi vardır. Nesnenin üyelik derecesi, (0, 1) aralığında herhangi bir değer olabilir ve üyelik fonksiyonu M(x) ile gösterilir.
Örneğin; normal oda sıcaklığını 23 derece olarak kabul edersek klasik küme kuramına göre 23 derecenin üzerindeki sıcaklık derecelerini sıcak olarak kabul ederiz ve bu derecelerin sıcak kümesindeki üyelik dereceleri "1" olur. 23 altındaki sıcaklık dereceleri ise soğuktur ve sıcak kümesindeki üyelik dereceleri "0" olur. Soğuk kümesini temel aldığımızda bu değerler tersine döner. Bulanık küme yaklaşımında üyelik değerleri [0,1] aralığında değerler almaktadır. Örneğin 14 derecelik sıcaklık için üyelik derecesi "0", 23 sıcaklık derecesi için üyelik değeri "0,25" olabilir.
Klasik kümelerin aksine bulanık kümelerde elemanların (nesnelerin) üyelik dereceleri [0, 1] aralığında sonsuz sayıda değişebilir. Bunlar üyelik derecelerinin devamlı ve aralıksız bütünüyle bir kümedir. Kesin kümelerdeki soğuk-sıcak, hızlı-yavaş, aydınlık-karanlık gibi ikili değişkenler, bulanık kümelerde biraz soğuk, biraz sıcak, biraz karanlık gibi esnek niteleyicilerle genişletilerek gerçek dünya problemlerine benzetilir. Kesin kümelerden farkı ise böyle bir çatıda bilginin kaynağındaki küme üyeliğinin, kesin tanımlanmış ön koşullarının olmayışı ve değişkenlerin belli bir aralıkta bulunmasıdır.
Bir şeyin varlığı kendisine ait bir isimle doğar. Evrendekilerin tamamı hem (ya) tek (1) hem de (ya da) sonsuz eksi tektir (sonsuz - 1).
Klasik mantık ile bulanık mantık arasındaki temel farklılıklar:
Yapay zekâ uygulaması olarak bulanık mantık
Bulanık mantık bir yapay zekâ uygulaması oluşturma prensibidir. Bulanık mantıkta temel olan bir sonuca varmaktır. Normal bir programın yapısı:
Temel girdiler → Program → Sabit bir sonuç şeklindedir. Oysaki bir bulanık mantık uygulaması:
Sayısı belli olmayan veri yığını → Program → Girdilere ve varsayıma göre değişken bir veya birden fazla sonuç şeklindedir. Bir bulanık mantık uygulamasındaki sonuç, aynı girdiler olsa bile değişik bir sonuç döndürebilir ve bir öbek halinde veriyi alabilir. Bulanık mantıktaki özellik bunun haricinde verilen verilerin örnekleme mantığı ile alınması ve tümü simgelediği varsayımı yapılması ve buna göre bir olasılık değerinin elde edilmesidir.
Yapay zekâda bulanık mantık uygulamaları
Bulanık mantık, kesin çıktıyı elde etmek için girdi olasılıklarının seviyeleri üzerinde çalışır. Küçük mikro denetleyicilerden büyük, ağa bağlı, iş istasyonu tabanlı denetim sistemlerine kadar çeşitli boyut ve yeteneklere sahip sistemlerde uygulanabilir. Bulanık mantık, donanım, yazılım veya her ikisinin bir kombinasyonunda uygulanabilir. Bulanık mantık ticari ve pratik amaçlar için kullanışlıdır; makineleri ve tüketici ürünlerini kontrol edebilir, doğru akıl yürütmeyebilir, ancak kabul edilebilir mantık yürütebilir. Bulanık mantık, ayrıca mühendislikteki belirsizlikle başa çıkmaya yardımcı olur.
Bulanık mantığın kullanıldığı alanlar
Bulanık mantık için temel uygulama alanları aşağıdaki gibidir:
Otomotiv sistemleri
Otomatik şanzımanlar
Dört tekerli taşıtlar
Araç ortam kontrolü
Tüketici elektroniği ürünleri
Hi-Fi sistemleri
Fotokopi makineleri
Fotoğraf makineleri ve video kameralar
Televizyonlar
Beyaz eşyalar ve ev aletleri
Mikrodalga fırınlar
Buzdolapları
Tost makineleri
Elektrikli süpürgeler
Çamaşır makineleri
İklimlendirme ürünleri
Klimalar / Kurutucular / Isıtıcılar
Hava nemlendiriciler
Bulanık mantık sistemlerinin avantajları
Bulanık akıl yürütme içindeki matematiksel kavramlar çok basittir.
Bulanık mantığın esnekliğinden dolayı, sadece kurallar ekleyerek veya silerek bir FLS’yi (bulanık mantık sistemi) değiştirebilirsiniz.
Bulanık Mantık Sistemleri kesin olmayan, bozuk, gürültülü giriş bilgileri alabilir.
FLS’lerin oluşturulması ve anlaşılması kolaydır.
Bulanık mantık sistemlerinin dezavantajları
Bulanık sistem tasarımına sistematik bir yaklaşım yoktur.
Sadece basit olduklarında anlaşılabilirler.
Yüksek doğruluk gerektirmeyen problemler için uygundurlar.
Ayrıca bakınız
Bulanık Küme
Mantık
Matematiksel Mantık
Semantik
Yapay zekâ
Bulanık mimari mekân analizi
Kaynakça
İBRAHİM, Ahmad M. (2006), Gömülü Sistemlerde Bulanık Mantık, Bileşim Yayınları, 198 s.
ÖZLEM, Doğan (2000), Mantık Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 398 s.
ŞEN, Zekai (2003), Modern Mantık, Bilge Kültür Sanat, 168 s.
ŞEN, Zekai (2004), Mühendislikte Bulanık Mantık ile Modelleme Prensipleri, Su Vakfı, 190 s.</small>
Dış bağlantılar
Bulanık Mantık ve Bulanık Kontrol İngilizce
BUMAT (Bulanık Mantık ve Teknolojisi Kulübü)
Burhan Türkşen'le Bulanık Mantık Üzerine Söyleşi
İnternet Ortamında Mantık Araştırmaları Kaynakları
Vural, Mehmet (2002) “Düşünce Tarihinde Mantık: Aristoteles Mantığından Bulanık Mantığa”, Kutadgubilig, İstanbul, sayı 2
Puslu Mantık ve Teknoloji
Bulanık Mantık (Fuzzy Logic) nedir, nasıl çalışır, tarihi
Mantık
Felsefe
|
1994
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Celal%20Yal%C4%B1n%C4%B1z
|
Celal Yalınız
|
Celâl Yalınız (d. Mart 1886 – ö. 6 Haziran 1962), Türk düşünür, nihrir. Sakallı Celâl olarak bilinir.
II. Abdülhamid dönemi Bahriye Nazırı Amiral Hüseyin Hüsnü Paşa'nın oğludur. Galatasaray Sultanisi 'nden öğrencisi ve hayranı olduğu Tevfik Fikret'in, "Hak bellediğin bir yola yalnız gideceksin" dizesinde ifade edilen prensibe ne pahasına olursa olsun, hayatı boyunca sadık kalmıştır. Hamdullah Suphi ile sınıf arkadaşıydı. Mustafa Satı Bey ile akrabalığı vardır. Tevfik Fikret aracılığıyla iyi derece Fransızca bildiği için Sorbonne Koleji'ne gönderilmiştir. Hareket Ordusu'na katılmışlığı vardır. Subay abisi sultana karşı geldiği için sürgüne gönderildi. Diğer abisi ise bir kaza sonucu öldü. Üsküp'e Fransızca öğretmeni olarak gönderildi.
1950'lerde protesto etme amacıyla valilik binasının önünü süpürürken o sırada oradan Rasih Nuri İleri ile hocası Profesör Kerim Erim geçmektedir. O günü İleri şöyle anlatır; “Profesör Kerim Erim bir anda fırlayıp yerleri süpüren sakallı bir çöpçünün elini öpmeye başladı.’’
Kendisi yazılı bir eser bırakmamış ama her biri birer eser olan insanlar bırakmıştır arkasında. Yakın arkadaşları arasında Yusuf Ziya Ortaç, Celâl İleri, Ahmet Haşim, "öğrencim" de dediği Nâzım Hikmet, Ordinaryüs Matematik Profesörü Ali Yar, Haldun Taner ve Ali Sami Yen; çevresindekiler arasında Nurullah Ataç, Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Ahmet İsvan, Kazım Taşkent gibi çeşitli isimler ile Melih Cevdet Anday, Orhan Veli gibi pek çok şair ve yazar yer alır.
Sakallı Celâl'den günümüze kalan ne kadar bilgi, belge ve tanıklık varsa, a'dan z'ye bulunabilecek "tek kaynak", gazeteci-yazar Orhan Karaveli tarafından yazılmış olan "Sakallı Celâl - Bir 'Bilinmeyen Ünlü'nün Yaşam Öyküsü" adlı belgesel ve 230 sayfalık kitaptır. (Pergamon, 1. baskı Mayıs 2004, 4. baskı Haziran 2004)
Celâl Yalınız, beyin kanaması nedeniyle ölmüştür. Çok sevdiği hocası Tevfik Fikret'in yanına Aşiyan Mezarlığı´na defnedilmiştir.
Kaynakça
1886 doğumlular
Türk filozoflar
Galatasaray Lisesinde öğrenim görenler
1962 yılında ölenler
Aşiyan Mezarlığı'na defnedilenler
Beyin kanamasından ölenler
|
1997
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Java%20%28anlam%20ayr%C4%B1m%C4%B1%29
|
Java (anlam ayrımı)
|
Java, dünyanın en yaygın programlama dillerinden biridir.
Java ayrıca şu anlamlara gelebilir:
Bilişim
JavaScript, bir betik dili
JavaOS, Java programlama dili kullanılarak yazılan işletim sistemi
Java sanal makinesi
|
2000
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Gill%20Sans
|
Gill Sans
|
Gill Sans, Eric Gill tarafından tasarlanan, 1928 ve 1930 yıllarında Monotype şirketince çıkarılan bir yazı tipi.
Edward Johnston'ın Londra metrosu için hazırladığı yazı tipi üzerine geliştirilen Gill Sans, çıktığı günden bu yana çok yönlü kullanılabilirliği sık sık kullanılmıştır.
Gill Sans dünya çapında tanınan birçok kuruluşun yazışmalarında ve belirtkelerinde kullanılan bir yazı tipidir. Gill Sans'ın yayıncılıkta çok kullanılan Mac OS X ile birlikte gelmesi, bu yazı tipinin birçok kitap, reklam ve işarette kullanılmasını sağlamıştır.
Benzer yazı tipleri
Humanist
Johnston Underground
İlgili bağlantılar
Yazıtipi
Dış bağlantılar
Agfa Monotype
Microsoft ürünleriyle gelen yazıtipleri
Yazı tipleri
|
2005
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Exodus%20%28m%C3%BCzik%20grubu%29
|
Exodus (müzik grubu)
|
80'lerin başında San Francisco'da kurulan, Körfez Bölgesi thrash metal soundunun en önemli topluluklarından Exodus, 1985 yılında yayınlanan Bonded By Blood albümü ile başladığı kariyeri boyunca Pleasures Of The Flesh, Fabulous Disaster ve Impact Is Imminent gibi kült albümlere imza atmıştır. 1992'den sonra ayrılıklar yaşayan ve sessizliğe bürünen topluluk, 1997'de yayınladığı konser albümü Another Lesson In Violence ile sessizliğini bozmuş olsa da 2004 yılına kadar başka bir kayıt yayınlamamış, 2004'te ise Tempo Of The Damned ile geri dönüşünü ilan etmiştir. Topluluk, takip eden sene içerisinde Shovel Headed Kill Machine'i Nuclear Blast Records etiketiyle yayınlamıştır ve hâlen çalışmalarına devam etmektedir.İlk gitaristleri dünyaca ünlü Metallica grubunun gitaristi Kirk Hammett'tır. Sonrasında onun yerine Rick Hunolt dahil olmuştur. Hatta grubun değişmeyen tek üyesi olan Gary Holt ilk başta Kirk Hammett'in gitar teknisyeniydi ancak Tim Agnello gruptan ayrılınca kendisi gruba gitarist olarak dahil olmuştur. Ayrıca Aralık ayında İstanbul ve Ankara'da olmak üzere iki konser vermişlerdir.Grubun ilk vokalisti Paul Baloff 2002 yılında ölmüştür. Son albümleri Let There Be Blood 2008 yılında, ilk albümleri olan Bonded By Bloodın tekrar yorumlanmış biçimi şeklinde piyasaya sürülmüştür. Son albümleri Exhibit B:Human Condition 2010 yılında yayınlanmıştır.
2014 yılının Haziran ayında ani bir kararla kadrosundan Rob Dukes'u çıkartan grup, yerine Steve Souza'nın geldiğini duyurmuştur.
Grup üyeleri
Şimdiki üyeler
Steve Souza - vokal (1986–1993, 2002–2004, 2014-günümüz)
Gary Holt - gitar (1980–1993, 1997–1998, 2001–günümüz)
Lee Altus - gitar (2005–günümüz)
Jack Gibson - bas gitar (1997–1998, 2001–günümüz)
Tom Hunting - bateri (1980–1989, 1997–1998, 2001–2004, 2007–günümüz)
Eski üyeler
Rob Dukes - vokal (2005–2014)
Paul Baloff - vokal (1981–1986, 1997–1998, 2001–2002)
Rick Hunolt - gitar (1983–1993, 1997–1998, 2001–2005)
Rob McKillop - bas gitar (1983–1991)
John Tempesta - bateri (1989–1993)
Kirk Hammett - gitar (1980–1983)
Paul Bostaph - bateri (2005–2007)
Michael Butler - bas gitar (1992–1993)
Keith Stewart - vokal (1980–1981)
Chris Kontos - bateri (1993)
Evan McCaskey - gitar (1983)
Matt Harvey - vokal (2004)
Steev Esquivel - vokal (2004)
Tim Agnello - gitar (1980)
Carlton Melson - bas gitar (1980)
Mike Maung - gitar (1983)
Gannon Hall - bateri (1993)
Perry Strickland - bateri (1989)
Doug Williams - bas gitar (1981-1983)
Kronoloji
Diskografi
Tüm yayınlanan içerikler için, bakınız: Exodus diskografisi.
Bonded by Blood (1985)
Pleasures of the Flesh (1987)
Fabulous Disaster (1988)
Impact is Imminent (1990)
Force of Habit (1992)
Tempo of the Damned (2004)
Shovel Headed Kill Machine (2005)
The Atrocity Exhibition... Exhibit A (2007)
Let There Be Blood (2008)
Exhibit B: The Human Condition (2010)
Blood In, Blood Out (2014)
Persona Non Grata (2021)
Dış bağlantılar
Official site
Official MySpace page
Exodus – Gary Holt interview @ Metalfan.ro – English
Amerikalı thrash metal grupları
1980'de kurulan müzik grupları
Müzikal beşliler
Amerikalı groove metal grupları
Nuclear Blast sanatçıları
Speed metal grupları
|
2011
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/14%20Haziran
|
14 Haziran
|
Olaylar
1777 - Yıldızları ve şeritleri olan ilk ABD bayrağı, Kongre tarafından Amerika Birleşik Devletleri bayrağı olarak kabul edildi. (Önceki bayrakta yıldızların olduğu bölümde İngiltere bayrağının renkleri bulunuyordu)
1789 - Darıdan damıtılarak yapılan ilk viski, Amerikalı din adamı vaiz Elijah Craig tarafından üretildi. Bu tür viskiye Bourbon adı verildi, çünkü bu din adamı Kentucky'nin Bourbon ilçesinde yaşıyordu.
1830 - Fransa, Cezayir'i sömürgeleştirmeye başladı: İlk adımda Sidi Ferruch şehrine 34000 asker çıkardı.
1839 - Jandarma Teşkilatı kuruldu. Teşkilatın ilk nizamnamesi olan Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi yürürlüğe konuldu.
1846 - Meksika-Amerika Savaşı sırasında Kaliforniya Cumhuriyeti, Meksika'dan bağımsızlığını ilan etti.
1900 - Hawaii, Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1909 - Dernek kurma özgürlüğüne ilişkin ilk yasa olan "İçtimaatı Umumiye Kanunu" kabul edildi.
1925 - Göztepe SK kuruldu.
1926 - Brezilya, Milletler Cemiyeti'nden ayrıldı.
1935 - Etibank Genel Müdürlüğü kuruldu.
1935 - Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi kurulmasına ilişkin yasa, TBMM'de kabul edildi.
1935 - Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'nün kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1937 - Hatay Devleti'nin bağımsızlığı, TBMM'de onaylandı.
1940 - Alman Birlikleri Paris’e girdi.
1949 - Vietnam Devleti kuruldu.
1951 - İlk ticari bilgisayar olan UNIVAC I tanıtıldı ve ilk makine "ABD Nüfus Müdürlüğü"ne tahsis edildi. (İkincisini Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri alacaktır.)
1952 - İlk nükleer denizaltı olan USS Nautilus'un omurgası kızağa kondu.
1964 - Nelson Mandela, ömür boyu hapse mahkûm edildi.
1966 - Vatikan, "index librorum prohibitum" adı verilen yasaklı kitaplar listesini yürürlükten kaldırdığını duyurdu. Liste, ilk kez 1557'de oluşturulmuştu.
1977 - Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Hükûmet kurma görevini CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit'e verdi.
1982 - Arjantin güçleri, Falkland Adaları'nda Birleşik Krallık birliklerine teslim oldu.
1985 - Fransa, Almanya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg, Schengen Antlaşması'nı imzaladılar.
1989 - Kapalı yerlerde sigara içilmesi ile sigara reklamı ve kampanyası yasaklandı.
2000 - İtalya'da affedilen ve Abdi İpekçi suikastı ile gasptan iadesi kararlaştırılan Mehmet Ali Ağca, Türkiye'ye getirildi.
2001 - Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996'da oluşturdukları "Şanghay Beşlisi" adlı yapılanmaya, Özbekistan'ın da katılmasıyla Şanghay İşbirliği Örgütü kuruldu.
2014 - Ukrayna Hava Kuvvetleri'ne ait bir İlyuşin İl-76 nakliye uçağı, Lugansk Halk Cumhuriyeti güçleri tarafından vuruldu. Uçağın düşmesi sonucunda 49 kişi öldü.
2018 - 21. FIFA Dünya Kupası organizasyonu olan 2018 Dünya Kupası başladı.
Doğumlar
1521 - Takiyüddin, Türk hezârfen, gök bilimci, mühendis ve matematikçi (ö. 1585)
1529 - II. Ferdinand, Avusturya dükü (ö. 1595)
1736 - Charles Augustin de Coulomb, Fransız fizikçi (ö. 1806)
1811 - Harriet Beecher Stowe, Amerikalı yazar (ö. 1896)
1823 - Pyotr Lavrov, Rus sosyalist düşünür (ö. 1900)
1827 - Charles Gumery, Fransız heykeltıraş (ö. 1871)
1832 - Nikolaus August Otto, Alman makine mühendisi (ö. 1891)
1864 - Alois Alzheimer, Alman sinir hastalıkları uzmanı (ö. 1915)
1868 - Karl Landsteiner, Avusturya kökenli Amerikalı immünolog ve patolog (ö. 1943)
1881 - Kaptanzade Ali Rıza Bey, Türk söz yazarı ve besteci ("Yıldızların Altında" ve "Efem" şarkılarının) (ö. 1934)
1895 - José Carlos Mariátegui, Perulu siyasal önder ve yazar (Marksist tarihsel maddeciliği Peru'nun toplumsal çözümlemesine uygulayan ilk aydın) (ö. 1930)
1899 - Selim Sarper, Türk siyasetçi (ö. 1968)
1910 - William Hanna, Amerikalı prodüktör (ö. 2001)
1917 - Lise Nørgaard, Danimarkalı gazeteci, yazar ve senarist (ö. 2023)
1921 - Martha Greenhouse, Amerikalı oyuncu (ö. 2013)
1928 - Ernesto Che Guevara, Arjantinli devrimci (ö. 1967)
1933 - Jerzy Kosiński, Polonya asıllı Amerikalı yazar (ö. 1991)
1934 - Mieke Telkamp, Hollandalı şarkıcı (ö. 2016)
1945 - Coşkun Göğen, Türk sinema oyuncusu
1946 - Donald Trump, Amerikalı iş insanı, siyasetçi, yönetici ve yazar
1949 - Alan White, İngiliz müzisyen (ö. 2022)
1955 - Perihan Savaş, Türk oyuncu
1959 - Marcus Miller, Amerikalı bas gitarcı ve caz müzisyeni
1961 - Boy George, İrlanda asıllı İngiliz pop müzik sanatçısı besteci ve söz yazarı
1966 - Traylor Howard, Amerikalı oyuncu
1966 - Eva Lind, Avusturyalı soprano
1969 - Michael Gerber, Amerikalı yazar
1969 - Steffi Graf, Alman tenisçi
1970 - Thomas Mack Lauderdale, Amerikalı piyanist. Daha çok kendi kurduğu grubu Pink Martini ile bilinir.
1970 - Ray Luzier, Alman müzisiyen
1970 - İlgar Memmedov, Azeri Politikacı
1971 - Alfred Freddy Krupa, Hırvat ressam
1972 - Matthias Ettrich, Alman bilgisayar mühendisi
1973 - Ceca, Sırp şarkıcı
1974 - Chloe Black, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1976 - Igor Lukšić, Karadağlı siyasetçi
1976 - Massimo Oddo, İtalyan futbolcu (Dünya Kupası ve Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu kazanan)
1977 - Consequence, Amerikalı rapçi
1977 - Duncan Oughton, Yeni Zelandalı millî futbolcu ve teknik direktör
1978 - Diablo Cody, Amerikalı senaryo yazarı ve Oscar Ödülü sahibi
1978 - Nikola Vujčić, Hırvat millî eski basketbolcu
1981 - Elano Blumer, Brezilyalı futbolcu
1982 - Lang Lang, Çinli konser piyanisti
1983 - Louis Garrel, Fransız oyuncu
1983 - Şebnem Kimyacıoğlu, Türk millî eski basketbolcu ve avukat
1983 - James Moga, Güney Sudanlı millî futbolcu
1984 - Siobhán Donaghy, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
1984 - Zuzana Smatanová, Slovak pop-rock şarkıcısı
1985 - Gundars Celitans, Leton voleybolcu
1985 - Marvin Compper, Alman eski futbolcu
1987 - Mohamed Diamé, Senegalli millî futbolcu
1988 - Victoire Du Bois, Fransız oyuncu
1988 - Kevin McHale, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1988 - Lucca Staiger, Alman profesyonel basketbolcu
1989 - Lucy Hale, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1989 - Madison Ivy, Alman kökenli Amerikalı çıplak model ve porno yıldızı
1989 - Cory Higgins, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1989 - Joao Rojas, Ekvadorlu futbolcu
1990 - Regina Todorenko, Rus ve Ukraynalı şarkıcı, oyuncu ve sunucu.
1991 - André Carrillo, Perulu millî futbolcu
1991 - Kostas Manolas, Yunan millî futbolcu
1992 - Ben Halloran, Avustralyalı millî futbolcu
1992 - Daryl Sabara, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1993 - Gunna, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1994
Belén Alderete, Paraguaylı manken
Metin Sevinç, Türk oyuncu
1998 - Hachim Mastour, İtalya doğumlu Fas asıllı futbolcu
1999 - Chou Tzu-yu, Güney Kore merkezli Tayvanlı şarkıcı
2000 - RJ Barrett, Kanadalı profesyonel basketbol oyuncusu
Ölümler
767 - Ebû Hanîfe, Hanefi mezhebinin kurucusu (d. 699)
847 - I. Methodios, 4 Mart 843 ile 14 Haziran 847 tarihleri arasında Rum Ortodoks patriği
1642 - Saskia van Uylenburgh, Hollandalı ressam Rembrandt van Rijn'in eşi (d. 1612)
1662 - Genç Henry Vane, Massachusetts Körfez Kolonisi valisi (d. 1613)
1746 - Colin Maclaurin, İskoçyalı matematikçidi (d. 1698)
1837 - Giacomo Leopardi, İtalyan şair, düşünür, deneme yazarı ve dil bilimci (d. 1798)
1868 - Aleksandr Ostrovski, Rus gerçekçiliğinin en büyük temsilcilerinden oyun yazarı (d. 1823)
1883 - Edward FitzGerald, İngiliz şair ve yazar (d. 1809)
1914 - Adlai Stevenson I, 23. Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısıdır (d. 1835)
1920 - Max Weber, Alman sosyolog (d. 1864)
1923 - Aleksandar Stamboliyski, Bulgar Halk Çiftçi Birliği'nin başkanı (d. 1879)
1926 - Mary Cassatt, Amerikalı ressam (d. 1844)
1928 - Emmeline Pankhurst, İngiliz kadın hakları savunucusu (d. 1858)
1936 - Gilbert Keith Chesterton, İngiliz yazar (d. 1874)
1946 - John Logie Baird, İskoç mühendis (d. 1888)
1946 - Jorge Ubico, Guatemala eski devlet başkanı (d. 1878)
1968 - Salvatore Quasimodo, İtalyan yazar, şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1901)
1972 - Dündar Taşer, Türk asker, 27 Mayıs darbecisi ve Millî Birlik Komitesi üyesi (d. 1925)
1976 - Knud, X. Christian ve Mecklenburg Düşesi Alexandrine'nin küçük oğlu ve çocuğu (d. 1900)
1979 - Ahmed Zahir, Afgan şarkıcı-şarkı yazarıdır (d. 1946)
1986 - Jorge Luis Borges, Arjantinli şair (d. 1899)
1986 - Alan Jay Lerner, Amerikalı söz yazarıdır (d. 1918)
1989 - Christopher Bernau, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1940)
1991 - Peggy Ashcroft, İngiliz aktris ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1907)
1994 - Ahmet Kostarika, Türk sinema oyuncusu (d. 1927)
1994 - Henry Mancini, Amerikalı besteci ve aranjör (d. 1924)
1995 - Roger Zelazny, Polonyalı-Amerikalı yazar (d. 1937)
2000 - Attilio Bertolucci, İtalyan şair ve yazar (d. 1911)
2007 - Kurt Waldheim, Avusturyalı politikacı ve devlet adamı (d. 1918)
2008 - Avni Anıl, Türk bestekâr (d. 1928)
2011 - Milivoj Ašner, Hırvatistan Bağımsız Devleti'nde polis şefi (d. 1913)
2013 - Dennis Burkley, Amerikalı oyuncu (d. 1945)
2013 - Ethem Sarısülük, Ankaralı kaynak işçisi (d. 1986)
2014 - Alex Chandre de Oliveira, Brezilyalı eski futbolcu (d. 1977)
2015 - Zito, Brezilyalı eski millî futbolcu (d. 1932)
2016 - Ann Morgan Guilbert, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1928)
2017 - Luis Abanto Morales, Perulu şarkıcı ve müzisyen (d. 1923)
2018 - Stanislav Govoruchin, Sovyet-Rus film yönetmeni, aktör ve senarist (d. 1936)
2018 - Ettore Romoli, İtalyan siyasetçi (d. 1938)
2019 - Roger Béteille, Fransız uçak mühendisi (d. 1921)
2019 - Ergün Uçucu, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (d. 1940)
2020 - Elsa Joubert, Güney Afrikalı "Sestigers Afrikaans" lehçesinde yazan kadın yazar (d. 1922)
2020 - Noel Kelly, Avustralyalı eski ragbi birliği oyuncusu ve antrenör (d. 1936)
2020 - Pierre Lumbi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti politikacısı (d. 1950)
2020 - Aarón Padilla Gutiérrez, Meksikalı millî futbolcu (d. 1942)
2020 - Sushant Singh Rajput, Hint aktör, dansçı ve hayırsever (d. 1986)
2020 - Haroldo Rodas, Guatemalalı ekonomist, politikacı ve diplomat (d. 1946)
2020 - Raj Mohan Vohra, Hindistan Ordusu Generali (d. 1932)
2020 - Tevfik el-Yasiri, Iraklı askeri subay ve politikacı (d. ?)
2021 - Lisa Banes, Amerikalı aktris (d. 1955)
2021 - Gündoğdu Duran, Türk besteci ve güfte yazarı (d. 1937)
2021 - Mburumba Kerina, Namibyalı siyasetçi, çiftçi, akademisyen ve yazar (d. 1932)
2021 - Dinah Shearing, Avustralyalı aktris (d. 1926)
2021 - Selçuk Tekay, Türk besteci ve keman sanatçısı (d. 1953)
2022 - Gabino Díaz Merchán, İspanyol Roma Katolik başpiskopos, ilahiyatçı ve filozof (d. 1926)
2022 - Hermann Fillitz, Avusturyalı sanat tarihçisi (d. 1924)
2022 - Joel Whitburn, Amerikalı bir yazar ve müzik tarihçisidir (d. 1939)
Tatiller ve özel günler
Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü
0614
14
|
2013
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Delphi%20%28programlama%20dili%29
|
Delphi (programlama dili)
|
Delphi, Object Pascal'ı temel alan bir olaya dayalı programlama dili ve masaüstü, mobil, web ve konsol yazılımları için tümleşik geliştirme ortamıdır (IDE). Delphi, 2008 yılından beri Embarcadero Technologies tarafından geliştirilmektedir.
Delphi'nin derleyicileri Windows, macOS, iOS, Android ve Linux (sadece x64) için kodlar üretebilir.
Delphi, Code Insight kod editörü, Error Insight gerçek-zamanlı hata yakalama ve diğer özelliklere sahiptir. Başlıca özellikleri; refactoring; VCL (yerel Windows) ve FMX (çoklu-platform, her platform için kısmi yerel); mobil platformlar dahil tüm platformlar için entegre edilmiş debugger; kaynak kod kontrolü (SVN, git ve Mercurial); üçüncü-parti bileşenleri destekleyen RAD Studio'nun bir parçasıdır. Çok güçlü veritabanı desteğine sahiptir. Delphi, derleme hızı açısından dikkat çekici bir hıza sahiptir.
C# ve Swift gibi yaygın dillerin aksine, bir milyon satırlık Delphi projesi saniyeler içerisinde derlenebilir. 170,000 satırdan oluşan test projesini saniyeler içinde derlemiştir. Aktif geliştirilmeye devam edilmektedir ve her altı ayda bir yeni özellikler ve düzenlemeler ile yeni sürümü yayınlanmaktadır.
Özgün Delphi Borland tarafından hızlı uygulama geliştirme aracı olarak Windows platformu için geliştirilmiştir ve Turbo Pascal'ın yerini almıştır. Delphi var olan dile tam nesne merkezli programlama özellikleri eklemiş ve dilin kullanımı, geliştirilmesi ve desteklenmesi artmıştır. Modern dil özelliklerinden sayılan jenerikler ve anonim metodların yanı sıra string tipleri ve yerel COM port desteği ile özellikleri geliştirilmiştir.
2006 yılında, Borland'ın yazılım geliştirme araçları CodeGear firmasına transfer edilmiş, daha sonra firma Embarcadero Technologies tarafından 2008 yılında satın alınmıştır. 2015 yılında Embarcadero, Idera firması tarafından satın alındı fakat Embarcadero markası adı altında ürünlerin geliştirilmesine devam edildi.
29 Ağustos 2016'da Embarcadero Delphi Ürün Müdürü Marco Cantu, yazdığı blog yazısı ile Delphi'nin Linux'a doğrudan desteğinin verildiğini duyurdu. "Delphi, 25 yılını dolduran Linux'u tebrik etmeye geliyor" isimli yazısında Cantu, birkaç görsel paylaştı. Projenin kod adının Godzilla olduğunu ve PlatformAssistant Sunucusu ile Ubuntu işletim sisteminde derlenmiş Pascal kodlarını paylaştı.
Tarihçe
Borland Delphi
Delphi (daha sonra Delphi 1 olarak bilinir) 16-bit Windows 3.1 için 1995'te piyasaya sürüldü ve Hızlı Uygulama Geliştirme (RAD) araçları olarak bilinenlerin ilk örneklerinden biriydi.
Kaynakça
Kullanıcı arayüzü oluşturucuları
|
2015
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Haziran
|
Haziran
|
Haziran; Jülyen ve Gregoryen takvimlerine göre yılın altıncı ayıdır. 30 gün çeken ayların ikincisi ve 31 günden az olan beş aydan üçüncüsüdür. Kuzey yarımkürede yılın en uzun gündüzünün yaşandığı yaz gündönümü ve güney yarımkürede yılın en uzun gecesinin yaşandığı kış gündönümü bu ayda gerçekleşir. 1 Haziran tarihi meteorolojik olarak yerkürenin kuzeyi için Kasım ayına kadar devam edecek olan yaz mevsiminin, güneyi içinse kış mevsiminin başlangıcı sayılır.
Aynı yıl içinde diğer aylardan hiçbiri Haziran ile aynı gün başlamaz. Bu özellik yalnızca Haziran ve Mayıs aylarına özgüdür. Ayrıca; Haziran ayı daima Mart ayıyla aynı gün biter ve bu ayın başladığı gün, bir sonraki yılda Şubat ayının başlayacağı güne denk düşer. Artık yıllar haricinde önceki senenin Eylül ve Aralık aylarıyla aynı gün başlayıp yine Eylül ile aynı günde biter. Artık yıllarda ise başlangıç günü bir önceki yılın Nisan ve Temmuz aylarıyla; bitişi ise Nisan ayıyla aynı güne denk gelir.
Etimoloji
Türkçede ve Türkiye'de kullanılan resmi takvim sisteminde "Haziran" olarak zikredilen ayın kökeni, Süryanicede 'sıcak' anlamına gelen "Hazıran" sözcüğüne dayanır. Fakat özellikle Karadeniz Bölgesi'ndeki Rize, Trabzon, Giresun, Akçaabat, Artova ve Niksar gibi yerleşim bölgelerinde, yerel halkın Haziran ayına "kiraz ayı" dediği bilinmektedir. Benzer şekilde Tofalar, Gagavuzlar ve Ahıska Türkleri de bu aya kiraz ismini vermişlerdir. Azerbaycan ve Özbekistan'da "iyun", Kazakistan'da "kökek", Kırgızistan'da "teke" ve "çilde", Türkmenistan'da ise "oğuz" adıyla bilinir. Öte yandan; Hint-Avrupa dil ailesinin konuşulduğu pek çok ülkede, Roma mitolojisinde Jüpiter'in karısı ve evlilik tanrıçası olan Juno'nun (Latince: Junius) ismi bu ayı betimlemek için kullanır.
Olaylar
Bu ayın 21. gününde gündönümü oluşmaktadır. Kuzey yarım kürede Yaz Gündönümü, güney yarım kürede ise Kış Gündönümü yaşanmaktadır.
Ayın ikinci Pazar günü Belçika'da, üçüncü Pazar günü ise Amerika Birleşik Devletleri, Hollanda, İngiltere ve Kanada ve Türkiye'de Babalar Günü olarak kutlanmaktadır.
Kaynakça
|
2019
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Unix
|
Unix
|
UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili çok pahalı makinelerden tek işlemcili, basit ve çok ucuz ev bilgisayarlarına kadar pek çok cihaz üzerinde çalışabilen esnek ve sağlamlığı çok değişik koşullarda test edilmiş sistemlerdir. Fakat özellikle kararlı yapısı ve çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla çok işlemcili sunucularda adeta standart haline gelmiştir ve özellikle akademik dünyada iş istasyonları üzerinde çok yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. UNIX, Interdata 7/32, VAX ve Motorola 68000 arasında hızla yayıldı.
Unix işletim sistemi 1969 yılında AT&T Bell Laboratuvarları'nda ABD de Ken Thompson, Dennis Ritchie, Brian Kernighan, Douglas McIlroy, Michael Lesk ve Joe Ossanna tarafından tasarlanıp uygulamaya konmuştur. İlk olarak 1971'de yayınlandı ve başlangıçta tamamen bilgisayar programlarının yazılmasında kullanılan alt seviyeli bir çevirme dilinde yazılmıştı. Daha sonra 1973'te Dennis Ritche tarafından C programlama dili ile tekrar yazıldı. Üst düzey bir dilde yazılmış bir işletim sisteminin geçerliliği diğer farklı bilgisayar platformlarına kolayca taşınabilirlik için olanak sağlar. Lisans için AT&T'yi zorlayan yasal bir aksaklık nedeniyle, UNIX hızlıca büyüdü ve öğretim kurumları ve işletmeler tarafından kabul edilir oldu.
UNIX, 1969 yılında,Ken Thompson, Dennis Ritchie, Brian Kernighan, Douglas McIlroy, Michael Lesk ve Joe Ossanna tarafından Bell Laboratuvarları'nda geliştirilmiş, çok kullanıcılı (multiuser), çok görevli yapıyı destekleyen (multitasking) bir bilgisayar işletim sistemidir. Komut yorumlayıcı yazılımlar (shell) aracılığı ile kullanıcı ve bilgisayar sisteminin iletişimi sağlanır.
Linus Torvalds tarafından temelleri atılan Linux, UNIX olmayıp bir UNIX türevidir. UNIX'ten ilham alan, bir grup bağımsız yazılımcı tarafından geliştirilen bir işletim sistemi çekirdeğidir.
Tarihi
1960 yılında MIT, AT&T Bell Teknoloji Laboratuvarları ve GE(General Electric)'nin birlikte geliştirdikleri MULTICS (Multiplexed Operating and Computing System [Çoğullandırılmış İşletim ve Bilgisayar Sistemi]) projesiyle temelleri atılmıştır. MULTICS projesinin hedefi çoklu kullanıcının bilgisayar erişimine izin vererek eş zamanlı veri paylaşımını gerçekleştirebilmekti. Multics, aynı zamanda çok yenilikçi ve zamanına göre çok gelişmişti ama pek çok sorunu vardı.
1969 yılında proje karmaşık bir hal almaya başlamış ve AT&T Bell Teknoloji Laboratuvarları projeden çekilmiştir. Bunun nedeni artık MULTICS'in amaçları dışarısında büyümesi ve yavaşlamasıdır. Ancak aynı yıl içinde MULTICS işi daha küçük ölçekli hale getirmeye başlamış ve Bell'de araştırmacı olarak çalışan Ken Thompson'ın MULTICS yazılımını simüle eden bir dosya sistemini kodlamasıyla Unix'in ilk sürümü UNICS (Uniplexed Information and Computing System[Birleştirilmiş Bilgi ve Bilgisayar Sistemi]) ismiyle çıkmıştır. İlk sürümü assembler ile yazılmış olup, sadece yazıldığı tür makinede çalışabilen bir versiyondu.
1973 yılında Thompson, C derleyicisinin atası Dennis Ritchie ile birlikte çekirdeği C ile tekrar kodlayarak Unix'in 5. sürümünü oluşturdu. Böylece Unix, taşınabilir özelliği olan C dili sayesinde, çeşitli hedef donanımlara uygun olarak tekrar derlenebilen kodlardan oluşan taşınabilir bir işletim sistemine dönüşmüş oldu.
1978 yılı Unix için çok önemli bir yıl olarak geçti. Unix İşletim Sistemi 7. sürümüyle birlikte gelişimini artık iki farklı çizgide gerçekleştirecekti: BSD(Berkeley Software Distribution) ve System V.
BSD
Berkeley Universitesinde Thompson ve öğrenci Bill Joy ile Chuck Haley Unix'in Berkeley sürümünü kodladı. Bu sürüm, kaynak kod üzerinde çalışan diğer öğrencilere de dağıtıldı. Berkeley öğrencileri, orijinal Unix kaynak kodunun %90'nını değiştirdiler. Araştırmacılar da vi ve C shell gibi metin düzenleme yazılımlarını ekleyerek sistemi daha da geliştirdiler. Sanal bellek (virtual memory), Sendmail, TCP/IP desteği gibi özellikler BSD sürümünden gelmiştir. Daha sonraları
NextStep,
(NeXT),
Sun OS 4.x ve
ULTRIX (DEC)
gibi işletim sistemleri BSD üzerinden türemiştir.
System V
Bell, Unix'in ticari olarak varlığını sürdürebilir bir ürün olacağını düşündü ve ürünü lisansladı. System V işletim sistemi, konsorsiyum tarafından ortak bir standartta geliştirildi ve yeni özellikleriyle daha güçlü, güvenilir ve güvenli bir sistem oldu. Birkaç yıl System V ticari olarak en çok desteklenen ürün oldu. Tüm System V ürünleri, Bell'de gerçekleştirilen çalışmalar üzerine kurulmuştur ve lisans hakkı Unix System Laboratories'e aittir. Bunlara örnek olarak
AIX (IBM),
Digital Unix (DEC),
HP-UX (HP),
IRIX (SGI),
SCO UNIXware ve
Sun OS 5.x/Solaris (SUN)
verilebilir.
Günümüzde BSD ve System V'in birçok komut ve özellikleri birbirine benzemektedir. Unix'in çoğu sürümünde her iki yaklaşımdan da faydalanılmıştır. Örnek olarak ps ve printing komutlarında sadece sözdizim farklılıkları vardır.
UNIX markası AT&T Bell Labs tarafından Novell'e satılmıştır. 1994'te UNIX tanımı ve markası günümüzdeki sahibi The Open Group'a devredilmiştir.
UNIX tarihindeki önemli isimler
Brian Kernighan
Dennis Ritchie
Ken Thompson
Linus Torvalds
UNIX standartları
POSIX Standardı
POSIX (Portable Operating Standard)sistemin taşınabilirliğinin ölçüsüdür. System V üzerinde yazılmış bir yazılım BSD üzerinde çalışabiliyorsa taşınabilirlik özelliğine sahiptir. IEEE POSIX standartları için bir dizi standartlar komiteleri oluşturdu. POSIX.1 komitesi Unix için yazılım yazmada kullanılan C kütüphanesi arayüzünü standartlaştırırken; POSIX.2 komitesi genel kullanıcının erişimine açık komutların standartlarını belirledi.
OSF Standardı
Open Software Foundation tarafından geliştirilen standart.
X/Open Standardı
Çeşitli bilgisayar üreticilerin, yazılım tedarikçilerinin ve müşterilerden oluşan Avrupa'daki
konsorsiyum tarafından kurulan bu standart COSE (Common Open System Environment) gibi spesifikasyonları da içeren farklı Unix standartlarını bir araya getirdi.
Günümüzdeki pek çok açık kaynak kodlu işletim sistemleri birer UNIX türevidir.
UNIX türevleri
Günümüzde kullanılmakta olan UNIX markasını kullanabilen veya Unix benzeri olarak tanımlanan işletim sistemlerinden başlıcaları şunlardır:
Linux
FreeBSD, OpenBSD, NetBSD
Minix
Sun Solaris
IBM AIX
HP-UX
SGI IRIX
SCO Unixware
Digital UNIX
Xenix
Mac
ARPANET
1975 yılının mayıs ayında ARPA, UNIX'i neden ARPANET'in işletim sistemi olarak kullanıldığını RFC 681 de belgelemiştir. UNIX, üniversite üyesi olmayan kullanıcılar için 20,000$ (ABD) ve üniversite üyesi olan kullanıcılar için ise 150$ gibi yüksek bir lisans ücretine sahiptir. Kapsamlı network lisansı olan BELL'de "o bölge için önerilere açık" şeklinde belirtilmiştir.
ARPANET ilk kurulduğunda ağa bağlı bilgisayarlar farklı donanım yapısına sahipti, birbirleriyle iletişimlerinde ciddi problemler yaşanıyordu. Amerikan hükûmeti bu sorunun bilgisayarların yeni ve tek tip bilgisayarla değiştirilerek değil, işletim sistemlerinin değiştirilerek çözülmesini talep ediyordu. Bu kapsamda Kaliforniya Üniversite'sindeki UNIX BSD sürümü sil baştan yeniden yazıldı, lisanslama kuralları büyük ölçüde serbestleştirildi, e-posta sistemi ve TCP/IP gibi bugün de hayli etkili bir biçimde kullanılan ağ protokolleri geliştirildi.
Böylece UNIX, ARPANET'e bağlanmak isteyen bilgisayarların yeni işletim sistemi oldu. Bu aşama UNIX BSD sürümünün dünyayı fethetme sürecindeki en önemli mihenk taşlarından biri olarak kalacak, sonraki yıllarda bile UNIX BSD sürümünün geliştirilmesi, Amerikan Hükûmeti tarafından finansal olarak desteklenecekti. Fakat UNIX BSD sürümünün bu büyük başarısı sadece günümüz internetinin belkemiği olan ARPANET'in hayata geçirilmesini mümkün kılmakla kalmayacak, aynı zamanda Apple'ın gelmiş geçmiş en ünlü işletim sistemlerinden biri olan Mac OS X ile sonraki sürümleri ve Linux için de ilham kaynağı olacaktı.
Ayrıca bakınız
Unix zaman
Dış bağlantılar
Unix.org
Türkiye UNIX Kullanıcıları Grubu
Creation of the UNIX operating system (Bell Labs)
Unix Guru Universe
Unix and Linux Forums
The Unix Heritage Society
İşletim sistemi aileleri
|
2020
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Vim%20%28metin%20d%C3%BCzenleyici%29
|
Vim (metin düzenleyici)
|
Vim bir metin düzenleyicidir. Bram Moolenaar tarafından yazılmış ve ilk olarak 1991 yılında yayınlanmıştır. Komut satırında ve kullanıcı arayüzünde çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Vi metin düzenleyici temel alınarak geliştirilmiştir.
Vim özgür ve açık kaynak yazılımdır. Yazılımın yayınlanlığı lisans türü GNU GPL ile uyumlu olmakla birlikte, ek olarak, maddi destek vermek isteyenlerin, desteğini Uganda'daki ihtiyaç sahibi çocuklara yapılmasını istemektedir.
Vim başlangıçta Amiga için çıkarılmış olsa da bugün çoklu platform desteği sağlamaktadır. 2006 yılında Linux Journal okuyucuları tarafından en çok beğenilen metin düzenleyici seçilmiştir.
Tarihçe
Bram Moolenaar 1988 yılında Amiga bilgisayarlar için Vim üzerinde çalışmaya başladı. 1991 yılında Vim'in ilk yayınladığı sürümünü duyurdu (sürüm 1.14).
Başlangıçta Vim ismi "Vi IMitation" ("Vi Taklidi") kelimelerinin kısaltmasıydı. Bu durum 1993 Kasım ayında Vim 2.0 sürümü duyurulmasıyla birlikte değişti. Çünkü artık Vi düzenleyicinin taklidi olmaktan çıkmış, Vi'den çok daha özellikli hale gelmişti. Bu sebeple Vim ismi "Vi IMproved" ("Geliştirilmiş Vi") kelimelerinin kısaltması olarak değiştirilmiştir.
Arayüz
Vim'de, Vi'de olduğu gibi, temelde menü veya tıklanabilecek bir simge yoktur. Ama istendiği takdirde komut girerek grafik moduna yani gVim'e geçiş yapılabilir. gVim'de sık kullanılan komutların menüleri ve araç takımları ortaya çıkmaktadır. Fakat uygulamanın tüm özelliklerini kullanmak için gene uygulamanın komut satırı kullanılmalıdır.
Vim'in kendi içerisinde yeni başlayanlar için öğretici bir ders vardır (derse "vimtutor" komutu ile erişilebilir). Ayrıca Vim'in özelliklerinin ayrıntıları Vim Kullanıcı Rehberi'nde mevcuttur. Bu rehberi Vim bünyesinde ya da çevrimiçi okuyabilirsiniz.
Aynı zamanda Vim'in içerisindeki yardım özelliği ile Vim komutları hakkında ayrıntılar öğrenilebilir. Yardım özelliğinden uygulamanın komut satırına ":help YardımİstenenKomut" komutu yazarak yararlanılır.
Sürüm Geçmişi
Kaynakça
Dış bağlantılar
vim.org
Çapraz platform yazılımları
Özgür yazılım
Özgür metin düzenleyiciler
1991 yazılımları
|
2021
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/15%20Haziran
|
15 Haziran
|
Olaylar
MÖ 763 - Asurlular bir Güneş tutulmasını kayıtlarına geçirdiler. Bu özel gün, daha sonra Mezopotamya tarihinin zaman dizininin oluşturulmasında bir referans noktası olarak kullanıldı.
1215 - İngiltere Kralı John, Magna Carta sözleşmesini mühürledi.
1381 - İngiliz tarihinin ilk büyük köylü ayaklanması, lideri Wat Tyler'in ölümüyle son buldu.
1667 - Kayıtlara geçmiş ilk kan nakli Fransa Kralı XIV. Louis'nin de özel doktoru olan Jean-Baptiste Denys tarafından gerçekleştirildi. Dr. Denys, bir koyunun kanını 15 yaşında bir çocuğa nakletmiş ve çocuk yaşamıştı.
1752 - Benjamin Franklin, uçurtma deneyi ile yıldırımın elektrik akımı olduğunu ispatladı.
1808 - Joseph Bonaparte, İspanya Kralı oldu.
1826 - Sultan II. Mahmud, Yeniçeri Ocağı'nı kaldırdı. Yerine "Asakir-i Mansure-i Muhammediye" adıyla yeni bir askeri teşkilat kuruldu. Bu olay, Osmanlı tarihinde "Vaka-i Hayriye" (Hayırlı Olay) olarak anıldı.
1836 - Arkansas, 25. eyalet olarak ABD'ye katıldı.
1844 - Charles Goodyear, kauçuğun güçlendirilmesi işleminde kullanılan ve vulkanizasyon adı verilen bir yöntemin patentini aldı.
1865 - Yoksullar ve yetimlerin yatılı eğitimi için Darüşşafaka kuruldu.
1888 - II. Wilhelm, Almanya İmparatoru oldu.
1896 - Japonya'da meydana gelen bir tsunami, 22.000'den fazla kişinin ölümüne yol açarak Japon tarihine en ölümcül tsunami olarak geçti.
1903 - 11 dakikalık ilk Western filmi olan Great Train Robbery gösterime girdi.
1911 - Sonradan IBM adını alacak olan "Computing Tabulating Recording Corporation" adlı şirket kuruldu.
1920 - Almanya ile Danimarka arasında yapılan yeni bir sınır anlaşmasıyla kuzey Schleswig Danimarka'ya verildi.
1920 - Yozgat'ta Çapanoğu Ayaklanması başladı.
1920 - 15. Kolordu Komutanlığı, "Doğu Cephesi Komutanlığı" olarak adlandırıldı. Cephenin komutanlığına Kazım Karabekir Paşa getirildi.
1923 - Nezihe Muhiddin'in öncülüğünde Darülfünun Konferans Salonu'nda gerçekleşen toplantı sonucu Kadınlar Halk Fırkası'nın kurulması kararlaştırıldı. Fırka, yeni Türkiye'deki ilk siyasal parti girişimidir. Fakat parti kuruluşu için izin verilmediğinden, Türk Kadınlar Birliği adında bir derneğe dönüşmüştür.
1926 - İzmir Suikastı: Atatürk'e karşı yapılacak olan suikast, "Giritli" motorcu Şevki tarafından Vali Kazım Dirik'e bildirildi.
1927 - Türkiye'nin ilk modern akıl ve ruh hastalıkları hastanesi olan Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi açıldı.
1930 - Türkiye'nin ilk dış kredisi olan 10 milyon dolar, Amerikan Yardım Bankası'ndan alındı.
1936 - 1931'den beri Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği'ni yapmakta olan Recep Peker, Mustafa Kemal Atatürk tarafından görevinden alındı. Genel Sekreterlik görevi, Başvekil İsmet İnönü'ye verildi.
1938 - Medeni Kanun'daki evlenme yaşı; kadınlar için 15, erkekler için 17 olarak düzenlendi.
1941 - II. Dünya Savaşı: Savaş Baltası Harekâtı başladı.
1942 - Atatürk'ün Şişli'de oturduğu ev müze oldu.
1950 - Batı Almanya, Avrupa Konseyi'ne katılma kararı aldı.
1954 - UEFA (Union des Associations Européennes de Football) kuruldu.
1956 - Akis dergisi toplatıldı.
1969 - Georges Pompidou, Fransa Cumhurbaşkanı seçildi.
1970 - İşçiler, İzmit Gebze'den İstanbul'a doğru yürüyüşe geçtiler. Yürüyüş sırasında geçilen yerlerdeki işçiler de yürüyüşe katıldı. 15-16 Haziran işçi direnişi olarak adlandırılan bu olaylar, 16 Haziran'da 5 kişinin ölmesi ve İstanbul ve Kocaeli'de sıkıyönetim ilan edilmesi ile sona erdi.
1973 - Yünsa Yünlü Sanayi Anonim Şirketi kuruldu.
1975 - Soyuz 19, Baykonur Uzay Üssü'nden havalandı.
1977 - İspanya'da 41 yıl sonra ilk seçimler yapıldı.
1978 - İstanbul Tarabya'da bir belediye otobüsü denize uçtu; 35 yolcudan 4'ü kurtulabildi.
1978 - Ürdün Kralı Hüseyin, Amerikalı Lisa Halaby ile evlendi. Lisa Halaby, adını Nur olarak değiştirdi.
1981 - Mehmet Ali Ağca'yı hapisten kaçıran Bünyamin Yılmaz, 18 yıl hapse mahkûm oldu.
1985 - Hollandalı ressam Rembrandt'ın Danaë adlı tablosu, daha sonra akli dengesinin bozuk olduğuna hükmedilen bir adam tarafından saldırıya uğradı. Tuvalin üzerine sülfürik asit döken saldırgan, ayrıca tabloyu iki yerinden bıçakladı.
1990 - İstanbul'un ilk tüp bebeği doğdu.
1994 - İsrail ve Vatikan tam diplomatik ilişki anlaşmasına vardı.
1994 - İş insanı Vehbi Koç'a İsviçre'de, Birleşmiş Milletler Nüfus Faaliyetleri Ödülü verildi.
2002 - "2002 MN" adı verilen bir asteroid, Dünya'nın 121.000 km yakınından geçti. Bu uzaklık, Dünya ile Ay arasındaki mesafenin üçte biri kadardır.
2017 - Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu'na yirmi beş yıl hapis cezası ve tutuklama kararı verilmesiyle, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun Ankara'dan İstanbul'a kadar sürecek olan "Adalet Yürüyüşü" başladı.
Doğumlar
1479 - Lisa del Giocondo, Floransalı Gherardini ailesinin üyesi (Leonardo da Vinci tarafından Mona Lisa adıyla tablosu yapılan) (ö. 1542)
1594 - Nicolas Poussin, Fransız ressam (ö. 1665)
1763 - Kobayashi Iss, bir Japon şair (ö. 1828)
1767 - Rachel Jackson, Amerika Birleşik Devletleri'nin 7. Başkanı Andrew Jackson'ın eşidir (ö. 1828)
1769 - Adam Eckfeldt, Birleşik Devletler Darphanesinde işçi ve memur (ö. 1852)
1843 - Edvard Grieg, Norveçli besteci (ö. 1907)
1881 - Paul Cornu, Fransız mühendis ve mucit (ö. 1944)
1894 - Robert Russell Bennett, Amerikalı besteci ve aranjördü (ö. 1981)
1902 - Erik Erikson, Danimarka ve Alman kökenli Amerikalı psikolog (ö. 1994)
1906 - Léon Degrelle, Reksizm'i kuran ve sonra Waffen-SS'e katılan Belçikalı SS-Standartenführer ve politikacı (ö. 1994)
1907 - James Robertson Justice, İngiliz karakter oyuncusu (ö. 1975)
1914 - Yuri Andropov, Sovyet devlet adamı (ö. 1984)
1914 - Saul Steinberg, Amerikalı karikatürist (ö. 1999)
1915 - Thomas Huckle Weller, Amerikalı bakteriyolog, virolog ve parazitolog - Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2008)
1916 - Herbert Simon, ABD'li iktisatçı - 1978'de Nobel İktisat Ödülü kazanmıştır (ö. 2001)
1917 - John Fenn, analitik kimya profesörüdür - 2002 yılında kimya dalında Nobel Ödülünü aldı (ö. 2010)
1917 - Mihalis Yeniçaris, Yunan şarkıcı, söz yazarı ve bestecidir (d. 2005)
1918 - François Tombalbaye, Çad'ın ilk devlet başkanı olarak görev yapmış olan bir öğretmen ve sendika aktivisti (ö. 1975)
1919 - Muzaffer Tema, Türk sinema sanatçısı (ö. 2011)
1920 - Alberto Sordi, İtalyan oyuncu ve yönetmen (ö. 2003)
1923 - Erland Josephson, İsveçli aktör (ö. 2012)
1923 - Ninian Stephen, Avustralyalı hukukçu, devlet memuru ve siyasetçi (ö. 2017)
1924 - Ezer Weizman, İsrail'in 7. Cumhurbaşkanı (ö. 2005)
1925 - Attilâ İlhan, Türk şair ve yazar (ö. 2005)
1927 - Hugo Pratt, İtalyan çizer (ö. 1995)
1929 - Fakir Baykurt, Türk yazar (ö. 1999)
1932 - Hüseyin Baradan, Türk sinema oyuncusu (ö. 2004)
1932 - Mario Cuomo, Amerikalı politikacı ve yazar (ö. 2015)
1932 - Saltuk Kaplangı, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2010)
1933 - Muhammed Ali Recai, İran'ın eski cumhurbaşkanı ve başbakanı (ö. 1981)
1933 - Sergio Endrigo, İtalyan şarkıcı (ö. 2005)
1936 - Claude Brasseur, Fransız oyuncu (ö. 2020)
1937 - Herbert Feuerstein, Alman gazeteci, komedyen ve aktör (ö. 2020)
1937 - Anna Hazare, Hint sosyal aktivist
1937 - Waylon Jennings, Amerikalı country müzik şarkıcısı, söz yazarı ve müzisyen (ö. 2002)
1940 - Zübeyde Servet, Mısırlı oyuncu (ö. 2016)
1941 - Neal Adams, Amerikalı çizgi roman sanatçısı (ö. 2022)
1941 - Harry Nilsson, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (ö. 1994)
1942 - Peter Norman, Avustralyalı atlet (ö. 2006)
1943 - Johnny Hallyday, Fransız rock müzik bestecisi, söz yazarı ve oyuncu (ö. 2017)
1943 - Poul Nyrup Rasmussen, Danimarkalı siyasetçi
1946 - Brigitte Fossey, Fransız oyuncu
1946 - Demis Roussos, Yunan şarkıcı (ö. 2015)
1947 - Alain Aspect, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1949 - Jim Varney, Amerikalı komedyen, oyuncu, müzisyen, yazar ve seslendirme sanatçısı (ö. 2000)
1950 - Uğur Erdener, Türk tıp profesörü
1950 - Lakshmi Mittal, Hindistan'lı iş adamı
1953 - Xi Jinping, Çinli siyasetçi
1954 - James Belushi, Amerikalı oyuncu
1954 - Paul Rusesabagina, Ruanda'lı siyasetçi
1955 - Polly Draper, Amerikalı oyuncudur
1958 - Ege Aydan, Türk yönetmen, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1958 - Riccardo Paletti, eski İtalyan motor sporları yarışçısı (ö. 1982)
1959 - Eileen Davidson, Amerikalı oyuncudur
1959 - Tor Endresen, Norveçli şarkıcı ve besteci
1960 - Michèle Laroque, Fransız oyuncu, komedyen, yapımcı ve senarist
1961 - Laurent Cantet, Fransız yönetmen
1961 - Forest Whitaker, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1963 - Helen Hunt, Amerikalı oyuncu
1964 - Courteney Cox Arquette, Amerikalı oyuncu
1964 - Michael Laudrup, Danimarkalı eski millî futbolcu ve teknik direktör
1965 - Kerim Mesimov, eski Kazakistan Başbakanı ve eski Kazakistan Ulusal Güvenlik Kurulu Başkanı
1966 - Raimonds Vējonis, Letonyalı bir siyasetçi
1969 - Ice Cube, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1969 - Oliver Kahn, Alman kaleci
1970 - Žan Tabak, Hırvat basketbolcu ve spor adamı
1973 - Tore André Flo, Norveçli eski futbolcudur
1973 - Neil Patrick Harris, Amerikalı oyuncu
1974 - Tevhidi Taberi, İranlı sanatçı ve ressam
1975 - Elizabeth Reaser, Amerikalı sinema oyuncusu
1978 - Wilfred Bouma, Hollandalı eski millî futbolcudur
1978 - Ahmet Çağıran, Türk futbolcu
1979 - Yulia Nestsiarenka, Belaruslu sprinter
1981 - Alou Diarra, Fransız futbolcu
1981 - John Paintsil, Ganalı eski profesyonel futbolcu
1983 - Julia Fischer, Alman keman virtüözü ve piyanist
1984 - Buray, Türk pop müzik şarkıcısı
1986 - Stoya, Sırp-İskoç orijinli Amerikalı porno yıldızı ve model
1988 - Ezgi Eyüboğlu, Türk oyuncu
1989 - Bayley, Amerikalı profesyonel güreşçi
1989 - Bryan Clauson, Amerikalı otomobil yarışçısı
1991 - Zlatan Alomerović, Alman futbolcu
1992 - Muhammed Salah, Mısırlı millî futbolcu
1992 - Dafne Schippers, Hollandalı atlet
1993 - Irfan Hadžić, Bosnalı futbolcudur
1994
Nevena Božović, Sırp şarkıcı
Iñaki Williams, İspanya doğumlu Ganalı millî futbolcu
Erdi Güncan, Türk futbolcu
Vincent Janssen, Hollandalı futbolcu
Ryo Matsumura, Japon futbolcu
Yussuf Poulsen, Danimarkalı oyuncu
Yevgeni Jerbayev, Rus güreşçi
Alfonso González, Meksikalı futbolcu
1996 - Aurora Aksnes, Norveçli şarkıcı söz yazarı ve yapımcı
1998 - Hachim Mastour, İtalya doğumlu Fas asıllı futbolcu
2002 - Enis Destan, Türk futbolcu
Ölümler
707 - Mommu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 42. imparatoru (d. 683)
923 - Fransa Kralı I. Robert, 922'den 923'e kadar seçilmiş Batı Frank Kralı (d. 866)
948 - I. Romanos, 920-944 arasında tahtı damadı VII. Konstantinos'la paylaşan ve gerçek iktidarı elinde tutan Bizans imparatoru (d. 870)
1073 - İmparator Go-Sanjō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 71. imparatoru (d. 1034)
1189 - Minamoto no Yoshitsune, Japon samuray ve komutan (d. 1159)
1341 - III. Andronikos, Bizans İmparatoru (d. 1296)
1381 - Wat Tyler, İngiliz devrimci lider (d.1341)
1383 - VI. İoannis, Bizans İmparatoru (d. 1292)
1785 - Jean-François Pilâtre de Rozier, ilk defa Manş denizini geçmeyi başaran havacı (d. 1754)
1849 - James Knox Polk, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 11. Başkanı (d. 1795)
1876 - Hüseyin Avni Paşa, Osmanlı Sadrazamı ve devlet adamı (d. 1819)
1885 - Friedrich Karl, Prusya prensi (d. 1828)
1888 - III. Friedrich, Veliaht Prens Friedrich Wilhelm, 1888'de 99 gün süreyle Prusya kralı ve Alman imparatoru (d. 1831)
1889 - Mihai Eminescu, Rumen şair, romancı ve gazeteci (d. 1850)
1929 - Charles Francis Brush, Amerikalı buluşçu, girişimci ve iş insanı (d. 1849)
1934 - Alfred Bruneau, Fransız opera ve diğer müzik bestecisi ve müzik eleştirmeni (d. 1857)
1938 - Ernst Ludwig Kirchner, Alman dışavurumcu ressam ve grafiker (d. 1880)
1945 - Aris Velouchiotis, Yunan gazeteci, politikacı (d. 1905)
1961 - Peyami Safa, Türk yazar ve gazeteci (d. 1899)
1962 - Alfred Denis Cortot, Fransız-İsviçreli piyanist ve orkestra şefi (d. 1877)
1966 - İzzet Melih Devrim, Türk şair, romancı ve oyun yazarı (d. 1887)
1971 - Wendell Meredith Stanley, Amerikalı biyokimyager, virolog ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1904)
1981 - Cihat Bilgehan, Türk siyasetçi ve hukukçu (d. 1923)
1989 - Ray McAnally, İrlandalı aktör (d. 1926)
1991 - William Arthur Lewis, Karayipler doğumlu iktisatçı (d. 1915)
1992 - Charles David Menville, Amerikalı animatör ve televizyon yazarı (d. 1940)
1993 - James Hunt, İngiliz F1 pilotu (d. 1947)
1994 - Manos Hacidakis, Yunan besteci (d. 1925)
1995 - John Vincent Atanasoff, bilgisayar devrini başlatan kişi (d. 1903)
1996 - Ella Fitzgerald, Amerikalı şarkıcı (d. 1917)
1996 - Hoyt Richard "Dick" Murdoch, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1946)
1999 - Tahir Kutsi Makal, Türk gazeteci ve yazar (d. 1937)
2000 - Mina Urgan, Türk edebiyat kuramcısı (d. 1915)
2001 - Henri Alekan, Fransız görüntü yönetmeni (d. 1909)
2003 - Hume Cronyn, Kanadalı aktör (d. 1911)
2003 - Volker Kriegel, Alman caz müzisyeni (d. 1943)
2004 - Ahmet Piriştina, Türk siyasetçi (d. 1952)
2005 - Suzanne Flon, Fransız oyuncu (d. 1918)
2013 - Peride Celal, Türk yazar (d. 1916)
2013 - Heinz Flohe, Alman eski millî futbolcu (d. 1948)
2013 - Kenneth Geddes Wilson, Amerikalı teorik fizikçi (d. 1936)
2014 - Kemal Amin "Casey" Kasem, Amerikalı aktör (d. 1932)
2015 - Janna Friske, Rus şarkıcı, model ve aktris (d. 1974)
2015 - Kerkor Kirk Kerkorian, Amerikalı iş insanı, yatırımcı ve hayırsever (d. 1917)
2016 - Hakkı Devrim, Türk gazeteci ve yayımcı (d. 1929)
2017
Aleksey Batalov, Sovyet-Rus film yönetmeni ve oyuncu (d. 1928)
P. N. Bhagwati, Hint bürokrat ve hakim (ö. 1921)
Wilma de Faria, Brezilyalı siyasetçi (d. 1945)
İbrahim Ebuleyş, Mısırlı iş insanı (d. 1937)
2018 - Enoch zu Guttenberg, Alman orkestra şefi (d. 1946)
2019 - Wilhelm Holzbauer, Avusturyalı mimar ve akademisyen (d. 1930)
2019 - Franco Zeffirelli, İtalyan yönetmen ve opera, film ve televizyon yapımcısı (d. 1923)
2020 - Mário Calixto Filho, Brezilyalı politikacı, gazeteci ve iş insanı (d. 1946)
2020 - Lilia Dizon, Filipinli aktris (d. 1928)
2020 - José Gentil Rosa, Brezilyalı politikacı ve iş insanı (d. 1940)
2020 - Giulio Giorello, İtalyan filozof, matematikçi ve epistemolog (d. 1945)
2020 - Renato de Jesus, Brezilyalı politikacı (d. 1963)
2020 - Badar Uddin Ahmed Kamran, Bangladeşli politikacı ve belediye başkanı (d. 1951)
2021 - Sanchari Vijay, Hint aktör (d. 1983)
2021 - Lily Weiding, Danimarkalı aktris (d. 1924)
2022 - Maureen Arthur, Amerikalı aktris ve şarkıcı (d. 1934)
2022 - Cho Min-ho, Güney Koreli profesyonel buz hokeyi oyuncusu (d. 1987)
2023 - Glenda Jackson, İngiliz politikacı, oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1936)
Tatiller ve özel günler
Küresel Rüzgâr Günü
Millî Kurtuluş Günü (Azerbaycan)
0615
15
|
2023
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/17%20Haziran
|
17 Haziran
|
Olaylar
334 - İmparator Konstantin, dul ve yetimler için himaye yasası çıkardı.
1462 - Kont Drakula ya da Kazıklı Voyvoda veya Vlad Ţepeş adlarıyla da tanınan Eflak Prensi III. Vlad, gece karanlığından yararlanarak Fatih Sultan Mehmed'e (II. Mehmed) başarısız bir suikast teşebbüsünde bulunduktan sonra kaçtı.
1631 - Mümtaz Mahal doğum yaparken öldü. Eşi Hint-Türk-Moğol Babür İmparatoru Şah-ı Cihan, ertesi yıl başlattığı anıt mezar Tac Mahal'i 20 yıl içinde tamamlattı.
1641 - Emirgüneoğlu Yusuf Paşa, İran lehine bölücü ve yıkıcı propaganda yaptığı iddiasıyla Sultan İbrahim'in emriyle idam edildi.
1885 - Özgürlük Heykeli, New York Limanı'na ulaştı.
1921 - Sivas, Erzincan ve Tunceli yöresinde 3,5 ay süren Koçgiri İsyanı, Türk Ordusu tarafından bastırıldı.
1926 - Kadıköy Su Şirketi devletleştirildi.
1932 - Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu ile Milliyet gazetesince ilk kez düzenlenen otomobil yarışı, İstinye-Zincirlikuyu arasında yapıldı.
1939 - Fransa'da Giyotin'le "halka açık" son infaz, Versay şehrinde Saint-Pierre Hapishanesi'nin (şimdiki Adalet Sarayı) dışında gerçekleştirildi. Giyotinle son idam ise, 10 Eylül 1977'de yapıldı.
1944 - İzlanda, Danimarka'dan ayrıldı ve cumhuriyet ilan etti.
1946 - Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi, İstanbul’da kuruldu. Etem Ruhi Balkan, Selahattin Yorulmazoğlu, Mehmet Şükrü Sekban, Necmeddin Deliorman, İrfan Recep Nayal, Ali Esenkova ve İbrahim Tokay kurucular arasında yer alan isimlerdi.
1951 - Türkiye millî futbol takımı, Batı Almanya'yı Berlin Olimpiyat Stadyumu'nda 2-1 yendi. Başarılı kurtarışlar yapan kaleci Turgay Şeren'e, "Berlin panteri" denilmeye başlandı.
1967 - Çin, ilk hidrojen bombasını test etti.
1972 - Watergate skandalı: ABD Başkanı Richard Nixon'un partisi olan Cumhuriyetçi Parti ile bağlantılı 5 hırsız, Watergate İş Merkezi'ndeki bir büroya gizli mikrofon yerleştirirken Polis tarafından yakalanarak tutuklandı. Bu büronun, ABD'nin o zamanki ana muhalefet partisi olan Demokrat Parti'nin merkezi olduğu ortaya çıktı.
1980 - Cumhuriyet Halk Partisi Nevşehir İl Başkanı ve eski Milletvekili Mehmet Zeki Tekiner öldürüldü. Cenaze töreninde, aralarında Bülent Ecevit'in de bulunduğu Cumhuriyet Halk Partisi heyetine, Ülkü Ocaklılar tarafından taşlı ve sopalı saldırıda bulunuldu.
1987 - Son ferdi de ölen Esmer Kıyı Çintesi ("Ammodramus maritimus nigrescens") denen serçe türünün soyu tükenmiş oldu.
1991 - ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından yeni Hükûmeti kurmakla görevlendirildi.
1992 - Yeni Galata Köprüsü törenle hizmete açıldı.
1994 - Dünya Futbol Şampiyonası Amerika'da başladı. Finalde 17 Temmuz günü Brezilya ve İtalya karşılaştı. Şampiyon penaltılarla belirlendi; kupa Brezilya'nın oldu.
2010 - Sıklıkla blog sayfalar hazırlamak amacıyla kullanılan açık kaynak içerik yönetim sistemi Wordpress'in 3.0 versiyonu yayınlandı.
2016 - Türkiye Maarif Vakfı kuruldu.
2018 - Japonya'nın Hirakata şehrinde 5,5 şiddetinde deprem meydana geldi. 4 kişi öldü, 400'den fazla kişi yaralandı.
Doğumlar
1239 - I. Edward, İngiltere Kralı (ö. 1307)
1571 - Thomas Mun, İngiliz yazar, ekonomist (ö. 1641)
1631 - Gauhara Begum, bir Babür prensesi ve Babür imparatoru Şah Cihan ile eşi Mumtaz Mahal'ın on dördüncü ve en küçük çocuğudur (ö. 1706)
1682 - XII. Karl, 5 Nisan 1697 – 30 Kasım 1718 tarihleri arasında İsveç kralı (ö. 1718)
1691 - Giovanni Paolo Pannini, İtalyan ressam ve mimar (ö. 1765)
1810 - Ferdinand Freiligrath, Alman çevirmen ve şair (ö. 1876)
1818 - Charles Gounod, Fransız opera bestecisi (ö. 1893)
1832 - William Crookes, İngiliz kimyacı ve fizikçi (ö. 1919)
1880 - Carl Van Vechten, Amerikalı yazar ve fotoğrafçı (ö. 1964)
1882 - İgor Stravinski, Rus besteci (ö. 1971)
1888 - Heinz Guderian, II. Dünya Savaşı'nda görev almış bir Alman generaldir (ö. 1954)
1898 - Latife Hanım (Uşaklıgil), Atatürk'ün eşi (ö. 1975)
1898 - Maurits Cornelis Escher, Hollandalı ressam ve grafik sanatçısı (ö. 1972)
1898 - Carl Hermann, Alman Kristalografi profesorü (ö. 1961)
1900 - Martin Bormann, Alman siyasetçi, Nazi Partisi sözcüsü ve Hitler'in özel sekreteri (ö. 1945)
1904 - Ralph Bellamy, Amerikalı aktör (ö. 1991)
1920 - Setsuko Hara, Japon oyuncu (ö. 2015)
1920 - François Jacob, Fransız biyolog (ö. 2013)
1921 - Aydın Boysan, Türk mimar ve gazeteci (ö. 2018)
1921 - İlhan Koman, Türk heykeltıraş (ö. 1986)
1925 - Alexander Shulgin, Amerikalı kimyager ve yazar (ö. 2014)
1927 - Martin Böttcher, Alman film müziği bestecisi, aranjör, söz yazarı ve orkestra şefi (ö. 2019)
1929 - Bud Collins, Amerikalı gazeteci ve spor yorumcusu ve sunucusu (ö. 2016)
1929 - Tigran Petrosian, Sovyet Ermeni satranç oyuncusu ve Dünya satranç şampiyonu (ö. 1984)
1930 - Adile Naşit, Türk sinema oyuncusu (ö. 1987)
1931 - John Baldessari, Amerikalı sanatçı (ö. 2020)
1936 - Ken Loach, İngiliz yönetmen (Ülke ve Özgürlük filmiyle tanınan)
1938 - Grethe Ingmann, Danimarkalı şarkıcı (ö. 1990)
1940 - George Akerlof, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi
1940 - Özdemir Erdoğan, Türk müzisyen, söz yazarı ve besteci
1942 - Doğu Perinçek, Türk politikacı
1942 - Muhammed el-Baradey, Mısırlı hukukçu ve Nobel Barış Ödülü sahibi
1943 - Newt Gingrich, Amerikalı siyasetçi
1943 - Barry Manilow, Amerikalı söz yazarı, müzisyen, aranjör ve şarkıcı
1945 - Ken Livingstone, 2000-2008 yılları arasında Londra'nın ilk belediye başkanı olarak görev yapmış Britanyalı solcu siyasetçi
1945 - Eddy Merckx, Belçikalı eski profesyonel yol bisikletçisi
1948 - Joaquín Almunia, İspanyol sosyalist siyasetçi
1952 - Sergio Marchionne, İtalyan-Kanadalı iş insanı (ö. 2018)
1955 - Cem Hakko, Türk modacı ve iş insanı
1957 - Joachim Król, Alman oyuncu
1958 - Abdullah Oğuz, Türk yönetmen, yapımcı ve senaryo yazarı
1959 - Baltazar, Brezilyalı millî futbolcu
1960 - Thomas Haden Church, Amerikalı oyuncu
1962 - Bap Kennedy, Kuzey İrlandalı müzisyen (ö. 2016)
1964 - Gürsel Tekin, Türk siyasetçi
1966 - Jason Patric, Amerikalı sinema oyuncusu
1968 - Derya Arbaş, Türk oyuncu (ö. 2003)
1969 - İlya Tsımbalar, Ukrayna asıllı eski bir Rus orta saha futbolcusu ve teknik direktör (ö. 2013)
1970 - Will Forte, Amerikalı oyuncu, yazar, komedyen ve yapımcı
1970 - Michael Showalter, Amerikalı komedyen, oyuncu, yönetmen, yazar ve yapımcıdır
1971 - José Emilio Amavisca, İspanyol millî futbolcu
1972 - Kıraç, Türk bestekâr ve müzisyen
1975 - Joshua Leonard, Amerikalı bir oyuncu, yazar ve yönetmen
1975 - Juan Carlos Valeron, İspanyol emekli futbolcudur
1976 - Scott Adkins, İngiliz aktör ve dövüş sanatçısı
1976 - Bülent Bölükbaşı, Türk futbolcu
1976 - Peter Svidler, Rus satranç ustası
1977 - Ahmed Azimov, Rusya Müftüler Konseyi Bilirkişi Komitesi Koordinatörü
1978 - Isabelle Delobel, Fransız buz patenci
1979 - Young Maylay, Amerikalı rapçi
1979 - Nick Rimando, Amerikalı millî futbolcudur
1980 - Sıla Gençoğlu, Türk pop şarkıcısı ve söz yazarı
1980 - Elisa Rigaudo, İtalyan yürüyüşçü
1980 - Venus Williams, Amerikalı tenisçi
1982 - Alex, Brezilyalı futbolcudur
1982 - Arthur Darvill, İngiliz bir aktördür
1982 - Jodie Whittaker, İngiliz oyuncu
1983 - Lee Ryan, İngiliz şarkıcı
1985 - Özge Gürler, Türk kısa mesafe koşucusu
1985 - Markos Pagdatis, Kıbrıs Rumu tenisçi
1985 - Rafael Sóbis, Brezilyalı futbolcudur
1987 - Kendrick Lamar, Amerikalı hip hop sanatçısı
1987 - Charm Osathanond, Taylandlı manken ve oyuncu
1988 - Andrew Ogilvy, Avustralya'lı basketbolcu
1988 - Stephanie Rice, Avustralyalı yüzücü
1989 - Simone Battle, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2014)
1990 - Alan Dzagoyev, Oset asıllı Rus millî futbolcu
1990 - Jordan Brian Henderson, İngiliz millî futbolcudur
1991 - Grégoire Defrel, Fransız futbolcu
1992
Ecem Uzun, Türk oyuncu
Maxime Lestienne, Belçikalı futbolcu
1994
İrina Kuraçkina, Belaruslu güreşçi
Didier Ndong, Gabonlu futbolcu
Kubilay Sönmez, Türk futbolcu
Hidemasa Kobayashi, Japon futbolcu
1995 - Clément Lenglet, Fransız futbolcu
1997 - K. J. Apa, Yeni Zelandalı oyuncu ve şarkıcı
Ölümler
656 - Osman bin Affan, III. Halife (d. 576?)
811 - Sakanoue no Tamuramaro, bir Japon siyasetçi, general ve şogun (d. 758)
1025 - I. Bolesław Chrobry, 992'den 1025'e kadar Polonya dükü ve 1025'teki ilk Polonya dükü (d. 967)
1501 - I. John Albert, Polonya kralı (d. 1459)
1565 - Aşikaga Yoşiteru, Japon Hükümdar (d. 1536)
1631 - Mümtaz Mahal, Babür İmparatorluğu'nun 5. Hükümdarı Şah Cihan'ın en gözde eşi (d. 1593)
1696 - III. Jan Sobieski, Lehistan (Polonya) Kralı (d. 1629)
1719 - Joseph Addison, İngiliz deneme yazarı, şair ve siyasetçi (d. 1672)
1734 - Claude Louis Hector de Villars, Fransız asker (XIV. Louis döneminin son generali ve Fransa'nın 6 mareşalinden biri) (d. 1653)
1797 - Ağa Muhammed Han Kaçar, İran Şahı ve Kaçar Hanedanı'nın kurucusu (d. 1742)
1866 - Joseph Mery, Fransız yazar, gazeteci, romancı, oyun yazarı, şair (d. 1797)
1901 - Dilpesend Kadınefendi, II. Abdülhamid beşinci eşi (d. 1861)
1922 - Otto Lehmann, Alman fizikçi (d. 1855)
1936 - Henry B. Walthall, Amerikalı sanatçı ve film oyuncusu (d. 1878)
1940 - Arthur Harden, İngiliz kimyacı (d. 1865)
1944 - Dénes Berinkey, Macar siyasetçi ve hukukçu (d. 1871)
1968 - José Nasazzi, Uruguaylı eski futbolcudur (d. 1901)
1973 - Theodor Krancke, Nazi Almanyası Kriegsmarine Amirali (d. 1893)
1974 - Refik Koraltan, Türk siyasetçi ve TBMM Başkanlarından (d. 1889)
1974 - Ferdi Ştatzer, Avusturya asıllı Türk piyanist ve akademisyen (d. 1906)
1982 - Roberto Calvi, İtalyan bankacı (d. 1920)
1991 - Mehmet Aziz, Kıbrıs Türkü hekim ve akademisyen (d. 1893)
1996 - Thomas Kuhn, Amerikalı filozof ve bilim tarihçisi (d. 1922)
2000 - Ekrem Alican, Türk maliyeci ve siyasetçi (d. 1916)
2001 - Donald Cram, Amerikalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1919)
2002 - Fritz Walter, Alman futbolcu (d. 1920)
2005 - Cemal Gencer, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1952)
2005 - Recep Bilginer, Türk gazeteci ve yazar (d. 1922)
2008 - Cyd Charisse, Amerikalı dansçı ve aktris (d. 1922)
2009 - Ralf Dahrendorf, Alman-İngiliz sosyolog, filozof, siyaset bilimci ve liberal politikacı (d. 1929)
2012 - Rodney King, Los Angeles Polis Departmanı (LAPD) polisleri tarafından dövülerek linç edilmiştir (d. 1965)
2012 - Susan Tyrrell, Amerikalı oyuncu, ressam ve yazar (d. 1945)
2013 - Michael Baigent, Yeni Zelandalı psikolog, fotoğrafçı, tarihçi ve yazar (d. 1948)
2015 - Süleyman Demirel, Türk siyasetçi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 9. Cumhurbaşkanı (d. 1924)
2015 - Başar Sabuncu, Türk oyuncu, senaryo yazarı ve yönetmen (d. 1943)
2016 - Rubén Aguirre, Meksikalı aktör (d. 1934)
2016 - Ron Lester, Amerikalı oyuncu (d. 1970)
2017 - Iván Fandiño, İspanyol matador (d. 1980)
2017 - Józef Grudzień, Polonyalı boksör (d. 1939)
2017 - Venus Ramey, Amerikan güzellik kraliçesi olan eski model ve aktivist (d. 1924)
2019 - Knut Andersen, Norveçli film yönetmeni ve aktör (d. 1931)
2019 - Muhammed Mursi, Mısır eski cumhurbaşkanı (d. 1951)
2019 - Gloria Vanderbilt, Amerikalı sanatçı, iş insanı, oyuncu, moda tasarımcısı, yazar ve sosyoelit (d. 1924)
2020 - Marlene Ahrens, Şilili eski kadın atlet (d. 1933)
2020 - Dan Foster (DJ), Nijerya'da yaşayan Amerikalı DJ ve radyo yapımcısı (d. 1958)
2020 - Tran Ngoc Chu, Vietnamlı asker (yarbay), sivil yönetici (şehir belediye başkanı, il başkanı) ve siyasetçi (d. 1924)
2021 - Kenneth Kaunda, Zambiyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi (d. 1924)
2021 - Tubilandu Ndimbi, Demokratik Kongolu millî futbolcudur (d. 1948)
2022 - Jean-Louis Trintignant, Fransız sinema oyuncusu (d. 1930)
Tatiller ve özel günler
İzlanda Bağımsızlık Günü
0617
17
|
2024
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ahmet%20Piri%C5%9Ftina
|
Ahmet Piriştina
|
Ahmet Piriştina (8 Nisan 1952, Buca, İzmir - 15 Haziran 2004, İzmir), Türk siyasetçi. 1999 ve 2004 yılları arasında İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini sürdürmüştür.
İlk yılları
8 Nisan 1952'de İzmir'in Buca ilçesinde doğdu. II. Dünya Savaşı sonrasında Kosova'dan göç etmiş Arnavut kökenli bir ailenin çocuğuydu. İlköğretimini Buca'da tamamlayan Piriştina, ortaokulu İzmir Saint Joseph'te, lise öğrenimini İzmir Atatürk Lisesi ve Türkay Koleji'nde tamamladı. 1976 yılında eşi Mine Piriştina ile evlendi. Bu evlilikten bir oğlu ve bir kızı dünyaya geldi.
Oğlu Levent Piriştina, 2014 yerel seçimlerinde Buca Belediye Başkanı seçildi.
Erken siyasi kariyeri
1992 yılından itibaren Ege Bölgesi Sanayi Odası Meclis Başkan Vekilliği görevini de yürüttü. Piriştina'nın siyasetle ilk somut ve sıcak teması, 1991 yılında DSP'den milletvekili adayı oldu. Ancak milletvekili seçilemedi. Politikaya attığı ilk adım, 1994 yerel seçimlerinde İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyeliği oldu. Piriştina aynı zamanda bu görevini DSP grup sözcüsü olarak sürdürdü. 1995 yılında İzmir milletvekili oldu. KİT yan kuruluna (komisyon) daimi üye seçildi. TBMM genel kurul salonunun yenilenmesi ile ilgili yan kurulda başkanlık, Uğur Mumcu suikastini araştırma yan kurulu üyesi olarak görev yaptı.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Ahmet Piriştina'nın siyasi macerası 1999 yerel seçimlerinde DSP'den İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesiyle yeni bir döneme girdi. Bu dönemde, kendisinden daha önce görev yapan büyükşehir belediye başkanlarınca başlatılan ve İzmir'i daha çağdaş bir konuma taşıyan İzmir Büyük Kanal Projesi, İzmir Kordonboyu Projesi ve İzmir metrosu gibi projeler, onun döneminde bitirildi ya da çalışmalar hızlandırıldı. Piriştina büyükşehir belediyesinin Fen İşleri bölümünün altyapısını kullanarak İzmir'deki birçok ilk ve orta dereceli okulun elden geçirilmesini sağlarken, Büyükşehir Belediyesine bağlı Eşrefpaşa Hastanesinin olanaklarıyla ilköğretim okullarında sağlık taraması yaptırdı. Sosyal güvencesi olmayan yoksul öğrencilerin ameliyat dahil tedavi masraflarını belediye bütçesinden ayrılan kaynakla gerçekleştirdi.
Ahmet Piriştina, "Değişim Sürecek" sloganıyla girdiği 28 Mart 2004 yerel seçimlerini 2003'te katıldığı CHP'nin adayı olarak ikinci kez ve %45'lik oy oranıyla kazandı. 15 Haziran 2004'te ani bir kalp krizi sonucu öldü. İzmir'lilerin de katıldığı Konak Meydanı'ndaki törenin ardından Aşağı Narlıdere mezarlığında defnedildi. Yerine CHP'ye mensup olan Bornova belediye başkanı Aziz Kocaoğlu, İzmir Büyükşehir Belediye başkanı seçilmiştir.
Dış bağlantılar
Resmi ağ sitesi
İzmir Büyükşehir Belediyesi
Kaynakça
1952 doğumlular
Buca doğumlular
İzmir Atatürk Lisesinde öğrenim görenler
2004 yılında ölenler
İzmir'de ölenler
TBMM 20. dönem İzmir milletvekilleri
Arnavut asıllı Türkler
TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu
Cumhuriyet Halk Partisi mensubu siyasetçiler
Demokratik Sol Parti mensubu siyasetçiler
20. yüzyıl Türk siyasetçileri
İzmir doğumlu siyasetçiler
İzmir Büyükşehir Belediyesi meclis üyeleri
Aşağı Narlıdere Mezarlığı'na defnedilenler
|
2025
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/8%20Nisan
|
8 Nisan
|
Olaylar
1513 - İspanyol Konkistador Juan Ponce de León, Florida'yı keşfetti ve bu bölgeyi İspanya toprağı olarak ilan etti.
1730 - New York'ta ilk sinagog hizmete girdi.
1783 - 1441'den beri varlığını sürdüren Kırım Hanlığı, II. Katerina'nın emriyle Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edildi.
1820 - Milo Venüsü heykeli, bir Ege adası olan Melos'ta bulundu.
1830 - Avrupa ülkeleri, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Yunan Devleti'nin bağımsızlığını onaylamasını istedi.
1869 - 2. Darülfünun binasının inşası tamamlandı ve Darülfünun-ı Osmani kuruldu.
1899 - Martha Place, elektrikli sandalye ile idam edilen ilk kadın oldu.
1918 - I. Dünya Savaşı: Sinema oyuncuları Douglas Fairbanks ve Charlie Chaplin, New York sokaklarında savaş tahvili sattılar.
1920 - Salih Paşa'nın (Salih Hulusi Kezrak) istifası ile kurulan Damat Ferit Paşa Kabinesi'nin tanınmayacağı yolunda, Heyet-i Temsiliye genelgesi yayınlandı.
1923 - Mustafa Kemal 9 Umde’yi açıkladı. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin seçim bildirisi niteliğindeki bu ilkelerin başında, 'Egemenlik Ulusundur' maddesi gelmekteydi.
1924 - Şeriye mahkemelerini kaldıran yeni Mahkemeler Teşkilatı Kanunu TBMM'de kabul edildi. Kadıların yerini hakimler aldı.
1933 - Almanya'da ari ırktan olmadığı düşünülen memurlar emekli edildi.
1943 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Roosevelt, enflasyonu kontrol altında tutabilmek amacıyla tüm maaş ve ücretleri dondurduğunu ve işçilerin iş değiştirmesini yasakladığını açıkladı.
1946 - Milletler Cemiyeti son oturumunu yaptı. Bundan sonra örgütün adı Birleşmiş Milletler olacaktır.
1953 - Kenya bağımsızlık hareketinin önderi Jomo Kenyatta, Mau Mau Ayaklanması gerekçe gösterilerek İngiliz sömürge yönetimince tutuklandı.
1956 - Seyhan Barajı hizmete girdi.
1960 - İstanbul'a on saat çamur yağdı.
1968 - Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde öğrenciler Rektörlük binasını işgal etti.
1976 - Ankara'da çeşitli fakülte ve öğrenci yurtlarında çıkan olaylarda, aralarında Tabii Senatör Muzaffer Yurdakuler'in oğlu Hakan Yurdakuler'in de bulunduğu, Esari Oran ve Burhan Barın isimli 3 öğrenci öldürüldü, çok sayıda öğrenci yaralandı.
1992 - Uluslararası Atatürk Barış Ödülü'nün Güney Afrikalı lider Nelson Mandela'ya verilmesi kararlaştırıldı. Mandela, Türk Hükûmetine yönelik insan hakları ihlali suçlamaları nedeniyle ödülü kabul etmedi.
1992 - Ermeniler, Azerbaycan'nın Ağdaban köyünde 779 sivile işkence yapıp, 67'sini öldürerek Ağdaban Katliamı'nı gerçekleştirdi.
1993 - Fransa'nın Breton bölgesinde yapılan kazılarda, ünlü çizgi roman kahramanı Asteriks'in yaşadığı köyün bulunduğu öne sürüldü.
1994 - DenizTemiz Derneği (Turmepa) kuruldu.
1999 - Hakkâri Valisi Nihat Canpolat'a, Yüksekova ilçesinde bombalı saldırı düzenlendi. Canpolat, saldırıdan küçük sıyrıklarla kurtuldu; şoförü öldü, yedi kişi de yaralandı.
2022 - DHL’e ait B757 kargo uçağı Kosta Rika’nın başkenti San Jose Havalimanı’na acil inişi sırasında pistten çıkarken, meydanda büyük bir faciadan dönüldü.Ve kargo uçağı 2'ye bölündü.
Doğumlar
MÖ 563 - Gautama Buddha, Hindistanlı dini lider ve Budizmin kurucusu (ö. MÖ 483)
566 - Gaozu, Çin'in Tang Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatoru (ö. 626)
1320 - I. Pedro, Portekiz kralı (ö. 1367)
1336 - Timur, Timur İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı (ö. 1405)
1605 - IV. Felipe, İspanya Kralı (ö. 1665)
1692 - Giuseppe Tartini, İtalyan besteci ve kemancı (ö. 1770)
1777 - Antoine Risso, Nissart doğa bilimci (ö. 1845)
1859 - Edmund Husserl, Alman filozof (ö. 1938)
1875 - I. Albert, Belçika Kralı (ö. 1934)
1880 - Herbert Adams Gibbons, Amerikalı gazeteci (ö. 1934)
1909 - John Fante, Amerikalı yazar (ö. 1983)
1911 - Emil Cioran, Rumen filozof ve deneme yazarı (ö. 1995)
1911 - Melvin Calvin, Amerikalı biyokimyacı (ö. 1997)
1912 - Sonja Henie, Norveçli buz patencisi ve sinema oyuncusu (ö. 1969)
1922 - Carmen McRae, Amerikalı caz şarkıcısı ve piyanist (ö. 1991)
1929 - Jacques Brel, Belçikalı söz yazarı, şarkıcı ve müzisyen (ö. 1978)
1938 - Kofi Annan, Ganalı diplomat ve Nobel Barış Ödülü sahibi (Birleşmiş Milletler'in 7. Genel Sekreteri) (ö. 2018)
1941 - Vivienne Westwood, İngiliz eğitimci, moda tasarımcısı, aktivist ve iş kadını (ö. 2022)
1942 - Mehmed Niyazi Özdemir, Türk tarihçi ve yazar (ö. 2018)
1944 - Odd Nerdrum, Norveçli figüratif ressam
1946 - Tim Thomerson, Amerikalı bir oyuncu
1947 - Ertuğrul Özkök, Türk gazeteci ve akademisyen
1949 - John Madden, İngiliz tiyatro, film, televizyon ve radyo yönetmenidir
1950 - Grzegorz Lato, Polonyalı futbolcu
1951 - Geir Haarde, İzlandalı siyasetçi ve eski başbakandır
1952 - Ahmet Piriştina, Türk politikacı ve eski İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı (ö. 2004)
1955 - Ron Johnson, Amerikalı bir muhasebeci, iş insanı ve politikacı
1960 - John Schneider, Amerikalı oyuncu, şarkıcı, yazar ve film yapımcısıdır
1961 - Brian McDermott, İngiliz futbolcu ve teknik direktördür
1962 - Carme Pigem, Katalan kökenli mimar
1962 - Izzy Stradlin, Amerikalı müzisyen
1963 - Dean Norris, Amerikalı oyuncu
1964 - Biz Markie, ABD'li rap müzisyeni, beatbokxçı, DJ, yapımcı, komedyen, aktör ve televizyon kişiliği (ö. 2021)
1965 - Christophe Farnaud, Fransız büyükelçi
1966 - Iveta Bartošová, Çek şarkıcı (ö. 2014)
1966 - Mark Blundell, eski Formula 1 ve CART yarışçısı
1966 - Charlotte Dawson, Yeni Zelanda doğumlu Avustralyalı manken ve Tv sunucusu (ö. 2014)
1966 - Armağan Çağlayan, Türk televizyon yapımcısı, avukat ve akademisyen
1966 - Mazinho, Brezilyalı futbolcu ve teknik direktör
1966 - Harri Rovanperä, Finlandiyalı bir ralli sürücüsüdür
1966 - Robin Wright, Amerikalı aktris
1968 - Patricia Arquette, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1968 - Patricia Girard, Fransız eski atlet
1970 - Didem Madak, Türk şair (ö. 2011)
1972 - Paul Gray, Amerikalı müzisyen ve metal müzik grubu Slipknot'ın bas gitaristi (ö. 2010)
1973 - Emma Caulfield, Amerikalı oyuncu
1974 - Batuhan Mutlugil, Türk müzisyen
1975 - Anouk Teeuwe, Hollandalı şarkıcı
1975 - Funda Arar, Türk şarkıcı
1979 - Alexi Laiho, Fin solist, gitarist ve söz yazarı
1980 - Manuel Ortega, Avusturyalı şarkıcı
1980 - Katee Sackhoff, Amerikalı oyuncu
1982 - Gennadiy Golovkin, Kazak profesyonel boksör
1983 - Natalia Doussopoulus, Yunan şarkıcı ve dizi oyuncusu
1984 - Ezra Koenig, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1984 - Nemanja Tubić, Sırp futbolcu
1986 - İgor Akinfeyev Rus futbolcu
1987 - Royston Drenthe, Hollandalı futbolcu
1990 - Kim Jonghyun, Güney Koreli şarkıcı (ö. 2017)
1991 - Mathew Ryan, Avustralyalı millî futbolcu
1995 - Cedi Osman, Türk basketbolcu
1996 - Anna Korakaki, Yunan atıcı
1997 - Diosdado Mbele, Ekvator Güneşli futbolcu
Ölümler
217 - Caracalla, Roma İmparatoru (d. 186)
622 - Prens Shōtoku, Asuka Dönemi Japonya İmparatorluk Ailesi üyesi ve devlet adamı (d. 574)
1143 - II. İoannis Komninos ya da Comnenus, 1118 ile 1143 yılları arasında Bizans imparatoru (d. 1087)
1162 - Eudes de Deuil ya da Odo, Odon, Fransız tarihçi ve İkinci Haçlı Seferi (1147-1149) katılımcısı (d. 1110)
1364 - II. Jean, İyi (Fransızca: le Bon) olarak adlandırılır - Fransa Kralı (d. 1319)
1450 - Büyük Kral Sejong, Joseon Hanedanlığı′na hükmetmiş bir kral (d. 1397)
1492 - Lorenzo de' Medici ya da Lorenzo il Magnifico, İtalyan devlet adamı (d. 1449)
1551 - Oda Nobuhide, Sengoku döneminde bir daimyō (d. 1510)
1735 - II. Ferenc Rákóczi, Macar bağımsızlık hareketinin önderi (d. 1676)
1835 - Friedrich Wilhelm Christian Carl Ferdinand von Humboldt, Alman filozof, dilbilimci ve devlet adamı (d. 1767)
1848 - Gaetano Donizetti, İtalyan besteci (d. 1797)
1918 - Ludwig Georg Courvoisier, Basel, İsviçre'den bir cerrah (d. 1843)
1919 - Loránd Eötvös, Macar fizikçi (d. 1848)
1922 - Erich von Falkenhayn, Alman general ve Osmanlı mareşali (d. 1861)
1931 - Erik Axel Karlfeldt, İsveçli şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1864)
1936 - Robert Bárány, Avusturyalı otolojist. 1914 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü aldı (1876)
1949 - Wilhelm Adam, Adolf Hitler'den önce Reichswehr'in kadro şefliğinde hizmet veren Alman generalidir (d. 1877)
1950 - Vaclav Nijinski, Polonyalı balet (d. 1889)
1958 - Mehmet Kâmil Berk, Türk tıp doktoru (Mustafa Kemal Atatürk'ün doktorlarından) (d. 1878)
1959 - Şefik Hüsnü, Türk tıp doktoru ve siyasetçi (d. 1887)
1971 - Fritz von Opel, Alman otomotiv sanayicisi (d. 1899)
1973 - Pablo Picasso, İspanyol ressam ve kübizmin öncüsü (d. 1881)
1976 - Hakan Yurdakuler, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencisi (öldürüldü)
1981 - Omar Bradley, Amerikalı asker (d. 1893)
1984 - Pyotr Leonidovich Kapitsa, Nobel Fizik Ödülü sahibi Sovyet fizikçi (d. 1894)
1985 - Vedat Nedim Tör, Türk yazar ve Kadro dergisinin kurucularından (d. 1897)
1991 - Per Yngve Ohlin, aynı zamanda sahne adı ile Dead olarak bilinir (d. 1969)
1992 - Daniel Bovet, İsviçreli farmakolog (d. 1907)
1993 - Marian Anderson, Amerikalı şarkıcı (d. 1897)
1996 - Ben Johnson, Amerikalı aktör ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1918)
1996 - León Klimovsky, Arjantinli senarist ve film yapımcısı (d. 1906)
2000 - İbrahim Ahmed ya da İbrahîm Ehmed, Kürt yazar ve çevirmen (d. 1914)
2000 - Claire Trevor, Amerikalı aktris (d. 1910)
2002 - María Félix, Meksikalı sinema oyuncusu ve şarkıcıydı (d. 1914)
2002 - Savaş Yurttaş, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1944)
2004 - Doğan Baran, Türk tıp doktoru, siyasetçi ve eski Sağlık Bakanı (d. 1929)
2004 - Süleyman Çakır, Mafya Babası (d. 1964)
2006 - Dick Alban, Amerikalı futbolcu (d. 1929)
2007 - Sol LeWitt, Amerikalı heykeltıraş ve ressam (d. 1928)
2008 - Stanley Kamel, Amerikalı oyuncu (d. 1943)
2010 - Antony Garrard Newton Flew, İngiliz filozof (d. 1923)
2010 - Malcolm McLaren, İngiliz rock şarkıcısı, müzisyen ve menajeri (d. 1946)
2010 - Jean-Paul Proust, Fransız vali (d. 1940)
2010 - Dorothea Margaretha Scholten-van Zwieteren, Hollandalı şarkıcı (d. 1926)
2012 - Jack Tramiel, Polonya kökenli Amerikalı iş insanı (d. 1928)
2013 - Annette Joanne Funicello, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1942)
2013 - Sara Montiel (bilinen adı: Sarita Montiel, doğum adı: Maria Antonia Abad), İspanyol oyuncu ve şarkıcı (d. 1928)
2013 - Margaret Thatcher, Britanyalı siyasetçi ve eski Başbakan (d. 1925)
2013 - Yasuhiro Yamada, Japon eski futbolcu (d. 1968)
2014 - James Brian Hellwig (bilinen adlarıyla: Warrior, The Ultimate Warrior ve Dingo Warrior), WWE'de mücadele etmiş Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1959)
2015 - Jayakanthan, Hint gazeteci eleştirmen ve yazar (d. 1934)
2016 - Erich Rudorffer, II. Dünya Savaşı boyunca Alman ordusuna hizmet etmiş avcı uçağı pilotu (d. 1917)
2017 - Georgi Mihayloviç Greçko, Sovyet kozmonot (d. 1931)
2018 - Leila Abaşidze, Gürcü-Sovyet oyuncu, film yönetmeni ve senarist (d. 1929)
2018 - Juraj Herz, Çek yönetmen, aktör, senarist ve sahne tasarımcısı (d. 1934)
2018 - Vyaçeslav Koleyçuk, Rus ses sanatçısı, müzisyen, mimar ve görsel sanatçı (d. 1941)
2018 - Charles Jonathan Thomas "Chuck" McCann, Amerikalı oyuncu, seslendirme sanatçısı, kukla sanatçısı ve komedyen (d. 1934)
2018 - Ali Haydar Öner, Türk bürokrat ve siyasetçi (d. 1948)
2019 - Josine Ianco-Starrels, Romanya doğumlu Amerikalı sanat yönetmeni ve akademisyen (d. 1926)
2020 - Richard L. Brodsky, Amerikalı avukat ve politikacı (d. 1946)
2020 - Jaroslava Brychtová, Çek çağdaş sanatçı (d. 1924)
2020 - Robert "Bob" Lynn Carroll, Amerikalı-Kanadalı omurgalı paleontoloğu (d. 1938)
2020 - Miguel Jones Castillo, İspanyol futbolcu (d. 1938)
2020 - Martin S. Fox, Amerikalı yayıncı (d. 1924)
2020 - Miguel Jones, İspanyol futbolcu (d. 1938)
2020 - Bernaie Juskiewicz, Amerikalı politikacı (d. 1943)
2020 - Joel J. Kupperman, Amerikalı felsefe profesörü (d. 1936)
2020 - Francesco La Rosa, İtalyan futbolcu (d. 1926)
2020 - Henri Madelin, Fransız Cizvit rahip ve ilahiyatçısı (d. 1936)
2020 - Rick May, Amerikalı seslendirme sanatçısı ve tiyatro performansçısı, yönetmeni ve öğretmeni (d. 1940)
2020 - Valeriu Muravschi, 28 Mayıs 1991 - 1 Temmuz 1992 tarihleri arasında Moldova Başbakanı olarak görev yapan Moldovalı politikacı ve iş insanı (d. 1949)
2020 - Norman I. Platnick, Amerikalı araknolog ve taksonomist (d. 1951)
2020 - Robert Poujade, Fransız siyasetçi (d. 1928)
2020 - Donato Sabia, 800 metrede uzmanlaşmış İtalyan orta mesafe koşucusu (d. 1963)
2021 - Margaret Wander Bonanno, Amerikalı yazar ve tarihçi (d. 1950)
2021 - Jovan Divjak, Bosnalı ordu generali (d. 1937)
2021 - Diána Igaly, Macar atıcı (d. 1965)
2021 - Roseli Aparecida Machado, Brezilyalı uzun mesafe koşucusu (d. 1968)
2022 - Psalm Adjeteyfio, Ganalı aktördür (d. 1948)
2022 - Peng Ming-min, Tayvanlı demokrasi aktivisti, siyasetçi ve hukukçu (d. 1923)
Tatiller ve özel günler
Dünya Romanlar Günü
Fırtına: Kırlangıç Fırtınası
0408
08
|
2027
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Voleybol
|
Voleybol
|
Voleybol, file ile ikiye bölünmüş bir oyun alanı üzerinde altı kişilik iki takım ile oynanan, voleybol topuna eller ve kollarla vurarak file üzerinden karşı tarafın oyun alanına gönderme ve yere değmesini sağlama esasına dayalı bir takım sporudur.
Oyun, tam orta çizgisi üzerinden bir file ile ayrılmış olan bir sahada oynanır. Oyun esnasında her takımın oyuncuları sahanın kendine ait olan yarısında bulunur ve asla rakip alana geçmezler. Oyunun amacı, voleybol topunu en fazla üç pas yaparak rakip takımın sahasına göndererek yere çarpmasını sağlamak ve rakip takımın aynı amaca ulaşmasını önlemektir. Topa yalnızca eller ve kollarla değil, bütün vücutla dokunulabilir. Oyuncular topu sabit olarak ellerinde tutamazlar ve topa üst üste iki kez vuramazlar. Oyuncuların saha içinde durdukları yerler hemen hemen sabittir: Üç oyuncu fileye yakın durarak atak yapar, diğer üç oyuncu ise atak oyuncularının arkasında durarak savunma yapar.
Bir yarı sahanın arka çizgisinin sağ tarafında ayrılan üçte birlik bölüme “Servis Alanı” adı verilir. Oyun, servis atışı ile başlar. Servis atışı, topu servis alanından atarak bir seferde rakip tarafa gönderme hedefiyle yapılan atıştır. Bu atış, topa el içi, kol ya da yumrukla vurularak yapılabilir. Karşı takım, servisle gelen topu karşılayarak, en fazla üç vuruşla tekrar diğer yarı sahaya göndermeye çalışır. Oyun; topun oyun alanına değmesi, harice gitmesi veya bir takımın faul yapmasına kadar devam eder. Bu üç durumdan biri olduğunda, yeniden servis atışı yapılır.
Topa üç kereden fazla dokunmak, rakip sahaya basmak, fileyi tutmak, fileye temas etmek, topa kuraldışı bir müdahalede bulunmak ya da topu tutmak faul olarak kabul edilir ve faullerde top karşı takıma geçer.
Takımlardan biri, topu diğer takımın yarı sahasına veya rakip çizgisine değdirmeyi başardığında 1 puan kazanır. Eğer atılan top, rakip takımın yarı sahasının dışına değerse, rakip takım 1 puan kazanır.
Bir voleybol maçı toplam beş setten oluşur. İlk dört sette hedef, en az iki fark ile 25 puana ulaşmaktır, son sette ise hedef yine en az iki farkla 15 puana ulaşmaktır. Bir takım üst üste 3 set kazanırsa, maç sona erer.
Tarihi
ABDnin Massachusetts eyaletinde, Genç Erkekler Hristiyan Birliği (YMCA) adındaki spor kulübünde çalışan beden eğitimi öğretmeni William G. Morgan tarafından 9 Şubat 1895'te tasarlandı. Bir kapalı alan sporu olarak 1895’te oynanmaya başlandı. Morgan, bu oyunu "mintonette" olarak adlandırmıştı; daha sonraları topa yere değmeden vurma ilkesinden (vole) yola çıkılarak "voleybol" adı önerildi ve oyun bu adla tanındı. İlk kez Morgan tarafından kaleme alınan voleybol kuralları, YMCA ile Üniversiteler Ulusal Spor Birliği'nin (NCAA) ortak çalışması sonunda 1916’da yeniden düzenlendi. ABD'de kısa sürede tutulan voleybol, I. Dünya Savaşı sırasında ABD askerleri aracılığıyla Avrupa’ya da geçti. Sporun, çeşitli ülkelerde uzun bir dönem bağımsız bir çizgide gelişmesinden sonra, 1947’de Paris'te Uluslararası Voleybol Federasyonu (FIVB) kuruldu. İlk Dünya Şampiyonası 1949 yılında erkekler, 1952'de kadınlar tarafından oynanmıştır. Günümüzde, merkezi İsviçre'nin Lozan kentinde bulunan FIVB'ye 169'tan fazla ülke üyedir.
Tokyo'da oynanan 1964 Yaz Olimpiyatlarından bu yana bu yana voleybol bir olimpiyat oyunudur. Atlanta'da oynanan 1996 Yaz Olimpiyatları'ndan bu yana ise plaj voleybolu, bir olimpiyat oyunu olmuştur. Oyunun oturarak oynanan bir başka versiyonu da, Paralimpik Oyunlarına dahildir. Erkekler Oturarak Voleybol ilk kez 1980 Paralimpik Oyunları’nda oynanmışken, Kadınlar için olan versiyonu 2004 yılında Paralimpik Oyunlara dahil olmuştur.
Oyuncular ve yerleri
Pasör
Smaçörlere pas kaldıran oyuncudur. Pasör oyun sistemine göre farklı bölgelerden "2" ve "3" arasındaki bölgeye gelerek oynar. Oyunu asıl yönlendiren oyuncudur. Pasörün kötü pas atması halinde smaçöre daha çok görev düşer ve hücumdaki etki azalır. Pasör oyun süresince birçok farklı yerde yer alabilir.
Pasör Çaprazı
Pasör servise geçtiğinde öne gelen ve genellikle uzun pasla hücum eden oyuncu. "2" numara oyuncusu da denilebilir. Bu oyuncu 4-2 taktiğinde görev almaz.
Smaçör
"4" numarada oynayan ve genellikle uzun pasla hücum eden oyunculara denir. Sahada bu görevde oynayan iki oyuncu bulunur. Birisi servise geçtiğinde çaprazı öne geçer, bu sayede "4" numaradan sürekli olarak hücum yapılabilir.
Orta Oyuncu
3 numaradan oynayan ve kısa, kurşun paslarla hücum eden oyunculara denir. Bu görevde 2 oyuncu sahada yer alır. Birisi servise geçtiğinde çaprazı öne geçer, bu nedenle "3" numaralı bölge de sürekli hücum bölgesidir.
Libero
Takımın altıncı oyuncusudur. Farklı renkli (genellikle takım formasının tam zıt renginde) forma giyer, diğer oyunculardan farklı olarak oyuncu listesinde adının yanında bir "L" ibaresi bulunur ve bu ibare bu oyuncunun o maç sırasında başka bir görevde kullanılamayacağını gösterir. Takımın savunma oyuncusudur. Oyun sırasında servis atılmadan önce, takımının o sırada savunmada olan oyuncularından biriyle yer değiştirebilir. Bu yer değiştirme, sahanın arka alanından gerçekleştirilir. Arka alanda parmak pas ve manşet alabilirken, topu 3 metre içinde parmak pasla alamaz. Yerine geçtiği oyuncu "4" numaraya geldiğinde ya da başka bir oyuncuyla değişmesi gerekiyorsa oyundan çıkar. Her iki durumda da oyuna tekrar girebilmesi için bir sayı beklemelidir. Servis atamaz ve 3 metre içinden hücum yapamaz. Arka alandan hücum yapabilir, ancak zıplayamaz. 3 metre içinde hoplayabilir. Arkaya gelen topları parmakla alamaz. Farklı renkte forma giymesinin sebebi voleyboldaki estetik algı ile ilgilidir. Bazen karşı takımın formasını giyebilirler. 2021 yılında FIVB tarafından yapılan kural değişikliğinden önce liberoların takım kaptanı olmalarına izin verilmemekteydi.
Oyuncular
Oyuncunun malzemeleri forma, şort, çorap ve spor ayakkabısıdır. Oyuncuların formaları 1’den 18’e kadar değişiklik gösterebilir. Takım kaptanının formasında, göğüs numarasının altında bir şerit olmalıdır. Diğer oyunculardan farklı renkte olan (libero oyuncuları haricinde) ve/veya kurallara uygun numarası bulunmayan formaların giyilmesi yasaktır. Oyuncular riski kendisine ait olmak kaydıyla gözlük ve lens takabilirler.
Oyunda olmayan oyuncular oyun esnasında ısınma sahasında, molalarda ve teknik molalarda kendi oyun alanlarının arkasındaki serbest bölgede topsuz olarak, set aralarında serbest bölge içinde top kullanarak ısınabilirler.
Filenin önünde bulunan üç oyuncu ön hat oyuncusudur ve "4" (ön-sol), "3" (ön-orta), "2" (ön-sağ) numaralı alanlarda dururlar. Diğer üç oyuncu geri hat oyuncusudur ve "5" (geri-sol), "6" (geri-orta), "1" (geri-sağ) numaralı alanlarda dururlar.
Pas Çeşitleri
Uzun Pas
Genellikle "4" ve "2" numaralı oyunculara atılan yüksek pastır.,,
Kurşun Pas
"4" ve "2" numaralı oyuncuların hücumlarını hızlandırmak amacıyla atılan, file köşelerine doğru ve fileye paralel olarak atılan kısa ve hızlı pastır.
Kısa Pas
"3" numara oyuncularına atılan pastır, hızlı hücumu sağlar ve karşı takımı savunması yerine yerleşmeden yakalama amacı taşır. Yüksekliği ve zamanlamasına göre üç çeşidi vardır.
Erken kısa
"3" numara oyuncusu, top pasöre ulaşmadan önce hareketlenir ve top pasörle buluştuğunda havada olur.
Normal kısa
"3" numara oyuncusu, top pasöre giderken hareketlenir ve top pasörle buluştuğunda zıplar, topla en yüksek noktada buluşup topa vurur.
Geç kısa
"3" numara oyuncusu, topa düşmeye başladığı noktada vurur.
Taktikler
4–2
İki pasör, iki smaçör ve iki orta oyuncu ile sahaya çıkılan taktiktir. Pasörler arka alanda savunma oyuncusu olarak sayılırken öne geldiklerinde pas atmakla görevlidirler. Hücum görevinin sürekli olarak iki oyuncuda olması, bu taktiğin zayıf yönüdür.
5-1
Tek pasör, iki smaçör, iki orta oyuncu ve bir pasör çaprazıyla sahaya çıkılan taktiktir. Pasör arka alana geçtiğinde, öncelikli olarak bir savunma oyuncusudur. Top pasöre gelirse, pasör topu karşılar ve pası atmakla yükümlü olan oyuncu pasör çaprazı olur, aksi takdirde pasör 3 metre içine kaçarak pasını atar ve yeniden savunma pozisyonunu alır. Pasörün arkada olduğu pozisyon takımın üç oyuncusunun hücum edebildiği, dolayısıyla da güçlü oldukları pozisyondur.
Modern 4-2
İki pasör, iki smaçör, iki orta oyuncu ile oynanır. "4-2"den farkı, pasörlük görevinin arka alanda bulunan pasöre ait olmasıdır. Öne geçen pasör; pasör çaprazı gibi oynar ve takım sürekli olarak üçlü hücum yapabilir.
Voleybol sahası
Oyun alanı, 18x9 m2 ölçülerinde bir dikdörtgendir ve her yönde en az 3 m genişliğinde olan bir serbest bölge ile çevrilmiştir. Oyun sahasının üzerinde bulunan serbest oyun boşluğu, her türlü engelden arındırılmış olmalıdır. Serbest oyun boşluğu, oyun sahası yüzeyinden ölçüldüğünde en az 7 m yüksekliğinde olmalıdır. Sahayı çevreleyen çizgiler 5cm kalınlığındadır.
Sahanın yüzeyi düz, yatay ve yeknesak olmalıdır. Oyuncular için sakatlanmaya yol açacak herhangi bir tehlike teşkil etmemelidir. Pürüzlü ve kaygan yüzeylerde oynanması yasaktır. FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında sadece tahta veya sentetik bir yüzeyin kullanılmasına izin verilir. Bu yüzey daha önce FIVB tarafından onaylanmış olmalıdır. Kapalı salonlarda oyun alanının yüzeyi açık renkte olmalıdır. FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında çizgiler için beyaz, oyun alanı ve serbest bölge için farklı renkler kullanılmalıdır. Açık hava sahalarında drenaj amacıyla her metre için 5mm’lik eğime müsaade edilir. Saha çizgilerinin sert bir maddeden oluşturulması yasaktır.
Oyun alanının üzerindeki çizgiler
Bütün çizgiler 5cm genişliğindedir. Çizgiler, zeminin ve diğer çizgilerin renklerinden farklı ve açık renkte olmalıdır.
Sınır çizgileri
İki yan ve iki dip çizgi oyun alanını belirler. Yan ve dip çizgilerin her ikisi de oyun alanının boyutlarına dahil olarak çizilir.
Orta çizgi
Orta çizginin tam ortası oyun alanını 9x9 m2 boyutlarında iki eşit alana böler; bununla beraber orta çizgi kalınlığının, bütünüyle, her iki oyun alanının da sınırları içerisinde olduğu kabul edilir. Bu çizgi filenin altından iki yan çizgi arasında uzanır.
Hücum çizgisi
Her oyun alanında, arka kenarı, orta çizginin tam ortasından 3 m geride çizilmiş bir hücum çizgisi, ön bölgeyi belirler.
Bölgeler
Ön bölge
Her oyun alanında ön bölge orta çizginin tam ortası ve hücum çizgisinin arka kenarıyla sınırlıdır. Ön bölgenin yan çizgiler dışında serbest bölgenin sonuna kadar uzandığı varsayılır.
Servis bölgesi
Servis bölgesi, her dip çizginin gerisinde 9 m genişliğindeki sahadır. Bu bölgenin yan sınırları, dip çizgilerden 20cm geriye, yan çizgilerin uzantısı olarak çizilen 15cm uzunluğunda iki kısa çizgiyle belirlenir. Her iki kısa çizgi de servis bölgesinin genişliğine dahildir. Servis bölgesinin derinliği serbest bölgenin sonuna kadar devam eder.
Oyuncu değiştirme bölgesi
Oyuncu değiştirme bölgesi, her iki hücum çizgisinin yazı hakemi masasına kadar olan uzantısı ile sınırlıdır.
Libero değişim bölgesi
Libero değişim bölgesi, serbest bölgenin, takım sıraları tarafındaki bir bölümü olup, hücum çizgisi uzantısından dip çizgiye kadar olan alanla sınırlandırılmıştır.
Isınma sahası
FIVB Dünya ve Resmi Müsabakalarında ısınma sahaları yaklaşık 3x3 m2 boyutlarında, serbest bölgenin dışında ve oturma sıralarının bulunduğu taraftaki köşelerde yer alır.
Ceza sahası
Yaklaşık 1x1 m2 boyutlarında olan ve iki sandalye bulundurulan bir ceza sahası, her bir dip çizgi uzantısının dışında olacak şekilde, kontrol sahası içinde yer alır. Bu sahalar 5 cm genişliğinde kırmızı bir çizgiyle sınırlandırılabilirler.
File
File, düşey olarak orta çizginin üstünde yer alır ve erkekler için 2,43 m; kadınlar için 2,24 m yüksekliğindedir. File, 1 m genişliğinde, 9,50 ile 20 m uzunluğundadır ve 20 cm2lik karelerden oluşan siyah iplerden yapılmıştır. Anten, 1,80 m uzunluğunda ve 10 mm çapındadır. Antenlerin her birinin 80 santimetrelik üst kısımları filenin üzerinde devam eder. Antenler filenin bir parçası sayılır ve geçiş boşluğunun yan sınırlarını belirler.
Voleybol kuralları
Voleybol topu
Top, içinde lastik veya benzeri bir maddeden bir kesenin bulunduğu esnek deri ya da sentetik deriden yapılmış ve küresel şekildedir. Tek bir açık renk ya da renk kombinasyonu kullanılabilir. Uluslararası resmi müsabakalarda kullanılan topların sentetik deri maddesinin ya da renk kombinasyonlarının FIVB standartlarına uyması gereklidir. Çevresi 65–67cm ve ağırlığı 260-280 gr’dır. İç basıncı 0.30-0.325kg/cm²’dir. (294.3-318.82 mbar veya hPa)
Yasaklı malzemeler
Herhangi bir sakatlığa sebep olacak veya rakibe oranla avantaj sağlayacak her türlü eşya yasaktır. Oyuncular gözlük veya lens takabilir ancak sorumluluk oyuncunun kendisine aittir.
Kaptanlar
Kaptanlar kendi takımlarından sorumludurlar. Maç öncesi ve sonrası takım cetvelini imzalar ve kurada takımını temsil eder.
Sayı kazanmak
Bir takım 4 şekilde sayı elde edebilir: Rakip sahanın zeminine top temas ettiği zaman, top en son rakip sahanın oyuncusuna değip dışarı çıktığı zaman, rakip takımın bir hatası sonucu (oyun kurallarına aykırı bir davranış yapılması) veya rakip takım herhangi bir ihtar (uyarı) aldığında.
Setler
Bir takım en az 2 sayı farkla 25 sayıda olduğu zaman seti kazanmış olur. 24-25 olduğu durumlarda set 2 sayı fark oluşana kadar devam eder. Üç set alan takım maçı kazanmış olur. 2-2’lik durum eşitliğinde beşinci set oynanır. Beşinci set 2 sayı farkı kuralıyla birlikte 15 sayı üzerinden oynanır.
Saha seçimi ve ilk servisi atacak takımın seçilmesi
Oyunun başında başhakem tarafından kura atışı yapılır. Bu şekilde saha ve ilk servisi atacak takım belirlenir. Kurayı kazanan takımın iki seçeneği vardır: Ya ilk servisi kullanmayı seçer ya da sahayı seçer. İlk servisi kullanacak takım filede ilk ısınacak takımdır.
Oyundaki Oyuncu Sayısı
Her takımın oyunda altı oyuncusu bulunur.
Dönüşler
Dönüşteki sıraya başlangıç dizilişi ile başlanır. Set bitene kadar ve oyuncuların pozisyonları ile kontrol edilir. Bir takım servis karşılıyorsa, eğer servis atma hakkı kazanırsa o takımın oyuncuları saat yönünde bir pozisyon dönerler.
Seyirciler
Türkiye'de bilhassa mahallî voleybol müsabakalarında bir oyuncu servis kullanmaya hazırlanırken o takımın taraftarları "hoooop" diye tezahürata başlar, oyuncu kullandığı anda da "güüüm" diyerek bitirirler.
Fotoğraflar
Dış bağlantılar
Dünya Voleybol Federasyonu
Türkiye Voleybol Federasyonu
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Voleybolda Olimpiyat madalyası kazananlar listesi
Dünya Erkekler Voleybol Şampiyonası
Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası
Voleybol Dünya Kupası
Voleybol Dünya Ligi
Kadınlar Voleybol Dünya Kupası
Erkekler Voleybol Dünya Kupası
Uluslararası Voleybol Federasyonu
Türkiye kadın millî voleybol takımı
Türkiye erkek millî voleybol takımı
Yaz Olimpiyatları'nda voleybol
Oturarak voleybol
Plaj voleybolu
Türkiye Voleybol Federasyonu
Top oyunları
Kısmi çömelme pozisyonu
Amerika Birleşik Devletleri kökenli sporlar
Spor türevleri
Takım sporları
Yaz Olimpiyatları sporları
Spor etkinlikleri
Spor kuralları ve yönetmelikleri
|
2028
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Hentbol
|
Hentbol
|
Hentbol, altısı saha içinde, biri kalede olmak üzere yedi oyuncuyla oynanan bir takım sporudur. Oyun süresi otuz dakikalık iki devreden oluşur. İlk yıllarında futbol stadyumlarında 11 kişilik takımlar halinde çim üzerinde oynanan hentbol, 1950'lerden sonra yaygın bir salon sporu haline dönüşmüştür. Saha hentbolu, plaj hentbolu ve tekerlekli sandalye hentbolu türleri bulunur.
Danimarkalı beden öğretmeni Holger Nielsen 1848'de Ortrup'daki okulunda kuralları ve metotları belirlenmiş ve adına "Handball spiel" dediği bir oyunun oynanmasına izin vermiştir.1915-1917 yılları arasında Berlinli spor okulu müdürü olan Max Heiser bu oyunun gerçek yapısını düşünen ve kuran ilk kişi oldu.
Defanstaki takım, hücum eden takımı ceza sahasının önünde kalelerine yaklaştırmamaya çalışır. D şeklindeki 6 m uzaklıktaki ceza sahasına kaleci dışındaki oyuncuların girmesi yasaktır. Savunma sırasında, defans oyuncuları belirli ölçüde rakip oyunculara temasta bulunabilirler. Aşırı faullü temaslarda oyuncu iki dakikalık oyundan çıkma cezası ile cezalandırılır ve ceza alan oyuncunun yerine oyuncu giremez. Cezası biten oyuncu yerine başka oyuncu girebilir.
Hentbol sahası 40 metre uzunluğunda ve 20 m genişliğinde dikdörtgen bir alandır. Kaleye 9 m uzaklıkta kesik çizgiler serbest atış çizgisidir. Bu çizgi ile kale sahası çizgisi arasındaki fauller bu çizgiden kullanılır ve kullanılırken hücum oyuncuları bu alanın dışında durmak zorundadır.Penaltı kararı kale sahasında atış halindeki oyuncuya yapılan faullerde ve kale atışını kale sahası içinde engelleyen savunma oyuncusu varsa kullanılır. Penaltı atışları kalenin tam 7 m karşısından yapılır. Bu atışlara 7 m atışı da denir. Her takım sahaya 14 oyuncu ile çıkar. Maç başlarken oyun alanı içinde, bir takımdan 6' sı oyuncu, biri kaleci olmak üzere toplam 7 oyuncu bulunur. Kenarda 7 yedek oyuncu oturur. Oyun süresi içerisinde çizgi ile belirlenen bölümde, kendi aralarında her an istedikleri kadar oyuncu değiştirilebilirler.
Oyunda amaç, rakip kaleye gol atmaktır. Eğer bir oyuncu kurallar içinde topu rakip kaleye atar ve sokabilirse bu "gol" olarak kabul edilir. Takımlar, birbirlerinin kalelerine topu atıp gole çevirmeye çalışırken, gol olmaması için de savunma ile kendi kalelerini korurlar. Hentbolda oyuncular topu elle tutabilir, yumruklayabilir ya da atabilir. Topa vücudun dizden aşağı herhangi bir bölümüyle dokunmak yasaktır. Sadece kaleci kalesini vücudunun tümüyle koruyabilir. Oyuncu, topu elinde en fazla 3 saniye tutabilir ve topla sadece 3 adım atabilir. İki devre sonunda en çok gol kaydeden takım galip gelir. Gol sayıları eşitse karşılaşma beraberlikle son bulur. Galibiyette 2 puan, beraberlikte 1 puan alınırken, yenilgide puan alınmaz.
Oyun para atışı ile başlar. Para atışını kazanan takım oyuna top ile mi başlamak istediğini yoksa önce hangi kalede savunma yapmak istediğini seçer. Topun çevresi bayanlar müsabakalarında 54-56 iken erkeklerde 58–60 cm.dir. Topun ağırlığı erkeklerde 425 ile 475 gr bayanlarda ise 325 ile 400 gramı geçmemesi gerekir. Oyuncular topu sürerken iki kez tutabilirler ancak tuttuktan sonra üç saniye içinde ellerinden çıkarmak zorundalar ve topla en fazla üç adım atabilirler. Oyun iki hakemle yönetilir.
Günümüzde oynanan modern hentbolun temelleri 1920′lerde Almanya, Danimarka ve İsveç’te oynanan el topuna dayanır. 1936 ve 1952 Olimpiyatlarında gösteri amacıyla yer alan hentbol, 1972 Olimpiyatlarında resmî olarak yer almıştır.
Günümüzde hentbol özellikle Avrupa kıtasında büyük ilgi çekmektedir. İspanya'da ASOBAL Liga, Almanya'da Handball Bundesliga, İsveç'te Handbol ElitSerien, Danimarka'da TDC Ligaen sporun en üst düzeyde oynandığı yerel ligler olarak nitelendirilmektedir.
Dış bağlantılar
Uluslararası Hentbol Federasyonu (IHF)
Avrupa Hentbol Federasyonu (EHF)
EHF Şampiyonlar Ligi
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Dünya Erkekler Hentbol Şampiyonası
Dünya Kadınlar Hentbol Şampiyonası
Avrupa Kadınlar Hentbol Şampiyonası
Türkiye kadın millî hentbol takımı
Türkiye erkek millî hentbol takımı
Yaz Olimpiyatları'nda hentbol
Türkiye Kadınlar Hentbol Süper Ligi
Türkiye Erkekler Hentbol Süper Ligi
Türkiye Hentbol Federasyonu
Top oyunları
Takım sporları
Yaz Olimpiyatları sporları
Salon sporları
|
2040
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Surinam
|
Surinam
|
Surinam veya resmî adıyla Surinam Cumhuriyeti (Felemenkçe: Republiek Suriname, ), Güney Amerika'nın Atlantik kıyısında egemen bir devlettir. Güneyde Brezilya, batıda Guyana ve doğuda Fransız Guyanası ile sınırı vardır. 165.000 km²'lik yüzölçümü ile Güney Amerika'nın en küçük ülkesidir. Surinam'ın nüfusu yaklaşık 575.990'dır ve çoğunluğu ülkenin kuzey kıyısında yaşamaktadır. Paramaribo ülkenin başkenti olup, en yüksek nüfusa sahip kentidir.
Başlangıçta Aravak ve Karayipler gibi yerli kabileler ile meskun edilen Surinam'ın Avrupalılar tarafından keşfi 16. yüzyılda gerçekleşti. Bölge ilk defa 17. yüzyılın ortasında İngiltere tarafından kolonileştirildi, ancak kısa bir süre sonra Surinam Hollanda hakimiyetine girdi. Surinam Cemiyeti adlı özel şirket yönetimi altında nehirler etrafında plantasyonlar kuruldu ve burada işgücü olması için Afrika'dan köleler getirildi, bu kölelerden bazıları ise koloninin iç kesimlerine kaçarak kendi toplumlarını kurdu. Koloni 1795'te millileştirildi, 1863'te ise kölelik yasaklandı. Plantasyonlardaki işgücü açığının giderilmesi için başta Doğu Hint Adaları ve Hindistan'dan olmak üzere senetli işçiler getirildi. Surinam'a 1954'te ülke statüsü verilmesiyle Hollanda ve Hollanda Antilleri ile birlikte Hollanda Krallığı'nı oluşturan üç ülkeden biri haline geldi. 25 Kasım 1975'te Surinam Hollanda Krallığı'ndan ayrılıp bağımsızlığını kazandı, yine de Hollanda ile ekonomik diplomatik ve kültürel bağlarını sürdürdü.
Surinam halkı çok sayıda, etnik, dini ve dilsel grubu kapsar. Ülkede soyları senetli işçilere dayanan Hintler en büyük etnik grup olurken, soyları Afrikalı kölelere dayanan Marunlar ikinci sırada yer almaktadır. Bunlara ek olarak Afrikalı ve Beyaz ataya sahip Kreollar, Cavalılar ve birden fazla etnik gruba ait melez bireyler önemli diğer grupları oluşturmaktadır. Çoğunluk tarafından konuşulan Felemenkçe resmî statüye sahip olup ülkedeki prestij dil olurken, halkın önemli bir kısmı ayrıca Sranan Tongo adlı kreol dili konuşmaktadır. Ülkede Hristiyanlık en yaygın dindir, Hinduizm ve İslam ise büyük azınlıklarca inanılmaktadır.
Surinam, kültürel Karayip ülkesi olarak kabul görmüş olup, aynı zamanda Karayip Ortak Pazarı'nın (CARİCOM) da bir üyesidir.
Etimoloji
Surinam isminin kökeninin, bölgenin Avrupalılar tarafından keşfi sırasında bölgede yaşamış Surinen adlı yerli halka dayandığı düşünülmektedir. Ülke adının sonunda yer alan -am eki, ülkede konuşulan Lokono dilinde nehir veya nehir ağzı anlamına gelmektedir ve ülke adına bu şekilde girdiği düşünülmektedir. İlk olarak bu isim Surinam Nehri için kullanılmış, daha sonra nehir etrafındaki bölge ve koloniler için kullanılır hale gelmiştir.
Tarihçe
Surinam'da insan yaşamına dair izler MÖ 3000 yılına dayanmaktadır. Bölgede Avrupalılar tarafından ele geçirilmesinden önce Aravakların yaşamış olup, bu halk daha sonra bölgeye gelen Karayiplerin himayesine girmiştir.
Koloni dönemi
Surinam'ın Avrupalılar tarafından keşfi ilk olarak 16. yüzyılda İspanyol İmparatorluğu'na bağlı denizciler tarafından gerçekleştirildi. Bölgeye 17. yüzyılın ortasında İngilizlerin yerleşmesiye bir koloni kuruldu, 1667'de ise İkinci Hollanda-İngiltere Savaşı sonucunda imzalanan Breda Antlaşması nezdinde Surinam Hollanda İmparatorluğu himayesine girdi, İngiltere'ye ise Yeni Hollanda devredildi.
Koloni, ele geçirilmesinin ardından Amsterdam şehri, Van Aerssen van Sommelsdijck ailesi ve Hollanda Batı Hindistan Şirketi tarafından kurulmuş Surinam Cemiyeti adlı özel şirket tarafından yönetilmeye başlandı. Koloni yönetimi altında bölgedeki nehirler etrafında kakao, kahve, şeker kamışı ve pamuk tarımı yapan plantasyonlar oluşturuldu ve işgücü ihtiyacı için Afrika'dan köleler getirildi. Kölelerin yaşadığı kötü koşullar kölelerin bölgenin iç kesimlerine kaçarak burada kendi toplumlarını oluşturmalarına sebep oldu. 1795'te Batavya Cumhuriyeti koloniyi özel şirket yönetiminden çıkartarak millileştirdi. 1799 ve 1802 ile 1804 ve 1816 arasındaki Britanya işgalleri dışında koloni Batavya Cumhuriyeti ile ardılı Bonapartist Hollanda Krallığı ve Hollanda Krallığı tarafından yönetildi.
1863 yılında koloni köleliği aşamalı olarak yasakladı. Plantasyon sahiplerine tazminat olması adına kölelerin düşük bir ücret karşılığında 10 sene boyunca plantasyonlarda çalışması, sonra ise tamamen özgürleştirilmeleri kararlaştırıldı. 1873'te özgürleşen kölelerin büyük bir kısmı plantasyonlarda çalışmayı bıraktı, bazıları ise çalıştıkları çiftlikleri satın aldı. Koloninin mali gücü yüksek işgücü isteyen plantasyon ekonomisine dayandığından ötürü ilk başta Hollanda Doğu Hint Adaları'ndan (modern Endonezya), daha sonra ise Britanya Hindistanı'ndan senetli işçiler getirildi. 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında koloniye daha küçük ölçekli Çinli ve Orta Doğulu işçiler de sevk edildi.
II. Dünya Savaşı sırasında, 1941'de Hollanda hükûmetinin isteğiyle Amerika Birleşik Devletleri Surinam'ı işgal etti. 1954 yılında ülke statüsü verilen Surinam, Hollanda Antilleri ve Hollanda ile birlikte Hollanda Krallığı'nın oluşturan üç ülkeden biri haline gelerek savunma ve dış ilişkiler dışındaki konularda yerel yönetime sahip oldu. 1974 yılında yerel hükûmet ve Hollanda hükûmeti arasında bağımsızlık hakkında konuşmalar gerçekleştirildi.
Bağımsızlık sonrası dönem
1975 yılında Surinam Hollanda'dan bağımsızlığını kazandı. Ülkenin ilk cumhurbaşkanı Johan Ferrier, ilk başbakanı Henck Arron olmuştur. Bağımsızlığı takip eden yıllarda nüfusun üçte biri Hollanda'ya göç etti. Ülkede yolsuzluk olayları ve etnik polarizasyon yaygın hale geldi. 1980'de Arron'un sivil hükûmeti Dési Bouterse liderliğindeki bir darbe vasıtasıyla devrildi ve askeri cunta yönetimi başladı. Cunta yönetimi her ne kadar resmî açıdan bitse de sivil yönetim üzerinde 1987'ye kadar kontrol sağladı, ancak bu tarihten sonra uluslararası baskı sonucu demokratik seçimler gerçekleştirildi.
1990 yılında tekrar bir askerî darbe yaşandı, ancak 1991'de 4 partiden oluşan ve demokratik seçimler vasıtasıyla seçilmiş koalisyon hükûmeti ülke kontrolünü tekrar sağladı. Koalisyon hükûmeti 2005'te 8 partiyi kapsar hâle geldi ve 2010 yılına kadar ülkeyi yönetti. Ağustos 2010'da yapılan seçimlerde eski askerî lider Dési Bouterse'in muhalefet ile kurduğu iktidar hükûmeti kurdu. 2015 yılında Başkan Bouterse tekrar seçildi, ancak 2019'da 1982 yılında gerçekleştirdiği infaz olayları nedeniyle 20 sene hapis cezasına çarptırıldı. 2020 seçimlerinde Chan Santokhi ülke yönetimine geldi.
Siyaset ve yönetim
Surinam Cumhuriyeti, 1987 Anayasası'na göre temsili demokrasidir. Ülkenin yasama organı, 51 kişiden oluşan tek meclisli Surinam Millet Meclisi'dir. Meclis üyeleri her 5 senede bir popüler oy baz alınarak seçilmektedir.
İdarî yapılanma
Demografi
Surinam halkı çok sayıda, etnik, dini ve dilsel grubu kapsar. Kökenleri bölgeye 19. yüzyıl sonunda Kuzey Hindistan'dan gelen göçmenlere dayanan Hintler toplumun %27,4'ünü oluşturur ve ülkedeki en büyük etnik gruptur. Afrikalı ataları 17. ve 18. yüzyılda köle ticareti sonucu ülkeye getirilmiş ve daha sonra ülkenin iç kesimlerine kaçmış Marunlar toplumun %21,7'sini oluşturmaktadır. Beyaz ve siyahîlerin karışması sonucu oluşmuş ve kendilerini Kreol olarak adlandıran halkın genel nüfusa oranı %15,7'dir. Cavalılar toplumun %13,7'sini oluşturur. Halkın %13,4'ü kendi etnik grubunu melez olarak nitelendirmiştir. %7,6'sı diğer gruplara mensup olduğunu belirtmiş, %0,6'sı ise etnik grubunu belirtmemiştir.
Dil
Felemenkçe toplumun %60'ının anadili, geri kalan önemli bir kısmının da ikinci dilini oluşturmaktadır. Dil, devletin, iş dünyasının ve eğitimin resmî dili olmasına rağmen, İngilizce temelli Kreolce bir dil olan Sranan Tongo dili de geniş ölçüde halk dili olarak kullanıma sahiptir ve halk büyük ölçüde iki dillidir. Surinam, dünyada Avrupa dışında nüfusun yoğunlukla Felemenkçe konuştuğu birkaç bölgeden biridir. Hindustânî, Cavaca ve Hakka ve Kantonca gibi Çince değişkeleri ülkede konuşulan diğer dillerdir. Ülkede yaşayan ve Marun olarak adlandırılan Afrika kökenli grup çeşitli İngilizce bazlı Kreol dilleri konuşmaktadır.
Din
2020 verilerine göre ülkenin %52,3'ü Hristiyan, %18,8'i Hindu, %14,3'ü Müslümandır, %5,6'sı yerel halk dinlerine inanmaktadır. Budizm ve Yahudilik inancına mensup birey sayısı her biri için %1'in altındadır, %1,9'u ise geriye kalan diğer dinlere mensuptur. Herhangi bir dine bağlı olmayanların nüfusa oranı %6,2'dir. Hristiyanlar arasında Protestanlık (Pentikostalizm ve Morovya Kilisesi) ve Katoliklik baskın mezheplerdir.
Kaynakça
|
2041
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/29%20Ekim
|
29 Ekim
|
Olaylar
1787 - Mozart'ın Don Giovanni operası ilk kez olarak Prag Ulusal Tiyatro'da sahnelendi.
1859 - İspanya, Fas'a savaş ilan etti.
1863 - Cenevre'de toplanan 16 ülke, Uluslararası Kızılhaç'ın kurulmasına karar verdi.
1888 - Britanya İmparatorluğu, Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İspanyol İmparatorluğu, Fransa, İtalya, Hollanda, Rus İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu arasında, İstanbul Antlaşması'nın (Convention of Constantinople) nihai metni imzalandı. Buna göre, ilgili devletlerin gemileri hem savaş hem de barış zamanında Süveyş Kanalından geçebilecekler.
1901 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı William McKinley'in suikastçısı Leon Czolgosz elektrikli sandalyede idam edildi.
1913 - Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti yıkıldı.
1914 - Amiral Souchon liderliğindeki Goeben (Yavuz), Breslau (Midilli) ve dokuz Osmanlı savaş gemisinden oluşan bir donanma Rus liman ve gemilerini bombalayarak Osmanlı'nın I. Dünya Savaşı'na girmesine neden oldu.
1919 - Britanya birlikleri Antep'i Fransızlara teslim edilerek geri çekildi.
1923 - Türkiye'de cumhuriyetin ilanı: Mustafa Kemal Atatürk ilk Türkiye cumhurbaşkanı seçildi.
1924 - Milletler Cemiyeti Konseyinde, Türkiye-Irak sınırı, Musul'u Irak'ta bırakacak biçimde saptandı.
1927 - Irak'ta yapılan kazılarda, Ur kenti yakınlarında 5 bin yıl öncesine ait olduğu belirlenen bir molekül takımı bulundu.
1929 - New York Menkul Kıymetler Borsası çöktü; Amerika Birleşik Devletleri'nde ekonomik depresyonun başlangıcı.
1930 - Ankara'daki Cumhuriyet Bayramı törenlerine Yunanistan başbakanı Venizelos da katıldı.
1933 - Türkiye cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, Cumhuriyet'in ilanının 10. yılı münasebetiyle nutkunu okudu.
1954 - Dr. Hikmet Kıvılcımlı, Vatan Partisi'ni kurdu.
1956 - İsrail Ordusu, Mısır sınırını geçerek Sina Yarımadasını işgal etti.
1960 - Cassius Clay (daha sonra Muhammet Ali) Louisville, Kentucky'de ilk profesyonel maçını kazandı.
1960 - Millî Birlik Komitesi'nin 147 öğretim üyesini görevden almasına tepkiler sürüyor. Ankara Üniversitesi rektörü Suut Kemal Yetkin istifa etti.
1961 - Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrıldı.
1961 - İlk Türk yapımı otomobil Devrim, Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e armağan edildi.
1967 - Montreal'deki Expo 67 Dünya Fuarı kapandı. Fuarı 50 milyonun üzerinde insan ziyaret etmişti.
1969 - İki bilgisayar arasındaki ilk bağlantı gerçekleştirildi. Bu bağlantı İnternet'in öncüsü olan ARPANET üzerinden yapıldı.
1992 - Türkiye ile Irak'ın kuzeyi arasında stratejik öneme sahip Sinhat Boğazı, TSK'nın eline geçti. Çatışmalarda 90 silahlı militan öldürüldü.
1992 - Kazakistan ve Türkmenistan, ilk Büyük Elçiliklerini Ankara'da açtılar.
1998 - THY'nin Adana-Ankara seferini yapan Boeing 737 tipi uçağı, 33 yolcu ve 6 kişilik mürettebatıyla kaçırıldı. Uçağı kaçıran Erdal Aksu, öldürüldü. Aksu'nun Diyarbakır'da 4 öğretmeni katletmekten arandığı belirlendi.
1998 - Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkiye, Hazar ve Orta Asya petrollerinin Batı pazarlarına Bakü Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı'yla ulaştırılmasına ilişkin Ankara Deklarasyonu'nu imzaladılar.
1998 - Amerikalı astronot John Glenn 36 yıl aradan sonra 77 yaşında, Discovery mekiğiyle yeniden uzaya gitti.
2006 - Nijerya'nın başkenti Abuja'da Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra 104 yolcusuyla düştü: 6 kişi kurtuldu.
2013 - Marmaray açıldı ve ilk sefer Üsküdar'dan Yenikapı'ya düzenlendi.
2016 - Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı hizmete açıldı.
2018 - İstanbul Havalimanı açıldı.
2018 - Endonezya'da Cakarta'dan Sumatra Adası'ndaki Pangkal Pinang şehrine gitmek üzere olan Boeing 737 tipi yolcu uçağı havalandıktan kısa bir süre sonra denize düştü. 189 kişi öldü.
Doğumlar
1017 - III. Heinrich, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 1056)
1504 - Shin Saimdang, Koreli filozof, sanatçı, ressam, yazar ve şair (ö. 1551)
1562 - George Abbot, Canterbury başpiskoposu (ö. 1633)
1875 - Rebeca Matte Bello, Şilili heykeltıraş (ö. 1929)
1875 - Marie, Kral I. Ferdinand'ın eşi olarak son Romanya konsort kraliçesi (ö. 1938)
1879 - Franz von Papen, Alman siyasetçi ve diplomat (ö. 1969)
1880 - Abram İoffe, Sovyet Rus fizikçi (ö. 1960)
1891 - Fanny Brice, Amerikalı oyuncu ve model (ö. 1951)
1897 - Joseph Goebbels, Alman siyasetçi (ö. 1945)
1897 - Billy Walker, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (ö. 1964)
1899 - Akim Tamiroff, Rus asıllı sinema oyuncusu (ö. 1972)
1900 - Andrej Bagar, Slovak sinema oyuncusu (ö. 1966)
1910 - Alfred Jules Ayer, İngiliz filozof (ö. 1989)
1918 - Diana Serra Cary, Amerikalı sessiz film oyuncusu, yazar ve tarihçi (ö. 2020)
1920 - Baruj Benacerraf, Venezuela doğumlu Amerikalı immünolog (ö. 2011)
1922 - Neal Hefti, Amerikalı caz trompetçisi, besteci ve aranjör (ö. 2008)
1923 - Nazan İpşiroğlu, Türkiye'nin ilk sanat tarihi ve felsefe öğretmenlerinden biri (ö. 2015)
1923 - Carl Djerassi, Avusturya doğumlu Bulgar-Amerikalı kimyger, yazar ve senarist. Oral doğum kontrol hapının icadına katkısıyla tanınır (ö. 2015)
1925 - Robert Hardy, İngiliz oyuncu (ö. 2017)
1926 - Necmettin Erbakan, Türk siyasetçi, mühendis, akademisyen ve Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (ö. 2011)
1929 - Yevgeni Primakov, Rus politikacı ve diplomat (ö. 2015)
1930 - Niki de Saint Phalle, Fransız ressam, görsel sanatçı ve heykeltıraş (ö. 2002)
1932 - Füruzan, Türk yazar
1933 - Muzaffer İzgü, Türk yazar ve öğretmen (ö. 2017)
1937 - Ayla Algan, Türk tiyatro sanatçısı, sinema oyuncusu ve şarkıcı
1938 - Ralph Bakshi, Amerikalı film yönetmeni
1938 - Ellen Johnson-Sirleaf, Liberya Cumhurbaşkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi
1938 - Sezen Cumhur Önal, Türk şarkı sözü yazarı, radyo-TV programcısı ve sunucusu
1942 - Bob Ross, Amerikalı ressam ve televizyoncu
1943 - Müjdat Gezen, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair ve eğitmen
1944 - Mehmet Haberal, Türk tıp profesörü ve Başkent Üniversitesi Rektörü
1947 - Richard Dreyfuss, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1948 - Kate Jackson, Amerikalı oyuncu
1948 - Frans de Waal, Hollandalı-Amerikalı etolog ve primatolog
1950 - Abdullah Gül, Türk siyasetçi ve Türkiye'nin 11. Cumhurbaşkanı
1955 - Kevin DuBrow, Amerikalı müzisyen (ö. 2007)
1955 - Etsuko Shihomi, Japon oyuncu
1957 - Dan Castellaneta, Amerikalı seslendirmeci, oyuncu ve komedyen
1959 - John Magufuli, Tanzanyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi (ö. 2021)
1960 - Mustafa Koç, Türk iş insanı (ö. 2016)
1961 - Randy Jackson, Michael Jackson'ın kardeşi, şarkıcı ve müzisyen
1967 - Joely Fisher, Amerikalı oyuncu
1967 - Rufus Sewell, İngiliz oyuncu
1968 - Johann Olav Koss, Norveçli eski sürat patencisi
1970 - Phillip Cocu, Hollandalı eski millî futbolcu ve teknik direktör
1970 - Edwin van der Sar, Hollandalı futbolcu
1970 - Toby Smith, İngiliz müzisyen ve söz yazarı (ö. 2017)
1971 - Aistė Smilgevičiūtė, Litvan şarkıcı
1971 - Winona Ryder, Amerikalı oyuncu
1972 - Tracee Ellis Ross, Amerikalı aktris, şarkıcı, televizyon sunucusu, yapımcı ve yönetmen
1972 - Gabrielle Union, Amerikalı oyuncu, şarkıcı, aktivist ve yazar
1973 - Robert Pirès, Portekiz ve İspanya kökenli eski Fransız futbolcu
1973 - Mahsa Vahdet, İranlı sanatçı
1980 - Ben Foster, Amerikalı oyuncu
1981 - Yorgo Fotakis, Yunan eski millî futbolcu
1982 - Nicolas Gob, Belçikalı oyuncu
1983 - Malik Fathi, Alman futbolcu
1983 - Jérémy Mathieu, Fransız eski futbolcu
1983 - Nurcan Taylan, Türk kadın halterci (Avrupa, Dünya ve Olimpiyat Şampiyonu)
1985 - Janet Montgomery, İngiliz televizyon ve film oyuncusu
1986 - Italia Ricci, Kanadalı oyuncu
1987 - Jessica Dubé, Kanadalı buz patenci
1987 - Tove Lo, İsveçli şarkıcı ve söz yazarı
1988 - Florin Gardoș, Romanya vatandaşı futbolcu
1989 - Primož Roglič, Sloven yol bisikleti yarışçısı
1989 - Leyla Lydia Tuğutlu, Türk oyuncu ve model
1990 - Vanessa Crone, Kanadalı buz patenci
1990 - Eric Saade, İsveçli pop şarkıcısı
1991
Hüseyin Atalay, Türk futbolcu
Simon Deli, Fildişi Sahilli millî futbolcu
1993 - India Eisley, Amerikalı oyuncu
1994 - Åke Ödmark, İsveçli yüksek atlayıcı
Ölümler
1321 - II. Stefan Uroš Milutin, 1282 yılından 1321 yılına kadar Sırbistan Kralı (d. 1253)
1618 - Sir Walter Raleigh, İngiliz kâşif (idam edildi) (d. 1554)
1783 - Jean le Rond d'Alembert, Fransız matematikçi (d. 1717)
1784 - Giuseppe Zais, İtalyan Peyzaj ressamı (d. 1709)
1799 - Domenico Cirillo, İtalyan doktor, böcek bilimci, botanikçi (d. 1739)
1829 - Maria Anna Mozart, Avusturyalı piyanist (Wolfgang Amadeus Mozart'ın ablası) (d. 1751)
1877 - Nathan Bedford Forrest, Amerikan İç Savaşı'nda Konfederasyon Ordusu generali ve 1867'den 1869'a kadar Ku Klux Klan'ın ilk Büyücüsü (d. 1821)
1880 - Peter Johann Nepomuk Geiger, Avusturyalı ressam (d. 1805)
1884 - Ohannes Çamiç Efendi, Ermeni asıllı Osmanlı Ticaret ve Ziraat nâzırı (d. bilinmiyor)
1901 - Leon Czolgosz, Amerikalı çelik işçisi ve anarşist (William McKinley'e suikast düzenleyen) (d. 1873)
1911 - Joseph Pulitzer, Macaristan doğumlu Amerikalı gazeteci (d. 1847)
1924 - Frances Hodgson Burnett, İngiliz yazar (d. 1849)
1932 - Joseph Babinski, Polonyalı nörolog (d. 1857)
1933 - Albert Calmette, Fransız bakteriyolog (d. 1863)
1933 - Paul Painlevé, Fransız siyasetçi ve matematikçi (d. 1863)
1934 - Lou Tellegen, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1883)
1935 - Thomas McIntosh, İngiliz futbolcu (d. 1879)
1949 - İbrahim Alaettin Gövsa, Türk siyasetçi (d. 1889)
1949 - Georgi Gürciyev, Rus öǧretmen, guru ve yazar (d. 1866
1950 - V. Gustav, İsveç Kralı (d. 1858)
1951 - Robert Grant Aitken, Amerikalı gök bilimci (d. 1864)
1957 - Louis B. Mayer, Amerikalı film yapımcısı (d. 1884)
1971 - Arne Tiselius, İsveçli kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1902)
1981 - Georges Brassens, Fransız şarkıcı (d. 1921)
1981 - Rıza Kuas, Türk sendikacı, siyasetçi ve DİSK'in kurucusu (d. 1926)
1986 - Abel Meeropol, Amerikalı öğretmen (d. 1903)
1997 - Anton Szandor LaVey, Amerikan okültist yazar (günümüz Satanizm'inin başbuğu ve Şeytan Kilisesini kuran) (d. 1930)
1998 - Paul Misraki, İstanbul doğumlu Fransız film müzikleri bestecisi (d. 1908)
2004 - Alice, Kral V. George ve Kraliçe Mary'nin üçüncü oğlu Gloucester Dükü Prens Henry'nin karısı (d. 1901)
2004 - Ordal Demokan, Türk bilim insanı (d. 1946)
2004 - Edward Oliver LeBlanc, Dominikalı siyasetçi (d. 1923)
2009 - Jürgen Rieger, Alman avukat ve neo-Nazi siyasetçi (d. 1946)
2013 - Graham Stark, İngiliz komedyen, oyuncu yazar ve yönetmen (d. 1922)
2014 - Klas Ingesson, İsveçli eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1968)
2016 - Pen Sovan, Kamboçyalı siyaset adamı (d. 1936)
2017 - Muhal Richard Abrams, Amerikalı klarnetçi, grup lideri, besteci ve caz piyanisti (d. 1930)
2017 - Dennis J. Banks, Kızılderili lider, öğretmen, konuşmacı, aktivist ve yazar (d. 1937)
2017 - Metin Ersoy, Türk müzisyen ve şarkıcı (d. 1934)
2017 - Władysław Kowalski, Polonyalı oyuncu (d. 1936)
2017 - Tony Madigan, Eski Avustralyalı ragbi oyuncusu ve boksör (d. 1930)
2017 - Manfredi Nicoletti, İtalyan mimar (d. 1930)
2017 - Linda Nochlin, Amerikalı sanat tarihçisi, küratör, yazar ve kadın hakları savunucusu (d. 1931)
2017 - Ninian Stephen, Avustralyalı hukukçu, devlet memuru ve siyasetçi (d. 1923)
2018 - Gérald Bloncourt, Haitili ressam ve fotoğrafçısı (d. 1926)
2019 - John Witherspoon, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1942)
2020 - Karim Akbari Mobarakeh, İranlı film yönetmeni ve aktör (d. 1953)
2020 - Angelika Amon, Avusturyalı-Amerikalı moleküler hücre biyoloğu (d. 1967)
2020 - Amir Ishemgulov, Rus biyolog ve siyasetçi (d. 1960)
2020 - Yuri Ponomaryov, Rus siyasetçi ve ekonomist (d. 1946)
2020 - Arturo Rivera, Meksikalı ressam (d. 1945)
2023 - Jeyan Mahfi Tözüm, Türk seslendirme sanatçısı ve oyuncu (d. 1928)
Tatiller ve özel günler
Türkiye'de Cumhuriyet Bayramı
Kızılay Haftası (29 Ekim - 4 Kasım)
1029
29
|
2047
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/11%20Aral%C4%B1k
|
11 Aralık
|
Olaylar
1816 - Indiana, 19. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1901 - İlk masa tenisi turnuvası, Birleşik Krallık'ta düzenlendi.
1917 - I. Dünya Savaşı: Britanya İmparatorluğu Kudüs'ü ele geçirdi.
1927 - Doğu illerinde Birinci Genel Müfettişlik kurulmasına karar verildi; Müfettişliğe İbrahim Tali Bey (Öngören) atandı.
1928 - Türkiye İkinci İktisat Şûrası toplandı.
1931 - Güney Afrika Cumhuriyeti, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı.
1931 - Westminster Tüzüğü 1931 ile Birleşik Krallık, dominyonlarına kendini yönetme hakkı verildi.
1936 - VIII. Edward, Wallis Simpson ile evlenebilmek için Birleşik Krallık tahtından çekildiğini açıkladı.
1937 - II. İtalya-Habeşistan Savaşı: İtalya Krallığı, Milletler Cemiyeti'nden çekildi.
1940 - II. Dünya Savaşı: Kuzey Afrika'da İngiliz birlikleri Sidi Barrani'yi ele geçirdi. İtalyan birlikleri teslim oldu.
1941 - Adolf Hitler ve Benito Mussolini’nin açıklamasıyla, Nazi Almanyası ve İtalya Krallığı, Amerika Birleşik Devletleri'ne savaş ilan etti.
1946 - Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) kuruldu.
1949 - Birleşmiş Milletler, Filistinli mültecilerin kendi topraklarına dönme hakkını kabul etti.
1952 - Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nda ilk uygulama: Telif hakkı Yelpaze mecmuasına ait olan bir resimli romanı yayınlayan, Hürriyet gazetesi aleyhine dava açıldı.
1962 - Türkiye'de Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği kuruldu.
1962 - Kanada'da son kez bir mahkûma idam cezası uygulandı.
1964 - Che Guevara, New York'taki Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda bir konuşma yaptı. Konuşma sırasında binaya dışarıdan havanla ateş edildi, faili bulunamadı.
1971 - İstanbul Televizyonu yayınlarını haftada iki günden dört güne çıkardı.
1976 - Ankara Üniversitesi süresiz kapatıldı.
1976 - İstanbul'da Bebek Maksim Gazinosu yandı.
1977 - Türkiye'de yerel seçimler yapıldı. Cumhuriyet Halk Partisi seçimlerden birinci parti olarak çıktı.
1987 - Necatigil Şiir Ödülü Ahmet Oktay'a verildi. Şair ödülü, “Yol Üstünde Semender” adlı yapıtıyla aldı.
1991 - Avrupa Birliği ülkeleri, 1999’un para birliği için son tarih olacağını açıkladı.
1993 - Türkiye'nin Bağdat Büyükelçiliği İdare Ataşesi Çağlar Yücel, Bağdat'ta aracının içinde uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
1994 - Tek yanlı olarak bağımsızlığını ilan eden Çeçenistan'a, Rusya yüzlerce tank ve askerle girdi.
1997 - Kyoto Protokolü imzaya açıldı.
1999 - Avrupa Birliği Devlet ve Hükûmet Başkanları Zirvesi sona erdi. Sonuç belgesinde Türkiye'nin adaylığı kesinleşti.
2001 - Çin, Dünya Ticaret Örgütü'ne katıldı.
2002 - Amerikan Temsilciler Meclisi ve Senatosu, istihbarat faaliyetlerinin eşgüdümünün daha iyi sağlanabilmesi için iç istihbarat örgütü kurulmasını tavsiye etti.
2004 - İstanbul Modern Sanat Müzesi açıldı.
2009 - Demokratik Toplum Partisi, Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatıldı.
2010 - İsveç'in başkenti Stockholm'da bombalı saldırı gerçekleşti. Patlamada saldırgan hayatını kaybetti ve iki kişi yaralandı.
Doğumlar
1465 - Ashikaga Yoshihisa, Ashikaga şogunluğunun dokuzuncu şogunu (ö. 1489)
1475 - X. Leo, 9 Mart 1513 - 1 Aralık 1521 döneminde papalık yapmıştır (ö. 1521)
1746 - Jacques Charles, Fransız mucit ve bilim insanı (ö. 1823)
1781 - David Brewster, İskoç bilim insanı, mucit ve yazar (ö. 1868)
1803 - Hector Berlioz, Fransız besteci (ö. 1869)
1810 - Alfred de Musset, Fransız yazar (ö. 1857)
1826 - William Henry Waddington, Fransız arkeolog ve siyasetçi (ö. 1894)
1843 - Robert Koch, Alman kimyager ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1877)
1856 - Georgi Plehanov, Rus devrimci ve Marksist teorisyen (ö. 1918)
1863 - Annie Jump Cannon, Amerikalı astronom (ö. 1941)
1866 - Jack Southworth, İngiliz futbolcu (ö. 1956)
1882 - Fiorello Henry La Guardia, Amerikalı politikacı (ö. 1947)
1882 - Max Born, Alman fizikçi (ö. 1970)
1890 - Carlos Gardel, Arjantinli müzisyen, besteci ve şarkıcı (ö. 1935)
1890 - Mark Tobey, Amerikalı ressam (ö. 1976)
1908 - Amon Leopold Göth, Alman Schutzstaffel subayı (II. Dünya Savaşı sırasında Polonya'daki Kraków-Płaszów toplama kampı'nın kumandanı) (ö. 1946)
1908 - Manoel de Oliveira, Portekizli film yönetmeni (ö. 2015)
1911 - Necip Mahfuz, Mısırlı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2006)
1912 - Carlo Ponti, İtalyan film yapımcısı (ö. 2007)
1913 - Jean Marais, Fransız oyuncu ve yönetmen (ö. 1998)
1916 - Elena Garro, Meksikalı yazar (ö. 1998)
1918 - Alexandr Soljenitsin, Rus romancı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2008)
1922 - Dilip Kumar, Hint aktör ve film yapımcısı (ö. 2021)
1922 - Maila Nurmi, Fin asıllı Amerikalı oyuncu ve manken (ö. 2008)
1923 - Betsy Blair, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2009)
1925 - Paul Greengard, Amerikalı nörolog (ö. 2019)
1926 - Big Mama Thornton, Amerikalı ritim ve blues şarkıcısı ve söz yazarı (ö. 1984)
1930 - Chus Lampreave, İspanyol oyuncu (ö. 2016)
1930 - Jean-Louis Trintignant, Fransız sinema oyuncusu (ö. 2022)
1931 - Ronald Myles Dworkin, Amerikalı filozof ve anayasa hukukçusu (ö. 2013)
1931 - Chandra Mohan Jain, Hint mistik guru ve spiritüel (ö. 1990)
1931 - Rita Moreno, Porto Rikolu aktris, dansçı ve şarkıcı
1935 - Pranab Mukherjee, Hint siyasetçi (ö. 2020)
1936 - Hans van den Broek, Hollandalı politikacı
1938 - Enrico Macias, Fransız şarkıcı
1940 - Donna Mills, Amerikalı oyuncu
1941 - Elizabeth Brackett, Amerikalı gazeteci, televizyon sunucusu ve yazar (ö. 2018)
1941 - Jean Paul Parise, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (ö. 2015)
1943 - John Ayldon, İngiliz opera şarkıcısı (ö. 2013)
1943 - John Denver, Amerikalı şarkıcı (ö. 1997)
1943 - John Forbes Kerry, Amerikalı siyasetçi
1948 - Stamatis Spanudakis, Yunan klasik müzik bestecisi
1950 - Christina Onassis, Amerikalı iş insanı (ö. 1988)
1953 - Bess Armstrong, Amerikalı oyuncu
1954 - Jermaine Jackson, Amerikalı şarkıcı
1958 - Chris Hughton, İrlandalı millî futbolcu
1958 - Nikki Sixx, Amerikalı müzisyen, söz yazarı, radyo sunucusu ve fotoğrafçı
1961 - Fatih Aksoy, Türk yapımcı ve yönetmen
1961 - Steve Nicol, İskoç emekli futbolcu
1961 - Macky Sall, Senegalli politikacı
1963 - Nigel Winterburn, emekli İngiliz futbolcu
1964 - Carolyn Waldo, Kanadalı senkronize yüzücü
1966 - Leon Lai, Hong Konglu oyuncu
1967 - Mo'Nique, Amerikalı oyuncu ve komedyen
1968 - Emmanuelle Charpentier, Fransız kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
1968 - Fabrizio Ravanelli, İtalyan eski millî futbolcu
1969 - Viswanathan Anand, Hint satranç büyük ustası
1970 - Erkan Petekkaya, Türk oyuncu
1972 - Sami el-Cabir, Suudi millî futbolcu ve teknik direktör
1972 - Darío Barrio, İspanyol yemek uzmanı TV programcısı (ö. 2014)
1973 - Mos Def, Amerikalı rapçi, şarkıcı, oyuncu ve aktivist
1973 - Anita Caprioli, İtalyan tiyatro ve sinema oyuncusu
1974 - Rey Mysterio, Amerikalı güreşçi
1976 - Shareef Abdur-Rahim, Amerikalı basketbolcu
1981 - Javier Saviola, Arjantinli futbolcu
1981 - Zacky Vengeance, Amerikalı rock müzisyeni
1982 - Ece Gürsel, Türk manken ve şarkıcı
1984 - Leighton Baines, İngiliz eski millî futbolcu
1984 - James Morris, Amerikalı profesyonel güreşçi
1985 - Yekta Kurtuluş, Türk millî futbolcu
1986 - Zeynep Çamcı, Türk oyuncu
1986 - Roy Hibbert, Jamaika asıllı Amerikalı profesyonel basketbolcu
1987 - Alex Russell, Avustralyalı oyuncu
1990 - Hasan el-Heydus, Katarlı futbolcu
1992 - Tiffany Alvord, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1992 - Rodrigo Maranhão, Brezilyalı futbolcu
1993 - Yalitza Aparicio, Meksikalı oyuncu ve öğretmen
1994 - Gevorg Garibyan, Ermeni grekoromen stil güreşçisi
1996 - Hailee Steinfeld, Amerikalı oyuncu
2002 - Deha Tuzcu, Türk şarkıcı ve söz yazarı
Ölümler
384 - I. Damasus, Papa (d. 305)
969 - II. Nikiforos, 963-969 arasında Bizans imparatoru (d. 912)
1121 - El-Efdâl Şehinşâh, 1094-1121 döneminde Fâtımîler Hâlifeliği'nin veziri (d. 1066)
1241 - Ögeday Han, Moğol İmparatoru (Cengiz Han'ın oğlu) (d. 1186)
1282 - Llywelyn ap Gruffudd, son Galller Prensi (d. 1223)
1282 - VIII. Mihail, 1259-1282 arasında Bizans İmparatorluğunu yönetmiştir (d. 1223)
1610 - Adam Elsheimer, Alman Barok ressam (d. 1578)
1757 - Colley Cibber, İngiliz tiyatro oyuncusu ve yazarı (d. 1671)
1840 - Kōkaku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 119. imparatoru (d. 1771)
1909 - Innokentiy Annensky, Rus şair (d. 1855)
1918 - Ivan Cankar, Sloven yazar, oyun yazarı, denemeci, şair ve politik aktivist (d. 1876)
1938 - Christian Lange, Norveçli tarihçi, öğretmen ve siyaset bilimci (d. 1869)
1941 - Émile Picard, Fransız matematikçi (d. 1856)
1942 - Séraphine Louis, Fransız ressam (d. 1864)
1945 - Charles Fabry, Fransız fizikçi (d. 1867)
1951 - Mustafa Muğlalı, Türk asker ve Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından (d. 1882)
1951 - Nahit Hilmi Özeren, Türk edebiyatçı ve güfte yazarı (d. 1897)
1953 - Sedat Simavi, Türk gazeteci (d. 1896)
1964 - Sam Cooke, Amerikalı şarkıcı (d. 1931)
1967 - Asım Us, Türk gazeteci ve siyaset adamı (d. 1884)
1975 - Nihal Atsız, Türk tarihçi, yazar, şair ve Türkolog (d. 1905)
1978 - Vincent du Vigneaud, Amerikalı biyokimyager (d. 1901)
1987 - Adile Naşit, Türk sinema sanatçısı (d. 1930)
1993 - Çağlar Yücel, Türk diplomat ve Türkiye'nin Bağdat Büyükelçiliği İdare Ataşesi
2002 - André Roch, İsviçreli dağcı (d. 1906)
2004 - José Luis Cuciuffo, Arjantinli millî futbolcu (d. 1961)
2005 - Nihat Aybars, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1916)
2008 - Bettie Page, Amerikalı model (d. 1923)
2008 - Ali Alatas, Endonezyalı siyasetçi (d. 1932)
2012 - Mücap Ofluoğlu, Türk tiyatro oyuncusu, seslendirme sanatçısı, yönetmen ve yazar (d. 1923)
2012 - Galina Vişnevskaya, Rus soprano (d. 1926)
2012 - Ravi Shankar, Hint müzisyen, sitar ustası ve besteci (d. 1920)
2013 - Nadir Afonso, Portekizli mimar ve ressam (d. 1920)
2017 - Mustafa Kemal Uzun, Türk oyuncu ve film yönetmeni (d. 1959)
2018 - Bill Siegel, Amerikalı belgesel film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1962)
2019 - David Bellamy, İngiliz botanikçi, yazar, sunucu, çevre aktivisti ve yazar (d. 1933)
2019 - Guy Laporte, Fransız oyuncu ve komedyen (d. 1948)
2020 - Đurđa Ivezić, Hırvat tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1936)
2020 - Kim Ki-duk, Güney Koreli yönetmen, senarist ve yapımcı (d. 1960)
2020 - Joseph Nyagah, Kenyalı siyasetçi (d. 1948)
2020 - Irena Veisaitė, Litvanyalı tiyatro bilgini, entelektüel ve insan hakları aktivisti (d. 1928)
2021 - Anne Rice, Amerikalı yazar (d. 1941)
Tatiller ve özel günler
Dünya Dağ Günü
Dünya Tango Günü
1211
11
|
2054
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/L%C3%BCksemburg
|
Lüksemburg
|
Lüksemburg ya da resmî adıyla Lüksemburg Büyük Dukalığı (; ; ), Batı Avrupa'da, denize kıyısı olmayan küçük bir devlettir. Toprakları Belçika, Fransa ve Almanya ile çevrelenmiştir. Başkenti ve en büyük şehri, ülkeyle aynı adı taşıyan Lüksemburg'dur. Yüzölçümü yaklaşık olarak 2.586 kilometrekaredir. 2019 verilerine göre 626.108 nüfusuyla Avrupa'nın en az nüfuslu ülkelerinden biridir.
Ülkede parlamenter temsilî demokrasi ile birlikte anayasal krallık sistemi vardır. Grandük unvanını taşıyan bir monark tarafından yönetilir. Eski dönemlerden günümüze ayakta olan en büyük dukalıktır. Ülke son derece gelişmiş bir ekonomiye sahiptir ve kişi başına düşen millî gelir ortalamasında IMF ve Dünya Bankası verilerine göre birinci sırada yer alır. Tarihî ve stratejik önemi kurulduğu Roma dönemine dek uzanır.
Lüksemburg; Avrupa Birliği'nin, NATO'nun, OECD'nin, Birleşmiş Milletler'in, Benelüks Topluluğu'nun ve Batı Avrupa Birliği'nin kurucu üyelerindendir. Ülkenin başkenti ve aynı zamanda en büyük yerleşim birimi olan Lüksemburg, Avrupa Birliği ile ilgili pek çok sayıda kurum, kuruluş ve dairenin genel merkezine ev sahipliği yapmaktadır.
Lüksemburg, Roma ve Cermen kültürlerinin kesiştiği bir noktada yer alır ve bu iki uygarlığın da ülkenin kültürel yapılanmasında büyük payı vardır. Lüksemburgca, Almanca ve Fransızca olmak üzere üç resmî dilin bulunduğu ülke laik bir devlet yapılanmasına sahip olsa da Lüksemburg halkının büyük çoğunluğu Roma Katolik Kilisesi'ne bağlıdır.
Tarihçe
Bu küçük ülkenin tarihi 963'te Kont Siegfried'in Lütteburg Kalesi'ni kurdurmasıyla başlar. 15. yüzyılda 4 Kutsal Roma Cermen imparatoru Lüksemburg'dan seçilmiştir. Bunlardan I. Karl, Lüksemburg'u 1354'te dükalığa dönüştürmüştür. 1443'te Bourbon Hanedanının eline geçen ve yüzyıllarca yabancı ülkelerin egemenliğinde yaşayan dükalık Bourbon hanedanından Marie'nin Avusturya İmparatoru I. Maximillian ile evlenmesi sonucu Habsburglara geçmiştir.
Habsburgların bölünmesi ile Lüksemburg ailenin İspanyol koluna geçti. 1684'te Fransa Kralı XIV. Louis tarafından ele geçirildi. 1697'de Habsburgların geri aldığı ülke, 1794'te yine Fransız işgaline uğradı. 1815'e kadar Fransız egemenliği altında kalan ülke Viyana Kongresi'nde bağımsız bir büyük dükalık olarak Hollanda'ya geçmiştir. 1830 Ayaklanması'ndan sonra Belçika'nın bir parçası haline gelmiştir.
Fransız İmparatoru III. Napoléon'un ele geçirme girişiminin başarısızlığa uğramasından sonra, 1827'de bağımsızlığa kavuşan Lüksemburg Büyük Dükalığı büyük devletlerin himayesi altına alınmış ve Dükalık'ta, 1868'de üstünde birçok değişiklikler yapılmasına rağmen günümüzde de geçerli olan anayasa kullanılmaktadır. O tarihten itibaren yansızlık politikası uygulamasına karşın her iki dünya savaşında da Alman işgalinde kalan Lüksemburg, 1947 Mart'ında Belçika ve Hollanda'yla iktisat ve gümrük birliği Benelüks'ü oluşturmuş, 1949'da NATO'ya, 1957'de Avrupa Ekonomik Topluluğuna üye olmuştur.
Başkenti Lüksemburg, 2007 Avrupa kültür başkenti seçildi. Ayrıca kişi başına düşen yıllık millî gelirde dünyada ilk sıradadır (81.000$ 2006 tahmini). Diğer ülkelere nazaran zengin bir toplum olması; ülke topraklarının küçük olması ve çekirdek bir ülke olarak yaşaması ile doğru orantılıdır.
Bunların dışında, Lüksemburg, dünyada hâlen bağımsız olarak varlığını sürdüren ve dükalık sistemiyle yönetilen tek devlettir.
Yönetim ve politika
Ülkede parlamenter temsilî demokrasi ile anayasal krallık sistemi vardır. 1868 Anayasası ışığında, yürütme gücü grandük ve çeşitli görevlere atanmış birkaç bakandan oluşan Bakanlar Kurulunun yükümlülüğündedir. Hükûmet başkanı, grandükün onayını aldığı sürece yasama konularında değişiklik yapma ya da yeni yasalar hazırlama yetkisine sahiptir.
Lüksemburg Ulusal Meclisinin temsilcileri, 5 yılda bir yenilenen seçimlerle işbaşına gelirler ve halk tarafından doğrudan seçilirler. 4 seçim bölgesinden toplam 60 milletvekili ülkenin tek meclisli parlamentosuna girer ve yasama yetkisini elinde bulundurur. Ülke Konseyi (Conseil d'État) adı verilen birim ise grandük tarafından atanan 21 sıradan vatandaştan oluşur ve bu üyeler,Temsilciler Meclisine görüş ve önerilerini sunma hakkına sahiptirler.
Ülkede, Esch-sur-Alzette, Lüksemburg ve Diekirch şehirlerinde olmak üzere üç genel mahkeme; Lüksemburg ve Diekirch'da iki bölge mahkemesi, temyiz ve fesih mahkemelerinden oluşan Yüksek Adalet Divanı bulunmaktadır. Ayrıca idari mahkeme ve anayasa mahkemesi de kurulmuştur ve bu mahkemeler de başkentte yer alır.
İdari yapılanma
Lüksemburg; Diekirch, Grevenmacher ve Lüksemburg olmak üzere 3 ile bölünmüştür. Bu üç il kendi içinde toplam 12 kantona ve bu kantonlar da 16 komüne ayrılmıştır. Ülkedeki komünlerden 12'si şehir statüsüne sahiptir ve bunlar içinde en büyüğü başkent Lüksemburg'dur
Şehirler
Askeriye
Lüksemburg'un NATO görevlerine göndermek ve ülke içinde savunma gücünü sağlamak amacıyla oluşturduğu küçük bir ordusu vardır. Yaklaşık 900 kişiden oluşan ülke ordusuna katılım, 1967 yılından bu yana isteğe bağlıdır. Denize çıkışı olmayan Lüksemburg'un donanması da bulunmamaktadır.
Askerî havacılık kuvvetleri de olmayan Lüksemburg, buna karşın NATO'nun 17 adet savaş uçağının sahibi olarak kaydedilmiştir. Belçika ile yapılan iki taraflı antlaşmalar ışığında iki ülke ortaklaşa olarak bugün kullanımda olan bir askerî kargo uçağını finanse etti.
Coğrafya ve iklim
Lüksemburg, Avrupa'daki en küçük ülkelerden biridir ve dünyadaki 194 bağımsız devlet içinde yüzölçümü bakımından 175. sıradadır. Ülkenin toplam yüzölçümü yaklaşık 2.586 kilometrekaredir ve en geniş noktasında 82 kilometre uzunluğunda, 57 kilometre genişliğindedir. Lüksemburg doğusunda, Almanya'nın Renanya-Palatina ve Saarland eyaletleri ile güneyde Fransa'nın Lorraine bölgesiyle komşudur. Batısında ve kuzeyinde Belçika'nın Almanca konuşulan bölgeleri ve Lüksemburg ile Liège illeriyle çevrilidir.
Ülkenin kuzey ucunda Ardenler uzanır. Yoğun ormanlarla kaplı bu bölgeye Ösling () adı verilir. Bu bölge engebeli arazi yapısına sahiptir ve ülkenin en yüksek tepesi olan 560 metrelik Kneiff da burada yer alır. Bu bölge çok seyrek nüfuslanmıştır. Burada yer alan tek kasaba olan Wiltz, nüfusu 4 bini biraz aşan bir yerleşim birimidir.
Ülkenin güney bölümü ise Gutland olarak adlandırılmaktadır ve Ösling'e göre daha yoğun nüfuslanmıştır. Bu bölge daha çeşitlidir ve coğrafi olarak 5 alt bölgeye ayrılabilir. Lüksemburg platosu, ülkenin orta-güney bölümünde yer alır. Burada geniş, düz bir alanda kumtaşı oluşumları gözlenir. Küçük İsviçre bölümü, ülkenin doğusunda yer alır ve sarp kayalıklar, yoğun ormanlarla kaplıdır. Moselle Vadisi, ülkenin en alçak kesimleridir. Güneydoğu sınırına yakın bir noktadadır. Kızıl Topraklar ise ülkenin en güneyinde ve güneybatısında yer alır. Bu bölge Lüksemburg'da sanayinin en önemli merkezlerinin ve ülkenin en büyük şehirlerinin bulunduğu yerdir.
Lüksemburg-Almanya sınırı, üç akarsu ile belirlenir: Moselle Nehri, Sauer Nehri ve Our Nehri. Ülkede yer alan diğer önemli akarsular Alzette Nehri, Attert Nehri, Clerve Nehri ve Wiltz Nehri'dir. Sauer ve Attert nehirlerinin vadiler Ösling ve Gutland arasındaki sınırı oluşturur.
Lüksemburg Köppen iklim sınıflandırmasında Cfb ile sınıflandırılan Batı Avrupa deniz iklimine sahiptir. Özellikle yaz sonlarında yoğun miktarda yağış alır.
Nüfus bilgileri
Etnik yapı
Lüksemburg'un yerli halkı Kelt kökenli; ancak Fransız-Alman ırkları ile karışıktır. 20. yüzyılda artan göç oranları ve göçmen sayısıyla Belçika, Fransa, Almanya, İtalya ve büyük çoğunluğu da Portekiz'den olmak üzere binlerce kişi ülkeye giriş yapmıştır. 2001 nüfus sayımlarında ülkede Portekiz vatandaşlığına sahip 58.657 kişi yaşadığı belirtilmiştir. Yugoslav Savaşları'nın başladığı dönemden beri Lüksemburg, Bosna-Hersek, Karadağ ve Sırbistan'dan büyük oranda göç almıştır. Her yıl ortalama 10 bin göçmen alan Lüksemburg'a son dönemde yapılan göçler büyük oranda Avrupa Birliği üyesi ülkelerden ve Doğu Avrupa ülkelerinden yapılmaktadır. 2000 yılı verilerine göre ülkede 162.000 göçmen vardır ve toplam nüfusun %37'sini oluşturmaktadırlar. Bunun yanı sıra ülkede sığınma hakkı istemiyle başvuranlar da dâhil, toplam 5 bin kayıt dışı göçmen olduğu sanılmaktadır.
Diller
Lüksemburg'da, Lüksemburgca, Fransızca ve Almanca olmak üzere üç resmî dil vardır. Lüksemburgca resmî dillerden biri olmasının yanı sıra dükalığın ulusal dili olarak kabul görmekte ve hemen hemen tüm Lüksemburglular tarafından bilinmektedir. Lüksemburgca, Almanya sınırında, Almanların konuştuğu lehçeye yakın bir dildir ancak Fransızcadan yoğun biçimde etkilenmiştir.
Ülkedeki resmî dillerin üçü de çeşitli alanlarda birinci dil olarak kullanılmaktadır. Lüksemburgca günlük hayatta konuşulan dil olma özelliğine sahiptir ancak yazılı dilde pek kullanılmamaktadır. Resmî yazışmaların büyük bölümü Fransızca yapılır ancak okullarda en çok öğretilen dil ise Almancadır. Basın-yayın organlarının büyük çoğunluğunun ve ülkedeki Katolik Kilisesi'nin de dili Almancadır.
Lüksemburg'da eğitim de üç-dillidir. İlköğretimin ilk yılları Lüksemburgca yapılır. Daha sonra kullanılan dil Almanca olarak değişir. Ortaöğretimde ise öğretim dili Fransızcaya döner. Ancak ülkede ortaöğretimden mezun olabilmek için ülkenin üç resmî dilinde de yeterlilik belgesi gerektiğinden ülkede okul bitirme diploması almadan eğitim kurumlarını terk edenlerin sayısı oldukça yüksektir. Özellikle göçmen ailelerin çocukları bu konuda büyük güçlüklerle karşılaşmaktadırlar.
Ülkenin üç resmî dilinin yanı sıra, İngilizce de eğitim süresince öğretilmektedir. Bunun dışında, Portekizce ve İtalyanca ülkedeki en büyük azınlık dilleridir.
İnançlar
Lüksemburg laik bir devlet olmasına karşın, devlet bazı inançları resmî olarak tanır. Böylece devlet dinî işlerde yönetimde söz sahibi olur ve din adamlarının atanmasında rol oynar. Bunun karşılığında, dinî kurumların giderleri ve din adamlarının ücretleri ödenir. Günümüzde Lüksemburg'da tanınmış inançlar Katolik Kilisesi, Rum Ortodoks Kilisesi, Rus Ortodoks Kilisesi, Yahudilik, Anglikanizm, Protestanlık ve İslam'dır.
Lüksemburg'da 1980 yılından beri devletin dinî inançlara ve eylemlere ilişkin istatistiksel bilgi toplaması yasaklanmıştır.
CIA'in 2000 yılı için yaptığı tahminlere göre Lüksemburg halkının %87'si Katolik Kilisesi'ne bağlı iken kalan %13'ü de Protestanlık, Rum Ortodoks, Yahudilik ve İslam inançlarına mensup ya da dinsizdir.
Lüksemburg'da inançlar konusunda en güncel istatistik sonuçları Avrobarometre'nin 2005 yılında yürüttüğü çalışmalar sonucu elde edilenlerdir. Buna göre, Lüksemburg vatandaşlarının %44'ü tanrının varlığına inandığını, %22'si bir özel ruh ya da yaşam kaynağının olduğunu düşündüğünü, %22'si de herhangi bir tanrı ya da kutsal varlığa inanmadığını belirtmiştir.
Ekonomi
Lüksemburg ekonomisi istikrarlı, yüksek gelirli, büyüme hızı yüksek bir ekonomidir. Ülkede enflasyon ve işsizlik oranları son derece düşüktür. 1960 yılına dek çeliğin egemen olduğu sanayi sektörü, son dönemlerde çeşitlenmiş ve kimyasallarla kauçuk işlemenin payı artmıştır. Ülke Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra dünyanın en büyük ikinci yatırım fonu merkezi ve avro alanı içindeki en önemli bireysel bankacılık merkezidir. Avrupa'nın en önde gelen sigorta şirketlerinin merkezidir.
Bununla birlikte Lüksemburg hükûmeti son dönemlerde bir internet hamlesi gerçekleştirmiş ve bunun üzerine Skype, eBay ve Jajah gibi tanınmış internet şirketleri yerel ya da uluslararası genel merkezlerini Lüksemburg'a taşımışlardır.
Ülkede tarım çok küçük oranda genelde ailelerin işlettiği çiftliklerde yapılmaktadır. Lüksemburg özellikle Benelüks Birliği'nin diğer iki üyesi Belçika ve Hollanda ile sıkı ticari ve ekonomik ilişkiler geliştirmiştir. Avrupa Birliği'nin de üyesi olan ülke Avrupa Birliği'nin ortak pazar uygulamasından da yararlanmaktadır. kişibaşına düşen yıllık millî gelir ortalamasında dünyada birinci sıradadır. Ülkelere göre yaşam kalitesi sıralamasında 4. sıradadır. 2006 yılında ülkede işsizlik oranı %4,8 olarak ölçülmüştür. 2005-2006 yılları arasında ilk kez uluslararası büyüme hızlarının düşük olmasından dolayı ülke ekonomisi carî açık vermiştir.
Ulaşım
Lüksemburg'da karayolu, Demiryolu ve havayolu taşımacılığı hizmetleri son derece gelişmiştir. Son yıllarda özellikle karayolu ağı önemli ölçüde yenilenmiş ve 147 kilometre uzunluğunda otoyolla başkent komşu ülkelere bağlanmıştır. Başkenti, Paris'e bağlayan yüksek hızlı demiryolu hattının kullanıma girmesi ile şehir garı yenilenmiş ve son dönemde Lüksemburg-Findel Havalimanı'na yeni bir yolcu terminali eklenmiştir. Yakın gelecekte başkentte şehiriçi ulaşımda cadde tramvayı ve komşu şehirlerle bağlantı içinde hafif metro hatları yapılması düşünülmektedir.
Ülkede, 2019 yazında yirmi yaş altı bireylere ücretsiz yapılmış toplu ulaşım düzeni, 1 Mart 2020 tarihi itibarıyla yurt dışına giden trenler ve bütün birinci sınıf biletler hariç olmak üzere, bu yolculuğu isteyenler yıllık 660 euro ödemeye devam edecek, herkese ücretsiz hizmet vermeye başladı. Ücretsiz binişlerde geçerli bir kimlik göstermek yeterli olacak.
Kültür ve sanat
Lüksemburg, tarihi boyunca kültürel bağlamda komşularının gölgesinde kalmış, uzun yıllar bir tarım ülkesi olarak anılmış ancak kendine özgü birtakım folklorik gelenekler geliştirmiştir. Ülkede büyük çoğunluğu başkent Lüksemburg'da bulunan pek çok müze vardır. Ulusal Tarih ve Sanat Müzesi, Lüksemburg Şehri Tarih Müzesi, Grandük Jean Modern Sanat Müzesi ve Diekirch'deki Ulusal Askerî Tarih Müzesi ülkenin en bilinen müzelerindendir. Eski ve iyi korunmuş kaleleriyle başkent Lüksemburg UNESCO'nun dünya kültür mirası listesinde yer almaktadır.
Lüksemburg'dan, ressam Joseph Kutter ve Michel Majerus ile fotoğraf sanatçısı Edward Steichen gibi dünyaca tanınmış sanatçılar yetişmiştir. Steichen'ın The Family of Man adlı sergisi Clervaux'da kalıcı olarak sergilenmektedir.
Başkent Lüksemburg, 1995 ve 2007 yıllarında olmak üzere iki kez Avrupa Kültür Başkenti olma özelliğini taşıyan tek şehirdir. 2007 yılında Avrupa Kültür Başkenti'nin Büyük Lüksemburg Dükalığı, Almanya'nın Renanya-Palatina ve Saarland eyaletleri ile Fransa'nın Lorraine bölgesini kapsayan sınırötesi bir alan olması kararlaştırıldı. Böylece bölgelerarası ilişkilerin artırılması, geliştirilmesi ve karşılıklı görüş alışverişi sağlanması amaçlandı.
Ayrıca bakınız
II. Dünya Savaşı'nda Lüksemburg'un Alman işgali
Kaynakça
Dış bağlantılar
Devlet
Resmî devlet sitesi
Büyük Lüksemburg Dükalığı portali
Hükûmet başkanı ve bakanlar kurulu
Benelüks
Büyük dukalıklar
Lüksemburg Dukalığı
Avrupa ülkeleri
Fransızca konuşan ülkeler
Almanca konuşan ülkeler
Denize kıyısı olmayan ülkeler
Liberal demokrasiler
NATO ülkeleri
Avrupa Konseyi ülkeleri
Avrupa Birliği ülkeleri
Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler
Avrupa Birliği'nde NUTS 1 istatistiksel bölgeleri
Avrupa Birliği'nde NUTS 2 istatistiksel bölgeleri
1815'te kurulan bölgeler ve ülkeler
Alman Konfederasyonu'nun devletleri
Batı Avrupa
Akdeniz İçin Birlik ülkeleri
Uluslararası Frankofoni Örgütü üyesi ülkeler
|
2055
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/18%20Haziran
|
18 Haziran
|
Olaylar
1815 - Napolyon Bonapart, Waterloo Savaşı'nda İngiliz ve Prusya ordularına yenildi. Yenilgi, Fransa ile Avrupa devletleri arasında 23 yıl süren savaşa son verdi. Napolyon, 22 Haziran'da ikinci kez tahttan çekildi.
1847 - Macar besteci ve piyanist Franz Liszt, Padişah Abdülmecit'e sarayda konser verdi.
1873 - Kadın hakları savunucusu Susan B. Anthony, 1872 ABD Başkanlık seçimlerinde oy kullanmaya teşebbüs ettiği için 100 dolar para cezasına çarptırıldı.
1881 - Üç İmparator Birliği, bu kez yazılı olarak yenilendi.
1919 - Mustafa Kemal Atatürk, Anadolu ve Rumeli Millî Teşkilatı'nın birleştirilmesi hakkında genelge yayınladı.
1922 - Ziya Gökalp, Diyarbakır'da "Küçük Mecmua"yı çıkarmaya başladı.
1927 - Hukuk Usulü Muhakemelerine İlişkin Kanun kabul edildi.
1928 - Havacı Amelia Earhart, bir uçak ile Atlantik Okyanusu'nu geçen ilk kadın oldu.
1939 - Bursa ve Mersin elektrik tesisleri devletleştirildi.
1940 - II. Dünya Savaşı: Sovyetler Birliği Baltık ülkelerini işgal etmeye başladı.
1941 - Türk-Alman Saldırmazlık Antlaşması imzalandı.
1948 - BM İnsan Hakları Komisyonu'nca, Uluslararası İnsan Hakları Bildirgesi hazırlandı. 10 Aralık 1948'de Paris'te yapılan Genel Kurul toplantısında oylanarak kabul edildi.
1952 - Warwickshire, İngiltere'de bir test sürüşü sırasında kaza yapan sürücü Cameron Earl hayatını kaybetti;Bu Formula 1'de ilk ölümlü kaza olarak tarihe geçti
1953 - Mısır'da 74 yıllık İngiliz egemenliğinin sona ermesiyle, Cumhuriyet ilan edildi.
1979 - Sovyetler Birliği Başkanı Leonid Brejnev ve Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter, Viyana'da, stratejik silahların sınırlandırılması konulu SALT II anlaşmasını imzaladılar.
1982 - 12 Eylül Darbesi'nin 18. idamı: 20 Haziran 1976'da 16 yaşındaki Tuncay Abbas adlı çocuğu tecavüz edip öldüren Ednan Kavaklı idam edildi.
1988 - Başbakan Turgut Özal, Ankara Atatürk Spor Salonu'nda yapılan ANAP Büyük Kongresi'nde, Kartal Demirağ'ın silahlı saldırısında elinden yaralandı.
1992 - Hırvat Savunma Konseyi Birlikleri (HVO), Mostar'ı işgal etmeye başladı.
1992 - Sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanacak dar gelirlilere verilecek "Yeşil Kart" uygulaması TBMM'de kabul edildi.
1993 - Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey, Bakü'yü terk etti. Haydar Aliyev Azerbaycan Cumhurbaşkanı oldu.
1995 - Çeçen lider Şamil Basayev, Budyonnovsk kenti hastanesine baskın yaptı; 1000'den fazla Rus'u rehin aldı. Böylece Rusya, savaşı durdurma ve görüşmeleri başlatma taleplerini kabul etti.
1997 - Başbakan Necmettin Erbakan, REFAHYOL olarak da bilinen RP-DYP koalisyon Hükûmeti'nin istifasını, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu.
2022 - Hindistan ve Bangladeş'te şiddetli muson fırtınalarının neden olduğu yıldırım çarpması ve toprak kayması sonucu 207 kişi öldü.
2023 - OceanGate şirketine ait bir denizaltısı, Titanic'in enkazını gezerken Atlas Okyanusu'nda kayboldu. 22 Haziran tarihinde ABD Sahil Güvenliği denizaltının enkazına ulaştı: 5 kişi öldü.
Doğumlar
1332 - V. İoannis, Bizans İmparatoru (ö. 1391)
1511 - Bartolomeo Ammannati, bir İtalyan mimar ve heykeltıraştı (ö. 1592)
1517 - Ōgimachi, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 106. İmparatoru (ö. 1593)
1757 - Gervasio Antonio de Posadas, Arjantinli bir politikacıydı (ö. 1833)
1799 - William Lassell, bir İngiliz tüccar ve gök bilimci (ö. 1880)
1812 - Ivan Goncharov, Rus gazeteci ve yazar (ö. 1891)
1833 - Manuel del Refugio González Flores, Meksikalı askerî general ve liberal politikacı (ö. 1893)
1840 - Frances Ann Stewart, Avustralya asıllı Yeni Zelandalı aktivist (ö. 1916)
1845 - Charles Louis Alphonse Laveran, Fransız doktor (ö. 1922)
1868 - Miklós Horthy, Macar asker ve siyasetçi (ö. 1957)
1882 - Georgi Dimitrov, Bulgar siyasetçi (ö. 1949)
1884 - Édouard Daladier, Fransız siyasetçi (ö. 1970)
1886 - George Mallory, İngiliz dağcı (ö. 1924)
1901 - Anastasiya Nikolayevna Romanova, Rus İmparatorluğu Çar II. Nikolay'ın ve eşi Aleksandra Fyodorovna'nın en küçük kızıdır (ö. 1918)
1907 - Frithjof Schuon, Tradisyonalizm akımının kurucusu metafizikçi, ressam, şair, yazar ve tasavvuf önderi (ö. 1998)
1913 - Robert Mondavi, Amerikan şarap yapımcısı (ö. 2008)
1918 - Jerome Karle, Amerikalı kimyager (ö. 2013)
1918 - Franco Modigliani, İtalyan asıllı Amerikalı iktisatçı ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2003)
1920 - Lode Van Den Bergh, Belçikalı yazar ve eğitimci (ö. 2020)
1924 - George Mikan, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusudur (ö. 2005)
1926 - Philip B. Crosby, Amerikalı kalite uzmanı (ö. 2001)
1927 - Paul Eddington, İngiliz oyuncu (ö. 1995)
1929 - Jürgen Habermas, Alman felsefeci, sosyolog ve siyaset bilimci
1931 - Fernando Henrique Cardoso, Brezilyalı sosyolog ve siyasetçi
1932 - Dudley Herschbach, Amerikalı kimyager
1933 - Nusret Pezeşkiyan, İranlı nörolog, psikiyatrist ve psikoterapist (ö. 2010)
1936 - Denny Hulme, Yeni Zelandalı eski Formula 1 pilotu (ö. 1992)
1936 - Ronald Venetiaan, Surinamlı öğretmen ve siyasetçi
1937 - Vitali Jolobov, Sovyet kozmonot
1937 - Jay Rockefeller, bir Amerikan politikacıdır
1937 - Bruce Trigger, Kanadalı akademisyen, arkeolog, antropolog ve etnotarihçidir
1940 - Mirjam Pressler, Alman roman yazarı ve çevirmen (ö. 2019)
1941 - Tekin Aral, Türk karikatürist (ö. 1999)
1941 - Roger Lemerre, Fransız futbolcu ve teknik direktör
1942 - Roger Ebert, Amerikalı film eleştirmeni ve senaryo yazarı (ö. 2013)
1942 - Paul McCartney, İngiliz şarkıcı ve The Beatles'ın üyesi
1942 - Thabo Mvuyelwa Mbeki, Güney Afrika Cumhuriyeti eski devlet başkanı
1943 - Raffaella Carrà, İtalyan şarkıcı ve oyuncu
1944 - Salvador Sánchez Cerén, El Salvadorlu Politikacı
1944 - Ömer Kavur, Türk film yönetmeni, yapımcı ve senarist (ö. 2005)
1946 - Fabio Capello, İtalyan eski futbolcu ve teknik direktör
1947 - Hanns Zischler, Alman oyuncu
1948 - İlhan Şeşen, Türk müzisyen ve oyuncu
1949 - Peggy Lukac, ABD doğumlu Alman oyuncu
1949 - Jarosław Kaczyński, Polonyalı politikacı ve Başbakan
1949 - Lech Kaczyński, Polonyalı politikacı ve Cumhurbaşkanı (ö. 2010)
1952 - Isabella Rossellini, İtalyan oyuncu
1958 - Mazlum Çimen, Türk besteci, keman sanatçısı, balet ve oyuncu
1959 - Aline Kiner, Fransız kadın gazeteci ve roman yazarı (ö. 2019)
1964 - Hüseyin Köroğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1964 - Uday Hüseyin, Saddam Hüseyin'in oğlu (ö. 2003)
1972 - Anu Tali, Estonyalı orkestra şefi
1974 - Kenan İmirzalıoğlu, Türk aktör
1974 - Vincenzo Montella, İtalyan eski millî futbolcu ve teknik direktör
1976 - Alana de la Garza, Amerikalı aktris
1976 - Bilgehan Demir, Türk spor spikeri, gazeteci ve yapımcı
1976 - Maksim Galkin, Rus tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve sunucu
1976 - Blake Shelton, Amerikalı country müzik müzisyeni, şarkıcı ve söz yazarı
1977 - Kaja Kallas, Estonyalı Politikacı
1978 - Sarah Adler, Fransız oyuncu
1981 - Marco Streller, İsviçreli eski futbolcu
1982 - Nadir Belhadj, Cezayirli futbolcu
1982 - Marco Borriello, İtalyan futbolcu
1985 - Matías Abelairas, Arjantinli futbolcu
1986 - Richard Gasquet, Fransız tenisçi
1986 - Richard Madden, İskoç oyuncu
1986 - Meaghan Rath, Kanadalı film ve televizyon dizisi oyuncusu
1987 - Omar Arellano, Meksikalı futbolcu
1987 - Ezgi Asaroğlu, Türk oyuncu
1988 - İslam Slimani, Cezayirli millî futbolcu
1989 - Pierre-Emerick Aubameyang, Fransa doğumlu Gabonlu millî futbolcu
1991 - Willa Holland, Amerikalı oyuncu ve model
1994
Shion Niwa, Japon futbolcu
Miran Kibe, Japon futbolcu
Takuya Iwanami, Japon futbolcu
Andrew Rowsey, Amerikalı basketbolcu
1997 - Amine Harit, Fransa doğumlu Faslı millî futbolcu
Ölümler
741 - III. Leon, Bizans İmparatoru (d. 685)
1164 - Schönau'lu Elisabet, Alman Benediktin rahibe ve vizyoner (d. 1129)
1234 - Chūkyō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 85. imparatoru (d. 1218)
1464 - Rogier van der Weyden, Flaman ressam (d. 1399)
1864 - Giovanni Battista Bugatti, Papalık Devletleri'nin infazcısı ve celladı (d. 1779)
1902 - Samuel Butler, İngiliz yazar (d. 1835)
1917 - Titu Maiorescu, Rumen akademisyen, avukat, edebiyat eleştirmeni, estetik akımcısı, felsefeci, çocuk eğitmeni, politikacı ve yazar (d. 1840)
1922 - Jacobus Kapteyn, Hollandalı astronom (d. 1851)
1928 - Roald Amundsen, Norveçli kâşif (d. 1872)
1936 - Maksim Gorki, Sovyet-Rus yazar (d. 1868)
1937 - Gaston Doumergue, Fransız devlet adamı (d. 1863)
1957 - Necip Akar, Türk eczacı ve sanayici (Gripin'in üreticisi) (d. 1904)
1959 - Ethel Barrymore, Amerikalı sinema, tiyatro oyuncusu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1879)
1959 - Nijat Sirel, Türk heykeltıraş (d. 1898)
1964 - Giorgio Morandi, İtalyan ressam (d. 1890)
1968 - Nikolaus von Falkenhorst, Nazi Almanyası döneminde Heer generali (d. 1885)
1971 - Paul Karrer, İsviçreli organik kimyacı (d. 1889)
1973 - Roger Delgado, İngiliz aktör (d. 1918)
1974 - Georgi Jukov, Sovyet mareşali (d. 1896)
1975 - Hugo Bergmann, İsrailli filozof (d. 1883)
1980 - Terence Fisher, İngiliz film yönetmeni (d. 1904)
1980 - Kazimierz Kuratowski, Polonyalı matematikçi ve mantıkçı (d. 1896)
1982 - Curd Jürgens, Alman aktör (d. 1915)
1982 - Djuna Barnes, Amerikalı modernist yazar (d. 1892)
1982 - John Cheever, Amerikalı yazar (d. 1912)
1983 - Muna Mahmudnizad, İran'da asılan İranlı Bahai (d. 1965)
1997 - Héctor Yazalde, Arjantinli eski millî futbolcu (d. 1946)
1999 - Ali Tantâvi, Suriyeli bilim insanı (d. 1909)
2005 - Nuri İyem, Türk ressam (d. 1915)
2006 - Vincent Sherman, Amerikalı film yönetmeni (d. 1906)
2007 - Vilma Espín, Kübalı devrimci, feminist ve kimya mühendisi (d. 1930)
2008 - Jean Delannoy, Fransız senarist ve film yapımcısı (d. 1908)
2010 - Michael Verdi, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1980)
2010 - José Saramago, Portekizli yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1922)
2010 - Okan Demiriş, Türk besteci ve orkestra şefi (d. 1942)
2010 - Mübariz İbrahimov, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin askeri, Azerbaycan ulusal kahramanı (d. 1988)
2011 - Clarence Clemons, Amerikalı müzisyen ve oyuncu (d. 1942)
2013 - Michael Hastings, Amerikalı gazeteci ve yazar (d. 1980)
2014 - Stephanie Kwolek, Amerikalı kimyager (d. 1923)
2016 - Paul Cox, Hollandalı-Avustralyalı senarist ve film yapımcısı (d. 1940)
2016 - Sverre Kjelsberg, Norveçli şarkıcı, guitarist, bassist, besteci ve söz yazarı (d. 1946)
2017 - Hans Breder, Alman-Amerikalı sanatçı (d. 1935)
2017 - Pierluigi Chicca, İtalyan eskrimci (d. 1937)
2018 - Walter Bahr, Amerikalı emekli futbolcudur (d. 1927)
2018 - Leon Allen White (bilinen adıyla: Big Van Vader) Amerikalı profesyonel güreşçi ve eski Amerikan Futbolu oyuncusu (d. 1955)
2018 - XXXTentacion, Jamaika kökenli Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1998)
2019 - Stephen Blaire, Roma Katolik Kilisesi'ne bağlı ABD'li piskopostur (d. 1941)
2020 - Tibor Benedek, Macar su topu oyuncusu (d. 1972)
2020 - Mihail İgnatyev, 2010-2020 yılları arasında Çuvaş Cumhuriyeti Başkanı olarak görev yapan Çuvaş siyasetçi (d. 1962)
2020 - Dame Vera Lynn, İngiliz kadın şarkıcı ve aktris (d. 1917)
2021 - Lamia Abbas Amara, Iraklı şair ve eğitimci (d. 1929)
2021 - Giampiero Boniperti, eski İtalyan futbolcudur (d. 1928)
2021 - Emma Roca Rodríguez, Katalan kökenli İspanyol kayakçı ve uzun mesafe koşucusu (d. 1973)
2021 - Milkha Singh, Hint kısa mesafe ve engelli koşucusu (d. 1929)
2022 - Constantin Eftimescu, Rumen futbolcudur (d. 1952)
2022 - Uffe Ellemann-Jensen, Danimarkalı liberal siyasetçi (d. 1941)
2022 - Mark Shields, Amerikalı siyasi yorumcu, gazeteci ve köşe yazarı (d. 1937)
2022 - Ilka Soares, Brezilyalı akris ve model (d. 1932)
Tatiller ve özel günler
Kraliçe Annenin Doğum Günü (Kamboçya)
0618
18
|
2056
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/19%20Haziran
|
19 Haziran
|
Olaylar
325 - İznik Konsili toplantısı sona erdi.
1097 - Haçlı Seferlerinin ilki sırasında İznik, Selçuklu Türkleri tarafından alındı.
1157 - Tapınak Şövalyeleri bozguna uğradı; Büyük Üstadları Bertrand de Blanchefort, Komutanları Nureddin Mahmud Zengi olan Müslümanlarca esir alındı.
1269 - Fransa Kralı IX. Louis, halka açık yerlerde kimliklerini belli eden sarı işaretler takmayan Yahudilerin yakalandıkları takdirde para cezasına çarptırılmalarını emretti.
1862 - ABD’de kölelik resmi olarak kalktı.
1868 - Mithat Paşa, Memleket Sandıkları'nı kurdu.
1870 - Amerikan İç Savaşı'ndan sonra bütün Güney Eyaletleri'nin ABD'ye tekrar kabulünden sonra Amerika Konfedere Devletleri'nin varlığı resmen sona erdirildi.
1885 - Özgürlük Heykeli, Fransa'dan New York'a getirildi.
1910 - Dünya Babalar Günü, ilk kez ABD'de kutlandı.
1910 - Almanya'da "Deutschland" adlı ilk Zeplin balonu, ilk havalanışını başarıyla gerçekleştirdi.
1911 - Molde FK kuruldu.
1926 - Mustafa Kemal, İzmir gezisini izleyen Anadolu Ajansı'na ünlü sözlerinin yer aldığı demecini verdi: Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.
1934 - İran Şahı Rıza Pehlevi ve Atatürk, ilk Türk operası Özsoy'''u Ankara Halkevi’nde izlediler.
1944 - II. Dünya Savaşı: Filipin Deniz Savaşı'nın ilk günü.
1952 - Kömür madenlerinde çalışan işçilerin askerlikten muaf tutulmalarına ilişkin yasa kabul edildi.
1953 - Sovyetler Birliği adına casusluk yapmaktan suçlu bulunan Amerikan vatandaşları Ethel ve Julius Rosenberg, New York'taki "Sing Sing" hapishanesinde idam edildiler.
1961 - Kuveyt, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1961 - Türkiye Almanya'ya işgücü ihracına başladı.
1965 - Eskişehirspor kuruldu.
1966 - Türkiye Güreş Millî Takımı, Kanada'daki Dünya Güreş Şampiyonası'nda birinci oldu.
1968 - İstanbul'da 40 bin çocuğun, çocuk felci mikrobu taşıdığı açıklandı.
1972 - 65 ülkenin pilotları uçak kaçırma olaylarını protesto için boykota başladı. Boykota, Türk pilotlar da uydu ve uçak seferleri 24 saat durdu.
1973 - 50. Yıl Marşı Güfte Yarışması'nı Bekir Sıtkı Erdoğan kazandı. Marşı, Necil Kazım Akses besteleyecek.
1973 - Dünya Sevgi Birliği Madalyası, "Sev Kardeşim" ve "Hayat Bayram Olsa" şarkıları nedeniyle Şenay'a verildi.
1978 - Garfield karikatürleri yayımlanmaya başladı.
1979 - Yaşanan petrol sıkıntısının ardından, İstanbul’da ‘karneyle benzin’ dağıtımına başlandı.
1981 - Eski Gümrük ve Tekel bakanlarından Tuncay Mataracı ile aynı davadan yargılanan 13 sanık, Yüce Divan tarafından tutuklandı.
1981 - Türkiye'nin Sesi Radyosu; Arnavutça, Macarca, Sırpça, Çince ve Rusça yayınlara başladı.
1981 - TRT Kütüphanesi ve Radyo Müzesi açıldı.
1982 - Çin'de Halkın Silahlı Polisi teşkilatı kuruldu.
1990 - Trabzon'nun Ortahisar, Maçka, Vakfıkebir, Tonya ve Akçaabat ilçelerinde sel oldu, 21 kişi öldü.
1991 - Sovyetler Birliği'nin Macaristan'ı işgali sona erdi.
1992 - 12 Eylül Askeri Yönetimi'nin kapattığı partilerin açılması yasalaştı.
1992 - İstanbul Park Otel inşaatının durdurulması ve 7 katının yıkılması kararı onaylandı.
2005 - Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde 3 günde 8 bebek öldü. Ölümlere "Serratia Marcescens" adlı bakterinin yol açtığı açıklandı.
2012 - İsveç’e iadesi istenen Wikileaks kurucularından Julian Assange, Londra’daki Ekvador Büyükelçiliği’ne sığınarak mültecilik başvurusunda bulundu.
Doğumlar
1301 - Prens Morikuni, Kamakura şogunluğunun dokuzuncu ve son şogunudur (ö. 1333)
1566 - I. James, İskoçya, İngiltere ve İrlanda kralı (ö. 1625)
1623 - Blaise Pascal, Fransız matematikçi (ö. 1662)
1731 - Joaquim Machado de Castro, Portekizli heykeltıraş (ö. 1822)
1764 - José Gervasio Artigas, Uruguaylı komutan ve siyasetçi (ö. 1850)
1782 - Robert de Lamennais, Fransız Katolik rahip, felsefeci ve politik düşünür (ö. 1854)
1783 - Friedrich Sertürner, Alman eczacı (ö. 1841)
1846 - Antonio Abetti, İtalyan gök bilimci (ö. 1928)
1854 - Alfredo Catalani, İtalyan besteci (ö. 1893)
1861 - Douglas Haig, Britanyalı mareşal (ö. 1928)
1861 - José Rizal, Filipinli gazeteci, yazar ve şair (ö. 1896)
1865 - Alfred Hugenberg, Alman iş insanı ve siyasetçi (ö. 1951)
1871 - Alajos Szokolyi, Macar atlet ve hekim (ö. 1932)
1877 - Charles Coburn, Amerikalı oyuncu (ö. 1961)
1896 - Wallis Simpson, VIII. Edward'ın eşi (ö. 1986)
1896 - Erich Koch, Alman siyasetçi (ö. 1986)
1897 - Cyril Hinshelwood, İngiliz kimyager ve 1956 Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1967)
1898 - Benno von Arent, Alman mimar ve Schutzstaffel üyesi (ö. 1956)
1903 - Lou Gehrig, Amerikalı beyzbol oyuncusu (ö. 1941)
1906 - Ernst Boris Chain, Britanyalı biyokimyacı ve 1945 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1979)
1906 - Walter Rauff, Alman Schutzstaffel'' albayı (ö. 1984)
1907 - George de Mestral, İsviçreli mühendis (ö. 1990)
1909 - Osamu Dazai, Japon yazar (ö. 1948)
1910 - Paul Flory, Amerikalı kimyager ve 1974 Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1985)
1921 - Louis Jourdan, Fransız oyuncu (ö. 2015)
1922 - Aage Niels Bohr, Danimarkalı fizikçi (ö. 2009)
1924 - Vasil Bikov, Beyaz Rus yazar (ö. 2003)
1927 - Luciano Benjamín Menéndez, Arjantinli general ve insan hakları ihlalcisi (ö. 2018)
1928 - Tommy DeVito, Amerikalı müzisyen ve şarkıcı (ö. 2020)
1928 - Bahaeddin Özkişi, Türk yazar (ö. 1975)
1930 - Gena Rowlands, Amerikalı oyuncu
1933 - Viktor Patsayev, Rus kozmonot (ö. 1971)
1936 - José Antolín Toledano, İspanyol sanayici ve iş insanı (ö. 2022)
1939 - Ferdi Merter, Türk tiyatro, sinema oyuncusu, yazar ve yönetmen (ö. 2018)
1939 - John F. MacArthur, Amerikalı teolog ve bakan
1941 - Václav Klaus, Çek ekonomist ve siyasetçi
1941 - Gilberto Bennetton, İtalyan girişimci ve iş insanı (ö.2018)
1944 - Peter Bardens, İngiliz müzisyen (ö. 2002)
1945 - Aung San Suu Kyi, Myanmarlı siyasetçi ve 1991 Nobel Barış Ödülü sahibi
1945 - Radovan Karadžić, Sırp siyasetçi ve savaş suçlusu
1945 - Tobias Wolff, Amerikalı yazar
1947 - Salman Rüşdi, Hint asıllı İngiliz yazar
1947 - Hasan Şehata, Mısırlı futbolcu ve teknik direktör
1948 - Nick Drake, Britanyalı şarkıcı, söz yazarı ve besteci (ö. 1974)
1951 - Eymen ez-Zevahiri, Mısırlı ilahiyatçı ve tıp doktoru
1951 - Monika Baumgartner, Alman oyuncu ve yönetmen
1954 - Lou Pearlman, Amerikalı prodüktör (ö. 2016)
1954 - Kathleen Turner, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1957 - Anna Lindh, İsveç Dışişleri Bakanı (ö. 2003)
1959 - Anne Hidalgo, Fransız siyasetçi
1959 - Christian Wulff, Alman siyasetçi ve eski cumhurbaşkanı
1960 - Raúl Vicente Amarilla, Paraguaylı futbolcu
1962 - Paula Abdul, Amerikalı koreograf ve şarkıcı
1962 - Fiona Gillies, İngiliz oyuncu
1964 - Boris Johnson, Britanyalı gazeteci ve politikacı
1967 - Bjørn Dæhlie, Norveçli kayaklı koşu sporcusu
1967 - Mia Sara, Amerikalı oyuncu
1967 - Ziya Kürküt, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, seslendirme sanatçısı ve sunucu
1970 - Antonis Remos, Yunan şarkıcı
1970 - Ahmet Büke, Türk yazar ve iktisatçı
1970 - Brian Welch, Amerikalı müzisyen
1970 - Rahul Gandhi, Hint siyasetçi
1971 - Ali Ercoşkun, Türk siyasetçi
1971 - José Emilio Amavisca, İspanyol futbolcu
1972 - Jean Dujardin, Fransız oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1972 - Brian McBride, Amerikalı futbolcu
1972 - Poppy Montgomery, Avustralyalı oyuncu
1972 - Robin Tunney, Amerikalı oyuncu
1974 - Bülent Ataman, Türk futbolcu
1975 - Hugh Dancy, İngiliz oyuncu ve manken
1975 - Anthony Parker, Amerikalı basketbolcu
1975 - Dennis Crowley, Amerikalı iş insanı ve Foursquare kurucu ortağı
1976 - Alişan, Türk şarkıcı, oyuncu ve sunucu
1978 - Dirk Nowitzki, Alman millî basketbolcu ve NBA oyuncusu
1978 - Zoe Saldana, Amerikalı oyuncu
1979 - Clara G, Rumen porno yıldızı ve yönetmen
1979 - Daniele Sottile, İtalyan voleybolcu
1979 - José Kléberson, Brezilyalı futbolcu
1980 - Lauren Lee Smith, Kanadalı oyuncu
1981 - Nadia Centoni, İtalyan voleybolcu
1981 - Clementine Poidatz, Fransız oyuncu
1983 - Macklemore, Amerikalı rapçi
1983 - Aidan Turner, İrlandalı oyuncu
1983 - Mark Selby, İngiliz snooker ve pool oyuncusu
1983 - Milan Petržela, Çek futbolcu
1984 - Katarina Kat, Kazak asıllı Amerikalı-Rus pornografik film oyuncusu
1984 - Birce Akalay, Türk oyuncu
1984 - Paul Dano, Amerikalı oyuncu
1984 - Mateus Galiano da Costa, Angolalı futbolcu
1985 - José Sosa, Arjantinli futbolcu
1986 - Ragnar Sigurðsson, İzlandalı futbolcu
1988 - Şafak Pekdemir, Türk oyuncu
1989 - Abdelaziz Barrada, Faslı futbolcu
1992 - Carlos Ascues, Perulu futbolcu
1993 - Olajide William Olatunji, İngiliz YouTuber
1994 - Miguel Cardoso, Portekizli futbolcu
1995 - Deniz Aygül, Türk basketbolcu
1996 - Lorenzo Pellegrini, İtalyan futbolcu
1998 - José Luis Rodríguez, Panamalı futbolcu
1998 - Viktoriya Zeynep Güneş, Türk yüzücü
Ölümler
626 - Soga no Umako, Japonya'da Asuka döneminde yaşamış Soga boyu üyesi bir devlet adamı (d. 551)
1650 - Matthäus Merian, İsviçreli yayıncı (d. 1593)
1716 - Tokugawa Ietsugu, 7. Tokugawa şogunu (d. 1709)
1747 - Nadir Şah, İran Şahı (d. 1688)
1820 - Joseph Banks, İngiliz doğa bilimci ve botanikçi (d. 1743)
1844 - Étienne Geoffroy Saint-Hilaire, Fransız doğa bilimci (d. 1772)
1865 - Evangelis Zappas, Yunan iş insanı (d. 1860)
1867 - I. Maximilian, Meksika İmparatoru (d. 1832)
1884 - Juan Bautista Alberdi, Arjantinli siyaset kuramcısı ve diplomattı (d. 1810)
1886 - Hobart Paşa, İngiliz asıllı deniz subayı (d. 1822)
1932 - Fazlı Necip, Türk yazar (d. 1863)
1937 - James Matthew Barrie, İskoç yazar (d. 1860)
1951 - Angelos Sikelianos, Yunan lirik şair ve oyun yazarıdır (d. 1884)
1953 - Ethel Rosenberg, Amerikalı casus (d. 1915)
1953 - Julius Rosenberg, Amerikalı casus (d. 1918)
1956 - Thomas J. Watson, Amerikalı iş insanı (d. 1874)
1956 - Vladimir Obruçev, Rus jeolog (d. 1863)
1962 - Frank Borzage, Amerikalı yönetmen (d. 1894)
1973 - Tahir Alangu, Türk edebiyat tarihçisi ve halk bilimi araştırmacısı (d. 1915)
1977 - Ali Şeriati, İranlı sosyolog (d. 1933)
1992 - Kathleen McKane Godfree, İngiliz badmintoncu ve tenisçi (d. 1986)
1993 - William Golding, İngiliz yazar (d. 1911)
2010 - Mübariz İbrahimov, Azeri asker (d. 1988)
2010 - Manute Bol, Sudanlı basketbolcu (d. 1962)
2012 - Richard Lynch, Amerikalı oyuncu (d. 1936)
2013 - Gyula Horn, Macar sosyalist politikacı ve eski Başbakan (d. 1932)
2013 - James Gandolfini, Amerikalı oyuncu (d. 1961)
2013 - Sait Maden, Türk şair, çevirmen, ressam, fotoğrafçı ve grafik tasarımcısı (d. 1931)
2014 - Ibrahim Touré, Fildişi Sahilli futbolcu (d. 1985)
2015 - Jack Aeby, Amerikalı fizikçi ve fotoğrafçı (d. 1923)
2016 - Götz George, Alman oyuncu (d. 1938)
2016 - Anton Yelchin, Rus asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1989)
2017 - Ivan Dias, Hint kardinal (d. 1936)
2017 - Tony DiCicco, Eski Amerikan futbolcusu, antrenör ve TV yorumcusu (d. 1948)
2017 - Otto Warmbier, Amerikalı üniversite öğrencisi (d. 1994)
2018 - Katriina Elovirta, Fin futbolcu ve hakemdi (d. 1961)
2018 - Sergio Gonella, İtalyan futbol hakemi (d. 1933)
2018 - Hubert Green, Amerikalı golfçü (d. 1946)
2018 - Koko, Batı ova gorili (d. 1971)
2019 - Norman Stone, İskoç tarihçi (d. 1941)
2019 - Dmitro Timçuk, Ukraynalı siyasetçi, askeri uzman, gazeteci ve blog yazarı (d. 1972)
2019 - Peng Xiaolian, Çinli film yönetmeni, senarist ve yazardır (d. 1953)
2020 - Ian Holm, İngiliz oyuncu (d. 1931)
2020 - Carlos Ruiz Zafón, İspanyol yazar (d. 1964)
2022 - Yonca Türkman, Türk tiyatrocu ve dizi oyuncusu (d. 1977)
2022 - Tim White, Amerikan profesyonel güreş hakemi (d. 1954)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
0619
19
|
2057
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/20%20Haziran
|
20 Haziran
|
Olaylar
404 - Ayasofya, çıkan isyanlar sırasında yakıldı.
1481 - II. Bayezid ile Cem Sultan arasında Yenişehir Ovası'nda yapılan taht savaşını, Cem Sultan kaybetti.
1837 - Kraliçe Victoria, 18 yaşında Birleşik Krallık tahtına çıktı. 63 yıldan fazla tahtta kalarak en uzun süre saltanat süren Birleşik Krallık Hükümdarı olacaktır.
1877 - Alexander Graham Bell, dünyanın ilk ticari telefon hizmetini Kanada'nın Ontario Eyaleti'ndeki Hamilton şehrinde başlattı.
1840 - Samuel Morse, telgrafın patentini aldı.
1884 - Mülkiye Mühendis Mektebi kuruldu.
1920 - Çerkez Ethem kuvvetleri, Yozgat Ayaklanması'nı bastırmak üzere Ankara'dan yola çıktı.
1926 - Kemal Atatürk'e İzmir'de suikast girişimiyle ilgili tutuklamalar devam ediyor; eski Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası lider kadrosundan Ali Fuat Cebesoy tutuklandı, Kâzım Karabekir ise, 22 Haziran günü tutuklandı.
1938 - 19 Mayıs, 3466 sayılı kanunla Millî Bayram olarak kabul edildi. Gençlik Marşı, Gençlik ve Spor Bayramı Marşı olarak kabul edildi.
1943 - Adapazarı'nda meydana gelen 5,6 şiddetindeki depremde 346 kişi öldü.
1946 - Türkiye Sosyalist Emekçi Köylü Partisi, Şefik Hüsnü liderliğinde kuruldu.
1960 - Mali ve Senegal bağımsızlığını ilan etti.
1961 - Türkiye, iş gücü ihracına başladı. Almanya'ya gitmek isteyenler, Türkiye İş Kurumu'nun önünde toplandı.
1961 - Türkiye'nin ilk naneli (mentollü) sigarası Çamlıca piyasaya çıkarıldı.
1965 - Cezayirli lider Ahmed Ben Bella, askerî darbeyle iktidardan uzaklaştırıldı. Askerî darbeyi, Albay Huari Bumedyen yönetiyordu.
1976 - Tokat'ta Ednan Kavaklı adlı bir kişi, 16 yaşındaki çocuk Tuncay Abbas'ı tecavüz edip öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.
1987 - Pınarcık katliamı: PKK militanları, Mardin'in Ömerli ilçesindeki Pınarcık köyünde 16'sı çocuk 30 kişiyi öldürdü.
1990 - Akçaabat'ta büyük bir sel felaketi meydana geldi. 39 kişi öldü, 4 kişi kayboldu.
1990 - 5261 Eureka adı verilen ilk Mars truvalı asteroit keşfedildi.
1991 - Alman Parlamentosu, ülkenin başkentini Bonn'dan tekrar Berlin'e taşıma kararı aldı.
2001 - Pervez Müşerref, Pakistan Cumhurbaşkanı oldu.
Doğumlar
1005 - Zahir, 1021-1036 döneminde Fatimiler Halifeliği yedinci halifesi (ö. 1036)
1566 - III. Zygmunt Waza, 1587'den 1632'ye kadar Polonya-Litvanya Birliği ve Litvanya Büyük Dükalığı hükümdarı, 1592'den 1599'da kadar İsveç kralı ve Finlandiya Büyük Dükü (ö. 1632)
1583 - Jacob De la Gardie, İsveç İmparatorluğu'nun devlet adamı ve bir komutanı (ö. 1652)
1723 - Adam Ferguson, İskoç Aydınlanmasının filozofu ve tarihçi (ö. 1816)
1737 - Tokugawa Ieharu, Tokugawa Şogunluğu'nun 10. şogunu ve Tokugawa Ieshige'nin en büyük oğlu (ö. 1786)
1743 - Anna Laetitia Barbauld, İngiliz yazar (ö. 1825)
1756 - Joseph Martin Kraus, Alman-İsveçli besteci (ö. 1792)
1819 - Jacques Offenbach, Alman asıllı Fransız müzisyen ve besteci (ö. 1880)
1860 - Alexander Winton, İskoç asıllı Amerikalı, bisiklet, otomobil ve dizel motor tasarımcısı ve mucitdir (ö. 1932)
1861 - Frederick Gowland Hopkins, İngiliz biyokimyacı (ö. 1947)
1887 - Kurt Schwitters, Alman resim ve heykel sanatçısı (ö. 1948)
1888 - Krikor Amiryan, Ermeni asıllı Osmanlı askeri, siyasetçi, iş insanı ve devrimci (ö. 1964)
1891 - Giannina Arangi-Lombardi, İtalyan soprano opera sanatçısı (ö. 1951)
1899 - Jean Moulin, Fransız devlet adamı ve Fransız Direnişi'nin lideri (ö. 1943)
1905 - Lillian Hellman, Amerikalı yazar (ö. 1984)
1909 - Errol Flynn, Avustralya asıllı Amerikalı oyuncu (ö. 1959)
1914 - Muazzez İlmiye Çığ, Türk sümerolog
1915 - Terence Young, İngiliz sinema yönetmeni (ö. 1994)
1916 - Hamiyet Yüceses, Türk ses sanatçısı (ö. 1996)
1922 - Cevat Kurtuluş, Türk sinema oyuncusu (ö. 1992)
1924 - Audie Murphy, Amerikalı aktör (ö. 1971)
1928 - Martin Landau, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2017)
1928 - William Berger, Avusturyalı sinema oyuncusu (ö. 1993)
1928 - Jean-Marie Le Pen, Fransız aşırı sağ siyasetçi
1931 - Olympia Dukakis, Yunan asıllı Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2021)
1932 - Altan Öymen, Türk gazeteci, siyasetçi ve eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı
1934 - Anne Sylvestre, Fransız şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2020)
1940 - Eugen Drewermann, Alman dinbilimci, kilise eleştirmeni, barış aktivisti ve eski katolik rahip
1940 - John Mahoney, İngiltere doğumlu Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
1940 - Vladimir Korenev, Sovyet-Rus aktör ve eğitimci (ö. 2021)
1941 - Stephen Frears, İngiliz film yönetmeni
1942 - Hümayun Behzadi, İranlı futbolcu (ö. 2016)
1942 - Mustafa Yücel Özbilgin, Türk hukukçu (ö. 2006)
1942 - Brian Wilson, Amerikalı şarkı sözü yazarı, müzisyen, vokalist, prodüktör, besteci ve aranjör
1946 - Xanana Gusmão, Doğu Timorlu politikacı
1949 - Lionel Richie, Amerikalı soul ve R&B şarkıcısı
1950 - Gudrun Landgrebe, Alman oyuncu
1950 - Hüsamettin Özkan, Türk siyasetçi
1950 - Nuri Gökaşan, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1951 - Tress MacNeille, Amerikalı aktris ve seslendirme sanatçısı
1951 - João Semedo, Portekizli siyasetçi ve fizikçi (ö. 2018)
1952 - John Goodman, Amerikalı oyuncu ve Emmy Ödülü sahibi
1953 - Ulrich Mühe, Alman oyuncu (ö. 2007)
1954 - İlan Ramon, İsrail Devleti'nin uzaya gönderdiği ilk astronot olan İsrail Hava Kuvvetleri'nin savaş pilotu (ö. 2003)
1961 - Erdal Keser, Türk futbolcu
1961 - Yalçın Çakır, Türk gazeteci, yazar ve fotoğrafçı
1966 - Fatma Şahin, Türk siyasetçi
1967 - Nicole Kidman, Amerikalı oyuncu
1967 - Angela Melillo - İtalyan manken, oyuncu ve şarkıcı
1968 - Tonya Kinzinger, Amerikalı oyuncu ve model
1968 - Robert Rodriguez, Amerikalı yazar, yapımcı, müzisyen ve film yönetmeni
1969 - Paulo Bento, Portekizli futbolcu ve teknik direktör
1970 - Andrea Nahles, Alman siyasetçi
1971 - Jeordie White, Amerikalı bas gitarist
1975 - Uğur Taner, Türk yüzücü
1976 - Juliano Belletti, Brezilyalı eski millî futbolcu
1978 - Quinton Jackson, Amerikalı profesyonel güreşçi
1978 - Frank Lampard, İngiliz futbolcu
1981 - Angerfist, Hollandalı DJ
1981 - Brede Hangeland, ABD asıllı Norveçli millî futbolcu
1982 - Aleksey Berezutskiy, Rus eski futbolcu
1982 - Vasiliy Berezutskiy, Rus eski millî futbolcu
1982 - Example, İngiliz rapçi ve söz yazarı
1985 - Darko Miličić, Sırp basketbolcu
1986 - Luca Cigarini, İtalyan futbolcu
1987 - Asmir Begović, Bosnalı millî futbolcu
1987 - Itumeleng Isaac Khune, Güney Afrikalı millî futbolcu
1989 - Javier Pastore, Arjantinli millî futbolcu
1990
Eda Ece, Türk oyuncu
Selin Sezgin, Türk oyuncu
Melis Gözen, Türk oyuncu
Deniz Gözen, Türk oyuncu
Fab Melo, Brezilyalı eski basketbolcu (ö. 2017)
1991 -
Kalidou Koulibaly, Senegallı futbolcudur
Rasmus Lauge Schmidt, Danimarkalı hentbolcu
1992 - Nurceren Akgün, Türk hentbolcu
1993 - İrem Karamete, Türk eskrimci
1993 - Sead Kolašinac, Bosna-Hersek asıllı Alman futbolcu
Ölümler
840 - I. Ludwig, 813 yılından beri babası Şarlman ile Frank kralı (d. 778)
981 - Adalbert von Magdeburg, Benedikten keşiş, başpiskoposu, misyoner ve tarihçi (d. 910)
1277 - Karamanoğlu Mehmed Bey, Karamanoğulları Beyliği’nin kurucusu ve ilk Hükümdarı (d. ?)
1597 - Willem Barentsz, Hollandalı denizci ve kaşif (d. 1550)
1605 - II. Fyodor, Rusya Çarı (d. 1589)
1668 - Heinrich Roth, Alman misyoner ve bilim insanı (d. 1620)
1776 - Benjamin Huntsman, İngiliz iş insanı (d. 1704)
1787 - Carl Friedrich Abel, Alman viola da gambacı ve besteci (d. 1723)
1800 - Abraham Gotthelf Kästner, Alman matematikçi ve akademisyen (d. 1719)
1810 - Axel von Fersen the Younger, İsveçli general ve politikacı (d. 1755)
1813 - Joseph Chinard, Fransız heykeltıraş (d. 1756)
1815 - Guillaume Philibert Duhesme, Fransız general (d. 1766)
1820 - Manuel Belgrano, Arjantinli ekonomist, avukat, politikacı, gazeteci ve askeri lider (d. 1770)
1836 - Emmanuel-Joseph Sieyès, Fransız Katolik din adamı, siyasi deneme yazarı ve diplomat (d. 1748)
1837 - IV. William, 1830-1837 arası Birleşik Krallık ve Hannover kralı ve Kraliçe Victoria'nın amcası (d. 1765)
1840 - Pierre Claude François Daunou, Fransız tarihçi ve politikacı (d. 1761)
1847 - Juan Larrea, Arjantinli kaptan ve politikacı (d. 1782)
1856 - I. Florestan, 27. Monako prensi ve Valentinois dükü (d. 1785)
1869 - Hijikata Toshizo, Japon komutan (d. 1835)
1870 - Jules de Goncourt, Fransız tarihçi ve yazar (d. 1830)
1872 - Élie Frédéric Forey, Fransız general (d. 1804)
1875 - Joseph Meek, Amerikalı polis memuru ve politikacı (d. 1810)
1876 - John Neal, Amerikalı yazar, eleştirmen, editör, öğretim görevlisi ve aktivist (d. 1793)
1875 - Peter von Uslar, Rus general, mühendis ve dilbilimci (d. 1816)
1883 - Gustave Aimard, Fransız yazar (d. 1818)
1888 - Johannes Zukertort, Leh-Alman-İngiliz satranç oyuncusu (d. 1842)
1897 - Japetus Steenstrup, Danimarkalı bilim insanı ve zoolog (d. 1813)
1898 - Manuel Tamayo y Baus, İspanyol oyun yazarı (d. 1829)
1912 - Voltairine de Cleyre, Amerikalı anarşist (d. 1866)
1933 - Clara Zetkin, Alman devrimci sosyalist politikacı ve kadın hakları savunucusu (d. 1857)
1938 - Amelia Earhart, Amerikalı havacı ve yazar (2 Temmuz 1937'de kayboldu, 20 Haziran 1938'de öldüğü ilân edildi) (d. 1897)
1940 - Jehan Alain, Fransız bestecisi ve orgcusu (d. 1911)
1944 - Süleyman Necati Güneri, Türk gazeteci ve siyasetçi (d. 1889)
1947 - Bugsy Siegel, Amerikalı mafya lideri (d. 1906)
1958 - Kurt Alder, Alman kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1902)
1959 - Hitoshi Ashida, 1948 yılında Japonya'nın 47. başbakanı olarak görev yapmış Japon siyasetçi (d. 1887)
1963 - Hans Rehberg, Amerikalı milyarder iş insanı, yatırımcı, sivil lider ve hayırsever (d. 1901)
1966 - George Lemaitre, Belçikalı bilim insanı ve rahip (d. 1894)
1972 - Şeref Akdik, Türk ressam ve hattat (d. 1899)
1978 - Mark Robson, Kanadalı film yönetmeni ve yapımcı (d. 1913)
1984 - Erdoğan Özen, Türk diplomat ve Türkiye'nin Viyana Büyükelçiliği Çalışma Ateşesi ("Ermeni Devrimci Ordusu" adlı örgütün düzenlediği suikast sonucu) (d. 1934)
1987 - Niyazi Ağırnaslı, Türk siyasetçi ve Türkiye İşçi Partisi eski Senatörlerinden (d. 1911)
1989 - Hasan İzzettin Dinamo, Türk şair ve yazar (d. 1909)
1993 - György Sárosi, Eski Macar millî futbolcu (d. 1912)
1995 - Emil Cioran, Rumen filozof ve deneme yazarı (d. 1911)
1997 - John Akii-Bua, Ugandalı engelli yarış koşucusu (d. 1949)
1997 - Cahit Külebi, Türk şair (d. 1917)
2002 - Erwin Chargaff, Alman biyokimyacı (d. 1905)
2002 - Behlül Dal, Türk yönetmen ve Altın Portakal Film Festivali’nin fikir babası (d. 1922)
2004 - Engin İnal, Türk tiyatro, sinema, dizi sanatçısı, çevirmen ve yazar (d. 1942)
2005 - Jack Kilby, Amerikalı mühendis ve mucit (d. 1923)
2010 - Abdülmelik Rigi, Sünni İslamcı Cundullah örgütünün eski lideri olan Beluç militan (d. 1983)
2010 - Roberto Rosato, İtalyan futbolcu (d. 1943)
2011 - Ryan Dunn, Amerikalı dublör sanatçısı, aktör ve komedyen (d. 1977)
2011 - Safa Giray, Giray Hanedanı soyundan gelen Türk siyasetçi (d. 1931)
2014 - Murat Sökmenoğlu, Türk siyasetçi (d. 1945)
2015 - Miriam Schapiro, Kanada doğumlu sanatçı (d. 1923)
2016 - Edgard Pisani, Fransız siyasetçi (d. 1918)
2017 - Ayşe Aral, Türk gazeteci, köşe yazarı ve TV sunucusu (d. 1971)
2017 - Sergey Mılnikov, Sovyet-Rus buz hokeyi oyuncusu (d. 1958)
2017 - Prodigy, Amerikalı rapçi (d. 1974)
2017 - Fredrik Skagen, Norveçli yazar (d. 1936)
2018 - Ken Albiston, Avustralyalı futbol oyuncusu (d. 1926)
2019 - Wibke Bruhns, Alman gazeteci, televizyon sunucusu ve yazar (d. 1938)
2020 - Pedro Lima, Angolalı-Potekizli televizyon sunucusu, yüzücü ve aktör (d. 1971)
2020 - Kamal Lohani, Bangladeşli gazeteci (d. 1934)
2020 - Mufti Muhammad Naeem, Pakistanlı din adamı (d. 1958)
2021 - Joanne Linville, Amerikan aktris (d. 1928)
2021 - Waldir Lucas Pereira, Brezilyalı profesyonel futbolcu (d. 1928)
2021 - Luis del Sol, İspanyol futbolcudur (d. 1935)
2022 - Sture Allén, İsveçli dilbilimci ve akademisyen (d. 1928)
2022 - Mauricio Quiroga, Arjantinli bisiklet yarışçısı (d. 1992)
2022 - Eldar Salayev, Azeri fizikçi (d. 1933)
Tatiller ve özel günler
Dış bağlantılar
Kaynakça
0620
20
|
2062
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0svi%C3%A7re%20Ulusal%20Mar%C5%9F%C4%B1
|
İsviçre Ulusal Marşı
|
İsviçre Ulusal Marşı İsviçre'nin ulusal marşıdır. Orijinali Almanca olan marş, sonradan İsviçre'nin öteki resmî dillerine de çevrilmiştir ve 1 Nisan 1981'de resmî olarak ülkenin ulusal marşı ilan edilmiştir.
Ulusal marşlar
Ulusal Marşı
|
2069
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/N%C3%BCfusa%20g%C3%B6re%20%C3%BClkeler%20ve%20ba%C4%9F%C4%B1ml%C4%B1%20topraklar%20listesi
|
Nüfusa göre ülkeler ve bağımlı topraklar listesi
|
Bu sayfa, nüfusa göre ülkeler ve bağımlı toprakların bir listesidir. Egemen devletleri, yerleşik bağımlı bölgeleri ve bazı durumlarda egemen devletlerin kurucu ülkelerini içerir ve listeye dahil edilme esas olarak ISO standardı ISO 3166-1'e dayanır. Örneğin, Birleşik Krallık tek bir varlık olarak kabul edilirken, Hollanda Krallığı'nı oluşturan ülkeler ayrı ayrı değerlendirilir. Buna ek olarak, bu liste ISO 3166-1'de bulunmayan sınırlı tanınırlığa sahip bazı devletleri de içermektedir. Ayrıca, Birleşmiş Milletlerin 2023 itibariyle 8,045 milyar olarak tahmin ettiği dünya nüfusuna kıyasla her ülkenin nüfusu yüzde olarak verilmiştir.
Yöntem
Bu tabloda kullanılan rakamlar, ulusal nüfus sayımı otoritesi tarafından yapılan en güncel tahminlere veya projeksiyonlara dayanmaktadır ve genellikle yuvarlanmıştır.
Güncellenmiş ulusal verilerin mevcut olmadığı durumlarda, rakamlar Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Departmanı Nüfus Bölümü tarafından 2022 yılı için yapılan tahminlere veya projeksiyonlara dayanmaktadır.
Derlenen rakamlar her ülkede aynı zamanda veya aynı doğruluk düzeyinde toplanmadığından, sonuçta ortaya çıkan sayısal karşılaştırmalar yanıltıcı sonuçlar doğurabilir. Ayrıca, tüm ülkelerden gelen rakamların toplanması dünya toplamına eşit olmayabilir.
Birleşik Krallık ülkeleri gibi egemen devletlerin ayrılmaz parçalarını oluşturan alanlar, ilgili egemen devletlerin bir parçası olarak sayılır. Avrupa Birliği gibi egemen devlet olmayan diğer oluşumlar ve çeşitli ülkelerin Antarktika üzerindeki hak iddiaları gibi kalıcı nüfusa sahip olmayan bağımsız bölgeler dahil değildir.
Nüfusa göre egemen devletler ve bağımlı topraklar
Not: Birleşmiş Milletlerin 193 üye devletine ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulundaki iki gözlemci devlete numaralandırılmış bir sıra atanmıştır. Bağımlı bölgelere ve egemen devletlerin parçası olan kurucu ülkelere numaralı bir sıra tahsis edilmemiştir. Buna ek olarak, sınırlı tanınırlığa sahip egemen devletler de dahil edilmiş, ancak bir numara sıralaması verilmemiştir.
Ayrıca bakınız
Nüfus yoğunluklarına göre ülkeler listesi
Notlar
Kaynakça
Nüfusla ilgili konulara göre ülke listeleri
|
2071
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/21%20Haziran
|
21 Haziran
|
Olaylar
1788 - New Hampshire, ABD Anayasasını onaylayarak 9. Eyalet olarak birliğe katıldı.
1908 - Londra'da 200 bin kadın, seçme ve seçilme hakkı için yürüdü.
1920 - Zonguldak havzasında 1848'de açılan kömür ocaklarını Belçikalı ve Fransız şirketler işletmekteydi. I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1919 yılında Fransız askerleri, şirketlerinin haklarını korumak bahanesiyle önce Zonguldak’ı, ardından da Karadeniz Ereğli’yi işgal etti. Ancak Zonguldak ve çevresindeki Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri'ne bağlı güçlerin karşı koymasıyla tehlikeye düşmüşler ve 21 Haziran 1920'de de bölgeyi terk etmişlerdir.
1921 - Sakarya'nın düşman işgalinden kurtuluşu.
1921 - Zonguldak'ın düşman işgalinden kurtuluşu.
1927 - Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildi.
1934 - Soyadı Kanunu kabul edildi.
1934 - Türkiye'de Yahudilere karşı gerçekleştirilen Trakya Olayları başladı.
1940 - Devlet Opera ve Balesi ilk temsilini verdi: Mozart'tan "Bastien ile Bastienne".
1941 - II. Dünya Savaşı: Almanya, geceleyin Sovyetler Birliği'ni işgale girişti.
1942 - II. Dünya Savaşı: Tobruk, İtalyan ve Alman kuvvetlerinin eline geçti.
1942 - II. Dünya Savaşı: Oregon'da Kolumbiya Nehri yakınlarında yüzeye çıkan, Japon millî denizaltısı "Fort Stevens" askeri üssüne doğru 17 top atışı yaptı. Bu Japonların tüm savaş boyunca Amerikan ana karasına gerçekleştirdiği doğrudan birkaç saldırıdan biriydi.
1945 - II. Dünya Savaşı: Okinawa Muharebesi sona erdi.
1946 - Türkiye Garanti Bankası Kuruluş Kanunu kabul edildi.
1946 - Rize Çay Fabrikası'nın temeli atıldı.
1948 - "Manchester Baby" (SSEM) kod adlı bir program, bir bilgisayarın kendi elektronik hafızasında depolanarak, oradan çalıştırılan ilk bilgisayar programı olma unvanını kazandı.
1948 - Columbia Records plak şirketi, ilk Long Play (LP) müzik albümünün tanıtımını New York'ta "Waldorf-Astoria" Oteli'nde geçekleştirdi.
1976 - Rauf Denktaş, yeniden Kıbrıs Türk Federe Devleti Devlet Başkanlığı'na seçildi.
1982 - ABD Başkanı Ronald Reagan'a suikast teşebbüsünde bulunan John Hinckley, mahkeme tarafından akli dengesi yerinde olmadığı için suçsuz bulundu.
1990 - İran'da 7,3 şiddetindeki depremde, 50 bin kişi öldü.
2006 - Plüton'un yeni keşfedilen uydularına Nix ve Hydra adları verildi.
2008 - MEB'in hazırlamış olduğu 6. sınıf SBS ilk kez yapıldı.
2020 - Güneş tutulması gerçekleşti.
Doğumlar
1002 - IX. Leo, doğum adı Bruno of Eguisheim-Dagsburg, 12 Şubat 1049 tarihinden ölümüne kadar Papalık yapmıştır (ö. 1054)
1528 - Maria, Kutsal Roma imparatoriçesi (ö. 1603)
1774 - Daniel D. Tompkins, Amerikalı siyasetçi (ö. 1825)
1781 - Simeon Denis Poisson, Fransız matematikçi ve fizikçi (ö. 1840)
1792 - Ferdinand Christian Baur, Alman teolog ve ahit eleştirmeni (ö. 1860)
1811 - Carlo Matteucci, İtalyan nörofizyolog ve siyasetçi (ö. 1868)
1814 - Théodore Frère, Fransız ressam (ö. 1888)
1823 - Jean Chacornac, Fransız astronom (ö. 1873)
1839 - Machado, Brezilyalı yazar (ö. 1908)
1859 - Henry Ossawa Tanner, Amerikalı sanatçı (ö. 1937)
1882 - Lluís Companys, Katalan siyasetçi (ö. 1940)
1884 - Claude Auchinleck, Britanyalı mareşal (ö. 1981)
1891 - Pier Luigi Nervi, İtalyan inşaat mühendisi (ö. 1979)
1902 - Skip James, Amerikalı Delta blues şarkıcısı, gitaristi, piyanisti ve şarkı sözü yazarı (ö. 1969)
1905 - Jacques Goddet, Fransız spor muhabiri (ö. 2000)
1905 - Jean-Paul Sartre, Fransız yazar ve filozof (ö. 1980)
1908 - William Frankena, Amerikalı ahlak felsefecisidir (ö. 1994)
1914 - William Vickrey, Amerikalı-Kanadalı Nobel Ödüllü ekonomist (ö. 1996)
1919 - Anna Arena, İtalyan sinema oyuncusu
1921 - Judy Holliday, Amerikalı aktris, komedyen ve şarkıcıydı (ö. 1965)
1921 - Jane Russell, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2011)
1924 - Ezzatolah Entezami, İranlı oyuncu (ö. 2018)
1925 - Giovanni Spadolini, İtalyan politikacı (ö. 1994)
1925 - Maureen Stapleton, Amerikalı oyuncu (ö. 2006)
1928 - Margit Bara, Macar sinema oyuncusu (ö. 2016)
1929 - Abdel Halim Hafez, Mısırlı şarkıcı ve aktör (ö. 1977)
1929 - Ana Novac, Rumen yazar (ö. 2010)
1932 - Lalo Schifrin, Piyanist ve kompozitördür
1935 - Françoise Sagan, Fransız yazar (ö. 2004)
1940 - Mariette Hartley, Amerikalı bir aktris
1944 - Tony Scott, İngiliz film yönetmeni (ö. 2012)
1947 - Çetin Alp, Türk pop müziği sanatçısı (ö. 2004)
1947 - Şirin Ebâdî, İranlı avukat, yazar, insan hakları savunucusu
1947 - Fernando Savater, İspanyol filozof ve yazardır
1948 - Ian McEwan, Man Booker Ödülü sahibi İngiliz roman yazarı
1948 - Andrzej Sapkowski, Polonyalı fantastik roman yazarı
1950 - Joey Kramer, ABD'li bir müzisyen
1952 - Kōichi Mashimo, Japon film yönetmeni
1953 - Benazir Butto, Pakistanlı siyasi lider (ö. 2007)
1954 - Alev Oraloğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1954 - Mustapha Ourrad, Cezayir asıllı Fransız yayıncı ve editör (ö. 2015)
1954 - Müjde Ar, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1954 - Nur Sürer, Türk sinema, dizi ve tiyatro oyuncusu
1955 - Michel Platini, Fransız futbolcu, teknik direktör ve UEFA Başkanlarından
1959 - Tom Chambers, ABD'li basketbolcudur
1959 - Nimr Bakır el-Nimr, Şii din adamı, şeyh ve ayetullah (ö. 2016)
1960 - Karl Erjavec, Sloven siyasetçi
1961 - Manu Chao, İspanyol asıllı Fransız şarkıcı
1961 - Sascha Konietzko, Alman müzisyen ve yapımcı
1961 - Joko Widodo, Endonezya'nın 7. cumhurbaşkanı olan Endonezyalı siyasetçi
1962 - Pipilotti Rist, film ve video sanatçı
1962 - Viktor Tsoy, Sovyetler Birliği'nin rock müzik sanatçısı (ö. 1990)
1963 - Gōshō Aoyama, Japon manga yazarı
1963 - Dario Marianelli, Altın Küre ve Akademi Ödülü kazanmış İtalyan besteci
1964 - David Morrissey, İngiliz aktör ve film yönetmeni
1964 - Doug Savant, Amerikalı oyuncu
1965 - Yang Liwei, Çinli askerî pilot ve astronot
1965 - Lana Wachowski, Amerikalı yönetmen
1967 - Pierre Omidyar, İran asıllı Fransız-Amerikalı milyarder, girişimci, yazılım mühendisi ve hayırsever
1967 - Carrie Preston, Amerikalı aktör, yapımcı ve yönetmen
1967 - Yingluck Shinawatra, Taylandlı iş insanı ve politikacı
1968 - Sonia Clarke, İngiliz kadın müzisyen ve şarkıcı
1968 - Chris Gueffroy, Berlin Duvarı'nı geçmeye çalışırken öldürülen son kişi (ö. 1989)
1969 - Lloyd Avery II, Amerikalı siyahi oyuncu (ö. 2005)
1970 - Pete Rock, Amerikalı prodüktör, DJ ve rapçi
1971 - Faryd Mondragón, Kolombiyalı futbolcu (kaleci)
1971 - Anette Olzon, İsveçli soprano müzisyen
1973 - Zuzana Čaputová, Slovak siyasetçi, avukat ve aktivist
1973 - Juliette Lewis, Amerikalı sinema oyuncusu ve müzisyen
1976 - Miroslav Karhan, Slovak eski futbolcu
1978 - Erica Durance, Kanadalı oyuncu
1979 - Kostas Kaçuranis, Yunan eski futbolcu
1979 - Chris Pratt, Amerikalı dizi ve sinema oyuncusu
1980 - Ayşegül Abadan, Türk piyanist
1980 - Barış Özcan, Türk basketbolcu
1981 - Brandon Flowers, Amerikalı müzisyen
1982 - Jussie Smollett, Amerikalı aktör ve şarkıcıdır
1982 - Prens William, İngiliz Kraliyet Ailesi mensubu, Galler Prensi Charles ve Diana Frances Spencer'nın oğlu
1983 - Edward Snowden, Amerikalı-Russ bilgisayar uzmanı
1985 - Lana Del Rey, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1985 - Öznur Asrav, Türk manken
1986 - Cheick Tioté, Fildişi Sahilili futbolcu (ö. 2017)
1986 - Fevzi Özkan, Türk futbolcu
1987 - Pablo Barrera, Meksikalı futbolcudur
1987 - Sebastian Prödl, Avusturyalı futbolcudur
1988 - Thaddeus Young, Amerikalı profesyonel basketbolcudur
1989 - Abubaker Kaki Khamis, Sudanlı atlet
1990
Yüsra Geyik, Türk oyuncu
François Moubandje, İsviçreli millî futbolcudur
1991 - Gaël Kakuta, Fransız futbolcu
1992 - Ekin Koç, Türk oyuncu
1992 - Max Schneider, Şarkıcı, oyuncu ve söz yazarı
1993 - Sinem Ünsal, Türk dizi oyuncusu
1994
Başak Eraydın, Türk millî tenisçi
Evans Kangwa, Zambiya millî futbolcusu
1996 - Accursio Bentivegna, İtalyan futbolcu
1997 - Rebecca Black, Amerikalı pop şarkıcısı
Ölümler
524 - Chlodomer, Frankların Kralı I. Clovis'in dört oğlundan ikincisi (d. 495)
870 - Muhtedi, 869-870 döneminde sadece bir yıl dönemle hükümdarlık yapan On dördüncü Abbasi halifesi
1305 - II. Václav, Polonya kralı (1300–1305) (d. 1271)
1377 - III. Edward, İngiltere Kralı (d. 1312)
1527 - Niccolò Machiavelli, İtalyan tarihçi ve politika yazarı (d. 1469)
1591 - Aloysius Gonzaga, İtalyan aristokrat ve İsa Cemiyeti üyesi (d. 1568)
1622 - Salomon Schweigger, Alman protestan papaz ve seyyah (d. 1551)
1828 - Leandro Fernández de Moratín, İspanyol tiyatro yazarı ve şair (d. 1760)
1858 - Adolf Ivar Arwidsson, Fin gazeteci, yazar, tarihçi ve siyasetçi (d. 1791)
1874 - Anders Jonas Ångström, İsveçli fizikçi (d. 1814)
1908 - Nikolai Rimsky-Korsakov, Rus besteci (d. 1844)
1915 - Adday Şer, Asur kökenli, Siirt Keldani Katolik Kilisesi başpiskoposu (d. 1867)
1914 - Bertha von Suttner, Avusturyalı yazar, radikal pasifist ve Nobel Barış Ödülü alan ilk kadın (d. 1843)
1940 - Janusz Kusociński, Polonyalı atlet, orta ve uzun mesafe koşucusu (d. 1907)
1954 - Gideon Sundback, İsveçli mucit (d. 1880)
1957 - Claude Farrère, Fransız yazar (d. 1876)
1957 - Johannes Stark, Alman fizikçi (d. 1874)
1965 - Henry Weed Fowler, Amerikalı zoolog (d. 1878)
1969 - Maureen Connolly, Amerikalı tenisçi (d. 1934)
1970 - Sukarno, Endonezya'nın ilk Devlet Başkanı (d. 1901)
1971 - Hasan Vecih Bereketoğlu Türk izlenimci ressam (d. 1895)
1980 - Ahmet Muhip Dıranas, Türk şair ve yazar (d. 1909)
1980 - Feridun Cemal Erkin, Türk diplomat ve siyasetçi (d. 1899)
1985 - Tage Erlander, İsveçli siyasetçi (d. 1901)
1986 - Assi Rahbani, Lübnanlı besteci ve müzisyen (d. 1923)
1993 - Münci Kapani, Türk akademisyen ve yazar (d. 1921)
2001 - Carroll O'Connor, Amerikalı aktör (d. 1924)
2001 - John Lee Hooker, Amerikalı blues şarkıcısı, gitarist ve bestesi (d. 1917)
2005 - Guillermo Suárez Mason, Arjantinli general (d. 1924
2008 - Abdullah Gegiç, Yugoslav asıllı Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1924)
2010 - İlhan Selçuk, Türk yazar (d. 1925)
2012 - Ramaz Şengelya, Gürcü asıllı Sovyet eski millî futbolcu (d. 1957)
2015 - Dave Godfrey, Kanadalı yazar ve yayıncı (d. 1938)
2016 - Jim Boyd, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu (d. 1956)
2017 - Pompeyo Márquez, Venezuelalı siyasetçi ve gazeteci (d. 1922)
2018 - Grigori Barenblatt, Rus matematikçi, akademisyen ve yazar (d. 1927)
2018 - Charles Krauthammer, Amerikalı Pulitzer Ödülü sahibi sendikacı, köşe yazarı, yazar, siyasi yorumcu ve eski hekim (d. 1950)
2019 - Peter Ball, İngiliz piskopos ve cinsel istismar hükümlüsü (d. 1932)
2019 - Susan Bernard, Amerikalı oyuncu, manken, yazar ve iş insanı (d. 1948)
2019 - Dimitris Hristofias, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin altıncı cumhurbaşkanı (d. 1946)
2020 - Marconi Alencar, Brezilyalı politikacı (d. 1939)
2020 - György Bálint, Macar botanikçi ve siyasetçi (d. 1919)
2020 - Pascal Clément, Fransız siyasetçi (d. 1945)
2020 - Jürgen Holtz, Alman aktör (d. 1932)
2020 - Talib Jauhari, Pakistanlı İslam alimi, şair, tarihçi ve Şii İslam Tarikatı filozofu (d. 1929)
2020 - Mile Nedelkoski, Makedon şair, romancı, öykü ve oyun yazarı (d. 1935)
2020 - Bernardino Piñera, Katolik Kilisesi Şili Piskoposu (d. 1915)
2020 - Ahmed Radi, Iraklı millî futbolcu (d. 1964)
2020 - Ken Snow, Amerikalı millî futbolcu (d. 1969)
2020 - Bobana Veličković, Sırp kadın atıcı (d. 1990)
2021 - Jean Guéguinou, Fransız diplomat (d. 1941)
2021 - Nobuo Hara, Japon caz saksofoncusu ve orkestra şefi (d. 1926)
2021 - Reshma, Hint aktris (d. 1979)
2022 - Patrizia Cavalli, İtalyan şairdir (d. 1947)
2022 - Polycarpose Zacharias, Hint kökenli Malankara Yakubi Süryani Ortodoks Kilisesi Metropoliti (d. 1970)
Tatiller ve özel günler
Yaz Gündönümü (Kuzey yarımkürede)
Kış gündönümü (Güney yarımkürede)
Dünya Müzik Günü
0621
21
|
2072
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/22%20Haziran
|
22 Haziran
|
Olaylar
MÖ 217 - Rafya Savaşı: Antik Mısır Ptolemaios Krallığı Ordusu, III. Antiohos idaresindeki Seleukos İmparatorluğu Ordusu'nu Filistin’de bozguna uğrattı.
431 - Üçüncü Ekümenik Konsil olan Efes Konsili'nin, İskenderiye Patriği Cyril tarafından açılışı.
1633 - Engizisyon Mahkemesi'nce mahkûm edilen Galile, Kopernikçi görüşlerini ve Dünya'nın döndüğüne ilişkin tezini inkar etmek zorunda kaldı.
1691 - II. Ahmed, 21. Osmanlı Padişahı olarak tahta çıktı.
1812 - Napolyon Bonapart Rusya'ya sefer düzenledi.
1846 - Adolphe Sax, saksofonun patentini aldı.
1911 - V. George, taç giyerek resmen Büyük Britanya kralı oldu.
1919 - Amasya Genelgesi yayınlandı.
1925 - 20 Haziran'da İstanbul'da tutuklanan gazeteciler, Doğu İstiklal Mahkemesi'nde yargılanmak üzere Diyarbakır'a gönderildi.
1939 - Adana Elektrik Şirketi satın alınarak devletleştirildi.
1939 - Hindistan'da, Subhas Chandra Bose tarafından Tüm Hindistan İlerleme Bloku adlı parti kuruldu.
1940 - II. Dünya Savaşı, Fransa Muharebesi: Fransa, imzalanan ateşkes antlaşmasıyla Almanya'ya teslim oldu.
1941 - II. Dünya Savaşı: Nazi Almanyası, Barbarossa Harekâtı'nı başlatarak SSCB'yi istila etmeye başladı.
1941 - Hırvatistan'da ilk silahlı antifaşist örgüt kuruldu.
1942 - Erwin Rommel, Tobruk'u ele geçirdikten sonra Generalfeldmarschall rütbesine terfi ettirildi.
1945 - İller Bankası Kuruluş Kanunu kabul edildi.
1976 - Kanada'da idam cezası kaldırıldı.
1978 - Plüton'un uydusu, Charon keşfedildi.
2001 - Anayasa Mahkemesi, Fazilet Partisi'ni "Laik cumhuriyet ilkesine aykırı eylemlerin odağı" olduğu gerekçesiyle kapattı.
2002 - İran'da meydana gelen, Richter ölçeğine göre 6.5 şiddetindeki depremde 261'den fazla kişi öldü.
2006 - Kuzey Makedonya, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü'ne kabul edildi.
2008 - MEB'in hazırlamış olduğu 7. sınıf Seviye Belirleme Sınavı ilk kez yapıldı.
2010 - Apple iPhone (4G) piyasaya sürüldü.
2012 - Malatya Erhaç Hava Üssü'nden görev amacıyla kalkan F-4 tipi Türk askerî jeti, Suriye karasuları açıklarında, Suriye Ordusu tarafından düşürüldü.
Doğumlar
916 - Seyfü'd Devle, Hamdaniler’in Halep kolunun kurucusu ve ilk emiri (ö. 967)
1510 - Allessandro de Medici, Floransa Dükalığı'nın I. Dükü (ö. 1537)
1757 - George Vancouver, İngiliz denizci (ö. 1798)
1767 - Wilhelm von Humboldt, Alman filozof, dilbilimci ve devlet adamı (ö. 1835)
1805 - Giuseppe Mazzini, İtalyan milliyetçisi, siyasetçi, avukat, aktivist, gazeteci, yazar ve mason (ö. 1872)
1837 - Paul Morphy, Amerikalı satranç oyuncusu (ö. 1884)
1850 - Ignác Goldziher, Macar asıllı Musevî kökenli bir müsteşriktir (ö. 1921)
1856 - Henry Rider Haggard, İngiliz yazar (ö. 1925)
1861 - Maximilian von Spee, Alman asker (ö. 1914)
1864 - Hermann Minkowski, bir Alman matematikçi (ö. 1909)
1869 - Mustafa Sabri Efendi, Osmanlı müderris, Meclis-i Mebûsan Mebusu ve Şeyhülislam (ö. 1954)
1871 - William McDougall, İngiliz psikolog (ö. 1938)
1887 - Julian Huxley, İngiliz evrimsel biyolog (ö. 1975)
1888 - Harold Hitz Burton, Amerikalı bir politikacı ve avukattı (ö. 1964)
1888 - Selman Abraham Waksman, Amerikalı biyokimyacı (ö. 1973)
1892 - Robert Ritter von Greim, Alman asker ve Nazi Almanyası Hava Kuvvetleri (Luftwaffe) Komutanı (ö. 1945)
1893 - Matthias Kleinheisterkamp, Alman Schutzstaffel subayı (ö. 1945)
1898 - Erich Maria Remarque, Alman yazar (ö. 1970)
1899 - Michał Kalecki, Polonyalı iktisatçı (ö. 1970)
1900 - Oskar Fischinger, Alman-Amerikan ressam, film yapımcısı, soyut animatör (ö. 1967)
1903 - John Dillinger, Amerikalı gangster (ö. 1934)
1906 - Anne Morrow Lindbergh, Amerikalı yazar ve havacı (ö. 2001)
1906 - Billy Wilder, Amerikalı yönetmen (ö. 2002)
1908 - Pablo Dorado, Uruguaylı futbolcu (ö. 1978)
1909 - Mike Todd, Amerikalı film ve tiyatro yapımcısı (ö. 1958)
1915 - Cornelius Warmerdam, Amerikalı atlet (ö. 2001)
1927 - Çetin Altan, Türk yazar (ö. 2015)
1928 - Ralph Waite, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2014)
1928 - Steingrímur Hermannsson, İzlandalı siyasetçi (ö. 2010)
1930 - Yuri Artyuhin, Rus kozmonot (ö. 1998)
1932 - Soraya Esfandiary Bakhtiary, İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ikinci eşi (ö. 2001)
1936 - Kris Kristofferson, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1939 - Ada E. Yonath, İsrailli moleküler biyolog ve kristalograf
1940 - Abbas Kiyarüstemi, İranlı yönetmen (ö. 2016)
1941 - Raşid Gannuşi, Tunuslu siyasetçi
1943 - Klaus Maria Brandauer, Almanca oyuncusu
1944 - Gérard Mourou, Fransız fizikçi ve akademisyen
1946 - Józef Oleksy, Polonyalı siyasetçi ve ekonomist (ö. 2015)
1947 - Gökmen Özdenak, Türk futbolcu ve spor yazarı
1948 - Todd Rundgren, Amerikalı multi-enstürmantalist, şarkıcı, söz yazarı ve kayıt yapımcısı
1949 - Aytaç Arman, Türk sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2019)
1949 - Meryl Streep, Amerikalı oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1953 - Cyndi Lauper, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve aktris
1954 - Wolfgang Becker, Alman yönetmen, senarist ve tarihçi
1956 - Tim Russ, Amerikalı aktör, film yönetmeni, senarist ve müzisyen
1957 - Anna Grue, Danimarkalı yazar
1957 - Arkadi Gukasyan, de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin üçüncü başkanı
1958 - Bruce Campbell, Amerikalı oyuncu
1962 - Clyde Drexler, Amerikalı eski basketbol oyuncusu
1964 - Dan Brown, Amerikalı yazar
1964 - Miroslav Kadlec, Çek futbolcu
1966 - Emmanuelle Seigner, Fransız oyuncu, şarkıcı ve model
1967 - Alejandro Aravena, Şilili mimar
1968 - Darrell Armstrong, Emekli Amerikalı profesyonel basketbolcu
1973 - Rufus Wainwright, Kanadalı-Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1974 - Jo Cox, Birleşik Krallık İşçi Partisi milletvekili
1974 - Donald Faison, Amerikalı oyuncu
1974 - Lecy Goranson, Amerikalı aktris
1977 - Ayça Varlıer Türk oyuncu ve şarkıcı
1978 - Dan Wheldon, İngiliz yarış pilotu (ö. 2011)
1981 - Monty Oum, Amerikalı web-bazlı animatör ve yazar (ö. 2015)
1982 - Gustave Bebbe, Kamerunlu futbolcu
1984 - Janko Tipsarević, Yugoslavya doğumlu Sırp tenisçi
1985 - Sofoklis Shorçanitis, Yunan basketbolcu
1987 - Eda Erdem, Türk voleybolcu
1987 - Lee Min-ho, Güney Koreli oyuncu
1987 - Nikita Rukavytsya, Ukrayna asıllı Avustralyalı millî futbolcu
1988 - Omri Casspi, İsrailli basketbolcu
1988 - Portia Doubleday, Amerikalı oyuncu
1989 - Cédric Mongongu, Kongo Demokratik Cumhuriyeti vatandaşı futbolcudur
1989 - Jung Yong Hwa, Güney Koreli oyuncu ve şarkıcı
1990 - Sebastian Jung, Alman futbolcudur
1991 - Hugo Mallo, İspanyol futbolcudur
1993 - Loris Karius, Alman kaleci
1994
Damla Çakıroğlu, Türk voleybolcu
Büşra Yılmaz, Türk yazar
Sébastien Haller, Fildişi Sahili futbolcusu
Yasutaka Yanagi, Japon futbolcu
1996 - Rodri, İspanyol millî futbolcu
2000 - Mizgin Ay, Türk sprinter
Ölümler
MÖ 207 - Hasdrubal Barca, Hamilcar Barca’nın ikinci oğlu ve II. Pön Savaşında Kartaca komutanlarından biridir (d. MÖ 245)
1101 - I. Rugerro, 1071 ile 1101 yılları arasında ilk Sicilya Kontluğu yapmış Norman aristokrat (d. 1031)
1276 - V. Innocentius, 21 Ocak - 22 Haziran 1276 tarihleri arasındaki papa (d. 1225)
1429 - Gıyaseddin Cemşid, İranlı gök bilimci ve matematikçi (d. 1380)
1521 - Leonardo Loredan, 2 Ekim 1501 – 21 Haziran 1521 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne Doçe (d. 1436)
1691 - II. Süleyman, Osmanlı'nın 20. Padişahı (d. 1642)
1767 - Savoylu Maria Luisa Gabriella, bir Savoy prensesiydi (d. 1729)
1816 - Ferdinando Marescalchi, İtalyan diplomat ve siyasetçi (d. 1754)
1874 - Howard Staunton, İngiliz satranç ustası (d. 1810)
1880 - George Merriam, Amerikalı yayımcı (d. 1803)
1885 - Muhammed Ahmed, Sudan'da Mehdilik hareketinin kurucusu (d. 1845)
1912 - Ion Luca Caragiale, Senaryo, kısa öykü, şiir yazarı, tiyatro yöneticisi, siyaset yorumcusu ve gazeteci (d. 1852)
1925 - Felix Klein, Alman matematikçi ve matematik eğitimcisi (d. 1849)
1931 - Armand Fallières, Fransız siyasetçi ve Fransa Cumhurbaşkanı (d. 1841)
1936 - Moritz Schlick, Alman Felsefesi (d. 1882)
1940 - Wladimir Köppen, Rus-Alman coğrafyacı, meteorolog ve botanikçi (d. 1846)
1945 - Mitsuru Ushijima, Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri generali (d. 1887)
1965 - David O. Selznick, Amerikan film yapımcısı (d. 1902)
1969 - Judy Garland, Amerikan şarkıcı ve oyuncu (d. 1922)
1972 - Paul Czinner, Macar asıllı film yönetmeni ve yapımcı (d. 1890)
1978 - Jens Otto Krag, Danimarka eski başbakanı (d. 1914)
1984 - Joseph Losey, Amerikan sinema ve tiyatro yönetmeni (d. 1909)
1987 - Fred Astaire, Amerikan dansçı ve oyuncu (d. 1899)
1990 - İlya Frank, Sovyet nükleer fizikçi (d. 1908)
1993 - Pat Nixon, ABD'nin 37. Başkanı Richard Nixon'ın eşi (d. 1912)
1995 - Yves Congar, Fransız Dominikan teolog ve kardinal (d. 1904)
2001 - Luis Carniglia, Arjantinli eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1917)
2003 - Vasil Bikov, Belaruslu yazar (d. 1924)
2007 - Nusret Özcan, Türk gazeteci ve yazar (d.1958)
2008 - George Carlin, Amerikan komedyen (d. 1937)
2011 - Coşkun Özarı, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1931)
2014 - İzzet Özilhan, Türk sanayici ve iş insanı (d. 1920)
2015 - Laura Antonelli, İtalyan aktris (d. 1941)
2015 - James Horner, Amerikalı orkestra yazarı, orkestra şefi ve besteci (d. 1953)
2016 - Yaşar Nuri Öztürk, Türk akademisyen, gazeteci, yazar, avukat ve siyasetçi (d. 1951)
2016 - Amjad Sabri, Pakistanlı müzisyen (d. 1976)
2017 - Pavel Dalaloyan, Eski Rus futbolcu (d. 1978)
2017 - Hervé Filion, Kanadalı jokey (d. 1940)
2017 - Gunter Gabriel, Alman şarkıcı, müzisyen ve besteci (d. 1942)
2017 - Necmettin Karaduman, Türk siyasetçi (d. 1927)
2017 - Keith Loneker, Amerikalı oyuncu ve futbolcu (d. 1971)
2017 - Quett Masire, Botsvanalı siyasetçi (d. 1925)
2017 - Hartmut Neugebauer, Alman aktör, seslendirme sanatçısı ve dublaj diyalog yönetmeni (d. 1942)
2018 - Halina Aszkiełowicz-Wojno, Eski Polonyalı voleybol oyuncusu (d. 1947)
2018 - Geoff Case, Avustralya futbolu oyuncusu (d. 1935)
2018 - Nahum Korzhavin, Rus-Amerikalı romancı ve yazar (d. 1925)
2018 - Olga Teresa Krzyżanowska, Polonyalı siyasetçi (d. 1929)
2018 - Dick Leitsch, Amerikalı LGBT Hakları aktivisti ve gazeteci (d. 1935)
2018 - Deanna Lund, Amerikalı oyuncu (d. 1937)
2018 - Rezső Nyers, Macar siyasetçi, ekonomist ve eski bakan (d. 1923)
2018 - Geoffrey Oryema, Uganda doğumlu Fransız müzisyen (d. 1953)
2018 - Vinnie Paul, Hellyeah bateristi ve yapımcısı (d. 1964)
2018 - Waldir Pires, Brezilyalı siyasetçi (d. 1926)
2019 - Miguel Ángel Falasca, Arjantin kökenli İspanyol voleybolcu (d. 1973)
2019 - Enis Fosforoğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1948)
2019 - Leevi Lehto, Fin şair, yazar ve çevirmen (d. 1951)
2019 - Se'are Mekonnen, Etiyopyalı rütbeli üst düzey asker (d. 1954)
2019 - Thalles Lima de Conceição Penha, Brezilyalı futbolcu (d. 1995)
2019 - Jolene Watanabe, Amerikalı profesyonel tenis oyuncusu ve antrenör (d. 1968)
2020 - Pierino Prati, İtalyan futbolcu (d. 1946)
2020 - Joel Schumacher, Amerikalı film yönetmeni, senaryo yazarı ve yapımcısı (d. 1939)
2021 - Giancarlo Amadeo, İtalyan profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1934)
2021 - Poovachal Khader, Hint mühendis, söz yazarı, besteci ve şair (d. 1948)
2022 - Marilu Bueno, Brezilyalı aktris (d. 1940)
2023 - Harry Markowitz, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1927)
Tatiller ve özel günler
Anti-Faşist Mücadele Günü - Hırvatistan
0622
22
|
2073
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/23%20Haziran
|
23 Haziran
|
Olaylar
656 - Ali bin Ebu Talip, Halife seçildi.
1854 - Çarlık Rusyası Orduları'nın, savaş meydanını terk ederek, geri çekilmesiyle Silistre zaferi kazanıldı.
1868 - Amerikalı mucit Christopher Latham Sholes, daktilonun patentini aldı.
1894 - Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Paris'te kuruldu.
1902 - Bir İspanyol ismi olan "Mercedes", marka adı olarak tescillendi. İlk Mercedes otomobil, Wilhelm Maybach tarafından tasarlandı.
1939 - Hatay Devleti'ın Türkiye'ye katılmasına ilişkin antlaşma, Ankara'da imzalandı.
1941 - Refah Faciası: Birleşik Krallık'a sipariş edilen denizaltı ve uçak filosunu teslim alacak personeli taşıyan "Refah" şilebi, Mersin'den İskenderiye'ye giderken, bir denizaltı tarafından Mersin açıklarında batırıldı. 168 kişinin öldüğü, 32 kişinin kurtulabildiği olayın ardından, TBMM'de soruşturma başlatıldı.
1950 - Türkiye Cumhuriyeti Turizm Bankası kuruldu.
1954 - İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanlığı'na seçilen Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan, ilk kadın Dekan oldu.
1955 - Akis dergisi Yazı İşleri Müdürü Cüneyt Arcayürek, 6 ay hapse mahkûm oldu.
1982 - Yurt dışına kaçan Banker Kastelli'nin kasasına el konuldu; 70 banker ve banka yöneticisinin yurt dışına çıkışı yasaklandı.
1983 - Doğru Yol Partisi (DYP) kuruldu.
1987 - Halkevleri, Mahkeme kararıyla açıldı. Halkevleri'nin faaliyetleri, 12 Eylül sonrası Millî Güvenlik Konseyi tarafından durdurulmuş ve yöneticileri yargılanmıştı.
1992 - İsrail'de seçim yapıldı. İşçi Partisi lideri Yitzhak Rabin Başbakan seçildi.
2016 - Birleşik Krallık'ta Avrupa Birliği üyeliği konusunda referandum yapıldı. AB'den ayrılmaya yönelik oyların oranı %51,89 olarak gerçekleşti.
2019 - İstanbul'da Ara yerel seçimi yapıldı. Ekrem İmamoğlu tekrar büyükşehir belediye başkanı seçildi.
2020 - Meksika'da 7.5 büyüklüğünde deprem gerçekleşti.
2023 - 2023 Wagner Grubu isyanı, Rusya'da Rostov on-Don başta olmak üzere Avrupa Rusyası içeresindeki şehirlerde silahlı isyan başlatıldı.
Doğumlar
MÖ 47 - Caesarion, Antik Mısır tahtına çocuk yaşta çıkmış olan Ptolemaios hanedanının son Kralı (MÖ 30)
1534 - Oda Nobunag, Japon savaşçı (ö. 1582)
1596 - Johan Banér, İsveçli bir feldmareşaldi (ö. 1641)
1668 - Giambattista Vico, İtalyan felsefeci ve tarihçi (ö. 1744)
1772 - Cristóbal Mendoza, Venezuela'nın ilk başbakanı (ö. 1829)
1796 - Franz Berwald, İsveçli besteci (ö. 1868)
1879 - Hüda Şaravi, Mısırlı milliyetçi-feminist lider (ö. 1947)
1889 - Anna Akhmatova, Rus şair (ö. 1966)
1894 - Alfred Kinsey, Amerikalı biyolog, entomoloji ve zooloji profesörü (ö. 1956)
1894 - VIII. Edward, Birleşik Krallık, İngiliz İmparatorluğu dominyonlarının ve Britanya Hindistanı'nın kralı (ö. 1972)
1897 - Winifred Wagner, Alman opera yapımcısı (ö. 1980)
1900 - Anna İvanovna Boltunova, Sovyet arkeolog (ö. 1991)
1901 - Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk yazar (ö. 1962)
1906 - Wolfgang Koeppen, Alman yazar (ö. 1996)
1907 - James Meade, bir İngiliz iktisatçısı (ö. 1995)
1908 - Nadir Nadi Abalıoğlu, Türk gazeteci ve Cumhuriyet gazetesi Başyazarı (ö. 1991)
1910 - Jean Anouilh, Fransız oyun yazarı (ö. 1987)
1910 - Gordon B. Hinckley, Mormonluk adıyla da bilinen İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 15. başkanı (ö. 2008)
1912 - Alan Turing, İngiliz matematikçi (ö. 1954)
1913 - William P. Rogers, Amerikalı bir politikacı, diplomat ve avukat (ö. 2001)
1916 - Ernst Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (ö. 1997)
1916 - Irene Worth, Amerikalı bir tiyatro ve sinema oyuncusuydu (ö. 2002)
1919 - Muhammed Budiaf, Cezayirli siyasi lider ve Cezayir Devlet Başkanı (ö. 1992)
1924 - Osman Bayezid Osmanoğlu, Osmanlı Hanedanı'nın reisi (ö. 2017)
1926 - Baron Lawson Soulsby, Britanyalı mikrobiyoloji uzmanı bilim insanı ve siyasetçidir (ö. 2017)
1927 - Bob Fosse, Amerikalı yönetmen, koreograf (ö. 1987)
1927 - John Habgood, İngiliz Anglikan Başpiskoposu, eğitimci (ö. 2019)
1929 - June Carter Cash, Amerikalı müzisyen (ö. 2003)
1930 - Annasif Døhlen, Norveçli ressam ve heykeltıraş (ö. 2021)
1930 - Donn F. Eisele, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri subayı, test pilotu ve daha sonra NASA astronotuydu (ö. 1987)
1931 - Joachim Calmeyer, Norveçli aktör (ö. 2016)
1931 - Ola Ullsten, İsveçli politikacı ve diplomat (ö. 2018)
1934 - Virbhadra Singh, Hint siyasetçi ve bürokrat (ö. 2021)
1935 - Keith Burkinshaw, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
1936 - Richard Bach, Amerikalı yazar
1936 - Kostas Simitis, Yunanistan eski başbakanı
1937 - Martti Ahtisaari, Fin siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2023)
1940 - Wilma Rudolph, Amerikalı atlet (ö. 1994)
1942 - Hannes Wader, Alman müzisyen ve besteci
1943 - Vint Cerf, Amerikalı internet öncüsü
1945 - John Garang, Güney Sudanlı siyasetçi ve isyancı lider (ö. 2005)
1947 - Bryan Brown, Avustralyalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı
1951 - Alex Asmasoebrata, Endonezyalı siyasetçi ve otomobil yarışçısı (ö. 2021)
1953 - Armen Sarkisyan, Ermeni siyasetçi
1955 - Glenn Danzig, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, müzisyen ve albüm yapımcısı
1955 - Jean Tigana, Mali asıllı Fransız teknik direktör
1957 - Frances McDormand, Amerikalı sinema, tiyatro, televizyon oyuncusu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1960 - Fadil Vokrri, Arnavut asıllı Kosovalı futbolcu (ö. 2018)
1964 - Joss Whedon, Amerikalı senarist ve yönetmen
1969 - Ahinoam Nini, İsrailli şarkıcı
1970 - Yann Tiersen, Fransız müzisyen
1971 - Nona Fernández, Şilili aktris, yazar ve senarist
1972 - Selma Blair, Amerikalı oyuncu
1972 - Zinedine Zidane, Cezayir asıllı Fransız futbolcu
1975 - Sibusiso Zuma, Güney Afrika vatandaşı futbolcu
1976 - Paola Suárez, Arjantinli tenis oyuncusu
1976 - Emmanuelle Vaugier, Fransız asıllı Kanadalı oyuncu
1976 - Patrick Vieira, Fransız futbolcu
1977 - Miguel Ángel Angulo, İspanyol Futbolcu
1977 - Hayden Foxe, Avustralyalı eski futbolcu
1977 - Gülhan, Türk şarkıcı
1977 - Jason Mraz, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1978 - Memphis Bleek, ABD'li rapçi
1978 - Leandro Firmino, Brezilyalı oyuncu
1978 - Jan Hakon Erichsen, Norveçli sanatçı
1980 - David Andersen, Avustralyalı basketbolcu
1980 - Sibel Arslan, İsviçreli avukat ve BastA! partisinin politikacısı
1980 - Melissa Rauch, Amerikalı aktris ve komedyen
1980 - Francesca Schiavone, İtalyan tenisçi
1981 - Antony Costa, Britanyalı şarkıcı ve oyuncudur
1983 - José Rojas, Şilili futbolcudur
1984 - Duffy, Grammy Ödülü sahibi Galli şarkıcı ve söz yazarı
1984 - Mya Nichole, Amerikalı porno oyuncusu
1984 - Levern Spencer, Saint Lucialı yüksek atlamacı
1985 - Cem Dinç, Türk basketbolcu
1986 - Mariano, Brezilyalı futbolcu
1987 - Alessia Filippi, İtalyan yüzücü
1992 - Nampalys Mendy, Senegalli millî futbolcu
1994
HoYeon Jung, Güney Koreli model, oyuncu
João Pedro Gomes Camacho, Portekizli futbolcu
Roger Martínez, Kolombiyalı futbolcu
Ölümler
79 - Vespasian, Roma İmparatoru (d. 9)
1213 - Marie d'Oignies, Belçikalı Hristiyan mistik (d. 1177)
1537 - Pedro de Mendoza, İspanyol fatih, asker ve kaşif (d. 1487)
1565 - Turgut Reis, Türk denizci (d. 1485)
1659 - Hyojong, Joseon Krallığı'nın 17. kralı (d. 1619)
1806 - Mathurin Jacques Brisson, Fransız zoolog ve doğa filozofudur (d. 1723)
1836 - James Mill, İskoç tarihçi, ekonomist, politika teorisyeni ve filozof (d. 1773)
1864 - Christian Ludwig Brehm, Alman din adamı ve ornitolog (d. 1787)
1891 - N. R. Pogson, İngiliz astronom (d. 1829)
1891 - Wilhelm Eduard Weber, Alman fizikçi (d. 1804)
1893 - William Fox, Yeni Zelandalı siyasetçi ve Yeni Zelanda'da dört dönem Başbakanlık yapan devlet adamı (d. 1812)
1894 - Marietta Alboni, İtalyan opera şarkıcısı (d. 1826)
1926 - Jón Magnússon, İzlanda Başbakanı (d. 1859)
1939 - Timofey Vasilyev, Mordovyalı avukat (d. 1897)
1942 - Valdemar Poulsen, Danimarkalı mühendis ve mucit (d. 1869)
1943 - Elise Richter, Viyanalı filolog (d. 1865)
1944 - Eduard Dietl, Nazi Almanyası'nda asker (d. 1890)
1954 - Salih Omurtak, Türk asker ve Türk Kurtuluş Savaşı komutanlarından (d. 1889)
1956 - Reinhold Glière, Polonya kökenli, Rus ve sonra Sovyet, besteci (d. 1874)
1959 - Boris Vian, Fransız yazar ve müzisyen (d. 1920)
1959 - Fehmi Tokay, Türk besteci (d. 1889)
1967 - Franz Babinger, Alman yazar (d. 1891)
1978 - Cihangir Erdeniz, Türk asker (1 Haziran 1971'de İstanbul Maltepe'de Hüseyin Cevahir'i vuran emekli Deniz Yarbayı)
1989 - Mişel Eflak, Suriyeli düşünür, sosyolog, Arap milliyetçisi politikacı (d. 1910)
1989 - Werner Best, Alman Nazi, hukukçu, polis şefi, Darmstadt Nazi Partisi lideri ve SS-Obergruppenführer (d. 1903)
1995 - Jonas Salk, Amerikalı bakteriyolog hekim (Çocuk felci aşısını bulan) (d. 1914)
1996 - Andreas Papandreu, Yunan siyasetçi ve Yunanistan Başbakanı (d. 1919)
1998 - Maureen O'Sullivan, İrlandalı oyuncu (Tarzan filmlerinde "Jane"i canlandırmasıyla ünlü) (d. 1911)
2000 - Cemil Gezmiş, Deniz Gezmiş'in babası (d. 1922)
2006 - Aaron Spelling, Amerikalı televizyon yapımcısı (d. 1923)
2006 - Harriet, Dev galapagos kaplumbağası (d. tahminen 1830)
2009 - İsmet Güney, Kıbrıs Türkü ressam ve karikatürist (d. 1923)
2010 - Frank Giering, Alman oyuncu (d. 1971)
2011 - Peter Falk, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1927)
2013 - Bobby Bland, Amerikalı soul, caz ve blues şarkıcısı, müzisyen (d. 1930)
2013 - Richard Matheson, Amerikalı Bilimkurgu, fantezi ve korku edebiyatı türlerinde eserler vermiş yazar ve senarist (d. 1926)
2014 - Małgorzata Braunek, Polonyalı oyuncu (d. 1947)
2015 - Cüneyt Arcayürek, Türk gazeteci ve yazar (d. 1928)
2015 - Magali Noël, İzmir doğumlu Fransız sinema oyuncusu ve şarkıcı (d. 1931)
2017 - Saman Kelegama, Sri Lankalı ekonomist ve yazar (d. 1959)
2017 - Stefano Rodotà, İtalyan hukukçu ve politikacı (d. 1933)
2018 - Donald Hall, Amerikalı şair, yazar, editör ve edebi eleştirmen (d. 1928)
2018 - Kim Jong-pil, Güney Koreli asker ve siyasetçi (d. 1926)
2018 - Violeta Rivas, Arjantinli şarkıcı ve aktris (d. 1937)
2019 - Andrey Haritonov, Sovyet-Rus oyuncu, yönetmen ve senarist (d. 1959)
2020 - Vehbi Akdağ, Türk millî güreşçi (d. 1949)
2020 - Jean-Michel Bokamba-Yangouma, Kongolu siyasetçi
2020 - Michael Falzon, Avustralyalı aktör, sahne sanatçısı, yapımcı ve şarkıcı (d. 1972)
2020 - Arthur Keaveney, İrlandalı tarihçi (d. 1951)
2020 - Jampel Lodoy, Rus Tuvaca Budist lama (d. 1975)
2021 - Melissa Coates, Kanadalı profesyonel güreşçi, vücut geliştirmeci, fitness sporcusu, model ve aktris (d. 1971)
2021 - Jackie Lane, İngiliz oyuncu (d. 1941)
2021 - John McAfee, Britanyalı-Amerikalı bilgisayar programcısı ve işletmeci (d. 1945)
2021 - Med Reventberg, İsveçli aktris, kısa film ve tiyatro yönetmeni (d. 1948)
2022 - Henri Elendé, Kongolu atlet (d. 1941)
2022 - Sally Greengross, Greengross Baronesi, İngiliz siyasetçi (d. 1935)
2022 - Ernst Jacobi, Alman aktör (d. 1933)
2022 - Yuri Şatunov, Rus erkek şarkıcı (d. 1973)
2022 - Soon Cho, Güney Koreli akademisyen ve siyasetçi (d. 1928)
2022 - Mahmut Ustaosmanoğlu, İsmailağa Cemaati'nin lideri (d. 1929)
2023 - Frederic Forrest, Amerikalı aktör (d. 1936)
2023 - Sheldon Harnick, Amerikalı söz yazarı, müzisyen ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1924)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
0623
23
|
2074
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/24%20Haziran
|
24 Haziran
|
Olaylar
MÖ 1312 - II. Murşili, Hayasa-Azzi Krallığı'na karşı bir sefer başlattı.
1441 - İngiltere Kralı VI. Henry, Eton Koleji'ni kurdu.
1542 - İspanyol kâşif Francisco de Orellana, Güney Amerika'da Amazon nehri kıyısında Icamiaba yerlileri tarafından saldırıya uğramasını, Hükümdarı Şarlken'e "kadın savaşçılar" olarak tanımladığı için, bu nehre "Kadın Savaşçı (Amazon)" ismi verildi.
1645 - İstanbul'dan 348 harp ve nakliye gemisiyle hareket eden Osmanlı Ordusu, Girit adasına çıktı.
1859 - Solferino Muharebesi: Avusturya İmparatorluğu, Fransa ve Sardinya Krallığı ittifakına karşı yaptığı savaşı kaybetti. Bu savaşı izleyen İsviçreli iş insanı Jean Henry Dunant, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi'nin kuruluş sürecini başlattı.
1894 - Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Olimpiyat oyunlarının dört yılda bir yapılması kararını aldı.
1901 - Pablo Picasso'nun eserleri ilk defa sergilendi.
1910 - Japonya, Kore'yi istila etti.
1916 - I. Dünya Savaşı: Somme Muharebesi, Fransa'daki Alman hatlarına yapılan ve bir hafta sürecek topçu ateşi ile başladı.
1917 - Halep'te, Enver Paşa'nın Başkanlığında Türk ve Alman komutanlarının katılımıyla (Mustafa Kemal Paşa dahil) yapılan toplantıda, General Falkenhein'ın Komutanlığı'nda "Yıldırım Ordular Grubu" kurulması kararlaştırıldı.
1935 - Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü Kanunu kabul edildi.
1936 - Türkiye millî basketbol takımı ilk maçını Yunanistan ile yaptı, 49-12 galip geldi.
1938 - Toprak Mahsulleri Ofisi Kuruluş Kanunu kabul edildi.
1945 - Sovyetler Birliği'nin Büyük Vatanseverlik Savaşı'nda Nazi Almanyası'nı mağlup etmesini kutlamak amacıyla Kızıl Meydan'da Geçit Töreni düzenlendi.
1947 - Bir Amerikalı, gökyüzünde uçan nesneler gördüğünü bildirdi, nesnelerin fincan tabağına benzediğini iddia etti. Basın ilk kez "uçan daire" terimini kullanmaya başladı.
1961 - Almanya'ya gidecek ilk işçi kafilesi yola çıktı. İş gücü göndermeye ilişkin protokol, Türkiye ile Batı Almanya arasında 13 Haziran'da imzalanmış ve özel kuruluşların kontratsız işçi göndermelerinin önüne geçilmeye çalışılmıştı.
1967 - İstanbul'da üniversite öğrencileri, Amerika Birleşik Devletleri 6. Filosunun ziyaretini protesto etti.
1973 - 90 yaşındaki Eamon de Valera, İrlanda Cumhurbaşkanlığı görevinden ayrıldı.
1976 - 13. Altın Portakal Film Festivali’nde "En İyi Film Ödülü"nü, yönetmen Atıf Yılmaz’ın Deli Yusuf filmi aldı.
1981 - Piyangotepe Katliamı sanığı sağ görüşlü militan Ali Bülent Orkan, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 Numaralı Askerî Mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırıldı.
1982 - 44 sanıklı Barış Derneği davası başladı.
1983 - Yaser Arafat'ın Şam'a girişi yasaklandı.
1983 - Uzay mekiği Challenger, uzaydaki görevini tamamlayarak, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzaya gönderdiği ilk kadın astronot olan Sally Ride ile Dünya'ya döndü.
1989 - Bulgaristan'ın Türk azınlığa uyguladığı baskılar ve zorunlu göç uygulaması, Taksim Meydanı'nda düzenlenen "Bulgaristan'ı Telin Mitingi"nde protesto edildi.
1992 - Türkiye Kamu Çalışanları Sendikaları Konfederasyonu (Türkiye Kamu-Sen) kuruldu.
2001 - Polonya'daki Özel Olimpiyatlar Avrupa Futbol Şampiyonası'nda, Zihinsel Engelliler Millî Takımı şampiyon oldu.
Doğumlar
1314 - Philippa, İngiltere Kraliçesi (ö. 1369)
1519 - Théodore de Bèze, Fransız Kalvinist Protestan ilahiyatçı, reformcu ve bilgin (ö. 1605)
1532 - Robert Dudley, bir İngiliz devlet adamı (ö. 1588)
1542 - Haçlı Yuhanna, İspanyol Karmelit rahibi, mistik (ö. 1591)
1687 - Johann Albrecht Bengel, Alman luteran Teolog, Pietist ve Yeni Ahit uzmanıdır (ö. 1752)
1703 - Jean-Baptiste de Boyer, Marquis d'Argens, bir Fransız filozof ve roman yazarı (ö. 1771)
1788 - Silvio Pellico, İtalyan yurtsever, şair ve oyun yazarı (ö. 1854)
1806 - Julius von Leypold, Alman ressam (ö. 1874)
1842 - Ambrose Bierce, Amerikalı gazeteci ve yazar (ö. 1914)
1852 - Victor Adler, Avusturyalı sosyalist (ö. 1918)
1871 - Tokadîzâde Şekib Bey, Osmanlı-Türk şair ve siyasetçi (ö. 1932)
1883 - Victor Francis Hess, Avusturyalı-Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1964)
1890 - Milunka Savić, Sırp kadın asker ve halk kahramanı (ö. 1973)
1895 - Jack Dempsey, Amerikalı ağır sıklet boks şampiyonu (ö. 1983)
1895 - Robert von Ranke Graves, İngiliz akademisyen, şair ve romancı (ö. 1985)
1900 - Raphael Lemkin, Polonyalı avukat (ö. 1959)
1905 - Georgia Hale, Amerikalı sessiz film dönemi sinema oyuncusu (ö. 1985)
1906 - Pierre Fournier, Fransız çellist (ö. 1986)
1911 - Ernesto Sabato, Arjantinli yazar (ö. 2011)
1912 - Mary Wesley, İngiliz yazar (ö. 2002)
1915 - Norman Cousins, Amerikalı gazeteci, yazar ve profesör (ö. 1990)
1917 - César Boutteville, Fransız satranç oyuncusu (ö. 2015)
1923 - Cesare Romiti, İtalyan ekonomist ve iş insanı (ö. 2020)
1924 - Kurt Furgler, İsviçreli politikacı (ö. 2008)
1930 - Claude Chabrol, Fransız film yönetmeni (ö. 2010)
1934 - Ferdinand Biwersi, Eski Alman futbol hakemi (ö. 2013)
1935 - Juan Bautista Agüero, Paraguaylı eski millî futbolcu (ö. 1935)
1938 - Ebulfez Elçibey, Azeri siyasetçi ve Azerbaycan'ın 2. Cumhurbaşkanı (ö. 2000)
1938 - Lawrence Block, Amerikalı yazar
1939 - Samed Behrengi, Azeri asıllı İranlı öğretmen ve çocuk hikâyeleri ile halk masalları yazarı (ö. 1967)
1941 - Erkin Koray, Türk müzisyen (ö. 2023)
1941 - Julia Kristiva, Bulgar-Fransız edebiyat teorisyeni, psikanalist, yazar ve filozof
1942 - Colin Groves, Avustralyalı biyoloji profesörü ve antropolog (ö. 2017)
1942 - Michele Lee, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve yönetmen
1942 - Eduardo Frei Ruiz-Tagle, Şilili siyasetçi
1944 - Jeff Beck, İngiliz müzisyen
1947 - Peter Weller, Amerikalı oyuncu ve yönetmen
1947 - Clarissa Dickson Wright, İngiliz gazeteci, yemek uzmanı ve TV programcısı (ö. 2014)
1949 - John Illsey, İngiliz müzisyen
1950 - Nancy Allen, Amerikalı dizi ve film oyuncusudur
1950 - Jan Kulczyk, Polonyalı iş insanı (ö. 2015)
1951 - Charles Sturridge, İngiliz yönetmen ve senarist
1953 - William Moerner, Amerikan fizikçi ve kimyacı
1955 - Sadi Güven, Türk hâkim
1957 - Angela Roy, Alman oyuncu ve tiyatro yönetmeni
1958 - John Tortorella, Amerikalı buz hokeyi oyuncusu ve koç
1960 - Siedah Garrett, Amerikalı söz yazarı ve şarkıcı
1961 - Iain Glen, İskoç sinema ve tiyatro oyuncusu
1962 - Christine Neubauer, Alman oyuncu ve sunucu
1962 - Gökhan Hotamışlıgil, Türk akademisyen ve tıp doktoru
1964 - Can Doğan, Türk tiyatro sanatçısı
1964 - Serap Aksoy, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1966 - Adrienne Shelly, Amerikalı oyuncu, senarist ve film yönetmenidir
1967 - Richard Kruspe, Alman müzisyen
1968 - Boris Gelfand, İsraili büyük satranç ustası ve satranç yazarı
1969 - Sissel Kyrkjebø, Norveçli soprano
1970 - Glenn Medeiros, Portekiz asıllı Hawaiili bir R&B sanatçısıdır
1972 - Robbie McEwen, Emekli Avustralyalı yol bisikleti yarışçısı
1973 - Alexander Beyer, Alman oyuncu
1973 - Onur Ünlü, Türk senarist, yönetmen, yapımcı, şair, müzisyen ve oyuncu
1974 - Sinan Şamil Sam, Türk profesyonel boksör (ö. 2015)
1977 - Francine Jordi, İsviçreli şarkıcı
1978 - Luis García Sanz, İspanyol eski futbolcudur
1978 - Pantelis Kafes, Yunan futbolcudur
1978 - Shunsuke Nakamura, Japon futbolcudur
1978 - Juan Román Riquelme, Arjantinli futbolcu
1978 - Emppu Vuorinen, Fin müzisyen ve söz yazarı
1979 - Petra Němcová, Çek model, televizyon sunucusu, yazar ve hayırseverdir
1980 - Cicinho, Brezilyalı oyuncu
1980 - Minka Kelly, Amerikalı oyuncu
1982 - Joanna Kulig, Polonyalı kadın sinema ve dizi oyuncusu
1982 - Kevin Nolan, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör
1984 - J. J. Redick, Amerikalı basketbolcu
1985 - Diego Alves, Brezilyalı futbolcu
1986 - Harrison Afful, Ganalı futbolcu
1986 - Solange Knowles, Amerikalı dansçı, şarkıcı, ve Beyonce Knowles'ın kız kardeşi
1987 - LiSA, Japon şarkıcı ve söz yazarı
1987 - Lionel Messi, Arjantinli futbolcu
1988 - Micah Richards, İngiliz futbolcu
1990 - Richard Sukuta-Pasu, Alman futbolcu
1992 - David Alaba, Avusturyalı millî futbolcu
1992 - Isaac Kiese Thelin, İsveçli millî futbolcu
1994 - Nicole Muñoz, Kanadalı oyuncu
1996 - Duki, Arjantinli şarkıcı, rapçi ve rap türünün bestecisidir
1999 - Darwin Núñez, Uruguaylı futbolcu
2000 - Nehuén Pérez, Arjantinli futbolcu
Ölümler
444 - İskenderiyeli Cyril, Kilise Babası ve Doktoru (d. 375)
1241 - II. İvan Asen, İkinci Bulgar İmparatorluğu sırasında 1218 ile 1241 yılları arasında Bulgaristan imparatoru
1398 - Zhu Yuanzhang, Ming Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatoru (d. 1328)
1407 - I. Theodoros Paleologos, 1383'ten 24 Haziran 1407'deki ölümüne kadar Mora Despotu (despotēs) (d. 1355)
1519 - Lucrezia Borgia, Papalık Devleti'nin 16. yüzyıldaki hükümdar olan Papa VI. Alexander'ın (Rodrigo Borgia) ve metresi (d. 1480)
1637 - Nicolas-Claude Fabri de Peiresc, Fransız astronom (d. 1580)
1835 - Andreas Miaoulis, Yunan deniz kuvvetlerine komuta eden bir devrimci, amiral ve politikacıydı (d. 1765)
1860 - Jérôme Bonaparte, I. Napolyon'un en küçük kardeşi (d. 1784)
1908 - Grover Cleveland, ABD'nin 22. ve 24. Başkanı (d. 1837)
1922 - Aleksandr Antonov, Sosyalist Devrimci Parti üyesi, Sovyet rejimine karşı yapılan Tambov Ayaklanması'nın sonradan lideri (d. 1888)
1922 - Walther Rathenau, Weimar Cumhuriyeti döneminde Dışişleri Bakanlığı yapan politikacı (d. 1867)
1935 - Carlos Gardel, Arjantinli tango şarkıcısı (d. 1890)
1936 - Alice Davenport, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1864)
1943 - Otto Rühle, Alman Marksist (d. 1874)
1946 - Louise Whitfield, Amerikalı hayırsever (d. 1857)
1952 - George Pearce, Avustralyalı politikacı (d. 1870)
1958 - Herbert Brenon, İrlandalı film yönetmeni (d. 1880)
1960 - İsmail Hakkı Tonguç, Türk eğitimci ve Köy Enstitülerinin kurucusu (d. 1893)
1987 - Jackie Gleason, Amerikalı aktör ve müzisyen (d. 1916)
2000 - Güven Erkaya, Türk asker ve 16. Deniz Kuvvetleri Komutanı (d. 1938)
2002 - Pierre Werner, Lüksemburg Başbakanı (d. 1913)
2007 - Chris Benoit, Kanadalı profesyonel güreşçi (d. 1967)
2011 - Tomislav Ivić, Hırvat futbolcu ve teknik direktör (d. 1933)
2012 - Gu Chaohao, Çinli matematikçi, eğitimci ve bilim insanı (d. 1926)
2012 - Yalnız George, son dev galapagos kaplumbağası (d. 1910)
2012 - Miki Roqué, İspanyol eski futbolcu (d. 1988)
2013 - Emilio Colombo, İtalyan diplomat ve politikacı (d. 1920)
2014 - Ramón José Velásquez, Venezuelalı tarihçi, gazeteci, avukat ve siyasetçi (d. 1916)
2014 - Eli Wallach, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1915)
2016 - Asım Can Gündüz, Türk gitarist (d. 1955)
2017 - Véronique Robert, Savaş muhabirliği yapan Fransız-İsviçreli gazeteci (d. 1962)
2018 - Costance Adams, Amerikalı mimar ve yazar (d. 1964)
2018 - Stanley Anderson, Amerikalı oyuncu (d. 1939)
2018 - Frank Heart, Amerikalı bilgisayar mühendisi (d. 1929)
2018 - Josip Pirmajer, Eski Sloven futbolcu (d. 1944)
2018 - Pavel Vranský, II. Dünya Savaşı'nda yer almış Çek rütbeli asker (d. 1921)
2019 - Jeff Austin, Amerikalı mandolinci ve şarkıcı (d. 1974)
2019 - Billy Drago, profesyonel Amerikalı televizyon ve sinema oyuncusu (d. 1945)
2019 - Yekaterina İllarionova Dyomina, Rus askeri doktor (d. 1925)
2019 - Jörg Stübner, Alman eski profesyonel futbolcu (d. 1965)
2019 - Graham Barnett, İngiliz futbolcu (d. 1936)
2020 - Gösta Ågren, Fin yazar ve şair (d. 1936)
2020 - Marc Fumaroli, Fransız yazar ve Fransız edebiyatı uzmanı (d. 1932)
2020 - Muhammed Yasin Muhammed, Iraklı halterci (d. 1963)
2021 - Benigno Aquino III, Filipinli politikacıdır (d. 1960)
2021 - Misheck Chidzambwa, Zimbabveli eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1954)
2021 - Eleazar Soria, Perulu eski millî futbolcu (d. 1948)
2022 - Neil Chandler, Avustralya futbolu oyuncusu (d. 1949)
2022 - Fatih Sibagatullin, Rus siyasetçi (d. 1950)
2022 - Zhang Sizhi, Çinli hukukçu, akademisyen ve insan hakları aktivisti (d. 1927)
Tatiller ve özel günler
0624
24
|
2075
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/25%20Haziran
|
25 Haziran
|
Olaylar
1678 - Elena Cornaro Piscopia, Ph. D. (doktora) derecesi alan ilk kadın oldu.
1788 - Virginia, Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nı onaylayan 10. eyalet oldu.
1801 - Kahire'deki Fransız işgal orduları, Türk ordusuna teslim oldu.
1876 - Little Bighorn Muharebesi'nde Kızılderililer, ABD 7. Süvari Alayı'nı imha etti, Komutanları Yarbay George Armstrong Custer çatışmada öldü.
1903 - Marie Curie, Paris Üniversitesi'ne sunduğu tezde radyumun keşfini açıkladı.
1917 - Türkiye'de ilk Matbuat Cemiyeti kuruldu. Cemiyetin ilk Başkanı Mahmut Sadık'tı.
1923 - Mustafa Kemal Paşa, İzmir'den Milletvekili seçildi.
1925 - Yunanistan'da, General Thedoros Pangalos, bir darbeyle iktidarı ele geçirdi.
1940 - Fransa Muharebesi sonucunda 22 Haziran 1940'ta imzalanan ateşkes antlaşması yürürlüğe girdi ve Fransa, Almanlara teslim oldu.
1947 - II. Dünya Savaşı sırasında Hollanda'da bir evin tavan arasında 2 yıl boyunca Alman askerlerinden saklanan Yahudi kız Anne Frank'ın burada yazmış olduğu Anne Frank'ın Hatıra Defteri yayımlandı.
1948 - Berlin Ablukası'nı yarmak için Batı Berlin'e ABD uçaklarıyla bir hava köprüsü kuruldu.
1950 - Sovyetler Birliği'nce desteklenen Kuzey Kore Orduları Güney Kore'ye saldırdı. Kore Savaşı başladı.
1963 - Anayasa Mahkemesi, ilk duruşmayla görevine başladı.
1965 - 3. Uluslararası Marmara Turu'nda bisikletçi Rıfat Çalışkan birinci oldu.
1967 - İlk küresel uydu televizyon programı olan ABD yapımı Our World (Bizim Dünyamız) yayına girdi.
1969 - Kırıkkale'de, MKE Kırıkkalespor ile Tarsus İdman Yurdu arasında oynanan 3. Lig karşılaşmasında çıkan olaylarda; 4 kişi öldü, 100'den fazla kişi de yaralandı.
1971 - Gölcük Tersanesi'nde yapılan ilk Türk muhribi "Berk", törenle denize indirildi.
1975 - Mozambik, Portekiz'den bağımsızlığını ilan etti.
1981 - Microsoft, kendi evinde Washington eyaletinde anonim şirket olmak üzere yeniden yapılandırıldı.
1981 - 12 Eylül Darbesi'nin 7 ve 8. idamları: 16 Nisan 1980 günü bir Amerikalı astsubay ile Türk arkadaşını öldüren sol görüşlü militanlar Ahmet Saner ve Kadir Tandoğan, idam edildiler.
1982 - Yunanistan'da askere alınanların saçlarını kazıtmaları yasaklandı.
1985 - Eskişehir Uçak Fabrikası'nın temeli, Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından atıldı.
1991 - Hırvatistan ve Slovenya, Yugoslavya'dan bağımsızlıklarını ilan ettiler.
1993 - Tansu Çiller, Türkiye'nin ilk kadın Başbakanı oldu.
1998 - Microsoft, Windows 98'i piyasaya sürüldü.
2018 - Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu kuruldu.
Doğumlar
1560 - Wilhelm Fabry, Alman cerrah (ö. 1634)
1568 - Gunilla Bielke, İsveç kraliçesi (ö. 1597)
1722 - Erik Brahe, İsveçli soylu kont (ö. 1756)
1848 - Arthur Balfour, İngiliz politikacı (ö. 1930)
1852 - Antoni Gaudí, Katalan mimar (İspanya’da Art Nouveau akımının öncüsü) (ö. 1926)
1855 - William Alexander Forbes, İngiliz zoolog (ö. 1883)
1864 - Walther Nernst, Alman kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1941)
1898 - Kay Sage, Amerikalı şair ve ressam (ö. 1963)
1900 - Louis Mountbatten, İngiliz asker, Birleşik Krallık'ın Kraliyet Deniz Kuvvetleri Komutanı (ö. 1979)
1903 - George Orwell, İngiliz yazar (ö. 1950)
1907 - Sona Hacıyeva, Azerbaycanlı oyuncu (ö. 1979)
1911 - William Howard Stein, Amerikalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1980)
1920 - Lassie Lou Ahern, Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
1924 - Sidney Lumet, Amerikalı oyuncu ve yönetmen (ö. 2011)
1925 - William Stoddart, İngiliz yazar
1926 - Kep Enderby, Avustralyalı siyasetçi ve yargıç (ö. 2015)
1927 - Süheyl Eğriboz, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (ö. 2014)
1928 - Peyo, Belçikalı karikatürist (ö. 1992)
1932 - Peter Blake, İngiliz ressam
1933 - Álvaro Siza Vieira, Portekizli mimar
1935 - Hacı Sabancı, Türk iş insanı (ö.1998)
1937 - Nevaf el-Ahmed el-Cabir es-Sabah, Kuveyt Emiri
1936 - B. J. Habibie, Endonezyalı devlet adamı, siyasetçi ve mühendis (ö. 2019)
1937 - Eddie Floyd, Amerikalı soul/R&B şarkıcısı ve söz yazarı
1937 - Keizō Obuchi, Japon siyasetçi
1942 - Willis Reed, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1943 - Füsun Erbulak, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı
1945 - Carly Simon, Amerikalı şarkıcı-şarkı yazarı, müzisyen ve çocuk yazarı
1946 - Roméo Dallaire, Kanadalı asker yazar
1946 - Ulrik le Fevre, Danimarkalı eski millî futbolcu
1949 - Brigitte Mohnhaupt, Alman gazeteci, marksist felsefeci, Kızıl Ordu Fraksiyonu mensubu
1950 - Michel Côté, Kanadalı oyuncu
1954 - Sonia Sotomayor, 8 Ağustos 2009'dan beri ABD Yüksek Mahkeme Yargıcı görevinde olan Amerikalı avukat
1955 - Maxime Bossis, Fransız eski futbolcu
1956 - Anthony Bourdain, Amerikalı yazar
1961 - Timur Bekmambetov, Kazak uzun metrajlı film ve reklam filmleri yönetmeni
1961 - Ricky Gervais, İngiliz komedyen, aktör, film yapımcısı ve yayıncı
1963 - George Michael, İngiliz şarkıcı (ö. 2016)
1963 - Müge Akyamaç, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1963 - Yann Martel, Kanadalı yazar
1964 - Johnny Herbert, Britanyalı yarışçı
1966 - Dikembe Mutombo, Kongo asıllı Amerikalı eski basketbolcu
1968 - Dorinel Munteanu, Rumen eski futbolcu ve teknik direktör
1968 - Kayra Şenocak, Türk oyuncu ve sunucu
1970 - Erki Nool, Estonyalı dekatloncu ve politikacı
1971 - Ayhan Taş, Türk tiyatro oyuncusu
1971 - Tarkan Koç, Türk tiyatro oyuncusu
1974 - Karisma Kapoor, Hint sinema oyuncusu
1975 - Linda Cardellini, Amerikalı oyuncu
1975 - Vladimir Kramnik, Rus satranç oyuncusu
1978 - Layla El, İngiliz profesyonel güreşçi
1979 - Aydilge, Türk yazar, müzisyen ve radyo programcısı
1979 - Daniel Jensen, Danimarkalı millî futbolcu
1979 - Haddy N'jie, Norveçli şarkıcı, söz yazarı, yazar ve gazeteci
1981 - Aleksey Botvinyev, Rus futbolcu
1982 - Rain, Güney Koreli şarkıcı, dansçı, söz yazarı, oyuncu ve yapımcı
1982 - Mihail Yujni, Rus tenisçi
1983 - Cristian Baroni, Brezilyalı futbolcu
1983 - Marc Janko, Avusturyalı futbolcu
1984
Ariel Piper Fawn, Çek pornografik film oyuncusu
Fatih Atik, Fransız-Türk futbolcu
1985 - Adrienn Bende, Macar manken
1985 - Karim Matmour, Cezayirli millî futbolcu
1986 - Charlie Davies, Amerikalı futbolcu
1986 - Seda Tokatlıoğlu, Türk voleybolcu
1988 - Miguel Layún, Meksikalı futbolcudur
1991 - Soner Demirtaş, Türk serbest güreşçi
1991 - Victor Wanyama, Kenyalı millî futbolcu
1991 - Simone Zaza, İtalyan futbolcu
1992 - Kelsey Robinson, Amerikalı milli voleybol oyuncusu
1994
Egor Kreed, Rus şarkıcı
Shuto Hira, Japon futbolcu
1996 - Pietro Fittipaldi, Brezilyalı yarış pilotu
1997 - Rodrigo Bentancur, Uruguaylı millî futbolcu
1997 - Caner Topçu, Türk oyuncu
1999 - Abdülkadir Ömür, Türk milli futbolcu
Ölümler
1291 - Eleanor, 1236'dan 1272'de ölümüne kadar Kral III. Henry'nin karısı olarak İngiltere Kraliçe (d. 1223)
1533 - Mary Tudor, Fransa Kraliçesi (d. 1496)
1587 - Kılıç Ali Paşa, Osmanlı denizci ve Kaptan-ı Derya (d. 1500)
1671 - Giovanni Riccioli, İtalyan gök bilimci ve rahip (d. 1598)
1673 - D'Artagnan, Fransız asker ve XIV. Louis'nin silahşorlerinin Komutanı (d. 1611)
1767 - Georg Philipp Telemann, Alman besteci (d. 1681)
1784 - Caesar Rodney, Amerikalı politikacı ve hukukçu (d. 1728)
1822 - E. T. A. Hoffmann, Alman besteci, müzik eleştirmeni, hikâye yazarı ve karikatürist (d. 1776)
1835 - Antoine-Jean Gros, Fransız ressam (d. 1771)
1827 - Johann Gottfried Eichhorn, Alman tarihçi ve teolog, ahit eleştirmeni (d. 1752)
1863 - Johann Karl Ehrenfried Kegel, Alman tarım bilim insanı (d. 1784)
1864 - I. William, 30 Ekim 1816'dan ölümüne kadar hüküm süren Württemberg kralı (d. 1871)
1868 - Carlo Matteucci, İtalyan nörofizyolog ve siyasetçi (d. 1811)
1876 - George Armstrong Custer, Amerikalı asker (d. 1839)
1894 - Sadi Carnot, Fransız siyasetçi (d. 1837)
1898 - Ferdinand Cohn, Yahudi biyolog (d. 1828)
1912 - Lawrence Alma-Tadema, Hollandalı ressam (d. 1836)
1925 - Josef Breuer, Avusturyalı fizyolog (d. 1843)
1949 - Alejandro Lerroux, İspanya Başbakanı (d. 1864)
1956 - Ernest King, ABD'lı filo amirali (d. 1878)
1960 - Otto Ender, Avusturyalı siyasetçi (d. 1875)
1960 - Walter Baade, Alman astronom (d. 1893)
1964 - Gerrit Rietveld, Hollandalı mimar ve mobilya tasarımcısı (d. 1888)
1971 - John Boyd Orr, İskoç öğretmen, biyolog ve siyasetçi (d. 1880)
1973 - Aron Gurwitsch, Litvanya asıllı Amerikalı filozof (d. 1901)
1976 - Johnny Mercer, Amerikalı şarkı sözü yazarı (d. 1909)
1977 - Olave Baden-Powell, İngiltere kız izcilerinin ilk başkanı ve izciliğin kurucusu Baden Powell'ın eşi (d. 1889)
1982 - Ferhan Onat, Türk soprano ve Devlet Operası sanatçısı
1984 - Michel Foucault, Fransız filozof (d. 1926)
1988 - Hillel Slovak, İsrail doğumlu Amerikalı gitarist (d. 1962)
1992 - James Stirling, Birleşik Krallık'ın 20. yüzyıldaki mimarlık sektöründe en etkili olmuş mimarlarının başında gelmektedir (d. 1926)
1995 - Ernest Walton, İrlandalı Nobel ödüllü bilim insanı (d. 1903)
1997 - Jacques-Yves Cousteau, Fransız okyanus uzmanı, deniz subayı ve sinema yönetmeni (d. 1910)
2005 - John Fiedler, Amerikalı aktör (d. 1925)
2005 - Kazım Koyuncu, Türk müzisyen (d. 1971)
2006 - Arif Mardin, Türk asıllı Amerikalı albüm yapımcısı (d. 1932)
2008 - Ahmed Yüksel Özemre, Türk atom mühendisi ve yazar (d. 1935)
2009 - Farrah Fawcett, Amerikalı aktris (Çarli'nin Melekleri) (d. 1947)
2009 - Michael Jackson, Amerikalı şarkıcı (d. 1958)
2013 - Lau Kar-leung, Çinli senarist ve film yapımcısı (d. 1934)
2014 - Eli Wallach, Amerikalı oyuncu (d. 1915)
2015 - Patrick Macnee, İngiliz oyuncu (d. 1922)
2016 - Nicole Courcel, Fransız oyuncu (d. 1931)
2017 - Elsa Daniel, Arjantinli oyuncu (d. 1936)
2018 - Costance Adams, Amerikalı mimar ve yazar (d. 1964)
2018 - Jesús Cardenal, İspanyol hukukçu (d. 1930)
2018 - Štefka Drolc, Sloven kadın tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1923)
2018 - Richard Benjamin Harrison, Amerikalı iş insanı ve televizyon kişiliği (d. 1941)
2018 - Bo Nilsson, İsveçli besteci ve trompetçi (d. 1937)
2019 - Ringaudas Songaila, Litvan komünist politikacı ve veteriner hekim (d. 1929)
2019 - Bruno de Keyzer, Fransız görüntü yönetmeni (d. 1949)
2019 - Bryan Marshall, İngiliz oyuncu (d. 1938)
2019 - Isabel Sarli, Arjantinli kadın oyuncu ve model (d. 1929)
2020 - Suzana Amaral, Brezilyalı film yönetmeni ve senarist (d. 1932)
2020 - Kilasu Massamba, Demokratik Kongolu millî futbolcu (d. 1950)
2020 - Papaleo Paes, Brezilyalı siyasetçi (d. 1952)
2020 - Ionuţ Popa, Rumen eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1953)
2021 - Olga Barnet, Sovyet-Rus aktris (d. 1951)
2021 - Marcos Ferrufino, Bolivyalı millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1963)
2022 - Javier Cárdenas, Meksikalı profesyonel eski futbolcudur (d. 1952)
2022 - Alberto Gurrola, Meksikalı profesyonel futbolcu ve kaleci antrenörü (d. 1993)
2022 - Osman Wöber, Avusturyalı-Türk oyuncu ve yönetmen (d. 1960)
2023 - John B. Goodenough, Amerikalı malzeme bilimci ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1922)
Tatiller ve özel günler
0625
25
|
2077
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/13%20Nisan
|
13 Nisan
|
Olaylar
1111 - V. Heinrich, Kutsal Roma İmparatoru olarak taç giydi.
1204 - Dördüncü Haçlı Seferi'nde Kostantinopolis'in yağmalanması.
1517 - Son Memlük sultanı II. Tomanbay, I. Selim tarafından Kahire’de idam edildi.
1796 - ABD'ye ilk kez bir fil Hindistan'dan getirildi.
1839 - El Salvador bağımsızlığını ilan etti.
1849 - Macaristan, cumhuriyet rejimine geçti.
1870 - Metropolitan Sanat Müzesi, New York'ta kuruldu.
1909 - Osmanlı İmparatorluğu'nda 31 Mart Olayı meydana geldi.
1919 - Amritsar katliamı: Büyük Britanya askeri birlikleri, Amritsar'da (Hindistan) 379 silahsız göstericiyi öldürdü.
1921 - İspanya Komünist İşçi Partisi kuruldu.
1933 - Yüksek Mühendislik Mektebi'ni (İstanbul Teknik Üniversitesi) bitiren Sabiha ve Melek Hanımlar, Türkiye'nin ilk kadın mühendisleri oldu. İki kadın mühendis, kur'a sonucu Ankara ve Bursa Nafıa İdaresi'ne (Bayındırlık Bakanlığı) atandı.
1941 - SSCB, Japonya ile saldırmazlık paktı imzaladı.
1945 - Nazi Almanyası askeri birlikleri, 1000'den fazla politik ve askeri mahkûmu öldürdü.
1945 - SSCB ve Bulgaristan Krallığı kuvvetleri, Viyana'yı ele geçirdi.
1949 - Türk Kadınlar Birliği, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün eşi Mevhibe İnönü'nün Onursal Başkanlığında kuruldu.
1970 - Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesini basan 12 silahlı sağ görüşlü, asteğmen doktor Necdet Güçlü'yü öldürdü.
1970 - Uzay mekiği Apollo 13, yerden 321.860 km yüksekte olduğu sırada oksijen tanklarından bir tanesi infilak etti. Uzay ekibi başarıyla dünyaya döndü.
1975 - Lübnan'nın başkenti Beyrut'ta dört Hristiyan Falanjiste karşılık, 27 Filistinlinin öldürülmesiyle Lübnan İç Savaşı başladı.
1982 - Türkiye'de eski bakanlardan Hilmi İşgüzar, Yüce Divan'da 9 yıl 8 ay hapse mahkûm edildi.
1985 - Arnavutluk'ta yönetime Enver Hoca'dan sonra Ramiz Alia geldi.
1987 - Prof. Dr. Ekrem Akurgal, Aziz Nesin, Prof. Dr. Rona Aybay, Panayot Abacı ve Oğuz Aral, Türkiye-Yunanistan Dostluk Derneği'ni kurdu.
1987 - Portekiz ve Çin, Makao'nun 1999 yılında Çin HC'ye iadesine ilişkin bir anlaşma imzaladı.
1994 - Kamuoyunda "RTÜK Yasası" diye bilinen Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkındaki Mülga 3984 Sayılı Kanun Meclis'de kabul edildi.
1994 - Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ın partisinin grup toplantısında, "RP'nin iktidara gelmek için sert mi yumuşak mı, kanlı mı yoksa tatlı mı olacak, buna 60 milyon karar verecek" ifadesini kullanması tepkilere yol açtı.
1998 - PKK'nın iki numaralı kişisi Şemdin Sakık ile kardeşi Arif Sakık, Genelkurmay Başkanlığı Özel Kuvvetler Komutanlığı'nın operasyonuyla yakalanıp Türkiye'ye getirildi.
Doğumlar
1506 - Pierre Favre, Savoie asıllı Katolik din adamı - Cizvitler'in tarikatının kurucularından (ö. 1546)
1519 - Catherine de' Medici, Fransa Kraliçesi (ö. 1589)
1570 - Guy Fawkes, İngiliz isyancı asker (ö. 1606)
1743 - Thomas Jefferson, Amerikalı siyasetçi, yazar ve ABD'nin 3. Başkanı (ö. 1826)
1764 - Laurent de Gouvion Saint-Cyr, Fransa mareşali ve Marki (ö. 1830)
1771 - Richard Trevithick, İngiliz mucit ve maden mühendisi (ö. 1833)
1808 - Antonio Meucci, İtalyan mucit (ö. 1889)
1825 - Thomas D'Arcy McGee, Kanadalı yazar (ö. 1868)
1851 - William Quan Judge, Amerikalı teozof (ö. 1896)
1860 - James Ensor, Belçikalı ressam (ö. 1949)
1866 - Butch Cassidy, Amerikalı kanun kaçağı (ö. 1908)
1885 - Pieter Sjoerds Gerbrandy, Hollandalı devlet adamı (ö. 1961)
1901 - Jacques Lacan, Fransız psikiyatrist (ö. 1981)
1904 - Yves Congar, 20. yüzyılın en önemli Roma Katolik ilahiyatçılarından biri olduğu düşünülmektedir (ö. 1995)
1906 - Samuel Beckett, İrlandalı yazar, eleştirmen, şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1989)
1914 - Orhan Veli, Türk şair (ö. 1950)
1919 - Howard Keel, Amerikalı oyuncu (ö. 2004)
1920 - Roberto Calvi, İtalyan bankacı (ö. 1982)
1923 - Don Adams, Amerikalı oyuncu ve komedyen (ö. 2005)
1930 - Sergiu Nicolaescu, Rumen yönetmen ve siyasetçi (ö. 2013)
1931 - Aram Gülyüz, Türk yönetmen, yapımcı ve senarist (ö. 2018)
1939 - Ekrem Pakdemirli, Türk siyasetçi (ö. 2015)
1939 - Şemsi İnkaya, Türk oyuncu
1942 - Ataol Behramoğlu, Türk şair ve yazar
1942 - Aykut Edibali, Türk siyasetçi, yazar ve Millet Partisi Genel Başkanı (ö. 2022)
1944 - Bill Gross, Amerikalı mali yönetici ve yazar
1950 - Ron Perlman, Yahudi asıllı Amerikalı seslendirme sanatçısı ve oyuncu
1953 - Brigitte Macron, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un eşi
1955 - Safet Sušić, Boşnak futbolcu
1963 - Garry Kasparov, Rus satranç büyükustası ve Dünya Satranç Şampiyonu
1967 - Olga Tañón, Porto Rikolu şarkıcı
1968 - Jeanne Balibar, Fransız oyuncu ve şarkıcı
1972 - Qurban Qurbanov, Azeri futbolcu
1975 - Tatiana Navka, Rus buz patenci ve 2006 Kış Olimpiyatları şampiyonu
1976 - Jonathan Brandis, Amerikalı oyuncu (ö. 2003)
1978 - Carles Puyol, İspanyol eski futbolcu
1980 - Jana Cova, Çek porno yıldızı
1985 - Kerim Zengin, Türk futbolcu
1995 - Yosuke Akiyama, Japon futbolcu
Ölümler
796 - Diyakoz Paul, Benediktin keşişi, yazman ve Lombardlar tarihçisi (d. 720'ler)
814 - Krum Han, Tuna Bulgar Devleti Hanı
989 - Bardas Fokas, Bizans İmparatorluğu'nun öne çıkan generali
1592 - Bartolomeo Ammannati, İtalyan mimar ve heykeltıraş (d. 1511)
1605 - Boris Godunov, Rus Çarı (d. 1551)
1635 - Maanoğlu Fahreddin, Osmanlı'ya isyan eden Dürzi emir (d. 1572)
1695 - Jean de La Fontaine, Fransız yazar (d. 1621)
1712 - Nâbi, Osmanlı Dîvân edebiyatı şâiri (d. 1642)
1794 - İmam Mansur, Çeçen ve Çerkes orduları komutanı (d. 1760)
1854 - José María Vargas, Venezuela devlet başkanı (d. 1786)
1904 - Stepan Makarov, Rus koramiral ve okyanus bilimci (d. 1849)
1904 - Vasili Vasilyeviç Veresçagin, Rus savaş sanatçı (d. 1842)
1918 - Lavr Georgiyeviç Kornilov, Rus Askeri İstihbarat mensubu (d. 1870)
1936 - Konstandinos Demercis, Yunan politikacı (d. 1936)
1941 - Annie Jump Cannon, Amerikalı astronom (d. 1863)
1942 - Henk Sneevliet, Hollandalı komünist (d. 1883)
1943 - Oskar Schlemmer, Alman ressam, heykeltıraş, tasarımcı ve Bauhaus okulu koreografı (d. 1888)
1945 - Ernst Cassirer, Alman filozofu (d. 1874)
1956 - Emil Nolde, Alman ressam ve baskı resim sanatçısı (d. 1867)
1962 - Hermann Muhs, Nazi Almanyası'nda kiliselerden sorumlu Devlet Bakanı ve sekreteri (d. 1894)
1966 - Abdüsselam Arif, Iraklı asker ve siyasetçi. 1963-1966 yılları arasında Irak cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. (d. 1921)
1966 - Carlo Carrà, İtalyan ressam (d. 1881)
1967 - Nicole Berger, Fransız oyuncu (d. 1934)
1975 - Larry Parks, Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1914)
1975 - François Tombalbaye, diğer adıyla Ngarta Tombalbaye, Çad'ın ilk devlet başkanı olarak görev yapmış olan öğretmen ve sendika aktivisti (d. 1918)
1978 - Funmilayo Ransome-Kuti, Nijerya'da, kadın hakları savunucusu ve feminist (d. 1900)
1983 - Gerald Archibald "Gerry" Hitchens, İngiliz eski millî futbolcu (d. 1934)
1983 - Mercè Rodoreda i Gurguí, Katalan romancı (d. 1908)
1992 - Feza Gürsey, Türk fizikçi ve matematikçi (d. 1921)
1998 - Muhip Arcıman, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1916)
2000 - Giorgio Bassani, İtalyan yazar ve yayımcı (d. 1916)
2008 - Ignazio Fabra, İtalyan güreşçi (d. 1930)
2008 - John Archibald Wheeler, Amerikalı teorik fizikçi (d. 1911)
2014 - Ernesto Laclau, Arjantinli politik kuramcı sıklıkla, post-Marksist olarak tanınmaktadır (d. 1935)
2015 - Ronnie Carroll, Kuzey İrlandalı şarkıcı (d. 1934)
2015 - Eduardo Galeano, Uruguaylı gazeteci (d. 1940)
2015 - Günter Grass, Alman yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1927)
2017 - Georges Rol, Roma Katolik Kilisesi'ne bağlı Fransız piskopos (d. 1926)
2017 - Robert William Taylor ya da Bob Taylor, Amerikalı bilişimci ve bilgisayar mühendisi (d. 1932)
2018 - Arthur William Bell III, Amerikalı radyo sunucusu, gazeteci ve yazar (d. 1945)
2018 - Miloš Forman, Çekoslovak - Amerikalı film yönetmeni, senarist, oyuncu, akademisyen ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (d. 1932)
2019 - Francisca Aguirre, İspanyol şair ve yazar (d. 1930)
2019 - Anthony Peter Buzan, İngiliz yazar, klinik psikolog ve yayımcı (d. 1942)
2019 - Wally Carr, Avustralyalı profesyonel boksör (d. 1954)
2019 - Mark Connolly, Amerikalı siyasetçi ve iş insanı (d. 1955)
2019 - Paul Greengard, Amerikalı nörolog (d. 1925)
2019 - Neus Català Pallejà, İspanyol eleştirmen, aktivist ve siyasetçi (d. 1915)
2019 - D. Babu Paul, Hint bürokrat ve yazar (d. 1941)
2020 - Baldiri Alavedra, İspanyol profesyonel orta saha futbolcusu (d. 1944)
2020 - Gil Bailey, Jamaikalı radyo yayıncısı ve DJ (d. 1936)
2020 - Juan Cotino, İspanyol iş insanı, bürokrat ve siyasetçi (d. 1950)
2020 - Ashok Desai, Hint siyasetçi ve hukukçu (d. 1943)
2020 - Jerry Givens, Amerikalı aktivist (d. 1952)
2020 - Ryo Kawasaki, Japon elektronik caz müzisyeni, orkestra şefi, besteci ve yazılım programcısı (d. 1947)
2020 - Thomas Kunz, Amerikalı biyolog (d. 1938)
2020 - Philippe Lécrivain, Fransız Cizvit rahip ve tarihçi (d. 1941)
2020 - Benjamin Levin, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya kökenli Yahudi partizan (d. 1927)
2020 - Sarah Maldoror, Siyahi kökenli Fransız yazar, sinema ve tiyatro yönetmeni (d. 1929)
2020 - Patricia Millardet, Fransız kadın oyuncu (d. 1957)
2020 - Dennis G. Peters, Amerikalı analitik kimyager (d. 1937)
2020 - Avrohom Pinter, İngiliz haham (d. 1949)
2020 - John Rowlands, İngiliz futbolcu (d. 1947)
2020 - Zafer Sarfraz, Pakistanlı profesyonel kriketçi (d. 1969)
2020 - Bernard Stalter, Fransız girişimci ve politikacı (d. 1957)
2020 - Ann Sullivan, Amerikalı animatör (d. 1929)
2021 - Maqbul Ahmed, Bangladeşli din adamı, eğitimci ve siyasetçi (d. 1939)
2021 - Patricio Hacbang Alo, Filipinli Roma Katolik piskopos (d. 1939)
2021 - Cemal el-Kebindi, Kuveytli millî futbolcu (d. 1959)
2021 - Isi Leibler, Belçika doğumlu Avustralyalı-İsrailli uluslararası Yahudi aktivist ve yazar (d. 1934)
2021 - Jaime Mota de Farias, Brezilyalı Katolik piskopos (d. 1925)
2021 - Bernard Noël, Fransız yazar ve şair (d. 1930)
2021 - Ruth Roberta de Souza, Brezilyalı kadın basketbol oyuncusu (d. 1968)
2022 - Michel Bouquet, Fransız aktör (d. 1925)
Tatiller ve özel günler
Tayland, Laos ve Kamboçya - Songkran (yılbaşı)
0413
13
|
2084
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Slovenya
|
Slovenya
|
Slovenya (Slovence: Slovenija) ya da resmî adıyla Slovenya Cumhuriyeti (), Orta Avrupa'nın güneyinde yer alan bir ülkedir. Batısında İtalya, güneybatısında Adriyatik Denizi, güney ve doğusunda Hırvatistan, kuzeydoğusunda Macaristan ve kuzeyinde Avusturya bulunur. Slovenya çoğunlukla dağlık ve ormanlıktır, 20.271 kilometre kare alanı kaplar ve yaklaşık 2,1 milyon nüfusa sahiptir. Slovenler ülke nüfusunun %80'inden fazlasını oluşturmaktadır. Güney Slav dillerinden olan Slovence resmi dildir. Slovenya'nın başkenti ve en büyük şehri olan Ljubljana, coğrafi olarak ülkenin merkezine yakın bir konumdadır.
Slovenya tarihsel olarak Slav, Germen ve Roma kültürlerinin kavşak noktası olmuştur. Tarih boyunca sırasıyla Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Karolenj İmparatorluğu, Kutsal Roma İmparatorluğu, Macaristan Krallığı, Venedik Cumhuriyeti , Napolyon'un Birinci Fransız İmparatorluğu'nun İlirya Cumhuriyeti, Avusturya İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu gibi devletlerce yönetilmiştir.
Ekim 1918’de Slovenyalılar, Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti adıyla bağımsız bir devlet kurmuşlardır. Aralık 1918'de Sırbistan Krallığı ile birleşerek Yugoslavya Krallığı'na katıldılar. İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya , İtalya ve Macaristan, Slovenya'yı işgal edip ilhak etti ve küçük bir alan yeni ilan edilen Nazi kukla devleti Bağımsız Hırvatistan Devleti'ne devredildi. 1945'te yeniden Yugoslavya'nın bir parçası oldu. Savaş sonrası Yugoslavya Doğu Bloku ile müttefikti, ancak Tito-Stalin ayrılığından sonra 1948'de Varşova Paktı'na hiçbir zaman üye olmadı ve 1961'de Bağlantısızlar Hareketi'nin kurucularından biri oldu. Haziran 1991'de Slovenya, Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan etti ve bağımsız bir egemen devlet haline geldi.
Slovenya, İnsani Gelişme Endeksi'nde üst sıralarda yer alan yüksek gelirli bir ekonomiye sahip gelişmiş bir ülkedir. Gini katsayısı, gelir eşitsizliğini dünyadaki en düşük oranlar arasında derecelendirilir. Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avro Bölgesi, Schengen Bölgesi, AGİT, OECD, Avrupa Konseyi ve NATO üyesidir.
Tarih
Tarih öncesi dönem
Bugünkü Slovenya, tarih öncesi çağlardan beri yerleşim görmektedir. Yaklaşık 250.000 yıl öncesinden insan yerleşimine dair kanıtlar var. 1995 yılında Cerkno yakınlarındaki Divje Babe mağarasında bulunan 43100 ± 700 BP'den kalma bir mağara ayısı kemiği, bir tür flüt ve muhtemelen dünyada keşfedilen en eski müzik aleti olarak kabul edilir. 1920'lerde ve 1930'larda, Potok Mağarası'nda arkeolog Srečko Brodar tarafından Cro-Magnon'a ait, delinmiş kemikler, kemik uçları ve iğne gibi eserler bulundu.
2002 yılında, şu anda UNESCO Dünya Mirası Alanı olarak korunan Ljubljana Bataklığı'nda, dünyanın en eski ahşap çarkı olan Ljubljana Bataklıkları Ahşap Çarkı ile birlikte 4.500 yıldan daha eski yığın ev kalıntıları keşfedildi. Tahta tekerleklerin Mezopotamya ve Avrupa'da neredeyse aynı anda ortaya çıktığını gösteriyor. Tunç Çağı'ndan Demir Çağı'na geçiş döneminde Urnfield kültürü gelişti. Hallstatt döneminden kalma arkeolojik kalıntılar, özellikle güneydoğu Slovenya'da, aralarında bir dizi situla bulundu.
Roma dönemi
Bugünkü Slovenya olan bölge, Roma döneminde Venetia et Histria ( Augustus sınıflandırmasında Roma İtalya'nın X bölgesi) ile Pannonia ve Noricum eyaletleri arasında paylaşılmıştı. Romalılar Emona (Ljubljana), Poetovio (Ptuj) ve Celeia'da (Celje) karakollar kurdular; ve Slovenya topraklarından İtalya'dan Pannonia'ya uzanan ticaret ve askeri yollar inşa etti. 5. ve 6. yüzyıllarda bölge, Hunların ve Germen kabilelerinin İtalya'ya akınları sırasında istilalarına maruz kaldı. İç devletin bir bölümü, savunma hattı olarak adlandırılan kuleler ve duvarlarla korunuyordu. I. Theodosius ve Eugenius arasında 394yılında Vipava Vadisi'nde çok önemli bir savaş gerçekleşti.
Slav yerleşimi
Slav kabileleri, 568'de Lombardların (son Germen kabilesi) batıya doğru ayrılmasından sonra Alp bölgesine göç ettiler ve Avarların baskısı altında Doğu Alpler'de bir Slav yerleşimi kurdular. 623'ten 624'e veya muhtemelen 626'dan sonra Kral Samo, Alp ve Batı Slavlarını Avarlara ve Cermen halklarına karşı birleştirdi ve Samo Krallığı olarak anılan şeyi kurdu. 658 veya 659'da Samo'nun ölümünün ardından dağılmasından sonra, günümüz Karintiya'sında bulunan Slovenlerin ataları bağımsız Carantania, ve Carniola düklüğünü kurdular., daha sonra Carniola dükalığı. Günümüz Slovenya'sının diğer bölgeleri, Şarlman'ın 803'te Avarlar'a karşı kazandığı zaferden önce yeniden Avarlar tarafından yönetiliyordu.
Orta Çağ
Modern Slovenlerin, özellikle Karintiyalı Slovenlerin atalarından biri olan Carantanians, Hristiyanlığı kabul eden ilk Slav halkıydı. Çoğunlukla İrlandalı misyonerler tarafından Hıristiyanlaştırıldılar, aralarında "Carantanians'ın Havarisi" olarak bilinen Modestus da vardı. Bu süreç, Bavyeralıların Hristiyanlaşmasıyla birlikte, daha sonra, Aquileia Patrikhanesi'nin benzer çabaları yerine Salzburg Kilisesi'nin Hristiyanlaşma sürecindeki rolünü gereğinden fazla vurguladığı düşünülen Conversio Bagoariorum et Carantanorum olarak bilinen muhtırada anlatılmıştır.
8. yüzyılın ortalarında Carantania, Hristiyanlığı yaymaya başlayan Bavyeralıların yönetimi altında bir vasal düklük haline geldi. Otuz yıl sonra, Carantanians, Bavyeralılarla birlikte Karolenj İmparatorluğu'na dahil edildi. Aynı dönemde Carniola da Frankların egemenliğine girdi ve Aquileia'dan Hıristiyanlaştırıldı. 9. yüzyılın başında Liudewit'in Frank karşıtı isyanının ardından, Franklar Carantanian prenslerini ortadan kaldırarak onların yerine kendi sınır düklerini getirdiler. Sonuç olarak, Frenk feodal sistemi Sloven topraklarına ulaştı.
İmparator I. Otto'nun 955'te Macarlara karşı kazandığı zaferden sonra, Sloven toprakları Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir dizi sınır bölgesine bölündü. En önemlisi olan Carantania, 976'da Karintiya Dükalığı'na yükseltildi.
11. yüzyılda, şu anda Aşağı Avusturya olan bölgenin Almanlaşması, Slovenlerin yaşadığı bölgeyi diğer batı Slavlarından etkili bir şekilde izole ederek, Carantania ve Carniola Slavlarının bağımsız bir Carantanian/Carniolans/Sloven etnik grubuna dönüşmesini hızlandırdı. Orta Çağ'ın sonlarında, tarihi Carniola, Styria, Carinthia, Gorizia, Trieste ve Istria eyaletleri sınır bölgelerinden gelişti ve Orta Çağ Kutsal Roma İmparatorluğu'na dahil edildi. Bu tarihi toprakların sağlamlaştırılması ve oluşumu, 11. ve 14. yüzyıllar arasında uzun bir dönemde gerçekleşti ve Spanheim Dükleri, Gorizia Kontları, Celje Kontları gibi bir dizi önemli feodal aile tarafından yönetildi. Buna paralel bir süreçte, yoğun bir Almanlaştırma, Slovence konuşulan alanların kapsamını önemli ölçüde azalttı. 15. yüzyılda, Sloven etnik bölgesi bugünkü boyutuna indirildi.
1335'te Henry of Gorizia, Carinthia Dükü, Landgrave of Carniola ve Count of Tirol erkek bir varis olmadan öldü, kızı Margaret Tirol İlçesini elinde tutmayı başardı, Wittelsbach imparatoru IV. Louis Karintiya ve Karniyol yürüyüşünü Habsburg'a geçti. Annesi Carinthia'lı Elisabeth merhum dük Gorizia'lı Henry'nin kız kardeşi olan Avusturya Dükü II. Albert. Bu nedenle, günümüz Slovenya topraklarının çoğu, Habsburg monarşisinin kalıtsal bir ülkesi haline geldi. Habsburg monarşisinin diğer bileşenlerinde olduğu gibi, Karintiya ve Karniola, uzun süre kendi anayasal yapısıyla yarı özerk bir devlet olarak kaldı. 1436'da eyalet prensleri unvanını alan bu bölgeden feodal bir aile olan Celje kontları, bir süre Habsburg'ların güçlü rakipleriydi. Avrupa siyasi düzeyinde önemli olan bu büyük hanedan, Sloven topraklarında yer aldı ancak 1456'da yok oldu. Daha sonra, çok sayıda büyük mülkü, 20. yüzyılın başına kadar bölgenin kontrolünü elinde tutan Habsburgların mülkü oldu. Patria del Friuli, 1420'de Venedik'in işgaline kadar bugünkü batı Slovenya'yı yönetti.
Orta Çağ'ın sonunda, Slovenya Toprakları, Türk akınları nedeniyle ciddi bir ekonomik ve demografik gerileme yaşadı. 1515'te, bir köylü isyanı neredeyse tüm Sloven topraklarına yayıldı. 1572 ve 1573'te Hırvat-Sloven köylü isyanı, daha geniş bir bölgeyi kasıp kavurdu. Genellikle kanlı yenilgilerle sonuçlanan bu tür ayaklanmalar 17. yüzyıl boyunca devam etti.
Erken modern dönem
1797'de Venedik Cumhuriyeti'nin dağılmasından sonra Venedik Slovenyası, Avusturya İmparatorluğu'na geçti. Sloven Toprakları, Napolyon, Avusturya İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan tarafından kurulan Fransız yönetimindeki İlirya eyaletlerinin bir parçasıydı. Slovenler Karniola'nın çoğunda, Karintiya ve Steiermark düklüklerinin güney kesiminde, Avusturya Littoralinin kuzey ve doğu bölgelerinde ve ayrıca Macaristan Krallığı'ndaki Prekmurje'de yaşıyordu. Sanayileşmeye, şehirleri ve pazarları birbirine bağlayan demiryollarının inşası eşlik etti, ancak kentleşme sınırlıydı.
Sınırlı fırsatlar nedeniyle, 1880 ile 1910 arasında yoğun bir göç yaşandı ve yaklaşık 300.000 Sloven (yani 6'da 1'i) diğer ülkelere , çoğunlukla ABD'ye ve aynı zamanda Güney Amerika'ya (ana kısım Arjantin'e) göç etti. Almanya, Mısır ve Avusturya-Macaristan'daki büyük şehirlere, özellikle Viyana ve Graz'a. Amerika Birleşik Devletleri'nde Sloven göçmenlerin en yoğun olduğu bölge Cleveland, Ohio'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nde birçok Sloven'in yerleştiği diğer yerler, önemli sanayi ve madencilik faaliyetlerinin olduğu bölgelerdi: Pittsburgh, Şikago, Pueblo, Butte, kuzey Minnesota ve Salt Lake Vadisi. Erkekler, Slovenya'dan getirdikleri bazı beceriler nedeniyle madencilik endüstrisinde işçi olarak önemliydi. Bu göçe rağmen, Slovenya'nın nüfusu önemli ölçüde arttı. Okuryazarlık %80-90 ile istisnai derecede yüksekti.
19. yüzyılda, Romantik milliyetçi kültürel ve siyasi özerklik arayışının eşlik ettiği Slovenya'da bir kültür canlanması da görüldü. İlk olarak 1848 devrimleri sırasında geliştirilen Birleşik Slovenya fikri, çoğu Sloven partisinin ve Avusturya-Macaristan'daki siyasi hareketlerin ortak platformu haline geldi. Aynı dönemde, tüm Güney Slav halklarının birliğini vurgulayan bir ideoloji olan Yugoslavizm, Pan-Germen milliyetçiliğine ve İtalyan irredantizmine bir tepki olarak yayıldı.
I. Dünya Savaşı
Birinci Dünya Savaşı, Slovenlere ağır kayıplar verdi, özellikle de bugünkü Slovenya'nın İtalya ile batı sınır bölgesinde meydana gelen on iki Isonzo Muharebesi. Yüzbinlerce Sloven asker Avusturya-Macaristan Ordusu'na alındı ve 30.000'den fazlası öldü. Princely County of Gorizia ve Gradisca'dan yüzbinlerce Sloven, İtalya ve Avusturya'daki mülteci kamplarına yerleştirildi. Avusturya'daki mülteciler iyi muamele görürken, İtalyan kamplarındaki Sloven mültecilere devlet düşmanı muamelesi yapıldı ve 1915 ile 1918 yılları arasında birkaç bin kişi yetersiz beslenme ve hastalıklardan dolayı öldü.
1920 Rapallo Antlaşması, İtalya'daki toplam 1,3 milyon Sloven nüfusunun yaklaşık 327.000'ini terk etti. Faşistler İtalya'da iktidarı ele geçirdikten sonra, şiddetli bir Faşist İtalyanlaştırma politikasına maruz kaldılar. Bu, Slovenlerin, özellikle orta sınıfın, Sloven Littoral ve Trieste'den Yugoslavya ve Güney Amerika'ya kitlesel göçüne neden oldu. Kalanlar, hem pasif hem de silahlı direnişin birbirine bağlı birkaç ağını örgütledi. En bilineni, 1927'de Sloven ve Hırvat nüfusa yönelik faşist baskıya karşı savaşmak için kurulan anti-faşist militan örgüt TIGR idi.
Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı (daha sonra Yugoslavya Krallığı)
Sloven Halk Partisi, Habsburg yönetimi altında yarı bağımsız bir Güney Slav devletinin kurulmasını talep ederek, kendi kaderini tayin hakkı için bir hareket başlattı. Teklif, çoğu Sloven partisi tarafından kabul edildi ve bunu, Bildiri Hareketi olarak bilinen, Sloven sivil toplumunun kitlesel seferberliği izledi. Bu talep, Avusturyalı siyasi seçkinler tarafından reddedildi; ancak Birinci Dünya Savaşı'nın ardından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılmasının ardından, Zagreb'de Sloven, Hırvatlar ve Sırplardan oluşan Ulusal Konsey iktidara geldi. 29 Ekim'de, Ljubljana'daki ulusal bir toplantı ve Hırvat parlamentosu tarafından bağımsızlık ilan edildi ve yeni Sloven, Hırvat ve Sırp Devletinin kurulduğu ilan edildi.
1 Aralık 1918'de Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti Sırbistan ile birleşerek yeni Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nın bir parçası oldu ; 1929'da Yugoslavya Krallığı olarak yeniden adlandırıldı. Yugoslavya'nın diğer az gelişmiş bölgelerine kıyasla en sanayileşmiş ve batılılaşmış olan Slovenya'nın ana bölgesi, endüstriyel üretimin ana merkezi haline geldi: Örneğin, Sırbistan ile karşılaştırıldığında, Slovenya'nın endüstriyel üretimi dört kat daha fazlaydı; ve Kuzey Makedonya'dakinden 22 kat daha fazlaydı.
II. Dünya Savaşı
Yugoslavya 6 Nisan 1941'de Mihver Devletleri tarafından işgal edildi. Slovenya'nın da parçası olduğu Yugoslavya hızlıca Almanlar İtalyanlar ve Macarlar arasında paylaşıldı ve "Büyük Reich" için Untersteiermark olarak bilinen Aşağı Styria, Nazi Almanya'sı tarafından zamanla ilhak edildi. 46.000 Sloven zorla Almanlaştırma için Kasım 1941 yılında zorunlu çalışma amacıyla Almanya'ya sürgün edildi. Slovenler, Saksonya'da çeşitli kamplara götürüldü. 1941-1945 yılları arası Alman sanayi tarafından işletilen fabrikalarda Alman çiftliklerinde çalışmaya zorlandılar. Bazı Slovenler gücünün zirvesinde iken 21.000 üyesi bulunan Alman destekli Sloven Yurt Muhafızı birliği ile, işgal güçleri ile iş birliği yaptı. 30.000'den fazla partizan ise Mihver güçleri ve onların işbirlikçileri ile savaşırken öldü. II. Dünya Savaşı sırasında, Slovenler'in yaklaşık yüzde 8'i öldü.
Sosyalist dönem
1945 yılında, Yugoslavya kendisini serbest bırakmış ve kısa bir süre sonra bir federal olarak adlandırılan bir Komünist devlet haline geldi. Ardından Slovenya sosyalist bir cumhuriyet olarak federasyona katıldı; kendi Komünist Partisi ise 1937 yılında kurulmuştu. II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'nın yeniden kurulmasını takiben, Slovenya Yugoslavya Federal Devletinin parçası haline geldi. 1950'lerden itibaren, Slovenya, nispeten geniş bir özerkliğe sahipti. 1945 ve 1948 yılları arasında siyasi baskı dalgası Slovenya ve Yugoslavya'da gerçekleşti. 1947 yılına gelindiğinde, tüm özel mülkiyet kamulaştırıldı. 1949 ve 1953 yılları arasında, zorla kolektifleştirme denendi. Bu denemeden sonra, kademeli olarak serbestleştirilmesi politikası izlendi. İşçilerin öz-yönetimi olarak bilinen yeni bir ekonomik politikada Sloven Edvard Kardelj'nin, Yugoslav Komünist Partisi'nin başlıca teorisyeni, tavsiyesi ve denetimi altında uygulanmaya başladı. Sloven lider 1956 yılında, birlikte diğer liderlerle Josip Broz Tito, Bağlantısızlar Hareketi'ni kurdu.
Coğrafya
Slovenya'nın büyük bölümü Slovenya Alpleri ile kaplı olup doğusunda Büyük Macaristan Ovası'nın uzantıları yer alır. Slovenya'nın en önemli akarsuları Avusturya Alpleri'nden doğan Sava ve Drava'dır. Ülkenin orta bölümü ve doğusundaki ovalar bu akarsular tarafından sulanır.
İklim
Adriyatik Denizi kıyısındaki dar bir şeritte Akdeniz iklimi görülür. İç kesimlerde ise iklim Karasal iklimdir. Özellikle kuzeydeki dağlık alanlarda kışlar çok soğuk ve kar yağışlı geçer. Sıcaklık ve yağış şartlarının uygun olması nedeni ile ülke topraklarının %57'si ormanlarla kaplıdır.
Ekonomi
Ülkenin doğu kesiminde Sava ve Drava nehirlerinin suladığı ovalarda tarımsal etkinlik ön plandadır. Başlıca tarım ürünleri; buğday, mısır, patates ve üzümdür. Bağcılığın yaygın olduğu Maribor'da şarap üretimi de çok yaygındır.
Slovenya'nın en önemli yer altı kaynakları linyit, demir, çinko ve cıvadır. Sanayi çok gelişmiştir. Mobilya, demir-çelik, kâğıt, tekstil ve kimya başlıca sanayi kollarıdır. Ülkenin denize açılan tek kapısı Koper şehrinin limanıdır. Slovenya'nın dış ticaretinde en önemli yeri Almanya, Hırvatistan, İtalya, Fransa ve Avusturya alır.
Şehirler
Nüfus
Slovenya 11'i il düzeyinde olmak üzere 210 belediyeye bölünmüştür. En önemli şehirleri; başkent Ljubljana ile Maribor, Kranj ve Koper'dir.
Slovenya Meclisi'nin eşcinsel evliliklere izin veren bir yasayı kabul etmesine rağmen, 20 Aralık 2015'te yapılan referandumda halkın yüzde 63'ü bu yasaya karşı çıkmış ve eşcinsel evlilikler serbest bırakılmamıştır. Fakat 26 Şubat 2017'de Sivil Birliktelik tanınmış ve bundan 5 yıl sonra 8 Temmuz 2022 tarihinde eşcinsel evlilikler kesin olarak yasal oldu.
Ayrıca bakınız
Sloven sanatçılar listesi
Sloven matematikçiler listesi
Kaynakça
Dış bağlantılar
Slovenya - Resmî Turist Rehberi
Slovenya Ülke Bilgileri
Slovenia.si . Your gateway to information on Slovenia.
Government of the Republic of Slovenia
Avrupa Birliği ülkeleri
Avrupa ülkeleri
NATO ülkeleri
Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler
1991'de kurulan bölgeler ve ülkeler
Cumhuriyetler
Orta Avrupa
Liberal demokrasiler
Avrupa Konseyi ülkeleri
Slav ülke ve bölgeler
Güneydoğu Avrupa
Akdeniz İçin Birlik ülkeleri
Orta Avrupa ülkeleri
Güney Avrupa ülkeleri
Balkan ülkeleri
|
2090
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87ekya
|
Çekya
|
Çekya () ya da resmî adıyla Çek Cumhuriyeti ( ), Orta Avrupa'da bir ülkedir. Kuzeyinde Polonya, batı ve kuzeybatısında Almanya, güneyinde Avusturya ve doğusunda Slovakya ile komşudur.
Tarihî Prag kenti, ülkenin başkenti ve en büyük kenti olmasının yanı sıra, çok ilgi çeken bir turizm merkezidir. Ülke; Bohemya, Moravya ve Silezya bölgelerinden oluşur. Çek Cumhuriyeti, 1 Mayıs 2004'te Avrupa Birliği'nin üyesi olmuştur.
Ülkenin dünya çapında tanınan ürünleri; kristal, cam işlemeleri ve garnet taşıdır. Bunun yanında bira, gerek üretim gerek kültür olarak ülkenin en önemli sembollerindendir. Pek çok ülkede yerel bira üreticileri isim haklarını başta Bohemya bölgesine bağlı Pilsen şehri olmak üzere bu ülkeden almıştır. Para birimi Çek korunasıdır.
Etimoloji
Ülkenin kısa adı, 3 Temmuz 2016'da alınan bir kararla resmen "Çekya" oldu. Prag yönetimi ülkenin yeni adının İngilizce, Fransızca, Almanca, Rusça, Arapça ve Çince karşılıklarını başta Birleşmiş Milletler olmak üzere tüm uluslararası kuruluşlara bildirdi. "Çek Cumhuriyeti" ise devletin resmî adı olarak hâlâ kullanılmaktadır.
Tarihçe
Günümüzdeki Çeklerin ataları 5. yüzyılda Karadeniz ve Karpat dağlarından kalkarak Orta Avrupa'ya göç etmiş Slavlardır. Bohemya Dükalığı, 9. yüzyılın sonlarında Büyük Moravya altında kuruldu. 1002'de resmen Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir İmparatorluk Devleti olarak tanındı ve 1198'de bir krallık oldu.
8. yüzyılda bölgede Büyük Moravya Prensliği kuruldu. 874 yılında Çek kökenli I. Bořivoj, Hristiyanlığı kabul ederek Büyük Moravya Prensliği'nden bağımsızlığını ilân etti ve böylece ilk Bohemya devleti ortaya çıktı. I. Bořivoj'un kurduğu Přemyslovců Hanedanı, Bohemya'yı orta çağın sonuna kadar yönetti. Orta Avrupa'nın en güçlü devletlerinden biri olan Bohemya, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun bir parçasıydı.
Mezhep kavgalarından dolayı çıkan 15. yüzyıldaki Hussit Savaşları ve 17. yüzyıldaki Otuz Yıl Savaşları Bohemya halkına büyük zararlar verdi. 16. yüzyıldan itibaren bölge Habsburglar'ın yönetimi altına girdi. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu zayıfladıkça Bohemya, önce Avusturya İmparatorluğu sonra da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası haline geldi.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı sonunda yıkılınca 1918 yılında; Slovakya, Bohemya, Moravya, Silezya ve Karpat Rutenya birleşerek Çekoslovakya adında bir ülke haline geldi.
II. Dünya Savaşı başladıktan sonra Slovakya, Nazi Almanyası'yla anlaşarak Çekoslovakya'dan ayrıldı. 9 Mayıs 1945 tarihinde, Sovyetler Birliği ve Amerikan birlikleri ülkeye girerek ülkedeki Alman işgaline son verdiler. Çekoslovakya tekrar birleşti. 1948 yılında yönetim, komünistlerin eline geçti. Bu tarihten sonra Çekoslovakya, 41 yıl boyunca Doğu Bloku'nda yer aldı.
5 Ocak 1968 tarihinde iktidara gelen Alexander Dubček, siyasi bir liberalleşme dönemi başlattı. Ancak Prag Baharı adı verilen bu dönem, aynı yılın 20 Ağustos'unda Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı müttefiklerinin (Romanya hariç) ülkeyi işgal etmesi ile sona erdi. Kasım 1989'da Çekoslovakya Kadife Devrimi adı verilen kansız bir devrimle kapitalizme dönüş yaptı. Çekoslovakya, 1 Ocak 1993 tarihinde barışçı bir biçimde Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olmak üzere iki ülkeye ayrıldı. Her iki ülkede geniş çaplı ekonomik reformlar yapıldı. Çek Cumhuriyeti; 12 Mart 1999 tarihinde NATO'ya, 1 Mayıs 2004 tarihinde Avrupa Birliği'ne katıldı. Çek Cumhuriyeti, 21 Aralık 2007 tarihi itibarıyla Avrupa vize birliğine dahil edilmiştir.
İdari yapısı
2000 yılından beri Çek Cumhuriyeti, 13 vilâyet (Çekçe: kraje, tekil kraj) ve başkent Prag'dan oluşmaktadır. Her vilâyet, kendi meclisine (krajské zastupitelstvo) ve vâlisine (hejtman) sahiptir. Prag'da ise meclis ve başkanlık güçleri, şehir konseyi ve belediye başkanı tarafından yürütülür.
Başkent. Devlet dairesi yeri.
Çek Cumhuriyeti, çok partili parlamenter sistem ile idâre edilmektedir. Temsilciler meclisinde 200, senatoda 81 vekil bulunmaktadır.
1993’ten 2012’ye kadar cumhurbaşkanı 5 yıllığına meclis tarafından seçiliyor ve en fazla iki dönem görev yapabiliyordu. 2013 yılında ise cumhurbaşkanı doğrudan halk tarafından seçilmiştir. Miloš Zeman doğrudan seçilen ilk cumhurbaşkanı oldu.
Hükûmet, temsilciler meclisine karşı sorumludur. Ülkede %5 seçim barajı uygulanmaktadır. Temsilciler meclisi üyeleri dört yıllık bir dönem için seçilmektedir. 14 idari seçim bölgesi bulunmaktadır.
Ordu
Çek Silahlı Kuvvetleri, Çek Kara Kuvvetleri, Çek Hava Kuvvetleri ve özel destek birimlerinden oluşur. Silahlı kuvvetler, Savunma Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. Çek Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır. 2004 yılında ordu tamamen profesyonel bir kuruma dönüştü ve zorunlu askerlik kaldırıldı. Çek Cumhuriyeti, 12 Mart 1999 tarihinden beri NATO üyesidir. Ülke GSYİH'sinin %1,8'ini askerî harcamalara ayırmaktadır.
Ekonomi
2017 yılı itibarıyla, Çekya'da kişi başına düşen SAGP bakımından GSYİH $ 35,223 ABD Doları (İsrail, İtalya veya Slovenya'ya benzer şekilde) ve nominal değerde $ 20,152 ABD Doları'dır. Kasım 2018 itibarıyla Çekya'daki işsizlik oranı Avrupa Birliği içinde %1,9 oranıyla en düşüktü ve Çek Cumhuriyeti, yoksulluk bakımından OECD üyeleri arasında Danimarka'dan sonra ikinci en düşük orana sahipti. Çek Cumhuriyeti; hem Ekonomik Özgürlük Endeksi'nde (Norveç'in ardından) hem de Küresel Yenilikçilik Endeksi'nde (Avustralya'nın ardından) 24. sırada, Küresel Rekabet Raporu'nda 29. sırada, İş Yapılma Kolaylığı Endeksi'nde 30. ve Küresel Ticaret Etkinleştirme Raporu'nda (Kanada'nın ardından) 25. sırada yer almaktadır. Hem dış satımda hem de dış alımda, en büyük ticaret ortağı Almanya başta olmak üzere genel olarak ticaret ortakları Avrupa Birliği'nin üyeleridir.
Çek Cumhuriyeti, çeşitlendirilmiş bir ekonomi görünümü sergileyerek 2016 'Ekonomik Bileşim Endeksi'nde 10. sırada yer almıştır. Ülkede ekonominin %60'lık dilimini hizmetler, %37.5'lik dilimini endüstri ve %2.5'lik dilimini de tarım iş kolu oluşturmaktadır. Başlıca endüstri girdisi; yüksek teknoloji mühendisliği, elektronik, otomotiv ve makine yapımı, çelik üretimi, ulaşım ekipmanları üretimi, kimyasal ürün üretimi ve ilaç üretiminden sağlanmaktadır. Başlıca servisler Araştırma ve Geliştirme, ICT ve Yazılım Geliştirme, Nanoteknoloji ve diğerleri arasında da Biyoteknoloji gibi Yaşam Bilimleri dallarından oluşmaktadır. Başlıca tarım ürünleri tahıllar, bitkisel yağlar ve şerbetçi otudur. En büyük Çek şirketleri Skoda Auto, RWE Supply Trading ve Unipetrol'dur.
Çekya'da şirketler için kurumlar vergisi oranı %19 ve kişisel gelir vergisi oranı %15-23 arasında değişmektedir.
Coğrafya
Çek Cumhuriyeti 51°'nin kuzeyinde bulunan küçük bir bölge dışında 48° ile 51° K enlemlerinde ve 12° ile 19° D boylamlarında yer almaktadır.
Ülkedeki yeryüzü şekilleri bölgesine göre değişmektedir. Batıdaki Bohemya'da genelde yüksek olmayan dağlar tarafından çevrelenen nehir havzaları, tepeler ve platolar bulunur. Ülkenin doğusundaki Moravya ise dağlıktır.
Demografi
Çek Cumhuriyeti nüfusunun %94,2'si Çekler'den oluşur. Küçük azınlık olarak Slovaklar (%1,9) ve Almanlar (%0,4) vardır. Ayrıca ülkede bir miktar Polonyalı da yaşar. Nüfusun büyük çoğunluğu şehirlerde yaşar. Nüfusun en yoğun olduğu yerler başkent Prag ile Pilsen, Brno ve Ostrava'dır. Çek İstatistik Ofisi'ne göre, 2021 yılı itibarıyla ülke genelinde toplam 4000 kişiden fazla Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yaşamaktadır.
Din
Çek Cumhuriyeti AB'de Estonya'dan sonra en büyük ateist nüfusu barındıran ülkedir. Nüfusun %60'ının dinî inancı yoktur. Günümüzde kullanılmayan bazı kilise ve manastırlar konser salonu, müze olarak hizmet vermektedir.
2021 nüfus sayımına göre nüfusun % 9.3'ü Katoliktir. Bu oran 1921'de % 82.1 Katolik, % 9 Protestan şeklindeydi. Ülkede Ortodoks bir azınlık da yaşar.
Galeri
Ayrıca bakınız
Çekya tarihi
Çekya'da LGBT hakları
Kaynakça
Dış bağlantılar
Social values, Science and Technology
Avrupa ülkeleri
Denize kıyısı olmayan ülkeler
Liberal demokrasiler
NATO ülkeleri
Avrupa Konseyi ülkeleri
Avrupa Birliği ülkeleri
Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler
Cumhuriyetler
Slav ülke ve bölgeler
1993'te kurulan bölgeler ve ülkeler
Orta Avrupa
Orta Avrupa ülkeleri
|
2092
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Euro
|
Euro
|
Euro (; yuro) veya avro (SİMGE: €, KOD: EUR), Avrupa Birliği'nin kurumları tarafından kullanılan ve Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya ile Yunanistan'ın oluşturduğu euro bölgesinin resmî para birimi.
Ayrıca dört Avrupa ülkesinde (Andorra, Monako, San Marino ve Vatikan) daha kullanımda olan euro, 2018 itibarıyla her gün yaklaşık 343 milyon Avrupalı tarafından kullanılmaktadır. Ek olarak 190 milyonu Afrika'da olmak üzere dünya genelinde 240 milyon insan, euroya sabitlenmiş para birimlerini kullanmaktadır.
Euro, Amerikan dolarının ardından dünyada en büyük ikinci rezerv para ve en çok kullanılan ikinci para birimi konumundadır. Eylül 2018 itibarıyla dolaşımdaki yaklaşık 1,2 trilyon € değerindeki banknot ve madenî parayla birlikte euro, dünyadaki en büyük toplam değere sahip para birimidir.
Uluslararası Para Fonunun çeşitli para birimleri arasında yaptığı 2008 yılı GSYİH ve satın alma gücü paritesi tahminlerine göre euro bölgesi, dünyadaki ikinci büyük ekonomidir.
Euro adı, 16 Aralık 1995'te resmen kabul edildi. Euro, 1 Ocak 1999'da hesap birimi olarak dünya finans piyasalarına tanıtıldı ve 1:1 (ABD$1,1743) oranı ile ECU'nun yerini aldı. Euronun madenî para ve banknotları 1 Ocak 2002'de dolaşıma girdi.
Kullanım
Euro bölgesi
AB üyesi olmadığı hâlde euro kullanan ülke ve bölgeler
Mikrodevletler olan Andorra, Monako, San Marino ve Vatikan; AB üyesi olmamalarına karşın, yapılan antlaşmalar çerçevesinde euro kullanmaktadır. Karadağ ve Kosova ise AB ile herhangi bir antlaşma imzalamadan euro kullanmaktadır. Buna ek olarak AB üyesi ülkelere bağlı ancak kendileri AB'nin bir parçası olmayan beş denizaşırı bölgede (Saint Barthélemy, Saint Martin, Saint Pierre ve Miquelon, Fransız Güney ve Antarktika Toprakları ve Ağrotur ve Dikelya) euro kullanımı görülmektedir.
Küba'da 1998'den, Suriye'de 2006'dan, Venezuela'da ise 2018'den beri euro, dış ticaret için kullanmakta olup bu ülkeler Amerika Birleşik Devletleri'nin yaptırımları ve amborgoları sonucunda bu paranın kullanımına geçmiştir. 2009'da Zimbabve, yaşadığı hiperenflasyon nedeni ile yerli para birimini bırakarak euro ve ABD doları gibi para birimlerini kullanmaya başlamıştır.
Rezerv para olarak kullanım
Euro kabul edildiği zamandan beri ABD dolarının ardından en önemli uluslararası rezerv para birimini oluşturmaktadır. Gelişmiş ekonomilerde euronun rezerv olarak kullanımı, gelişmekte veya az gelişmiş olanlara göre daha azdır. IMF'ye göre 2008'de dünyadaki toplam rezerv euronun değeri 1,1 trilyon $ (850 milyon €) olmuş, euro gelişmiş ekonomilerin ulusal rezervlerinin %22'sini, gelişmekte veya az gelişmiş olanlarının ise %31'ini oluşturmuştur. Euronun ABD dolarının yerini alarak en çok kullanılan rezerv olup olamayacağı, ekonomistler arasında tartışılan bir konudur.
Euroya sabitlenmiş para birimleri
AB içerisinde Bulgar levası, Hırvat kunası ve Danimarka kronu; ilgili ülkeler ERM II'ye üye olduklarından ötürü euroya sabitlenmiştir. Avrupa içerisinde bu ülkelere ek olarak Bosna-Hersek değiştirilebilir markı ve Makedon denarı da euroya sabitlidir.
Afrika'da ve bazı Pasifik adalarında euroya sabitlenmiş para birimlerinin kullanımı yaygındır. On dört ülkede kullanılan CFA frangı (Orta Afrika frangı ve Batı Afrika frangı), Fransız denizaşırı kolektivitelerinde kullanılan CFP frangı, Komor frangı, Yeşil Burun Adaları eskudosu ve São Tomé ve Príncipe dobrası, euroya sabitlenmiş para birimleridir. Bu ülkelerin kullandığı para birimleri (Portekiz kökenli eskudo ve dobra dışında), zamanında Fransız frangına sabitlenmiş olup bu para euro ile birlikte feshedilince euro kuruna sabitlenme meydana gelmiştir. 2013 yılında 182 milyon Afrikalının, 27 milyon euro bölgesi dışında yaşayan Avrupalının ve yarım milyonu aşkın Pasifik adalının euroya sabitlenmiş bir para birimi kullandığı rapor edilmiştir.
Kurları
Euro, ABD dolarından sonra en çok kullanılan rezerv para birimidir. 4 Ocak 1999'da piyasaya sürülmesinden sonra diğer ana para birimleri karşısında değer kaybetmeye başlayan euro, 2000'de en düşük kuruna ulaştı (3 Mayıs'ta sterlin, 25 Ekim'de ABD doları, 26 Ekim'de Japon yeni karşısında). Daha sonra yeniden yükselmeye başlayan euro, 2008'de tarihî zirve noktasına ulaştı (15 Temmuz: ABD doları, 23 Temmuz: Japon yeni, 29 Aralık: sterlin). Küresel mali krizin ortaya çıkmasıyla birlikte euro, başlangıçta düşüş gösterdi ancak ilerleyen dönemlerde yeniden yükselişe geçti. 2009 yılının sonundan bu yana devam eden Avrupa borç krizinden kaynaklanan baskıya rağmen euro bu dönemde sabit kaldı.
Madenî paralar
Banknotlar
Ayrıca bakınız
Parasal birlik
Notlar
Kaynakça
Genel
Simonazzi, A. and Vianello, F. [2001], “Financial Liberalization, the European Single Currency and the Problem of Unemployment”, in: Franzini, R. and Pizzuti, R.F. (eds.), Globalization, Institutions and Social Cohesion, Springer Verlag, Heidelberg, ISBN 3-540-67741-0.
Özel
Dış bağlantılar
Resmî siteler
The euro - Europa
Avrupa Merkez Bankası
1999 tanıtımları
1999'da ekonomi
2002 tanıtımları
Avrupa Birliği ekonomisi
Avrupa Birliği'nin simgeleri
Charlemagne Ödülü sahipleri
Parasal birlikler
|
2107
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Denis%20Diderot
|
Denis Diderot
|
Denis Diderot (5 Ekim 1713 - 31 Temmuz 1784), Fransız yazar ve filozof.
Aydınlanma Çağı'nın en önemli kişiliklerinden biri. Yazdıkları ve felsefesi Fransız Devrimi'ni hazırlamıştır. Yeni felsefi ve bilimsel düşünceleri ve bilgileri Avrupa ölçeğinde yayma amacıyla tasarlanan ünlü Ansiklopedi'nin (Encyclopédie) baş editörüydü. Birinci cildi düşün ve ülkü arkadaşı D'Alembert yayımlamıştı. İkinci ciltten başlayarak 7. cildin sonuna dek D'alembert ve Diderot birlikte editörlük yapmışlar, bu noktada d’Alembert’in editörlükten çekilmesinden sonra 35. cildin sonuna dek editörlüğü tek başına Denis Diderot yürütmüştür.
Yaşamı
Fransa'nın Champagne ilinin Langres kasabasında doğdu. Diderot'nun babası bir bıçakçı idi. Yedi çocuklu ailenin yaşayan çocuklarının en büyüğü Diderot idi. Ailesi onun papaz olmasına karar verdiği için kardeşi Didier ile birlikte kasabadaki Cizvitler Koleji'nde öğrenim gördü. 22 Ağustos 1726'da papazlık unvanını olarak mezun oldu. Papazlık yapmak yerine öğrenimine devam etmeye karar verdi. Paris'te Louis le Grand Koleji'nde okudu. 2 Eylül 1732'de Grekçe, Latince ve felsefe okutma yetkisi alarak bu okuldan mezun oldu.
Öğrenimini tamamladıktan sonra iki yıl bir dava vekilinin yanında yazıcı olarak çalıştı. Sevmediği bu işte çalışırken kendisini Hobbes'un, Locke'un ve Newton'un eserlerine verdi; ardından işi bırakıp bohem bir yaşam sürdü ve maddi sıkıntı içinde yaşadı. 1741 yılında yoksul bir çamaşırcı kız olan Antoinette Champion ile tanışması yaşamına bir düzen getirdi. Babası onaylamasa da 1743'te Antoinette ile evlendi. Kitap çevirisi yaparak geçimini sağlamaya başladı. 1744'te kızı Angélique doğdu.
1728 tarihli Chambers Ansiklopedisi'nin İngilizce'den Fransızca'ya çevrilmesi, yeniden düzenlenip geliştirilmesi işini 1746'da kabul etti. Proje gittikçe büyüdü; Diderot ansiklopedinin yayıncısı oldu. Bu, yıllar boyu onun ana işi ve gelir kaynağı oldu.
Jean-Jacques Rousseau ile 1742'de tanışmış olan Diderot; 1746 ile 1749 yılları arasında onunla yakın dost oldu, sık sık bir küçük meyhanede baş başa tartışıyorlardı. Diderot, bu dönemde çevirilerinin yanı sıra özgün eserler meydana getirdi. İlk özgün kitabı olan Felsefe Konuşmaları''' 1746'da yayımlandı. Ertesi yıl yayımlanan Filozofça Düşünceler adlı eseri Fransa Parlamentosu tarafından toplatıldı, mahkeme kararıyla yakıldı. 1749'da Görenler İçin Körler Hakkında Mektup adlı eserlerini yayınladı. Bir yandan da edebiyat alanında denemeler yaptı Boşboğaz Mücevherler (Les Bijoux indiscrets) romanı ile Beyas Kuş'' (L'Oiseau blanc: conte bleu) masalını yazdı. Bir çocuk masalı olan Beyaz Kuş'u yazdığını duyan polis evini bastı ve 1749'da tutuklandı, 28 gün Vincennes Şatosu'na kapatıldı. Serbest kaldıktan sonra enerjisini daha çok Ansiklopedi çalışmalarına verdi.
Diderot'nun bir diğer evliliği ise, 1755'te Sophie Volland ile gerçekleşti. Volland diğer insanlar tarafından evde kalmış bir kadın olarak görülüyordu, ancak Diderot fikirlerinden bahsettiği ve içten bulduğu Volland'tan çok etkilenmişti.
Edebiyat alanında da birçok katkısı bulunan Diderot'nun başlıca özelliği romanları şekil ve içeriğinin yanı sıra, felsefi olarak da incelemesiydi. Romantizm akımının öncüsü ve hümanist olan Diderot; zengin kiliseler kontrolünde bir endüstri olarak gördüğü Hristiyanlık dinini reddetmiş ve birçok dincinin saldırılarına maruz kalmıştır. Her ne kadar Ansiklopedi genel olarak elit kesim tarafından ilgiyle karşılanmış olsa da, kimi çevrelerde de tepki ile karşılandı. Cizvitlerin eleştirileriyle karşı karşıya geldi.
Diderot 31 Temmuz 1784 tarihinde Fransa'da 70 yaşında ölmüş, Saint-Roch Kilisesi'nin mezarlığına gömülmüştür.
Ayrıca bakınız
Anti-klerikalizm
Jean-Jacques Rousseau
Kitapları
Essai sur le mérite et la vertu (Hak etme ve yeti üzerine), Shaftesbury tarafından yazılmış ve Diderot tarafından Fransızca'ya çevrilip notlandırılmıştır (1745)
Pensées philosophiques (Felsefi Düşünceler, deneme (1746)
La que (Kuşkucu gezintiler) (1747)
Les bijoux indiscrets, roman (1748)
Lettre sur les aveugles à l'usage de ceux qui voient (Görenler için körler hakkında mektup) (1749)
L'Encyclopédie (Ansiklopedi) (1750-1765)
Lettre sur les sourds et muets (Sağır ve dilsizler hakkında mektup) (1751)
Pensées sur l'interprétation de la nature (Doğanın yorumlanması üzerine düşünceler), deneme (1751)
Le fils naturel (Doğanın çocuğu) (1757)
Entretien sur le fils naturel (Doğanın çocuğu hakkında konuşma) (1757)
Salons, critique d'art (Salonlar, sanat eleştirisi) (1759-1781)
La Religieuse (Dindar kadın), roman (1760)
Le neveu de Rameau (Rameau'nun yeğeni, diyalog (1761 ?)
Lettre sur le commerce des livres (Kitapların ticareti hakkında mektup) (1763)
Mystification ou l’histoire des portraits (Mistifikasyon ya da portreler tarihi) (1768)
Entretien entre D'Alembert et Diderot (Diderot'yla D'Alembert'in tartışması) (1769)
Le rêve de D'Alembert (D'Alembert'in rüyası), dialogue (1769)
Suite de l'entretien entre D'Alembert et Diderot (D'Alembert Diderot tartışmasının devamı) (1769)
Paradoxe sur le comédien (Oyuncu hakkındaki paradoks) (1769 ?)
Apologie de l'abbé Galiani (Peder Galiani'nin övgüsü) (1770)
Principes philosophiques sur la matière et le mouvement (Madde ve hareket hakkında felsefi ilkeler), deneme (1770)
Entretien d'un père avec ses enfants (Bir babanın çocuklarıyla konuşması) (1771)
Jacques le fataliste et son maître (Kaderci Jacques ve Efendisi), roman (1771-1778)
Supplément au voyage de Bougainville (Bogainville seyahatine ek) (1772)
Histoire philosophique et politique des deux Indes (İki Hindistan'ın felsefi ve politik tarihi), Raynal'le birlikte (1772-1781)
Voyage en Hollande (Hollanda seyahati) (1773)
Eléments de physiologie (Fizyolojinin temelleri) (1773-1774)
Réfutation d'Helvétius (Helvetius'a reddiye) (1774)
Observations sur le Nakaz (Nakaz üzerine gözlemler) (1774)
Essai sur les règnes de Claude et de Néron (Claudius ve Neron'un iktidar dönemleri hakkında) (1778)
Lettre apologétique de l'abbé Raynal à Monsieur Grimm (Peder Raynal'ın Bay Grimm hakkında övgü mektubu) (1781)
Aux insurgents d'Amérique (Amerika isyancılarına) (1782)
Salons (Salonlar)
Kaynakça
1713 doğumlular
1784 yılında ölenler
18. yüzyılda Fransızlar
Fransız filozoflar
Fransız edebiyat eleştirmenleri
18. yüzyıl Fransız roman yazarları
Fransız ateistler
Prusya Bilim Akademisi üyeleri
Aydınlanma filozofları
Philosophes
Ateist filozoflar
Erotik yazarlar
Église Saint-Roch'na defnedilenler
Ateist yazarlar
|
2108
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/26%20Haziran
|
26 Haziran
|
Olaylar
1483 - III. Richard, İngiltere Kralı oldu.
1530 - İlk Protestan Meclisi kuruldu.
1541 - Peru'daki İnka topraklarını ele geçiren İspanyol Francisco Pizarro, Lima kentinde öldürüldü.
1807 - Lüksemburg'da bir depoya düşen yıldırım, 230 kişinin ölümüne yol açtı.
1819 - Bisikletin patenti alındı.
1861 - Sultan Abdülmecit öldü; yerine Abdülaziz, Padişah oldu.
1861 - Atıf Bey, Bebek'te uçuş denemesi gerçekleştirdi.
1867 - Mısır Valilerine, "Hıdiv" unvanı verildi.
1870 - İsa'nın doğumunun kutlanıldığı bir Hristiyan bayramı olan Noel'in ABD'de federal bayram olarak kutlanacağı ilan edildi.
1907 - 1907 Tiflis banka soygunu gerçekleşti. Soyguncular, Rus İmparatorluğu Devlet Bankası'ndan 341.000 rubleyi çalarak kaçtı. Soygun, Vladimir Lenin ile Josef Stalin'in de aralarında bulunduğu kişilerce organize edildi.
1924 - Verem aşısı, Albert Calmette ve Camille Guérin isimli iki Fransız araştırmacı tarafından keşfedildi.
1928 - Yeni Türk alfabesini hazırlamak amacıyla kurulan Dil Encümeni, ilk toplantısını Ankara'da yaptı.
1936 - Nazi Almanyası'nda, ilk kullanılabilir helikopter olan "Focke-Wulf Fw 61"in ilk uçuşu başarıyla gerçekleşti.
1939 - Ankara Havagazı Şirketi devletleştirildi.
1939 - Yalova Kaplıcaları'nın Sağlık Bakanlığınca işletilmesine ait yasa çıktı.
1942 - II. Dünya Savaşı'nın Kuzey Afrika Cephesi'nde Mersa Matruh Savaşı gerçekleşti.
1944 - Zirai Donatım Kurumu Kanunu TBMM'de kabul edildi.
1945 - Birleşmiş Milletler Antlaşması, ABD'nin San Francisco şehrinde imzalandı.
1945 - Türkiye, Birleşmiş Milletler Antlaşması'nı imzaladı.
1951 - Mithat Paşa'nın 24 Haziran'da Aksu vapuruyla Taif'ten getirilen cenazesi, Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'ın da katıldığı törenle, İstanbul'da Hürriyet-i Ebediye Tepesi'ne defnedildi.
1960 - Madagaskar, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı.
1963 - John F. Kennedy, Batı Berlin'i ziyareti sırasında, meşhur "Ich bin ein Berliner" (Ben bir Berlinliyim) ifadesini kullandı.
1964 - The Beatles topluluğu, A Hard Day's Night adlı albümlerini piyasaya çıkardı.
1970 - Çekoslovakya'da Aleksander Dubçek, Komünist Parti'den ihraç edildi.
1974 - Sabah 08.01'de, ABD'nin Ohio eyaletinde bulunan Troy şehrindeki Marsh Süpermarket'in kasasında işlenen bir paket sakız, dünyada barkodla satılan ilk ürün oldu.
1975 - Indira Gandhi, Hindistan'da otoriter bir yönetim kurdu.
1977 - Elvis Presley son konserini verdi.
1992 - Susa katliamı: Silvan'ın Susa köyünde camide ibadet eden bir grup PKK'lılar tarafından cami dışına çıkarılıp öldürüldü. Olayda on kişi hayatını kaybetti.
1994 - Türkiye'de Liberal Demokrat Parti kuruldu.
2000 - Amerika'da genetik harita çalışmalarına başlandı.
2006 - Türkiye'nin ilk yargıç-savcı derneği YARSAV kuruldu.
2015 - Amerika'da eşcinsel evlilik mahkeme kararıyla yasal kabul edildi.
Doğumlar
MÖ 12 - Agrippa Postumus, Marcus Vipsanius Agrippa ve Yaşlı Julia'nın oğlu (ö. 14)
1580 - Pedro Claver, Kolombiya'da yaşayan bir Katalan Cizvit rahip ve misyonerdi (ö. 1654)
1730 - Charles Messier, Fransız gök bilimci (ö. 1817)
1760 - I. Johann, Lihtenştayn Prensi (ö. 1836)
1787 - Denise OuRall, Fransız ekonomist ve matematikçi
1797 - Şeyh Şamil, Kuzey Kafkasya halklarının Avar kökenli politik ve dini önderi (ö. 1871)
1824 - William Thomson (Lord Kelvin), İrlandalı fizikçi (ö. 1907)
1841 - Paul Wallot, Alman mimar (ö. 1912)
1891 - Sidney Howard, Amerikalı oyun yazarı, senarist ve En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü sahibi (ö. 1939)
1892 - Pearl S. Buck, Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1973)
1898 - Willy Messerschmitt, Alman uçak tasarımcısı (ö. 1978)
1904 - Peter Lorre, Macar asıllı Amerikalı oyuncu (ö. 1964)
1908 - Salvador Allende, Şilili devlet adamı (ö. 1973)
1914 - Şapur Bahtiyar, İranlı siyasetçi ve Şah Muhammed Rıza Pehlevi dönemindeki İran'ın son Başbakanı (ö. 1991)
1917 - Idriz Ajeti, Kosovalı tarihçi (ö. 2019)
1922 - Eleanor Parker, Amerikalı aktris (ö. 2013)
1936 - Edith Pearlman, Amerikalı kısa hikâye yazarı (ö. 2023)
1937 - João Cutileiro, Portekizli heykeltıraş (ö. 2021)
1937 - Robert Coleman Richardson, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2013)
1942 - Candan Tarhan, Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 1989)
1944 - Gennady Zyuganov, Rus politikacı
1947 - Gulbeddin Hikmetyar, Afgan siyasetçi ve Afganistan Başbakanı
1951 - Robert Davi, Amerikalı oyuncu
1954 - Luis Arconada, İspanyol eski millî kaleci
1955 - Maxime Bossis, Fransız futbolcu
1955 - Tom Platz, Amerikalı vücut geliştirmeci ve antrenör
1956 - Chris Isaak, Amerikalı müzisyen
1956 - Kemal Ermetin, Türk yayımcı ve yazar (ö. 2012)
1964 - David Rolfe, Avustralyalı yüzücü (ö. 2015)
1966 - Angelo Di Livio, İtalyan futbolcu
1968 - Paolo Maldini, İtalyan futbolcu
1970 - Chris O'Donnell, Amerikalı oyuncu
1970 - Nick Offerman, Amerikalı oyuncu, yazar ve marangoz
1974 - Ceylan, Türk arabesk müzik sanatçısı
1976 - Makare Desilets, Fiji asıllı Amerikalı voleybolcu
1977 - Tite Kubo, Japon mangaka ve Bleach'in çizeri
1980 - Uday Kiran, Hint oyuncu (ö. 2014)
1983 - Felipe Melo, Brezilyalı futbolcu
1983 - Antonio Rosati, İtalyan futbolcu
1984 - José Juan Barea, Porto Rikolu profesyonel basketbol oyuncusu
1984 - Raymond Felton, Amerikalı basketbolcu
1984 - Deron Williams, Amerikalı basketbolcu
1985 - Katrin Heß, Alman oyuncu
1985 - Gözde Sonsırma, Türk voleybolcu
1987 - Samir Nasri, Cezayir asıllı Fransız millî futbolcu
1992 - Joel Campbell, Kosta Rikalı futbolcu
1992 - Rudy Gobert, Fransız profesyonel basketbolcu
1992 - Jennette McCurdy, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu
1992 - Iman Asante Shumpert, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1993 - Ariana Grande, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1994 - Selin Genç, Türk oyuncu
1997 - Baek Ye-rin, Güney Koreli şarkıcı
2005 - Alexia, Hollanda kralı Willem-Alexander ve Kraliçe Máxima'nın ikinci kızıdır
Ölümler
363 - Julian, Roma İmparatoru (d. 331)
822 - Saichō, Budizmin Tendai mezhebinin kurucusu olan Japon Budist keşiş (d. 767)
1275 - Nasîrüddin Tûsî, Fars bilim insanı ve İslam filozofu (d. 1201)
1452 - Plethon, Bizans'lı Yeni Platoncu bir filozof (d. 1355)
1487 - Yannis Argiropulos, Yunan-İtalyan filozof ve hümanistti (d. 1415)
1541 - Francisco Pizarro, İspanyol fatih (Peru topraklarını ele geçiren) (d. 1475)
1810 - Joseph Michel Montgolfier, Fransız havacı ve sıcak hava balonunun kaşifi (d. 1740)
1811 - Juan Aldama, Meksikalı yüzbaşı (d. 1774)
1811 - Ignacio Allende, Yeni İspanya ordusuna bağlı asker (d. 1769)
1830 - IV. George, 29 Ocak 1820'den ölümüne kadar Birleşik Krallık ve Hannover kralı (d. 1762)
1836 - Claude Joseph Rouget de Lisle, Fransız Devrim subayı (d. 1760)
1856 - Max Stirner, Alman düşünür (d. 1806)
1861 - Sultan Abdülmecit, Osmanlı'nın 31. Padişahı (d. 1823)
1922 - I. Albert, 29. Monako prensi ve Valentinois dükü (d. 1848)
1927 - Armand Guillaumin, Fransız izlenimci ressam ve taşbaskıcı (d. 1841)
1942 - Tsvyatko Radoynov, Bulgaristan komünist direniş hareketinin lideri (d. 1895)
1943 - Karl Landsteiner, Avusturya kökenli Amerikalı immünolog ve patolog (d. 1868)
1947 - Richard Bedford Bennett, 1930-1935 yılları arasında Kanada'nın 11. başbakanı olarak görev yapmış Kanadalı siyasetçi (d. 1870)
1956 - Clifford Brown, Amerikalı caz trompetçisi (d. 1930)
1957 - Alfred Döblin, Alman yazar (d. 1878)
1957 - Meksikalı Joe Rivers, Amerikalı hafif sıklet boksör (d. 1892)
1967 - Françoise Dorléac, Fransız aktris (Catherine Deneuve'ün kızkardeşi) (d. 1942)
1971 - Johannes Frießner, Alman Generaloberst (d. 1892)
1988 - Hans Urs van Balthasar, Katolik teologu (d. 1905)
1988 - Tugay Toksöz, Türk sinema oyuncusu (d. 1937)
1996 - Necmettin Hacıeminoğlu, Türk dil bilimci ve yazar (d.1932)
1996 - Veronica Guerin, İrlandalı gazeteci (d.1958)
1996 - Zihni Küçümen, Türk tiyatro sanatçısı, çevirmen ve yazar (d.1929)
1998 - Hacı Sabancı, Türk iş insanı (d. 1935)
2000 - Nermin Erdentuğ, Türk antropolog (d. 1917)
2002 - Turgut Özatay, Türk sinema oyuncusu (d. 1927)
2003 - Marc-Vivien Foé, Kamerunlu millî futbolcu (d. 1975)
2003 - Denis Thatcher, İngiliz iş insanı ve eski başbakan Margaret Thatcher'ın eşi (d. 1915)
2004 - Ott Arder, Eston şair (d. 1950)
2007 - Jupp Derwall, Alman futbolcu ve teknik direktör (d. 1927)
2010 - Algirdas Brazauskas, Litvanya eski cumhurbaşkanı ve başbakanı (d. 1932)
2010 - Aldo Giuffrè, İtalyan aktör (d. 1924)
2012 - Nora Ephron, Amerikalı senarist ve yönetmen (d. 1941)
2012 - Doris Singleton, Amerikalı oyuncu (d. 1919)
2013 - Bert Stern, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1929)
2014 - Mary Rodgers, Amerikalı besteci ve çocuk öyküleri yazarı (d. 1931)
2015 - Yevgeni Primakov, Rus politikacı ve diplomat (d. 1929)
2016 - Kristiina Elstelä, Fin oyuncu (d. 1943)
2016 - Ryan Jimmo, Kanadalı dövüş sanatları ustası ve kickboks sporcusu (d. 1981)
2016 - Kim Sung-min, Güney Koreli oyuncu (d. 1973)
2017 - Claude Fagedet, Fransız fotoğraf sanatçısı (d. 1928)
2017 - Desh Bandhu Gupta, Hint milyarder sanayici ve iş insanı (d. 1938)
2017 - Alice Trolle-Wachtmeister, İsveç asıllı soylu bir kadın (d. 1926)
2018 - Andrey Dementyev, Rus romancı ve yazar (d. 1928)
2018 - Henri Namphy, Haitili general ve siyasetçi (d. 1932)
2018 - Daniel Pilon, Kanadalı oyuncu (d. 1940)
2019 - Kemal Bayazıt, Türk hekim ve kalp cerrahı (d. 1930)
2019 - Édith Scob, Fransız tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1937)
2019 - Max Wright, Amerikalı oyuncu (d. 1943)
2020 - Abdoulatifou Aly, Madagaskar doğumlu Fransız siyasetçi (d. 1960)
2020 - Kelly Asbury, Amerikalı senarist, animatör, seslendirme sanatçısı (d. 1960)
2020 - Stuart Cornfeld, Amerikalı yapımcı, film yönetmeni ve aktör (d. 1952)
2020 - Madeleine Juneau, Kanadalı Rahibe, müzeci ve eğitimci (d. 1945)
2020 - Félix de Almeida Mendonça, Brezilyalı politikacı ve mühendis (d. 1928)
2020 - Faqir Nabi, Afgan aktör (d. 1953)
2020 - Taryn Power, Amerikalı aktris (d. 1953)
2020 - Ramon Revilla Sr., Filipinli aktör ve siyasetçi (d. 1927)
2021 - Joseph Behar, Amerikalı televizyon yapımcısı ve yönetmeni (d. 1926)
2021 - Mike Gravel, Alaska için ABD Senatörü olan görev almış olan bir politikacıydı (d. 1930)
2021 - Abdalelah Haroun, Sudan doğumlu Katarlı kısa mesafe koşucusu (d. 1997)
2021 - Jon Hassell, Amerikalı trompetçi ve etnomüzikologdur (d. 1937)
2021 - Mir Hazar Han Hoso, Pakistanlı siyasetçi (d. 1929)
2021 - Frederic Rzewski, Amerikalı besteci ve virtüöz piyanisttir (d. 1938)
2022 - Thue Christiansen, Grönlandlı eğitimci, tasarımcı ve siyasetçi (d. 1940)
2022 - Margaret Keane, Amerikalı ressam (d. 1927)
2022 - Frank Moorhouse, Avustralyalı gazeteci, yazar ve senarist (d. 1938)
2022 - Frank Williams, İngiliz aktör (d. 1931)
Tatiller ve özel günler
Azerbaycan: Silahlı Kuvvetler Günü.
Birleşmiş Milletler: İşkence Kurbanlarına Destek Günü (wikidata).
0626
26
|
2109
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/27%20Haziran
|
27 Haziran
|
Olaylar
MÖ 209 - Büyük Hun İmparatorluğu Hükümdarı, Mete Han'ın tahta çıkışı.
1565 - Sokullu Mehmed Paşa, Veziriazam oldu. Veziriazamlığı, üç Padişah döneminde sürdü. (Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murad).
1878 - Gazeteci ve yazar Ahmet Mithat Efendi, "Tercüman-ı Hakikat" adlı günlük gazeteyi çıkarmaya başladı.
1884 - İstanbul'da, Beyazıt Devlet Kütüphanesi kuruldu.
1893 - New York Borsası çöktü.
1905 - Kurtlu yemeğe karşı çıkan tayfaların kurşuna dizilmesini önlemek isteyen Rus Savaş gemisi Potemkin'in mürettebatı Karadeniz'de ayaklanıp, gemiyi Odessa'ya doğru yönlendirdi. Birinci Rus devrimin ilk ayaklanması Odessa'da başladı.
1916 - Hicaz, bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrıldı.
1917 - Yunanistan, İtilaf Devletleri'ne katıldı.
1918 - Azerice, Azerbaycan'da resmi devlet dili ilan edildi.
1923 - Çift kanatlı bir uçağa, ilk kez havada yakıt ikmali yapıldı.
1938 - Helikopterin patenti Igor Sikorsky tarafından alındı.
1946 - Müttefikler, On İki Ada'nın Yunanistan'a verilmesini kararlaştırdı.
1950 - Amerika Birleşik Devletleri, Kore Savaşı'na asker yollama kararı aldı.
1950 - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Birleşmiş Milletler üyelerine Güney Kore'ye yardım çağrısında bulundu.
1954 - Guatemala'da CIA'nın desteklediği darbeyle, halkın seçtiği Hükûmet devrildi.
1954 - Dünyanın ilk nükleer enerji santrali, Moskova yakınlarında Obninsk'de açıldı.
1957 - Louisiana ve Teksas'ta meydana gelen Audrey kasırgası, 500 kişinin ölümüne yol açtı.
1964 - Emekli Süvari Binbaşı Fethi Gürcan, idam edildi. Gürcan, 22 Şubat 1962'de darbe girişimi nedeniyle emekli edilmişti. Benzer bir girişimi, Talat Aydemir ile 20 Mayıs 1963'te tekrarlayınca yargılanmış ve idama mahkûm olmuştu.
1964 - Kıbrıs Cumhuriyeti Hükûmeti, 15 yaşından büyük Türklerin Ada'ya girişini yasakladı.
1967 - Dünyanın ilk bankamatiği, Londra'nın Enfield semtinde hizmete girdi.
1974 - Richard Nixon, Sovyetler Birliği'ni ziyaret etti.
1976 - Fransız Hava Yolları'na ait bir yolcu uçağı, Tel Aviv-Atina-Paris seferini yapmakta iken FKÖ militanlarınca kaçırıldı ve Uganda'nın Entebbe şehrindeki Entebbe Uluslararası Havalimanı'na yönlendirildi.
1977 - Cibuti Cumhuriyeti, Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
1978 - Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi'ne bomba atıldı; Benzin yokluğu nedeniyle uzun kuyruklar oluştu.
1979 - Muhammet Ali, boksu bıraktığını açıkladı.
1980 - Adana Cezaevi'nden bir grup tutuklu, tünel yoluyla firar etmeye çalıştı. Güvenlik kuvvetleri ateş açtı; 4 tutuklu öldü.
1980 - İtalyan Hava Yolları'na ait DC-9 tipi bir yolcu uçağı, İtalya'nın Ustica adası yakınlarında düştü: 81 kişi öldü.
1984 - TBMM, askerlik süresini 18 aya indiren yasa tasarısını kabul etti.
1987 - Gaziantep Üniversitesi kuruldu.
1988 - Fransa'nın başkenti Paris'te bulunan Lyon Garı'nda tren kazası: 56 ölü, 60 yaralı.
1991 - Yugoslav Halk Ordusu, Slovenya'ya karşı operasyon başlattı.
1998 - Adana'nın Ceyhan ilçesi merkez üslü depremde 144 kişi öldü.
2004 - Boris Tadiç, Sırbistan-Karadağ Cumhurbaşkanı seçildi.
2007 - Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair, görevinden ayrıldı.
2007 - Sözcü gazetesi kuruldu.
Doğumlar
1350 - II. Manuil, Bizans İmparatoru (ö. 1425)
1462 - XII. Louis, Fransa Kralı (ö. 1515)
1550 - IX. Charles, Fransa Kralı (ö. 1574)
1740 - John Latham, İngiliz doktor, doğa tarihçisi, ornitolog ve yazar (ö. 1837)
1767 - Alexis Bouvard, Fransız bir astronomdu (ö. 1843)
1806 - Augustus De Morgan, Britanyalı matematikçi ve mantıkçı (ö. 1871)
1838 - Paul Von Mauser, Alman silah tasarımcısı (ö. 1914)
1850 - Lafcadio Hearn veya takma adıyla Koizumi Yakumo, İrlanda asıllı bir Japon yazar (ö. 1904)
1869 - Emma Goldman, Litvan anarko-komünist yazar (ö. 1940)
1869 - Hans Spemann, Alman embriyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1941)
1877 - Charles Glover Barkla, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1944)
1880 - Helen Keller, Amerikalı pedagog (ö. 1968)
1882 - Eduard Spranger, Alman bir filozof ve psikolog (ö. 1963)
1884 - Gaston Bachelard, Fransız filozof, yazar (ö. 1962)
1908 - Guimarães Rosa, Brezilyalı diplomat, yazar ve hekim (ö. 1967)
1913 - Philip Guston, Amerikalı ressam (ö. 1980)
1914 - Helena Benitez, Filipinli siyasetçi ve bürokrat (ö. 2016)
1921 - Yusuf Atılgan, Türk roman ve öykü yazarı (ö. 1989)
1921 - Muriel Pavlow, İngiliz oyuncu (ö. 2019)
1930 - Ross Perot, Amerikalı iş insanı ve siyasetçi
1931 - Tolon Tosun, Türk sporcu, atlet ve diş hekimi (ö.1993)
1931 - Martinus Veltman, Hollandalı teorik fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2021)
1934 - Raik Alnıaçık, Türk tiyatro oyuncusu ve yönetmeni
1936 - Kutlu Payaslı, Türk şarkıcı ve besteci
1941 - Krzysztof Kieslowski, Polonyalı yönetmen (ö. 1996)
1951 - Ahmet Güvenç, Türk bas gitarist
1951 - Mary McAleese, İrlandalı siyasetçi ve İrlanda Cumhurbaşkanı
1952 - Rita Russek, Alman oyuncu
1953 - Bilge Öngöre, Türk yazar ve şair
1955 - Isabelle Adjani, Fransız sinema oyuncusu
1959 - Janusz Kamiński, Polonyalı görüntü yönetmeni ve film yönetmeni
1960 - Axel Rudi Pell, Alman heavy metal gitaristi
1962 - Tony Leung Chiu-wai, Hong Konglu sinema oyuncusu
1965 - Ali Gültiken, Türk eski milli futbolcu
1966 - J.J. Abrams, Amerikalı yapımcı, yönetmen ve senarist
1968 - Pascale Bussières, Kanadalı oyuncu
1969 - Alessandro Esseno, İtalyan besteci
1970 - Cecily von Ziegesar, Amerikalı yazar
1973 - Özge Fışkın, Türk rock müzik şarkıcısı
1974 - Christian Kane, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı-söz yazarı
1975 - Tobey Maguire, Amerikalı sinema oyuncusu
1976 - Wagner Moura, Brezilyalı sinema ve dizi oyuncusu
1977 - Raúl González, İspanyol futbolcu
1978 - Petra Frey, Avusturyalı şarkıcı
1979 - Fabrizo Miccoli, İtalyan millî futbolcu
1980 - Hugo Campagnaro, Arjantinli futbolcu
1980 - Tobin Radcliffe, Amerikalı oyuncu
1981 - Martina García, Kolombiyalı manken, dizi ve sinema oyuncusu
1983 - Alsu, Tatar asıllı Rus şarkıcı
1984 - Iosif Cholevas, Almanya doğumlu Yunan millî futbolcu
1984 - Gökhan İnler, Türk asıllı İsviçreli millî futbolcu
1985 - Svetlana Kuznetsova, Rus tenis oyuncusu
1985 - Nico Rosberg, Fin-Alman Formula 1 pilotu
1986 - Drake Bell, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1986 - Sam Claflin, İngiliz oyuncu
1987 - Ed Westwick, İngiliz oyuncu
1988 - Landry Fields, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1988 - Matthew Spiranovic, Avustralyalı millî futbolcu
1989 - Matthew Lewis, İngiliz oyuncu
1990 - Laura van der Heijden, Hollandalı hentbolcu
1991 - Jordy Clasie, Hollandalı millî futbolcu
1991 - Özge Yavaş, Türk basketbolcu
1992 - Ahn So-hee, Güney Koreli oyuncu ve şarkıcı
1993 - Gamze Alikaya, Türk voleybolcu
1994
Maëva Coucke, Fransız manken
Andrea Melgarejo, Paraguaylı manken
Gu Sung-yun, Güney Koreli futbolcu
1999 - Chandler Riggs, Amerikalı çocuk oyuncu
Ölümler
MÖ 1212 - II. Ramses, Antik Mısır'da, 19. Hanedan firavunlarından biri (d. MÖ 1302)
1458 - Alfonso, Aragon (V. Alfonso olarak), Valensiya (III. Alfonso olarak), Mayorka, Sardunya ve Korsika (II. Alfonso olarak), Sicilya (I. Alfonso) ve 1416'dan Barselona Kontu (IV. Alfonso olarak) ve 1442'den ölümüne kadar Napoli Kralı (d. 1396)
1574 - Giorgio Vasari, İtalyan ressam, yazar, tarihçi ve mimar (d. 1511)
1636 - Date Masamune, Japon siyasetçi ve Daimyo (d. 1567)
1827 - Johann Gottfried Eichhorn, Alman tarihçi ve teolog, ahit eleştirmeni (d. 1752)
1831 - Sophie Germain, Fransız asıllı matematikçi, fizikçi ve filozof (d. 1776)
1831 - Konstantin Pavloviç, Rusya'nın büyük dükü (d. 1779)
1844 - Joseph Smith, Jr., Mormonluk adıyla bilinen İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin kurucusu olup ilk başkanı ve Mormon peygamberlerinden biri (d. 1805)
1876 - Harriet Martineau, İngiliz sosyolog (d. 1802)
1878 - Sarah Helen Whitman, Amerikalı şair, deneme yazarı, transandantalist ve spiritüalist (d. 1803)
1916 - Ștefan Luchian, Rumen ressam (d. 1868)
1930 - Kakutsa Çolokaşvili, Gürcü subayı ve Gürcistan'daki Anti-Sovyet gerilla hareketinin komutanı (d. 1888)
1936 - Mike Bernard, Amerikalı Ragtime müzisyeni (d. 1875)
1944 - Milan Hodža, Slovak politikacı (d. 1878)
1945 - Emil Hácha, Çek avukat (d. 1872)
1961 - Hélène Dutrieu, Belçikalı bisiklet yarışmacısı, motosiklet yarışmacısı, otomobil yarışmacısı ve pilot (d. 1877)
1964 - Fethi Gürcan, Türk Süvari Binbaşı (20 Mayıs 1963 ayaklanması liderlerinden) (d. 1922)
1975 - G. I. Taylor, İngiliz fizikçi ve matematikçi (d. 1886)
1985 - Kövkeb Kamil kızı Seferaliyeva, Azeri kökenli Sovyet klasik piyanisti (d. 1907)
1992 - Mihails Tāls, Leton satranç büyükustası (d. 1936)
1996 - Albert R. Broccoli, Amerikalı film yapımcısı (d. 1909)
1998 - Kerim Tekin, Türk şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu (d. 1975)
1999 - Yorgo Papadopulos, Yunan asker ve cunta lideri (d. 1919)
2000 - Pierre Pflimlin, Fransız siyasetçi (d. 1907)
2001 - Jack Lemmon, Amerikalı sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1925)
2001 - Tove Jansson, Fin romancı, ressam, çizgi karikatür bant yazarı ve çizeri (d. 1914)
2002 - John Entwistle, İngiliz müzisyen (d. 1944)
2003 - David Newman, Amerikalı film yapımcısı (d. 1937)
2004 - George Patton IV, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nda tümgeneral (d. 1923)
2005 - John T. Walton, ABDli iş insanı (d. 1946)
2009 - Gale Storm, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1922)
2011 - Elaine Stewart, Amerikalı oyuncu ve model (d. 1930)
2013 - Sayavuş Aslan, Azerbaycanlı komedi oyuncusu (d. 1935)
2014 - Bobby Womack, Amerikalı müzisyen (d. 1944)
2015 - Chris Squire, İngiliz müzisyen, şarkıcı ve söz yazarı (d. 1948)
2016 - Bud Spencer, İtalyan yazar, oyuncu, eski yüzücü (d. 1929)
2016 - Alvin Toffler, Amerikalı yazar ve gelecekçi (d. 1928)
2017 - Peter Ludwig Berger, Amerikalı sosyolog ve teolog (d. 1929)
2017 - Piotr Bikont, Polonyalı politika yazarı, gazeteci, yemek uzmanı ve tiyatro yönetmeni (d. 1955)
2017 - Michael Bond, İngiliz yazar (d. 1927)
2017 - Michael Nyqvist, İsveçli aktör (d. 1960)
2017 - Mustafa Talas, Suriyeli asker ve siyasetçi (d. 1932)
2018 - Ahron Daum, İsrailli haham (d. 1951)
2018 - Steve Ditko, Amerikalı yazar (d. 1927)
2018 - Joseph Jackson, Amerikalı müzisyen (d. 1928)
2018 - Steven Hilliard Stern, Kanadalı film yapımcısı, yönetmeni ve senarist (d. 1937)
2018 - Vladimir Andreyeviç Uspenski, Rus matematikçi, dilbilimci, yazar, fizik ve matematik doktoru (d. 1930)
2019 - Jharna Dhara Chowdhury, Bangladeşi insan hakları aktivisti (d. 1938)
2019 - Justin Raimondo, Amerikalı yazar, siyasetçi ve yayın yönetmeni (d. 1951)
2020 - Freddy Cole, Amerikalı siyahi caz şarkıcısı ve piyanist (d. 1931)
2020 - Linda Cristal, Arjantinli aktris (d. 1931)
2020 - Antonio Cuenco, Filipinli politikacı (d. 1936)
2020 - Ilija Petković, Sırp asıllı Yugoslav eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1945)
2021 - Alison Greenspan, Amerikalı film ve televizyon yapımcısı (d. 1972)
2021 - Uğurtan Sayıner, Türk oyuncu (d. 1944)
2021 - Hurşid Şahid, Pakistanlı aktris ve şarkıcı (d. 1926)
2022 - Joe Turkel, Amerikalı karakter oyuncusu (d. 1927)
Tatiller ve özel günler
Birleşik Krallık - Gâziler Günü
Fırtına: Yaprak Fırtınası
0627
27
|
2110
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/28%20Haziran
|
28 Haziran
|
Olaylar
1389 - I. Kosova Muharebesi: I. Murad önderliğindeki Osmanlı Ordusu ile Sırp Kumandanı Lazar Hrebelyanoviç önderliğindeki çok uluslu Balkan Ordusu arasında yapılan muharebe, Osmanlı Ordusu'nun galibiyeti ile sonuçlandı.
1763 - Macaristan'nın Komárom kentinde, 6.2 büyüklüğünde deprem oldu.
1838 - I. Victoria, 18 yaşında Birleşik Krallık tacını giydi. Kraliçe, 20 Haziran'da tahta çıkmıştı.
1841 - Giselle balesinin prömiyeri, ilk kez Paris'teki "Théâtre de l'Académie Royale de Musique" tiyatrosunda yapıldı.
1862 - Tasviri Efkar gazetesi, Şinasi tarafından çıkarılmaya başlandı.
1894 - İşçi Bayramı, Amerika Birleşik Devletleri'nde resmi tatil olarak kabul edildi.
1895 - El Salvador, Honduras ve Nikaragua birleşerek, "Orta Amerika Birliği"ni kurdular.
1914 - Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand ve karısı Sophia'nın, Gavrilo Princip adlı bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi üzerine I. Dünya Savaşı başladı.
1919 - I. Dünya Savaşı sonunda, İtilaf Devletleri ile Almanya arasında Versay Barış Antlaşması imzalandı.
1921 - Kocaeli, İngiliz ve Yunan birliklerinden alınarak, tekrar Türk topraklarına geri katıldı.
1923 - Darülfünun, Mustafa Kemal'e "Fahri Müderrislik Şahadetnamesi" gönderdi.
1928 - Sosyalist Hermann Müller, Almanya Şansölyesi olarak göreve başladı.
1931 - İspanya'da genel seçimleri sosyalistler kazandı.
1933 - Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu oluşturuldu.
1938 - Chicora-Pensilvanya'da boş bir araziye 450 tonluk meteor düştü.
1940 - Romanya, Basarabya (bugünkü Moldova) bölgesini Sovyetler Birliği'ne bıraktı.
1948 - Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Komünist Bloku oluşturan Kominform'dan ihraç edildi.
1950 - Seul, Kuzey Kore birliklerince ele geçirildi.
1967 - İsrail, Doğu Kudüs'ü ele geçirdi.
1969 - Stonewall ayaklanmaları başladı.
1981 - Tahran'da İslami Cumhuriyet Partisi merkezinde bomba patladı; 72 politikacı ve görevli öldü.
1984 - Türkiye'de 13 ilde sıkıyönetim kaldırıldı. Bu illerden 7'sinde olağanüstü hal ilan edildi; 4 ilde uygulanmakta olan olağanüstü hâl uygulamasına ise son verildi.
1989 - Natanz Olayı: İran'da Natanz Atom Fabrikası, patlama ile birlikte harabeye döndü.
1997 - Mike Tyson, boks maçının üçüncü raundunda rakibi Evander Holyfield'in kulağını ısırdı ve diskalifiye oldu.
2000 - Amerika Birleşik Devletleri, Küba'ya karşı 41 yıldır uyguladığı ambargoyu yumuşatma kararı aldı.
2004 - 17. NATO Zirvesi, İstanbul'da başladı.
2005 - Kanada, aynı cinsler arasında evliliği yasal kılan üçüncü ülke oldu.
2006 - Karadağ, Birleşmiş Milletler'e 192. üye ülke olarak kabul edildi.
2009 - Brezilya, 2009 FIFA Konfederasyonlar Kupası'nı kazandı.
2011 - Google, yeni sosyal ağ projesi Google+'ı duyurdu.
2011 - TBMM'de 24. dönemin ilk oturumunda ve yemin töreninde CHP ile BDP destekli bağımsızlar yemin etmediler.
2013 - Trabzon'da Ayasofya Camii 49 yılın ardından yeniden ibadete açıldı.
2016 - İstanbul'daki Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali'nde, silahlı ve bombalı intihar saldırısı gerçekleştirildi. Saldırı sonucunda, intihar saldırganları ile birlikte 45 kişi hayatını kaybetti, 239 kişi de yaralandı.
Doğumlar
751 - I. Carloman, Frank Kralı (ö. 771)
1243 - Go-Fukakusa, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 89. imparatorudur (ö. 1304)
1476 - IV. Paulus, 23 Mayıs 1555 - 18 Ağustos 1559 arasında papa (ö. 1559)
1491 - VIII. Henry, İngiltere Kralı (ö. 1547)
1577 - Peter Paul Rubens, Flaman ressam (ö. 1640)
1703 - John Wesley, İngiliz rahip ve Metodizm'in kurucusu (ö. 1791)
1712 - Jean-Jacques Rousseau, İsviçreli düşünür (ö. 1778)
1818 - Angelo Secchi, İtalyan Cizvit ve gök bilimci (ö. 1878)
1824 - Paul Broca, Fransız hekim, anatomist ve antropolog (ö. 1880)
1867 - Lightner Witmer, Amerikalı psikolog (ö. 1956)
1867 - Luigi Pirandello, İtalyan oyun yazarı, romancı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1936)
1873 - Alexis Carrel, Fransız fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1944)
1875 - Henri Lebesgue, Fransız matematikçi (ö. 1941)
1883 - Pierre Laval, Fransız siyasetçi (ö. 1945)
1889 - Abbas el-Akkad, Mısırlı gazeteci, şair ve edebiyat eleştirmeni (ö. 1964)
1891 - Carl Spaatz, Amerikalı havacı general ve ABD Hava Kuvvetleri'nin ilk Kurmay Başkanı (ö. 1974)
1892 - Edward Halett Carr, İngiliz tarihçi ve yazar (ö. 1982)
1902 - Richard Rodgers, Amerikalı besteci, şarkı sözü ve oyun yazarı (ö. 1979)
1906 - Maria Goeppert-Mayer, Alman asıllı Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1972)
1912 - Sherwood Rowland, Amerikalı kimya profesörü (ö. 1927)
1914 - Aribert Heim, Avusturya asıllı nazi Alman doktor (ö. 1992)
1918 - William Whitelaw, Britanyalı siyasetçi (ö. 1999)
1926 - Mel Brooks, Amerikalı sinema oyuncusu, yazar ve yönetmen
1928 - John Stewart Bell, Kuzey İrlandalı fizikçi (ö. 1990)
1928 - Hans Blix, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun İsveçli eski başkanı
1932 - Pat Morita, Japon asıllı Amerikalı sinema aktörü (ö. 2005)
1934 - Georges Wolinsky, Fransız karikatürist ve çizgi roman karikatüristi (ö. 2015)
1936 - Belgin Doruk, Türk sinema oyuncusu (ö. 1995)
1940 - Muhammed Yunus, Bangladeşli bankacı ve ekonomi profesörü ve Nobel Barış Ödülü sahibi
1941 - David Lloyd Johnston, Kanadalı akademik yazar
1943 - Klaus von Klitzing, Alman fizikçi
1944 - Sohrab Şahit Sales, İranlı yönetmen (ö. 1998)
1945 - Nazlı Eray, Türk öykücü ve romancı
1945 - Türkân Şoray, Türk oyuncu
1946 - Bruce Davison, Amerikalı oyuncu ve yönetmen
1946 - Gilda Radner, Amerikalı oyuncu (ö. 1989)
1948 - Kathy Bates, Amerikalı oyuncu ve Oscar ödülü sahibi
1952 - Enis Batur, Türk şair
1952 - Jean-Christophe Rufin, Fransız yazar
1955 - Civan Canova, Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve oyun yazarı (ö. 2022)
1955 - Thomas Hampson, Grammy Ödülü sahibi Amerikalı bariton
1957 - Georgi Parvanov, Bulgar politikacı ve Başbakan
1961 - Kerem Görsev, Türk müzisyen
1963 - Mike Fitzpatrick, Amerikalı hukukçu ve siyasetçi (ö. 2020)
1964 - Sabrina Ferilli, İtalyan tiyatro ile sinema oyuncusu ve televizyon sunucusu
1966 - John Cusack, Amerikalı aktör
1966 - Şenay Gürler, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1966 - Mary Stuart Masterson, Amerikalı oyuncu
1969 - Stéphane Chapuisat, İsviçreli eski futbolcu
1969 - Ayelet Zurer, İsrailli oyuncu
1971 - Fabien Barthez, Emekli Fransız kaleci
1971 - No I.D., Amerikalı müzik yapımcısı
1971 - Elon Musk, SpaceX Uzay Şirketi'nin kurucusu
1974 - Yiğit Arı, Türk oyuncu
1976 - Hans Sarpei, Ganalı futbolcu
1976 - Ali İhsan Varol, Türk sunucu
1977 - Harun Tekin, Türk müzisyen ve Mor ve Ötesi'nin solisti
1980 - Maurizio Domizzi, İtalyan futbolcu
1981 - Mara Santangelo, İtalyan tenisçi
1983 - Dorge Kouemaha, Kamerunlu futbolcu
1984 - Andriy Pyatov, Ukraynalı kaleci
1987 - Karin Knapp, İtalyan tenisçi
1991 - Kevin De Bruyne, Belçikalı futbolcu
1991 - Seohyun, Güney Koreli oyuncu, şarkıcı ve dansçı
1992 - Oscar Hiljemark, İsveçli futbolcu
1992 - Elaine Thompson-Herah, Jamaikalı atlet
1993 - Bradley Beal, Amerikalı basketbolcu
1993 - Anastasios Bakasetas, Yunan millî futbolcu
1994 - Hüseyin bin Abdullah, Ürdün Haşimi Krallığı'nın veliahdı, Ürdün kralı II. Abdullah ve kraliçe Rania el Abdullah'ın en büyük oğludur
1994
Anish Giri, Rus-Hollandalı satranç oyuncusu
Emily Blue, Amerikalı electropop şarkıcısı ve bağımsız rock grubu Tara Terra'nın solisti
Kira Trusova, Rus hentbolcu
Alessio Cragno, İtalya futbolcu
Hüseyin bin Abdullah, Ürdün Haşimi Krallığı'nın veliahdı
1995 - Jason Denayer, Belçikalı futbolcu
1997 - Biran Damla Yılmaz, Türk sinema ve dizi oyuncusu
Ölümler
207 - Yuan Shao, Çin'de Doğu Han Hanedanı döneminde yaşamış siyasetçi ve savaş ağası (d. ?)
548 - Theodora, Bizans İmparatoriçesi ve I. Justinianus'un karısı (d. 500)
683 - II. Leo, diğer adı Leo Maneius, 17 Ağustos 682'den 28 Haziran 683 tarihine kadar Papalık yapmıştır (d. 611)
767 - I. Paulus (Aziz Paulus), Katolik Kilisesi'nin dini lideri (Papa) (d. 700)
1196 - Xiaozong, Çin'in Song Hanedanı'nın 11. imparatorudur (d. 1127)
1385 - IV. Andronikos, Bizans İmparatoru (d. 1348)
1389 - I. Murad, Osmanlı'nın 3. Padişahı (d. 1326)
1598 - Abraham Ortelius, Flaman haritacı ve coğrafyacı (d. 1527)
1757 - Sophia Dorothea, Frederick William'ın eşi olarak Prusya Kraliçesi (d. 1687)
1813 - Gerhard von Scharnhorst, Hanoverli general ve ilk Prusya Genelkurmay Başkanı (d. 1755)
1836 - James Madison, ABD'nin 4. Başkanı (d. 1751)
1881 - Jules Armand Dufaure, Fransız siyasetçi (d. 1798)
1885 - Hacı Arif Bey, Türk güfte yazarı ve müzisyen (d. 1831)
1889 - Maria Mitchell, Amerikalı astronom (d. 1818)
1892 - Harry Atkinson, Yeni Zelandalı siyasetçi (d. 1831)
1913 - Campos Sales, Brezilyalı avukat, kahve çiftçisi ve siyasetçi (d. 1841)
1914 - Franz Ferdinand, Avusturya Arşidükü (suikast) (d. 1863)
1914 - Sophie Chotek, Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand'ın eşi (suikast) (d. 1868)
1936 - Alexander Berkman, Amerikalı yazar, radikal anarşist ve aktivist (d. 1870)
1937 - Max Adler, Avusturyalı marksist hukukçu, sosyolog ve sosyalist teorisyen (d. 1873)
1940 - Italo Balbo, İtalyan Faşist (d. 1896)
1942 - Yanka Kupala, Beyaz Rus şair ve yazar (d. 1882)
1944 - Friedrich Dollmann, Nazi Almanyası generali (d. 1882)
1945 - Yunus Nadi Abalıoğlu, Türk gazeteci, siyasetçi ve Cumhuriyet gazetesi'''nin kurucusu (d. 1879)
1966 - Fuad Köprülü, Türk tarih profesörü ve Dışişleri Bakanlarından (d. 1890)
1971 - Franz Stangl, II. Dünya Savaşı Nazi Almanyası'nda Sobibor İmha Kampı ve Treblinka İmha Kampı'nın komutanı (d. 1908)
1974 - Frank Sutton, Amerikalı oyuncu (d. 1923)
1976 - Stanley Baker, Galli aktör ve film yapımcısı (d. 1928)
1981 - Muhammed Beheşti, İranlı din âlimi ve yazar, İslam devrimi'nin kurucularından (d. 1928)
1989 - Joris Ivens, Hollandalı belgesel film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1898)
1992 - Mikhail Tal, Sovyet Dünya satranç şampiyonu (d. 1936)
2000 - Cinuçen Tanrıkorur, Türk müzisyen (d. 1938)
2007 - Erdoğan Tünaş, Türk senarist, yazar ve film yapımcısı (d. 1935)
2007 - Zehra Bilir, Türk türkücü (d. 1913)
2007 - Kiichi Miyazawa, 1991-1993 yılları arasında Japonya'nın 49. başbakanı olarak görev yapmış Japon siyasetçi (d. 1919)
2008 - Ruslana Korşunova, Rus asıllı Kazak manken ve model (d. 1987)
2009 - Billy Mays, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1958)
2011 - Paul Bağdatlıyan, Ermeni asıllı şarkıcı, müzisyen ve bestekār (d. 1953)
2013 - Silvi Vrait, Eston şarkıcı (d. 1951)
2014 - Meshach Taylor, Amerikalı oyuncu (d. 1947)
2015 - Jack Carter, Amerikalı komedyen, oyuncu ve sunucu (d. 1923)
2016 - Maurice Cazeneuve, Fransız oyuncu, yönetmen ve senarist (d. 1923)
2016 - Scotty Moore, Amerikalı gitarist (d. 1931)
2016 - Fabiane Niclotti, 2004'te Miss Brezilya'' güzeli seçilen eski manken (d. 1984)
2018 - Denis Akiyama, Japon-Kanadalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1952)
2018 - Harlan Ellison, Kısa öykü, roman, telefon diyaloğu, deneme ve eleştiri tarzında eserler veren ödüllü Amerikalı yazar ve senarist (d. 1934)
2018 - Domenico Losurdo, İtalyan Marksist filozof ve tarihçi (d. 1941)
2018 - Christine Nöstlinger, Avusturyalı çocuk ve gençlik kitabı yazarı (d. 1936)
2018 - Şarık Tara, Türk inşaat mühendisi ve iş insanı (d. 1930)
2019 - Paul Benjamin, Amerikalı oyuncu (d. 1938)
2019 - Şükrü Birant, Eski Türk millî futbolcu (d. 1944)
2019 - Lisa Martinek, Alman oyuncu (d. 1972)
2020 - Nasir Ajanah, Nijeryalı yargıç (d. 1956)
2020 - Marián Čišovský, Slovak millî futbolcu (d. 1979)
2020 - Mimi Soltysik, Amerikalı sosyalist siyasetçi ve politik aktivist (d. 1974)
2020 - Yu Lan, Çinli tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1921)
2021 - Paul Koulak, Fransız besteci ve müzisyendir (d. 1943)
2022 - Cüneyt Arkın, gerçek adıyla Fahrettin Cüreklibatır Türk doktor, dizi, sinema, tiyatro oyuncusu, senarist, yapımcı ve yönetmen (d. 1937)
2022 - Deborah James, İngiliz gazeteci, podcast yayıncısı ve yardım gönüllüsü (d. 1981)
2022 - Sergey Korepanov, Sovyet-Rus siyasteçi (d. 1948)
2022 - Ryuzo Sasaki, Japon siyasetçi (d. 1956)
2022 - Rolf Skoglund, İsveçli bir oyuncudur (d. 1940)
Tatiller ve özel günler
Dünya'da Müslümanlar için Kurban Bayramı'nın başlangıcı ve ilk günü
Ukrayna'da Anayasa Günü
0628
28
|
2111
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/29%20Haziran
|
29 Haziran
|
Olaylar
1868 - Namık Kemal ve Ziya Paşa tarafından Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin yayın organı olarak düşünülen Hürriyet gazetesi, Londra'da yayınlanmaya başlandı.
1871 - İlk sendikacılık yasası, Birleşik Krallık Parlamentosunda onaylandı.
1880 - Fransa, Tahiti'yi topraklarına kattı.
1923 - Fenerbahçe, İşgal Kuvvetleriyle oynadığı "General Harrington Kupası"nı kazandı.
1925 - Diyarbakır İstiklal Mahkemesince idama mahkûm edilen Şeyh Said ile adamları idam edildi.
1933 - Sivas-Erzurum Demiryolunun inşasına başlanıldı.
1934 - Bitlis'te doğan Zaro Ağa, 157 yaşındayken öldü. İç organları inceleme amacıyla alındı.
1938 - Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü kuruldu.
1938 - İstiklal Mahkemeleri kararıyla mahkûm olanlarla, 150'likler adı verilen listede bulunanlar hakkında Af Kanunu, TBMM'de kabul edildi.
1939 - Hatay Devleti Meclisi, oy birliğiyle Türkiye'ye katılma kararı aldı.
1954 - Türkiye Gazete Sahipleri Sendikası kuruldu.
1956 - Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller ile aktris Marilyn Monroe, Londra'da evlendiler.
1969 - Galatasaray, Metin Oktay’ın son maçını oynadığı finalde Cumhurbaşkanlığı Kupası’nı kazandı.
1969 - Yunus Nadi Armağanı'nı "Türkiye'nin Düzeni" kitabıyla Doğan Avcıoğlu kazandı.
1971 - Bakanlar Kurulu'nun aldığı bir kararla, Türkiye'de haşhaş ekimi yasaklandı.
1974 - Isabel Perón, Arjantin'in ilk kadın Devlet Başkanı olarak yemin etti. Kocası eski Başkan Juan Peron, sağlık durumunun bozulması üzerine görevlerini bırakmıştı. Zaten iki gün sonra da öldü.
1976 - Seyşel Adaları, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı.
1982 - Aşırı sıcak yüzünden İstanbul'da 7 kişi öldü.
1982 - İsrail, Lübnan'ı işgal etti. İsrail Başbakanı Menahem Begin, Filistinli gerillaların Beyrut'tan ayrılmasına izin verdi.
1982 - Stratejik Silahların Sınırlandırılması (START I) görüşmeleri Cenevre'de başladı.
1984 - Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında karma ekonomik protokol imzalandı.
1986 - Arjantin, Batı Almanya'yı 3-2 yenerek Dünya Futbol Şampiyonu oldu.
1986 - Atina'da yayımlanan Mesimyrini gazetesinde yer alan bir yazıda, Batı Trakya Türkleri'nin dağıtılması ve Batı Trakya'da ne kadar Türk varsa gitmesi istendi.
1987 - Cem Karaca, dönemin Başbakanı Turgut Özal'ın desteğiyle yurda döndü.
1990 - Yugoslavya'da iç savaş büyüyor; Federal Ordu, Slovenya ile Hırvatistan'da bağımsızlık taleplerini bastırmaya çalışıyor.
1992 - Cezayir Devlet Başkanı Muhammed Budiaf, suikaste uğrayarak yaşamını yitirdi.
1995 - Ankara Büyükşehir Belediyesi, amblemindeki Hitit Güneşi'ni; Kocatepe Camii'ni ve Atakule'yi simgeleyen bir tasvir ile değiştirdi.
1999 - Abdullah Öcalan, vatana ihanet suçundan idam cezasına çarptırıldı.
2000 - Endonezya'da yolcu taşıyan bir tekne 500 yolcusuyla birlikte battı. Kazadan kurtulan olmadı.
2002 - Türkiye, 2002 FIFA Dünya Kupası'nda 3. oldu.
2008 - 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası finalinde; İspanya, Almanya'yı yenerek Avrupa şampiyonu oldu.
2011 - TFF, Ankaraspor'un ihraç kararını kaldırarak liglere geri dönmesini sağladı.
Doğumlar
1326 - I. Murat, Osmanlı'nın 3. Padişahı (ö. 1389)
1596 - Go-Mizunoo, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 108. imparatorudur (ö. 1680)
1798 - Giacomo Leopardi, İtalyan şair, düşünür, deneme yazarı ve dil bilimci (ö. 1837)
1819 - Thomas Dunn English, Amerikalı siyasetçi ve yazar (ö. 1902)
1833 - Peter Waage, bir Norveçli kimyacı (ö. 1900)
1844 - I. Petar (Petar Karadordeviç), Sırbistan Kralı (ö. 1921)
1844 - Pyotr Tkaçov, Rus yazar, eleştirmen ve devrimci (ö. 1886)
1849 - Pedro Montt, Şilili siyasetçi (ö. 1910)
1849 - Sergei Vitte, Rus politikacı (ö. 1915)
1858 - George Washington Goethals, Amerikalı askeri mühendis (ö. 1928)
1873 - Leo Frobenius, Alman etnolog (ö. 1938)
1880 - Ludwig Beck, Alman asker (ö. 1944)
1882 - Franz Seldte, Alman Stahlhelm paramiliter örgütünün kurucusu, nazi politikacı (ö. 1947)
1886 - Robert Schuman, Fransız politikacı (ö. 1963)
1900 - Antoine de Saint-Exupéry, Fransız yazar (ö. 1944)
1911 - Bernard Herrmann, Amerikalı besteci ve En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü sahibi (ö. 1975)
1919 - Slim Pickens, Amerikalı oyuncu (ö. 1983)
1920 - Ray Harryhausen, Amerikalı özel efekt sanatçısı ve film yapımcısı (ö. 2013)
1926 - Cabir El Ahmed El Sabah, Kuveyt Emiri (ö. 2006)
1929 - Oriana Fallaci, İtalyan gazeteci ve yazar (ö. 2006)
1931 - Sevim Burak, Türk yazar (ö. 1983)
1941 - Jacques Toubon, Fransız siyasetçi
1942 - Renaud Chazal de Mauriac, Fransız hukukçu
1944 - Gary Busey, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu
1945 - Ahmet Azcanlı, Türk araştırmacı ve yazar
1945 - Chandrika Kumaratunga, Sri Lanka'nın 5. Cumhurbaşkanı
1946 - Gitte Hænning, Danimarkalı şarkıcı
1948 - Sean Bergin, Güney Afrika asıllı Hollandalı müzisyen (ö. 2012)
1948 - Ian Paice, İngiliz baterist
1949 - Micky Arison, Amerikalı iş insanı ve NBA takımlarından Miami Heat'in sahibi
1953 - Don Dokken, Amerikalı şarkıcı
1954 - Júnior, Brezilyalı futbolcu ve teknik direktör
1956 - Pedro Santana Lopes, Portekizli avukat ve siyasetçi
1957 - Kurbankulu Berdimuhammedov, Türkmen siyasetçi ve Türkmenistan'ın 2. Cumhurbaşkanı
1958 - Rosa Mota, Portekizli eski maratoncu
1958 - Ralf Rangnick, Alman futbolcu ve teknik direktör
1961 - Sharon Lawrence, Amerikalı oyuncu
1962 - Amanda Donohoe, İngiliz kadın sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu
1966 - Ünal Karaman, Türk futbolcu ve antrenör
1967 - Melora Hardin, Amerikalı oyuncu
1972 - Serhat Tutumluer, Türk oyuncu
1977 - Zuleikha Robinson, İngiliz oyuncudur
1978 - Nicole Scherzinger, Amerikalı sanatçı, dansçı, söz yazarı ve şarkıcı
1979 - Barış Akarsu, Türk pop ve rock müzik şarkıcısı ve TV dizisi oyuncusu (ö. 2007)
1981 - Joe Johnson, Amerikalı eski millî profesyonel basketbolcu
1982 - Lily Rabe, Amerikalı oyuncudur
1986 - José Manuel Jurado, İspanyol futbolcu
1988 - Éver Banega, Arjantinli futbolcu
1988 - Elnur Memmedli, Azeri judocu
1990 - Yann M'Vila, Fransız futbolcudur
1990 - Petar Škuletić, Sırp millî futbolcu
1991 - Suk Hyun-jun, Güney Koreli futbolcu
1991 - Kawhi Leonard, Amerikalı basketbolcu
1991 - Addison Timlin, Amerikalı oyuncudur
1992 - Adam G. Sevani, Amerikalı aktör ve dansçı
1993 - Harrison Gilbertson, Avustralyalı bir aktördür
1994
Elina Born, Eston şarkıcı
Leandro Paredes, Arjantinli futbolcu
Camila Mendes, Amerikalı oyuncu
1997 - Rolando Mandragora, İtalyan futbolcu
1998 - Michael Porter Jr., Amerikalı basketbolcu
Ölümler
226 - Cao Pi, Çin'de Wei Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur (d. 187)
1149 - Antakyalı Raymond, 1236-49 yılları arasında Antakya Prensliği prensi (d. 1115)
1316 - Ramon Llull, bir Mallorcalı yazar, filozof, mistik, ilahiyatçı (d. 1232)
1509 - Margaret Beaufort, Kral Henry VII ve İngiltere Kralı Henry VIII'nin babaannesi ve annesi oldu (d. 1443)
1520 - II. Montezuma, 1502'den 1520'ye kadar Tenoktitlan'ı yöneten Aztek kralı (d. 1466)
1779 - Anton Raphael Mengs, Alman bir ressamdır (d. 1728)
1839 - Hamparsum Limonciyan, Osmanlı Ermenisi bestekâr ve müzik hocası (d. 1768)
1840 - Lucien Bonaparte, Fransız devlet adamı, Canino ve Musignano prensi (d. 1775)
1852 - Henry Clay, Amerikalı siyasetçi (d. 1777)
1860 - Thomas Addison, İngiliz hekim (d. 1793)
1861 - Elizabeth Barrett Browning, İngiliz şair (d. 1806)
1875 - I. Ferdinand, 1835'ten 1848'de tahttan çekilmesine kadar Avusturya imparatoru (d. 1793)
1886 - Adolphe Monticelli, Fransız ressam (d. 1824)
1895 - Thomas Henry Huxley, İngiliz biyolog (d. 1825)
1925 - Şeyh Said, Zaza asıllı Türk müderris, mutasavvıf ve adıyla anılan isyanının lideri (d. 1865 ya da 1866)
1933 - Roscoe "Fatty" Arbuckle, Amerikalı oyuncu (d. 1887)
1934 - Zaro Ağa, Türkiye'nin en uzun yaşayan insanı (157-160 yıl yaşadığı sanılıyor) (d. 1774 veya 1777)
1940 - Paul Klee, İsviçreli ressam (d. 1879)
1941 - Ignacy Jan Paderewski, Polonyalı piyanist ve besteci (d. 1860)
1945 - Anton Graf von Arco auf Valley, Alman aşırı sağ aktivist (d. 1897)
1946 - Arthur Castrén, Fin siyasetçi (d. 1866)
1955 - Max Pechstein, Alman ressam ve grafiker (d. 1881)
1957 - Kingorō Hashimoto, Japon asker ve siyasetçi (d. 1890)
1965 - Martin Dunbar-Nasmith, Britanyalı amiral (d. 1883)
1967 - Jayne Mansfield, Amerikalı oyuncu (d. 1933)
1975 - Tim Buckley, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve gitarist (d. 1947)
1978 - Bob Crane, Amerikalı oyuncu (d. 1928)
1982 - Henry King, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1886)
1983 - Luis Buñuel, İspanyol yönetmen ve senarist (d. 1900)
1989 - Tahsin Saraç, Türk şair, yazar ve çevirmen (d. 1930)
1990 - Irving Wallace, Amerikalı romancı ve senaryo yazarı (d. 1916)
1992 - Muhammed Budiaf, Cezayir Devlet Başkanı (suikast) (d. 1919)
1995 - Lana Turner, Amerikalı oyuncu (d. 1921)
1999 - Allan Carr, Amerikalı film yapımcısı (d. 1937)
2000 - Vittorio Gassman, İtalyan oyuncu (d. 1922)
2002 - François Périer, Fransız oyuncu (d. 1919)
2002 - Rosemary Clooney, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1928)
2003 - Katharine Hepburn, Amerikalı oyuncu (d. 1907)
2007 - Orhan Doğan, Kürt asıllı Türk avukat ve siyasetçi (d. 1955)
2008 - Don S. Davis, Amerikalı aktör ve ressam (d. 1942)
2009 - Jean-Paul Roux, Fransız oryantalist ve Türkolog (d. 1925)
2011 - Kaya Köstepen, Türk futbolcu (d. 1934)
2013 - Jim Kelly, Amerikalı dövüş sanatları ustası, oyuncu ve sporcu (d. 1946)
2015 - Hişam Barakat, 2013 ila 2015 arası Mısır başsavcısı (d. 1950)
2015 - Josef Masopust, Eski Çekoslovak millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1931)
2015 - Charles Pasqua, Fransız devlet adamı (d. 1927)
2016 - Nezih Tuncay, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1945)
2018 - Arvid Carlsson, İsveçli bilim insanı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1923)
2018 - Chantal Garrigues, Fransız oyuncu (d. 1944)
2018 - Helen Griffin, Galli oyuncu, senarist ve oyun yazarı (d. 1959)
2018 - Liliane Montevecchi, Fransız-İtalyan şarkıcı, dansçı ve oyuncu (d. 1932)
2018 - Derrick O'Connor, İrlandalı karakter oyuncusu (d. 1941)
2018 - Irena Szewińska, Eski Polonyalı Olimpiyat kadın atletizm sporcusu (d. 1946)
2019 - Yevheniya Dembska, Ukraynalı oyuncu (d. 1920)
2019 - Gary Duncan, Amerikalı rock müziği gitaristi ve şarkıcı (d. 1946)
2019 - Jesper Langberg, Danimarkalı oyuncu (d. 1940)
2019 - Jeon Mi-seon, Güney Koreli oyuncu (d. 1970)
2019 - Guillermo Mordillo, Arjantinli animatör ve çizgi roman sanatçısı (d. 1932)
2020 - Bode Akindele, Nijeryalı milyarder iş insanı ve sanayici (d. 1932)
2020 - Efraín Barquero, Şilili şair (d. 1931)
2020 - Abdullah al Mohsin Chowdhury, Bangladeşli bir devlet memuru (d. 1963)
2020 - Carl Reiner, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1922)
2021 - Dalenda Abdou, Tunuslu aktris (d. 1928)
2021 - Stuart Damon, Amerikalı aktör (d. 1937)
2021 - John Lawton, İngiliz rock, blues müzisyeni, söz yazarı, TV sunucusu ve oyuncu (d. 1946)
2021 - Donald Rumsfeld, Amerikalı siyasetçi (d. 1942)
2021 - César Virguetti, Bolivyalı siyasetçi, eğitimci (d. 1955)
2022 - Eeles Landström, Fin sırıkla atlamacı, siyasetçi ve iş insanı (d. 1932)
2022 - Yehuda Meshi Zahav, İsrailli insan hakları aktivisti ve yönetici (d. 1959)
2023 - Alan Arkin, Amerikalı aktör, yönetmen, müzisyen ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1934)
Tatiller ve özel günler
Dünya Endüstriyel Tasarım Günü
Dünya Skleroderma Günü
0629
29
|
2112
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/30%20Haziran
|
30 Haziran
|
Olaylar
1859 - Fransız akrobat Charles Blondin, Niagara Şelalesi'ni ip üstünde geçti.
1882 - Amerika Birleşik Devletleri'nin 20. Başkanı James Garfield'i öldüren Charles J. Guiteau, asılarak idam edildi.
1905 - Albert Einstein, Hareketli Cisimlerin Elektrodinamiği isimli makalesini yayımlayarak özel görelilik kuramını ortaya atmış oldu.
1908 - Tunguska olayı gerçekleşti.
1912 - Saskatchewan'da meydana gelen kasırga, 28 kişinin ölümüne yol açtı.
1918 - Göyçay Muharebesi gerçekleşti.
1921 - Himaye-i Etfal Cemiyeti kuruldu.
1924 - İstanbul posta dağıtıcıları, ücretlerini yetersiz bularak topluca istifa ettiler.
1934 - Adolf Hitler'in rakipleri olan 85 üst düzey Sturmabteilung elemanını, Schutzstaffel subaylarına katlettirdiği Uzun Bıçaklar Gecesi harekâtı başladı.
1934 - Demiryolu Elazığ'a ulaştı.
1936 - Dünyada ilk kez İngiltere’de kadınlar renkli mayolarla denize girdiler.
1936 - Tüm zamanların en çok satan romanlarından Rüzgâr Gibi Geçti yayımlandı.
1936 - Etiyopya İmparatoru Haile Selassie, Mussolini'nin ülkesini işgal etmesi üzerine, Milletler Cemiyeti'nde bir konuşma yaparak yardım talebinde bulundu.
1938 - ‘'Superman'’, çizgi roman kahramanları arasına girdi.
1939 - Hatay'ın Türkiye'ye katılması oy birliğiyle onaylandı.
1941 - II. Dünya Savaşı: Barbarossa Harekâtı - Nazi Almanyası, Ukrayna'nın Lviv kentini aldı.
1953 - Chevrolet'nin Corvette modeli, Michigan eyaletinin Flint şehrindeki tesislerde üretildi.
1956 - İki Amerikan yolcu uçağı, Arizona'da Grand Canyon üzerinde havada çarpıştı: 128 kişi öldü.
1960 - Belçika Kongosu, Belçika'dan bağımsızlığını kazandı.
1965 - Samsunspor kuruldu.
1967 - Yön dergisi yayımına son verdi.
1969 - Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Batman'ın Kuzey Magrip bölgesinde petrol buldu.
1970 - Türkiye'de haşhaş ekimini sınırlayan kararname, Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.
1971 - Rus uzay aracı Soyuz 11, hava depolarında meydana gelen arıza sebebiyle infilâk etti.
1972 - Casusluk iddiasıyla yargılanan Nahit İmre idama mahkûm oldu.
1973 - 117 yıldan beri rastlanmayan en uzun güneş tutulması, Türkiye saatiyle 14.00'te başladı.
1974 - Sovyet balet Mikhail Baryshnikov, Bolşoy Balesi'yle birlikte bulunduğu Kanada'da iltica etti.
1979 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Ankara'daki Milliyetçi Hareket Partisi Genel Merkezi ve hemen yakınındaki polis karakolu otomatik silahlarla tarandı. MHP lideri Alparslan Türkeş, "Türkiye'de akan her kanın, saldırıya uğrayan her yerin manevi faili Ecevit'tir." dedi.
1985 - Kaçırıldıktan sonra Beyrut'ta 17 gün tutulan yolcu uçağındaki 39 Amerikalı rehine serbest bırakıldı.
1990 - Doğu Almanya ile Batı Almanya, ekonomilerini birleştirme kararı aldı.
1990 - Türkiye Yazarlar Sendikası, İstanbul’da ‘Düşünceye Özgürlük’ yürüyüşü düzenledi.
1997 - Birleşik Krallık, Hong Kong'un idaresini Çin'e bıraktı.
1997 - J. K. Rowling'in kaleme aldığı Harry Potter serisinin ilk kitabı basıldı.
2002 - Brezilya, FIFA Dünya Kupası'nı kazandı.
2005 - İspanya'da eşcinsel evlilik yasallaştı.
2019 - ABD başkanı Donald Trump, Kuzey Kore'yi ziyaret eden ilk ABD Başkanı oldu.
Doğumlar
1470 - VIII. Charles, 1483 - 1498 arasında hüküm sürmüş olan Fransa kralı (ö. 1498)
1688 - Ebu'l Hasan Ali, Hüseyni Hanedanının ve Tunus Beyliğinin ikinci beyidir (ö. 1756)
1755 - Paul Barras, Fransız Devrimi sırasında Direktuvar rejiminin üyesi ve ana yönetici lideri (ö. 1829)
1789 - Horace Vernet, Fransız ressam ve grafik sanatçısı (ö. 1863)
1801 - Frédéric Bastiat, Fransız ekonomist ve teorisyen (ö. 1850)
1817 - Henry Elliot, İngiliz diplomat (ö. 1907)
1817 - Joseph Dalton Hooker, İngiliz botanikçi ve kâşiflerinden biridir (ö. 1911)
1893 - Walter Ulbricht, Doğu Almanya Cumhuriyeti lideri (ö. 1973)
1899 - Madge Bellamy, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 1990)
1903 - Dhuru Alhdimiri, Hint zoolog
1906 - Anthony Mann, Amerikalı sinema yönetmeni ve oyuncu (ö. 1967)
1911 - Czesław Miłosz, Polonyalı şair ve deneme yazarı (ö. 2004)
1914 - Francisco da Costa Gomes, Portekizli asker ve devlet adamıdır (ö. 2001)
1917 - Susan Hayward, Amerikalı oyuncu (ö. 1975)
1917 - Lena Horne, Amerikalı bir şarkıcı, oyuncu, dansçı ve medeni haklar aktivisti (ö. 2010)
1921 - Washington SyCip, Çin asıllı Filipinli-Amerikalı hesap uzmanı ve yöneticidir (ö. 2017)
1925 - İbrahim Amini, İranlı siyasetçi ve din adamı (ö. 2020)
1926 - Paul Berg, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2023)
1927 - Shirley Fry, Amerikalı kadın tenis oyuncusu (ö. 2021)
1927 - Mario Lanfranchi, İtalyan yapımcı, yönetmen, senarist, aktör ve koleksiyoncu (ö. 2022)
1928 - Celal Aliyev, Azeri akademisyen, biyolog ve siyasetçi (ö. 2016)
1928 - Orhan Boran, Türk sunucu ve oyuncu (ö. 2012)
1930 - Tony Lip, Amerikalı oyuncu (ö. 2013)
1933 - Tomislav Ivić, Hırvat futbolcu ve teknik direktör (ö. 2011)
1933 - Orval Tessier, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve antrenörüdür
1936 - Assia Djebar, Cezayirli romancı, çevirmen ve film yapımcısı (ö. 2015)
1936 - Dave Van Ronk, Amerikalı gitarist, şarkıcı, söz yazarı (ö. 2002)
1938 - Allin Vlasenko, Sovyet-Ukraynalı orkestra şefi (ö. 2021)
1941 - Otto Sander, Alman oyuncu (ö. 2013)
1942 - Friedrich von Thun, Avusturyalı oyuncu
1942 - Robert Ballard, Amerikalı deniz bilimci
1942 - Şener Kökkaya, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu ve yönetmen
1943 - Bernard Kessedjian, Fransız diplomat (ö. 2007)
1951 - André Hazes, Hollandalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2004)
1954 - Pierre Charles, Dominikalı siyasetçi (ö. 2004)
1954 - Serj Sarkisyan, Ermeni siyasetçi ve Ermenistan Devlet Başkanı
1955 - Egils Levits, Letonyalı bir avukat, siyaset bilimci ve yargıç
1956 - Volker Beck, Doğu Alman eski atlettir
1959 - Brendan Perry, İngiliz şarkıcı, müzisyen, söz yazarı ve yapımcı
1959 - Valeriy Sereda, Azeri sporcu
1959 - Vincent D'Onofrio, Amerikalı oyuncu ve yapımcı
1960 - Frank Masley, Amerikalı kızakçı
1963 - Olha Brizhina, Ukrayna'yı temsil etmiş eski atlet
1963 - Yngwie J. Malmsteen, İsveçli gitarist
1965 - Mitch Richmond, Amerikalı eski profeyonel basketbolcu
1965 - Muhammet Uzuner, Türk oyuncu ve yönetmen
1966 - Alen Markaryan, Ermeni asıllı Türk amigo ve spor yazarı
1966 - Mike Tyson, Amerikalı boksör
1967 - Güler Duman, Türk Halk Müziği sanatçısı
1968 - Phil Anselmo, Amerikalı şarkıcı, besteci ve yapımcı
1968 - Rafael Moreno Valle Rosas, Meksikalı eski siyasetçi ve bürokrat (ö. 2018)
1969 - Uta Rohländer, Alman atlet
1970 - Antonio Chimenti, İtalyan futbolcu ve teknik direktör
1973 - Arsen Hambardzumyan, Ermeni siyasetçi
1973 - Devrim Saltoğlu, Türk oyuncu
1973 - Frank Rost, Alman kaleci
1973 - Levent Semerci, Türk film yönetmeni
1973 - Şevket Çoruh, Türk oyuncu
1974 - Orhan Baltacı, Türk şarkıcı (Doğuş adıyla tanınan)
1975 - Ralf Schumacher, Alman Formula 1 pilotu
1975 - Rami Shaban, İsveçli millî futbolcu
1977 - Tathiana Garbin, İtalyan tenisçi
1980 - Nourdin Boukhari, Fas ve Hollanda vatandaşı futbolcu
1981 - Barbora Špotáková, Çek cirit atıcı
1982 - Aylin Kontente, Türk oyuncu
1982 - Büşra Pekin, Türk tiyatro ve dizi oyuncusu
1982 - Lizzy Caplan, Amerikalı oyuncu
1983 - Cheryl, İngiliz şarkıcı
1983 - Ebru Polat, Türk şarkıcı
1983 - Katarzyna Skowrońska, Polonyalı voleybolcu
1985 - Cem Atan, Türk kökenli Avusturyalı oyuncu
1985 - Cody Rhodes, Amerikalı güreşçi
1985 - Michael Phelps, Amerikalı yüzücü
1985 - Trevor Ariza, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1986 - Alicia Fox, Amerikalı profesyonel güreşçi ve model
1986 - Fredy Guarín, Kolombiyalı futbolcudur
1987 - Uraz Kaygılaroğlu, Türk oyuncu
1989 - Asbel Kiprop, Kenyalı atlet
1989 - Candide Öztürk, Türk basketbolcu
1990 - Dario Lezcano, Paraguaylı millî futbolcu
1990 - N, Jellyfish Entertainment altında çıkış yapmış oyuncu, şarkıcı ve sunucu
1991 - Margaret, Polonyalı şarkıcı-söz yazarı ve stilist
1994 - Gianni Rodríguez, Uruguaylı futbolcu
1997 - Samed Karakoç, Türk futbolcu
Ölümler
350 - Nepotianus, Romalı isyancı (d. ?)
1520 - II. Montezuma, 1502’den 1520’ye kadar Tenoktitlan'ı (Meksiko) yöneten Aztek kralı (d. 1466)
1607 - Caesar Baronius, İtalyan Kardinal, kilise tarihçisi ve Katolik mezhep savunucusu (d. 1538)
1649 - Simon Vouet, Fransız ressam ve dekoratör (d. 1590)
1882 - Charles Julius Guiteau,' Amerikalı bir yazar ve avukat (d. 1841)
1917 - Henry Vaughan, Amerikalı mimar (d. 1845)
1919 - John Strutt Rayleigh, İngiliz fizikçi (d. 1842)
1921 - Fedir Şçus, Mahnovşçina komutanı, Ukraynalı Anarko-Komünist devrimci (d. 1893)
1926 - Lionel Royer, Fransız ressam (d. 1852)
1934 - Fritz Gerlich, Alman gazeteci ve arşivci (d. 1883)
1934 - Gregor Strasser, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP)'nde politikacı (d. 1892)
1934 - Karl Ernst, 1933 öncesinde Berlin'de SA lideri ve Gruppenführer (d. 1904)
1934 - Kurt von Schleicher, Alman asker ve Weimar Cumhuriyeti'nin son Şansölyesi (d. 1882)
1944 - Hambartsum Haçanyan, Ermeni sinema oyuncusu (d. 1894)
1946 - Nikolay Morozov, Rus bilim insanı ve Yeni Kronoloji'nin kurucusu (d. 1854)
1948 - Prens Sabahattin, Türk siyasetçi ve düşünür (d. 1879)
1952 - Mauno Pekkala, Finlandiya Başbakanı (d. 1890)
1953 - Vsevolod Pudovkin, Rus film yönetmeni (d. 1893)
1963 - Alexander Rüstow, Alman filozof (d. 1885)
1966 - Giuseppe Farina, İtalyan otomobil yarışçısı (d. 1906)
1967 - Yavuz Abadan, Türk hukukçu (d. 1905)
1971 - Georgi Dobrovolski, Sovyet kozmonot (d. 1928)
1971 - Viktor Patsayev, Sovyet kozmonot (d. 1933)
1971 - Vladislav Volkov, Sovyet kozmonot (d. 1935)
1973 - Nancy Mitford, İngiliz roman ve biyografi yazarı, gazeteci (d. 1904)
1984 - Lillian Hellman, Amerikalı oyun yazarı
1995 - Georgiy Beregovoy, Sovyet kozmonot (d. 1921)
1996 - Fuat Bayramoğlu, Türk diplomat, Dışişleri ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterlerinden (d. 1912)
2001 - Chet Atkins, Amerikalı gitarist ve müzik yapımcısı (d. 1924)
2001 - Joe Henderson, Amerikalı caz tenor saksafon sanatçısı (d. 1937)
2004 - Hüseyin Baradan, Türk sinema oyuncusu (d. 1932)
2004 - Rosalinde Hurley, İngiliz doktor, mikrobiyolog, patolog (d. 1929)
2011 - Vasfi Uçaroğlu, Türk baterist ve orkestra şefi (d. 1928)
2012 - İzak Şamir, İsrailli politikacı (d. 1915)
2017 - Simone Veil, Fransız bakan ve siyasetçi (d. 1927)
2018 - Billy Kinard, Amerikalı Amerikan futbolu oyuncusu ve antrenörü (d. 1933)
2018 - Fuat Sezgin, Türk akademisyen (d. 1924)
2019 - Borka Pavićević, Sırbistan drama yazarı, savaş karşıtı aktivist ve insan hakları aktivist (d. 1946)
2019 - David Binder, Amerikalı savaş muhabiri ve gazeteci (d. 1931)
2019 - David Koloane, Güney Afrikalı politik yazar ve sanatçı (d. 1938)
2019 - Sebastián Alarcón, Şilili film yönetmeni ve senarist (d. 1949)
2020 - Tim Brooks, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1947)
2020 - Dan Hicks, Amerikalı aktör (d. 1951)
2020 - Aleksandr Kabanov, Sovyet-Rus sutopu oyuncusu ve antrenör (d. 1948)
2020 - Alfred Kotey, Ganalı profesyonel boksör (d. 1968)
2021 - Abass Bonfoh, Togolu siyaset adamı (d. 1948)
2021 - Raj Kaushal, Hint film yapımcısı, yönetmeni ve dublör (d. 1971)
2021 - Janet Moreau, Amerikalı Olimpiyat atleti (d. 1927)
2021 - Barbara Murphy, İrlandalı nefrolog (d. 1964)
2022 - Vladimir Zelenko, Ukraynalı-Amerikalı fizikçi, yazar (d. 1973)
Tatiller ve özel günler
Koruyucu Aile Günü (Türkiye)
Dünya Emekliler Günü
0630
30
|
2115
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ven%C3%BCs%20%28anlam%20ayr%C4%B1m%C4%B1%29
|
Venüs (anlam ayrımı)
|
Venüs veya Venus ile şu maddeler kastedilmiş olabilir:
Venüs, Güneş sisteminde bir gezegen
Venüs (mitoloji), Yunan Mitolojisi'ndeki aşk tanrıçası Afrodit'in Roma Mitolojisi'nde geçen Latince adı
Venüs heykelcikleri, genellikle dişilik organları abartılmış, yukarı paleolitik zamanlardan kalma kadın yontucuklara verilen genel ad
Venüs sembolü, sembol
Kişi
Venus Williams, Amerikalı tenisçi
Sanat ve eğlence
Resim ve heykel
Urbino Venüsü, İtalyan ressam Titian'ın 1538 yılında çizdiği yağlı boya tablodur.
Aynadaki Venüs, İspanyol ressam Diego Velázquez'in yaptığı tablo
Vènus et Fleur, 2004 yılı Fransız yapımı sinema filmi
Venus de Milo, Antik Yunan Heykel sanatının en ünlü örneklerinden birisi
Kaptan Venüs (çizgi roman), çizgi roman
Kürklü Venüs, Leopold von Sacher-Masoch kitabı
Müzik
Venus (Lady Gaga şarkısı)
Film
Venus (film, 2006), Peter O'Toole‘un başrolünde olduğu 2006 yapımı film.
|
2117
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/5%20Haziran
|
5 Haziran
|
Olaylar
1851 - Amerikalı yazar Harriet Beecher Stowe'un kölelik karşıtı romanı Tom Amca'nın Kulübesi (Life Among the Lowly) bir gazetede tefrika edilmeye başlandı.
1926 - Birleşik Krallık, Türkiye ve Irak arasında Ankara Antlaşması imzalandı. Türkiye, Musul petrollerinin gelirinden 25 yıl süreyle yüzde 10 pay almayı kabul etti ve Musul'daki haklarından vazgeçti. Fakat daha sonra, 500 bin sterlin karşılığında bu haktan da vazgeçildi.
1947 - Marshall Planı: Harvard Üniversitesi'nde verdiği bir konuşmada, Amerika Birleşik Devletleri Devlet Bakanı George Marshall, savaş sonrası Avrupa'ya destek için çağrıda bulundu.
1956 - Elvis Presley yeni şarkısı "Hound Dog"u televizyonda The Milton Berle Showda tanıttı, Show sırasında yaptığı kışkırtıcı kalça hareketleri o devirde seyirciler tarafından müstehcen bulundu.
1957 - Gülhane Askerî Tıp Akademisi teşkilatlandırıldı.
1963 - Birleşik Krallık Savaş Bakanı John Profumo karıştığı bir seks skandalı yüzünden görevinden istifa etmek zorunda kaldı. (Profumo Skandalı)
1964 - Hükümetin Kıbrıs'a müdahale kararı üzerine, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Johnson, İnönü'ye, müdahalede ABD yardımına ait silahların kullanılamayacağını belirten ve Türkiye tarihine "Johnson Mektubu" olarak geçen bir mektup gönderdi.
1967 - İsrail ile Arap ülkeleri arasında; tarihe "Altı Gün Savaşı" diye geçen çatışmalar başladı. Çatışmalar sonrasında, kendi topraklarından daha fazla toprak elde eden İsrail, Gazze Şeridi'ni, Beytüllahim ve Hebron kentlerini, Batı Şeria'yı ve Golan Tepeleri'ni ele geçirdi.
1975 - Süveyş Kanalı, Altı Gün Savaşı'nın ardından, 8 yıl sonra uluslararası deniz trafiğine açıldı.
1976 - ABD'de Idaho eyaletinde bulunan "Teton Barajı" çöktü.
1977 - Ev kullanımına uygun ilk pratik kişisel bilgisayar olan Apple II satışa sunuldu.
1981 - Genel ahlak kurallarını bozduğu gerekçesiyle eşcinsellerin sahneye çıkması başta İstanbul olmak üzere bazı valiliklerce yasaklandı.
1981 - ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nin yayımladığı haftalık bir tıbbi dergide, Kaliforniya'nın Los Angeles şehrinde 5 kişide, sadece bağışıklık sistemleri zayıflamış hastalarda görülen zatürreenin az rastlanan bir formuna rastlandığı bildirildi. Bu hastalar ilk onaylanmış AIDS vak'aları olarak tarihe geçti.
1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 47 ve 48. idamları: 7 Eylül 1979'da Manisa Turgutlu'da fırın basıp 4 sol görüşlü fırıncıyı öldüren sağ görüşlü militanlar Halil Esendağ ve Selçuk Duracık, idam edildi.
2017 - Karadağ, NATO'ya üye oldu.
Doğumlar
1656 - Joseph Pitton de Tournefort, Fransız doğabilimci (ö. 1708)
1799 - Aleksey Lvov, Rus besteci (ö. 1870)
1819 - John Couch Adams, İngiliz astronom (ö. 1892)
1830 - Karmin Crocco, İtalyan eşkıya (ö. 1905)
1878 - Panço Villa, Meksikalı devrimci (ö. 1923)
1883 - John Maynard Keynes, Britanyalı ekonomist (ö. 1946)
1898 - Federico Garcia Lorca, İspanyol şair (ö. 1936)
1900 - Dennis Gabor, Macar asıllı İngiliz fizikçi, elektrik mühendisi, mucit ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1979)
1928 - Tony Richardson, İngiliz sinema yönetmeni (ö. 1991)
1932 - Christy Brown, İrlandalı yazar ve ressam (ö. 1981)
1932 - Yekta Güngör Özden, Türk hukukçu, yazar ve şair
1933 - William Kahan, Kanadalı matematikçi ve bilgisayar bilimcisi
1939 - Joe Clark, Kanadalı iş insanı ve siyasetçi
1941 - Ergün Aybars, Türk tarihçi ve akademisyen
1941 - Martha Argerich, Arjantinli konser piyanisti
1944
Colm Wilkinson, İrlandalı şarkıcı
Whitfield Diffie, Amerikalı şifrebilimci
1946 - Coşkun Göğen (Tecavüzcü Coşkun), Türk oyuncu
1946 - Stefania Sandrelli, İtalyan oyuncu
1947 - Laurie Anderson, Amerikalı avangart sanatçısı, besteci, müzisyen ve film yönetmeni
1949 - Ken Follett, tarihsel ve gerilim türü romanlar yazan Galli yazar
1952 - Nicko McBrain, İngiliz şarkıcı
1954 - Haluk Bilginer, Türk oyuncu ve yönetmen
1954 - Nancy Stafford, Amerikalı oyuncu, film yapımcısı, eski manken ve senarist
1956 - Enis Berberoğlu, Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi
1956 - Merzie Ibragimovna Khalitova, Sovyet ve Ukrayna vatandaşı, Kırım Tatar kökenli besteci
1958 - Ahmed Abdallah Mohamed Sambi, Komorlu siyasetçi
1960 - Kerem Alışık, Türk oyuncu
1960 - Leslie Hendrix, Amerikalı oyuncu
1962 - Astrid, Kral II. Albert ve Kraliçe Paola'nın ikinci çocuğu ve tek kızı ve şu anki Belçika hükümdarı Kral Philippe'in kardeşi
1964 - Rick Riordan, Amerikalı Frantastik yazarı
1966 - Aydoğan Aydın, Türk asker (ö. 2017)
1967 - Ron Livingston, Amerikalı film ve dizi oyuncusu
1968 - Şebnem Sönmez, Türk oyuncu
1969 - Çiçek Dilligil, Türk oyuncu
1970 - Koji Noguchi, Japon eski millî futbolcu
1971 - Mark Wahlberg, Amerikalı oyuncu, müzisyen ve televizyon yapımcısı
1971 - Susan Lynch, Kuzey İrlandalı oyuncu
1978 - Fernando Meira, Portekizli eski futbolcu
1978 - Nick Kroll, Amerikalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı
1979 - David Bisbal, İspanyol şarkıcı
1979 - Pete Wentz, Fall Out Boy grubunun basçısı ve söz yazarı
1981 - Serhat Akın, Türk futbolcu
1982 - Achille Emana, Kamerunlu futbolcu
1982 - Zvjezdan Misimović, Boşnak futbolcu
1984 - Stephen Nagbe Mennoh, Liberyalı futbolcu
1984 - Yusuf Güney, Türk şarkıcı
1985 - Jeremy Abbott, Amerikalı buz patenci
1986 - Bárbara de Regil, Meksikalı oyuncu
1986 - Károly Sándor Pallai, Macar bilim insanı, şair ve çevirmen
1987 - Marcus Thornton, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1988 - Austin Daye, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1989 - Ed Davis, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
1989 - Gilberto Oliveira Souza Júnior, Brezilyalı futbolcu
1989 - Khaleem Hyland, Trinidad ve Tobagolu millî futbolcu
1989 - Léo Schwechlen, Fransız futbolcu
1989 - Yiğit Gökoğlan, Türk futbolcu
1990 - Ben Rienstra, Hollandalı futbolcu
1990 - DJ Mustard, Amerikalı müzik yapımcısı ve DJ
1990 - Junior Hoilett, Kanadalı millî futbolcu
1990 - Masato Kudo, Japon futbolcu
1990 - Matthias Ostrzolek, Polonya asıllı Alman futbolcu
1990 - Polina Rahimova, Azeri voleybolcu
1990 - Sekou Oliseh, Liberyalı futbolcu
1991 - Lisa Schmidla, Alman kürekçi
1991 - Martin Braithwaite, Guyana asıllı Danimarkalı millî futbolcu
1992 - Emily Seebohm, Avustralyalı yüzücü
1992 - Joazhiño Arroe, Perulu futbolcu
1992 - Yago Pikachu, Brezilyalı futbolcu
1993 - Cándido Ramírez, Meksikalı futbolcu
1993 - Erdal Akdarı, Türk futbolcu
1993 - Maria Thorisdottir, Norveçli millî futbolcu
1994 - Anna Neplyakh, Ukraynalı manken
1995 - Troye Sivan, Güney Afrika doğumlu Avustralyalı oyuncu, şarkıcı, söz yazarı ve eski YouTuber
1996 - Marcão, Brezilyalı stoper
1997 - Henry Onyekuru, Nijeryalı millî futbolcu
1997 - Kieran Tierney, İskoç futbolcu
1998 - Fabian Benko, Alman futbolcu
1998 - Yuliya Lipnitskaia, Rus artistik buz pateni sporcusu
2000 - Pierre Kalulu, Fransız futbolcu
Ölümler
1017 - Sanjō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 67. imparatoru (d. 976)
1316 - X. Louis, Fransa kralı (d. 1289)
1434 - Yuri Dmitriyeviç, 1389'dan ölümüne kadar Zvenigorod Dükü (d. 1374)
1615 - Toyotomi Hideyori, Sengoku döneminde yaşamış Japon samuray (d. 1593)
1816 - Giovanni Paisiello, İtalyan besteci (d. 1741)
1826 - Carl Maria von Weber, Alman besteci (d. 1786)
1832 - Kaʻahumanu, Hawaii Krallığı'nda konsort kraliçe (d. 1768)
1897 - Teodor Kasap, Rum kökenli Osmanlı gazeteci, yazar ve çevirmen (d. 1835)
1910 - O. Henry, Amerikalı öykü yazarı (d. 1862)
1944 - Riccardo Zandonai, İtalyan opera ve klasik batı müziği eserleri bestecisi ve müzik eğitimcisi (d. 1883)
1958 - Evelyn Ellis, Amerikalı oyuncu (d. 1894)
1965 - Wilhelm, İsveç ve Norveç prensi (d. 1884)
1971 - Cahit Irgat, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1915)
1974 - Hilmi Ziya Ülken, Türk felsefeci ve sosyolog (d. 1901)
1977 - Fevzi el-Kavukçu, Arap asker ve politikacı (d. 1890)
1993 - Conway Twitty, Amerikalı şarkıcı (d. 1933)
1983 - Kurt Tank, Alman havacılık mühendisi (d. 1898)
2004 - Necdet Mahfi Ayral, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1908)
2004 - Ronald Reagan, Amerika Birleşik Devletleri'nin 40. Başkanı (d. 1911)
2004 - Zahir Güvemli, Türk yazar, karikatürist ve eleştirmen (d. 1913)
2005 - Susi Nicoletti, Alman-Avusturyalı oyuncu ve balerin (d. 1918)
2009 - Rajeev Motwani, Hindistan doğumlu bilgisayar bilimci (d. 1962)
2010 - Erdoğan Tokatlı, Türk sinema yönetmeni, yazar ve çevirmen (d. 1939)
2011 - Ludo Martens, Belçikalı tarihçi ve komünist politikacı (d. 1946)
2012 - Caroline John, İngiliz oyuncu (d. 1940)
2012 - Ray Bradbury, Amerikalı yazar (d. 1920)
2015 - Sadun Boro, Türk denizci (d. 1928)
2015 - Tarık Aziz, Iraklı siyasetçi ve eski Irak Dışişleri Bakanı (d. 1936)
2016 - Jerome Bruner, Amerikalı psikolog (d. 1915)
2017 - Andy Cunningham, İngiliz oyuncu, kukla sanatçısı ve yazar (d. 1950)
2017 - Cheick Tioté, Fildişi Sahilili millî futbolcu (d. 1986)
2017 - Helen Dunmore, İngiliz şair, romancı ve çocuk öyküleri yazarı (d. 1952)
2017 - Kathryn Stripling Byer, Amerikalı kadın şair ve eğitimci (d. 1944)
2018 - Brian Browne, Kanadalı caz piyanisti ve besteci (d. 1937)
2018 - Daša Drndić, Hırvat kadın yazar ve romancı (d. 1946)
2018 - Feng Ting-kuo, Tayvanlı-Çinli siyasetçi (d. 1950)
2018 - Frank Bresee, Amerikalı radyocu ve tarihçi (d. 1929)
2018 - Jānis Bojārs, Litvan gülle atma sporcusu (d. 1956)
2018 - Kate Spade, Amerikalı moda tasarımcısı ve iş insanı (d. 1962)
2018 - Pierre Carniti, İtalyan siyasetçi ve sendikacı (d. 1936)
2019 - Dinyar Contractor, Hint oyuncu, komedyen, yönetmen ve yazar (d. 1941)
2019 - Elio Sgreccia, İtalyan biyolog ve Kardinal (d. 1928)
2020 - Carlos Lessa, Brezilyalı ekonomist ve profesör (d. 1936)
2020 - Keiko Itō, Japon haiku şairi (d. 1935)
2021 - Narinder Bragta, Hint siyasetçi (d. 1952)
2021 - Jean-Claude Caron, Fransız aktör (d. 1944)
2021 - T. B. Joshua, Nijeryalı din adamı, televizyoncu ve hayırsever (d. 1963)
2021 - Pedro Taberner, İspanyol eski futbolcudur (d. 1946)
2021 - Galen Young, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1975)
2022 - Latif Demirci, Türk karikatürist (d. 1961)
2022 - Dom Phillips, İngiliz gazeteci ve köşe yazarı (d. 1964)
2022 - Alec John Such, ABD'li bir müzisyen (d. 1951)
2022 - Trouble,' Amerikalı rap müzisyeni (d. 1987)
2023 - Nurhan Damcıoğlu, Türk kantocu, ses sanatçısı, tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1941)
2023 - Astrud Gilberto, Brezilyalı şarkıcı (d. 1940)
Tatiller ve özel günler
Dünya Çevre Günü
0605
05
|
2121
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0yad%20Allavi
|
İyad Allavi
|
İyad Allavi (; d. 31 Mayıs 1944, Bağdat), Iraklı siyasetçi ve sinirbilimcidir. Haziran 2004-Mayıs 2005 arasında Irak başbakanı olarak görev yapmıştır.
Hayatı
1945 yılında Şii bir ailenin çocuğu olarak Irak'ta dünyaya geldi. 1960 yılında Bağdat'ta tıp okumaya başlayan Allavi, Saddam Hüseyin'le burada tanıştı. Daha sonra sinirbilimci (nörolog) olarak Bağdat Üniversitesi'nden mezun oldu.
Irak halkı Irakiye Bloku'nun Lideri Allavi'yi Bıyıksız Saddam diye sevmişlerdir. Baas Partisinin kuruluş yıllarında birlikte çalıştığı Saddam Hüseyin'in emrini verdiği Londra'daki suikasttan yaralanarak kurtulmuştur. Kendisini öldürmeye çalışan Saddam Hüseyin'e düşman olan Allavi'nin CIA ve MI6 ile yakın ilişkileri oldu. Allavi 1994'te Saddam'a karşı askeri darbe girişimi yapmış fakat başarısız olmuştur.
Irak'ın 2003 yılında Amerika Birleşik Devletleri önderliğinde işgalinden sonra kurulan Irak Geçici Hükümeti'nde Başbakan sıfatıyla göreve başladı. Saddam Hüseyin sonrası Irak'ın ilk başbakanı oldu. 28 Mayıs 2004 - 7 Nisan 2005 tarihleri arasında görev yaptı.
Eski bir Baas Partisi üyesidir ve İngiliz vatandaşıdır.
7 Mart 2010 tarihinde yapılan seçimler sonucunda Irak Yüksek Seçim Kurulu'nun açıkladığı sonuçlara göre Allavi'nin liderliğindeki el-Irakiye koalisyonu 91 milletvekili ile seçimlerin galibi oldu. Allavi'nin bu sonuçlardan sonra yeni hükûmeti kurması beklenmekteydi fakat Nuri el-Maliki bunu kabul etmeyerek kendisi kaldı. Allavi'ye ise başka bir görev verilerek devlet kuruldu.
Kaynakça
1945 doğumlular
Irak başbakanları
Iraklı nörologlar
Yaşayan insanlar
Iraklı siyasetçiler
Iraklı Şiiler
Bağdat doğumlu siyasetçiler
Bağdat Üniversitesinde öğrenim görenler
Londra Üniversitesinde öğrenim görenler
Birleşik Krallık'taki Iraklı gurbetçiler
Irak cumhurbaşkanı yardımcıları
Panama Belgeleri'nde adı geçen kişiler
|
2123
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Boris%20Tadi%C4%87
|
Boris Tadić
|
Boris Tadić, (; d. 15 Ocak 1958, Saraybosna) Sırp siyasetçi. 2004-2014 yılları arasında Demokrat Parti Başkanı, 2004-2012 yılları arasında da Sırbistan Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.
2002 yılında Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanı oldu. Sırbistan-Karadağ meclisinde Savunma Bakanı olarak görev yaptı ve aynı yıl meclis başkanı seçildi.
Demokratik Parti'de genel kurul sekreterliği, Yürütme kurulu 2. başkanlığı ve vekilliği ile 2014-2014 yılları arasında parti başkanlığı görevlerini yürüttü.
2004 yılında yapılan Sırbistan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunu %27,3 oy oranıyla kazandı. 27 Haziran 2004 tarihinde yapılan ikinci tur seçimlerinde de Tomislav Nikolić'i yenerek Sırbistan-Karadağ Cumhurbaşkanı seçildi.
5 Nisan 2012 tarihinde seçimlere 1 yıl kala cumhurbaşkanlığı görevinden istifa ederek erken seçim kararı aldı. 6 Mayıs 2012 tarihinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci turunda % 25.31 oy oranıyla birinci oldu. İkinci turda rakibi olan Tomislav Nikolić ile yarıştı. İkinci turda %47.31 oy oranı aldıysa da, rakibi Tomislav Nikolić %49.54 oy oranıyla birinci oldu ve Sırbistan Cumhurbaşkanı seçildi.
2014 yılında Demokrat Parti'den istifa etti ve Yeni Demokrat Parti'yi kurdu.
İngilizce ve çok az Fransızca bilmekte olup evli ve 2 çocuk babasıdır.
Dış bağlantılar
https://web.archive.org/web/20080225141059/http://www.boristadic.org/
Kaynakça
|-
|-
1958 doğumlular
Sırbistan cumhurbaşkanları
Yaşayan insanlar
Sırbistan savunma bakanları
|
2132
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/A%C4%9Fr%C4%B1%20Da%C4%9F%C4%B1
|
Ağrı Dağı
|
Ağrı Dağı (Selçuklular döneminde: Eğri Dağ), 5.137 metrelik rakımıyla, Türkiye'nin en yüksek dağıdır. Ağrı Dağı, Türkiye'nin doğu ucunda, İran'ın 16 kilometre batısında ve Ermenistan'ın 32 kilometre güneyindedir.
Dağın %65'lik bir kesimi Iğdır ilinde, kalan %35'lik kesimi ise Ağrı ili sınırları içerisindedir.
İsimleri ve etimoloji
Dağın Türkçe ismi olan Ağrı Dağı, dilde Geç Orta Çağ'dan beri kullanılmaktadır. Dağın geleneksel Farsça ismi olan (), Nuh Dağı manasına gelmektedir. Kürtçe çiyayê Agirî olarak adlandırılmış dağ bu dilde "Ateşli Dağ" anlamına gelir.
Ararat ismi, İbranicede eski çağlarda Ermeni Yaylaları'nda yaşamış Urartular için kullanılmış (İbranice okunuşu ile ''Ararat'') אֲרָרָט kelimesinin Yunanca varyasyonudur. Dağ dünyada genellikle bu isimle tanınmasına rağmen, dağın bulunduğu bölgede yaşamış hiçbir yerli halk dağ için bu ismi kullanmamıştır. Klasik Antik Çağ'da, özellikle Strabon'nun Geographica eserinde Ağrı Dağı'nın zirveleri Eski Yunancada Ἄβος (Abos) ve Νίβαρος (Nibaros) olarak geçmektedir.
Dağın geleneksel Ermenice ismi Masis (Մասիս) olmasına rağmen Ararat ve Masis isimleri günümüz Ermenistan'ında aynı yaygınlıkta kullanılmaktadır. Bu ismin Orta Farsçadaki masist (en büyük) kelimesinden türediği veya Proto-Hint-Avrupa dilinde dağ anlamına gelen *mns- kökünden evrildiği düşünülmektedir. Arkeolog Armen Petrosyan'a göre ise isim, Gılgamış Destanı'nda geçen Māšu Dağı'ndan geçmiştir.
Jeolojik ve coğrafi özellikleri
Ağrı Dağı iki zirveden oluşur. Bunlar 5.137 metrelik Atatürk Zirvesi (Büyük Ağrı) ile 3.898 metrelik İnönü Zirvesi'dir (Küçük Ağrı). 4000 metreye kadar bazalt, daha sonraki yükseklikte andezit lavlarından oluşarak volkanik bir dağ özellikleri gösterir.
Ağrı Dağı 5137 m'lik yüksekliği ile sadece ülkenin en yüksek zirvesi olmayıp aynı zamanda üzerinde 10 km²lik güncel bir buz takkesi (ice cap) bulunduran tek dağıdır. Ağrı Dağı üzerinde güncel kalıcı kar sınırı 4300 metreden geçmektedir (Arkel, 1973). Blumenthal (1958) kalıcı kar sınırının Pleistosen’de 3000 metre seviyesine kadar indiğini hesaplamıştır. Zirvesi dört mevsim boyunca erimeyen kar ve takke buzulu ile kaplı volkanik bir dağ olan Ağrı Dağı’nın doruğundaki örtü buzul, Türkiye'nin en büyük buzuludur.
Buz takkesinden sarkan ve uzunlukları 1 ila 2,5 km arasında değişen toplam 11 adet buzul dili dağın güney eteklerinde 4200 m'ye, kuzey eteklerinde ise 3900 m'ye kadar ulaşmıştır. Bu dillerden en büyüğü kraterin kuzeydoğusundaki Cehennemdere Vadisi'nde bulunur. Eğimin çok fazla olmasından dolayı zaman zaman kopan buzul parçaları vadinin aşağı kesimlerinde (2370 m civarı) döküntüler ile kaplı ölü bir buzulun (rejenere buzul) oluşumuna da yol açmıştır.
Ağrı Dağı eteklerindeki morenler diğer dağlara kıyasla çok daha az bir alan kaplamaktadırlar. Bunun nedeni, Cehennemdere Vadisi hariç, gelişmiş vadilerin bulunmayışı, buzul üstünün ayrışmış malzeme ile kaplanmasını sağlayacak yüksek eğimli zirvelerin olmayışı ve zaman zaman aktif hâle geçen volkandan çıkan malzemelerin daha yaşlı moren depolarını kaplaması olarak açıklanabilir.
Jeolojik tarih
Erken Eosen ve erken Miyosen boyunca, Arap platformunun Lavrasya ile çarpışması kapandı ve Tetis Okyanusu'nu şimdi Anadolu olan bölgeden uzaklaştırdı. Bu kıtasal kabuk kütlelerinin kapanması bu okyanus havzasını çökertmiştir. Orta Eosen'de ve erken Miyosen'in sonuna kadar kalan denizlerin giderek sığlaşmasıyla sonuçlandı. Çarpışma zonu içindeki çarpışma sonrası tektonik yakınsama, erken Miyosenin sonunda Doğu Anadolu'dan kalan denizlerin tamamen yok olmasına, çarpışma zonu boyunca kabuksal kısalma ve kalınlaşmaya ve Doğu Anadolu-İran platosunun yükselmesine neden oldu. Bu yükselmeye eşlik eden, çok sayıda yerel havzanın oluşmasına neden olan faylanma ve katlanma yoluyla geniş deformasyon olmuştur. Devam eden faylanma, volkanizma ve depremselliğin kanıtladığı gibi, kuzey-güney sıkıştırma deformasyonu bugün de devam etmektedir.
Anadolu'da bölgesel volkanizma Orta-Geç Miyosen'de başlamıştır. Geç Miyosen- Pliyosen döneminde, yaygın volkanizma tüm Doğu Anadolu-İran platosunu kalın volkanik kayalar altında kapladı. Bu volkanik aktivite tarihsel dönemlere kadar kesintisiz devam etmiştir. Görünüşe göre, en geç Miyosen-Pliyosen'de, 6 ila 3 My arasında bir doruk noktasına ulaştı. Kuvaterner sırasında volkanizma, Ağrı Dağı gibi birkaç yerel volkanla sınırlı hale geldi. Bu volkanlar, tipik olarak, Anadolu'nun devam eden kuzey-güney kısalma deformasyonunun oluşturduğu kuzey-güney gerilme çatlakları ile ilişkilidir.
Anadolu'nun Kuvaterner volkanizmasının ayrıntılı çalışmasında ve özetinde, Yılmaz ve diğerleri. Ağrı Dağı'nın yan taraflarına derin bir şekilde oyulmuş buzul vadilerinde açığa çıkan volkanik kayalardan inşa edilmesinin dört aşamasını tanıdı. İlk olarak, 700 metreden fazla piroklastik kayaç ve birkaç bazaltik lav akışı biriktiren Plinian-sub Plinian fissür patlamalarının bir çatlak patlama aşamasını fark ettiler. Bu volkanik kayaçlar, Ağrı Dağı'nın gelişmesinden önce yaklaşık olarak kuzeybatı-güney güneydoğu yönlü genişlemeli faylar ve çatlaklardan püskürmüştür. İkincisi, bir koni oluşturma aşaması volkanik aktivite bir çatlak boyunca bir noktada lokalize olduğunda başladı. Bu aşamada, 150 metre kalınlığa kadar ardışık lav akışlarının ve andezit ve dasit bileşiminin piroklastik akışlarının patlaması ve daha sonra bazaltik lav akışlarının patlaması, düşük konik profilli Büyük Ağrı konisini oluşturdu. Üçüncüsü, bir iklim evresi sırasında bol andezitik ve bazaltik lav akıntıları patlak verdi. Bu aşamada, Büyük ve Küçük Ağrı'nın mevcut konileri, ikincil çatlaklar boyunca püskürmeler ve çatlaklar ve kanatlar meydana geldikçe oluştu. Son olarak, Ağrı Dağı'ndaki volkanik patlamalar, bir yan patlama aşamasına geçti, bu sırada kuzey-güney yönlü büyük bir fay, yanardağın yan kısımlarında bir dizi ikincil çatlak ve çatlakla birlikte gelişen iki koniyi dengeledi. Bu fay ve tali çatlaklar ve çatlaklar boyunca, küçük patlamalarla bir dizi asalak koni ve kubbe inşa edildi. Bir yardımcı koni, hacimli bazalt ve andezit lav akıntılarını püskürttü. Doğubeyazıt ovası boyunca ve güneyden akan Sarısu Nehri boyunca aktılar. Bu lav akışları, iyi korunmuş lav tüpleri içeren siyah ʻaʻā ve pāhoehoe lav akışlarını oluşturdu. Bu lav akışlarının radyometrik tarihlemesi, 0.4, 0.48 ve 0.81 Ma radyometrik yaşları vermiştir. Genel olarak, Ağrı Dağı'nın püskürdüğü volkanik kayalardan elde edilen radyometrik yaşlar 1,5 ile 0,02 My arasında değişmektedir.
Son volkanik ve sismik aktivite
Ağrı Dağı ile ilişkili Holosen volkanik faaliyetinin kronolojisi, arkeolojik kazılar, sözlü tarih, tarihi kayıtlar veya bu verilerin bir kombinasyonu ile belgelenmiştir; MS 1450 ve MS 1783'te ve kesinlikle MS 1840'ta. Arkeolojik kanıtlar, Ağrı Dağı'nın kuzeybatı kanadından gelen patlayıcı patlamaların ve piroklastik akışların en az bir Kura-Aras kültür yerleşimini yok ettiğini ve gömdüğünü ve MÖ 2500-2400'de çok sayıda ölüme neden olduğunu gösteriyor. Sözlü tarihler, MÖ 550'de belirsiz büyüklükte önemli bir patlamanın meydana geldiğini ve doğası belirsiz küçük patlamaların MS 1450 ve MS 1783'te meydana gelmiş olabileceğini gösterdi. Tarihsel ve arkeolojik verilerin yorumuna göre, MS 139, 368, 851–893 ve 1319'da Ağrı Dağı bölgesinde volkanik patlamalarla ilişkili olmayan güçlü depremler de meydana geldi. MS 139 depreminde, MS 1840 heyelanına benzeyen ve birçok can kaybına neden olan büyük bir heyelan, Ağrı Dağı'nın zirvesinden kaynaklanmıştır.
1840 patlaması
2 Temmuz 1840'ta Ağrı Dağı'nda bir freatik patlama meydana geldi ve dağın yukarı kuzey yamacındaki radyal çatlaklardan piroklastik akış ve muhtemelen buna bağlı olarak ciddi hasara ve çok sayıda can kaybına neden olan 7.4 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Ahuri (Ermenice: Akori, modern Yenidoğan) köyündeki 1.900 köylü de dahil olmak üzere depremde 10.000'e kadar insan öldü. Buna ek olarak, heyelan ve enkaz akışının bu kombinasyonu, Akori yakınlarındaki Ermeni St. Jacob manastırını, Aralık kasabasını, birkaç köyü ve Rus askeri kışlasını yok etti. Ayrıca Sevjur (Metsamor) Nehri'ne geçici olarak baraj yaptı..
Dinsel önem
Ağrı Dağı, Yahudilik ve Hristiyanlık inançlarına göre Büyük Tufan'dan sonra Nuh'un gemisine ev sahipliği yapması dolayısıyla efsanevi özelliği olan bir dağdır. Tanah ve Eski Ahit'teki Yaratılış kitabında anlatıldığı üzere Nuh'un gemisinin karaya oturduğu dağ bu dağdır. Kur'an'da Nuh'un gemisinin "Cudi'ye oturduğu" belirtilmektedir. 1950'li yıllarda, havadan çekilen fotoğraflardaki gemiye benzeyen şekiller Nuh'un gemisinin bulunduğu yönünde yorumlandı, ancak daha sonra bu iddiaların asılsız olduğu ortaya çıktı.
Kutsal kitaplarda da adı geçen Ağrı Dağı'nın farklı dillerde birçok ismi vardır. Başlıcaları Ararat, Kuh-i Nuh, Cebel'ül Haristir.
Dağcılık tarihi
Ağrı Dağı için Marco Polo, yazılarında “hiçbir zaman çıkılamayacak bir dağ” diye bahsetmişse de kayıtlara göre dağa ilk tırmanış 9 Ekim 1829'da Prof. Friedrich Parrot tarafından gerçekleştirilmiştir. Friedrich W. Parrot’tun Ağrı Dağı keşif gezisine çıkmasına etki eden faktörler arasında bölgenin Rus hâkimiyeti altında girmesiyle ortaya çıkan uygun koşulların varlığı kadar, 19. yüzyıl emperyalizm çağında Rusların araştırma gezilerini çeşitli yönlerden desteklemesinin de rolü büyüktür. Bunda ise, coğrafyayı sadece bir iktidar aracı olarak değil, ideolojik-propagandacı temsil aracı olarak gören dönemin emperyalist bakış açısının da rolü bulunmaktadır. Nitekim Ruslar yönetimi altına aldıkları topraklarda güçlerini kalıcı bir şekilde sürdürme isteklerinin doğal bir sonucu olarak, 19. yüzyılda Ağrı Dağı’nın yanı sıra Sibirya gibi henüz tam anlamıyla yerleşilmemiş uzak coğrafi bölgelere de sayısız bilimsel keşif gezileri de düzenlemişlerdir (Yulu,2019). Ağrı Dağı’ndaki ilk bilimsel çalışmalar ise Imhof (1956), Blumental (1958), Birman (1968) ve Arkel (1973) tarafından yürütülmüştür. İlk kış solo tırmanışı ise 21 Şubat 1970'te eski Türkiye Dağcılık Federasyonu başkanı Dr. Bozkurt Ergör tarafından gerçekleştirildi. Yüksek irtifa dağcılığı ve akut dağ hastalığı üzerine ilk bilimsel tıbbi çalışmalar ise eski dağcılık federasyonu başkanı Prof. Dr. Abdülmecit Doğru ve Muzaffer Erol Gez ile birlikte dağın zirvesinde 3 gün 3 gece kalarak gerçekleştirildi. Ağrı'ya tırmanış 1990 yılında yasaklandı. 1998'de Dağcılık Federasyonunun bir grup dağcıya izin vermesiyle bu yasak kaldırıldı.
Güney yüzünden yapılan tırmanışlar "klasik rota" olarak nitelendirilir ve Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinden başlar. Iğdır yönünden gerçekleştirilen kuzey rotaları ise daha teknik buzul tırmanışlarını içerir ve dağa ulaşım açısından biraz daha ayrıntılı hazırlıklar gerektirir.
Resimler
Ayrıca bakınız
Küçükağrı Dağı
Türkiye'deki yanardağlar
Kaynakça
: Yulu, A. (2019). Friedrich Parrot’un Ağrı Dağı araştırma keşif gezisi. Cografya Dergisi, 38, 49-58. https://doi.org/10.26650/JGEOG2019-0003
Dış bağlantılar
Ararat'ın itibarı - Gemiyi Türkiye'nin Doğusunda Ara
Ağrı Dağı tırmanış rehberi
Ağrı Dağı’nın Az Bilinen Özellikleri
Türkiye'deki dağlar
Türkiye'deki stratovolkanlar
İnaktif yanardağlar
Türkiye'nin en uç noktaları
Ermenistan'ın ulusal sembolleri
|
2134
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Erciyes%20Da%C4%9F%C4%B1
|
Erciyes Dağı
|
Erciyes Dağı, İç Anadolu Bölgesi'nde yer alan sönmüş bir yanardağ. Kayseri'nin 25 km güneybatısındaki Sultansazlığı ovaların yanından yükselen büyük kütleli bir stratovolkandır.
Yüksek derecede aşınmaya uğramış olan volkanın son olarak, Roma dönemi madeni paralarındaki betimlemelere dayanarak, MÖ 253 yılında püskürdüğü söylenebilir. Erciyes, 3.917 metreye ulaşan zirvesi ile İç Anadolu'nun en yüksek dağıdır. 3300 kilometrekarelik alanı kaplar. Torosların kuzeydoğu uzantısı olan Aladağlar'ın en yüksek noktası olduğu kabul edilmektedir ve Alpin kuşağına dahildir.
Dağ Türkçedeki adını, Antik Yunanca'daki adı olan Argaeus (Ἀργαῖος) kelimesinden almıştır. Ünlü gezgin ve coğrafyacı Strabon, Geographika eserinde zirvesinin hiçbir zaman kardan arınmadığını ve açık bir günde zirvesinden Karadeniz ve Akdeniz'in görülebildiğini yazmıştır. Günümüzde zirvesinin sadece kuzey yamacında bir buzulu kalan Erciyes'in zirvesinden Dünya'nın yuvarlaklığı sebebi ile Akdeniz ve Karadeniz'i görmek mümkün değildir.
Jeoloji
Erciyes Dağı, 3300 kilometrekarelik bir alanı kaplayan büyük kütleli bir stratovolkandır. Kenarlarında en az 64 monogenetik baca yer almaktadır. Zirvesi deniz seviyesinden 3.917 metre, etrafındaki Sultansazlığı havzasından ise yaklaşık 3.000 metre yüksekliktedir.
Erciyes Dağı'nın oluşumu
3917 m’lik yükseltisi ile Türkiye’nin beşinci, İç Anadolu Bölgesi’nin ise en yüksek dağıdır.
Erciyes Dağı, Neojen (Miyosen-Alt Pliyosen) döneminden günümüze kadar aktivitesini sürdüren İç Anadolu Volkanik Bölgesinin (CAVP) önemli bir üyesi, kuvaterner yaşlı bir stratovolkandır. Erciyes Volkanı, Ecemiş-Kayseri-Yukarı Kızılırmak-Sivas bölgelerinden geçen Neojen yaşlı İç Anadolu Fay Zonu üzerinde bulunmaktadır.
Jeologlar, Erciyes'in tarihini 20 milyon yıl öncesine kadar götürürler. Yapılan araştırmalara göre, bugünkü dağ ve çevresi 20 milyon yıl önce denizle kaplıydı. Zamanla yer kabuğundaki çatlamalar sonucu deniz çevresindeki kara parçaları oluştu ve çevre göl halini aldı. Bu iş için milyonlarca yıl geçti ve nihayet 15 milyon yıl kadar önce, bu gölde volkanik patlamalar oldu. "Neojen Dönemi" adı verilen bu devrede meydana gelen bu patlamalar, gölün ortasında bugünkü Erciyes’ten 400 metre daha yüksek koni şeklinde bir dağın oluşmasına sebep oldu. Tepede bulunan krateri iki baca beslediği için, buradan fışkıran lavların iri parçaları göl içerisinde tortullaşarak yeni bir tabaka; ince toz parçaları ise dağın 100 km ötesine kadar savrularak buralarda kül yığınları meydana getirdi.
Bu durum, bugünkü Kayseri’nin çevresindeki bulunan taş ocaklarının teşekkülüne ve Göreme çevresindeki Peri Bacalarının oluşmasına ve özellikle de bims dediğimiz krater küllerinin çevrede büyük kütleler halinde bulunmasına sebep oldu. Tomarza ve Develi bölgesindeki bims yatakları, Cırgalan, Güzelyurt, Gesi çevresindeki taş ocakları, Ürgüp ve Göreme’deki rüzgârın aşındırarak oluşturduğu Peri Bacaları, Erciyes Dağı’nın bu dönemde püskürttüğü lav ve küllerin sonucu meydana geldi.
Erciyes dağı, bu ilk oluşumundan sonra uzun bir sessizlik dönemine girdi. Bu dönemde, çevresindeki gölün suları çekildi ve kara parçası oluşarak bunda da kırılma ve kaymalar meydana geldi. Tekir Yaylası, Koç Dağı, Sultan Sazlığı teşekkül etti.
Dağ daha sonra yeniden faaliyete geçti. Bunun tarihi de takriben, 2 ya da 2,5 milyon yıl önceye rastlar. Bu yeni volkanik hareket, Ali Dağı, Yılanlı Dağı, Beşparmak Dağını meydana getirdi. Bu dönemdeki patlamalarda küçük taş parçaları dağın etrafındaki volkanik tepelerin oluşmasını sağladı. Artık çevre, tamamen kara parçasıdır. Sular çekilerek oluşan arazinin tek bekçisi ise Erciyes'tir.
Erciyes Dağı, bu ikinci hareketinden sonra derin bir sessizliğe büründü. Bundan takriben bir milyon yıl önceye rastlayan bu dönem buzul çağıdır. Erciyes’i de kalın bir buzul tabakası kapladı. Dağın buzullaşma dönemi dördüncü zamanın başlangıcıdır. İnsanoğlu da bu dönemde ortaya çıktı. Erciyes kendisini insanoğluna buzlarla kaplanmış bir halde takdim etti. Bugün o dönemden kalma buz parçalarının yükseklerdeki iki bazalt yatağında bulunduğu ifade edilir. Yer kabuğunun oluşumu üzerinde araştırma yapan uzmanlar, Erciyes dağının meydana gelişini böylece anlatırken, onun üçüncü defa ateş püskürttüğü ve bunun da oldukça yeni olduğunu söylerler. Bu konuda en önemli kaynakta Miladi takvimin başlangıç dönemine rastlayan yıllarda Kayseri’ye gelen Strabon adında bir coğrafyacı, Erciyes dağında kızgın ateş bacalarının bulunduğunu buradan geceleri lavların çevreye ateş yağdırdığını söyler. Araştırmacılar, bu söylenenlerin doğru olduğunu Erciyes'in volkanik yapısının bunu gösterdiğini ifade ederler. Bu dönemdeki püskürtmeler sonucu Büyük ve Küçük Kızıltepe’ler meydana gelir. Artık ''Sönmüş bir Volkan'' ya da ''İhtiyar bir Yanardağ'' olarak adlandırılan Erciyes ilk harekete geçtiği dönemin izlerini tamamen kaybetmiştir. İlk bacalar şimdiki iki büyük zirvenin bulunduğu yerde kaybolmuş ve dağ bugünkü şeklini üçüncü ve son faaliyet döneminde almıştır. Dağın, ilk oluşumundaki yüksekliğinden de takriben 400 metre kaybettiği sanılmaktadır. Bu durumun dağın tek bir volkan yerine çeşitli volkanlardan meydana gelen bir ''volkanlar topluluğu'' oluşundan kaynaklandığı ayrıca işaret edilmektedir. Günümüzde, heybetine rağmen cazip görünüşü, büyüleyici silueti Kayseri’yi kucaklayan ihtişamı onu tabiattan çok Kayseri'nin vazgeçilmez tek sembolü haline getirmektedir. Üzerine yazılan sayısız şiir de bunun en güzel göstergesidir.
Uzmanlar, son yıllarda dünyanın çeşitli bölgelerindeki yanardağlarda görülen volkan püskürtmelerinden hareket ederek Erciyes Dağı için de öyle bir durumun söz konusu olup olmayacağı sorusuna ''Çok uzak, hatta çok zayıf bir ihtimal'' diye cevap veriyorlar ve ilave ediyorlar: “Jeolojik araştırmalar, Erciyes'in tamamen sönmüş bir dağ olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır.”
Buzullaşma
Erciyes'e "uzaklaştıkça yakınlaşan, yakınlaştıkça uzaklaşan dağ" yakıştırması yapılır. 2.150 m yükseklikte, Kayseri'den ulaşılabilen kış spor tesisleri bulunmaktadır.
Günümüzden 1,5-2 milyon yıl önce başlayan ve "Buzul Çağı" olarak da adlandırılan (Kuaterner) IV. Zamanın sonlarında yurdumuzdaki yüksek dağlarda olduğu gibi, Erciyes Dağı'nın yüksek kesimlerinde de buzullar oluşmuştur.
Erciyes Volkanı’nda buzullaşma iki ana ve üç tali vadide gelişmiştir. Ana vadiler kuzeybatıda Aksu Vadisi ve doğuya uzanan Üçker Vadisi’dir. Bu vadiler birbiri ardına sıralanmış iyi korunmuş morenler içerirler. Dağın kuzeydoğusunda, güney ve güneybatısında sırası ile Öksüzdere, Topaktaş ve Saraycık Vadileri bulunur. Bu vadiler diğer vadilerde olduğu gibi buzul çökellerine sahip olmalarına rağmen buzullaşmanın boyutu nispeten daha küçüktür. Ayrıca, Aksu Vadisi aktif bir buzulu, Üçker Vadisi ise bir kaya buzulunu barındırmaktadır.
Buzulların yerleştikleri doruk çevresinde aşındırma etkisiyle dokuz büyük sirk (buz yalağı) oluşmuştur. Bunların en büyüğü dağın doğu kesimindeki Tekir Yaylası'nın yukarısındaki Üçker Buzyalağı'dır. Doruk çevresine yerleşen buzullar, buz yalakları ve vadiler içerisinde daha alçak kesimlere doğru sarkmışlardır. Erciyes Dağı'nın buralardaki büyük krateri, buzulların aşındırması ile silinmiş, dağın, herhalde 400 metre kadar daha yüksekte bulunan doruk bölümü böylece yıpranmalara uğramıştır.
Erciyes ve çevresinin iklimi
Erciyes Volkanı’nı da kapsayan bölge, yazları sıcak ve kuru, kışları soğuk ve orta nemli bir iklim ile temsil edilir. Denizden yüksekligi 1068 m olan Kayseri meteoroloji istasyonunda ölçülen ortalama sıcaklık yaz aylarında (Haziran, Temmuz ve Ağustos ortalaması) 19 °C olup, kış ortalaması (Aralık, Ocak ve Şubat) yaklaşık 0 °C’dir. Uzun yıllar (1961-1990) yıllık ortalama yağış toplamı ise aynı istasyonda 383 mm’dir. Bunun %85’i güz, kış ve bahar aylarında, geri kalan %15’i ise yazın oluşmaktadır.
Resimler
Ayrıca bakınız
Erciyes Kayak Merkezi
Kayseri'deki dağlar listesi
Türkiye'deki dağlar listesi
Türkiye'deki yanardağlar
Kaynakça
Dış bağlantılar
Kültür Bakanlığı resmi websitesi Kayseri - Erciyes
Aladağlar
Kayseri ilinin dağları
Türkiye'deki stratovolkanlar
İnaktif yanardağlar
VEI-6 yanardağlar
Türkiye'deki kış sporları merkezleri
Üçbinlikler
|
2136
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9%20Manuel%20Barroso
|
José Manuel Barroso
|
José Manuel Durão Barroso (d. 23 Mart 1956, Lizbon), Portekizli siyasetçi, 6 Nisan 2002 ve 29 Haziran 2004 tarihleri arasında Portekiz Başbakanı olarak görev yaptı. Başbakanlığı, Avrupa Komisyonu Başkanı olacağı için bıraktı. 1 Kasım 2004 yılında Romano Prodi'den görevi devraldı.
23 Mart 1956'da Lizbon'da doğdu. Lizbon Üniversitesi Hukuk bölümü ve Cenova Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Bilimler bölümünden mezun oldu. Lizbon Üniversitesi ve Georgetown Üniversitesi'nde (ABD) yardımcı doçent olarak akademik yaşantısını sürdürdü. Lizbon'a geri döndü ve Lusiad Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler bölüm başkanlığı yaptı.
Portekiz'de 25 Nisan 1974'te yaşanan Karanfil Devrimi'nde etkin olan siyasetçi, Kasım 1980'de şu an üyesi olduğu Sosyal Demokrat Parti (PSD)'ye katıldı.
Angola'da 1990 yılında yaşanan iç savaş sırasında taraftar arası ateşkesi sağlayan Bicesse Anlaşması'nın yapılmasını sağlayanları başında yer aldı.
1995'te Portekiz Ulusal Meclisi'ne girdi, 1999 yılında partisi PSD'nin başkanı oldu. 6 Nisan 2002'de Başbakan olduktan sonra birçok tartışmalı karara imzasını attı. Portekiz toplumunun karşı çıktığı ABD'nin Irak'ı işgaline destek verdi; kamu harcamalarını kıstı. 2004 yılında oy birliğiyle ile Avrupa Parlamentosu Başkanlığı'na seçildi.
Dış bağlantılar
Resmi site
Portekiz Cumhuriyeti Başbakanlığı
Yaşayan insanlar
1956 doğumlular
Lizbon doğumlular
Portekizli siyasetçiler
Portekiz başbakanları
Avrupa Komisyonu Başkanları
Portekiz dışişleri bakanları
Georgetown Üniversitesinde öğrenim görenler
Maoistler
Siyasi parti liderleri
Pro Merito Melitensi Nişanı sahipleri
|
2137
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/1%20Temmuz
|
1 Temmuz
|
Olaylar
1527 - Dünyanın ilk ve en eski Protestan üniversitesi, Marburg Philipps Üniversitesi kuruldu.
1683 - Osmanlı Orduları'nın Viyana taarruzu başladı.
1736 - 23. Osmanlı Padişahı III. Ahmet öldü; yerine I. Mahmud geçti.
1752 - Çorlulu Köse Bahir Mustafa Paşa sadrazam oldu.
1798 - Napolyon Mısır'ı işgal etti.
1839 - Padişah II. Mahmut öldü; yerine Sultan Abdülmecit geçti.
1867 - İngiliz Kuzey Amerika Yasası, Kanada Anayasası olarak yürürlüğe girerek Kanada Konfederasyonu kuruldu. John A. Macdonald ilk Başbakan oldu.
1878 - Kıbrıs, toprak mülkiyeti Osmanlılarda kalmak üzere, geçici olarak Birleşik Krallık'a devredildi.
1881 - Dünyanın ilk uluslararası telefon konuşması, St. Stephen (New Brunswick) ve Calais (Maine) arasında yapıldı.
1903 - Fransa Bisiklet Turu ("Tour de France") ilk defa yapıldı. Bu yarışı Fransız Maurice Garin kazandı ve 6075 Frank ödülün de sahibi oldu.
1904 - Almanya futbol kulübü olan Bayer 04 Leverkusen kuruldu.
1908 - SOS, Uluslararası Mors Alfabesi acil durum sinyali olarak kabul edildi.
1911 - Kandilli Rasathanesi kuruldu.
1920 - Ankara'da subay yetiştirilmek üzere "Sunuf-u Muhtelife Zabit Namzetleri Talimgahı" açıldı.
1921 - Çin Komünist Partisi kuruldu.
1925 - İlk piyango, Türk Tayyare Cemiyeti Mektepleri yararına düzenlendi.
1926 - Deniz taşımacılığına ve ticaretine ilişkin esasları düzenleyen "Kabotaj Kanunu" yürürlüğe girdi.
1927 - İstanbul'dan 16 Mayıs 1919'da ayrılan Mustafa Kemal, kurtuluştan sonra ilk kez İstanbul'a gelişinde büyük törenlerle karşılandı.
1929 - İstanbul-Ankara telefon hattı hizmete girdi.
1935 - Aydın demiryolu devletleştirildi.
1937 - Toprakkale, İskenderun, Fevzipaşa - Meydanıekber demiryolları devletleştirildi.
1939 - Hatay'da askerlik ve yeni teşkilât kanunu çıktı.
1939 - 1 Temmuz ilk defa Kabotaj Bayramı olarak kutlandı.
1942 - II. Dünya Savaşı: Kuzey Afrika Cephesi'nde I. El-Alameyn Muharebesi başladı.
1946 - Elazığ-Palu demiryolu açıldı.
1960 - Somali bağımsızlığını ilan etti.
1962 - Ruanda ve Burundi bağımsızlığını ilan etti.
1963 - ABD'nin posta kodu sistemi olan "ZIP Kodları" kullanılmaya başladı.
1966 - Kanada, ilk renkli televizyon yayınını gerekleştirdi.
1968 - Nükleer Silahları Sınırlandırma Anlaşması imzalandı.
1974 - Arjantin Devlet Başkanı Juan Peron öldü; yerine eşi İsabel Peron geçti.
1979 - Sony, Walkman'i tanıttı.
1983 - Kuzey Kore Havayolları'na ait İlyuşin tipi bir yolcu uçağı, Gine-Bissau'nun dağlık bölgesine düştü: 23 kişi öldü.
1984 - TRT, televizyonda tamamen renkli yayına geçti.
1988 - Sovyetler Birliği'nde Komünist Partisi, Gorbaçov'un "Perestroyka" politikasını onayladı.
1987 - Manş Tüneli'nde inşaat çalışmaları başladı.
1991 - Varşova Paktı resmen dağıldı.
1992 - TRT-INT/Avrasya yayınları başladı.
1994 - 27 yıllık sürgünü sona eren FKÖ lideri Yaser Arafat, Filistin'e geri döndü.
1996 - Azerbaycan, İrlanda ve Tunus ile diplomatik ilişki kurdu.
1996 - Türkiye'nin ilk nükleer reaktörü, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'nde yapılmaya başladı.
1996 - PNG görüntü formatının 1.0 versiyonu tamamlandı.
1997 - Çin, şehir-devlet Hong Kong'un egemenliğini 156 yıl aradan sonra Birleşik Krallık'tan geri aldı.
2002 - Uluslararası Ceza Mahkemesi kuruldu.
2002 - Bir Rus yolcu uçağı ile Alman kargo uçağı, Güney Almanya'da Überlingen şehri üzerinde havada çarpıştı: 71 kişi öldü.
2003 - Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin barış zamanı idam cezasının kaldırılmasını öngören 6. protokolünü onayladı.
2004 - Horst Köhler, Almanya Cumhurbaşkanı oldu.
2006 - Çin, Tibet'i Çin'e bağlayan 5 bin 72 kilometrelik dünyanın en uzun demir yolunu hizmete açtı.
2012 - İspanya, 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası finalinde İtalya'yı 4-0 yenerek üst üste ikinci kez şampiyon oldu.
2013 - Hırvatistan, AB üyesi oldu.
Doğumlar
1481 - II. Christian, Danimarka Kralı (ö. 1559)
1506 - II. Lajos, Macaristan ve Bohemya Kralı (ö. 1526)
1532 - Marino Grimani, Venedik Cumhuriyetinin 89'uncu dükası (ö. 1605)
1646 - Gottfried Wilhelm Leibniz, Alman matematikçi (ö. 1716)
1725 - Jean-Baptiste Donatien de Vimeur, Fransız asilzade ve ordu komutanı (ö. 1807)
1742 - Georg Christoph Lichtenberg, Alman doğa bilimleri, astronomi ve matematik profesörü, yazar, eleştirmen (ö. 1799)
1804 - George Sand, Fransız yazar (ö. 1876)
1818 - Ignaz Semmelweis, Macar bilim insanı ve hekim (ö. 1865)
1829 - Abraham Behor Kamondo, Fransız bankacı, koleksiyoncu ve hayırsever (ö. 1889)
1835 - Alfred von Gutschmid, Alman tarihçi ve oryantalist (ö. 1887)
1844 - Verney Lovett Cameron, İngiliz kâşif (ö. 1894)
1847 - Heinrich Gelzer, Alman klasik filolog, eski çağ tarihçisi ve Bizantolog (ö. 1906)
1858 - Willard Metcalf, Amerikalı sanatçı (ö. 1925)
1862 - Besim Ömer Akalın, Türk tıp profesörü, bilim insanı, sivil toplum örgütçüsü ve Milletvekili (ö. 1940)
1872 - Louis Blériot, Fransız pilot, mucit ve mühendis (ö. 1936)
1873 - Alice Guy-Blaché, Fransız film yönetmeni ve yapımcısı (ö. 1968)
1877 - Alf Spouncer, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (ö. 1962)
1879 - Léon Jouhaux, Fransız sosyalist sendika önderi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1954)
1883 - István Friedrich, Macaristan başbakanı ve futbolcu (ö. 1951)
1884 - Halim Solmaz, Beklenen yaşam süresinden çok fazla yaşamış Türk (ö. 2012)
1899 - Charles Laughton, İngiliz oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1962)
1902 - William Wyler, Alman asıllı Amerikalı film yönetmeni (ö. 1981)
1916 - Abdülhakim İsmailov, Sovyetler Birliği (SSCB) Kızıl Ordu'sunun Hitler faşizmini yenilgiye uğratmasının simgesi olarak Berlin Parlamento Binası'na (Reichstag) Kızıl Bayrağı diken 3 askerden biri (ö. 2010) (bknz. Berlin Muharebesi)
1916 - Olivia de Havilland, İngiliz aktris ve Oscar ödülü sahibi (ö. 2020)
1923 - Nejat Devrim, Türk ressam (ö. 1995)
1926 - François-Régis Bastide, Fransız siyasetçi, edebiyatçı ve diplomat (ö. 1996)
1926 - Hans Werner Henze, Alman besteci (ö. 2012)
1929 - Gerald Edelman, Amerikalı biyolog (ö. 2014)
1929 - Kamil Yazıcı, Türk sanayici ve iş insanı
1930 - Emin Cankurtaran, Türk iş insanı ve Fenerbahçe'nin eski Başkanlarından (ö. 2009)
1930 - Mustafa Akkad, Suriye asıllı Amerikalı film yönetmeni ve yapımcısı (ö. 2005)
1930 - Osman Numan Baranus, Türk şair ve yazar (ö. 2005)
1931 - Leslie Caron, Fransız aktris
1934 - Claude Berri, Fransa doğumlu yönetmen, aktör ve yapımcı (ö. 2009)
1934 - Sydney Pollack, Amerikalı yönetmen, yapımcı ve oyuncu (ö. 2008)
1935 - David Prowse, İngiliz vücut geliştirici (ö. 2020)
1936 - Bekir Sıdkı Sezgin, Türk ses sanatkarı ve bestekâr (ö. 1996)
1938 - Abdurrahman Kızılay, Türkmen müzisyen (ö. 2010)
1938 - Yalçın Küçük, Türk araştırmacı yazar, ekonomist ve siyaset bilimci
1939 - Karen Black, Amerikalı aktris (ö. 2013)
1939 - Muhammed Bakır El-Hekim, Iraklı Taklit Mercii
1939 - Suna Selen, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1940 - Cahit Zarifoğlu, Türk şair (ö. 1987)
1941 - Myron Scholes, Amerikalı-Kanadalı ekonomist
1941 - Twyla Tharp, Amerikalı dansçı, koreograf ve yazar
1942 - Geneviève Bujold, Kanadalı aktris
1942 - Andraé Crouch, Amerikalı gospel şarkıcısı, besteci ve söz yazarı (ö. 2015)
1942 - İzzet İbrahim ed-Duri, Iraklı eski politikacı ve askeri komutan (ö. 2020)
1944 - Wahit Hamed, Mısırlı senarist (ö. 2021)
1945 - Debbie Harry, Blondie'nin solisti olarak tanınan Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve oyuncu
1946 - Mireya Moscoso, Panamalı siyasetçi
1947 - Sami Hoştan, Türk Susurluk davası hükümlüsü ve Ergenekon davası sanığı (ö. 2015)
1952 - Dan Aykroyd, Amerikalı sinema oyuncusu
1952 - Brian George, Büyük Britanyalı-İsrailli komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1953 - Jadranka Kosor, Hırvat politikacı ve eski gazeteci
1953 - Lawrence Gonzi, Malta Başbakanı
1954 - Ebu Mehdi el-Mühendis, Iraklı-İranlı asker (ö. 2020)
1955 - Christian Estrosi, Fransız sağ siyasetçi
1955 - Li Keçiang, Çin Premier'i (Başbakan) ve Çin Devlet Konseyi parti sekreteri
1958 - Banu Alkan, Türk oyuncu ve şarkıcı
1961 - Carl Lewis, Amerikalı atlet
1961 - Diana Frances Spencer, Galler Prensesi (ö. 1997)
1962 - Kalpana Chawla, Hint asıllı Amerikan astronot (ö. 2003)
1966 - Aydın Uğurlular, Türk şarkıcı
1966 - Mahir Ünal, Türk akademisyen ve siyasetçi
1967 - Pamela Anderson, Kanadalı aktris ve manken
1970 - Deniz Seki, Türk şarkıcı
1971 - Missy Elliott, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve yapımcı
1971 - Julianne Nicholson, Amerikalı aktris
1975 - Tatyana Tomaşova, Rus atlet
1976 - Ruud van Nistelrooy, Hollandalı futbolcu
1976 - Patrick Kluivert, Hollandalı eski millî futbolcu
1976 - Plies, Amerikalı rap şarkıcısı
1976 - Szymon Ziółkowski, Polonyalı çekiç atıcı
1977 - Liv Tyler, Amerikalı sinema oyuncusu
1982 - Anelia, Bulgar şarkıcı
1982 - Hilarie Burton, Amerikalı oyuncu
1983 - Halil Akkaş, Türk atlet
1983 - Sheilla Tavares de Castro, Brezilyalı voleybolcu
1984 - Donald Thomas, Bahamalı atlet
1986 - Şifa Gerdi, Kürt asıllı Iraklı gazeteci ve muhabir (ö. 2017)
1986 - Agnes Monica, Endonez şarkıcı
1990 - Ezhel, Türk şarkıcı ve söz yazarı
1991 - Lucas Vázquez, İspanyol millî futbolcu
1992 - Serenay Sarıkaya, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1994
Tich, İngiliz şarkıcı
Jüri Pootsmann, Eston şarkıcı
Miha Zajc, Sloven futbolcu
Ölümler
868 - Ali el-Hadî, On İki İmam'ın onuncusu, 9. İmam Muhammed el-Cevâd'ın oğlu (d. 829)
998 - Ebu'l-Vefâ el-Bûzcânî, İranlı matematikçi ve astronom (d. 940)
1109 - VI. Alfonso, 1065-1109 tarihleri arasında León kralı ve 1072'den itibaren aynı zamanda Kastilya ve Galiçya kralı (d. 1037)
1277 - Baybars, Mısır ve Suriye'de hüküm sürmüş Memluk Sultanı (d. 1223)
1736 - III. Ahmet, Osmanlı'nın 23. Padişahı (d. 1673)
1839 - II. Mahmut, Osmanlı'nın 30. Padişahı (d. 1785)
1860 - Charles Goodyear, Amerikalı mucit (d. 1800)
1876 - Mikhail Bakunin, Rus anarşist (d. 1814)
1884 - Allan Pinkerton, Amerikalı özel dedektif (d. 1819)
1896 - Harriet Beecher Stowe, Amerikalı yazar (d. 1811)
1904 - Şemseddin Sami, Arnavut asıllı Osmanlı dil bilimci ve roman yazarı (d. 1850)
1904 - George Frederick Watts, İngiliz ressam ve heykeltıraş (d. 1817)
1925 - Erik Satie, Fransız besteci (d. 1866)
1929 - Jodok Fink, Avusturyalı siyasetçi (d. 1853)
1950 - Eliel Saarinen, Finlandiya kökenli Amerikalı mimar (d. 1873)
1951 - Tadeusz Borowski, Polonyalı yazar (d. 1922)
1955 - Adnan Adıvar, Türk bilim ve siyaset adamı (d. 1881)
1963 - Fuat Umay, Türk siyasetçi (d. 1885)
1963 - Camille Chautemps, Fransız siyasetçi (d. 1885)
1974 - Juan Perón, Arjantin Devlet Başkanı (d. 1895)
1981 - Marcel Breuer, Amerikalı mimar ve tasarımcı (d. 1902)
1983 - Buckminster Fuller, Amerikalı felsefeci, mühendis, mimar, şair, yazar ve mucit (d. 1895)
1983 - Erich Juskowiak, Almanya millî eski futbolcu (d. 1926)
1983 - Sabri Ülgener, Türk iktisat profesörü ve toplum bilimci (d. 1911)
1991 - Michael Landon, Amerikalı yönetmen, yapımcı ve oyuncu (d. 1936)
1992 - Franco Cristaldi, İtalyan film yapımcısı (d. 1924)
1996 - Margaux Hemingway, Amerikalı aktris (d. 1954)
1997 - Robert Mitchum, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1917)
1999 - Edward Dmytryk, Amerikalı yönetmen (d. 1908)
1999 - Sylvia Sidney, Amerikalı aktris (d. 1910)
2000 - Walter Matthau, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
2000 - Zeyyat Selimoğlu, Türk yazar ve çevirmen (d. 1922)
2001 - Nikolay Basov, Sovyet fizikçi ve eğitmen (d. 1922)
2003 - Herbie Mann, Amerikalı caz flütçüsü (d. 1930)
2004 - Marlon Brando, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1924)
2005 - Luther Vandross, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve prodüktör (d. 1951)
2006 - Ryūtarō Haşimoto, Japon siyasetçi (d. 1937)
2009 - Karl Malden, Sırp asıllı Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1912)
2012 - Alan G. Poindexter, Amerikalı astronot (d. 1961)
2015 - Nicholas Winton, İngiliz hayırsever (d. 1909)
2016 - Yves Bonnefoy, Fransız şair ve deneme yazarı (d. 1923)
2016 - Robin Hardy, İngiliz film yönetmeni ve senarist (d. 1929)
2017 - Stevie Ryan, Amerikalı YouTube ünlüsü, komedyen ve aktris (d. 1984)
2017 - Ayan Sadakov, Bulgar millî futbolcu (d. 1961)
2018 - François Corbier, Fransız televizyon sunucusu, müzisyen ve söz yazarı (d. 1944)
2018 - Bojidar Dimitrov, Bulgar siyasetçi ve tarihçi (d. 1945)
2018 - Gillian Lynne, İngiliz balerin, koreograf, tiyatro oyuncusu ve televizyon sunucusu (d. 1926)
2019 - İzzet Ebu Auf, Mısırlı oyuncu ve besteci (d. 1948)
2019 - Bob Collymore, Guyana doğumlu Guyanalı-Britanyalı bilişimci ve iş insanı (d. 1958)
2019 - Sid Ramin, Amerikalı orkestra şefi, aranjör ve besteci (d. 1919)
2019 - Jacques Rougeau Sr., Kanadalı profesyonel güreşçi (d. 1930)
2019 - Bogusław Schaeffer, Polonyalı besteci, eğitimci, müzikolog ve grafik sanatçısı (d. 1929)
2020 - Kwadwo Owusu Afriyie, Ganalı avukat ve politikacı (d. 1957)
2020 - Jean Cabannes, Fransız yargıç (d. 1925)
2020 - Max Crook, Amerikalı müzisyen (d. 1936)
2020 - Beate Grimsrud, Norveçli romancı, senarist ve oyun yazarı (d. 1963)
2020 - Ida Haendel, Polonyalı-İngiliz kemancı (d. 1928)
2020 - Santiago Manuin Valera, Perulu insan hakları aktivisti ve yerli lideri (d. 1957)
2020 - Euridice Moreira, Brezilyalı siyasetçi ve profesör (d. 1939)
2021 - Louis Andriessen, Hollandalı besteci, piyanist ve akademisyen (d. 1939)
2021 - Christian Bottollier, Fransız profesyonel futbolcu (d. 1928)
2021 - Yuri Dohoyan, Rus satranç büyükustasıdır (d. 1964)
2021 - Feride Mansurova, Tacikistanlı gastroenterolog (d. 1952)
2021 - Kartal Tibet, Türk sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1939)
2022 - Irene Fargo, İtalyan şarkıcı, tiyatro oyuncusu ve televizyon sunucusu (d. 1962)
2022 - Richard Taruskin, Amerikalı müzikolog ve müzik eleştirmeni (d. 1945)
2022 - Technoblade, Amerikalı Youtube ünlüsü (d.1999)
2023 - Lawrence Turman, Amerikalı film yapımcısı (d. 1926)
2023 - Meg Johnson, İngiliz sinema ve dizi oyuncusu (d. 1936)
2023 - Vincenzo D'Amico, İtalyan profesyonel futbolcu (d. 1954)
2023 - Klaus Täuber, Alman profesyonel futbolcu (d. 1958)
2023 - Christian Dalger, Fransız eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1949)
2023 - Victoria Amelina, Ukraynalı yazar ve şair (d. 1986)
Tatiller ve özel günler
Hong Kong - Özel Yönetim Bölgesi Kuruluş Günü
Kanada - Kanada Günü
Türkiye - Denizcilik ve Kabotaj Bayramı
Bağımsızlık Günü (Somali)
Bağımsızlık Günü (Ruanda, Burundi)
0701
01
|
2138
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Temmuz
|
Temmuz
|
Temmuz, Jülyen ve Gregoryen Takvimleri'ne göre 31 gün çeken ve yılın 7. ayını oluşturan bir ay. Kuzey yarımkürede yaz mevsiminin 2. ayı olan Temmuz, Güney yarımkürede kış mevsinin 2. ayı olup en soğuk aylardan biridir.
Etimoloji
Temmuz kelimesi Arapça (tammūz تمّوز) veya Aramiceden (tammūz תמוז) Türkçeye geçmiştir. Bu dillere ise Akadçadan girmiştir. En eski kök olarak Akadlar tarafından da tapınılmış Sümer çobanlık ve çiftçilik tanrısı Dummuz gösterilebilir.
Gregoryen takviminde bu aya, Roma İmparatoru Julius Sezar'a ithafen July adı verilmiştir. Daha önceleri, Mart ayından başlayan Roma takviminde beşinci ay olduğu için Latince "Quintilis" olarak adlandırılmıştır. İrlanda takviminde ise Temmuz, Iúil olarak adlandırılmıştır ve yaz mevsiminin ikinci ayıdır. Türkçe kökenli olarak bu aya "orak ayı" ya da "ot ayı" denir.
Olaylar
Temmuz ayının ilk günü Türkiye'de Denizcilik ve Kabotaj Bayramı olarak kutlanmaktadır.
Kaynakça
|
2140
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/2%20Temmuz
|
2 Temmuz
|
Bu gün, artık olmayan yıllarda, kendisinden önce ve sonra yüz seksen ikişer gün olduğu için yılın tam ortasındaki gündür. 2 Temmuz, artık olmayan yıllarda yılın ilk günüyle, tüm yıllarda da yılın son günüyle haftanın aynı gününe denk gelir.
Olaylar
1698 - İngiliz mucit Thomas Savery, ilk buhar makinesinin patentini aldı.
1777 - Vermont, ABD'nin köleliği kaldıran ilk bölgesi oldu.
1829 - 25.000 kişilik bir Rus Ordusu, Balkanları boydan boya geçerek Burgaz'ı ve Sliven'i teslim aldı.
1839 - Küba açıklarında, bir köle gemisi olan Amistad'daki 53 köle ayaklandı.
1900 - Ferdinand von Zeppelin'in yaptığı hava aracı, Almanya'nın Friedrichshafen kenti yakınlarında denendi ve başarılı oldu. Araca "Zeplin" adı verildi.
1917 - Yunanistan, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti.
1932 - Birinci Türk Tarih Kurultayı, Atatürk'ün huzurunda Ankara Halkevi'nde toplandı.
1932 - Keriman Halis, Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.
1934 - Uzun Bıçaklar Gecesi, Ernst Röhm'ün ölümüyle sona erdi.
1937 - Uçakla ilk dünya turu için yola çıkan Amelia Earhart ve Fred Noonan kayboldu.
1945 - 15 Yunan mülteciyi öldüren iki kişi, İzmir Saat Kulesi altında idam edildi.
1951 - Savarona gemisi, Türk Deniz Kuvvetleri'ne devredildi.
1962 - Walmart perakende zincirinin ilk mağazası, Arkansas Eyaleti'nin Rogers şehrinde açıldı.
1964 - ABD Başkanı Lyndon B. Johnson, kamu alanlarında ırk ayrımcılığını yasaklayan "Yurttaşlık Hakları Yasası"nı imzaladı.
1966 - Antalyaspor Kulübü kuruldu.
1966 - Fransa, Pasifik'teki ilk nükleer bomba denemesini Moruroa adasında gerçekleştirdi. Denemenin kod adı "Aldébaran"dı.
1972 - Bülent Ecevit, CHP Genel Başkanı seçildi.
1976 - 1954 yılından beri ayrı olan Kuzey ve Güney Vietnam birleşerek Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'ni kurdu
1978 - O yıllarda bir gezegen olarak kabul edilen Plüton'un, Charon uydusu keşfedildi.
1985 - Andrey Gromiko, Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı olarak atandı.
1986 - Meksika'da oynanan Dünya Futbol Şampiyonası'nda, Arjantin şampiyon oldu.
1990 - Hac izdihamı: Mina'da şeytan taşlamaya giden hacı adayları tünelde sıkıştı; 1426 kişi öldü.
1992 - Olimpiyat Oyunları kapsamında ilk kez New York'ta düzenlenen Dünya Zekâ Oyunları Şampiyona ve Kongresi'nde Türkiye beşinci oldu.
1993 - Sivas Madımak Oteli yakıldı. Otelde bulunan kişilerden 37'si yanarak öldü.
2001 - Göğüs kafesine yerleştirildikten sonra dışarıyla herhangi bir bağlantısı kalmayan ilk yapay kalp olan "AbioCor", ilk kez bir hastaya uygulandı.
2002 - Steve Fossett, tek başına ve mola vermeden dünya çevresini balonla dolaşan ilk insan oldu.
2003 - Yönetmen Ferzan Özpetek'in Karşı Pencere adlı filmi, İtalya'daki Yabancı Basın Merkezi'nin jüri üyeliğini yaptığı Globo D'Oro (Altın Küre) sinema ödüllerinden, "En İyi Film Ödülü" dahil beşini kazandı.
2004 - Ağrı'nın Doğubayazıt ilçesinde meydana gelen 5.2 büyüklüğündeki depremde 18 kişi öldü.
Doğumlar
419 - III. Valentinianus, Batı Roma İmparatoru (ö. 455)
1492 - Elizabeth Tudor, VII. Henry ve Yorklu Elizabeth'in dördüncü çocukları ve ikinci kızlarıdır (ö. 1495)
1714 - Christoph Willibald Gluck, Alman besteci (ö. 1787)
1820 - Juan N. Méndez, Meksikalı general ve siyasetçidir (ö. 1894)
1862 - William Henry Bragg, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1942)
1876 - Wilhelm Cuno, Alman siyasetçi ve iş insanı (ö. 1933)
1877 - Hermann Hesse, Alman yazar, şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1962)
1903 - Alec Douglas-Home, İngiliz siyasetçi (ö. 1995)
1903 - V. Olav, 1957'den ölümüne kadar Norveç kralı (ö. 1991)
1904 - René Lacoste, Fransız tenisçi ve Lacoste'nin kurucusu (ö. 1996)
1906 - Hans Bethe, Alman fizikçi (ö. 2005)
1914 - Erich Topp, Alman U-bot komutanı (ö. 2005)
1916 - Hans-Ulrich Rudel, II. Dünya Savaşı'nın Alman bombardıman uçak pilotu (ö. 1982)
1922 - Pierre Cardin, İtalyan asıllı Fransız modacı (ö. 2020)
1923 - Wislawa Szymborska, Polonyalı şair (ö. 2012)
1925 - Patrice Lumumba, Kongo DC'nin ilk Başbakanı (ö. 1961)
1929 - İmelda Marcos, Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos'un eşi
1930 - Karl Gerstner, İsviçreli grafik tasarımcı (ö. 2017)
1930 - Carlos Menem, lakabı El Turco, Arjantinli siyasetçi (ö. 2021)
1932 - Vytautas Paukštė, Litvanyalı aktör (ö. 2022)
1936 - Ömer Süleyman, Mısırlı politikacı, diplomat ve ordu generali (ö. 2012)
1937 - Richard Petty, "Kral" lakaplı eski NASCAR pilotu
1939 - Sultan bin Muhammed el Kasımi, d. 25 Ocak 1972 Şarika Emiri ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin Federal Yüksek Konseyi Üyesi
1939 - Alexandros Panagoulis, Yunan politikacı ve şair (ö. 1976)
1942 - Vicente Fox, Meksikalı iş insanı ve eski devlet başkanı (2000-2006)
1942 - Ahmet Türk, Kürt asıllı Türk siyasetçi
1943 - Üstün Akmen, Türk tiyatro eleştirmeni ve yazar (ö. 2015)
1943 - Kevork Malikyan, Türk asılı İngiliz oyuncu
1946 - Richard Axel, 2004 Nobel Tıp Ödülü sahibi Amerikalı bilim insanı
1946 - Timur Selçuk, Türk pop müzik yorumcusu, piyanist ve besteci (ö. 2020)
1947 - Larry David, Amerikalı aktör ve yapımcı (Seinfeld)
1949 - Hanno Pöschl, Avusturyalı oyuncu
1951 - Sylvia Rivera, Amerikalı transgender eylemci (ö. 2002)
1952 - Ahmed Uyahya, Cezayirli siyasetçi
1957 - Bret Hart, Kanadalı yazar, oyuncu ve emekli profesyonel güreşçi
1963 - Rositsa Kirilova, Bulgar şarkıcı
1970 - Yancy Butler, Amerikalı oyuncu
1973 - Çiğdem Vitrinel, Türk yönetmen, senarist ve yapımcı
1975 - Elizabeth Reaser, Amerikalı oyuncu
1976 - Derya Büyükuncu, Türk yüzücü
1977 - Deniz Barış, Türk futbolcu
1978 - Jüri Ratas, Eston siyasetçi
1979 - Rebecca Mader, İngiliz oyuncu
1983 - Michelle Branch, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu
1984 - Maarten Martens, Belçikalı futbolcu
1984 - Johnny Weir, Amerikalı buz patenci
1985 - Vlatko İlievski, Makedon şarkıcı (ö. 2018)
1985 - Ashley Tisdale, Amerikalı oyuncu
1985 - Onur Tuna, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu
1986 - Lindsay Lohan, Amerikalı oyuncu
1987 - Esteban Granero, İspanyol futbolcu
1987 - Ruslana Korşunova, Rus asıllı Kazak manken ve model (ö. 2008)
1988 - Lee Chung-yong, Güney Koreli futbolcu
1989 - Dev, Amerikalı elektropop şarkıcısı ve söz yazarı
1989 - Alex Morgan, Amerikalı kadın millî futbolcu
1990 - Roman Lob, Alman şarkıcı
1990 - Margot Robbie, Avustralyalı aktris ve yapımcı
1990 - Danny Rose, İngiliz millî futbolcu
1992 - Madison Chock, Amerikalı buz patenci
1993 - Vince Staples, Amerikalı hip hop sanatçısı
1993 - Ieva Zasimauskaitė, Litvan şarkıcı
1994 - Baba Rahman, Ganalı futbolcu
1995 - Boli Bolingoli-Mbombo, Kongo asıllı Belçikalı futbolcu
1995 - Enis Bardhi, Makedon millî futbolcu
2001 - Abraham Attah, kariyeri ve eğitimi için ABD'de yaşayan Ganalı aktör
Ölümler
1215 - Eisai, geç Heian ve erken Kamakura döneminde yaşamış Japon Budist keşiş (d. 1141)
1504 - III. Ştefan, 1457-1504 yılları arasında Boğdan Prensi (d. 1433)
1511 - Hadım Ali Paşa, Sultan II. Bayezid zamanında 1501-1503 ve 1506-1511 dönemlerinde iki kez sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı
1566 - Nostradamus, Fransız hekim, eczacı, kahin ve astrolog (d. 1503)
1582 - Akechi Mitsuhide, Japonya'da Sengoku döneminde yaşamış samuray generali (d. 1528)
1743 - Spencer Compton, İngiliz devlet adamı (d. 1673)
1778 - Jean Jacques Rousseau, İsviçreli filozof (d. 1712)
1798 - John Fitch, Amerikalı saat yapımcısı ve mucit (d. 1743)
1843 - Samuel Hahnemann, Alman hekim (d. 1755)
1850 - Robert Peel, Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1788)
1914 - Joseph Chamberlain, Büyük Britanyalı devlet adamı (d. 1836)
1915 - Porfirio Díaz, Meksika Devlet Başkanı (d. 1830)
1921 - Salih Zeki, Türk matematik bilgini, bilim tarihçisi ve astronom (d. 1864)
1924 - Matsukata Masayoshi, Japonya'nın dördüncü başbakanı (d. 1835)
1934 - Ernst Röhm, Alman subay, siyaset adamı ve SA'nın kurucusu ve kumandanı (d. 1887)
1949 - Georgi Dimitrov, Bulgaristan'da sosyalist yönetimin kurucusu ve ilk Başbakanı (d. 1882)
1955 - Fatma Seher Erden (Kara Fatma), Türk kadın asker, Türk Kurtuluş Savaşı kahramanlarından ve İstiklal Madalyası sahibi (d. 1888)
1961 - Ernest Hemingway, Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (İntihar) (d. 1899)
1973 - Betty Grable, Amerikalı aktris (d. 1916)
1977 - Vladimir Nabokov, Rus yazar (d. 1899)
1989 - Andrey Gromiko, Sovyet diplomat ve Dışişleri Bakanlarından (d. 1909)
1989 - Franklin Schaffner, Amerikalı film yönetmeni (d. 1920)
1989 - Hasan Esat Işık, Türk siyaset adamı ve diplomat (d. 1916)
1991 - Lee Remick, Amerikalı aktris (d. 1935)
1993 - Asım Bezirci, Türk yazar (d. 1927)
1993 - Behçet Sefa Aysan, Türk şair (d. 1949)
1993 - Hasret Gültekin, Türk sanatçı (d. 1971)
1993 - Muhlis Akarsu, Türk halk ozanı (d. 1948)
1993 - Nesimi Çimen, Türk halk ozanı (d. 1931)
1994 - Andrés Escobar, Kolombiyalı millî futbolcu (d. 1967)
1996 - Saniye Can, Türk Halk Müziği sanatçısı (d. 1930)
1997 - James Stewart, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1908)
1999 - Mario Puzo, Amerikalı yazar ve En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü sahibi (d. 1920)
2002 - Earle Brown, Amerikalı besteci (d. 1926)
2007 - Beverly Sills, Amerikalı soprano (d. 1929)
2009 - Bruno de Leusse, Fransız diplomat (d. 1916)
2010 - Beryl Bainbridge, İngiliz roman yazarı (d. 1932)
2011 - Itamar Franco, Brezilyalı siyasetçi (d. 1930)
2011 - Özcan Tekgül, Türk oryantal dans sanatçısı, sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1941)
2013 - Douglas Engelbart, Norveç asıllı Amerikalı mucit (d. 1925)
2013 - Fevziye Fuad, İran şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ilk eşi (d. 1921)
2016 - Caroline Aherne, İngiliz ünlü komedyen ve oyuncu (d. 1963)
2016 - Michael Cimino, Amerikalı yönetmen ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (d. 1939)
2016 - Roger Dumas, Fransız oyuncu (d. 1932)
2016 - Rudolf Kalman, Macar asıllı Amerikan matematiksal sistem teoristi (d. 1930)
2016 - Michel Rocard, Fransız siyasetçi ve Fransa Başbakanı (d. 1930)
2016 - Elie Wiesel, Romanya doğumlu Yahudi edebiyatçı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1928)
2017 - Chris Roberts, Alman şarkıcı ve aktör (d. 1946)
2019 - Şeref Bakşık, Türk siyasetçi (d. 1927)
2019 - Costa Cordalis, Yunan asıllı Alman müzisyeni, şarkıcısı ve kayakçı (d. 1944)
2019 - Lee Iacocca, Amerikalı iş insanı (d. 1924)
2019 - Lis Verhoeven, Alman oyuncu ve tiyatro yönetmeni (d. 1931)
2019 - Bruce Wallrodt, Avustralyalı Paralimpik atlet (d. 1951)
2020 - Nikolay Kapustin, Rus besteci ve piyanist (d. 1937)
2020 - Wanderley Mariz, Brezilyalı siyasetçi ve avukat (d. 1940)
2020 - Tilo Prückner, Alman aktör (d. 1940)
2021 - Jolien Verschueren, Belçikalı kadın cyclo-cross yarışçısı (d. 1990)
2022 - Peter Brook, İngiliz tiyatro ve sinema yönetmeni (d. 1925)
2022 - Susana Dosamantes, Meksikalı aktris (d. 1948)
2023 - Milan Milutinović, Sırp siyasetçi ve eski Sırbistan Cumhurbaşkanı (d. 1942)
2023 - Theo Pahlplatz, Hollandalı profesyonel futbolcu (d. 1947)
Tatiller ve özel günler
Dünya UFO Günü
0702
02
|
2142
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Hasret%20G%C3%BCltekin
|
Hasret Gültekin
|
Hasret Şükrü Gültekin (1 Mayıs 1971, İmranlı, Sivas - 2 Temmuz 1993, Sivas), Alevi Kürt kökenli Türk, halk ozanı, halk şairi, Türk halk müziği ses sanatçısı, müzisyen, bestekar, söz yazarı ve bağlama virtüözüydü.
6 yaşında bağlama çalmaya başlayan Hasret Gültekin, ilerleyen dönemlerde profesyonelliğe adım atarak şelpe tekniğini uygulamaya başlamıştır. 1980'lerin ortalarında çeşitli albümlerin yapımlarında yer alan Hasret Gültekin, 1987 yılında profesyonel olarak ilk albümünü çıkarmıştır. Ardından Kürtçe ve Kürtçe müziğinin söylenmesinin yasak olduğu bir dönemde bu yasağı delip Newroz adlı albüm serisini hazırlamıştır. Bu çalışmalarıyla birbirine yakın bir süreçte hazırladığı ikinci solo albümü Gece ile Gündüz Arasında ise onun ileride "Bağlama Devrimcisi" olarak anılmasına vesile olan bir yeniliği beraberinde getirir. 1991 yılında ise kendi tabiriyle ilerici müzik adını verdiği Rüzgarın Kanatları isimli albümünü dinleyicilerine sunmuştur. Albüm, Hasret Gültekin'in ilerici müziğinin yanı sıra "Derman Sendedir", "Çeke Çeke", "Yaralı Ceylan" gibi eserlere yaptığı yeni düzenleme ve introlardan, ezgilerde kullanılmış çok sesliliğe, yıllardır alışılagelmiş deyiş yapısını deyişlerin ana hatlarını, özünü bozmadan batı müziği ve ritmleriyle bir araya getirmesi, halk müziği adına bir devrim olarak nitelendirilmektedir.
2 Temmuz 1993 tarihinde Pir Sultan Abdal Şenlikleri için gittiği Sivas'ta son konserlerini vermiş ve Sivas Katliamında Madımak Otelide 33 kişi ile birlikte yakılarak öldürülmüştür.
Hayatı ve kariyeri
Sivas'ın İmranlı ilçesine bağlı Han köyünde dünyaya geldi. Süleyman ve Hacıhanım Gültekin'in üçüncü çocuğudur. Gültekin 6 yaşında iken bağlama çalmaya başladı. Girdiği Kadıköy Maarif Koleji ve Anadolu Lisesini yarıda bırakarak müzik hayatına başladı. Aynı zamanda siyasi bir kişiliğe de sahip olan Gültekin, İşçi Partisi üyesiydi. Sanatçı ilk resitalini Kadıköy Moda Sineması'nda verdi ve ilk albümü Gün Olaydıyı 16 yaşında çıkardı. Talip Özkan'ın öğrencisi oldu. 1989 yılında çıkardığı Gece ile Gündüz Arasında adlı albümü ile sadece sesi ile değil bağlama ve şelpe tekniğiyle de dikkatleri çekti. Çok sayıda sanatçının albümüne müzik yönetmeni olarak imza atmıştır. 1991'de Rüzgarın Kanatlarında adlı bir albüm daha çıkarmıştır.
Uluslararası festivallerde Türkiye'yi temsil eden Hasret Gültekin, 1991'de Yeter Gültekin'le evlendi. Bilimsel sosyalizmi benimsedi; önce Sosyalist Parti'nin, bu parti kapatılınca da İşçi Partisi'nin üyesi oldu. Pir Sultan Abdal Kültür Festivali'ne katılmak üzere gittiği Sivas'ta konakladığı Madımak Oteli'nin kundaklanması sonucu yaşanan katliamda 34 kişiyle birlikte yaşamını yitirdi. Bir buçuk ay sonra 13 Eylül 1993'te Roni Hasret adı verilen bir oğlu oldu. Ölümünün ardından Kalan Müzik tarafından Seçmeler adlı bir toplama albümü ve 1993 yılında Yunan rembetiko grubu Prosechos ile birlikte verdiği Ege'nin İki Yakası adlı konserdeki bazı şarkılardan oluşan ve aynı adı taşıyan albüm Hasret Gültekin Kültür ve Sanat Merkezi tarafından yayımlandı.
Kariyeri
Çocukluk zamanları İstanbul'da geçmiştir. 6 yaşında bağlama çalmaya ve çok sürmeden üretmeye başlar. Müzik her zaman için her şeyden daha önemlidir. Hatta müzik dışında akla gelebilecek hemen her şey ikinci plandadır. Kadıköy Anadolu Lisesini yarıda bırakmak zorunda kalmasının temelinde de yine aynı sebep yatmaktadır. Onun için sık sık okuldan kaçıp yanına gittiği Haydar Acardan Deli Derviş'i dinlemek daha önemlidir. Böyle yoğurur kendini adım adım böyle geliştirir ve yine o dönem "Dağlar Atamadım Sevdamı" ve "Sen Benim Başıma" gibi birbirinden önemli eserlerini üretir. 1987 yılında henüz 16 yaşında Gün Olaydı adını verdiği ilk albümünü çıkarır. Yine aynı gün albümü çıkan Lütfü Gültekin'le tesadüf eseri tanışırlar ve sağlam dost olurlar. Aynı yıl ilk resitalini de verir ve kendisi için aşılması zor basamakları aşmaya başlar. Ertesi yıl 1988 senesinde üç müzisyen dostunun daha yer aldığı Dostlar Muhabbeti albümünün yönetmenliğini üstlenir ve sazlarını çalar. Diğer sanatçıların albümlerini yönetme serüveninin de başladığı bir süreçtir. Devamı yine özellikle de Almanya'daki Netses firması bünyesinde önemli ozanlara ve daha birçok sanatçıya çaldığı albümlerle kendini geliştirir. Haydar Acar'dan, Talip Özkan'a, Musa Eroğlu'ndan, Arif Sağ'a birçok ustadan etkilenmiştir. Tar, kabak kemane, davul ve zurna gibi her türlü enstrümanı çalmaktadır. Bilim adamlarının bilimle yaptığını o müziğiyle yapar çoğu zaman. İnsanların eşit, özgür ve kardeşçe yaşaması ilkesi hayat felsefesidir. Kürtçe ve Kürtçe müziğinin söylenmesinin yasak olduğu bir dönemde ince zekâsıyla bu yasağı delip Newroz adlı albüm serisini hazırlamıştır. Bu çalışmalarıyla birbirine yakın bir süreçte hazırladığı ikinci solo albümü Gece ile Gündüz Arasında ise onun ileride Bağlama Devrimcisi olarak anılmasına vesile olan bir yeniliği beraberinde getirir. Kopuz ve ruzba'nın icadı kadar eski olan el ile çalma tekniğine farklı bir boyut kazandırıp albümdeki deyişleri bu teknikle sunar ve o döneme dek eşine pek rastlanmayan tezene bırakma cesaretini de yine Hasret Gültekin tereddüt etmeden gösterir. Sonraki süreçte ise Şelpe tekniğinin daha çok üstüne gider ve daha önceleri Zülfü Livaneli ve Arif Sağ'ın da denemeler yaptığı bağlama klavyesinde sistematik şelpe çalmaya büyük katkılar sunar. O yaşta biri biri için ancak dile kolaydır Hasret Gültekin için söylenenler. Hollanda Kültür Bakanlığı'nın daveti üzerine gittiği Genç Türküler festivalinde Türkiye'yi temsil etmiştir.
1991 yılında ise kendi tabiriyle ilerici müzik adını verdiği müziğinin zirvesi olan Rüzgarın Kanatları adını verdiği albümünü dinleyicilerine sunduğu dönemdir. Albüm, Hasret Gültekin'in ilerici müziğinin yanı sıra "Derman Sendedir", "Çeke Çeke", "Yaralı Ceylan" gibi eserlere yaptığı yeni düzenleme ve introlardan, ezgilerde kullanılmış çok sesliliğe, yıllardır alışılagelmiş deyiş yapısını deyişlerin ana hatlarını, özünü bozmadan batı müziği ve ritmleriyle bir araya getirmesine dek halk müziği adına bir devrim niteliği taşır ki bugün dahi benzerine zor rastlanır bir çalışmadır. O artık yaşına yönelik tabuları çoktan yıkmıştır yaptığı ve yapmakta olduğu birbirinden önemli çalışmalarla. Arif Sağ'dan Emekçi'ye birçok ustanın yer aldığı 1992 yılında yapımı Türküler Yalan Söylemez albümünde ustalarla beraber yer alması ya da o güne dek ancak kulislerde ve özel sohbetlerde bir araya geldiği Musa Eroğlu gibi ustalarla aynı sahneyi paylaşmaya başlaması özellikle de ustaların gözünde Hasret’in bu kulvarda rüştünü ispat etmesinin en önemli göstergesidir. Avrupa'da ve Türkiye'de verdiği sayısız konserlerin birbirini izlediği, Enel Hakk adını verdiği yeni albüm çalışmalarına başladığı bir dönemde Pir Sultan Abdal Şenlikleri için gittiği Sivas'ta son konserlerini verdi ve Madımak Oteli'nin yakılması ve katliamın büyümesi sonucu beraberindeki diğer 32 aydınla 2 Temmuz 1993 günü hayatını kaybetti. Öldükten sonra adına birçok saygı albümü ve toplama albümler çıkarıldı. 1995 yılında Rüzgarın Kanatlarında albümü tekrar piyasaya sürüldü ve albümün kapağında Yobaz Katliamı Şehidi yazısı eklendi. Türkiye'nin en iyi bağlama çalan sanatçısı olduğu söylenilmektedir ve genç yaşta hayatını kaybetmesine rağmen Alevi kültürünün en tanındık isimlerindendir.
Ölümü
Pir Sultan Abdal Şenlikleri kapsamında, pek çok sanatçı ve fikir insanı dönemin Sivas valisi Ahmet Karabilgin'in özel davetlisi olarak bu kente geldi. Kültür Merkezi içindeki karşıt grupla çıkan taşlı sopalı çatışma, polis tarafından fazla büyümeden, zor kullanılarak önlendi.
Binlerce kişiden oluşan karşıt grup, Kültür Merkezinden yeniden Hükûmet Meydanı'na geldi. Hükûmet Konağını taşlamaya ve slogan atmaya başlayan grup ardından Madımak Oteli civarına ulaşarak, slogan atmaya devam etti. Grup önce Madımak Oteli önündeki araçları ateşe verdi ve oteli taşladı. Madımak Oteli tutuşturulan perdeler ve alt katta bulunan eşyalarla birlikte yakıldı. Otele sığınmış olan kişilerden, aralarında Asım Bezirci, Nesimi Çimen, Muhlis Akarsu, Metin Altıok ve Hasret Gültekin'in de bulunduğu 35 kişi yanarak veya dumandan boğularak yaşamını yitirdi. Aralarında Aziz Nesin'in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi olanaklarıyla, ağır yaralarla kurtuldu. İtfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan Aziz Nesin, merdivendeki görevli tarafından darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan karşıt görüşlü kalabalığa doğru itildi. Başından yaralanan Aziz Nesin'i linç girişiminden araya giren polisler kurtardı. Yaralılar, polis arabalarıyla Tıp Fakültesi Hastanesi'ne götürüldü.
Olaylar sonucunda 33 konuk, 2 otel görevlisi ve 2 gösterici yaşamını yitirdi. Akşam saatlerinde valilikçe ilan edilen ”2 günlük sokağa çıkma yasağı” ile birlikte, güvenlik güçleri şehirde tam bir hakimiyet sağlayabildi.
Diskografi
Solo albümleri
Gün Olaydı (1987)
Gece İle Gündüz Arasında (1989)
Rüzgarın Kanatlarında (1991)
Yer aldığı albümler
Dostlar Muhabbeti (1988)
Newroz I (1990)
Newroz II (1992)
Türküler Yalan Söylemez (1990)
Katkıda bulunduğu albümler
Abuzer Karakoç - Alvar Deyişleri (Yönetmen-Bağlama)
Nurşani - Sen Sebep Oldun (Yönetmen - Bağlama)
Efkari - Sevgi Üretir Öfke Tüketir (Yönetmen - Bağlama)
Emekçi - Güle Barut Serdin Mi (Yönetmen - Bağlama)
Baki Pınar - Süleyman Düzgün - Yüreğimizdeki Tutku (Yönetmen - Bağlama)
Lütfü Gültekin - Aydınlıkta Uyandırın ve Hasretim Hasret Albümleri (Yönetmen - Bağlama)
Güler Duman - Gül Yüzlü Sevdiğim (Bağlama ve Şelpesiyle dört esere katkı sunmuştur.)
Gani Nar - Yaşam (Yönetmen - Bağlama)
Hozan Şahin - Wui Daye Lemın (Yönetmen - Bağlama)
Hayrettin Cançağlar - Özgürlüğün Çığırında (Yönetmen - Bağlama)
Mustafa Küçük - Yaralı Keklik (Cura)
Canan Başkaya - Merhamet Kıl (Cura)
İhsan Güneş - Karayılan (Yönetmen-Bağlama)
Necla Saygılı - Derman Sendedir (Yönetmen-Bağlama)
Rahmi Saltuk - Hoy Nare (Yönetmen-Bağlama)
Şiwan Perwer - Krivo ve Destan (Süpervizor)
Nuray Hafiftaş - Atılmaz Sevda (Vokal)
Yılmaz Çelik - Demmi Demmi (Yönetmen-Bağlama)
Nazım Tanca-Kızılkale ve Mayısın Gülleri (Yönetmen-Bağlama)
Kaynakça
Dış bağlantılar
hasretgultekin.com
Hasret Gültekin'in anısına açılan hayran sitesi
1971 doğumlular
İmranlı doğumlular
Sivas doğumlu müzisyenler
Esen Müzik sanatçıları
Raks Müzik sanatçıları
1993 yılında ölenler
Kürt asıllı Türkler
Alevi ozanları
Türk halk ozanları
Türk halk şairleri
20. yüzyıl Türk bestecileri
Türk bağlamacılar
Kadıköy Anadolu Lisesinde öğrenim görenler
Kürt asıllı Türk müzisyenler
Türk erkek şarkıcı-şarkı yazarları
Türk halk müziği ses sanatçıları
Türk halk müziği sanatçıları
Karşıyaka Mezarlığı'na defnedilenler
Kürt Aleviler
Yanarak ölenler
Türk söz yazarları
Madımak Katliamı kurbanları
|
2143
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/3%20Temmuz
|
3 Temmuz
|
Olaylar
1243 - Anadolu Selçuklu Devleti'nin Moğol İmparatorluğu'na yenilmesiyle ve Moğol tabiiyetine girmesiyle sonuçlanan Kösedağ Muharebesi gerçekleşti.
1250 - Fransa Kralı IX. Louis, 7. Haçlı seferi sırasında Mısır'da Memluk Hükümdarı Baybars tarafından esir alındı.
1439 - Altın Orda Hanı Uluğ Muhammed Han tarafından gerçekleştirilen Moskova Kuşatması başladı.
1462 - Midilli, Osmanlılar tarafından alındı.
1767 - Norveç'in en eski gazetesi Adresseavisen yayımlanmaya başladı. Bu gazete hâlen çıkmaktadır.
1778 - Prusya, Avusturya'ya savaş ilan etti.
1890 - Idaho, Amerika Birleşik Devletleri'nin 43. eyaleti oldu.
1905 - Rusya'da askerler genel greve giden altı binden fazla işçiyi öldürdü.
1908 - Kolağası Resneli Niyazi Bey, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin de onayı ile Makedonya'da Ohri yakınındaki dağlara çıkarak, II. Meşrutiyet'in ilanına yol açan ayaklanmanın lideri oldu.
1928 - Londra'da ilk renkli televizyon yayını gerçekleşti.
1938 - Buharlı tren hız rekoru Birleşik Krallık'ta kırıldı: 203 km/saat.
1938 - Türkiye ile Fransa arasında Antakya’da Türk-Fransız Askerî Antlaşması imzalandı. Hatay'ın toprak bütünlüğünü korumak ve yapılacak olan seçimlerin sayım ve denetimini sağlamak için 2500 Türk ve 2500 Fransız askerî görevlendirildi. Türk askerî birlikleri 5 Temmuz’da Hatay’a girdi.
1939 - Denizbank'ın işlerini Denizyolları ve Limanlar Genel Müdürlüğü üstlendi.
1939 - Orman Koruma Kıtaları'nın görevlerine ait nizamname çıktı.
1944 - II. Dünya Savaşı: Minsk, Sovyet Birlikleri'nce Nazilerden geri alındı.
1969 - Türkiye'deki Amerika Birleşik Devletleri üslerinin mülkiyeti Türkiye'ye geçti.
1970 - Birleşik Krallık'a ait bir yolcu uçağı, İspanya'nın Barselona kentinin kuzeyindeki dağlık bölgede düştü: 113 kişi öldü.
1976 - İsrail komandoları düzenledikleri operasyonla, kaçırıldıktan sonra Uganda'nın Entebbe şehrindeki Entebbe Uluslararası Havalimanı'nda bekletilen bir uçaktaki 105 rehineyi kurtardılar.
1988 - İstanbul'da Fatih Sultan Mehmet Köprüsü açıldı.
1988 - Amerika Birleşik Devletleri'ne ait bir savaş gemisinin açtığı ateş sonucu Iran Air'e ait bir yolcu uçağı Basra Körfezi üzerinde düştü: 290 kişi öldü.
1991 - Çeçenistan Cumhuriyeti ilan edildi.
1994 - Teksas'ta trafik tarihinde en ölümcül gün: Çeşitli kazalarda 46 kişi öldü.
2001 - Tupolev TU-154 tipi bir yolcu uçağı, İrkutsk-Rusya'ya inmek üzere olduğu sırada düştü: 145 kişi öldü.
2004 - Bangkok'ta metro sistemi devreye girdi.
2005 - İspanya'da eşcinsel evlilik yasası yürürlüğe girdi.
2006 - adlı asteroid, Dünya'nın 432.308 km yakınından geçti.
2011 - Türk futbolu şike davası başladı.
2013 - Mısır'da darbe: Abdülfettah el Sisi komutasındaki Mısır Silahlı Kuvvetleri yönetime el koydu.
Doğumlar
321 - I. Valentinianus, 364 yılından ölümüne kadar Roma İmparatoru (ö. 375)
1423 - XI. Louis, Fransa Kralı (ö. 1483)
1442 - Go-Tsuchimikado, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 103. imparatoru (ö. 1500)
1534 - Myeongjong, Joseon Krallığı'nın 13. kralı (ö. 1567)
1823 - Ahmed Vefik Paşa, Osmanlı devlet adamı, diplomat, çevirmen ve oyun yazarı (ö. 1891)
1852 - Theodore Robinson, Amerikalı ressam (ö. 1896)
1854 - Leoš Janáček, Çek besteci (ö. 1928)
1860 - Charlotte Perkins Gilman, Amerikalı yazar, kadın hareketi öncüsü ve feminist teorisyen (ö. 1935)
1875 - Fehime Sultan, Osmanlı Sultanı V. Murad’ın kızı (ö. 1929)
1883 - Franz Kafka, Alman yazar (ö. 1924)
1904 - Lauri Virtanen, Finlandiyalı atlet (ö. 1982)
1906 - George Sanders, İngiliz aktör (ö. 1972)
1926 - Pierre Drai, Fransız hakim (ö. 2013)
1927 - Ken Russell, İngiliz film yönetmeni (ö. 2011)
1928 - Orhan Günşiray, Türk sinema sanatçısı (ö. 2008)
1930 - Antonio Cubillo, İspanyol avukat, politikacı ve aktivist (ö. 2012)
1940 - Oya Baydar, Türk yazar, gazeteci ve sosyolog
1946 - Leszek Miller, Polonyalı solcu siyasetçi
1947 - Adrian Bird, İngiliz profesör
1949 - Elizabeth Edwards, Amerikalı politikacı, aktivist ve yazar (ö.2010)
1951 - Jean-Claude Duvalier, Haitili diktatör; bürokrat ve siyasetçi (ö. 2014)
1952 - Laura Branigan, Amerikalı şarkıcı (ö. 2004)
1959 - Kader Arif, Fransız sosyalist siyasetçi
1962 - Abdulkadir Yüksel, Türk eczacı ve siyasetçi (ö. 2017)
1962 - Hunter Tylo, Amerikalı oyuncu
1962 - Tom Cruise, Amerikalı oyuncu ve Altın Küre ödülü sahibi
1963 - Tracey Emin, Çingene ve Kıbrıs Türkü kökenli Britanyalı ressam
1964 - Yeardley Smith, Emmy Ödülü sahibi Amerikalı oyuncu, yazar, ressam ve seslendirme sanatçısı
1968 - Ramush Haradinaj, Arnavut kökenli Kosovalı siyasetçi
1969 - Gedeon Burkhard, Alman oyuncu
1969 - Shawnee Smith, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1970 - Aşkın Nur Yengi, Türk şarkıcı
1971 - Julian Assange, Avustralyalı bilgisayar programcısı ve Wikileaks adlı internet sitesinin editörü ve basın sözcüsü
1971 - Benedict Wong, İngiliz aktör
1973 - Jorge Andrés Boero, Arjantinli motosiklet yarışçısı (ö. 2012)
1973 - Patrick Wilson, Amerikalı sinema, tiyatro oyuncusu ve şarkıcı
1974 - Stephan Luca, Alman oyuncu
1976 - Hilal Cebeci, Türk şarkıcı, sunucu ve oyuncu
1979 - Ludivine Sagnier, Fransız oyuncu ve manken
1980 - Olivia Munn, Amerikalı oyuncu ve model
1984 - Leyla Aliyeva, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in kızı
1984 - Corey Sevier, Kanadalı oyuncu
1986 - Oscar Ustari, Arjantinli futbolcu
1986 - Oriol Riera Magem, İspanyol futbolcu
1987 - Mariano Trípodi, Arjantinli futbolcu
1987 - Sebastian Vettel, Alman Formula 1 pilotu
1988 - Winston Wiremu Reid, Danimarkalı-Yeni Zelandalı futbolcu
1988 - James Troisi, Avustralyalı orta saha futbolcusu
1990 - Lucas Mendes, Brezilyalı futbolcudur
1991 - Anastasia Pavlyuchenkova, Rus tenisçi
1993 - Kerem Demirbay, Türk asıllı Alman millî futbolcu
1994 - Ben Winchell, Amerikalı film ve dizi yönetmeni
Ölümler
MÖ 362 - Epaminondos, Thebaili general (d. MÖ 418)
MÖ 187 - III. Antiohos, Seleukos İmparatorluğu'nun 6. Hükümdarı (d. y. MÖ 241)
683 - II. Leo, 17 Ağustos 682'den 28 Haziran 683 tarihine kadar Papa (d. 611)
1503 - Pierre d'Aubusson, Rodos Şövalyelerinin liderlerinden (d. 1423)
1642 - Marie de 'Medici, Fransa Kralı IV. Henri'nin ikinci eşi (d. 1575)
1863 - Thaóyate Dúta, Dakota Siyularından Bdewákhathuŋwaŋ boyunun reisi (d. 1810)
1881 - Hoca Tahsin Efendi, Osmanlı bilim insanı ve düşünür (d. 1811)
1904 - Theodor Herzl, Avusturyalı gazeteci ve Siyonizmin kurucusu (d. 1860)
1918 - V. Mehmet, Osmanlı'nın 35. Padişahı (d. 1844)
1934 - Henry (Mecklenburg-Schwerin dükü), Hollanda Kraliçesi Wilhelmina'nın eşi olarak Hollanda konsort prensi (d. 1876)
1935 - André Citroën, Fransız mühendis ve sanayici (Fransız otomobil endüstrisi öncülerinden) (d. 1878)
1941 - Kâzım Dirik, Türk asker ve siyasetçi (d. 1880)
1946 - Muzaffer Tayyip Uslu, Türk şair (d. 1922)
1951 - Tadeusz Borowski, Polonyalı şair ve yazar (d. 1922)
1969 - Brian Jones, İngiliz rock müzisyeni ve Rolling Stones grubu kurucularından (d. 1942)
1971 - Jim Morrison, Amerikalı şarkıcı ve The Doors grubunun solisti (d. 1943)
2000 - Kemal Sunal, Türk sinema oyuncusu (d. 1944)
2004 - Andriyan Nikolayev, Çuvaş kökenli Sovyet kozmonotu (d. 1929)
2012 - Andy Griffith, Amerikalı oyuncu, yapımcı, yönetmen, yazar, müzisyen, şarkıcı ve eğitimci (d. 1926)
2013 - Radu Vasile, Rumen politikacı, tarihçi ve şair (d. 1942)
2015 - Amanda Peterson, Amerikalı oyuncu (d. 1971)
2015 - Jacques Sernas, Litvanya doğumlu Fransız oyunucu (d. 1925)
2016 - Noel Neill, Amerikalı dizi, sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1920)
2017 - Spencer Johnson, Amerikalı yazar (d. 1938)
2017 - Joseph Robinson, İngiliz oyuncu ve dublör (d. 1927)
2017 - Rudy Rotta, İtalyan blues müzisyeni ve gitaristi (d. 1950)
2017 - Solvi Stubing, Alman oyuncu (d. 1941)
2017 - Paolo Villaggio, İtalyan oyuncu, seslendirme sanatçısı, yazar, yönetmen ve komedyen (d. 1932)
2018 - Takahiro Satō, Japon manga sanatçısı ve yazar (d. 1977)
2019 - Sudarshan Agarwal, Hint siyasetçi (d. 1931)
2019 - Perro Aguayo, Meksikalı profesyonel güreşçi (d. 1946)
2019 - Koldo Aguirre, İspanyol eski profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1939)
2019 - Basant Kumar Birla, Hint hayırsever, iş insanı (d. 1921)
2019 - Arte Johnson, Amerikalı komedyen, dublaj sanatçısı ve oyuncu (d. 1929)
2019 - Küçük İskender, Türk şair, eleştirmen ve oyuncu (d. 1964)
2020 - Ejike Obumneme Aghanya, Nijeryalı rütbeli asker ve elektrik mühendisi (d. 1932)
2020 - Earl Cameron, Bermuda doğumlu İngiliz aktör (d. 1917)
2020 - Scott Erskine, Amerikalı seri katil (d. 1962)
2021 - John Siffy Mirin, Papua doğumlu Endonezyalı siyasetçi (d. 1978)
2021 - Rachmawati Sukarnoputri, Endonezyalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1950)
2022 - Leonard Casey, eski İngiliz profesyonel futbolcu (d. 1931)
2022 - Robert Floyd Curl, Jr., Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1933)
2022 - Barry Ronge, Güney Afrikalı gazeteci, yazar, yayıncı, film eleştirmeni ve öykücü (d. 1947)
2022 - Sergey Sosnovski, Sovyet-Rus aktör (d. 1955)
Tatiller ve özel günler
Fırtına : Sam Yelleri : 3 Temmuz'da başlayıp 23 Ağustos'ta biten fırtınalar
0703
03
|
2144
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/4%20Temmuz
|
4 Temmuz
|
Olaylar
1054 - SN 1054 adlı süpernova, Çinliler, Japonlar, İranlılar, Araplar ve Amerikan yerlileri tarafından gözlemlendi. Boğa takımyıldızı yakınında bulunan ve Yengeç Bulutsusu'nun kalıntılarından oluşan bu gök olayı aylarca gün ışığında bile görülebilmiştir.
1187 - Hıttin Muharebesi: Selahaddin Eyyubi, Haçlıları Hıttin'de tam bir bozguna uğrattı.
1776 - Amerikan Bağımsızlık Bildirisi; Amerikan Kongresi, Büyük Britanya'dan bağımsızlığını ilan etti. ABD'nin kuruluş günü olarak kutlanmaktadır.
1802 - Amerika Birleşik Devletleri Askeri Akademisi, New York eyaletinde yer alan West Point şehrinde açıldı.
1810 - Fransa, Amsterdam'ı işgal etti.
1826 - Amerika Birleşik Devletleri'nin ikinci (John Adams) ve üçüncü Başkanı (Thomas Jefferson) aynı tarihte öldüler.
1827 - New York'ta kölelik yasaklandı.
1865 - Lewis Carroll'un Alis Harikalar Diyarında adlı romanı yayımlandı.
1898 - Pehlivan Koca Yusuf, ABD dönüşünde, 'La Burgogne' adlı geminin Atlas Okyanusu'nda batması sonucu yaşamını yitirdi.
1918 - Osmanlı Padişahı VI. Mehmet tahta çıktı.
1918 - Bolşevikler, Rus Çarı II. Nikolas'ı ve ailesini öldürdüler.
1921
Karamürsel düşman işgalinden kurtuldu.
Antalya düşman işgalinden kurtuldu.
1932 - İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, otomobiliyle Ankara'dan İstanbul'a giden ilk kişi oldu.
1932 - Amerikalı gangster Al Capone, 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1934 - Macar fizikçi Leo Szilard, ileride atom bombasının yapımında kullanılacak olan 'zincirleme reaksiyon' modelinin patentini aldı.
1946 - Ankara Üniversitesi kuruldu.
1946 - Amerika Birleşik Devletleri, 381 yıl süren ve neredeyse kesintisiz bir sömürge yönetiminden sonra Filipinler'in bağımsızlığını tanıdı.
1948 - Türkiye - Amerika Birleşik Devletleri İktisadi İşbirliği Anlaşması imzalandı.
1954 - İstanbul Dolmabahçe Stadı'nda kadınlar arası futbol maçı yapıldı.
1959 - Alaska'nın 49. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katılmasından sonra, 49 yıldızlı yeni bayrak, Pensilvanya eyaletinin Philadelphia şehrinde yurttaşlara tanıtıldı.
1960 - Hawai'nin 50. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katılmasından sonra 50 yıldızlı bugünkü bayrak, Pensilvanya eyaletinin Philadelphia şehrinde yurttaşlara tanıtıldı. 49. yıldızlı bayrak daha 1 yıl önce bugün kabul edilmişti.
1968 - İşçiler, İstanbul Kazlıçeşme'deki Derby Lastik Fabrikasını işgal etti. İşgal 5 gün sürdü.
1981 - Uluslararası 9. İstanbul Film Festivali'ne katılan Sovyet Bolşoy Balesi Topluluğu'ndan balerin Galina Çursina, Amerikan Konsolosluğu'ndan sığınma isteğinde bulundu.
1982 - Lübnan'da dört İranlı diplomat kaçırıldı.
1987 - Eski Gestapo şefi "Lyon kasabı" lakaplı Klaus Barbie, Fransa'daki yargılanmasının sonunda müebbet hapse mahkûm oldu.
1994 - Türkiye'nin Atina Büyük Elçiliği Müsteşarı Ömer Haluk Sipahioğlu, Atina'da uğradığı silahlı saldırı sonucu öldü. Suikastı, 17 Kasım Örgütü üstlendi.
1995 - Türk Silahlı Kuvvetleri, PKK'ya karşı sınır ötesi "Ejder Operasyonu"nu başlattı.
1996 - Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi, Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) Genel Başkanı Murat Bozlak ve 39 parti yöneticisini tutukladı.
1997 - NASA'nın gönderdiği "Pathfinder" adlı araştırma robotu, Mars'ın yüzeyine indi.
1997 - Ankara 1 Numaralı DGM'de görülen "Sivas Katliamı" davasında Savcı, 38 sanık için idam istedi.
2003 - Kuzey Irak'ta Çuval olayı (veya Çuval hadisesi, İngilizcede: "The Hood event") meydana geldi ve Türkiye kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.
2007 - Şarkıcı ve oyuncu Barış Akarsu, geçirdiği trafik kazasında ağır yaralandı ve 5 gün komada kalıp hayatını kaybetti.
2012 - Tanrı parçacığı keşfedildi.
2019 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinde 7,1 şiddetinde deprem meydana geldi. Yangınlara ve bina hasarlarına sebep olan depremde can kaybı olmadı.
Doğumlar
1330 - Ashikaga Yoshiakira, Ashikaga şogunluğunun ikinci şogunu (ö. 1367)
1546 - III. Murat, Osmanlı'nın 12. Padişahı (ö. 1595)
1799 - I. Oscar, İsveç ve Norveç kralı (ö. 1859)
1804 - Nathaniel Hawthorne, Amerikalı yazar (ö. 1864)
1807 - Giuseppe Garibaldi, İtalyan kahraman (ö. 1882)
1822 - Eugène Guillaume, Fransız heykeltıraş (ö. 1905)
1826 - Stephen Foster, Amerikalı müzisyen ve söz yazarı (ö. 1864)
1868 - Henrietta Swan Leavitt, Amerikalı astronom (ö. 1921)
1872 - Calvin Coolidge, ABD'nin 30. Başkanı (ö. 1933)
1891 - Georges Duthuit, Fransız sanat eleştirmeni ve yazar (ö. 1973)
1896 - Mao Dun, Çinli yazar (ö. 1981)
1900 - Robert Desnos, Fransız şair (ö. 1945)
1902 - Meyer Lansky, Amerikalı büyük bir organize suç figürü (ö. 1983)
1907 - Gordon Griffith, Amerikalı yönetmen (ö. 1958)
1910 - Robert K. Merton, Amerikalı sosyolog (ö. 2003)
1910 - Gloria Stuart, Amerikalı oyuncu (ö. 2010)
1918 - Pauline Phillips, Amerikalı radyocu, yazar, mucit ve aktivist (ö. 2013)
1921 - Gérard Debreu, Fransız-Amerikalı matematikçi ve iktisatçı (ö. 2004)
1924 - Eva Marie Saint, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1926
Alfredo Di Stéfano, Arjantinli futbolcu (ö. 2014)
Guillermo Arriaga Fernández, Meksikalı dansçı (ö. 2014)
1927 - Gina Lollobrigida, İtalyan sinema oyuncusu (ö. 2023)
1927 - Neil Simon, Amerikalı oyun yazarı (ö. 2018)
1928 - Giampiero Boniperti, İtalyan futbolcu ve Milletvekili
1931 - Stephen Boyd, Kuzey İrlanda doğumlu İngiliz aktör (ö. 1977)
1937 - Thomas Nagel, Amerikalı felsefeci
1937 - Sonja, 17 Ocak 1991'den beri Kral V. Harald'ın eşi ve Norveç kraliçesi
1938 - Bill Withers, Amerikalı şarkıcı (ö. 2020)
1939 - Ulf Dinkelspiel, İsveçli siyasetçi ve ekonomist (ö. 2017)
1942 - Floyd Little, Amerikalı profesyonel Amerikan futbolu oyuncusu (ö. 2021)
1945 - Percy Freeman, İngiliz futbolcu (ö. 2016)
1949 - Horst Seehofer, CSU'den Alman politikacı
1952 - Álvaro Uribe, Kolombiyalı politikacı ve 2002 ve 2010 yılları arasında Kolombiya Devlet Başkanı
1959 - Victoria Abril, İspanyol sinema oyuncusu ve şarkıcı
1961 - Ferenc Gyurcsány, Macaristan Başbakanı
1962 - Frédéric Auburtin, Fransız yönetmen
1964 - Edi Rama, Arnavut siyasetçi
1965 - Regina, Sloven şarkıcı
1965 - Tracy Letts, Amerikalı oyuncu ve oyun yazarı
1972 - Nina Badrić, Hırvat şarkıcı
1978 - Tansu Biçer, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1981 - Froso Papaharalambus, Yunan şarkıcı
1981 - Tahar Rahim, Cezayir asıllı Fransız oyuncu
1983 - Isabeli Fontana, Brezilyalı süper model
1983 - Mossoró, Brezilyalı futbolcu
1984 - Jin Akashi, Japon aktör
1984 - Lee Je-hoon, Güney Koreli oyuncu
1985
Eufrat Mai, Çek pornografik film oyuncusu
Lys Mouithys, Kongolu futbolcu
Dimitrios Mavroidis, Yunan profesyonel basketbolcu
Taishi Tsukamoto, Japon eski futbolcu
1986 - Ömer Faruk Aşık, Türk basketbolcu
1988 - Selçuk Balcı, Türk şarkıcı
1988 - Tarık Ündüz, Türk oyuncu
1990 - David Kross, Alman aktör
1990 - Fredo Santana, Amerikalı rap şarkıcısı (ö. 2018)
1990 - Naoki Yamada, Japon millî futbolcudur
1992 - Ángel Romero, Paraguaylı futbolcudur
1992 - Óscar Romero, Paraguaylı futbolcudur
1994
Agnete Johnsen, Norveçli şarkıcı
Era Istrefi, Arnavut şarkıcı
1995 - Post Malone, Amerikalı şarkıcı
2003 - Polina Bogusevich, Rus şarkıcı ve söz yazarı
2023 - Haluk Akakçe, Türk ressam ve iç mimar (ö. 2023)
Ölümler
943 - Taejo, Kore'de 10. ve 14. yüzyıllar arasında hüküm süren Goryeo Hanedanlığı'nın kurucusu (d. 877)
975 - Gwangjong, Goryeo Krallığı'nın dördüncü kralı (d. 925)
1187 - Renaud de Châtillon, İkinci Haçlı Seferi'ne hizmet etmiş, sonra Kutsal Topraklar'da kalmış şövalye (d. 1125)
1200 - Alâeddin Tekiş, 1172 ile 1200 döneminde Harezmşahlar devletinin hükümdarlığını yapmıştır (d. ?)
1296 - Konrad von Feuchtwangen, Töton Şövalyeleri'nin 13. Büyük Üstadı
1429 - I. Carlo Tocco, 1411'den 1429'da ölümüne kadar hüküm süren Epir Despotu
1546 - Barbaros Hayreddin Paşa, Osmanlı denizcisi ve Kaptan-ı derya (d. 1478)
1603 - Philippe de Monte, Flaman besteci (d. 1521)
1742 - Guido Grandi, İtalyan Camaldol keşiş, filozof, ilahiyatçı, matematikçi ve mühendisti (d. 1671)
1761 - Samuel Richardson, İngiliz yazar ve basımcı (d. 1689)
1826 - John Adams, ABD'nin 2. Başkanı (d. 1735)
1826 - Thomas Jefferson, ABD'nin 3. Başkanı (d. 1743)
1831 - James Monroe, ABD'nin 5. Başkanı (d. 1758)
1848 - François-René de Chateaubriand, Fransız romancı ve politikacı (d. 1768)
1881 - Johan Vilhelm Snellman, Fin yazar ve devlet adamı (d. 1806)
1891 - Hannibal Hamlin, ABD'nin 15. başkan yardımcısı (d. 1809)
1898 - Koca Yusuf, Deliormanlı efsanevi Türk güreşçi (d. 1857)
1905 - Élisée Reclus, Fransız coğrafyacı, tarihçi, yazar, vejetaryen ve anarşist (d. 1830)
1910 - Giovanni Schiaparelli, İtalyan astronom (d. 1835)
1934 - Marie Curie, Polonya asıllı Fransız kimyager ve Nobel Fizik Ödülü, Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1867)
1938 - Suzanne Lenglen, Fransız tenisçi (d. 1899)
1943 - Cevat Abbas Gürer, Türk asker, siyasetçi ve Mustafa Kemal Paşa’nın Başyaveri (d. 1887)
1943 - Władysław Sikorski, Polonyalı asker ve siyasetçi (d. 1881)
1946 - Othenio Abel, Avusturyalı paleontolojist ve evrim biyoloğu (d. 1875)
1963 - Bernard Freyberg, Britanyalı general (d. 1889)
1968 - Hermann-Bernhard Ramcke, Alman general ve yazar (d. 1889)
1979 - Theodora Kroeber, Amerikalı yazar ve antropolog (d. 1897)
1991 - Sabire Aydemir, Türk veteriner hekim (d. 1910)
1992 - Astor Piazzola, Arjantinli besteci ve bandoneon sanatçısı (d. 1921)
1995 - Eva Gabor, Macar-Amerikalı aktris, iş insanı ve şarkıcı (d. 1919)
1995 - Bob Ross, Amerikalı ressam ve televizyoncu (d. 1942)
1999 - Sevim Tuna, Türk ses sanatçısı (d. 1934)
2003 - Ahmet Orhan Arda, Türk yüksek mimar ve Anıtkabir mimarlarından (d. 1911)
2003 - André Claveau, Fransız şarkıcı ve oyuncu (d. 1911)
2003 - Barry White, Amerikalı şarkıcı (d. 1944)
2003 - Tomris Uyar, Türk öykü yazarı ve çevirmen (d. 1941)
2007 - Barış Akarsu, Türk pop ve rock müzik şarkıcısı ve TV dizisi oyuncusu (d. 1979)
2008 - Ali Yaramancı, Türk asker, mühendis ve bilim insanı (d. 1917)
2008 - Evelyn Keyes, Amerikalı aktris (d. 1916)
2009 - Brenda Joyce, Amerikalı aktris (d. 1917)
2009 - Kurtuluş Türkgüven, Türk müzisyen (d. 1954)
2010 - Füsun Akatlı, Türk eleştirmen, yazar ve öğretim üyesi (d. 1944)
2010 - Muhammed Hüseyin Fadlallah, Lübnanlı Müslüman din adamı (d. 1935)
2011 - Otto von Habsburg, ayrıca Avusturya Arşidükü Otto kraliyet ismiyle de bilinir (d. 1913)
2011 - Pablo McNeil, Jamaikalı eski kısa mesafe koşucusu ve şimdilerde kısa mesafe koşu antrenörü (d. 1939)
2013 - Bernie Nolan, İrlandalı şarkıcı ve aktris (d. 1960)
2015 - Daniel Quinn, Amerikalı oyuncu (d. 1956)
2016 - Abbas Kiyarüstemi, İranlı yönetmen, senarist ve yapımcı (d. 1940)
2016 - Halis Bütünley, Türk müzisyen (d. 1956)
2017 - Hakan Balamir, Türk sinema oyuncusu (d. 1945)
2018 - Georges-Emmanuel Clancier, Fransız gazeteci, şair ve romancı (d. 1914)
2018 - Ernst W. Hamburger, Alman-Brezilyalı fizikçi (d. 1933)
2019 - Chris Cline, Amerikalı milyarder sanayici, iş insanı ve hayırsever (d. 1958)
2019 - Eduardo Fajardo, İspanyol oyuncu (d. 1924)
2019 - Arturo Fernández Rodríguez, İspanyol oyuncu (d. 1929)
2019 - Pierre Lhomme, Fransız film ve görüntü yönetmeni, senarist (d. 1930)
2020 - Brandis Kemp, Amerikalı aktris (d. 1944)
2020 - Bhakti Charu Swami, Uluslararası Krishna Bilinci Derneği'nin (ISKCON) manevi lideri ve kurucusu AC Bhaktivedanta Swami Prabhupada'nın müridi (d. 1945)
2020 - Mary Twala, Güney Afrikalı aktris (d. 1939)
2021 - Roza Eldarova, Kumuk asıllı Sovyet ve Rus gazeteci, yazar ve siyasetçi (d. 1923)
2021 - Luminiţa Gheorghiu, Rumen aktris (d. 1949)
2021 - Richard Lewontin, Amerikan evrimsel biyolog ve genetikçi (d. 1929)
2022 - Janusz Kupcewicz, Polonyalı eski millî futbolcudur (d. 1955)
2022 - Kazuki Takahashi, Japon manga yazarı (d. 1961)
2023 - Georges Bereta, Fransız profesyonel futbolcu (d. 1946)
Tatiller ve özel günler
Afel (günöte) günü (Dünya'nın Güneş'e en uzak olduğu gün)
Amerika Birleşik Devletleri Bağımsızlık Günü,
Filipin-Amerikan Kardeşlik Günü,
Kocaeli'nin ilçesi Karamürsel'in Kurtuluş Günü
0704
04
|
2145
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/5%20Temmuz
|
5 Temmuz
|
Olaylar
1687 - Isaac Newton, Philosophiae Naturalis Principia Mathematica adlı eserini yayımladı.
1770 - Rus ve Osmanlı Donanmaları arasında Çeşme Muharebesi gerçekleşti. Rus Donanması, Osmanlı Donanması'nı tamamen yok etti.
1811 - Venezuela, İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1830 - Fransa, Cezayir'i işgal etti.
1921 - İtalyan Birlikleri, Antalya'dan tamamen çekildi.
1924 - VIII. Olimpiyat Oyunları, Paris'te başladı. 42 ülkenin katıldığı Olimpiyat Oyunları'na; Almanya, Fransa ile ilgili sorunları nedeniyle katılmadı.
1932 - Portekiz'de faşist rejimin başkanlığına Antonio de Oliveria Salazar getirildi.
1938 - Türk Birlikleri Hatay'a girdi. Fransızların 1936'da ilan ettiği sıkıyönetim kaldırıldı.
1939 - Valilerin CHP il başkanlığı görevlerine son verildi.
1939 - Enver Paşa'nın çocuk ve torunlarının Türk vatandaşlığına alınmalarına ve yurda dönmelerine izin veren yasa çıktı.
1940 - II. Dünya Savaşı: Birleşik Krallık ve Vichy Fransası, karşılıklı olarak diplomatik ilişkilerini kestiler.
1941 - II. Dünya Savaşı: Alman Birlikleri, Dinyeper Nehri'ne ulaştılar.
1946 - Fransız modacı Louis Réard, Paris'te "Bikini" adını verdiği iki parçalı mayoyu tanıttı. Mayonun adı, ABD'nin atom bombası denemeleri yaptığı Pasifik'teki Bikini Adası'ndan geliyordu.
1950 - Kore Savaşı: Amerika Birleşik Devletleri ve Kuzey Kore Birlikleri arasındaki ilk çarpışmalar.
1954 - BBC, ilk televizyon haber bültenini yayınladı.
1954 - Elvis Presley, ilk şarkı kaydını gerçekleştirdi.
1962 - Cezayir, Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
1971 - Amerika Birleşik Devletleri'nde oy verme yaşı, 21'den 18'e düşürüldü.
1977 - Pakistan Genelkurmay Başkanı Ziya ül Hak darbe yaptı; Başbakan Zülfikar Ali Butto tutuklandı.
1989 - İran-Kontra Skandalı: Oliver North, 3 yıl hapis, 2 yıl gözetim, 150.000 dolar para cezası ve 1200 saat gönüllü kamu hizmeti ile cezalandırıldı.
1989 - Televizyon dizisi Seinfeldin ilk bölümü yayımlandı.
1996 - Dolly adı verilen bir koyun, bir erişkin hücreden klonlanmış ilk memeli oldu.
1998 - Japonya, Mars'a bir uzay aracı gönderdi ve uzay araştırmaları alanında, ABD ve Rusya'dan sonra üçüncü ülke oldu.
2006 - Kuzey Kore altı kısa ve orta ve bir uzun menzilli füze denemesi yaptı.
2020 - Dominik'te genel seçimler yapıldı.
Doğumlar
1029 - Mûstensir, Fâtımî İmâmı ve Hâlifesi (ö. 1094)
1675 - Marry Walcott, Salem Cadı Mahkemeleri'nde tanık (ö. 1752)
1781 - Stamford Raffles, İngiliz sömürge yöneticisi ve Singapur'un kurucusu (ö. 1826)
1801 - David Farragut, Amerikan İç Savaşı sırasında Birleşik Devletler Donanması'nda bayrak subayıydı (ö. 1870)
1802 - Pavel Nahimov, Rus amiral (ö. 1855)
1805 - Robert FitzRoy, İngiliz meteorolog ve denizci (ö. 1865)
1810 - P. T. Barnum, Amerikalı iş insanı ve "Ringling Bros. and Barnum & Bailey" sirkinin kurucularından (ö. 1891)
1820 - William John Macquorn Rankine, İskoç mühendis, fizikçi ve matematikçi (ö. 1872)
1832 - Pavel Çistyakov, Rus ressam (ö. 1919)
1853 - Cecil Rhodes, İngiliz siyasetçi ve iş insanı (ö. 1902)
1857 - Clara Zetkin, Alman devrimci sosyalist politikacı ve kadın hakları savunucusu (ö. 1933)
1872 - Édouard Herriot, Fransız siyasetçi (ö. 1957)
1873 - Eugene Lindsay Opie, Amerikalı hekim ve patolog (ö. 1971)
1879 - Dwight F. Davis, Amerikalı tenis oyuncusu ve politikacı (ö. 1945)
1882 - Inayat Khan, Sufi müzisyen ve ruhani öğretmen (ö. 1927)
1885 - Blas Infante, İspanyol denemeci, noter ve politikacı (ö. 1936)
1885 - André Lhote, Fransız heykeltıraş, ressam, sanat eğitimcisi ve yazar (ö. 1962)
1886 - Willem Drees, Hollandalı siyasetçi (ö. 1988)
1888 - Herbert Spencer Gasser, Amerikalı fizyolog (ö. 1963)
1889 - Jean Cocteau, Fransız şair, romancı, ressam ve film yönetmeni (ö. 1963)
1898 - Yeoryos Grivas, Kıbrıslı Yunan asker (ö. 1974)
1891 - John Howard Northrop, Amerikalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1987)
1904 - Ernst Mayr, Alman-Amerikan evrim biyoloğu (ö. 2005)
1910 - Georges Vedel, Fransız kamu hukuku profesörü (ö. 2002)
1911 - Georges Pompidou, Fransız politikacı (ö. 1974)
1918 - Zekeriya Muhiddin, Mısırlı asker ve devlet adamı (ö. 2012)
1921 - Viktor Kulikov, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali (ö. 2013)
1924 - János Starker, Macar müzisyen (ö. 2013)
1925 - Natuk Baytan, Türk senarist, oyuncu ve film yönetmeni (ö. 1986)
1925 - Jean Raspail, Fransız yazar, gezgin ve kâşif (ö. 2020)
1926 - Salvador Jorge Blanco, Dominik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (ö. 2010)
1928 - Pierre Mauroy, Fransa Başbakanı (ö. 2013)
1929 - Katherine Helmond, Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
1932 - Gyula Horn, Macaristan Başbakanı (ö. 2013)
1936 - Shirley Knight, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur (ö. 2020)
1936 - James Mirrlees, İskoç ekonomist. 1996 yılında William Vickrey ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır (ö. 2018)
1940 - Chuck Close, Amerikalı ressam (ö. 2021)
1941 - Epeli Nailatika, Fiji'nin eski Cumhurbaşkanı
1942 - Hannes Löhr, Alman futbolcu ve teknik direktör (ö. 2016)
1946 - Gerard 't Hooft, Hollandalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1950 - Carlos Caszely, Şilili eski futbolcudur
1952 - Nesim Malki, Yahudi asıllı Türk iş insanı ve tefeci (ö. 1995)
1955 - Peter McNamara, Avustralyalı profesyonel tenis oyuncusu ve antrenör (ö. 2019)
1956 - Horacio Cartes, Paraguaylı devlet adamı
1956 - Ahn Ho-young, Güney Koreli diplomat
1957 - Cem Toker, Türk siyasetçi
1957 - Doug Wilson,''' Kanadalı profesyonel bir buz hokeyi oyuncusudur
1958 - Avigdor Liberman, İsrailli siyasetçi
1958 - Veronica Guerin, İrlandalı gazeteci (ö. 1996)
1960 - Pruitt Taylor Vince, Amerikan oyuncu
1963 - Edie Falco, Amerikalı kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1964 - Piotr Nowak, Polonyalı futbolcu
1965 - Kathryn Erbe, Amerikalı oyuncudur
1965 - Reha Özcan, Türk oyuncu
1966 - Gianfranco Zola, İtalyan futbolcu
1967 - Mustafa el-Kazımi, Iraklı siyasetçi
1967 - Steffen Wink, Alman oyuncu
1968 - Hedi Slimane, Fransız moda tasarımcısı ve fotoğrafçı
1968 - Michael Stuhlbarg, Amerikalı oyuncu
1968 - Susan Wojcicki, Polonyalı iş insanı
1969 - RZA, Amerikalı Grammy Ödüllü albüm yapımcısı, rapçi, yazar, oyuncu, senarist ve yönetmen
1973 - Marcus Allbäck, İsveçli eski millî futbolcu
1973 - Róisín Murphy, İrlandalı şarkıcı, söz yazarı ve yapımcı
1974 - Márcio Amoroso, Brezilyalı millî futbolcu
1975 - Ai Sugiyama, Japon profesyonel tenis oyuncusu
1975 - Hernan Crespo, Arjantinli futbolcu
1975 - Sebahat Tuncel, Kürt kökenli Türk siyasetçi
1976 - Nuno Gomes, Portekizli eski futbolcu
1976 - Çiğdem Can Rasna, Türk voleybolcu
1977 - Nicolas Kiefer, Alman tenis oyuncusu
1977 - Royce da 5'9", Amerikalı rapçi
1978 - İsmail YK, Türk şarkıcı
1979 - Amelie Mauresmo, Fransız tenis oyuncusu
1979 - Barış Çakmak, Türk sinema oyuncusu
1979 - Stiliyan Petrov, Bulgar futbolcu
1980 - David Rozehnal, Çek eski millî futbolcu
1980 - Tanem Sivar, Türk sunucu
1981 - Ryan Hansen, Amerikalı aktör ve komedyen
1982 - Tuba Büyüküstün, Türk dizi oyuncusu
1982 - Alberto Gilardino, İtalyan eski millî futbolcu
1986 - Eşkan Dijage, İranlı millî futbolcu
1986 - Piermario Morosini, İtalyan futbolcu (ö. 2012)
1987 - İlkin Tüfekçi, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1988 - Samir Ujkani, Kosovalı millî futbolcu
1989 - Dejan Lovren, Hırvat millî futbolcu
1989 - Sean O'Pry, Amerikalı model
1992 - Alberto Moreno, İspanyol futbolcu
1994 - Şeyma Ercan, Türk voleybolcu
1996 - Dolly, klonlanan ilk memeli (ö. 2003)
Ölümler
967 - Murakami, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 62. İmparatoru (d. 926)
1044 - Samuel Aba, 1041-1044 yılları arasında hüküm sürmüş Macar kralı (d. 990)
1572 - Longqing, Çin'in Ming Hanedanı'nın 12. imparatoru (d. 1537)
1826 - Stamford Raffles, İngiliz sömürge yöneticisi ve Singapur'un kurucusu (d. 1781)
1833 - Nicéphore Niépce, Fransız mucit (ilk fotoğrafı çeken) (d. 1765)
1884 - Victor Massé, Fransız opera bestecisi ve müzik eğitimcisi (d. 1822)
1911 - Johnstone Stoney, İngiliz-İrlandalı fizikçi (d. 1826)
1920 - Max Klinger, Alman sembolist ressam ve heykeltıraş (d. 1857)
1927 - Albrecht Kossel, Alman biyokimyacı ve genetik çalışmalarının öncüsü bilim insanı (d. 1853)
1932 - René-Louis Baire, Fransız matematikçi (d. 1874)
1938 - Otto Bauer, Avusturyalı sosyal demokrat politikacı Avusturya Marksizmi'nin teorisyenlerinden biri (d. 1881)
1943 - Franco Lucchini, İtalyan 2. Dünya Savaşı as pilotu (d. 1914)
1945 - John Curtin, 1941'den 1945'teki ölümüne kadar Avustralya'nın 14. Başbakanı olarak görev yapan Avustralyalı politikacı (d. 1885)
1945 - Julius Dorpmüller, 1937-1945 yılları arası Alman Reich Ulaştırma Bakanı (d. 1869)
1948 - Carole Landis, Amerikalı film oyuncusu (d. 1919)
1950 - Salvatore Giuliano, Sicilyalı köylü (d. 1922)
1952 - Safiye Ali, Türk tıp doktoru (d. 1894)
1964 - Talat Aydemir, Türk asker ve 22 Şubat 1962 ve 20 Mayıs 1963 başarısız darbe girişimlerinin lideri (d. 1917)
1968 - Hermann-Bernhard Ramcke, II. Dünya Savaşı sırasında Alman general (d. 1889)
1969 - Leo McCarey, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı, senarist ve Oscar ödülü sahibi (d. 1898)
1969 - Walter Gropius, Alman mimar ve Bauhaus akımının kurucularından (d. 1883)
1975 - Otto Skorzeny, Alman Schutzstaffel'' askeri (d. 1908)
1983 - Harry James, aktör ve trompetçi (d. 1916)
1983 - Hennes Weisweiler, Alman futbolcu ve teknik adam (d. 1919)
1987 - İdris Küçükömer, Türk iktisatçı ve düşünür (d. 1925)
2001 - George Dawson, Amerikalı yazar (d. 1898)
2001 - Hannelore Kohl, Eski Almanya Başbakanı Helmut Kohl'ın eşi first lady (d. 1933)
2002 - Katy Jurado, Meksikalı aktris (d. 1924)
2008 - Adil Erdem Bayazıt, Türk yazar, şair ve Milletvekili (d. 1939)
2008 - Hasan Doğan, Türk iş insanı ve Türkiye Futbol Federasyonu Başkanlarından (d. 1956)
2010 - Nasr Hamid Ebu Zeyd, İslam bilgini ve düşünürü (d. 1943)
2013 - Daniel Wegner, Amerikalı toplumsal ruhbilimci (d. 1948)
2015 - Yoichiro Nambu, Japonya doğumlu Amerikalı fizikçi (d. 1921)
2017 - Pierre Henry, Fransız besteci (d. 1927)
2017 - Joaquín Navarro-Valls, İspanyol gazeteci, hekim ve akademisyen (d. 1936)
2018 - Claude Lanzmann, Fransız film yapımcısı, yönetmeni ve yazar (d. 1925)
2018 - Ed Schultz, Amerikalı radyo ve tv sunucusu (d. 1954)
2019 - Joel Holden Filártiga, Paraguaylı hekim, sanatçı ve insan hakları aktivisti (d. 1932)
2020 - Ragaa Al Geddawy, Mısırlı aktris (d. 1934)
2020 - Antônio Bivar, Brezilyalı yazar (d. 1939)
2020 - Nick Cordero, Kanadalı aktör (d. 1978)
2020 - Ayetullah Durrani, Pakistanlı siyasetçi (d. 1956)
2020 - Cleveland Eaton, Amerikalı siyahi caz gitaristi, aranjör, besteci, yayıncı ve prodüktör (d. 1939)
2020 - Bettina Gilois, Alman-Amerikalı senarist ve yazar (d. 1961)
2020 - Mahendra Yadav, Hindistan Ulusal Kongresi'nden politikacı (d. 1950)
2021 - Raffaella Carrà, İtalyan şarkıcı, oyuncu (d. 1943)
2021 - Roger Cudney, Amerikalı aktör (d. 1936)
2021 - Richard Donner, Amerikalı film yönetmeni (d. 1930)
2021 - Vladimir Menşov, Sovyet-Rus aktör ve film yönetmeni (d. 1939)
2021 - Gillian Sheen, İngiliz eskrimci (d. 1928)
2022 - Naci Bayamlıoğlu, Türk voleybolcu, antrenör ve spor yöneticisi (d. 1939)
2022 - Manuel Charlton, İskoç hard rock gitaristi (d. 1941)
2022 - Lenny Von Dohlen, Amerikalı aktör (d. 1958)
2023 - Coco Lee, Çinli-Amerikalı şarkıcı-söz yazarı, müzik yapımcısı, dansçı ve aktris (d. 1975)
Tatiller ve özel günler
Kurtuluş Günü: Hatay/İskenderun'un Fransız işgalinden kurtuluşu (1938)
0705
05
|
2146
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/6%20Temmuz
|
6 Temmuz
|
Olaylar
1189 - Fransız asıllı I. Richard (Aslan Yürekli Rişar), İngiltere tahtına çıktı, çok az İngilizce biliyordu.
1517 - Hicaz, Osmanlı topraklarına katıldı. "Emaneti Mübareke" adıyla anılan İslam peygamberi Muhammed bin Abdullah'a ait kutsal eşya, Mısır fatihi Yavuz Sultan Selim'e teslim edildi.
1535 - Ütopyanın yazarı, İngiliz devlet adamı Sir Thomas More, Kral VIII. Henry'yi, İngiltere Kilisesi'nin başı olarak kabul etmediği için idam edildi.
1827 - Londra Antlaşması imzalandı.
1885 - Fransız bilimci Louis Pasteur'ün bulduğu kuduz aşısı, ilk kez bir insana uygulandı.
1905 - Alfred Deakin, ikinci kez Avustralya Başbakanı seçildi.
1917 - Arabistanlı Lawrence, Arap isyancılarla birlikte Akabe kentine saldırdı.
1923 - Georgiy Çiçerin, ilk Sovyet Dışişleri Halk Komiseri olarak resmen göreve başladı.
1924 - Dr. Safiye Ali Hanım Başkanlığında bir Heyet, Uluslararası Kadınlar Kongresi'ne katılmak üzere Londra'ya gitti.
1927 - Danıştay göreve başladı.
1929 - Trabzon'nun Of, Çaykara ve Sürmene ilçelerinde sel felaketi yaşandı. 2.539 bina yıkıldı, 146 kişi öldü.
1935 - Türkiye'de şeker üretimini rasyonel hale getirmek amacıyla Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. kuruldu. 22 milyon TL sermayeli şirkete, mevcut 4 şeker fabrikası (Alpullu, Uşak, Eskişehir, Turhal) bağlandı.
1942 - Müttefik Devletler, Almanları Mısır'da El-Alameyn'de durdurdu. Fas ve Cezayir'e İngiliz çıkarması yapıldı. Almanya, Kuzey Afrika'dan çekilmeye başladı.
1944 - Hartford, Connecticut'da bir sirkte çıkan yangında 168 kişi öldü, 700'den fazla kişi yaralandı.
1947 - "Kalaşnikov" olarak da bilinen AK-47 piyade tüfeğinin üretimine Sovyetler Birliği'nde başlandı.
1953 - Edirne depreminde ağır hasar gören tarihi Edirne Saat Kulesi yıkıldı.
1957 - Hükûmet, İstanbul Gazeteciler Sendikası'nı bir süre için kapattı.
1957 - John Lennon ve Paul McCartney, ilk kez Birleşik Krallık'ta bir festivalde tanıştılar.
1964 - Malavi, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1965 - Millî İstihbarat Teşkilatı Kanunu, Meclis'de kabul edildi.
1968 - Öğretmenler Kurultayı'nda temel eğitimin sekiz yıl olması istendi.
1969 - "İnce Memed" romanının senaryosu sansüre takıldı. Romanın yazarı Yaşar Kemal, "sansür Anayasa'ya aykırıdır" dedi.
1971 - Sıkıyönetim, İstanbul'daki demiryolu işçileri grevini erteledi.
1972 - Savcılık Bülent Ecevit hakkında soruşturma açtı.
1972 - Nihal Atsız, ırkçılık yaptığı iddiasıyla 15 aya mahkûm oldu.
1979 - Savcılık Milliyetçi Hareket Partisi hakkında soruşturma başlattı.
1979 - Kısa adı Töb-Der olan Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği Giresun Bölge Avukatı Alaattin Aydemir öldürüldü.
1980 - Çorum Olayları: Çorum'da Mayıs sonunda başlayan olaylar, Temmuz'un ilk haftasında iyice tırmandı. Gerilim, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkan Yardımcısı Gün Sazak'ın öldürülmesiyle başlamıştı. Sağ görüşlüler, Alevi ve sol görüşlülerin oturduğu mahallelere saldırdılar. 29 Mayıs - 6 Temmuz arasında aralıklarla devam eden olaylarda 48 kişi öldü.
1982 - Bülent Ecevit, demeçleri nedeniyle 2 ay 27 gün hapse mahkûm oldu.
1988 - Asil Nadir, Günaydın gazetesi ile sekiz adet günlük ve bir adet de haftalık dergi çıkaran Veb Ofset yayın grubunu satın aldı.
1988 - Kuzey Denizi'ndeki bir petrol arama platformu infilak etti; çıkan yangında 167 kişi öldü.
1988 - Yedi yıldır süren Devrimci Sol davasında Savcı, 180 sanık için idam cezası istedi.
1991 - Dr. Lale Aytaman, Muğla Valiliği'ne atandı. Aytaman, ilk kadın vali oldu.
1995 - Ankara Valiliği, Büyükşehir Belediye Meclisi'nin şehrin simgesi olan Hitit Güneşi'ni, "cami" ile değiştirme kararını reddetti.
1996 - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde gazeteci yazar Kutlu Adalı öldürüldü.
1997 - Devlet Bahçeli, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı seçildi. Kongrede; Bahçeli 697, Tuğrul Türkeş ise 487 oy aldı.
1998 - Hong Kong'ta Kai Tak Havaalanı, ihtiyaca karşılık verememesi nedeniyle kapatılarak, yerine Hong Kong Uluslararası Havalimanı açıldı.
1999 - Devlet Bakanı Hikmet Uluğbay, intihar girişiminde bulundu.
2005 - Uluslararası Olimpiyat Komitesi, 2012 Yaz Olimpiyatları'nın Londra'da yapılacağını açıkladı.
2009 - Han milliyetçileri ile Müslüman Uygurlar arasında çatışmalar çıktı. Polis ve askerler, protesto gösterisi yapan Uygurlara ateş açtı. (156 ölü - 828 yaralı)
2011 - Egemen Bağış, Türkiye'nin ilk Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakerecisi oldu.
Doğumlar
1793 - Jacob de Kempenaer, Hollanda'nın ikinci Başbakanı (ö. 1870)
1796 - I. Nikolay, Rus Çarı (ö. 1855)
1817 - Albert von Kölliker, İsviçreli anatomist ve psikolog (ö. 1905)
1818 - Adolf Anderssen, Alman satranç ustası (ö. 1879)
1832 - I. Maximilian, Meksika İmparatoru (ö. 1867)
1858 - John Hobson, İngiliz ekonomist ve sosyal bilimci (ö. 1940)
1873 - Dimitrios Maximos, Yunan bankacı ve siyasetçiydi (ö. 1955)
1885 - Ernst Busch, Almanya'nın subayı ve Nazi Almanyası'nın Generalfeldmarschall'i (ö. 1945)
1886 - Marc Bloch, Fransız tarihçi (ö. 1944)
1897 - Annette Kellermann, Avustralyalı bir profesyonel yüzücü, vodvil yıldızı, sinema oyuncusu ve yazardır (ö. 1975)
1898 - Hanns Eisler, Alman ve Avusturyalı besteci (ö. 1962)
1899 - Susannah Mushatt Jones, Amerikalı en uzun yaşayan kişi (ö. 2016)
1903 - Hugo Theorell, İsveçli biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1982)
1905 - Juan O'Gorman, Meksikalı mimar ve duvar resmi sanatçısı (ö. 1982)
1907 - Frida Kahlo, Meksikalı ressam (ö. 1954)
1912 - Heinrich Harrer, Avusturyalı dağcı, gezgin, coğrafyacı ve yazar (ö. 2006)
1912 - Molly Yard, Amerikalı feminist (ö. 2005)
1921 - Nancy Reagan, ABD Başkanı Ronald Reagan'ın eşi (ö. 2016)
1923 - Wojciech Jaruzelski, Polonya Devlet Başkanı (ö. 2014)
1925 - Bill Haley, Amerikalı şarkıcı (ö. 1981)
1925 - Gazi Yaşargil, Türk bilim insanı ve nörocerrah
1927 - Janet Leigh, Amerikalı oyuncu (ö. 2004)
1928 - Leyla Umar, Türk gazeteci (ö. 2015)
1931 - Antonella Lualdi, İtalyan oyuncu ve şarkıcı (ö. 2023)
1931 - Murad Wilfried Hofmann, Alman siyasetçi ve yazar (ö. 2020)
1931 - Della Reese, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (ö. 2017)
1935 - Tenzin Gyatso, Tibet'in dini önderi (Dalay Lama) ve Nobel Barış Ödülü sahibi
1937 - Vladimir Aşkenazi, Rus piyanist ve orkestra şefi
1937 - Ned Beatty, Amerikalı aktör
1937 - Michael Sata, bir Zambiyalı politikacı (ö. 2014)
1940 - Nursultan Nazarbayev, Kazakistan'ın 1. Devlet Başkanı
1941 - David Crystal, İngiliz dilbilimci, akademisyen ve yazar
1944 - Bernhard Schlink, Alman akademisyen, yargıç ve yazar
1945 - Bill Plager, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (ö. 2016)
1946 - George W. Bush, ABD'nin 43. Başkanı
1946 - Fred Dryer, Amerikan futbolu oyuncusudur
1946 - Peter Singer, Avustralyalı filozof
1946 - Sylvester Stallone, Amerikalı sinema oyuncusu
1948 - Nathalie Baye, Fransız film, TV ve sahne oyuncusu
1949 - Noli de Castro, Filipinler'in siyasetçisi ve eski gazeteci
1951 - Geoffrey Rush, Avustralyalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1952 - Hilary Mantel, İngiliz roman yazarı ve eleştirmen (ö. 2022)
1952 - Adi Shamir, İsrailli kriptograf
1953 - Nanci Griffith, Amerikalı country folk şarkıcısı, söz yazarı ve gitarist (ö. 2021)
1958 - Haldun Boysan, Türk sinema ve dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2020)
1958 - Jennifer Saunders, İngiliz oyuncu ve şarkıcı
1967 - Petra Kleinert, Alman oyuncu
1970 - Roger Cicero, Rumen-Alman müzisiyen
1970 - Inspectah Deck, Amerikalı rapçi ve albüm yapımcısı
1970 - Salim Nizam, Şair, öğretmen ve yazar
1971 - Regla Bell, Kübalı voleybolcu
1972 - Ata Demirer, Türk oyuncu, tiyatrocu, stand-upçı, şarkıcı ve sunucu
1972 - Levent Üzümcü, Türk tiyatro oyuncusu
1974 - Diego Klimowicz, Arjantinli emekli futbolcu
1974 - Zé Roberto, Brezilyalı futbolcu
1975 - 50 Cent, Amerikalı rap şarkıcısı
1975 - Sebastián Rulli, Arjantin-Meksikalı aktör ve model
1976 - Rory Delap, İrlandalı millî futbolcudur
1977 - Maks Mirni, Beyaz Rus eski profesyonel tenisçi
1978 - Adam Busch, bir Amerikan oyuncu
1979 - Kevin Hart, Amerikalı komedyen, oyuncu, yapımcı ve metin yazarı
1980 - Eva Green, Fransız oyuncu ve model
1980 - Pau Gasol, İspanyol basketbolcu
1980 - Joell Ortiz, Amerikalı rapçi
1981 - Roman Şirokov, Rus millî futbolcu
1982 - Misty Upham, Amerikalı oyuncudur (ö. 2014)
1984 - Zhang Hao, Çinli buz patenci
1985 - Melisa Sözen, Türk oyuncu
1986 - David Karp, Amerikalı girişimci ve yazılımcı
1987 - Victoraş Astafei, Rumen futbolcu
1987 - Kate Nash, İngiliz şarkıcı, söz yazarı, müzisyen ve oyuncu
1990 - Jae Crowder, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1990 - Magaye Gueye, Fransız asıllı Senegalli futbolcu
1994 - Joan Jordán, İspanyol futbolcu
Ölümler
1189 - II. Henry, İngiltere Kralı (d. 1133)
1249 - II. Alaxandair, İskoçya kralıdır (d. 1198)
1415 - Jan Hus, Hristiyan reformcu teolog (d. 1370)
1476 - Regiomontanus, bir Alman matematikçi, astrolog, astronom (d. 1436)
1533 - Ludovico Ariosto, İtalyan şair (d. 1474)
1535 - Thomas More, İngiliz yazar ve devlet adamı (d. 1478)
1553 - VI. Edward, İngiltere ve İrlanda Kralı (d. 1537)
1819 - Sophie Blanchard, Fransız kadın havacı ve balon pilotu (d. 1778)
1835 - John Marshall, Amerikalı bir politikacı ve avukattı (d. 1755)
1854 - Georg Ohm, Alman fizikçi (d. 1789)
1871 - Castro Alves, Brezilyalı kölelik karşıtı şair ("kölelerin şairi" olarak bilinen) (d. 1847)
1873 - Kaspar Gottfried Schweizer, İsviçreli gök bilimci (d. 1816)
1893 - Guy de Maupassant, Fransız yazar (d. 1850)
1901 - Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst, Alman imparatorluk şansölyesi (d. 1819)
1904 - Abay Kunanbayoğlu, Kazak şair ve besteci (d. 1845)
1916 - Odilon Redon, Fransız ressam (d. 1840)
1918 - Wilhelm von Mirbach, Almanya İmparatorluğu diplomatı (d. 1871)
1934 - Nestor Makhno, Ukraynalı anarko-komünist devrimci (d. 1888)
1944 - Chūichi Nagumo, Japon asker (d. 1887)
1946 - Umberto Cisotti, İtalyan matematikçi ve fizikçi (d. 1882)
1952 - Maryse Bastié, Fransız kadın pilot (d. 1898)
1959 - George Grosz, Alman ressam (d. 1893)
1962 - William Faulkner, Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1897)
1962 - Avusturya Arşidükü Joseph August,' Macaristan devlet başkanıydı (d. 1872)
1971 - Louis Armstrong, Amerikalı caz sanatçısı (d. 1901)
1975 - Reşat Ekrem Koçu, Türk tarihçi ve yazar (d. 1905)
1984 - Zati Sungur, Türk illüzyonist (d. 1898)
1994 - Teoman Erel, Türk gazeteci (d. 1940)
1995 - Aziz Nesin, Türk yazar (d. 1915)
1996 - Kutlu Adalı, Kıbrıs Türkü gazeteci, şair ve yazar (d. 1935)
1998 - Roy Rogers, Amerikalı aktör (d. 1911)
1999 - Joaquín Rodrigo, İspanyol besteci (d. 1901)
2000 - Władysław Szpilman, Polonyalı piyanist (d. 1911)
2003 - Buddy Ebsen, Amerikalı aktör (d. 1908)
2003 - Çelik Gülersoy, Türk turizmci ve yazar (d. 1930)
2005 - Claude Simon, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1913)
2008 - Ersin Faralyalı, Türk sanayici ve siyasetçi (d. 1939)
2008 - Kuddusi Okkır, Türk iş insanı (d. 1948)
2009 - Ayşegül Devrim, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı ve yönetmen (d. 1942)
2009 - Robert McNamara, ABD'nin Savunma Bakanı ve Dünya Bankası Başkanı (d. 1916)
2010 - Aleko Sofyanidis, Türk-Yunan futbolcu (d. 1937)
2014 - Dave Legeno, İngiliz oyuncu ve dövüş sporcusu (d. 1963)
2014 - Andrew Mango, İngiliz-Rus kökenli varlıklı bir ailenin üç oğlundan biri olan İngiliz yazar (d. 1926)
2016 - John McMartin, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1929)
2016 - Turgay Şeren, Türk futbolcu, teknik direktör, futbol yorumcusu ve spor yöneticisi (d. 1932)
2017 - Michel Aurillac, Fransız siyasetçi ve bürokrat (d. 1928)
2017 - Håkan Carlqvist, İsveçli motosiklet yarışçısı (d. 1954)
2017 - Joan B. Lee, İngiltere doğumlu İngiliz-Amerikalı tanıtım modeli ve oyuncu (d. 1922)
2017 - Galip Tekin, Türk çizgi romancı (d. 1958)
2018 - Bruce Hunter, Eski Amerikalı Olimpiyat yüzücüsü (d. 1939)
2018 - Vlatko İlievski, Makedon şarkıcı (d. 1985)
2018 - Ümran Ahid el-Zubi, Suriyeli siyasetçi ve bakan (d. 1959)
2019 - Cameron Boyce, Amerikalı çocuk oyuncu (d. 1999)
2019 - Seydi Dinçtürk, Eski Türk Olimpiyat atleti (d. 1922)
2019 - Eddie Jones, Amerikalı oyuncu (d. 1934)
2020 - Inuwa Abdulkadir, Nijeryalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1966)
2020 - Suresh Amonkar, Hint siyasetçi (d. 1952)
2020 - Rosario Bléfari, Arjantinli rock şarkıcısı, söz yazarı, oyuncu ve yazar (d. 1965)
2020 - Carme Contreras i Verdiales, İspanyol aktris ve dublaj sanatçısı (d. 1932)
2020 - Charlie Daniels, Amerikalı country şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1936)
2020 - Julio Jiménez, Bolivyalı politikacı (d. 1964)
2020 - Gordon Kegakilwe, Güney Afrikalı politikacı (d. 1967)
2020 - Ennio Morricone, İtalyan besteci (d. 1928)
2020 - Giuseppe Rizza, İtalyan futbolcu (d. 1987)
2021 - Suzzanne Douglas, Amerikalı aktris (d. 1957)
2021 - Civan Gasparyan, Ermeni duduk virtüözü (d. 1928)
2021 - Patrick John, Dominikalı siyasetçi (d. 1938)
2022 - James Caan, Amerikalı oyuncu (d. 1940)
2022 - Jacob Nena, Mikronezyalı siyasetçi (d. 1941)
2022 - İlter Türkmen, Türk diplomat ve siyasetçi (d. 1927)
2023 - Arnaldo Forlani, İtalyan siyasetçi (d. 1925)
Tatiller ve özel günler
Kurtuluş Günü: Hatay/Kırıkhan'ın Fransız işgalinden kurtuluşu (1938)
0706
06
|
2147
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/7%20Temmuz
|
7 Temmuz
|
Olaylar
1521 - Türk ordusu Böğürdelen'e girdi (Böğürdelen Kuşatması).
1543 - Fransız birlikleri, Lüksemburg'u işgal etti.
1668 - Isaac Newton, Cambridge'deki Trinity Koleji'nden master derecesi aldı.
1828 - Kars, Emin Paşa'nın teslim kararı alması üzerine, Rus işgaline uğradı.
1929 - İlk havayolları hostesi Amerika Birleşik Devletleri'nde göreve başladı.
1930 - Sanayici Henry J. Kaiser, bugün bilinen adıyla Hoover Barajı'nın inşasını başlattı.
1937 - Pasifik Cephesi: İkinci Çin-Japon Savaşı başladı.
1939 - Hatay'da bir il kurulması kararlaştırıldı.
1939 - Tunceli'deki olağanüstü hâl 31 Aralık 1942*ye kadar uzatıldı.
1939 - İskenderun Limanı Devlet Demiryolları İdaresi'ne, Payas-İskenderun demiryolu Devlet Limanlan İdaresi'ne devredildi.
1939 - Tapu ve Kadastro İdaresi Adalet Bakanlığı'na devredildi
1941 - II. Dünya Savaşı: Fransız ve İngiliz askerleri Beyrut'u işgal etti.
1943 - İstanbul-Londra uçak seferleri başladı.
1948 - İdil Biret ve Suna Kan'ın yurt dışında eğitim görmelerini sağlayan ve kamuoyunda Harika Çocuklar Yasası olarak bilinen 5245 sayılı özel yasa çıktı.
1964 - Metin Erksan'ın yönettiği Susuz Yaz filmi, 14. Uluslararası Berlin Film Festivali'nde Altın Ayı Ödülü'nü kazandı.
1974 - FIFA Dünya Kupası'nı Almanya kazandı.
1978 - Büyük Okyanus'taki Solomon Adaları, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1980 - İran'da şeriat esaslarına göre devlet yönetiminin başlangıcı.
1980 - Led Zeppelin, Berlin'de son konserini verdi.
1985 - Wimbledon Tenis Turnuvası'nı Boris Becker kazandı. (turnuvayı kazanan ilk Alman ve henüz 17 yaşında).
1994 - Kuzey ve Güney Yemen arasında savaş, Kuzeylilerin galibiyetiyle sonuçlandı.
1996 - Wimbledon Tenis Turnuvası'nı Richard Krajicek kazandı. (turnuvayı kazanan ilk Hollandalı).
1998 - Başbakan Mesut Yılmaz'ın gezisi sırasında Makedonya'da Üsküp yakınlarında meydana gelen kazada, Devlet Bakanı Rüştü Kazım Yücelen, Milletvekili Şinasi Altıner, gazeteci Fikret Bila, koruma polisi ve şoför yaralandı. Türk Heyeti'nin otomobiline çarpan otomobildeki Makedon karı koca öldü.
2000 - Yargıtay, eski Milletvekili Şevki Yılmaz'a verilen 25 ay hapis cezasını onadı.
2005 - Londra’da metro istasyonlarına yapılan terör saldırılarında 56 kişi hayatını kaybetti.
2007 - Dünyanın pek çok şehrinde Live Earth konserleri düzenlendi.
2007 - Dünyanın yeni 7 Harikası belirlendi.
2020 - Mustafa Şentop yeniden TBMM başkanı seçildi.
Doğumlar
611 - Eudokia Epifaneia, Bizans İmparatoru Herakleios'un ilk eşi Fabia Eudokia ile birlikteliğinden olan tek kızı
1053 - Shirakawa, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 72. imparatoru (ö. 1129)
1119 - Sutoku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 75. imparatoru (ö. 1164)
1540 - II. János, 1540-1571 arası Transilvanya ve Macaristan Kralı (ö. 1571)
1616 - John Leverett, İngiliz hakim, tüccar ve askerdi (ö. 1678)
1746 - Giuseppe Piazzi, İtalyan rahip, matematikçi ve astronom (ö. 1826)
1752 - Joseph Marie Jacquard, Fransız mucit (ö. 1834)
1833 - Félicien Rops, Belçikalı bir sanatçıydı (ö. 1898)
1843 - Camillo Golgi, İtalyan doktor, patolog, bilim insanı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1926)
1848 - Rodrigues Alves, Brezilya'nın ilk Hazine Bakanı ve beşinci devlet başkanı (ö. 1919)
1854 - Nikolay Morozov, Rus bilim insanı ve Yeni Kronoloji'nin kurucusu (ö. 1946)
1860 - Gustav Mahler, Avusturyalı besteci (ö. 1911)
1861 - Nettie Maria Stevens, Amerikalı genetikçi (ö. 1912)
1882 - Yanka Kupala, Beyaz Rus şair ve yazar (ö. 1942)
1887 - Marc Chagall, Rus asıllı Fransız ressam (ö. 1985)
1891 - Tadamichi Kuribayashi, II. Dünya Savaşı'nda Japon İmparatorluğu generali (ö. 1945)
1899 - George Cukor, Amerikalı sinema yönetmeni (ö. 1983)
1901 - Vittorio De Sica, İtalyan yeni gerçekçi yönetmen ve oyuncu (ö. 1974)
1902 - Vittorio de Sica, İtalyan yönetmen (ö. 1974)
1907 - Robert A. Heinlein, Amerikalı roman ve bilimkurgu yazarı (ö. 1988)
1911 - Gian Carlo Menotti, İtalyan asıllı Amerikalı besteci (ö. 2007)
1917 - Guri Richter, Danimarkalı oyuncu (ö. 1995)
1919 - Jon Pertwee, İngiliz oyuncu (ö. 1997)
1921 - Adolf von Thadden, aşırı sağcı Alman politikacı (ö. 1996)
1924 - Kerim Olowu, Nijerya'lı sporcu (ö. 2019)
1927 - Doc Severinsen, Amerikalı caz trompetçisi
1928 - Pat Hitchcock, İngiliz aktris ve film yapımcısı (ö. 2021)
1930 - Bilyana Plavsiç, Bosna Hersekli politikacı
1930 - Hank Mobley, Amerikalı hard bop ve soul jazz saksofoncusu (ö. 1986)
1931 - David Eddings, Amerikalı yazar (ö. 2009)
1931 - Talât Sait Halman, Türk şair, yazar, çevirmen, akademisyen, diplomat ve siyasetçi (ö. 2014)
1933 - David McCullough, Amerikalı yazar, anlatıcı, tarihçi ve öğretim üyesi (ö. 2022)
1936 - Lisa Seagram, Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
1936 - Jo Siffert, İsviçreli otomobil yarışı pilotu (ö. 1971)
1936 - Nikos Xylouris, Yunan besteci ve şarkıcı (ö. 1980)
1938 - Jan Assmann, Alman Mısırbilimci ve dinbilimci
1939 - Robert Nixon, İngiliz çizer (ö. 2002)
1939 - Yelena Obraztsova, Rus mezzo-soprano (ö. 2015)
1940 - Ringo Starr, İngiliz müzisyen ve The Beatles müzik grubu üyesi
1941 - Michael Howard, Britanyalı muhafazakâr siyasetçi
1941 - Jim Rodford, İngiliz müzisyen ve şarkıcı (ö. 2018)
1942 - Carmen Duncan, Avustralyalı oyuncu, eğitimci ve aktivist (ö. 2019)
1944 - Feri Cansel, Türk sinema oyuncusu (ö. 1983)
1944 - Jürgen Grabowski, Alman eski futbolcu
1944 - Tony Jacklin, İngiliz golfçü
1944 - Ian Wilmut, İngiliz embriyolog
1945 - Adele Goldberg, Amerikalı bilgisayar bilimcisi
1947 - Gyanendra Bir Bikram Şah Dev, Nepal eski Kralı
1949 - Shelley Duvall, Amerikalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı
1952 - Nevzat Tarhan, Türk hekim ve psikiyatrist
1960 - Ralph Sampson, Amerikalı eski profesyonel basketbol oyuncusu
1962 - Akiva Goldsman, Amerikalı film senaristi ve yapımcısı
1962 - Sırrı Süreyya Önder, Türk sinemacı, yazar ve siyasetçi
1962 - Ali Teoman, Türk yazar (ö. 2011)
1968 - Jorja Fox, Amerikalı oyuncu
1969 - Ali İhsan Yavuz, Türk siyasetçi
1969 - Metin Feyzioğlu, Türk hukukçu ve Türkiye Barolar Birliği Başkanı
1970 - Erik Zabel, emekli Alman yol bisikleti yarışçısı
1972 - Kirsten Vangsness, Amerikalı oyuncu
1975 - Nina Hoss, Alman tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1976 - Bérénice Bejo, Arjantin asıllı Fransız oyuncu
1976 - Ercüment Olgundeniz, Türk disk ve gülle atıcısı
1978 - Chris Andersen, Amerikalı basketbolcu
1978 - Yasemin Kozanoğlu, Türk manken ve oyuncu
1979 - Patricia Aulitzky, Avusturyalı aktris ve şarkıcı
1979 - Zahide Yetiş, Türk sunucu
1980 - Serdar Kulbilge, Türk sporcu
1980 - Michelle Kwan, Amerikalı buz patenci
1981 - Mahendra Singh Dhoni, Hint bir Kriket oyuncusu
1981 - Synyster Gates, Amerikalı müzisyen, söz yazarı ve Avenged Sevenfold müzik grubunun gitaristi
1981 - Michael Silberbauer, Danimarkalı millî futbolcu
1982 - Cassidy, Amerikalı müzisyen
1982 - Jan Laštůvka, Çek millî kaleci
1982 - George Owu, Ganalı futbolcu
1983 - Jakub Wawrzyniak, Polonyalı millî futbolcu
1984 - Alberto Aquilani, İtalyan futbolcu
1984 - Stephanie Stumph, Alman aktris
1986 - Ana Kasparian, Amerikalı ilerici bir siyaset yorumcu, medya sunucusu, üniversite öğretim üyesi ve gazeteci
1986 - Sevyn Streeter, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1987 - Volkan Şen, Türk futbolcu
1990 - Lee Addy, Ganalı millî futbolcu
1991 - Alesso, İsveçli DJ ve prodüktör
1991 - James Forrest, İskoç millî futbolcu
1992 - Dominik Furman, Polonyalı futbolcu
1992 - Nathalia Ramos, İspanyol oyuncu
1993 - Capital Steez, Amerikalı hip hop sanatçısı (ö. 2012)
1994 - Mattheus Oliveira, Brezilyalı futbolcu
1999 - Moussa Diaby, Fransız futbolcu
2000 - Eren Elmalı, Türk millî futbolcu
2008 - Sky Brown, Britanyalı-Japon kaykaycı
2015- Yusuf Pamir Özer, Vanlı Kırgız Türkü
Ölümler
1162 - II. Haakon, Norveç Kralı (1157-1162) (d. 1147)
1304 - XI. Benedictus, 22 Ekim 1303'ten ölümüne kadar, yani bir yıla yakın Papalık yapmıştır (d. 1240)
1307 - I. Edward, İngiltere Kralı (d. 1239)
1572 - II. Zygmunt August, Lehistan (Polonya) Kralı (d. 1520)
1573 - Giacomo Barozzi da Vignola, İtalyan mimar (d. 1507)
1718 - Aleksey Petroviç, Rus çareviç (d. 1690)
1865 - George Atzerodt, John Wilkes Booth ile birlikte Abraham Lincoln suikastının komplocusu (d. 1835)
1865 - Lewis Powell, Amerika Konfedere Devleti askeri (d. 1844)
1879 - Béla Wenckheim, Macar siyasetçi (d. 1811)
1890 - Henri Nestlé, Alman şekerlemeci ve Nestlé fabrikalarının kurucusu (d. 1814)
1901 - Johanna Spyri, İsviçreli yazar (d. 1827)
1927 - Gösta Mittag-Leffler, İsveçli matematikçi (d. 1846)
1930 - Arthur Conan Doyle, İskoç yazar ve tıp doktoru (d. 1859)
1933 - Mikola Skripnik, Ukraynalı Bolşevik devrimci ve Ukrayna Halk Komiserleri Konseyi Başkanı (d. 1872)
1936 - Georgiy Vasilyeviç Çiçerin, Sovyet diplomat (d. 1872)
1939 - Axel Hägerström, İsveçli filozof (d. 1868)
1955 - Ali Naci Karacan, Türk gazeteci ve yazar (d. 1896)
1956 - Gottfried Benn, Alman dışavurumcu şair ve doktor (d. 1886)
1962 - Neveser Kökdeş, Türk besteci, güfteci ve tamburi (d. 1904)
1965 - Moşe Şaret, İsrail'in ikinci başbakanı (1954-1955) (d. 1894)
1972 - I. Athenagoras, İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi'nin 268. Patriği (d. 1886)
1972 - Kral Talal, Ürdün Kralı (d. 1909)
1973 - Max Horkheimer, Alman düşünür ve toplum bilimci (d. 1895)
1973 - Veronica Lake, Amerikalı aktris (d. 1922)
1976 - Gustav Heinemann, Almanya'nın 3. Devlet Başkanı (d. 1899)
1989 - George Voorhis, Amerikalı oyuncu (d. 1923)
1993 - Rıfat Ilgaz, Türk şair ve yazar (d. 1911)
2006 - Syd Barrett, İngiliz müzisyen (d. 1946)
2006 - Rudi Carrell, Hollandalı şarkıcı (d. 1934)
2010 - Mahmut Erdal, Türk şair, yazar ve halk ozanı (d. 1938)
2013 - MC Daleste, Brezilyalı rapçi (d. 1992)
2014 - Dick Jones, Amerikalı seslendirme sanatçısı ve oyuncu (d. 1927)
2014 - Alfredo Di Stéfano, Arjantinli futbolcu (d. 1926)
2014 - Eduard Şevardnadze, Gürcü devlet adamı (d. 1928)
2015 - Jaime Morey, İspanyol şarkıcı (d. 1942)
2016 - Turgay Şeren, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1932)
2017 - Pierrette Bloch, Fransa doğumlu İsviçreli ressam ve tekstil sanatçısı (d. 1928)
2017 - Pam McConnell, Kanadalı kadın siyasetçi (d. 1946)
2017 - Kenneth Silverman, Pulitzer Ödüllü biyografi yazarı (d. 1936)
2018 - Hacène Lalmas, Cezayirli eski futbolcu (d. 1943)
2018 - Bourbon-Parma Prensi Michel, Fransız soylu, iş insanı, asker ve otomobil yarışçısı (d. 1926)
2018 - Feyruz Mustafayev, Eski Azerbaycan başbakanı ve siyasetçi (d. 1933)
2019 - Ora Namir, İsrailli siyasetçi ve diplomat (d. 1930)
2020 - Hernán Alemán, Venezuelalı politikacı (d. 1955)
2020 - Jale Aylanç, Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı (d. 1948)
2020 - Çınıbay Tursunbekov, siyasetçi, şair ve aktivist (d. 1960)
2021 - Ahmed Cibril, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi-Genel Komutanlık örgütünün kurucusu ve lideri (d. 1938)
2021 - Robert Downey Sr., Amerikalı oyuncu, yazar ve film yönetmeni (d. 1936)
2021 - Erin Gilmer, Amerikalı engelli hakları aktivisti ve avukattı (d. 1982)
2021 - Abdurrahman Kılıç, Türk akademisyen, bürokrat ve bilim insanı (d. 1951)
2021 - Dilip Kumar, Hint aktör ve film yapımcısıydı (d. 1922)
2021 - Jovenel Moïse, Haitili iş insanı ve siyasetçi (d. 1968)
2021 - Carlos Reutemann, Arjantinli eski Formula 1 pilotu (d. 1942)
2021 - Chick Vennera, Amerikalı aktör (d. 1947)
Tatiller ve özel günler
0707
07
|
2148
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/8%20Temmuz
|
8 Temmuz
|
Olaylar
1522 - Kanuni Sultan Süleyman, Rodos'a çıktı.
1829 - Erzurum, Salih Paşa'nın Çarlık Ordusu'nun teslim koşullarını kabulüyle Rus işgaline uğradı.
1833 - Osmanlı İmparatorluğu ile Çarlık Rusyası arasında Hünkâr İskelesi Antlaşması imzalandı.
1889 - The Wall Street Journalın ilk sayısı yayımlandı.
1853 - Amerika Birleşik Devletleri Donanması Pasifik Filosu Komutanı Matthew C. Perry, Japonya'nın Uraga kasabasına ulaştı.
1919 - Mustafa Kemal, resmî görevinden ve askerlikten çekildi.
1937 - Türkiye ile İran, Irak ve Afganistan arasında saldırmazlık paktı (Sadabat Paktı) imzalandı.
1947 - Roswell, New Mexico'da, bir UFO'nun düşerek parçalandığı iddia edilen ve hala tartışılan "Roswell UFO Vakası" meydana geldi.
1948 - Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri, ilk kez başlattığı bir program çerçevesinde kadınları da birliklerinde eğitmeye başladı.
1960 - U-2 pilotu Francis Gary Powers, Sovyetler Birliği toprakları üzerinde uçağı düşürüldükten sonra yargılandığı mahkemede casuslukla suçlandı.
1965 - Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) kuruldu.
1967 - Hacettepe Üniversitesi kuruldu.
1981 - 22 Mayıs 1979'da sol görüşlü bakkal Battal Türkaslan'ı öldüren sağ görüşlü militan Ahmet Kerse, ölüm cezasına çarptırıldı.
1982 - Düceyil'de Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'e başarısız bir suikast girişimi düzenlendi.
1996 - Türkiye'de RP-DYP Koalisyon Hükûmeti güvenoyu aldı; "Refahyol (54. Hükûmet)" dönemi başladı.
1997 - NATO; Çekya, Macaristan ve Polonya'yı 1999'da birliğe katılmaya davet etti.
1997 - İstanbul Metris Cezaevi’nde isyan çıktı; 5 kişi öldü.
1999 - Florida'da Allen Lee Davis adlı bir mahkûmun idam cezası, "elektrikli sandalye" ile infaz edildi. Bu Florida'da elektrikli sandalyenin son kullanılışı oldu.
2003 - Sudan Havayolları'na ait bir yolcu uçağı, Sudan'da düştü: 117 kişi öldü, iki yaşında bir çocuk kurtuldu.
2018 - Çorlu tren kazası: Kapıkule'den İstanbul-Halkalı'ya doğru hareket eden yolcu treni, Çorlu yakınlarından geçerken yağış nedeniyle rayların altındaki menfezde oluşan toprak kayması sonucu, 5 vagonun devrilmesiyle meydana gelen tren kazasında, 25 kişi öldü, 317 kişi de yaralandı.
2020 - Koronavirüs salgını: Doğrulanmış COVID-19 vakalarının sayısı dünya çapında 12 milyonu geçti.
2022 - Şinzo Abe, Nara şehrinde bir suikast sonucu öldürüldü.
Doğumlar
1593 - Artemisia Gentileschi, İtalyan Barok ressamı (ö. 1656)
1621 - La Fontaine, Fransız yazar (ö. 1695)
1766 - Dominique Jean Larrey, Fransız cerrah (ö. 1842)
1831 - John S. Pemberton, Amerikalı eczacı (Coca-Cola'nın ilk üreticisi) (ö. 1888)
1836 - Joseph Chamberlain, Büyük Britanyalı devlet adamı (ö. 1914)
1838 - Ferdinand von Zeppelin, Alman kâşif (ö. 1917)
1839 - John D. Rockefeller, Amerikalı sanayici (ö. 1937)
1851 - Arthur Evans, İngiliz arkeolog (ö. 1941)
1857 - Alfred Binet, Fransız psikolog (ö. 1911)
1867 - Käthe Kollwitz, Alman ressam (ö. 1945)
1876 - Alexandros Papanastasiou, bir Yunan hukukçu, sosyolog ve politikacı (ö. 1936)
1885 - Ernst Bloch, Alman filozof (ö. 1977)
1892 - Pavel Korin, bir Rus ressam ve sanat restoratörüdür (ö. 1967)
1894 - Pyotr Kapitsa, Nobel Fizik Ödülü sahibi Sovyet fizikçi (ö. 1984)
1895 - İgor Tamm, Rus fizikçi (ö. 1971)
1906 - Philip Johnson, Amerikalı bir mimardır (ö. 2005)
1907 - George W. Romney, bir Amerikalı iş insanı ve Cumhuriyetçi Parti'li politikacı (ö. 1995)
1908 - Louis Jordan, Amerikalı müzisyen, söz yazarı ve grup lideri (ö. 1975)
1908 - Nelson Aldrich Rockefeller, ABD'nin 41. Başkan Yardımcısı (ö. 1979)
1913 - Alejandra Soler, İspanyol siyasetçi ve eğitimci (ö. 2017)
1916 - Jean Rouverol, Amerikalı oyuncu, yazar ve senaristtir (ö. 2017)
1919 - Albert Caraco, Fransız asıllı Uruguay vatandaşı filozof, yazar, denemeci ve şair (ö. 1971)
1919 - Walter Scheel, Alman politikacı (ö. 2016)
1921 - John Money, Yeni Zelandalı psikolog, seksolog ve yazar (ö. 2006)
1921 - Edgar Morin, Fransız filozof ve sosyolog (ö. 2006)
1923 - Harrison Dillard, Amerikalı atletizm sporcusu (ö. 2019)
1926 - John Dingell, Amerikalı hukukçu ve siyasetçidir (ö. 2019)
1927 - Maurice Hayes, İrlandalı siyasetçidir (ö. 2017)
1934 - Marty Feldman, İngiliz komedyen ve aktör (ö. 1982)
1936 - Ralph Strait, Amerikalı televizyon ve sinema oyuncusu (ö. 1992)
1944 - Jeffrey Tambor, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1945 - Micheline Calmy-Rey, İsviçreli bir siyasetçi
1947 - Kim Darby, Amerikalı oyuncu
1947 - Jenny Diski, İngiliz romancı ve yazar (ö. 2016)
1951 - Anjelica Huston, Amerikalı aktris
1952 - Ahmed Nazif, Mısırlı politikacı
1952 - Marianne Williamson, Amerikalı manevi öğretmen, yazar ve öğretim görevlisi
1958 - Kevin Bacon, Amerikalı oyuncu
1958 - Tzipi Livni, İsrailli politikacı ve eski Mossad ajanı
1959 - Robert Knepper, Amerikalı oyuncu
1961 - Andy Fletcher, İngiliz müzisyen (Depeche Mode) (ö. 2022)
1962 - Joan Osborne, Amerikan şarkıcı, söz yazarı ve müzik yorumcusudur
1964 - Linda de Mol, Hollandalı televizyoncu ve oyuncu
1966 - Kudret Sabancı, Türk sinema yönetmeni
1968 - Billy Crudup, Tony Ödülü sahibi Amerikalı oyuncu
1970 - Beck, Amerikalı müzisyen, şarkıcı ve multi-enstrümentalist
1972 - Viorel Moldovan, Rumen futbolcu
1974 - Elvir Baliç, Boşnak futbolcu
1975 - Amara, Endonezyalı şarkıcı
1975 - Serhat Mustafa Kılıç, Türk oyuncu ve şarkıcı
1976 - Atalay Demirci, Türk sunucu, yazar, şair, oyuncu ve komedyen
1977 - Christian Abbiati, İtalyan eski futbolcu
1977 - Milo Ventimiglia, Amerikalı oyuncu
1978 - Erin Morgenstern, Amerikalı yazar
1979 - Freeway, Amerikalı hip hop sanatçısı
1980 - Robbie Keane, İrlandalı eski millî futbolcu
1981 - Ashley Blue, Amerikalı porno oyuncusu
1981 - Anastasiya Mıskina, profesyonel Rus tenisçi
1982 - Sophia Bush, Amerikalı oyuncu
1983 - Antonio Mirante, İtalyan futbolcu
1986 - Adrian Winter, İsviçreli futbolcu
1987 - Vlada Roslyakova, Rus asıllı profesyonel manken
1988 - Miki Roqué,' İspanyol eski futbolcudur (ö. 2012)
1990 - Alexandru Maxim, Rumen kanat oyuncusu
1990 - Kevin Trapp, Alman millî futbolcu
1991 - Virgil van Dijk, Hollandalı futbolcu
1992 - Ariel Camacho, Meksikalı şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2015)
1992 - Son Heung-Min, Güney Koreli futbolcudur
1993 - Zeynep Bastık, Türk şarkıcı
1994
Buse Arıkazan, Türk sırıkla atlayıcı
Jordan Adams, Amerikan profesyonel eski futbolcusu
1998 - Jaden Smith, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve oyuncudur
Ölümler
975 - Edgar, 959 ile 975 yıları arasında İngiltere Kralı (d. 943)
1153 - III. Eugenius, 15 Şubat 1145'ten ölümüne kadar papa (d. 1080)
1249 - II. Alexander, 1214'ten 1249'a ölümüne kadar İskoçya kralı (d. 1198)
1623 - XV. Gregorius, 9 Şubat 1621 - 8 Temmuz 1623 döneminde papa (d. 1554)
1695 - Christiaan Huygens, Hollandalı bilim insanı (d. 1629)
1808 - Friedrich Kasimir Medikus, Alman hekim ve botanikçi (d. 1738)
1822 - Percy Bysshe Shelley, İngiliz şair (d. 1792)
1850 - Adolphus, İngiltere kralı III. George ve Mecklenburg-Strelitz'li Charlotte'un onuncu çocuğu ve yedinci oğlu (d. 1774)
1850 - Zachary Taylor, Amerikalı siyasetçi (d. 1784)
1859 - I. Oscar, 1844'ten ölümüne kadar İsveç ve Norveç kralı (d. 1799)
1895 - Johann Josef Loschmidt, Avusturyalı bilim insanı (d. 1821)
1917 - Tom Thomson, Kanadalı ressam (d. 1877)
1922 - Mori Ōgai, Japon asker ve yazar (d. 1862)
1932 - Aleksandr Grin, Rus yazar (d. 1880)
1937 - Diana Abgar, Ermeni diplomat ve yazar (d. 1859)
1942 - Louis Franchet d'Espèrey, Fransız general (d. 1856)
1942 - Refik Saydam, Türkiye'nin 4. Başbakanı (d. 1881)
1943 - Jean Moulin, Fransız Direnişi'nin lideri (d. 1899)
1956 - Giovanni Papini, İtalyan gazeteci, denemeci, edebiyat eleştirmeni, şair ve romancı (d. 1881)
1957 - Grace Coolidge, ABD first ladysi (d. 1879)
1967 - Vivien Leigh, İngiliz oyuncu (d. 1913)
1979 - Robert Burns Woodward, Amerikalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1917)
1979 - Siniçiro Tomonaga, Japon fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1906)
1984 - Edith Gostick, Kanadalı politikacı (d. 1894)
1985 - Simon Kuznets, 1971 Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanan Rus asıllı Amerikalı iktisatçı ve istatistikçi (d. 1901)
1994 - Kim İl-sung, Kuzey Kore Devlet Başkanı (d. 1912)
2006 - Catherine Leroy, Fransız savaş fotoğrafçısı ve gazeteci (d. 1944)
2006 - June Allyson, Amerikalı aktris (d. 1917)
2006 - Mustafa Necati Sepetçioğlu, Türk yazar (d. 1930)
2011 - Roberts Blossom, Amerikalı oyuncu ve şair (d. 1924)
2011 - Betty Ford, ABD'nin 38. başkanı Gerald Ford'un eşi (d. 1918)
2012 - Ernest Borgnine, İtalyan asıllı Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1917)
2012 - Güngör Dilmen, Türk oyun yazarı ve dramaturg (d. 1930)
2016 - Vittorio Goretti, İtalyan amatör gök bilimci ve küçük gezegen kaşifi (d. 1939)
2016 - William Hardy McNeill, Kanadalı yazar ve tarihçi (d. 1917)
2016 - Abdüssettar İdhi, Pakistanlı hayırsever (d. 1928)
2017 - Nelsan Ellis, Amerikalı oyuncu ve oyun yazarı (d. 1977)
2017 - Elsa Martinelli, İtalyan kadın manken ve oyuncu (d. 1935)
2018 - Tab Hunter, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve yazar (d. 1931)
2018 - M.M. Jacob, Hint siyasetçi ve bürokrat (d. 1927)
2018 - Billy Knight, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1979)
2018 - Flora Plumb, Amerikalı kadın sinema ve dizi oyuncusu (d. 1944)
2018 - Robert D. Ray, Amerikalı siyasetçi ve bürokrat (d. 1928)
2018 - Carlo Vanzina, İtalyan film yapımcısı, senarist ve yönetmen (d. 1951)
2019 - Arthur Ryan, İrlandalı iş insanı (d. 1935)
2020 - Amadou Gon Coulibaly, Fildişi Sahilli siyasetçi ve Fildişi Sahili Başbakanı (d. 1959)
2020 - Finn Christian Jagge, Norveçli olimpiyat alp disiplini kayakçısı (d. 1966)
2020 - Wayne Mixson, Amerikalı siyasetçi ve bürokrat (d. 1922)
2020 - Ricardo Mthembu, Güney Afrikalı politikacı (d. 1970)
2020 - Alex Pullin, Avustralyalı Olimpiyat snowboardcusu (d. 1987)
2020 - Naya Rivera, Amerikalı aktris, şarkıcı ve model (d. 1987)
2020 - Noloyiso Sandile, Güney Afrikalı soylu (d. 1963)
2020 - Howard Schoenfield, Amerikalı profesyonel tenis oyuncusu (d. 1957)
2020 - Flossie Wong-Staal, Çinli-Amerikalı virolog ve moleküler biyolog (d. 1947)
2021 - Virbhadra Singh, Hint siyasetçi ve bürokrat (d. 1934)
2022 - Angel Lagdameo, Filipinli Roma Katolik başpiskopos (d. 1940)
2022 - George Jonathan Dodo, Nijeryalı Roma Katolik piskopos (d. 1956)
2022 - Hugh Evans, Amerikalı basketbol hakemi (d. 1941)
2022 - José Eduardo dos Santos, Angolalı siyasetçi (ö. 1942)
2022 - Larry Storch, Amerikalı aktör (d. 1923)
2022 - Luis Echeverría, Meksikalı avukat, akademisyen ve siyasetçi (d. 1922)
2022 - Shinzō Abe, Japon siyasetçi (d. 1954)
2022 - Tony Sirico, Amerikalı aktör (d. 1942)
2023 - Özkan Uğur, Türk müzisyen, sinema ve dizi oyuncusu (MFÖ grubunun üyesi) (d. 1953)
2023 - Srđan Koljević, Sırp senarist ve film yönetmeni (d. 1966)
Tatiller ve özel günler
Kurtuluş Günü: Hatay - Reyhanlı'nın Fransız işgalinden kurtuluşu (1938)
0708
08
|
2149
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/9%20Temmuz
|
9 Temmuz
|
Olaylar
455 - Avitus, Batı Roma İmparatoru oldu.
1816 - Arjantin, İspanya’dan bağımsızlığını kazandı.
1850 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Zachary Taylor öldü, yerine Millard Fillmore 13. Başkan oldu.
1918 - Nashville'de (Tennessee) iki tren çarpıştı: 101 kişi öldü, 171 kişi yaralandı.
1919 - Mustafa Kemal Paşa'nın görevine son verildiği hakkında Harbiye Nezareti genelgesi yayınlandı.
1922 - Johnny Weissmüller, 100 m serbest stil yüzmede dünya rekoru kırdı: 58.6 saniye.
1943 - II. Dünya Savaşı: Müttefikler, Husky Harekâtı'nı başlatarak Sicilya'nın güneydoğu sahillerini işgal etti.
1944 - II. Dünya Savaşı: Amerikalılar Japonya'ya ait Saipan adasını ele geçirdiler.
1951 - Amerikalı dedektif romanları yazarı Dashiell Hammett, (Malta Şahini vb.), anti-komünist soruşturmalarda ifade vermeyi reddettiği için altı ay hapse mahkûm oldu.
1952 - Türkiye'de ilk televizyon yayınları, İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından gerçekleştirildi.
1961 - 1961 Anayasası, halk oylaması sonucunda yüzde 61,5 “evet” oyuyla kabul edildi.
1982 - Boeing 727 tipi bir yolcu uçağı, Louisiana eyaletindeki Kenner şehrine düştü: Uçaktaki 146 kişi ve yerdeki 8 kişi öldü.
1991 - Güney Afrika, 30 yıl aradan sonra Olimpiyatlara tekrar kabul edildi.
1993 - Şair ve ressam Metin Altıok, 2 Temmuz'daki Sivas Katliamı'ndan ağır yaralı olarak kurtuldu. Ancak komadan çıkamayarak Ankara'da tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.
1997 - Çankaya Üniversitesi kuruldu.
1998 - İstanbul Mısır Çarşısı'nda meydana gelen patlamada; biri turist, 2'si çocuk, 7 kişi öldü. 7'si yabancı uyruklu 120 kişi de yaralandı.
2002 - Afrika Birliği Örgütü dağıldı ve yeniden yapılanarak Afrika Birliği adını aldı.
2002 - Hüsamettin Özkan'dan boşalan Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı'na Devlet Bakanı Şükrü Sina Gürel atandı. Devlet Bakanlıklarına Tayfun İçli ve Zeki Sezer, Kültür Bakanlığı'na ise Suat Çağlayan atandı.
2006 - FIFA Dünya Kupası'nı, Berlin'de Fransa'yı normal süresi 1-1 biten maçta, penaltılarla 5-4 mağlup eden İtalya kazandı.
2006 - Airbus A310 tipi bir yolcu uçağı, 200 yolcusuyla İrkutsk (Sibirya) havaalanına inişte pistten çıktı: 122 kişi öldü.
2008 - ABD İstanbul Başkonsolosluğu Saldırısı: ABD İstanbul Başkonsolosluğu'na yönelik saldırı gerçekleştirildi. Saldırıyı gerçekleştiren 3 kişi ile 3 polis öldü.
2011 - Güney Sudan bağımsızlığını ilan etti.
2013 - Diyanet Radyo yayın hayatına başladı.
Doğumlar
1249 - Kameyama, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 90. imparatorudur (ö. 1305)
1578 - II. Ferdinand, Kutsal Roma imparatoru (ö. 1637)
1654 - Reigen, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 112. imparatorudur (ö. 1732)
1689 - Alexis Piron, Fransız şair ve oyun yazarı (ö. 1773)
1764 - Ann Radcliffe, İngiliz yazar (ö. 1823)
1775 - Matthew Gregory Lewis, İngiliz romancı ve oyun yazarı (ö. 1818)
1809 - Friedrich Gustav Jakob Henle, Alman anatomist ve doktor (ö. 1885)
1819 - Elias Howe, Amerikalı bir mucittir (ö. 1864)
1834 - Jan Neruda, Çek yazar (ö. 1891)
1858 - Franz Boas, Alman kökenli Amerikan vatandaşı dilbilimci ve etnolog (ö. 1942)
1879 - Ottorino Respighi, İtalyan besteci, müzikolog ve orkestra şefi (ö. 1936)
1884 - Mihail Borodin, Sovyet siyaset adamı (ö. 1951)
1894 - Percy Spencer, Amerikalı mühendis ve mikrodalga fırının mucidi (ö. 1970)
1901 - Barbara Cartland, İngiliz romancı (ö. 2000)
1907 - Eddie Dean, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve söz yazarı (ö. 1999)
1911 - Mervyn Peake, İngiliz yazar, sanatçı, şair ve illüstratördür (ö. 1968)
1911 - John Wheeler, Amerikalı bir teorik fizikçidir (ö. 2008)
1916 - Edward Heath, İngiliz siyasetçi ve Başbakan (ö. 2005)
1926 - Pedro Rodolfo Dellacha, Arjantinli eski millî futbolcu ve teknik direktördür (ö. 2010)
1926 - Mathilde Krim, İtalyan-Amerikalı tıp araştırmacısı ve bilim insanıdır (ö. 2018)
1926 - Ben R. Mottelson, ABD-Danimarkalı nükleer fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2022)
1927 - David Diop, Senegalli şair (ö. 1960)
1929 - II. Hasan, Fas Kralı (ö. 1999)
1929 - Lee Hazlewood, Amerikalı country şarkıcısı, söz yazarı ve yapımcı (ö. 2007)
1930 - Kailasam Balachander, Hint sinema yönetmeni ve yazar (ö. 2014)
1930 - Buddy Bregman, Amerikalı müzik yapımcısı, film yönetmeni, müzisyen ve besteci (ö. 2017)
1933 - Oliver Sacks, İngiliz nörolog ve yazar (ö. 2015)
1934 - Michael Graves, Amerikalı mimar (ö. 2015)
1935 - Wim Duisenberg, Hollandalı ekonomist ve siyasetçi (ö. 2005)
1935 - Mercedes Sosa, Arjantinli şarkıcı (ö. 2009)
1937 - David Hockney, İngiliz ressamdır
1938 - Brian Dennehy, Amerikalı oyuncu
1942 - Richard Roundtree, Amerikalı oyuncu (ö. 2023)
1945 - Dean R. Koontz, Amerikalı korku yazarı
1946 - Ali Poyrazoğlu, Türk tiyatrocu
1946 - Bon Scott, Avustralyalı müzisyen (AC/DC) (ö. 1980)
1947 - Jim Marurai, Cook Adalı siyasetçi (ö. 2020)
1947 - Mitch Mitchell, İngiliz davulcu (ö. 2008)
1947 - Tuncay Özilhan, Türk iş insanı
1950 - Viktor Yanukoviç, Ukraynalı siyasetçi
1951 - Chris Cooper, Amerikalı oyuncu
1954 - Théophile Abega, Kamerunlu eski millî futbolcu (ö. 2012)
1955 - Lisa Banes, Amerikalı aktris (ö. 2021)
1956 - Tom Hanks, Amerikalı oyuncu
1957 - Marc Almond, İngiliz şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1957 - Kelly McGillis, Amerikalı oyuncu
1961 - Raymond Cruz, Amerikalı dizi ve film oyuncusu
1963 - Zeynep Eronat, Türk oyuncu
1964 - Courtney Love, Amerikalı müzisyen ve oyuncu
1964 - Gianluca Vialli, İtalyan eski futbolcu ve teknik direktör (ö. 2023)
1966 - Pamela Adlon, Amerikalı oyuncu, senarist, yapımcı, yönetmen ve seslendirme sanatçısı
1966 - Amélie Nothomb, Belçikalı yazar
1967 - Yordan Letchkov, Bulgar futbolcu
1968 - Álex Aguinaga, Ekvadorlu millî futbolcu ve teknik direktör
1968 - Paolo Di Canio, İtalyan teknik direktör ve eski futbolcu
1975 - Shelton Benjamin, Amerikalı profesyonel güreşçi
1975 - Jack White, Grammy Ödülü kazanmış Amerikalı yapımcı, aktör, multi-enstrümantalist rock müzisyeni ve besteci
1976 - Emel Çölgeçen, Türk oyuncu
1976 - Aziza Brahim, Batı Sahralı şarkıcı
1976 - Jo Kanazawa, Japon eski futbolcu
1976 - Jochem Uytdehaage, Hollandalı eski uzun kulvar sürat patencisi
1976 - Fred Savage, Amerikalı aktör ve televizyon yönetmeni
1978 - Gulnara Samitova-Galkina, Rus orta mesafe koşucusu
1978 - Jaka Lakovič, Sloven eski profesyonel basketbolcu
1981 - Lee Chun-Soo, Güney Koreli millî futbolcu
1982 - Toby Kebbell, İngiliz oyuncu
1983 - Ahmet Rıfat Şungar, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1983 - Deniz Çetin, Türk müzisyen
1983 - Sefa Tantoğlu, Türk oyuncu
1984 - Hasan Kalender, Türk yönetmen
1987 - Élodie Fontan, Fransız oyuncu
1987 - Bratislav Punoševac, Sırp futbolcu
1987 - Rebecca Sugar, Amerikalı animatör, senarist, yapımcı ve şarkıcı/söz yazarı
1988 - Raul Rusescu, Rumen futbolcu
1989 - Ronaldo Alves, Brezilyalı futbolcu
1989 - Deniz Naki, Kürt asıllı Alman futbolcu
1989 - Zeynep Sever, 2009 Miss Belçika güzeli
1990 - Joe Corona, Amerikalı futbolcu
1990 - André Sousa, Portekizli futbolcu
1991 - Mitchel Musso, Amerikalı oyuncu
1991 - Riley Reid, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1992 - Douglas Booth, İngiliz oyuncu ve manken
1993 - DeAndre Yedlin, Amerikalı futbolcu
1994 - Luka Đorđević, Karadağlı millî futbolcu
1994 - Jordan Mickey, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1995 - Georgie Henley, İngiliz oyuncu
1995 - Sandro Ramírez, İspanyol futbolcu
1998 - Robert Capron, Amerikalı sinema oyuncusu
1999 - Claire Corlett, Kanadalı oyuncu, şarkıcı ve seslendirmen
Ölümler
518 - I. Anastasius, Bizans İmparatoru (d. 430)
981 - Ramiro Garcés, Pamplona prensi ile ilk Viguera kralı (d. 945)
1386 - III. Leopold, Avusturya Dükü (d. 1351)
1441 - Jan van Eyck, Flaman ressam (d. 1395)
1654 - IV. Ferdinand, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1633)
1706 - Pierre Le Moyne d'Iberville Fransız-Kanadalı denizci ve kâşif (d. 1661)
1742 - John Oldmixon, İngiliz tarihçi (d. 1673)
1746 - V. Felipe, İspanya Kralı (d. 1683)
1747 - Giovanni Battista Bononcini, İtalyan barok bestecisi ve çellist (d. 1670)
1756 - Pieter Langendijk, Hollandalı oyun yazarı ve şair (d. 1683)
1766 - Jonathan Mayhew, Amerikalı Hristiyan din adamı (d. 1720)
1795 - Henry Seymour Conway, İngiliz general ve devlet adamı (d. 1721)
1797 - Edmund Burke, İngiliz filozof ve devlet adamı (d. 1729)
1828 - Gilbert Stuart, Amerikalı ressam (d. 1755)
1850 - Seyyid Ali Muhammed (Bab), İranlı din adamı ve Babilik inancının kurucusu (d. 1819)
1850 - Zachary Taylor, ABD'nin 12. Başkanı (d. 1784)
1856 - Amedeo Avogadro, İtalyan kimyager (d. 1776)
1871 - Alexander Keith Johnston, İskoç coğrafyacı (d. 1804)
1880 - Paul Broca, Fransız hekim, anatomist ve antropolog (d. 1824)
1882 - Ignacio Carrera Pinto, Şilili subay (d. 1848)
1912 - Ion Luca Caragiale, Alman senaryo, kısa öykü, şiir yazarı, tiyatro yöneticisi, siyaset yorumcusu ve gazeteci (d. 1852)
1932 - King Camp Gillette, Amerikalı mucit (tıraş bıçağını bulan) (d. 1855)
1938 - Benjamin N. Cardozo, Amerikalı hukukçu ve yargıç (d. 1870)
1946 - Nevzat Tandoğan, Türk bürokrat (intihar) (d. 1894)
1961 - Whittaker Chambers, Amerikalı yazar ve editör (d. 1901)
1962 - Georges Bataille, Fransız yazar, sosyolog, antropolog ve filozof (d. 1897)
1967 - Eugen Fischer, Alman tıp, antropoloji ve öjenik profesörü (d. 1874)
1971 - Karl Ast, Estonyalı bir yazar ve politikacıydı (d. 1886)
1974 - Hilmi Soykut, Türk şair (d. 1906)
1974 - Earl Warren, Amerikalı bir politikacı ve hukukçuydu (d. 1891)
1980 - Vinícius de Moraes, Brezilyalı şair, söz yazarı, deneme yazarı ve oyun yazarı (d. 1913)
1985 - Charlotte, Lüksemburg Büyük Dükü IV. Willem ile Portekizli İnfanta Marie Anne'in kızıdır (d. 1896)
1990 - Reşit Gürzap, Türk oyuncu ve yönetmen (d. 1912)
1991 - Orhan Hançerlioğlu, Türk felsefeci ve yazar (d. 1916)
1993 - Metin Altıok, Türk şair ve ressam (d. 1940)
2002 - Gerald Campion, İngiliz oyuncu (d. 1921)
2002 - Rod Steiger, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
2004 - Isabel Sanford, Amerikalı bir sahne, sinema ve televizyon oyuncusu ve komedyen (d. 1917)
2006 - Mehmet Akan, Türk oyuncu, yönetmen, koreograf, folklorcu ve yazar (d. 1939)
2011 - Arvo Salo, Fin yazar, gazeteci ve politikacı (d. 1932)
2015 - Christian Audigier, Fransız moda tasarımcısı ve girişimci (d. 1958)
2015 - Suud el-Faysal, Suudi siyasetçi ve prens (d. 1940)
2015 - Tahsin Şahinkaya, Türk asker (d. 1925)
2016 - Norman Abbott, Amerikalı televizyon ve film yönetmeni (d. 1922)
2017 - Ilya Glazunov, Rus ressam (d. 1930)
2017 - Paquita Rico, İspanyol kadın şarkıcı ve oyuncu (d. 1929)
2018 - Peter Carington, Britanyalı siyasetçi (d. 1919)
2018 - Michel Tromont, Belçikalı siyasetçi (d. 1937)
2018 - Hans Günter Winkler, Alman at binicisi (d. 1926)
2019 - Hussaini Abdullahi, Nijeryalı üst düzey rütbeli eski asker ve siyasetçi (d. 1939)
2019 - Freddie Jones, İngiliz oyuncu (d. 1927)
2019 - Ross Perot, Amerikalı iş insanı (d. 1930)
2019 - Fernando de la Rúa, Arjantinli siyasetçi (d. 1937)
2019 - Rip Torn, Amerikalı oyuncu, seslendirme sanatçısı ve tiyatro yönetmen (d. 1931)
2020 - Agustín Alezzo, Arjantinli tiyatro yönetmeni ve oyunculuk eğitmeni (d. 1935)
2020 - John Gerard Beattie, İskoç aktör ve komedyen (d. 1926)
2020 - Marlene Catzín Cih, Meksikalı siyasetçi (d. 1954)
2020 - Sahara Khatun, Bangladeşli kadın siyasetçi ve bakan (d. 1943)
2020 - Mohamed Kouradji, Cezayirli futbol hakemi (d. 1952)
2020 - Park Won-Soon, Güney Koreli siyasetçi, hukukçu ve aktivist (d. 1956)
2020 - Hafız Rahim, Singapurlu futbolcu (d. 1983)
2020 - Vladimir Maksimoviç Salkov, Rus-Ukraynalı profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1937)
2021 - Boris Andreyev, Eski bir Rus kozmonottur (d. 1940)
2021 - Þórunn Egilsdóttir, İzlandalı bir politikacıdır (d. 1964)
2021 - Geoff Makhubo, Güney Afrikalı siyasetçi (d. 1968)
2021 - Cihan Sedat, Mısırlı bir yazar, akademisyen, edebiyat eleştirmeni (d. 1933)
2022 - Tommy Jacobs, Amerikalı golfçü (d. 1935)
2022 - András Törőcsik, Macar eski futbolcudur (d. 1955)
2023 - Luis Suárez, İspanyol futbolcu ve teknik direktör (d. 1935)
Tatiller ve özel günler
Fırtına: Çarkdönümü Fırtınası (3 Gün)
0709
09
|
2150
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/10%20Temmuz
|
10 Temmuz
|
Olaylar
MÖ 48 - Dyrrhachium Muharebesi'nde; Gnaeus Pompeius Magnus, Jül Sezar'ı yenilgiye uğrattı.
1778 - Amerikan Devrimi: Fransa Kralı XVI. Louis, Büyük Britanya Krallığı'na savaş ilan etti.
1890 - Wyoming, Amerika Birleşik Devletleri'nin 44. eyaleti oldu.
1894 - İstanbul'da 474 kişinin ölümüne sebep olan bir deprem meydana geldi.
1900 - Paris metrosu açıldı.
1910 - Cerrahpaşa Hastanesi kuruldu.
1913 - Kaliforniya'daki "Ölüm Vadisi"nde sıcaklık, 56.7 °C olarak ölçüldü. Bu, ABD'de ölçülmüş en yüksek sıcaklık derecesidir.
1921 - Yunan Ordusu'nun taarruzuyla, Kütahya-Eskişehir muharebeleri başladı.
1923 - İstanbul'da Harp Akademisi kuruldu.
1939 - İstanbul Beyazıt'daki İnkılâp Müzesi Vali Lütfi Kırdar tarafından açıldı.
1947 - Hindistan'ın ikiye ayrılmasıyla oluşan Pakistan'da Genel Valiliğe Muhammed Ali Cinnah getirildi.
1951 - Randy Turpin, Sugar Ray Robinson'ı yenerek orta siklet boks şampiyonu oldu.
1952 - Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) kuruldu.
1961 - Galatasaray'lı millî futbolcu Metin Oktay, İtalya'nın Palermo futbol takımına 675.000 liraya transfer oldu.
1962 - Amerika Birleşik Devletleri, kıtalararası haberleşmeyi sağlayacak olan Telstar uydusunu uzaya gönderdi.
1971 - Fas Ordusu'nun bazı birlikleri, "Krallık Rejimi"ne karşı ihtilal girişiminde bulundu. Ülkede, cumhuriyet ilan edildi.
1977 - Ankara İsmetpaşa'da Necdet Adalı ve diğer sol görüşlü militanların gerçekleştirdikleri kahvehane baskınında 2 sağcı öldürüldü.
1973 - Bahama Adaları, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1985 - Greenpeace gemisi "Rainbow Warrior", Fransız istihbarat teşkilatı DGSE tarafından Auckland Limanı'nda bombalanarak batırıldı.
1991 - Boris Yeltsin, Rusya Devlet Başkanı olarak göreve başladı.
1992 - Sosyalist Parti, Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.
1992 - Panamalı general Manuel Noriega, Miami, Florida'da yargılandı; uyuşturucu ticareti yapmak ve haraç toplamak suçlarından 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1996 - Türksat uydusu, Fransız Guyanası'ndan uzaya fırlatılarak geçici yörüngesine yerleşti.
2002 - Peter Paul Rubens'in Masumların Katli isimli tablosu, bir açık arttırmada 76,2 milyon dolara satıldı.
2020 - Ayasofya Camii, Danıştay tarafından cami statüsünde tekrar ibadete açıldı.
2021 - Arjantin, 28 yıl sonra Copa América’yı kazandı.
Doğumlar
1418 - Go-Hanazono, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 102. imparatorudur (ö. 1471)
1451 - III. James, İskoçya kralıdır (ö. 1488)
1509 - Jean Calvin, Fransız din reformcusu (ö. 1564)
1517 - Odet de Coligny, Fransız Kardinal (ö. 1571)
1592 - Pierre d'Hozier, Fransız tarihçi (ö. 1660)
1792 - George M. Dallas, Amerikalı siyasetçi ve diplomat (ö. 1864)
1830 - Camille Pissarro, Fransız ressam (ö. 1903)
1835 - Henryk Wieniawski, Polonyalı bir virtüöz kemancı, besteci ve pedagogdu (ö. 1880)
1856 - Nikola Tesla, Sırp asıllı Amerikalı fizikçi (ö. 1943)
1862 - Helene Schjerfbeck, Fin ressam (ö. 1946)
1867 - Maximilian von Baden, Alman şansölyesi (ö. 1929)
1871 - Marcel Proust, Fransız yazar (ö. 1922)
1875 - Dezső Pattantyús-Ábrahám, Macar politikacı (ö. 1973)
1883 - Johannes Albrecht Blaskowitz, Nazi Almanyası Generalobersti (ö. 1948)
1888 - Giorgio de Chirico, Yunan-İtalyan ressam (ö. 1978)
1895 - Carl Orff, Alman besteci (ö. 1982)
1902 - Kurt Alder, Alman kimyacı (ö. 1958)
1902 - Nicolás Guillén, Kübalı sosyalist, şair (ö. 1989)
1903 - Werner Best, Alman Nazi, hukukçu, polis şef (ö. 1989)
1905 - Wolfram Sievers, Alman Nazi Bereichsgeschäftsführer müdürü (ö. 1948)
1907 - Blind Boy Fuller, Amerikalı blues gitaristi ve şarkıcısıydı (ö. 1941)
1911 - Cootie Williams, Amerikalı caz, jump blues ve rhythm and blues trompetçisi (ö. 1985)
1913 - Salvador Espriu, Katalan şair, oyun yazarı ve romancı (ö. 1985)
1918 - James Aldridge, Avustralya-Britanyalı yazardır (ö. 2015)
1920 - Owen Chamberlain, Amerikalı fizikçi (ö. 2006)
1920 - Remo Gaspari, İtalyan siyasetçi (ö. 2011)
1921 - Jeff Donnell, Amerikalı film ve dizi oyuncusudur (ö. 1988)
1921 - Jake LaMotta, Amerikalı emekli profesyonel boksör, komedyen ve oyuncu (ö. 2017)
1922 - Stella Kübler, Yahudi asıllı Gestapo personeli (ö. 1994)
1923 - Şemsi Yastıman, Türk Halk Müziği sanatçısı (ö. 1994)
1925 - Mahathir Muhammed, Malezyalı doktor ve siyasetçi
1926 - Carleton Carpenter, Amerikalı aktör, sihirbaz, dansçı, söz yazarı ve romancı (ö. 2022)
1927 - Grigori Barenblatt, Rus matematikçi, akademisyen ve yazardır (ö. 2018)
1927 - David Dinkins, ABD'li siyasetçi (ö. 2020)
1928 - Bernard Buffet, Fransız ressam (ö. 2000)
1931 - Jerry Herman, Amerikalı besteci, söz yazarı ve müzisyen (ö. 2019)
1931 - Alice Munro, 2013 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Kanadalı bir kısa öykü yazarıdır
1932 - Carlo Abate, İtalyan otomobil yarışçısı (ö. 2019)
1934 - Jerry Nelson, Amerikalı komedyen, oyuncu ve kukla sanatçısı (ö. 2012)
1938 - Paul Andreu, Fransız mimardır (ö. 2018)
1939 - Ahmet Taner Kışlalı, Türk siyaset bilimci (ö. 1999)
1940 - Raffaele Calabro, İtalyan din adamı (ö. 2017)
1941 - David G. Hartwell, Amerikalı eğitimci, yayıncı, eleştirmen ve bilimkurgu yazarı (ö. 2016)
1942 - Ronnie James Dio, Amerikalı müzisyen (ö. 2010)
1942 - Sixto Rodríguez, Amerikalı bir folk müzisyenidir
1943 - Arthur Ashe, Amerikalı tenisçi (ö. 1993)
1943 - Sema Özcan, Türk oyuncu
1945 - Ron Glas, Amerikan oyuncu (ö. 2016)
1948 - Ali Haydar Öner, Türk bürokrat ve siyasetçi (ö. 2018)
1950 - Prokopis Pavlopulos, Yunan hukukçu, akademisyen ve Yunanistan'ın 7. Cumhurbaşkanı
1954 - Neil Tennant, İngiliz müzisyen
1956 - Mehmet Serhat Karadağ, Türk güreşçi ve antrenör
1956 - Tom McClintock, Amerikalı politikacı
1957 - Barbaros Şansal, Türk moda tasarımcısı
1958 - Fiona Shaw, İrlandalı aktris, tiyatro ve opera yönetmeni
1959 - Sandy West, Amerikalı müzisyen, şarkıcı, söz yazarı ve bateristtir (ö. 2006)
1960 - Seth Godin, Amerikalı yazar
1961 - Jacky Cheung, Hong Konglu şarkıcı ve aktör
1967 - Rebekah Del Rio, Amerikalı şarkıcı-şarkı yazarıdır
1969 - Gale Harold, Amerikalı aktör
1970 - Jason Orange, İngiliz şarkıcı-söz yazarı, dansçı ve bazen aktör
1970 - John Simm, İngiliz oyuncu
1970 - Helen Sjöholm, İsveçli şarkıcı, aktris ve müzikal tiyatro performansçısı
1971 - Erika Jayne, Amerikalı şarkıcı, televizyon kişiliği ve oyuncu
1972 - Peter Serafinowicz, İngiliz oyuncu, komedyen, yönetmen ve senarist
1972 - Sofia Vergara, Kolombiyalı aktris
1973 - Hiromasa Yonebayashi, Japon animatör ve yönetmen
1974 - Chiwetel Ejiofor, İngiliz aktör
1974 - Zeynep Gülmez, Türk tiyatrocu ve sinema oyuncusu
1975 - Stefán Karl Stefánsson, İzlandalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2018)
1976 - Edmílson Gomes, İtalyan asıllı Brezilyalı futbolcu
1976 - Ludovic Giuly, Fransız futbolcu
1976 - Adrian Grenier, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve müzisyen
1976 - Şafak Pavey, Türk diplomat ve siyasetçi
1977 - Sinan Tuzcu, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1979 - Gong Yoo, Güney Koreli oyuncu
1980 - Han Eun-jung, Güney Koreli aktris
1980 - Claudia Leitte, Brezilyalı şarkıcı
1980 - Jessica Simpson, Amerikalı şarkıcı
1981 - Ramazan Döne, Türk hentbol oyuncusu
1981 - Aleksandar Tunchev, Bulgar futbolcu
1982 - Leila Alaoui, Faslı-Fransız fotoğrafçı ve video sanatçısı (ö. 2016)
1983 - Kim Hee-chul, Güney Koreli şarkıcı, oyuncu, besteci ve sunucu
1983 - Gülşifte Ferahani, İranlı sinema oyuncusu, aktivist ve şarkıcı
1983 - Barış Pehlivan, Türk gazeteci ve yazar
1983 - MakSim, Rus şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1984 - Saori Arita, Japon voleybolcu
1984 - Michaël Chrétien Basser, Fransız asıllı Faslı millî futbolcu
1984 - Mark González, Şilili futbolcu
1984 - Lawrence Olum, Kenyalı futbolcu
1985 - Mario Gómez, Alman futbolcu
1986 - Wyatt Russell, Amerikalı oyuncu
1989 - Alan Carvalho, Brezilyalı futbolcu
1989 - İsmail Köybaşı, Türk futbolcu
1989 - Carlos Zambrano, Perulu millî futbolcu
1990 - Ciara Everard, İrlandalı atlet
1990 - Emily Skeggs, Amerikalı aktris ve şarkıcı
1990 - Ali Şaşal Vural, Türk kaleci
1990 - Emilijus Zubas, Litvanyalı millî futbolcu
1991 - Kim Cesarion, İsveçli şarkıcı
1993 - Perrie Edwards, İngiliz müzisyen ve Little Mix'in üyesi
1994 - Iuri Medeiros, Portekizli futbolcu
1995 - Ada Hegerberg, Norveçli futbolcu
1998 - Angus Cloud, Amerikalı oyuncu (ö. 2023)
2001 - Isabela Merced, Amerikalı aktris ve şarkıcı
Ölümler
138 - Hadrianus, Roma İmparatoru (d. 76)
649 - Li Shimin, 626-649 yılları arasında Çin imparatoru (d. 599)
831 - Zübeyde bint Cafer, Abbasi halifelerinden Hârûnürreşîd’in hanımı, Emîn’in annesi
983 - VII. Benedictus, Katolik Kilisesi'nin Ekim 974 tarihinden ölümüne kadar Papa'sı
1099 - El Cid (Rodrigo Díaz de Vivar), Kastilyalı asil, komutan ve diplomat (d. 1040)
1103 - I. Erik, kardeşi I. Olaf'ı takiben 1095 yılında Danimarka Kralı olmuştur (d. 1060)
1226 - Zahir, Abbasi halifelerinin otuzbeşincisi (d. 1176)
1453 - Çandarlı Halil Paşa, Osmanlı devlet adamı ve Sadrazam (d. ?)
1559 - II. Henri, 31 Mart 1547'den ölümüne kadar Fransa Kralı. I. François'un ikinci oğlu (d. 1519)
1561 - Rüstem Paşa, Osmanlı devlet adamı ve Sadrazam (d. 1500)
1601 - Damat İbrahim Paşa, Osmanlı devlet adamı
1621 - Charles Bonaventure de Longueval, Kutsal Roma İmparatorluğu için savaşan bir askeri komutandı (d. 1571)
1851 - Louis-Jacques-Mandé Daguerre, Fransız sanatçı ve kimyager (d. 1787)
1884 - Paul Morphy, Amerikalı satranç oyuncusu (d. 1837)
1910 - Johann Gottfried Galle, Alman astronom (d. 1812)
1915 - Vaja Pşavela, Gürcü yazar ve şair (d. 1861)
1936 - Rafael de Nogales Méndez, Venezuelalı asker ve yazar (d. 1879)
1941 - Jelly Roll Morton, Amerikan besteci, grup lideri, arjantör, caz ve Ragtime piyanisti (d. 1890)
1944 - Lucien Pissarro, İngiliz manzara ressamı, grafiker, ahşap oymacısı, sanatsal kitap tasarımcısı ve baskıcısı (d. 1863)
1970 - Bjarni Benediktsson, İzlandalı siyasetçi (d. 1908)
1975 - Nurettin Topçu, Türk yazar, akademisyen ve fikir adamı (d. 1909)
1977 - Şükrü Gülesin, Türk futbolcu ve spor yazarı (d. 1922)
1979 - Arthur Fiedler, Amerikalı orkestra yönetmeni (d. 1894)
1982 - Ziya Keskiner, Türk tiyatro oyuncusu ve yönetmen (d. 1910)
1985 - Fernando Pereira, Portekiz kökenli serbest Hollandalı fotoğrafçı (d. 1950)
1989 - Mel Blanc, Amerikalı animatör, komedyen, oyuncu ve yapımcı (d. 1908)
1992 - Cevdet Kudret, Türk yazar ve edebiyat tarihçisi (d. 1907)
1994 - Şemsi Yastıman, Türk Halk Müziği sanatçısı (d. 1923)
1995 - Mehmet Ali Aybar, Türk siyasetçi ve yazar (d. 1908)
1996 - Hamiyet Yüceses, Türk ses sanatçısı (d. 1916)
2006 - Şamil Basayev, Çeçen lider (d. 1965)
2013 - Ali İsmail Korkmaz, Türk öğrenci (Gezi Parkı protestolarında hayatını kaybeden) (d. 1994)
2013 - Kemal Güven, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1921)
2015 - Ömer Şerif, Lübnan asıllı Mısırlı sinema oyuncusu (d. 1932)
2016 - Ebu Ömer eş-Şişani, Irak ve Şam İslam Devleti'nin liderlerinden biri ve askeri komutanı olan Çeçen militan (d. 1986)
2016 - Atilla Manizade, Türk opera sanatçısı (d. 1934)
2017 - Peter Härtling, Alman yazar, şair, yayıncı ve gazeteci (d. 1933)
2017 - Eugene Koffi Kouame, Fildişi Sahilli futbolcu (d. 1988)
2017 - Isabelle Sadoyan, Ermeni asıllı Fransız oyuncu (d. 1928)
2018 - Carlo Benetton, İtalyan bilyoner iş insanı (d. 1943)
2018 - Jan Henry T. Olsen, Norveçli siyasetçi (d. 1956)
2018 - Darryl Rogers, Eski Amerikan futbolcusu ve antrenörü (d. 1935)
2019 - Paulo Henrique Amorim, Brezilyalı gazeteci (d. 1942)
2019 - Valentina Cortese, İtalyan oyuncu (d. 1923)
2019 - Denise Nickerson, Amerikalı oyuncu (d. 1957)
2019 - Albert Shepherd, İngiliz oyuncu (d. 1936)
2020 - Jack Charlton, İngiliz futbolcu (d. 1935)
2020 - Corra Dirksen, Güney Afrikalı ragbi birliği oyuncusu (d. 1938)
2020 - Ghaida Kambash, Iraklı kadın siyasetçi (d. 1974)
2020 - Cosmas Magaya, Zimbabwe mbira müzisyeni (d. 1953)
2020 - Paik Sun-yup, Güney Koreli asker (d. 1920)
2020 - Lara Victoria van Ruijven, Hollandalı kısa pist sürat patencisi (d. 1992)
2020 - Olga Tass, Macar jimnastikçi (d. 1929)
2021 - Esther Béjarano, Alman şarkıcı, müzisyen ve aktivist (d. 1924)
2021 - Jean-Michel Dubernard, Fransız hekim ve siyasetçi (d. 1941)
2021 - Travis Fulton, Amerikalı karma dövüş sporcusu ve profesyonel boksör (d. 1977)
2022 - Enver Çingizoğlu, Azerbaycanlı tarihçi, etnolog ve soy bilimci (d. 1962)
2023 - Jean Jacques Becker, Fransız tarihçi ve çağdaş tarih uzmanı (d. 1928)
Tatiller ve özel günler
Dünya Hukuk Günü
Fırtına: Bevarih Rüzgarlarının Sonu
0710
10
|
2151
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/11%20Temmuz
|
11 Temmuz
|
Olaylar
1302 - Altın Mahmuzlar Savaşı'nda Flandre şehirleri etrafındaki "Koalisyon Ordusu", Fransa Krallığı Ordusu'nu yenilgiye uğrattı.
1346 - IV. Karl, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na Kral olarak seçildi.
1740 - Pogrom: Yahudiler, "Küçük Rusya"dan (bugünkü Ukrayna) sürüldüler.
1789 - Fransız devrimci Lafayette, "İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi"ni Devrimci Millî Meclis'e sundu.
1859 - Charles Dickens'ın İki Şehrin Hikayesi adlı romanı yayımlandı.
1895 - Auguste ve Louis Lumière kardeşler, film teknolojilerini bilim adamlarına tanıttılar.
1921 - İrlanda Bağımsızlık Savaşı sonucunda Kuzey İrlanda, İrlanda'dan bağımsızlığını kazandı.
1933 - Sümerbank, resmen faaliyete geçti.
1939 - Emniyet Genel Müdürü Şükrü Sökmensüer Hatay Valiliğine atandı.
1960 - Harper Lee'nin Bülbülü Öldürmek adlı romanı ilk baskısını yaptı.
1960 - İdam cezasında yaş haddi kaldırıldı.
1962 - Atlantik ötesine ilk kez uydu aracılığıyla televizyon yayını gerçekleştirildi.
1967 - Tuborg, Türkiye'de bira üretimine başladı.
1971 - Sabahattin Eyüboğlu, İsviçre asıllı piyanist Magdi Rufer, edebiyatçı Azra Erhat ile Vedat Günyol ve Yaşar Kemal’in eşi Tilda Gökçeli gözaltına alındılar.
1971 - Şili, bakır madenlerini millileştirdi.
1975 - Eski Çin’in başkenti Şian’da, 2000 yıl öncesine ait, kilden yapılmış, gerçek boyutlarda ve savaş donanımlı 6000 kişilik bir ordu bulundu. Toprak Askerler'in hiçbirinin diğerine benzememesi şaşkınlık yarattı.
1979 - Abdi İpekçi cinayetinin katil zanlısı, Mehmet Ali Ağca ve Yavuz Çaylan yakalandı.
1980 - Ordu’nun Fatsa ilçesine yüzlerce asker ve polis “nokta operasyonu” düzenledi, sokağa çıkma yasağı ilan edildi ve bütün evler arandı. Sol görüşlü bağımsız Belediye Başkanı Fikri Sönmez de dahil olmak üzere 300 kişi gözaltına alındı. İçişleri Bakanı, Başkan Sönmez'i görevden aldı.
1982 - İtalya, İspanya'da düzenlenen Dünya Kupası'nda, Batı Almanya'yı 3-1 yenerek FIFA Dünya Kupası'nı üçüncü kez kazandı.
1984 - Özel dershanelerin yeniden kurulması yasalaştı.
1991 - Halkın Emek Partisi Diyarbakır İl Başkanı Vedat Aydın’ın cenazesinde, halkın üzerine ateş açılmasını protesto eden Nusaybin, Lice ve Bismil esnafı, kepenk kapattı.
1992 - İzmir'in 3. devlet üniversitesi olan, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) kuruldu.
1992 - Kapatılan Sosyalist Parti yerine, İşçi Partisi kuruldu.
1994 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, PKK eylemlerini gerekçe göstererek er ve erbaşların terhislerini 4 ay erteledi.
1995 - Bosna Soykırımı: Ratko Mladiç komutasındaki Sırp ordusu, Bosna-Hersek'teki Srebrenitza Bölgesi'nde, toplamda yaklaşık 8000 Boşnak'ın öldürüldüğü Srebrenitza Katliamı'na başladı.
2010 - İspanya, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde düzenlenen Dünya Kupası'nda, Hollanda'yı 1-0 yenerek ilk kez FIFA Dünya Kupası sahibi oldu.
Doğumlar
154 - Bardesanes, Geç antik çağ'da yaşamış Süryani filozof ve gnostik (ö. 222)
1274 - I. Roibert, İskoçya kralı (ö. 1329)
1561 - Luis de Góngora, İspanyol Barok lirik şairi (ö. 1627)
1655 - Sarah Solart, Salem cadı mahkemeleri sırasında suçlanan ilk kadınlardan biri (ö. 1692)
1657 - I. Friedrich, Prusya Kralı (ö. 1713)
1754 - Thomas Bowdler, İngiliz hekim, hayırsever, edebiyatçı ve yayıncı (ö. 1825)
1767 - John Quincy Adams, Amerikalı politikacı ve ABD'nin 6. Başkanı (ö. 1848)
1770 - Ludwig von Westphalen, Prusyalı aristokrat (ö. 1842)
1818 - William Edward Forster, İngiliz siyaset adamı (ö. 1886)
1819 - Susan Bogert Warner, Amerikalı yazar (ö. 1885)
1832 - Harilaos Trikupis, Yunan devlet adamı ve Yunanistan'ın yedi defa Başbakanı (ö. 1896)
1834 - James Abbott McNeill Whistler, ABD doğumlu, Büyük Britanya kökenli ressam (ö. 1903)
1836 - Antônio Carlos Gomes, Brezilyalı romantik edebiyatın en meşhur klasik batı müziği bestecisi (ö. 1896)
1888 - Carl Schmitt, Alman anayasa hukukçusuydu (ö. 1985)
1892 - Thomas Mitchell, Amerikalı aktör ve yazardı (ö. 1962)
1899 - E. B. White, Amerikalı yazar (ö. 1985)
1903 - Rudolf Abel, Sovyet istihbarat subayıdır (ö. 1971)
1911 - Erna Flegel, II. Dünya Savaşı sırasında Alman hemşire (ö. 2006)
1913 - Cordwainer Smith, ABD'li yazar (ö. 1966)
1916 - Aleksandr Prohorov, Sovyet fizikçi (ö. 2002)
1916 - Gough Whitlam, Avustralyalı politikacı ve avukattır (ö. 2014)
1918 - Venetia Burney, Plüton adını öneren kişidir (ö. 2009)
1920 - Yul Brynner, Amerikalı sinema oyuncusu ve Oscar ödülü sahibi (ö. 1985)
1920 - Zecharia Sitchin, Azeri asıllı ABD'li gazeteci ve yazardır (ö. 2010)
1927 - Theodore Maiman, Amerikalı fizikçi (ö. 2007)
1929 - David Kelly, İrlandalı aktör (ö. 2012)
1930 - Harold Bloom, Amerikalı eleştirmen (ö. 2019)
1931 - Tab Hunter, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve yazardır (ö. 2018)
1931 - Dave Toschi, Amerikalı dedektif (ö. 2018)
1932 - Hans van Manen, Hollandalı balet, koreograf ve fotoğrafçı
1934 - Giorgio Armani, İtalyan moda tasarımcısı
1941 - Anne-Marie Nielsen, Danimarkalı hentbolcu ve hentbol antrenörü
1943 - Howard Gardner, Amerikan psikolog
1943 - Tomasz Stańko, Polonyalı trompetçi ve besteci (ö. 2018)
1945 - İbrahim Ömer Madra, Türk yazar ve radyo programcısı
1950 - Bonnie Pointer, Amerikalı şarkıcı (ö. 2020)
1951 - Walter Meeuws, Belçikalı teknik direktör ve eski futbolcu
1952 - Bill Barber, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve koç
1952 - Stephen Lang, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1953 - Leon Spinks, Amerikalı profesyonel bir boksördür (ö. 2021)
1955 - Yuriy Sedıh, Ukrayna asıllı SSCB'li eski çekiç atmacı
1956 - Sela Ward, Amerikalı oyuncudur
1957 - Peter Murphy, İngiliz rock şarkıcısı
1958 - Hugo Sanchez, Meksikalı eski futbolcu ve teknik direktör
1959 - Tevfik Lav, Türk teknik direktör (ö. 2004)
1959 - Richie Sambora, Amerikalı şarkı sözü yazarı ve Bon Jovi grubunun gitaristi
1959 - Suzanne Vega, Amerikalı müzisyen
1960 - Meral Onat, Türk karikatür sanatçısı
1963 - Lisa Rinna, Amerikalı televizyon sunucusu ve oyuncudur
1964 - Menderes Türel, Türk siyasetçi
1965 - Ernesto Hoost, Surinam asıllı Hollandalı K-1 Dünya Grand Prix Kick boks şampiyonu
1966 - Kentaro Miura, Japan manga yazarı (ö. 2021)
1967 - Jhumpa Lahiri, Hint-Amerikalı roman ve öykü yazarı
1968 - Erdinç Sözer, Türk teknik direktör ve eski futbolcu
1971 - Leisha Hailey, Amerikalı sinema oyuncusu
1972 - Michael Rosenbaum, Amerikalı oyuncu
1974 - Lil Kim, Amerikalı rap müzik sanatçısı ve oyuncu
1974 - Andre Ooijer, Hollandalı millî futbolcu
1975 - Rubén Baraja, İspanyol eski futbolcu
1975 - Michelle Demishevich, aktivist, gazeteci
1976 - Lil' Kim, Amerikalı rap müzik sanatçısı ve oyuncu
1978 - Ahu Yağtu, Türk oyuncu ve model
1979 - Ahmed Salah Hüsnü, Mısırlı millî futbolcu
1979 - Raio Piiroja, Estonya millî futbol takımı futbolcusu
1980 - Tyson Kidd, Kanadalı profesyonel güreşçi
1980 - İsmail Saymaz, Türk gazeteci ve yazar
1983 - Mehmet Al, Türk futbolcu
1983 - Engin Baytar, Türk futbolcu
1983 - Peter Cincotti, Amerikan şarkıcı, şarkıyazarı ve piyanist
1983 - Elrio van Heerden, Güney Afrikalı millî futbolcu
1984 - Tanith Belbin, Amerikalı buz patenci
1984 - Martin Lanig, Alman emekli futbolcu
1984 - Rachael Taylor, Avustralyalı oyuncu
1985 - Orestis Karnezis, Yunan futbolcu
1986 - Raúl García, İspanyol millî futbolcu
1986 - Yoann Gourcuff, Fransız millî futbolcu
1986 - Ethem Sarısülük, Türk kaynak işçisi (ö. 2013)
1987 - Alma Terzic, Boşnak dizi ve sinema oyuncusu
1988 - Étienne Capoue, Fransız futbolcu
1989 - David Henrie, Amerikalı oyuncu
1989 - Tobias Sana, İsveçli futbolcudur
1990 - Caroline Wozniacki, Danimarkalı profesyonel tenis oyuncusu
1992 - Muhammed Elneni, Mısırlı millî futbolcu
1994 - Nina Nesbitt, İskoç şarkıcı, söz yazarı ve gitarist
1994
Nina Nesbitt, İskoç şarkıcı
Caleb Ewan, Avustralyalı bisiklet yarışçısı
Lucas Ocampos, Arjantinli millî futbolcu
2002 - Amad Diallo, Fildişili milli profesyonel futbolcu
Ölümler
155 - I. Pius, Papa (d. ?)
472 - Anthemius, Batı Roma İmparatorluğu tahtına çıkmış Romalı general (d. 420)
969 - Olga, Kiev Knezliği'nden oğlu Sviatoslav için (945-960) bir naipti (d. 890)
1174 - I. Amalrik, Kudüs Kralı 1162–1174 arasında ve daha önce Yafa ve Aşkelon kontu (d. 1136)
1382 - Nicole Oresme, Piskopos ve filozof (d. 1323)
1581 - Peder Skram, Danimarkalı senatör ve denizci (d. 1503)
1593 - Giuseppe Arcimboldo, İtalyan ressam, mimar, sahne tasarımcısı, mühendis ve sanat danışmanı (d. 1527)
1599 - Chosokabe Motochika, Japonya'da, Sengoku döneminde yaşamış bir daimyo (d. 1538)
1763 - Peter Forsskål, İsveçli kâşif, oryantalist ve doğa bilimci (d. 1732)
1793 - Jacques Cathelineau, Devrim sırasında Vendée isyanı lideri (d. 1759)
1844 - Yevgeni Baratınski, Rus şair (d. 1800)
1845 - Johann Wilhelm Meigen, bir Alman entomologdur (d. 1764)
1892 - Ravachol, Fransız anarşist (d. 1859)
1905 - Muhammed Abduh, Mısırlı Türk eğitimci, yargıç ve reformcu (d. 1849)
1906 - Heinrich Gelzer, Alman klasik filolog, eski çağ tarihçisi ve Bizantolog (d. 1847)
1937 - George Gershwin, Amerikalı besteci (d. 1898)
1939 - Stiliyan Kovaçev, Bulgar asker (d. 1860)
1941 - Arthur Evans, İngiliz arkeolog (d. 1851)
1957 - III. Ağa Han, Şiiliğin Nizari İsmaili tarikatının imamı (d. 1877)
1963 - Tevfik Sağlam, Türk bilim insanı ve askeri hekim (İstanbul Üniversitesi Rektörlerinden ve Verem Savaş Derneği Başkanlarından) (d. 1882)
1973 - Walter Krüger, Saksonya Krallığı'nın subayı ve Nazi Almanyası'nın generali (d. 1892)
1974 - Par Lagerkvist, İsveçli romancı ve 1951 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1891)
1978 - Bedrettin Cömert, Türk eleştirmen ve çevirmen (d. 1940)
1989 - Laurence Olivier, İngiliz oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1907)
2005 - Kenan Onuk, Türk spor yazarı ve NTV Spor Yayınları Koordinatörü (d. 1954)
2008 - Michael DeBakey, Amerikalı kalp cerrahı (d. 1908)
2015 - Patricia Crone, Danimarkalı-Amerikalı yazar, tarihçi ve oryantalist (d. 1945)
2015 - Satoru Iwata, Japon oyun programcısı ve Nintendo'nun dördüncü başkanı ve CEO'su olan iş insanı (d. 1959)
2017 - Jean-Claude Fignolé, Haitili yazar (d. 1941)
2017 - Fikret Hakan, Türk oyuncu (d. 1934)
2017 - Éva Schubert, Macar oyuncu (d. 1931)
2018 - Ji Chunhua, Çinli aksiyon-dövüş filmleri oyuncusu, dövüş sanatçısı ve koreograf (d. 1961)
2018 - Doğan Hakyemez, Türk basketbolcu ve basketbol menajeri (ö. 1950)
2018 - Mai Tai Sing, Çin asıllı Amerikalı oyuncu, dansçı ve iş insanı (d. 1923)
2019 - Brendan Grace, İrlandalı oyuncu, komedyen ve şarkıcı (d. 1951)
2020 - Jyotsna Bhatt, Hint seramik ve çömlek sanatçısı (d. 1940)
2020 - Gabriella Tucci, İtalyan opera sanatçısı (d. 1929)
2021 - Dave Dunmore, İngiliz eski profesyonel futbolcu (d. 1934)
2021 - Charlie Gallagher, İskoç asıllı İrlandalı millî futbolcu (d. 1940)
2021 - Charlie Robinson, Amerikalı siyahi oyuncu ve yönetmen (d. 1945)
2021 - Renée Simonot, Fransız aktris ve dublaj sanatçısı (d. 1911)
2022 - José Guirao, İspanyol siyasetçi, müzeci ve sanat uzmanı (d. 1959)
2022 - Erik Hornung, Alman Mısırbilimci (d. 1933)
2023 - Milan Kundera, Çek yazar (d. 1929)
Tatiller ve özel günler
Dünya Nüfus Günü
0711
11
|
2152
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/12%20Temmuz
|
12 Temmuz
|
Olaylar
1191 - Üçüncü Haçlı Seferi: Selahaddin Eyyubi'ye bağlı birlikler, Akka Kalesi'ni kuşatan II. Filip'in Ordusu'na, ikinci sene sonunda teslim oldular.
1521 - Türk Ordusu Zemun'a girdi (Zemun Kuşatması).
1806 - 16 Alman Prenslik Devleti, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'ndan ayrılarak Ren Konfederasyonu'nu kurdu. Konfederasyon, Ren Birliği'nin yeniden canlandırılmış versiyonu idi.
1878 - Osmanlı İmparatorluğu, Kıbrıs adasının yönetimini 4 Haziran 1878'de imzalanan Kıbrıs Sözleşmesi ile Birleşik Krallık'a devretmesinin ardından, Ada'ya ilk Birleşik Krallık bayrağı, bugün Lefkoşa burçlarına çekildi.
1918 - I. Dünya Savaşı sırasında Salyan Muharebesi gerçekleşti. Kura nehri Osmanlı ordusu tarafından kontrol altına alındı.
1923 - İstiklâl Marşı için Ali Rifat Bey'in bestelediği eser seçildi. Bu marş, 7 yıl okunduktan sonra, 1930'da Zeki Bey'in bestesiyle değiştirildi.
1932 - Türk Dil Kurumu kuruldu.
1933 - ABD Kongresi, asgari ücreti belirledi: Saat başına 33 cent.
1935 - Romanya Krallığı'nda, antikomünist faaliyetler çerçevesinde Romanya Komünist Partisi liderleri tutuklandı. Bu kişiler daha sonra 1936 Craiova Duruşması olarak bilinen siyasi duruşmada yargılandılar.
1936 - Berlin Olimpiyatları'nda Türkiye'ye ilk olimpiyat madalyasını, güreşte 71 kiloda üçüncü olan Ahmet Kireççi (Mersinli Ahmet) getirdi.
1944 - İstanbul Yüksek Mühendis Okulu, yeniden düzenlenerek İstanbul Teknik Üniversitesi haline getirildi. Teknik Üniversite; İnşaat, Mimarlık, Makina ve Elektrik Fakülteleri olmak üzere dört fakülteye ayrıldı.
1946 - Irak'ın Kerkük Şehrinde Türklere karşı yapılan Gavurbağı Katliamı
1947 - Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye arasında askeri ve ekonomik yardımı öngören ilk ikili anlaşma imzalandı.
1948 - Ruhi Sarıalp, Londra Olimpiyatları’nda üç adım atlamada üçüncü oldu.
1950 - René Pleven, Fransa Başbakanı oldu.
1951 - İstanbul Sultanahmet Adliye Sarayı’nın temeli atıldı.
1958 - Kıbrıs'ta olaylar tırmanıyor. Beş Kıbrıslı Türk, pusuya düşürülerek öldürüldü.
1960 - Celâl Bayar, vatana ihanet suçuyla Yüce Divan'a sevk edildi.
1962 - The Rolling Stones topluluğu, ilk konserlerini Londra'da "Marquee Club"de verdiler.
1967 - Newark'ta (New Jersey) altı gün sürecek olan ırkçı ayaklanmalar başladı. Olaylar sırasında 27 kişi hayatını kaybetti.
1973 - Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Orman Suçları Affı Kanunu’nu veto etti.
1977 - Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu Genel Başkanı Halil Tunç: “Milliyetçi Cephe (MC) Hükümeti kurulur ve güvenoyu alırsa genel greve gideriz” dedi.
1987 - Türkiye'de anayasa değişikliği için yapılacak halk oylamasında kullanılacak seçmen kütüklerinin belirlenmesi amacıyla tüm yurtta sokağa çıkma yasağı uygulandı.
1991 - İstanbul’un üç ayrı yerinde yapılan Polis baskınlarında Dev-Sol üyesi 10 kişi öldürüldü. Örgütün eski yöneticilerinden Paşa Güven de aynı gün Paris'te öldürüldü.
1993 - Hülya Avşar, "Berlin in Berlin" filmindeki rolüyle Moskova Film Festivali’nde, “En İyi Kadın Oyuncu Ödülü”nü aldı.
1993 - Japonya'nın Hokkaido adası açıklarında meydana gelen ve Richter ölçeğine göre 7,7 şiddetindeki deprem, 230 kişinin ölümüne neden oldu.
1993 - Türkiye güzeli Arzum Onan, Avrupa güzeli seçildi.
1994 - Kapatılan Demokrasi Partisi’nin eski Milletvekilleri, Selim Sadak ile Sedat Yurtdaş tutuklandı.
1997 - Mesut Yılmaz Başbakanlığındaki 55. Hükümet güvenoyu aldı. Anasol-D olarak anılan Koalisyon Hükûmeti; ANAP, DSP, Demokrat Türkiye Partisi (DTP) ve 1 bağımsız üyeden oluşuyordu.
2000 - ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Avrupa Birliği’nden sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak Kabine'ye girdi.
2002 - Faslı askerlerin, Akdeniz'de yerleşimin olmadığı İspanya'ya ait küçük bir adacığa çıkarak Fas bayrağı dikmesi, İspanya ve AB tarafından protesto edildi.
2004 - Pedro Santana Lopes, Portekiz Başbakanı oldu.
2006 - Hizbullah'ın kuzey İsrail topraklarına füze saldırılarında bulunması ve 8 İsrail askerini öldürüp 2 tanesini de esir alması, 2006 İsrail-Lübnan Krizi'ni başlattı.
2010 - İstanbul Voleybol Kulübü kuruldu.
2016 - Hürkuş, Avrupa'dan sertifika alan ilk Türk uçağı oldu.
2018 - Suriye Ordusu, hükûmet karşıtı gösterilerin başladığı ilk yer olan Dera'yı yeniden ele geçirdi.
Doğumlar
MÖ 100 - Julius Caesar, Roma İmparatoru (ö. MÖ 44)
1394 - Ashikaga Yoshinori, Ashikaga şogunluğunun altıncı şogunudur (ö. 1441)
1675 - Evaristo Abaco, İtalyan besteci (ö. 1742)
1730 - Anna Barbara Reinhart, İsviçreli matematikçi (ö. 1796)
1813 - Francisque Bouillier, Fransız filozof (ö. 1899)
1817 - Henry David Thoreau, Amerikalı yazar (ö. 1862)
1824 - Eugène Boudin, Fransız ressam (ö. 1898)
1828 - Nikolay Çernişevski, Rus düşünür (ö. 1889)
1849 - William Osler, Kanadalı hekim (ö. 1919)
1852 - Hipólito Yrigoyen, Arjantinli devlet adamı (ö. 1933)
1854 - George Eastman, Amerikalı mucit, sanayici ve Eastman Kodak firmasının kurucusu (ö. 1932)
1861 - Anton Arenski, Rus besteci (ö. 1906)
1863 - Albert Calmette, Fransız doktor, bakteriyolog ve immünolog (ö. 1933)
1863 - Paul Drude, Alman fizikçi (ö. 1906)
1870 - II. Louis, 30. Monako prensi ve Valentinois Dükü (ö. 1949)
1872 - Emil Hácha, Çek avukat (ö. 1945)
1880 - Tod Browning, Amerikan bir senarist ve film yapımcısıydı (ö. 1962)
1884 - Amedeo Modigliani, İtalyan ressam ve heykeltıraş (ö. 1920)
1884 - Louis B. Mayer, Amerikalı film yapımcısı (ö. 1957)
1891 - Halit Fahri Ozansoy, Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmen (ö. 1971)
1895 - Kirsten Malfrid Flagstad, Norveçli opera sanatçısı (ö. 1962)
1895 - Buckminster Fuller, Amerikalı felsefeci, mühendis, mimar, şair, yazar ve mucit (ö. 1983)
1895 - Oscar Hammerstein II, Amerikalı bir söz yazarı, libretto yazarı, tiyatro yapımcısı (ö. 1960)
1902 - Günther Anders, Alman filozof, gazeteci ve şair (ö. 1992)
1904 - Pablo Neruda, Şilili şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1973)
1908 - Milton Berle, Amerikalı komedyen ve oyuncu (ö. 2002)
1908 - Alain Cuny, Fransız oyuncu (ö. 1994)
1909 - Fritz Leonhardt, Alman inşaat mühendisi (ö. 1999)
1913 - Willis Eugene Lamb, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2008)
1916 - Lyudmila Pavliçenko, Sovyet keskin nişancı (ö. 1974)
1917 - Andrew Wyeth, Amerikalı görsel sanatçı (ö. 2009)
1920 - Beah Richards, Amerikalı bir sahne, sinema ve televizyon oyuncusuydu (ö. 2000)
1923 - James E. Gunn, Amerikalı bilimkurgu yazarı, eleştirmen ve İngilizce profesörü (ö. 2020)
1924 - Eve Branson, İngiliz dansçı, hayırsever ve çocuk hakları aktivisti (ö. 2021)
1925 - Yasushi Akutagawa, Japon besteci ve aynı zamanda bir orkestra şefiydi (ö. 1989)
1928 - Elias James Corey, Amerikalı organik kimyacı
1930 - Ruth Drexel, Alman oyuncu, tiyatro sanatçısı ve yönetmen (ö. 2009)
1934 - Van Cliburn, Amerikalı piyanist (ö. 2013)
1935 - Satoshi Omura, Japon biyokimyacı
1936 - Jan Němec, Çek film yönetmeni ve senarist (ö. 2016)
1937 - Bill Cosby, Amerikalı komedyen
1937 - Lionel Jospin, Fransız siyasetçi
1938 - Ronny Greetje Bierman, Hollanda asıllı Alman film ve televizyon oyuncusu (ö. 1984)
1940 - Mehmet Akif İnan, Türk şair, yazar, araştırmacı ve öğretmen (ö. 2000)
1946 - Jens Beutel, Alman siyasetçi ve satranç oyuncusu (ö. 2019)
1947 - Aslan Tkhakushinov, Adigey Cumhuriyeti'nin 3. Devlet Başkanı
1948 - Benjamin Burtt, dört kez Akademi Ödülü kazanmış ses tasarımcısı
1948 - Richard Simmons, Amerikalı fitness ünlüsü
1951 - Brian Grazer, Oscar ve Emmy ödüllü Amerikalı film ve televizyon yapımcısıdır
1951 - Cheryl Ladd, Amerikalı sinema oyuncusu
1951 - Jamey Sheridan, Amerikalı oyuncudur
1952 - Irina Bokova, Bulgar politikacı ve UNESCO'nun eski Genel Direktörü
1954 - Eric Adams, Manowar isimli heavy metal grubunun vokalisti
1954 - Wolfgang Dremmler, Alman millî futbolcudur
1955 - Timothy Garton Ash, İngiliz tarihçi, yazar ve yorumcudur
1955 - Jimmy LaFave, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve folk müzisyenidir (ö. 2017)
1956 - Pierre Deny, Fransız oyuncu
1957 - Rick Husband, Amerikalı astronot (ö. 2003)
1958 - Dilber Ay (Gülşen Demirci), Türk sinema sanatçısı (ö. 1995)
1959 - Charles Q. Murphy, Amerikalı aktör, komedyen ve senarist (ö. 2017)
1959 - VI. Tupou, Tonga Kralı
1960 - Ahmet Ümit, Türk şair ve yazar
1962 - Julio César Chávez, Meksikalı boksör
1963 - Frédéric Salat-Baroux, Fransız bürokrat
1964 - Osman Tural, Türk bürokrat
1966 - Fevai Arslan, Türk siyasetçi
1966 - Kemal Ataman, Türk akademisyen ve yazar
1967 - John Petrucci, Amerikalı gitarist ve Dream Theater'ın üyesi
1967 - Bruny Surin, Kanadalı atlet
1969 - Chantal Jouanno, Fransız siyasetçi eski Spor Bakanı
1970 - Aure Atika, Fas-Portekiz asıllı Fransız oyuncu
1970 - Lee Byung-hun, Güney Koreli aktör, şarkıcı ve model
1970 - Dana Golombek, Alman şarkıcı ve oyuncu
1970 - İpek Tenolcay, Türk manken, sinema ve dizi oyuncusu
1971 - Nathaniel Philip Rothschild, Yahudi asıllı Britanyalı finansçı (Rothschild ailesi'nin üyesi)
1971 - Kristi Yamaguchi, Amerikalı buz patenci
1972 - Lady Saw, Jamaikalı reggae şarkıcı
1973 - Umut Akyürek, Türk sanat müziği sanatçısı
1973 - Magoo, Amerikalı rap şarkıcısı
1973 - Christian Vieri, İtalyan eski futbolcu
1974 - Sharon den Adel, Hollandalı müzisyen
1976 - Anna Friel, İngiliz oyuncu
1976 - Hüsnü Şenlendirici, Türk klarnet sanatçısı
1977 - Clayton Zane, Avustralyalı millî futbolcu ve teknik direktör
1978 - Michelle Rodriguez, Amerikalı aktris
1978 - Topher Grace, Amerikalı sinema oyuncusu
1982 - Antonio Cassano, İtalyan eski millî futbolcu
1983 - Libania Grenot, Küba asıllı İtalyan atlet
1987 - Cansın Hacıbekiroğlu, Türk voleybolcu
1988 - Patrick Beverley, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1989 - Phoebe Tonkin, Avustralyalı aktris ve model
1991 - Salih Dursun, Türk futbolcu
1991 - James Rodríguez, Kolombiyalı millî futbolcu
1994 - Josephine Japy, Fransız yakın dönem oyuncusu
1995 - Luke Shaw, İngiliz millî futbolcu
1995 - Yohio, İsveçli şarkıcı ve söz yazarı
1997 - Malala Yousafzai, 2014 yılında Nobel Ödülünü kazanan en genç kişi olmuştur
2000 - Vinícius Júnior, Brezilyalı millî futbolcu
Ölümler
1067 - İoannis Komnenos, Bizans aristokrat ve askerî lider (d. 1015)
1441 - Ashikaga Yoshinori, Ashikaga şogunluğunun altıncı şogunu (d. 1394)
1536 - Desiderius Erasmus, Hollandalı yazar ve düşünür (d. 1466)
1539 - Ferdinand Kolomb, Kristof Kolomb'un ikinci oğlu (d. 1488)
1712 - Richard Cromwell, Oliver Cromwell'in oğlu (d. 1626)
1720 - Sukjong, Joseon Krallığı'nın 19. kralı (d. 1661)
1742 - Evaristo Abaco, İtalyan besteci (d. 1675)
1751 - Tokugawa Yoshimune, Tokugawa Şogunluğu'nun 8. şogunu ve Tokugawa Mitsusada'nın oğlu (d. 1684)
1762 - Sado, Joseon Kralı Yeongjo'nun ikinci oğlu (d. 1735)
1804 - Alexander Hamilton, ABD'nin ilk partisi olan Federalist Parti'nin kurucusu ve teorisyen (d. 1757)
1855 - Pavel Nahimov, Rus amiral (d. 1802)
1863 - Godfrey Vigne, İngiliz amatör kriket oyuncusu ve gezgin (d. 1801)
1874 - Fritz Reuter, Alman romancı (d. 1810)
1892 - Alexander Cartwright, kimi insanlar tarafından beyzbolun babası olarak tarif edilir (d. 1820)
1910 - Charles Rolls, İngiliz mühendis ve pilot (d. 1877)
1926 - Gertrude Bell, İngiliz seyyah ve casus (d. 1868)
1929 - Robert Henri, Amerikan ressam (d. 1865)
1930 - F. E. Smith, Birkenhead'ın Birinci Kontu, Büyük Britanyalı siyasi (Conservative Party) ve hukukçu (d. 1872)
1931 - Nathan Söderblom, İsveçli din adamı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1866)
1931 - Vladimir Triandafillov, Sovyet komutan ve teorisyen (d. 1894)
1935 - Alfred Dreyfus, Fransız subay (Dreyfus davası) (d. 1859)
1935 - Ernesto Brown, Arjantinli futbolcu (d. 1885)
1945 - Boris Galerkin, Rus matematikçi (d. 1871)
1945 - Wolfram von Richthofen, Alman savaş pilotu ve Nazi döneminde Luftwaffe'nin Generalfeldmarschalli (d. 1895)
1949 - Douglas Hyde, İrlandalı siyasetçi ve şair (d. 1860)
1965 - Ahmet Hulusi Köymen, Türk siyasetçi (d. 1891)
1966 - D. T. Suzuki, Japon Budist bilgin ve yazarıdır (d. 1870)
1967 - Fridrikh Markovitch Ermler, Rus senarist ve film yapımcısı (d. 1898)
1967 - Otto Nagel, Alman ressam (d. 1894)
1973 - Lon Chaney, Jr., Amerikalı aktör (d. 1906)
1975 - Latife Uşaklıgil, Atatürk'ün eşi (d. 1898)
1979 - Minnie Riperton, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1947)
1998 - Jimmy Driftwood, Amerikalı folk şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1907)
2002 - Ece Ayhan, Türk şair (d. 1931)
2003 - Benny Carter, Amerikan trumpetçi, besteci, aranjör ve grup lideri (d. 1907)
2005 - Willi Heinrich, Alman yazar (d. 1920)
2007 - Ulus Baker, Türk yazar ve çevirmen (d. 1960)
2007 - Gottfried von Einem, Avusturyalı opera bestecisi (d. 2016)
2013 - Paul Bhattacharjee, Hint kökenli İngiliz oyuncu (d. 1960)
2014 - Valeriya Novodvorskaya, Rus yazar ve siyasetçi (d. 1950)
2015 - Tenzin Delek Rinpoche, Sichuan'dan Tibet Budist lideri (d. 1950)
2016 - Lorenzo Amurri, İtalyan yazar ve müzisyen (d. 1971)
2016 - Goran Hadžić, Hırvat siyasetçi ve Krayina Sırp Cumhuriyeti eski Devlet Başkanı (d. 1958)
2017 - Sam Glanzman, Amerikalı çizgi romancı ve animatör (d. 1924)
2018 - Abbas Emir-İntizam, İranlı siyasetçi ve hükümlü (d. 1932)
2018 - Xerardo Fernández Albor, Galiçyalı siyasetçi ve devlet adamı (d. 1917)
2018 - Roger Perry, Amerikalı oyuncu (d. 1933)
2018 - Laura Soveral, Angola asıllı Portekizli oyuncu (d. 1933)
2018 - Dada Vaswani, Hint mezhepsel dinî lideri (d. 1918)
2018 - Robert Wolders, Hollandalı asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1936)
2019 - Jorge Aguado, Arjantinli siyasetçi ve bakan (d. 1925)
2019 - Fernando J. Corbató, Amerikalı bilgisayar bilimcisi (d. 1926)
2019 - Dengir Mir Mehmet Fırat, Türk avukat ve siyasetçi (d. 1943)
2019 - Claudio Naranjo, Şilili yazar, aktivist ve psikiyatr (d. 1932)
2020 - Miryana Başeva, Bulgar şair ve yazar (d. 1947)
2020 - Raymundo Capetillo, Meksikalı tiyatro, film, televizyon ve radyo oyuncusu (d. 1943)
2020 - Judy Dyble, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı (d. 1949)
2020 - Alfred Mtsi, Güney Afrikalı politikacı (d. 1951)
2020 - Kelly Preston, Amerikalı oyuncu, manken ve şarkıcı (d. 1962)
2020 - Lajos Szűcs, Macar millî futbolcu (d. 1943)
2021 - Wilson Jones, İspanyol profesyonel futbolcu (d. 1934)
2021 - Ladislav Potměšil, Çek aktör (d. 1945)
2022 - Tony Binarelli, İtalyan sihirbaz (d. 1940)
2022 - Vicente Fialho, Brezilyalı mühendis ve siyasetçi (d. 1938)
Tatiller ve özel günler
0712
12
|
2153
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/13%20Temmuz
|
13 Temmuz
|
Olaylar
1439 - Altın Orda Hanı Uluğ Muhammed Han tarafından gerçekleştirilen Moskova Kuşatması sona erdi.
1793 - Fransız Devrimi önderlerinden Jean-Paul Marat, muhalifi Charlotte Corday tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
1878 - Osmanlı İmparatorluğu, Çarlık Rusyası, Büyük Britanya, Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İtalya Krallığı ve Fransa arasında Berlin Antlaşması imzalandı.
1921 - Afyon'un Yunanlar tarafından işgali.
1923 - 14 metre boyundaki harflerden oluşan ünlü "Hollywood" yazısı Los Angeles'taki Hollywood tepelerine inşa edildi. Yazı önce "Hollywoodland" şeklindeyken, 1949 yılındaki yenileme sırasında son dört harf atılmıştır.
1930 - İlk Dünya Futbol Şampiyonası, Uruguay'da başladı.
1937 - Fransa, Hatay'ın bağımsızlığını resmen ilan etti.
1938 - İstanbul’da yapılan ilk Türk uçağı, Ankara yolunda düştü.
1938 - Toprak Mahsulleri Ofisi kuruldu.
1941 - II. Dünya Savaşı: Karadağlılar, Mihver Devletleri'ne karşı bir halk ayaklanması başlattılar. (Trinaestojulski ustanak)
1949 - Papa XII. Pius, Komünist Parti'ye üye olanların aforoz edileceğini söyledi.
1959 - Trabzon'da bir Amerikan Hava Üssü kuruldu.
1960 - Said Nursi'nin mezarı açıldı; naaşı Barla, Isparta civarında bilinmeyen bir yere gömüldü.
1966 - Türkiye İşçi Partisi İstanbul Milletvekili Çetin Altan'ın, Türkiye - Amerika Birleşik Devletleri ilişkileriyle ilgili gensoru önergesi reddedildi.
1971 - Profesör Mümtaz Soysal ile yazar Sevgi Soysal, Mamak Cezaevi'nde evlendi.
1976 - Yumurtalık Savcısı Sefa Mutlu'yu öldürmekten sanık Yılmaz Güney, 19 yıl hapse mahkûm edildi.
1979 - Mısır'ın Ankara Büyükelçiliği'ni basan 4 Filistinli, bir polisle bir bekçiyi öldürdü ve Büyükelçi ile diğer personeli rehin aldı. 14 Temmuz'da da Elçilik'ten kaçmaya çalışan bir Mısırlı öldürüldü. Gerillalar, aynı gün FKÖ yetkilileriyle görüştükten sonra; ikisi Türk, üç rehineyi serbest bıraktı. İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş'in de bulunduğu operasyonda gerillalar, 45 saat sonra rehineleri bırakarak teslim oldular. Yargılama sonunda, 23 Aralık 1980'de idama mahkûm edildiler.
1985 - Afrika'daki fakirlik ve kıtlık dolayısıyla yaşanan ölümleri azaltmak için "Live Aid" konseri düzenlendi.
1992 - Prof. İhsan Doğramacı, YÖK Başkanlığı'ndan istifa etti. Yerine 19 Mayıs Üniversitesi Rektörü Mehmet Sağlam atandı.
1993 - Diyarbakır'da, Ergani çevresindeki kazılarda bulunan 9 bin yıl öncesine ait kumaş parçasının, en eski kumaş kalıntısı olduğu açıklandı.
1993 - İstanbul'da, 34. Uluslararası Matematik Olimpiyatları düzenlendi.
1995 - Senirkent sel felaketi: Isparta'nın Senirkent ilçesindeki sel felaketinde 74 kişi öldü.
Doğumlar
1527 - John Dee, İngiliz matematikçi ve bilim insanı (ö. 1609)
1590 - X. Clemens, 29 Nisan 1670 - 22 Temmuz 1676 döneminde papa (ö. 1676)
1607 - Wenceslas Hollar, Bohemyalı-İngiliz oymacı (ö. 1677)
1608 - III. Ferdinand, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 1657)
1841 - Otto Wagner, Avusturyalı mimar (ö. 1918)
1847 - Şair Eşref, Türk şair ve kaymakam (ö. 1912)
1882 - İbrahim Çallı, Türk ressam (ö. 1960)
1892 - Sultan Galiyev, Tatar Türk'ü siyasi düşünce adamı (ö. 1940)
1894 - Isaac Babel, Sovyet-Rus gazeteci, oyun yazarı ve çevirmen (ö. 1940)
1902 - Cemal Nadir Güler, Türk karikatürist (ö. 1947)
1923 - Alexandre Astruc, Fransız yönetmen (ö. 2016)
1927 - Simone Veil, Fransız bakan ve siyasetçi (ö. 2017)
1934 - Wole Soyinka, Nijeryalı yazar
1935 - Monique Wittig, Fransız yazar ve feminist kuramcı (ö. 2003)
1938 - Michael Verhoeven, Alman film yönetmeni
1940 - Patrick Stewart, Emmy ve Altın Küre ödüllü İngiliz oyuncu, yönetmen ve seslendirme sanatçısı
1941 - Robert Foster, Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
1942 - Harrison Ford, Amerikalı oyuncu
1944 - Ernő Rubik, Macar heykeltıraş ve mimari profesörü
1947 - Cynthia Heimel, Amerikalı feminist yazar (ö. 2018)
1944 - Nino Varon, Musevi asıllı Türk müzisyen ve yapımcı
1950 - Ma Ying-jeou, Çin Cumhuriyeti devlet başkanı
1952 - Alyaksandr Tihanoviç, Beyaz Rus şarkıcı (ö. 2017)
1953 - Selçuk Yöntem, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1954 - Ahmet Demircan, Türk hekim ve siyasetçi
1954 - Sezen Aksu, Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı ve yapımcı
1957 - Penny Cook, Avustralyalı oyuncu ve yönetmen (ö. 2018)
1957 - Cameron Crowe, Amerikalı senarist ve film yönetmeni
1957 - Bahtiyar Hanızade, Azerbaycanlı aktör ve yönetmen
1964 - Frans Maas, Hollandalı uzun atlamacı
1967 - Benny Benassi, Grammy ödüllü İtalyan diskjokey ve house müzik prodüktörü
1974 - Jarno Trulli, İtalyan Formula 1 pilotu
1976 - Didem İnselel, Türk oyuncu ve sunucu
1976 - Oleh Sentsov, Ukraynalı yönetmen ve yazar
1977 - Ashley Scott, Amerikalı oyuncu, manken ve seslendirme sanatçısı
1978 - Jessica Barth, Amerikalı seslendirme sanatçısı
1979 - Daniel Díaz, Arjantinli eski futbolcu
1981 - Helgi Daníelsson, İzlandalı futbolcu
1982 - Ion Ansotegi, İspanyol futbolcu
1982 - Mark Eliyahu, İsrail asıllı kamança sanatçısı
1982 - Çiğdem Batur, Türk dizi oyuncusu ve tiyatrocu
1983 - Kristof Beyens, Belçikalı kısa mesafe koşucusu
1985 - Guillermo Ochoa, Meksikalı kaleci
1986 - Yakup Kılıç, Türk boksör
1987 - Oğuz Savaş, Türk basketbolcu
1987 - Öykü Çelik, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1988 - Colton Haynes, Amerikalı oyuncu ve model
1988 - He Pingping, Çinli Dünyanın en kısa adamı (ö. 2010)
1988 - Marcos Paulo Gelmini Gomes, Brezilyalı futbolcu
1988 - Steven R. McQueen, Amerikalı oyuncu
1988 - Tulisa Contostavlos İngiliz şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve aktris
1990 - Murat Akça, Türk futbolcu
1990 - Jonathan Mensah, Ganalı futbolcu
1990 - Eduardo Salvio, Arjantinli futbolcu
1994 - Petar Golubović, Sırp futbolcu
1995 - Dante Exum, Avustralyalı profesyonel basketbolcudur
1997 - Leo Howard, Amerikalı oyuncu ve dövüş sanatçısı
Ölümler
884 - Huang Chao, Çin'in Qi Hanedanı'nın kurucusu ve tek imparatoru olan tuz tüccarı ve ayaklanmacı (d. 835)
1024 - Aziz II. Heinrich, Alman kral (d. 973)
1105 - Rashi, Yahudi din alimi (d. 1040)
1107 - I. Kılıç Arslan, Anadolu Selçuklu Devleti'nin 2. Sultanı (d. 1079)
1380 - Bertrand du Guesclin, Yüz Yıl Savaşı sırasındaki önemli bir Fransız askeri komutandı (d. 1320)
1399 - Peter Parler, bir Alman - Bohemyalı mimar ve heykeltıraştır (d. 1333)
1621 - VII. Albert, Avusturya dükü (d. 1559)
1761 - Tokugawa Ieshige, Tokugawa Şogunluğu'nun 9. şogunu (d. 1712)
1793 - Jean-Paul Marat, Fransız bilim insanı ve tıp doktoru (d. 1743)
1817 - Kara Yorgi, Sırbistan'ı uzun süreler yöneten Karađorđević Hanedanının atası (d. 1768)
1854 - I. Abbas Hilmi Paşa, Ahmet Tosun Paşa'nın oğlu ve Osmanlı egemenliği döneminde Mısır valisi (d. 1813)
1894 - George Rex Graham, Amerikalı gazeteci, editör ve yayıncı (d. 1813)
1921 - Gabriel Lippmann, Fransız-Lüksemburglu fizikçi ve mucit (d. 1845)
1924 - Alfred Marshall, döneminin en etkili iktisatçısı (d. 1842)
1927 - Mimar Kemalettin Bey, Türk mimar ve Birinci Ulusal Mimarlık Akımının önde gelenlerinden (d. 1870)
1934 - Mary E. Byrd, Amerikan eğitimci (d. 1849)
1936 - Fatma Aliye Topuz (Fatma Aliye Hanım), Türk yazar (Türk edebiyatının ilk kadın romancısı) (d. 1862)
1937 - Henry Edward Armstrong, Royal Society üyesi İngiliz kimyager ve bilim insanı (d. 1848)
1943 - Kurt Huber, Nazi Almanyası'na karşı direniş yürüten Beyaz Gül grubunun üyesi (d. 1893)
1945 - Alla Nazimova, Rus-Amerikalı oyuncu, yönetmen ve yapımcı (d. 1879)
1946 - Alfred Stieglitz, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1864)
1950 - Zekiye Sultan, II. Abdülhamid'in kızı (d. 1871)
1951 - Arnold Schönberg, Avusturyalı besteci (d. 1874)
1954 - Frida Kahlo, Meksikalı ressam (d. 1907)
1959 - Ekrem Reşit Rey, Türk tiyatrocu ve oyun yazarı (Lüküs Hayat operetinin yazarı) (d. 1900)
1963 - Albert Steffen, İsviçreli roman ve oyun yazarı (d. 1884)
1965 - Fotis Kontoğlu, Yunan yazar, ressam ve ikonograf (d. 1895)
1970 - Leslie Groves, Amerikan mühendis (d. 1896)
1970 - Sheng Shicai, bir Çinli siyasetçi ve savaş ağası (d. 1895)
1974 - Patrick Blackett, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1897)
1976 - Joachim Peiper, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nda savaş suçlusu ve kıdemli Waffen-SS Albayı (d. 1915)
1980 - Seretse Khama, Botsvanalı siyasetçi (d. 1921)
1983 - Ahmet Üstel, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı ve yazar (d. 1930)
1986 - Mehmet Seyda, Türk öykücü ve romancı (d. 1919)
1991 - Mualla Gökçay, Türk ses sanatçısı ve Klasik Türk Müziği yorumcusu (d. 1913)
1994 - Ayfer Feray, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1928)
1995 - Bilge Karasu, Türk filozof ve yazar (d. 1930)
1998 - Konstantinos Kollias, Yunan hukukçu ve siyasetçi (d. 1901)
2002 - Yousuf Karsh, Türk asıllı Amerikan fotoğrafçı (d. 1908)
2006 - Red Buttons, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1919)
2012 - Sage Stallone, Amerikalı oyuncu, yönetmen, film yapımcısı ve senarist (d. 1976)
2012 - Richard D. Zanuck, Akademi ödüllü Amerikalı film yapımcısı (d. 1934)
2013 - Cory Monteith, Kanadalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1982)
2014 - Nadine Gordimer, Johannesburg doğumlu, Güney Afrikalı yazar (d. 1923)
2015 - Ildikó Schwarczenberger, Macar eskrimci (d. 1951)
2015 - Martin Litchfield West, İngiliz filolog ve klasikler uzmanı (d. 1937)
2016 - Héctor Babenco, Arjantin doğumlu Brezilyalı film yönetmeni, senarist ve yapımcı (d. 1946)
2016 - Bernardo Provenzano, İtalyan suç örgütü lideri (d. 1933)
2017 - Joaquim Molins i Amat, İspanyol siyasetçi (d. 1945)
2017 - Abdurrahman bin Abdülaziz el-Suud, Suud siyasetçi (d. 1931)
2017 - Charles Bachman, Amerikalı bilgisayar bilimcisi (d. 1924)
2017 - Okay Gönensin, Türk gazeteci, yazar ve televizyoncu (d. 1950)
2017 - Héctor Lechuga, Meksikalı aktör, komedyen, siyasi yorumcu ve radyo programcısı (d. 1929)
2017 - Liu Xiaobo, Çinli insan hakları savunucusu ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1955)
2018 - Frank Giroud, Fransız çizgi romancı (d. 1956)
2018 - Claude Seignolle, Fransız yazar ve romancı (d. 1917)
2018 - Thorvald Stoltenberg, Norveçli siyasetçi ve bürokrat (d. 1931)
2019 - Richard Carter, Avustralyalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1953)
2019 - Rod Richards, Galli siyasetçi (d. 1947)
2020 - Hasan Ahmed el-Levzi, Yemenli siyasetçi ve yazar (d. 1952)
2020 - Luis Arias Graziani, Perulu hava kuvvetleri subayı ve politikacı (d. 1926)
2020 - Nurul Islam Babul, Bangladeşli iş uzmanı (d. 1946)
2020 - Kenneth Church, Safkan at yarışı jokeyi (d. 1930)
2020 - Grant Imahara, Japon asıllı Amerikalı elektronik mühendisi ve Televizyon sunucusu (d. 1970)
2020 - Gerardo Juraci Campelo Leite, Brezilyalı politikacı (d. 1931)
2021 - Shirley Fry, Amerikalı kadın tenis oyuncusu (d. 1927)
2021 - Jorge J. E. Gracia, ABD'li filozof (d. 1942)
2021 - Kumutha Raman, Hint kökenli Malezyalı kadın siyasetçi (d. 1979)
2021 - Aleksandr Stefanoviç, Sovyet-Rus film yönetmeni, yapımcı ve senarist (d. 1944)
2022 - A. B. Crentsil, Ganalı müzisyen (d. 1943)
2022 - Michael James Jackson, Amerikalı müzik yapımcısı, ses mühendisi ve bestecidir (d. 1945)
2022 - Antti Litja, Fin aktör (d. 1938)
Tatiller ve özel günler
Devlet Günü (Karadağ)
0713
13
|
2154
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/14%20Temmuz
|
14 Temmuz
|
Olaylar
1223 - II. Filip'in ölümüyle, VIII. Louis Fransa Kralı oldu.
1683 - Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı orduları, II. Viyana Kuşatması'nı başlattılar.
1700 - Osmanlı Devleti, Rusya Çarlığı ile İstanbul Antlaşması'nı imzaladı.
1789 - Bastille Baskını gerçekleşti, Fransız Devrimi'nin başlangıcı kabul edilir. Fransa'da ulusal bayram olarak kutlanmaktadır.
1884 - Kamerun, Almanya'nın sömürgesi oldu.
1926 - Mustafa Kemal Paşa'ya yönelik İzmir Suikastı girişimi sebebiyle Ziya Hurşit ve arkadaşları idam edildi.
1933 - Almanya'da Naziler, muhalefet hareketlerini yasakladı.
1936 - Türkiye, olimpiyatlarda ilk altın madalyayı aldı. Yaşar Erkan, Berlin Olimpiyatları'nda, güreşte 61 kiloda birinci geldi.
1938 - İtalya, Yahudi karşıtı Nazi modelini kabul etti.
1942 - Atılay faciası: "Atılay" denizaltısı eğitim dalışı yaptı, bir daha su yüzüne çıkamadı. 37 subay ve er öldü.
1948 - Kapatılan Türkiye Emekçi ve Köylü Partisi lideri Dr. Şefik Hüsnü Deymer, 5 yıl hapse mahkûm edildi.
1948 - Yerli Film Yapanlar Cemiyeti'nce düzenlenen ilk film festivali: Şakir Sırmalı'nın yönettiği "Unutulan Sır" en iyi film, Turgut Demirağ'ın yönettiği "Bir Dağ Masalı" en iyi ikinci film seçildi. Nevin Aypar en iyi kadın, Kadir Eroğan en iyi erkek oyuncu, Cahide Sonku ve Talat Artemel ise en iyi karakter oyuncusu dallarında ödüllendirildi.
1950 - Türkiye'de Genel Af çıktı.
1958 - Irak'ta 14 Temmuz Devrimi gerçekleştirildi. Kral II. Faysal ve Abdülillah aynı gün, Başbakan Nuri Said Paşa ise bir gün sonra öldürüldü.
1959 - Kerkükte, üç gün üç gece sürecek, Türkmen katliamı başladı.
1960 - Eski Konya Valisi Cemil Keleşoğlu, Yassıada'da intihar etti.
1968 - Tuluat sanatçısı İsmail Dümbüllü, bir jübile gecesiyle sahnelerden ayrıldı.
1969 - ABD'de, $500, $1.000, $5.000 ve $10.000 değerindeki kâğıt paralar resmen tedavülden çekildi.
1970 - Askerlik 20, yedek subaylık 18 aya indirildi.
1971 - Kültür Bakanlığı kuruldu; ilk Bakan Talat Halman.
1982 - Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Turgut Özal, Maliye Bakanı Kaya Erdem ve İmar ve İskan Bakanı Şerif Tüten istifa etti. Özal'ın yerine Sermet Refik Pasin, Erdem'in yerine Adnan Başer Kafaoğlu ve Tüten'in yerine de Ahmet Samsunlu atandı.
1983 - Türkiye'nin Brüksel Büyükelçiliği'nde görevli Dursun Aksoy, silahlı saldırıda öldürüldü. Olayı, üç ayrı Ermeni örgütü üstlendi.
1987 - Olağanüstü Hal Bölge Valiliği kuruldu.
1993 - Anayasa Mahkemesi, Halkın Emek Partisi'nin (HEP) faaliyetlerinin Anayasa ile Siyasi Partiler Yasası'na aykırı olduğu gerekçesiyle kapatılmasına karar verdi.
1994 - ANAP'ın, Başbakan Tansu Çiller hakkında mal varlığını araştırma önergesi Meclis'te reddedildi. Buna karşılık, 1983'ten o güne dek Meclis'te yer alan partilerin lider ve yakınlarının mal varlıklarının araştırılmasıyla ilgili önerge kabul edildi.
2003 - ABD Hükûmeti, üzerinde UFO teorileri de üretilmiş olan "51. Bölge"nin varlığını kabul etti.
2015 - New Horizons (Yeni Ufuklar) adlı uzay aracı Plüton'a vardı.
2016 - Nice Saldırısı: Fransa'nın Nice kentindeki Bastille Günü kutlamalarının yapıldığı sırada bir saldırgan tarafından kalabalığın içine kamyon sürülerek terör saldırısı gerçekleştirildi. Saldırıyı, Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) üstlendi.
2021 - Almanya'nın Rhineland-Palatinate eyaletinde sel felaketi yaşandı, 134 kişi öldü.
Doğumlar
926 - Murakami, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 62. imparatorudur (ö. 967)
1454 - Angelo Poliziano, İtalyan hümanist (ö. 1494)
1602 - Jules Mazarin, Kardinal, İtalyan siyasetçi (ö. 1661)
1675 - Humbaracı Ahmed Paşa, Osmanlı Ordusu'nun ıslahı için çalışmalar yapan Fransız subay (ö. 1747)
1743 - Gavrila Derjavin, Rus şair ve devlet adamı (ö. 1816)
1801 - Johannes Peter Müller, Alman fizyolog, karşılaştırmalı anatomist ve ihtiyolog (ö. 1858)
1816 - Arthur de Gobineau, Fransız diplomat, yazar ve filozof (ö. 1882)
1858 - Emmeline Pankhurst, İngiliz kadın hakları savunucusu (ö. 1928)
1862 - Gustav Klimt, Avusturyalı sembolist ressam (ö. 1918)
1868 - Gertrude Bell, İngiliz seyyah ve casus (ö. 1926)
1874 - Abbas Hilmi Paşa, Osmanlı dönemindeki son Mısır Hidivi (ö. 1944)
1889 - Ante Pavelić, Hırvat faşist siyasetçi (ö. 1959)
1890 - Ossip Zadkine, Rus heykeltıraş ve ressam (ö. 1967)
1895 - Richard Walther Darré, Alman Gıda ve Tarım Bakanı (ö. 1953)
1896 - Buenaventura Durruti, İspanyol anarşist, devrimci ve sendikalist (ö. 1936)
1897 - Plaek Phibunsongkhram, Taylandlı bir askeri subay ve politikacıydı (ö. 1964)
1903 - Irving Stone, Amerikalı yazar (ö. 1989)
1904 - Isaac Bashevis Singer, Polonya asıllı Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1991)
1906 - Olive Borden, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1947)
1907 - Safiye Ayla, Türk ses sanatçısı (ö. 1998)
1910 - Nail Çakırhan, Türk gazeteci, şair ve mimar (ö. 2008)
1910 - William Hanna, Amerikalı animatör, yönetmen, yapımcı, ses aktörü ve karikatür sanatçısı (ö. 2001)
1911 - Terry-Thomas, İngiliz oyuncu ve komedyen (ö. 1990)
1912 - Woody Guthrie, Amerikalı folk müzik şarkıcısı (ö. 1967)
1913 - Gerald Ford, ABD'nin 38. Başkanı (ö. 2006)
1918 - Ingmar Bergman, İsveçli oyun yazarı ve film yönetmeni (ö. 2007)
1919 - Lino Ventura, Fransız sinemasının İtalyan asıllı aktörü (ö. 1987)
1921 - Leon Garfield, İngiliz kurgu yazarıdır (ö. 1996)
1921 - Geoffrey Wilkinson, İngiliz kimyager - Ernst Otto Fischer ile birlikte 1973 Nobel kimya ödülü sahibi akademisyen (ö. 1996)
1923 - Dale Robertson, Amerikalı western film oyuncusudur (ö. 2013)
1926 - Harry Dean Stanton, Amerikalı oyuncu ve müzisyen (ö. 2017)
1928 - Louis Calaferte, Fransız yazar (ö. 1994)
1928 - Nancy Olson, Amerikalı aktris
1930 - Polly Bergen, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2014)
1930 - Yılmaz Gruda, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair ve oyun yazarı (ö. 2023)
1933 - Robert Bourassa, Kanadalı avukat ve siyasetçi (ö. 1996)
1934 - Gotlib, Fransız çizer ve animatör (ö. 2016)
1935 - Ei-ichi Negishi, Japon kimyager (ö. 2021)
1937 - Yoshirō Mori, Japon siyasetçi
1939 - Karel Gott, Çek Caz şarkıcı ve oyuncu (ö. 2019)
1940 - Halil Jaçellari, Arnavut yazar ve çevirmen
1941 - Ron Everett, Amerikalı yazar, politik aktivist
1942 - Javier Solana, İspanyol fizikçi ve siyasetçi
1943 - Rohana Wijeweera, Sri Lankalı siyasetçi (ö. 1989)
1947 - Salih Neftçi, Türk ekonomist ve yazar (ö. 2009)
1947 - Navinchandra Ramgoolam, Mauritius siyasetçi
1948 - Oruç Aruoba, Türk yazar ve felsefeci (ö. 2020)
1949 - Tommy Mottola, Amerikalı müzik yapımcısı
1952 - Eric Laneuville, Amerikalı yönetmen ve oyuncu
1958 - Mircea Geoană, Rumen siyasetçi
1958 - Luan Jujie, Çin asıllı Kanadalı eskrimci
1960 - Ulus Baker, Türk sosyolog, yazar ve çevirmen (ö. 2007)
1960 - Angélique Kidjo, Beninli şarkıcı-şarkıcı yazarı, oyuncu ve aktivist
1960 - Jane Lynch, Amerikalı komedyen, oyuncu ve şarkıcı
1961 - Jackie Earle Haley, Amerikalı oyuncu
1966 - Matthew Fox, Amerikalı oyuncu
1967 - Jeff Jarrett, Amerikalı profesyonel güreşçi, güreş eğlence organizatörü
1969 - Tan Sağtürk, Türk balet ve dizi oyuncusu
1971 - Bubba Ray Dudley, Amerikalı profesyonel güreşçi
1973 - Halil Mutlu, Türk halterci ve Dünya ve Olimpiyat şampiyonu
1974 - Martina Hill, Alman aktris, komedyen ve seslendirme sanatçısı
1975 - Taboo, Meksika asıllı ABD doğumlu şarkıcı, oyuncu ve rap müzik sanatçısı
1976 - Zeynep Dizdar, Türk şarkıcı
1977 - Victoria, Kral XVI. Carl Gustaf'ın en büyük çocuğu olarak İsveç tahtının varisi
1984
İsmail Şenol, Televizyon sunucusu ve spor gazeteci
Samir Handanović, Sloven futbolcu
Mounir El Hamdaoui, Faslı milli futbolcu
Nilmar, Brezilyalı futbolcu
1985
Ezequiel Scarione, Arjantinli futbolcu
Terukazu Tanaka, Japon futbolcu
Phoebe Waller-Bridge, İngiliz oyuncu
1987 - Sara Canning, Kanadalı oyuncu
1987 - Adam Johnson, İngiliz futbolcu
1987 - Dan Reynolds, Amerikalı müzisyen ve söz yazarı
1988 - Elise Gatien, Kanadalı aktris
1988 - Conor McGregor, İrlandalı karma dövüş sanatçısı ve boksör
1989 - Sean Flynn, Amerikalı aktör ve şarkıcı
1990 - James Nunnally, Amerikalı basketbolcu
1992 - Jonas Hofmann, Alman futbolcu
1993 - Oğuzhan Azğar, Türk futbolcu
1994
Aydın Monguş, Rus güreşçi
Mahmut Akan, Türk futbolcu
1995 - Serge Gnabry, Fildişi Sahili asıllı Alman millî futbolcu
1997 - Cengiz Ünder, Türk futbolcu
Ölümler
1223 - II. Philippe, 1180 yılından ölümüne kadar Fransa Kralı (d. 1165)
1742 - Richard Bentley, İngiliz ilahiyatçı ve eleştirmen (d. 1662)
1790 - Ernst Gideon von Laudon, Avusturyalı rahip (d. 1717)
1791 - Joseph Gaertner, Alman botanikçi (d. 1732)
1793 - Jacques Cathelineau, Fransız çerçi ve Vendée isyanı lideri (d. 1759)
1808 - Kabakçı Mustafa, Osmanlı asker ve kendi adıyla anılan isyanın lideri (d. 1770)
1816 - Francisco de Miranda, Venezuelalı bir politikacı, askeri adam, diplomat, yazar, hümanist ve ideologdu (d. 1750)
1817 - Anne Louise Germaine de Staël, İsviçreli yazar (d. 1766)
1827 - Augustin-Jean Fresnel, Fransız fizikçi (d. 1788)
1834 - Edmond-Charles Genêt, Fransız diplomat (d. 1763)
1881 - Billy the Kid, Amerikalı kanun kaçağı (d. 1859)
1904 - Paul Kruger, Transvaal Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve Boer direniş lideri (d. 1824)
1907 - William Henry Perkin, İngiliz kimyager ve mucit (d. 1838)
1910 - Marius Petipa, Fransız balet, eğitimci ve koreograf (d. 1818)
1926 - Ziya Hurşit, Türk siyasetçi (d. 1892)
1933 - Raymond Roussel, Fransız şair, romancı, oyun yazarı, müzisyen (d. 1877)
1939 - Alphonse Mucha, Çek ressam ve grafik sanatçısı (d. 1860)
1943 - Luz Long, Nazi-Alman sporcu (d. 1913)
1946 - Arthur Greiser, Nazi Alman politikacı (d. 1897)
1946 - Jorge Ubico, Guatemala eski devlet başkanı (d. 1878)
1948 - Harry Brearley, İngiliz metalürji uzmanı (d. 1871)
1954 - Jacinto Benavente, İspanyol yazardır (d. 1866)
1958 - Abdülillah, Irak Kralı Gazi bin Faysal'ın kuzeni ve Kayınbiraderi (d. 1913)
1958 - II. Faysal, Irak Kralı (d. 1935)
1960 - Cemil Keleşoğlu, Türk bürokrat (d. ?)
1965 - Adlai Stevenson, Amerikalı siyaset adamı ve diplomat (d. 1900)
1966 - Julie Manet, Fransız ressam (d. 1878)
1967 - Tudor Arghezi, Rumen yazar (d. 1880)
1969 - Eero Berg, Finlandiyalı atlet (d. 1898)
1971 - Ali Kılıç, Türk asker ve siyasetçi (Atatürk'ün yakın arkadaşı) (d. 1889)
1974 - Carl Spaatz, Amerikalı havacı general ve ABD Hava Kuvvetleri'nin ilk Kurmay Başkanı (d. 1891)
1979 - Santos Urdinarán, Uruguaylı futbolcu (d. 1900)
1986 - Raymond Loewy, Fransız asıllı Amerikalı endüstriyel tasarımcı (d. 1893)
1993 - Léo Ferré, Fransız şair ve müzisyen (d. 1916)
1998 - Nguyễn Ngọc Loan, Güney Vietnam Cumhuriyeti Ulusal Polis Şefi (d. 1930)
1998 - Richard McDonald, McDonald's'ın kurucusu (d. 1909)
2001 - Eleni Küreman, Türk ilk kadın foto muhabiri (d. 1921)
2004 - İsmail Hakkı Sunat, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1966)
2013 - Dennis Burkley, Amerikalı oyuncu (d. 1945)
2014 - Nadine Gordimer, Güney Afrikalı yazar (d. 1923)
2016 - Helena Benitez, Filipinli siyasetçi ve bürokrat (d. 1914)
2016 - Péter Esterházy, Macar yazar ve edebiyatçı (d. 1950)
2017 - Julia Hartwig, Polonyalı yazar, şair ve çevirmen (d. 1921)
2017 - Meryem Mirzahani, İranlı matematikçi (d. 1977)
2018 - Mario Casalinuovo, İtalyan siyasetçi ve eski bakan (d. 1922)
2018 - Theo-Ben Gurirab, Namibyalı siyasetçi (d. 1938)
2018 - Hans Kronberger, Alman-Avusturyalı siyasetçi (d. 1951)
2018 - Masa Saito, Japon profesyonel güreşçi (d. 1942)
2019 - Pernell Whitaker, Amerikalı profesyonel boksör (d. 1964)
2020 - Adalet Ağaoğlu, Türk Roman ve oyun yazarı (d. 1929)
2020 - Jyotsna Das, Hint aktris (d. 1927)
2020 - Galyn Görg, Amerikalı oyuncu ve dansçı (d. 1964)
2020 - Polat Haşimov, Azerbaycanlı asker (d. 1975)
2020 - Muhammad Mohaiminul Islam, Bangladeş Donanması genelkurmay başkanı (d. 1941)
2020 - Caesar Korolenko, Polonya doğumlu Rus psikiyatrist (d. 1933)
2020 - María Lugones, Arjantinli aktivist, yazar ve filozof (d. 1944)
2020 - Maurice Roëves, İngiliz-İskoç aktör (d. 1937)
2020 - Stephen Susman, Amerikalı avukat (d. 1941)
2021 - Memnun Hüseyin, Pakistanlı iş insanı ve siyasetçi (d. 1940)
2021 - Kurt Westergaard, Danimarkalı karikatürist (d. 1935)
2022 - Francisco Morales Bermúdez, Perulu asker ve siyasetçi (d. 1921)
2022 - Ivana Trump, Çek-Amerikalı iş insanı, model ve yazar (d. 1949)
Tatiller ve özel günler
Bastille Günü (Fransa ve bağımlı toprakları)
0714
14
|
2155
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/15%20Temmuz
|
15 Temmuz
|
Olaylar
1099 - Birinci Haçlı Seferi'nde Haçlı Ordusu Kudüs'ü ele geçirdi.
1240 - İsveç Krallığı ile Novgorod Cumhuriyeti arasında Neva Muharebesi gerçekleşti.
1410 - Ortaçağ'ın en büyük muharebelerinden biri olan Grunwald Muharebesi gerçekleşti.
1521 - Herke Kuşatması sonucu adanın fethi.
1799 - Hiyeroglif yazısının çözümünü sağlayacak olan üç dilde yazılmış Rosetta Taşı, Napolyon'un Mısır Seferi sırasında bir Fransız askeri tarafından bir kale yapımı sırasında rastlantı eseri bulundu.
1840 - Osmanlı İmparatorluğu, Birleşik Krallık, Prusya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Çarlık Rusyası arasında Londra Antlaşması imzalandı.
1870 - Georgia, Amerikan İç Savaşı'ndan sonra ABD'ye tekrar kabul edilen son Konfedere eyalet oldu.
1886 - Kadınlar, Şukufezar dergisinde "saçı uzun aklı kısa" deyimine karşı mücadele başlattı.
1926 - Viyana'da göstericilere ateş açan Polis, 89 kişinin ölümüne yol açtı.
1933 - Sanat ve edebiyat dergisi Varlık yayımlanmaya başladı.
1953 - Uşak il oldu.
1954 - Boeing 707 ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
1955 - Nobel Ödülü almış on sekiz bilim insanı, nükleer silah karşıtı bir deklarasyon yayınladılar (Mainau Deklarasyonu). Sonradan bunlara otuz dört bilim insanı daha katıldı.
1974 - Kıbrıs'ta Yunan subayların yönetimindeki Ulusal Muhafız Alayı, Cumhurbaşkanı Makarios'u devirdi ve EOKA-B lideri Nikos Sampson'u Cumhurbaşkanı ilan etti.
1981 - Ankara'da 14/15 Ekim 1978 gecesi sol görüşlü Veli Güneş ve Halim Kaplan'ı öldüren Çuval Cinayeti sanıkları sağ görüşlü militanlar Fikri Arkan ve Kemal Özdemir, ölüm cezasına çarptırıldı.
1983 - Orly Havalimanı saldırısı: Paris'in Orly Havalimanı'nda bulunan THY Bürosu'na, ASALA militanlarınca bomba atıldı. 8 kişi öldü, 55 kişi yaralandı.
1997 - İtalyan moda tasarımcısı Gianni Versace, Miami, Florida'daki evinin önünde Andrew Cunanan adlı Filipinli bir eşcinsel tarafından öldürüldü.
1997 - Slobodan Milosevic, Yugoslavya Devlet Başkanı seçildi.
2008 - Bağdat'ın 60 km kuzey doğusundaki Bakuba şehrinde, iki intihar bombacısının bir askeri kampa düzenlediği eylemde en az 28 kişi öldü.
2014 - Rusya'da, Moskova metrosu'nda oluşan bir kaza sonucu 24 kişi hayattını kaybetti ve yaklaşık 160 kişi yaralandı.
2016 - Türkiye'de, TSK'daki bir grup asker tarafından askerî darbe teşebbüsünde bulunuldu.
2018 - Fransa Millî Futbol Takımı 2. kez FIFA Dünya Kupası'nı kazandı.
Doğumlar
980 - Ichijō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 66. imparatorudur (ö. 1011)
1573 - Inigo Jones, İngiliz mimar ve (tiyatro) sahne tasarımcısı (ö. 1652)
1606 - Rembrandt, Hollandalı ressam ve baskı ustası (ö. 1669)
1738 - Jacques-André Naigeon, Fransız sanatçı ve ateist filozof (ö. 1810)
1779 - Clement Clarke Moore, Amerikalı şair (ö. 1863)
1798 - Aleksandr Gorçakov, Rus diplomat ve devlet insanı (ö. 1883)
1848 - Vilfredo Pareto, İtalyan iktisatçı ve sosyolog (ö. 1923)
1892 - Walter Benjamin, Alman filozof, edebiyat eleştirmeni, kültür tarihçisi ve estetik kuramcısı (ö. 1940)
1899 - Remzi Oğuz Arık, Türk arkeolog, yazar ve politikacı (ö. 1954)
1904 - Rudolf Arnheim, Alman-ABD'li yazar, sanat ve film kuramcısı ve algısal psikolog (ö. 2007)
1914 - Howard Vernon, İsviçreli oyuncu (ö. 1996)
1915 - Albert Ghiorso, Amerikalı bir nükleer fizikçidir (ö. 2010)
1917 - Nur Muhammed Tereki, Peştun asıllı Afgan siyasetçi (ö. 1979)
1918 - Bertram Neville Brockhouse, Kanadalı fizikçi. 1994 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü (ö. 2003)
1919 - Iris Murdoch, İrlandalı yazar ve filozof (ö. 1999)
1921 - Henri Colpi, Fransız bir senarist ve film yapımcısıydı. Yönetmenin filmi Uzun Ayrılık Altın Palmiye ödülünü kazandı (ö. 2006)
1921 - Robert Bruce Merrifield, Amerikalı biyokimyager, akademisyen ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2006)
1922 - Leon Lederman, Amerikalı fizikçi (ö. 2018)
1923 - İsmet Güney, Kıbrıs Türkü ressam ve karikatürist (ö. 2009)
1925 - D. A." Pennebaker, Amerikalı belgesel film yapımcısı, yönetmen ve yazardır (ö. 2019)
1926 - Leopoldo Castelli, Arjantinli general ve devlet adamı (ö. 2003)
1926 - Raymond Gosling, Maurice Wilkins ve Rosalind Franklin ile birlikte DNA'nın yapısını keşfeden Britanyalı bilim insanı (ö. 2015)
1927 - Nan Martin, Amerikalı dizi ve sinema oyuncusudur (ö. 2010)
1927 - Carmen Zapata, Amerikalı oyuncu (ö. 2014)
1928 - Carl Woese, Amerikalı bir mikrobiyolog (ö. 2012)
1930 - Jacques Derrida, Fransız filozof (ö. 2004)
1931 - Clive Cussler, Amerikalı romancı (ö. 2020)
1932 - Arjan Adarov, Altay yazar (ö. 2005)
1933 - Guido Crepax, İtalyan çizgi romancı, yazar, grafik sanatçısı (ö. 2003)
1934 - Harrison Birtwistle, Britanyalı opera ve klasik batı müziği bestecisi (ö. 2022)
1934 - Eva Krížiková, Slovak aktris (ö. 2020)
1935 - Ken Kercheval, Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
1937 - Waylon Jennings, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2002)
1939 - Yılmaz Köksal, Türk sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2015)
1939 - Aníbal Cavaco Silva, Portekiz siyasetçi
1940 - Robert Winston, İngiliz politikacı
1943 - Jocelyn Bell Burnell, Kuzey İrlandalı astrofizikçi
1944 - Jan-Michael Vincent, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2019)
1945 - David A. Granger, Guyanalı emekli asker ve siyasetçi
1946 - Achim Mentzel, Alman müzisyen ve oyuncu (ö. 2016)
1946 - Hassanal Bolkiah, Brunei Sultanlığı'nın 29. Sultanı
1946 - Linda Ronstadt, Amerikalı kadın rock yıldızı
1947 - Roky Erickson, Amerikalı rock şarkıcısı, söz yazarı, armonika sanatçısı ve gitarist (ö. 2019)
1948 - Sümer Tilmaç, Türk oyuncu (ö. 2015)
1949 - Carl Bildt, İsveçli siyasetçi ve diplomat
1949 - Hilmi Güler, Türk siyasetçi
1949 - Trevor Charles Horn, İngiliz pop müziği kayıt prodüktörü, şarkı yazarı, müzisyen ve şarkıcı
1949 - Muhammed bin Raşid el-Mektum, Birleşik Arap Emirlikleri Başbakanı
1949 - Richard Russo, Amerikalı romancı, kısa öykü yazarı, senarist ve öğretmen
1951 - James George Janos, Amerikalı aktör, profesyonel güreşçi, siyasetçi ve yazar
1952 - Terry O'Quinn, Amerikalı aktör ve Emmy Ödülü sahibi
1953 - Jean-Bertrand Aristide, Haitili politikaci
1953 - Alicia Bridges, Amerikalı şarkıcı
1954 - Georgios Kaminis, Yunan Amerikan parlamenter ve anayasa hukuku profesörü
1954 - Mario Kempes, Arjantinli futbolcu
1955 - Cevdet Şekerbegoviç, Boşnak futbolcu
1955 - Harun Kolçak,Türk pop şarkıcısı (ö. 2017)
1956 - Ian Curtis, İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve besteci (ö. 1980)
1956 - Joe Satriani, Amerikalı gitarist
1958 - Bergen, Türk şarkıcı (ö. 1989)
1958 - Tyberii Korponai, Sovyet-Ukraynalı futbolcu (ö. 2021)
1959 - Vincent Lindon, Fransız oyuncu.
1961 - Jean-Christophe Grangé, Fransız polisiye yazarı
1961 - Lolita Davidovich, Kanadalı sinema oyuncusu
1961 - Forest Whitaker, Amerikalı oyuncu
1962 - Metin Özülkü, Türk müzisyen
1962 - Settar Tanrıöğen, Türk sinema ve dizi film oyuncusu
1963 - Brigitte Nielsen, Danimarkalı aktris, model ve şarkıcı
1964 - Galyn Görg, Amerikalı oyuncu ve dansçı (ö. 2020)
1968 - Deniz Arcak, Türk şarkıcı
1970 - Tarkan Gözübüyük, Türk bas gitarist
1972 - İnci Türkay, Türk dizi oyuncusu
1973 - Brian Austin Green, Amerikalı oyuncu
1976 - Marco Di Vaio, İtalyan eski millî futbolcu
1976 - Juan Francisco Garcia, İspanyol futbolcu
1976 - Gabriel Jesus Iglesias, Amerikalı komedyen ve oyuncu
1976 - Jim Jones, Amerikalı hip hop sanatçısı
1976 - Diane Kruger, Alman model ve aktris
1977 - Canan Ergüder, Türk oyuncu
1977 - Lana Parrilla, Amerikalı oyuncu
1979 - Alexander Frei, İsviçreli eski millî futbolcu
1980 - Bruno Mbanangoyé Zita, Gabonlu futbolcu
1981 - Alou Diarra, Fransız futbolcu
1982 - Melis Birkan, Türk dizi ve sinema oyuncusu
1982 - Sinan Sofuoğlu, Türk motosiklet yarışçısı (ö. 2008)
1985 - Burak Yılmaz, Türk futbolcu
1986 - David Abraham, Arjantinli futbolcu
1988 - Shkëlzen Gashi, İsviçreli futbolcu
1989 - Alisa Kleybanova, Rus tenisçisi
1990 - Damian Lillard, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1991 - Danilo, Brezilyalı millî futbolcu
1991 - Derrick Favors, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1992 - Wayde van Niekerk, Güney Afrikalı atlet
1993 - Ömer Arslan, Türk futbolcu
1994 - Pelin Bilgiç, Türk basketbolcu
1995 - Elyar Fox, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
2002 - Samuel Asoma, Belçikalı futbolcu
Ölümler
1015 - I. Vladimir, Hristiyanlığı benimseyen ilk Kiev büyük prensi (d. 958)
1274 - Bonaventura - fransiskan Kardinal, felsefeci ve düşünürü (d. 1217)
1410 - Ulrich von Jungingen, Töton Şövalyeleri'nin 26. Büyük Üstadı (d. 1360)
1485 - Sinan, II. Mehmed'in oğlu (d. 1455)
1542 - Lisa del Giocondo, Floransalı Gherardini ailesinin bir üyesi (Leonardo da Vinci tarafından Mona Lisa adıyla tablosu yapılan) (d. 1479)
1609 - Annibale Carracci, bir İtalyan ressam ve eğitmendi (ö. 1560)
1626 - Isabella Brant, Flaman ressam Peter Paul Rubens'in birkaç portresini yapan ilk eşi (d. 1591)
1695 - Eremya Çelebi Kömürciyan, Ermeni şair, tarihçi, tercüman ve matbaacısı (d. 1637)
1750 - Vasili Tatişçev, Rus İmparatorluk devlet adamı, tarihçi, filozof ve etnograftır (d. 1686)
1861 - Adam Czartoryski, Polonyalı devlet adamı ve siyasetçi (d. 1770)
1857 - Carl Czerny, Avusturyalı piyanist, besteci ve müzik öğretmeni (d. 1791)
1858 - Alexandr Ivanov, Rus ressam (d. 1806)
1868 - William Thomas Green Morton, Amerikalı tıp insanı (d. 1819)
1879 - Johann Friedrich von Brandt, Alman doğa tarihçisi ve hayvan bilimci (d. 1802)
1890 - Gottfried Keller, İsviçreli şair ve siyasetçi (d. 1819)
1904 - Anton Çehov, Rus öykü ve oyun yazarı (d. 1860)
1916 - İlya Meçnikov, Ukraynalı asıllı mikrobiyolog (d. 1845)
1919 - Hermann Emil Fischer, Alman kimyager (d. 1852)
1927 - Constance Markievicz, İrlandalı devrimci ve yurtsever görüşe sahip süfrajet (eski İrlanda Çalışma Bakanı) (d. 1868)
1929 - Hugo von Hofmannsthal, Avusturyalı yazar (d. 1874)
1939 - Paul Eugen Bleuler, İsviçreli psikiyatr (d. 1857)
1940 - Robert Pershing Wadlow, tıp tarihinde tanınmış en uzun boylu insan (d. 1918)
1941 - Walter Ruttmann, Alman yönetmen (d. 1887)
1942 - Roberto María Ortiz, Arjantinli avukat ve politikacı (d. 1886)
1948 - John J. Pershing, Amerikalı asker (d. 1860)
1956 - Cemil Cahit Toydemir, Türk asker ve siyasetçi (d. 1883)
1969 - Peter van Eyck, Alman-Amerikan oyuncu (d. 1911)
1975 - Fahri Belen, Türk asker ve siyasetçi (d. 1893)
1976 - Joachim Peiper, Waffen-SS Albayı (d. 1915)
1977 - Konstantin Fedin, Rus roman yazarı, edebiyatçı ve şair (d. 1892)
1977 - Esat Mahmut Karakurt, Türk yazar (d. 1902)
1979 - Juana de Ibarbourou, Uruguaylı şair (Güney Amerika'nın en ünlü kadın şairlerinden) (d. 1895)
1979 - Gustavo Díaz Ordaz, Meksikalı siyasetçi (d. 1911)
1980 - Abdurrahman Köksaloğlu, Türk siyasetçi (d. 1930)
1988 - Tore Keller, İsveçli futbolcu (d. 1905)
1989 - Nesuhi Ertegün, Türk asıllı Amerikalı müzik yapımcısı ve Atlantic Records müzik şirketinin kurucusu (d. 1917)
1992 - Hammer DeRoburt, Naurulu siyasetçi (d. 1922)
1997 - Cengiz Mustafayev, Azeri gazeteci (d. 1960)
1997 - Gianni Versace, İtalyan modacı ve iş insanı (d. 1946)
2010 - Osman Nami Osmanoğlu, Osmanlı Şehzadesi ve radyoloji yüksek mühendisi (d. 1918)
2010 - Selmi Andak, Türk besteci ve köşe yazarı (d. 1921)
2012 - Celeste Holm, Amerikalı tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1917)
2014 - Faruk Ilgaz, Türk spor adamı (d. 1922)
2016 - Ömer Halisdemir, Türk asker (d. 1974)
2016 - Nevzat Yalçıntaş, Türk bürokrat ve siyasetçi (d. 1933)
2017 - Anne Buttimer, İrlandalı coğrafyacı (d. 1938)
2017 - Martin Landau, Amerikalı oyuncu (d. 1928)
2018 - Ronny Fredrik Ansnes, Norveçli arazi (kros) kayakçısı (d. 1989)
2019 - Rex Richards, İngiliz bilim insanı ve akademisyen (d. 1922)
2019 - Olga Vyalikova, Sovyet Rus tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1954)
2020 - Carlotta Barilli, İtalyan aktris (d. 1935)
2020 - Severino Cavalcanti, Brezilyalı siyasetçi (d. 1930)
2020 - İgor Çernıh, Rus görüntü yönetmeni (d. 1932)
2020 - Toke Tufukia Talagi, Niueli siyasetçi (d. 1951)
2021 - Rosario Casado, İspanyol siyasetçi ve eczacı (d. 1961)
2021 - Andrew Fordham, İngiliz profesyonel dart oyuncusu (d. 1962)
2021 - Pyotr Mamonov, Sovyet-Rus rock müzisyeni, söz yazarı ve aktör (d. 1951)
2021 - Soegiharto, Endonezyalı siyasetçi (d. 1955)
2021 - Peter R. de Vries, Hollandalı araştırmacı gazeteci, politikacı ve program yapımcısıdır (d. 1956)
Tatiller ve özel günler
Demokrasi ve Millî Birlik Günü
0715
15
|
2156
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/16%20Temmuz
|
16 Temmuz
|
Olaylar
622 - Muhammed ve beraberindeki ilk Müslümanlar, Mekke'den Medine'ye hicret ettiler. Bu olay Hicrî takvimin başlangıcı olarak kabul edilmiştir.
1212 - Las Navas de Tolosa Muharebesi: Reconquista döneminde, Papa III. İnnocentius'in çağrısı üzerine bir araya gelen İspanya'daki Hristiyan Krallıklar, Muhammed Nasır komutasındaki Müslüman Muvahhidler'i yendi.
1394 - Fransa Kralı VI. Charles, Yahudilerin Fransa'dan kovulması için emir verdi.
1661 - Avrupa'da ilk banknot, "Stockholms Banco" adlı bir İsveç bankası tarafından bastırılarak tedavüle verildi.
1782 - Wolfgang Amadeus Mozart'ın, Saraydan Kız Kaçırma adlı operası ilk kez sahnelendi.
1880 - Emily Stowe, Kanada'da lisanslı ilk kadın hekim oldu.
1912 - Stockholm Olimpiyat Oyunları başladı.
1921 - Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. 1991'de yerine Acara Özerk Cumhuriyeti kuruldu.
1935 - Dünyanın ilk parkmetresi, Oklahoma City'de bir caddeye yerleştirildi.
1942 - Fransa'daki en büyük Yahudi tutuklaması: 12884 Yahudi Auschwitz'e gönderilmek üzere tutuklandı.
1945 - Manhattan Projesi: Amerika Birleşik Devletleri'nin New Mexico Eyaleti, Alamogordo şehri yakınlarında ilk atom bombası denemesi (Trinity testi) yapıldı.
1965 - Fransa ve İtalya'yı birbirine bağlayan "Mont Blanc Tüneli" açıldı.
1969 - Apollo 11, Kennedy Uzay Üssü'nden fırlatıldı.
1979 - Saddam Hüseyin, Irak Devlet Başkanı oldu.
1990 - Filipinler'de deprem: 1450 ölü.
1994 - Shoemaker-Levy 9 kuyrukluyıldızının parçaları, Jüpiter gezegenine çarptı.
1999 - Eski ABD Başkanı John F. Kennedy ve Jacqueline Kennedy Onassis'in oğulları John F. Kennedy, Jr.'ın kullandığı küçük uçak, Atlantik Okyanusu'na düştü. Kennedy, uçakta bulunan karısı ve baldızıyla birlikte hayatını kaybetti.
2005 - Irak'ın Musayyib kentinde bir intihar eylemcisi, kullandığı patlayıcı yüklü tanker kamyonu, benzin istasyonuna sürdü: 98 ölü, 100 yaralı.
2008 - Irak'ın Telafer kentindeki bir pazar yerinde, bomba yüklü bir araç infilâk etti: 7'si çocuk 11 kişi öldü, 90 kişi yaralandı.
2016 - Türkiye'de Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde kendilerini Yurtta Sulh Konseyi olarak tanımlayan bir grup asker tarafından 15 Temmuz'da başlatılan askerî darbe teşebbüsü bastırıldı.
Doğumlar
1486 - Andrea del Sarto, İtalyan ressam (ö. 1531)
1517 - Frances Brandon, 1. Suffolk Dükü Charles Brandon ile Mary Tudor'un ikinci çocukları ve ilk kızlarıdır (ö. 1559)
1723 - Joshua Reynolds, İngiliz ressam (ö. 1792)
1796 - Jean-Baptiste-Camille Corot, Fransız izlenimci ressam (ö. 1875)
1872 - Roald Amundsen, Norveçli kâşif (ö. 1928)
1888 - Frits Zernike, 1953 yılında Faz kontrast mikroskobu ile Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Hollandalı fizikçi (ö. 1966)
1896 - Trygve Lie, Norveçli siyaset adamı, diplomat (ö. 1968)
1902 - Orhan Şaik Gökyay, Türk şair ve edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı (ö. 1994)
1906 - Halide Pişkin, Türk tiyatro oyuncusu (ö. 1959)
1907 - Barbara Stanwyck, Amerikalı oyuncu (ö 1990)
1911 - Ginger Rogers, Amerikalı aktris ve dansçı (ö. 1995)
1915 - Cihat Arman, Türk futbolcu (Fenerbahçe ve Millî Takım'ın kalecisi) (ö. 1994)
1918 - Müzeyyen Senar, Türk ses sanatçısı (ö. 2015)
1919 - Choi Kyu-ha, Güney Koreli siyasetçi (ö. 2006)
1925 - Rosita Quintana, Arjantinli-Meksikalı aktris, şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2021)
1926 - Irwin Rose, Amerikalı biyolog (ö. 2015)
1930 - Guy Béart, Fransız şarkıcı ve söz yazarı (ö. 2015)
1930 - Bert Rechichar, Eski profesyonel Amerikan futbolcusu (ö. 2019)
1934 - Tomás Eloy Martínez, Arjantinli gazeteci ve yazar (ö. 2010)
1936 - Yasuo Fukuda, Japon siyasetçi
1939 - Ali Hamenei, İran'ın Türk asıllı dini ve siyasi yüce lideri.
1939 - Denise LaSalle, Amerikalı blues şarkıcısı ve şarkı sözü yazarı (ö. 2018)
1939 - Corin Redgrave, İngiliz oyuncu ve aktivist (ö. 2010)
1942 - Margaret Court, Avustralyalı tenis oyuncusudur
1943 - Reinaldo Arenas, Kübalı şair, romancı ve oyun yazarı (ö. 1990)
1945 - Çetin Tekindor, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1948 - Lars Lagerbäck, İsveçli teknik direktör
1952 - Stewart Copeland, Amerikalı müzisyen
1954 - Betül Arım, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1956 - Lutz Eigendorf, Alman eski futbolcu (ö. 1983)
1956 - Tony Kushner, Amerikalı oyun yazarı
1957 - Włodzimierz Smolarek, Polonyalı eski millî futbolcu (ö. 2012)
1959 - Jürgen Ligi, Estonyalı siyasetçi, bakan
1959 - James MacMillan, İskoç bir klasik besteci ve orkestra şefidir
1963 - Phoebe Cates, Amerikalı film oyuncu
1963 - Srečko Katanec, Sloven millî futbolcu ve teknik direktör
1963 - Nina Petri, Alman oyuncu
1964 - Aşot Anastasyan, Ermeni Dünya şampiyonu satranç oyuncusu (ö. 2016)
1964 - Costance Adams, Amerikalı mimar ve yazar (ö. 2018)
1964 - Nino Burcanadze, Gürcü siyasetçi ve Gürcistan Parlamentosu başkanı
1964 - Miguel Indurain, Emekli İspanyol yol bisikleti yarışçısı
1966 - Yıldız Tilbe, Türk şarkıcı, besteci ve şarkı sözü yazarı
1967 - Will Ferrell, Amerikalı oyuncu, komedyen, yapımcı ve yazar
1968 - Larry Sanger, Amerikalı internet proje / yazılım geliştiricisi, Wikipedia'nın kurucularından ve Citizendium'un kurucusu
1971 - Bibiana Beglau, Alman oyuncu
1974 - Ryan McCombs, ABD'li şarkıcı, söz yazarı
1976 - Carlos Paredes, Paraguaylı eski millî futbolcudur
1976 - Elsa Pataky, İspanyol model ve oyuncu
1976 - Michael Petkoviç, Hırvat kökenli Avustralyalı eski Kaleci
1976 - Anna Smashnova, İsrailli profesyonel tenis oyuncusu
1978 - Gülhan Şen, Türk sunucu
1979 - Jayma Mays, Amerikalı oyuncu
1979 - Kim Rhode, Amerikalı atıcı
1980 - Svetlana Feofanova, Rus eski sırıkla atlayıcı
1980 - Jesse Jane, Amerikalı pornografik film oyuncusu ve model
1980 - Adam Scott, Avustralyalı golfçü
1981 - Zach Randolph, Amerikan profesyonel basketbolcudur
1981 - Vicente Rodríguez, İspanyol futbolcu
1981 - Maher Zain, Lübnan asıllı İsveçli müzisyen
1982 - André Greipel, emekli Alman profesyonel yol bisikleti yarışçısıdır
1982 - Carli Lloyd, Amerikalı kadın millî futbolcudur
1982 - Michael Umaña, Kosta Rikalı futbolcudur
1983 - Katrina Kaif, İngiliz sinema oyuncusu ve model
1984 - Franco Dario Cangele, Arjantinli futbolcu
1987 - Annalynne McCord, Amerikalı oyuncu
1987 - Mousa Dembélé, Belçikalı futbolcu
1988 - Sergio Busquets, İspanyol millî futbolcu
1989 - Gareth Bale, Galli millî futbolcu
1991 - Andros Townsend, İngiliz futbolcudur
1993 - Alpaslan Öztürk, Türk asıllı Belçikalı futbolcu
1994 - Koki Tsukagawa, Japon futbolcu
1996 - Nathaël Julan, Fransız futbolcu (ö. 2020)
Ölümler
1060 - Çağrı, Oğuzlar'ın Kınık boyundan Selçuklu hükümdarı Selçuk Bey'in torunu, Mikail'in oğlu, Tuğrul Bey'in ağabeyi ve Alp Arslan'ın babası (d. 989)
1216 - III. Innocentius, 8 Ocak 1198 ile 16 Temmuz 1216 arasında papalık yapmıştır (d. 1161)
1324 - Go-Uda, Japonya'nın 91. İmparatoru (d. 1267)
1342 - I. Károly, 1308'den ölümüne kadar Macaristan ve Hırvatistan Kralı (d. 1288)
1344 - I. Ahmed, Mısır'da 1342 yılında hüküm sürmüş on beşinci Türk asıllı Bahri hanedanından Memluk Sultanıdır (d. 1318)
1557 - Clevesli Anne, VIII. Henry'nin dördüncü karısı (d. 1515)
1612 - Leonardo Donato, Venedik Cumhuriyeti'nin 90'ıncı dükası (d. 1536)
1664 - Andreas Gryphius Alman barok edebiyatı şairi (d. 1616)
1764 - VI. İvan, 1740-1741'de Rus çarı (d. 1740)
1857 - Pierre-Jean de Béranger, Fransız söz yazarı ve şair (d. 1780)
1882 - Mary Ann Lincoln, Amerika Birleşik Devletleri'nin 16. başkanı olan Abraham Lincoln (d. 1818)
1889 - Michele Amari, Sicilyalı tarihçi ve oryantalist (d. 1806)
1910 - Albert Anker, İsviçreli ressam (d. 1831)
1915 - Ellen G. White, Yedinci Gün Adventistleri Kilisesi'nin kurucu ve liderlerinden (d. 1827)
1920 - Gyula Benczúr, Macar ressam (d. 1844)
1945 - David Lindsay, İngiliz yazar (d. 1876)
1959 - Henri Prost, Fransız mimar ve şehir plancısı (d. 1874)
1960 - Albert Kesselring, Alman asker ve Nazi Almanyası'nda Luftwaffe mareşali (d. 1885)
1960 - John P. Marquand, Amerikalı yazar (d. 1893)
1963 - Nikolay Aseyev, Rus şair (d. 1889)
1964 - Rauf Orbay, Türk asker ve siyasetçi (d. 1881)
1969 - Vecihi Hürkuş, Türk pilot, mühendis ve müteşebbis (Türk havacılık önderi) (d. 1896)
1982 - Charles Robberts Swart, Güney Afrikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1894)
1985 - Heinrich Böll, Alman yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1917)
1989 - Herbert von Karajan, Avusturyalı orkestra yönetmeni (d. 1908)
1990 - Miguel Muñoz, İspanyol eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1922)
1994 - Julian Schwinger, Nobel Fizik Ödülü sahibi Amerikalı teorik fizikçi (d. 1918)
1999 - John F. Kennedy Jr., Amerikalı avukat, gazeteci ve dergi yayıncısı (d. 1960)
2001 - Morris (Maurice de Bevere), Belçikalı çizer (çizgi roman Red Kitin yaratıcısı (d. 1923)
2003 - Celia Cruz, Kübalı şarkıcı (d. 1925)
2003 - Carol Shields, Kanada asıllı Amerikalı roman ve öykü yazarı (d. 1935)
2005 - Camillo Felgen, Lüksemburglu şarkıcı (d. 1920)
2006 - Güzin Sayar, Türk gazeteci ve Güzin Abla isimli köşesi ile ünlü olmuş köşe yazarı (d. 1921)
2008 - Çetin Özek, Türk hukukçu, yazar ve gazeteci (d. 1934)
2012 - Stephen Covey, Eğitmen, kurumsal danışman ve yazar (d. 1932)
2012 - Jon Lord, İngiliz besteci, org ve piyano müzisyeni (d. 1941)
2012 - Kitty Wells, Amerikalı country müzik şarkıcısı (d. 1919)
2013 - T-Model Ford, Amerikalı gitarist ve blues şarkıcısı (d. 1924)
2014 - Karl Hans Albrecht, Alman girişimci ve iş insanı (d. 1920)
2014 - Faruk Ilgaz, Türk spor adamı (d. 1922)
2014 - Johnny Winter, Amerikalı blues gitaristi, şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1944)
2015 - Alcides Ghiggia, Uruguaylı eski millî futbolcu (d. 1926)
2015 - Brian Hall, Eski İskoç futbolcu (d. 1946)
2015 - Ali Nar, Türk şair ve yazar (d. 1938)
2016 - Ömer Halisdemir, Türk astsubay (d. 1974)
2016 - Nate Thurmond, Amerikalı siyahi efsanevi basketbolcu (d. 1941)
2017 - Trevor Baxter, İngiliz oyuncu ve oyun yazarı (d. 1932)
2017 - Régis Gizavo, Madagaskar asıllı Malezyalı akordiyon sanatçısı ve müzisyen (d. 1959)
2017 - George A. Romero, Amerikalı yönetmen, yazar, editör ve aktör (d. 1940)
2018 - Jerzy Piskun, Polonyalı eski basketbol oyuncusu (d. 1938)
2019 - Rosa María Britton, Panamalı hekim ve roman yazarı (d. 1936)
2019 - Ernie Broglio, Amerikalı eski profesyonel beyzbolcu (d. 1935)
2019 - Sonia Infante, Meksikalı film yapımcısı, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1944)
2020 - Patrick Ellis, Amerikalı radyo şovu sunucusu ve yapım direktörü (d. 1943)
2020 - Cornelius Mwalwanda, Malavili kalkınma ekonomisti (d. 1944)
2020 - Neela Satyanarayanan, Hint yazar (d. 1948)
2020 - Phyllis Somerville, Amerikalı aktris (d. 1943)
2020 - Víctor Víctor, Dominikli gitarist, şarkıcı ve besteci (d. 1948)
2021 - Biz Markie, ABD'li rap müzisyeni, beatbokxçı, DJ, yapımcı, komedyen, aktör ve televizyon kişiliği (d. 1964)
2021 - Yves Boutet, Fransız eski profesyonel futbolcu (d. 1936)
2021 - Roger Fauroux,' Fransız bürokrat (d. 1926)
2021 - Surekha Sikri, Hint aktris (d. 1945)
2022 - Vira Vovk, Ukraynaca yazan Brezilyalı yazar, şair, eleştirmen ve çevirmen (d. 1926)
2023 - Jane Birkin, İngiliz şarkıcı, oyuncu ve yönetmen (d. 1946)
Tatiller ve özel günler
0716
16
|
2157
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/17%20Temmuz
|
17 Temmuz
|
Olaylar
1453 - Fransızlar, İngilizler karşısında Castillon Muharebesi'ni kazandı.
1763 - Rus-Çerkes Savaşı başladı.
1815 - Napolyon, Rochefort'da İngiliz kuvvetlerine teslim oldu.
1867 - Marx'ın "Das Kapital" adlı eserinin ilk cildi yayımlandı.
1879 - İstanbul'da tersane işçileri greve girdi.
1907 - Resim sanatında Kübizm akımı doğdu.
1918 - Bolşevikler; Rus Çarı II. Nikolay'ı, eşini, çocuklarını ve dört sadık yakınını Yekaterinburg'da idam ettiler.
1934 - Atatürk, Türk Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ilk kez Bolu'ya geldi.
1936 - Cumhuriyetçi Halk Cephesi Koalisyonu'na karşı askerlerin ayaklanması ile İspanya İç Savaşı başladı.
1939 - 1. Maârif Şûrası Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel tarafından açıldı.
1944 - Patlayıcı yüklü iki gemi, Kaliforniya Port Chicago'da çarpıştı: 320 ölü, 400 yaralı.
1945 - Postdam Konferansı: Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman, Sovyetler Birliği lideri Josef Stalin ve İngiltere Başbakanı Winston Churchill, Almanya'nın Potsdam kasabasında bir araya gelerek II. Dünya Savaşı sonrası dünyanın bölüşümünü belirlediler.
1955 - Disney parklarının ilki, kapılarını Kaliforniya'da açtı: Disneyland.
1963 - Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) kuruldu.
1975 - Amerikalı uzay aracı Apollo ve Rus uzay aracı Soyuz uzayda birleştiler.
1976 - Kanada'nın Montreal kentinde, Yaz Olimpiyat Oyunları başladı.
1986 - İnsan Hakları Derneği kuruldu.
1998 - Uluslararası Ceza Mahkemesini kuran Roma Statüsü kabul edildi.
2007 - Harry Potter ve Melez Prens vizyona girdi.
2014 - Amsterdam'dan hareket eden Malezya Havayolları'na ait Boeing 777-200ER, Ukrayna - Rusya sınırının 50 kilometre uzağına düştü. Füze ile vurulduğu düşünülen uçağın düşmesi sonucu uçaktaki 298 kişinin tümü öldü.
2019 - Düzce'nin Akçakoca ilçesinde akşam saatlerinde başlayıp sonraki gün sabah saatlerine kadar devam eden kuvvetli gök gürültülü sağanak yağış sonrasında meydana gel sel afeti sebebiyle 7 kişi hayatını kaybetti.
Doğumlar
1487 - Şah İsmail, Safevi Devleti'nin kurucusu ve ilk hükümdarı (ö. 1524)
1698 - Pierre Louis Maupertuis, Fransız düşünür (ö. 1759)
1744 - Elbridge Gerry, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 5. başkan yardımcısı (ö. 1814)
1884 - Boris Vladimiroviç Asafiev, Rus müzikolog ve besteci (ö. 1949)
1888 - Shmuel Yosef Agnon, İsrailli yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1970)
1889 - Erle Stanley Gardner, Amerikalı dedektif öyküleri yazarı (ö. 1970)
1899 - James Cagney, Amerikalı oyuncu (ö. 1986)
1917 - Kenan Evren, Türk asker ve devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti'nin 7. Cumhurbaşkanı ve TSK'nin 17. Genelkurmay Başkanı (ö. 2015)
1920 - Juan Antonio Samaranch, İspanyol spor adamı (ö. 2010)
1922 - Halit Deringör, Türk millî futbolcu (ö. 2018)
1935 - Donald Sutherland, Kanadalı oyuncu
1939 - Ali Hamaney, İran İslam Cumhuriyeti'nin dini lideri
1939 - Valeriy Voronin, Sovyet futbolcu (ö. 1984)
1939 - Milva, İtalyan şarkıcı, oyuncu ve televizyon sunucusu (ö. 2021)
1942 - Peter Sissons, İngiliz gazeteci ve televizyon sunucusu (ö. 2019)
1947 - Doğan Canku, Türk müzisyen
1949 - Geezer Butler, İngiliz müzisyen
1949 - Bruno Pradal, Fas asıllı Fransız oyuncu (ö. 1992)
1951 - Mark Bowden, Amerikalı gazeteci ve yazar
1952 - David Hasselhoff, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1954 - Angela Merkel, Alman siyasetçi
1957 - Joachim Król, Alman oyuncu
1958 - Metin Yüksel, Türk aktivist ve Akıncılar Derneği'nin lideri (ö. 1979)
1958 - Wong Kar-wai, Çinli sinemacı, yönetmen ve senaryo yazarı
1960 - Jan Wouters, Holllandalı futbolcu
1961 - Guru, Amerikalı rapçi (ö. 2010)
1961 - Jeremy Hardy, İngiliz komedyen ve oyuncu (ö. 2019)
1962 - Emin Boztepe, Türk dövüş sporları ustası ve oyuncu
1963 - Regina Belle, Grammy ödülü sahibi ünlü Amerikalı sanatçı
1963 - III. Letsie, Lesotho hükümdarlığının kralı
1963 - Matti Nykänen, Fin kayakla yüksek atlama sporcusu ve şarkıcı (ö. 2019)
1967 - Makoto Kitano, Japon futbolcu
1968 - Åsunn Lyngedal, Norveçli politikacı
1969 - Jason Clarke, Avustralyalı oyuncu
1971 - Ari Barokas, Türk müzisyen ve Duman grubunun bas gitaristi
1971 - Cory Doctorow, Kanadalı bilimkurgu yazarı ve blogcu
1972 - Jaap Stam, Hollandalı futbolcu
1974 - Claudio López, Arjantinli futbolcu
1975 - Elena Anaya, İspanyol oyuncu
1975 - Evgeniya Artamonova, Rus voleybolcu
1975 - Ville Virtanen, Finlandiyalı dans müzisyeni ve DJ
1976 - Dagmara Domińczyk, Polonyalı oyuncu
1976 - Marcos Senna, İspanyol futbolcu
1976 - Anders Svensson, İsveçli millî futbolcu
1977 - Marc Savard, Kanadalı hokey oyuncusu
1977 - Mario Stecher, Avusturyalı milli kayakçı
1978 - Émilie Simon, Fransız, synthpop müziği şarkı sözü yazarı ve yorumcusu
1978 - Katharine Towne, Amerikalı oyuncu
1979 - Douglas Murray, İşkoç yazar ve gazeteci
1979 - Mike Vogel, Amerikalı oyuncu
1980 - Emil Angelov, Eski Bulgar millî futbolcu
1980 - Javier Camuñas, İspanyol futbolcu
1980 - Ryan Miller, Amerikalı hokey oyuncusu
1980 - José Sand, Arjantinli futbolcu
1981 - Mélanie Thierry, Fransız oyuncu
1981 - Michelle Barrett, Britanyalı porno yıldızı ve çıplak model
1982 - Natasha Hamilton, İngiliz şarkıcı
1983 - Sarah Jones, Amerikalı oyuncu
1983 - Adam Lind, Amerikalı beyzbol oyuncusu
1983 - Irini Psyhrami, Yunan şarkıcı
1983 - Ryan Guettler, Avustralyalı profesyonel BMX sürücüsü
1984 - Özlem Yılmaz, Türk oyuncu
1984 - Sotiris Leontiou, Yunan futbolcu
1985 - Neil McGregor, İskoç futbolcu
1985 - Tom Fletcher, İngiliz şarkıcı (McFly)
1986 - Dana, Koreli şarkıcı, dansçı ve oyuncu (TSZX)
1987 - Ivan Strinić, Hırvat millî futbolcu
1987 - Tigran Hamasyan, Ermeni caz piyanisti
1987 - Jeremih, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, rapçi ve prodüktör
1990 - Heinz Lindner, Avusturyalı millî futbolcu
1990 - Anıl Piyancı, Türk rap müzisyeni
1993 - Kali Uchis, Kolombiya asıllı Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1994
Benjamin Mendy, Fransız futbolcu
Victor Lindelöf, İsveçli futbolcu
Muhsin el-Harsi, Suudi futbolcu
1996 - Jeon Wonwoo, Koreli şarkıcı, söz yazarı ve dansçı
2000 - Miray Akay, Türk dizi ve sinema oyuncusu
Ölümler
855 - IV. Leo, papa (d. 790)
924 - Edward, Wessex kralı
1198 - Lambronlu Nerses, Kilikya Ermeni Krallığı’nın Tarsus Başespiskoposu (d. 1153)
1318 - Reşîdüddîn Fazlullah-ı Hemedânî, İlhanlı Devleti'nin Veziri, hekim, yazar ve tarihçi (d. 1247 ila 1250)
1399 - Polonyalı Jadwiga, Polonya Krallığı'nın ilk kadın hükümdarı (d. 1374)
1588 - Mimar Sinan, Türk mimar (d. 1489)
1762 - III. Petro, Rus Çarı (d. 1728)
1790 - Adam Smith, İskoç siyasetçi ve ekonomist (d. 1723)
1845 - Charles Grey, Britanyalı siyasetçi (d. 1764)
1852 - Salvadore Cammarano, İtalyan librettist ve oyun yazarı (d. 1801)
1879 - Maurycy Gottlieb, Polonyalı realist ressam (d. 1856)
1887 - Dorothea Dix, Amerikalı toplumsal reformcu ve hümanist (d. 1802)
1892 - Carlo Cafiero, İtalyan anarşist (d. 1846)
1896 - Rainilaiarivony, Madagaskarlı siyasetçi (d. 1828)
1903 - James Abbott McNeill Whistler, ABD doğumlu, Büyük Britanya kökenli ressam (d. 1834)
1906 - Carlos Pellegrini, 11. Arjantin Devlet Başkanı (d. 1846)
1912 - Henri Poincaré, Fransız matematikçi ve fizikçi (d. 1854)
1918 - II. Nikolay, Rus Çarı (d. 1868)
1918 - Aleksey Nikolayeviç Romanov, Rus İmparatorluğu'nun Çesareviç'i ve taht varisi (d. 1904)
1918 - Anastasiya Nikolayevna Romanova, Çar II. Nikolay'ın en küçük kızı (d. 1901)
1918 - Aleksandra Fyodorovna, II. Nikolay'ın eşi (d. 1872)
1918 - Mariya Nikolayevna Romanova, Çar II. Nikolay'ın üçüncü kızı (d. 1899)
1918 - Olga Nikolayevna Romanova, Çar II. Nikolay'ın en büyük kızları (d. 1895)
1918 - Tatyana Nikolayevna Romanova, Çar II. Nikolay'ın ikinci kızı (d. 1897)
1925 - Lovis Corinth, Alman ressam ve grafiker (d. 1858)
1928 - Álvaro Obregón, Meksikalı asker ve devlet adamı (d. 1880)
1944 - William James Sidis, Amerikalı matematikçi ve düşünür (d. 1898)
1944 - Bule Naipi, II. Dünya Savaşı sırasında Arnavut komünist partizan direniş hareketi üyesi (d. 1922)
1945 - Ernst Busch, Nazi Almanyası'nın Generalfeldmarschall'i (d. 1885)
1959 - Billie Holiday, Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve besteci (d. 1915)
1961 - Emin Halid Onat, Türk mimar (d. 1910)
1961 - Vasfi Mahir Kocatürk, Türk şair, oyun yazarı, öğretmen ve politikacı (d. 1907)
1967 - John Coltrane, Amerikalı caz müzisyeni ve saksafoncu (d. 1926)
1995 - Juan Manuel Fangio, Arjantinli yarış arabası sürücüsü (d. 1911)
1998 - Sedat Celasun, Türk asker (d. 1915)
2002 - Joseph Luns, Hollandalı siyasetçi ve diplomat (d. 1911)
2005 - Edward Heath, İngiliz siyasetçi ve Başbakan (d. 1916)
2006 - Hakkı Atamulu, Türk heykeltıraş (d. 1912)
2006 - Mickey Spillane, Amerikalı yazar (d. 1918)
2009 - Meir Amit, İsrailli politikacı, üçüncü Mossad direktörü (d. 1921)
2009 - Walter Cronkite, Amerikalı televizyon gazetecisi (d. 1916)
2009 - Leszek Kołakowski, Polonyalı düşünür (d. 1927)
2009 - Orhan Şengürbüz, Türk spor spikeri (d. 1958)
2011 - Takaji Mori, Japon eski millî futbolcu (d. 1943)
2012 - Ms. Melodie, Amerikalı seremoni lideri (d. 1969)
2012 - İlhan Mimaroğlu, Türk besteci ve yazar (d. 1926)
2012 - Morgan Paull, Amerikalı oyuncu (d. 1944)
2013 - Vincenzo Cerami, İtalyan senarist (d. 1940)
2013 - Briony McRoberts, İngiliz oyuncu (d. 1957)
2013 - Nurettin Ok, Türk siyasetçi (d. 1927)
2014 - Jack Lewis, İngiliz kimyacı (d. 1928)
2014 - Elaine Stritch, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1925)
2015 - Jules Bianchi, Fransız Formula 1 pilotu (d. 1989)
2016 - Wendell Anderson, Amerikalı bürokrat (d. 1933)
2016 - Nüzhet Kandemir, Türk diplomat ve siyasetçi (d. 1934)
2017 - Harvey Atkin, Kanadalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1942)
2018 - Rita Bhaduri, Hint kadın sinema ve dizi oyuncusu (d. 1955)
2018 - Yvonne Blake, İngiliz-İspanyol kadın moda tasarımcısı (d. 1940)
2018 - Saait Maajiet, Güney Afrikalı kriketçi (d. 1952)
2018 - João Semedo, Portekizli siyasetçi ve fizikçi (d. 1951)
2019 - Andrea Camilleri, İtalyan yazarı ve yönetmeni (d. 1925)
2019 - Giuseppe Merlo, Eski İtalyan profesyonel tenis oyuncusu (d. 1927)
2020 - José Paulo de Andrade, Brezilyalı gazeteci ve TV sunucusu (d. 1942)
2020 - Ekaterina Alexandrovskaya, Rus-Avustralyalı buz patencisi (d. 2000)
2020 - Moussa Benhamadi, Cezayirli politikacı ve araştırmacı (d. 1953)
2020 - Brigid Berlin, Amerikalı model ve oyuncu (d. 1939)
2020 - Seyfi Dursunoğlu, Türk sahne sanatçısı, şarkıcı ve sunucu (d. 1932)
2020 - Zizi Jeanmaire, Fransız balerin, aktris ve koreograf (d. 1924)
2020 - Silvio Marzolini, Arjantin millî futbol takımı futbolcusu (d. 1940)
2020 - Angela von Nowakonski, Brezilyalı doktor, araştırmacı ve profesör (d. 1953)
2021 - Pilar Bardem, İspanyol aktris ve aktivis (d. 1939)
2021 - Dolores Claman, Kanadalı besteci ve piyanist (d. 1927)
2021 - Angéline Nadié, Fildişi Sahilli aktris (d. 1968)
2021 - Robby Steinhardt, Amerikalı müzisyen (d. 1950)
2021 - Graham Vick, İngiliz opera yönetmeni (d. 1953)
2021 - Milan Živadinović, Sırp eski profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1944)
2022 - Erden Kıral, Türk yönetmen ve sinemacı (d. 1942)
2023 - Mangala Narlikar, Hintli kadın matematikçi, akademisyen ve yazar (d. 1943)
Tatiller ve özel günler
Dünya Emoji Günü
Kaynakça
0717
17
|
2158
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/18%20Temmuz
|
18 Temmuz
|
Olaylar
MÖ 390 - Roma Cumhuriyeti ile Galya arasında gerçekleşen Allia Muharebesi'ni Galyalılar kazandı.
656 - Ali bin Ebu Talib halife oldu.
1919 - Müttefik Yüksek Konseyi, işgal bölgeleri hakkında anlaşamayan İtalya ve Yunanistan arasında bölüştürme yaptı ve Aydın'ın İtalyanlara verilmesi kararlaştırıldı.
1920 - Mîsâk-ı Millî, TBMM'de kabul edildi. Büyük Millet Meclisi, Misak-ı Millî üzerine yemin etti.
1925 - Adolf Hitler, nasyonal sosyalist fikirlerini açıkladığı kişisel manifestosu Mein Kampfı (Kavgam) yayımladı.
1930 - Ankara Etnografya Müzesi halka açıldı.
1932 - Türkiye, Cemiyet-i Akvam'a (Milletler Cemiyeti) 56. üye olarak kabul edildi.
1932 - Türkiye'de Ezanın Arapça okunması ülke genelinde resmen yasaklandı. Diyanet Dairesi, bu yasağı ilgili mercilere duyurdu.
1939 - Takas Limited Şirketi kuruldu.
1941 - II. Dünya Savaşı: Artan millî savunma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla piyasaya 'tasarruf bonosu' çıkarıldı. 5, 25, 100 ve 1.000 liralık tasarruf bonoları; 3, 6 ve 12 ay vadeli olarak düzenlendi. Faizleri yüzde 4 ile 6 arasında değişen 25 milyon tutarındaki bonolara halk büyük ilgi gösterdi.
1945 - Çok partili demokratik hayatın ilk adımı atıldı: Millî Kalkınma Partisi kuruldu. Partinin kurucuları arasında Nuri Demirağ, Hüseyin Avni Ulaş ve Cevat Rıfat Atilhan gibi isimler yer aldı.
1946 - İzmir Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
1964 - 10 gündür süren Batman Petrol Rafinerisi işçileri grevi, Bakanlar Kurulu ve Türk-İş'in aracılığıyla sona erdi.
1964 - Türkiye ile ABD arasında, ‘pamuklu ihracatına ilişkin’ anlaşma imzalandı.
1964 - Türkiye ile Belçika arasında işgücü anlaşması imzalandı.
1968 - Intel şirketi Santa Clara, Kaliforniya'da kuruldu.
1974 - ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’in yardımcısı Joseph Sisco Londra'ya gelerek Bülent Ecevit ile görüştü. Müdahaleden vazgeçmesi için Ecevit’in şartlarını öğrendi ve bunları Yunanlar ile görüşmek üzere Atina’ya hareket etti.
1975 - Apollo-Soyuz kenetlenmesi televizyondan naklen verildi.
1976 - Rumen jimnastikçi Nadia Comăneci, Yaz Olimpiyatları'nda 10 tam puan aldı. Böylece Olimpiyat Oyunları tarihinde tam puan alan ilk jimnastikçi unvanını da alarak tarihe geçti.
1995 - Daha önce 18 Temmuz'da Türkiye'ye geleceği açıklanan BM Genel Sekreteri Butros Gali, halkın tepkisinden çekindiği için ziyaretini iptal etmek zorunda kaldı.
1996 - Paris'e gitmekte olan bir ABD yolcu uçağı, Long Island-New York açıklarında havada infilak etti; 230 yolcudan kurtulan olmadı.
1997 - Yücel Yener, TRT Genel Müdürlüğü'ne atandı.
1998 - İstanbul-Ankara seferini yapan THY'na ait bir uçağın motoru yandı. Yolculara korkulu anlar yaşatan yangın nedeniyle uçak, Atatürk Havaalanı'na zorunlu iniş yaptı.
2016 - Türkiye'de 3 aylığına OHAL ilan edildi.
Doğumlar
1552 - II. Rudolf, Kutsal Roma imparatoru (ö. 1612)
1635 - Robert Hooke, İngiliz hezarfeni (ö. 1703)
1670 - Giovanni Battista Bononcini, İtalyan barok besteci ve çellist (ö. 1747)
1811 - William Makepeace Thackeray, İngiliz yazar (ö. 1863)
1818 - Louis De Geer, İsveçli politikacı ve yazar (ö. 1896)
1821 - Pauline Viardot, Fransız mezzo-soprano, pedagog ve bestecisiydi (ö. 1910)
1853 - Hendrik A. Lorentz, Hollandalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1928)
1864 - Philip Snowden, İngiliz sosyalist siyaset adamı (ö. 1937)
1867 - Margaret Brown, Amerikalı bir sosyete üyesi, hayırsever ve aktivistti (ö. 1932)
1871 - Giacomo Balla, İtalyan ressam, heykeltıraş, sanat eğitimcisi, şair (ö. 1958)
1882 - Manuel Gálvez, Arjantinli yazar ve şair (ö. 1962)
1883 - Lev Kamenev, Sovyet Komünist lider (ö. 1936)
1887 - Vidkun Quisling, Norveçli politikacı (ö. 1945)
1890 - Frank Forde, Avustralyalı bir politikacıydı (ö. 1983)
1892 - Arthur Friedenreich, Brezilyalı eski millî futbolcudur (ö. 1969)
1895 - Olga Spessivtseva, Rus balerini (ö. 1991)
1897 - Cyril Norman Hinshelwood, İngiliz kimyager (ö. 1967)
1900 - Nathalie Sarraute, Fransız roman ve deneme yazarı (ö. 1999)
1906 - Samuel Ichiye Hayakawa, Kanada doğumlu Amerikalı akademisyen ve siyasetçi (ö. 1992)
1906 - Clifford Odets, Amerikalı oyun yazarı ve senarist (ö. 1963)
1909 - Andrey Gromiko, Sovyet diplomat ve Dışişleri Bakanlarından (ö. 1989)
1909 - Muhammed Davud Han, Afganistan Devlet Başkanı (ö. 1978)
1911 - Hume Cronyn, Kanadalı aktör (ö. 2003)
1914 - Gino Bartali, İtalyan eski profesyonel yol bisikleti yarışçısıydı (ö. 2000)
1914 - Oscar Heisserer,' Fransız eski millî futbolcudur (ö. 2004)
1916 - Charles Kittel, Amerikalı fizikçi (ö. 2019)
1916 - Kenneth Armitage, İngiliz heykeltıraş (ö. 2002)
1918 - Nelson Mandela, Güney Afrikalı siyasetçi (ö. 2013)
1921 - Aaron T. Beck, Amerikalı psikiyatr (ö. 2021)
1921 - John Glenn, Amerikalı havacı, mühendis, astronot ve siyasetçi (ö. 2016)
1921 - Dorothy Mengering, Amerikalı televizyon sunucusu (ö. 2017)
1922 - Thomas Samuel Kuhn, Amerikalı filozof ve bilim tarihçisi (ö. 1996)
1925 - Friedrich Zimmermann, eski bir Alman siyasetçi (ö. 2012)
1926 - Nita Bieber, Amerikalı oyuncudur (ö. 2019)
1926 - Bernard Pons, Fransız siyaset adamı (ö. 2022)
1927 - Robert Ellis Miller, Amerikalı bir film yönetmenidir (ö. 2017)
1928 - Stig Grybe, İsveçli aktör ve komedyen (ö. 2017)
1929 - Dick Button, Amerikalı buz patencisi ve olimpiyat şampiyonu
1931 - Hakkı Kıvanç, Türk sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2015)
1933 - Jean Yanne, Fransız oyuncu, yazar, film yönetmeni ve bestecidir (ö. 2003)
1933 - Yevgeni Yevtuşenko, Sovyet şair (ö. 2017)
1934 - Darlene Conley, Amerikalı aktris (ö. 2007)
1935 - Tenley Albright, Amerikalı buz patenci
1937 - Nevzat Eren, Türk tıp doktoru (ö. 2000)
1937 - Roald Hoffmann, Amerikalı kimyacı. 1981 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.
1937 - Hunter Stockton Thompson, Amerikalı gazeteci ve yazar (ö. 2005)
1938 - Paul Verhoeven, Hollanda asıllı film yönetmeni, senaryo yazarı ve prodüktör
1940 - James Brolin, Amerikalı oyuncu prodüktör ve yönetmen
1941 - Bedrettin Dalan, Türk mühendis ve siyasetçi
1941 - Frank Farian, Alman prodüktör ve müzisyen
1942 - Giacinto Facchetti, İtalyan futbolcu ve FC Internazionale Milano Kulübü'nün eski Başkanı (ö. 2006)
1948 - Hartmut Michel, Alman biyokimyacı
1948 - Jeanne Cordova, Amerikalı LGBT hakları savunucusu aktivist ve yazar (ö. 2016)
1950 - Richard Branson, İngiliz yatırımcı ve iş insanı
1951 - Elio Di Rupo, Belçikalı bir politikacı
1951 - Margo Martindale, Amerikalı oyuncudur
1953 - Turgay Tanülkü, Türk sinema, dizi ve tiyatro oyuncusu
1955 - Banu Avar, Türk yazar, gazeteci, program yapımcısı ve sunucu
1956 - Meral Akşener, Türk siyasetçi
1957 - Kaisha Atakhanova, Kazak biyolog
1957 - Nick Faldo, İngiliz golfçü
1959 - Erdal Çelik, Türk müzisyen, besteci ve söz yazarı
1959 - Mustafa Kemal Uzun, Türk oyuncu ve film yönetmeni (ö. 2017)
1961 - Elizabeth McGovern, Amerikalı tiyatro, sinema oyuncusu ve müzisyen
1961 - Alan Scott Pardew, İngiliz eski futbolcu, teknik direktör
1962 - Lee Arenberg, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu
1964 - Wendy Williams, Amerikalı televizyon sunucusu, iş insanı, medya kişiliği ve senarist
1965 - Petra Schersing, Eskiden Doğu Almanya için yarışan atlet
1967 - Vin Diesel, Amerikalı aktör
1968 - Grant Bowler, Yeni Zelanda doğumlu Avustralyalı oyuncu
1968 - Olga Prohvatılo, Rus oyuncu ve komedyen (ö. 2017)
1969 - Hege Riise, Norveçli eski futbolcu
1971 - Penny Hardaway, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1971 - Ryan Church, Amerikalı tasarımcı
1974 - Derek Anderson, Amerikalı eski profesyonel basketbolcu
1975 - Daron Malakian, Amerikalı gitarist ve vokalist
1975 - M.I.A., Sri Lanka asıllı İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve besteci
1975 - Ertem Şener, Türk spor spikeri ve sunucu
1976 - Cansın Özyosun, Türk dizi oyuncusu
1977 - Aleksandr Morozeviç, Rus satranç oyuncusu
1977 - Kelly Reilly, İngiliz oyuncu
1978 - Adabel Guerrero, Arjantinli sanatçı
1978 - Mélissa Theuriau, Fransız gazeteci ve televizyon sunucusu
1979 - Joey Mercury, Amerikalı profesyonel güreşçi
1980 - Kristen Bell, Amerikalı aktris
1980 - David Blu, İsrailli ve Amerikalı emekli basketbolcudur
1981 - Michiel Huisman, Hollandalı oyuncu, şarkıcı ve söz yazarı
1982 - Priyanka Chopra, Hint sinema oyuncusu, şarkıcı
1982 - Carlo Costly, Honduraslı futbolcudur
1982 - Marcin Dołęga, Polonyalı halterci
1982 - Priyanka Chopra, Hint sinema oyuncusu ve şarkıcı
1983 - Carlos Diogo, Uruguaylı futbolcu
1983 - Jan Schlaudraff, Alman futbolcudur
1985 - Chace Crawford, Amerikalı sinema ve TV yıldızı
1985 - James Norton, İngiliz oyuncu
1987 - Carlos Eduardo Marques, Brezilyalı millî futbolcu
1987 - César Villaluz, Meksikalı futbolcudur
1988 - Hakan Arslan, Türk futbolcu
1988 - Änis Ben-Hatira, Alman asıllı Tunuslu millî futbolcu
1988 - Elvin Mammadov, Azeri futbolcu
1988 - Merve Özbey, Türk şarkıcı
1989 - Semyon Antonov, Rus millî basketbolcu
1989 - Sebastian Mielitz, Alman profesyonel futbolcudur
1989 - Yohan Mollo, Fransız futbolcudur
1989 - Dmitri Soloviev, Rus buz patenci
1993 - Nebil Fekir, Fransız futbolcu
1993 - Lee Taemin, Güney Koreli şarkıcı, dansçı ve oyuncu
1994
Erik Lima, Brezilyalı forvet
Laura Rizzotto, Brezilyalı şarkıcı ve söz yazarı
Ölümler
707 - İmparator Mommu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 42. imparatoru (d. 683)
715 - Muhammed bin Kasım es-Sekafî, Sind'i fetheden Emevî kumandanı (d. 692)
928 - II. Stefanos, 29 Haziran 925 ile 18 Temmuz 928 yılları arası Konstantinopolis Ekümenik Patriği olarak görev yapmıştır (d. ?)
1100 - Godfrey de Bouillon, Belçikalı Haçlı şövalye ve Birinci Haçlı Seferi liderlerinden (d. 1060)
1194 - Lüzinyanlı Guy, Fransız Haçlı şövalye (d. 1150)
1566 - Bartolomé de las Casas, Dominikan rahibi, piskopos ve uluslararası hukuk ve insan hakları normlarının ilk savunucularından biri olan yazar (d. 1484)
1610 - Caravaggio (Michelangelo Merisi), İtalyan ressam (d. 1571)
1697 - António Vieira, Portekizli Cizvit misyoner ve yazar (d. 1608)
1721 - Antoine Watteau, Fransız ressam (d. 1684)
1792 - John Paul Jones, Amerika Birleşik Devletleri Donanması'nın kurucusu (d. 1747)
1817 - Jane Austen, İngiliz yazar (d. 1775)
1863 - Robert Gould Shaw, Amerikan İç Savaşı sırasında Birlik Ordusunda Amerikan subayı (d. 1837)
1872 - Benito Juárez, Meksikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1806)
1887 - Dorothea Lynde Dix, Amerikalı toplumsal reformcu ve hümanist (d. 1802)
1890 - Christian Heinrich Friedrich Peters, ilk asteroit kaşiflerinden biri olan Alman-Amerikalı astronom (d. 1813)
1891 - Şevki Bey, Türk bestekâr (d. 1860)
1892 - Thomas Cook, İngiliz din adamı ve iş insanı (Kendi adıyla bilinen "Thomas Cook" seyahat şirketinin kurucusu (d. 1808)
1901 - Carlo Alfredo Piatti, İtalyan çellist ve besteci (d. 1822)
1919 - Raymonde de Laroche, Fransız pilot ve dünyanın ilk tayyare pilot lisansını alan kadın (d. 1882)
1932 - Jean Jules Jusserand, Fransız diplomat, tarihçi ve yazar (d. 1855)
1936 - Antonia Mercé i Luque, Arjantin-İspanyol dansçı (d. 1890)
1938 - Marie, Kral I. Ferdinand'ın eşi olarak son Romanya konsort kraliçesi (d. 1875)
1946 - Dragoljub Mihailović, II. Dünya Savaşı'nda görev yapmış Yugoslavyalı-Sırp general (d. 1893)
1949 - Vítězslav Novák, Çek besteci ve pedagog (d. 1870)
1950 - Albert Eckstein, Alman çocuk doktoru ve akademisyen (d. 1891)
1958 - Henri Farman, İngiliz asıllı Fransız pilot ve mühendis (d. 1874)
1965 - Refik Halit Karay, Türk gazeteci ve yazar (d. 1888)
1967 - Castelo Branco, Brezilyalı asker ve siyasetçi (d. 1897)
1968 - Corneille Jean François Heymans, Belçikalı fizyolog (d. 1892)
1973 - Jack Hawkins, İngiliz aktör (d. 1910)
1978 - Mehmet Bedrettin Köker, Türk hukukçu (d. 1897)
1980 - Andrée Vaurabourg, Fransız piyanist ve öğretmen (d. 1894)
1982 - Roman Osipoviç Jakobson, Rus düşünür (d. 1896)
1986 - Stanley Rous, İngiliz futbol adamı (d. 1895)
1990 - Yun Boseon veya Yun Po-sun, Güney Koreli politikacı ve aktivist (d. 1897)
1996 - Donny the Punk, Amerikalı politik eylemci (d. 1946)
1996 - José Manuel Fuente, İspanyol yol bisikletçisi ve tırmanma uzmanı (d. 1945)
2002 - Metin Toker, Türk gazeteci, yazar ve Kontenjan Senatörü (İsmet İnönü'nün damadı) (d. 1924)
2005 - William Childs Westmoreland, ABD Ordusu'nda general (d. 1914)
2012 - Rajesh Khanna, Hint aktör ve film yapımcısı (d. 1942)
2012 - Jean François-Poncet, Fransız diplomat, siyasetçi (d. 1928)
2012 - Davud Abdullah Raciha, Suriyeli asker (d. 1947)
2012 - Asıf Şevket, Suriyeli siyasetçi (d. 1950)
2012 - Hasan Ali Türkmani, Suriyeli asker ve siyasetçi (d. 1935)
2014 - Dietmar Otto Schönherr, Avusturyalı oyuncu (d. 1926)
2015 - Alessandro Federico Petricone, Jr., Amerikalı oyuncu (d. 1936)
2016 - Uri Coronel, Hollandalı iş insanı ve spor yöneticisi (d. 1946)
2017 - Max Gallo, Fransız tarihçi, yazar ve siyasetçi (d. 1932)
2017 - Shigeaki Hinohara, Japon psikiyatr ve akademisyen (d. 1911)
2018 - Ling Li, Çinli yazar, akademisyen, mühendis ve tarihçi (d. 1942)
2018 - Burton Richter, Nobel ödüllü Amerikalı fizikçi (d. 1931)
2019 - Yukiya Amano, Japon siyasetçi ve diplomat (d. 1947)
2019 - Tuncer Cücenoğlu, Türk oyun yazarı ve çevirmen (d. 1944)
2019 - Luciano De Crescenzo, İtalyan yazar, oyuncu, yönetmen ve mühendis (d. 1928)
2019 - David Hedison, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1927)
2020 - Vishnu Raj Atreya, Nepalli yazar ve şair (d. 1944)
2020 - Charles Bukeko, Kenyalı aktör ve komedyen (d. 1962)
2020 - René Carmans, Belçikalı profesyonel futbolcu (d. 1945)
2020 - Elize Cawood, Güney Afrikalı aktris (d. 1952)
2020 - Katherine B. Hoffman, Amerikalı kimyager ve akademisyen (d. 1914)
2020 - Juan Marsé, İspanyol romancı, senarist ve gazeteci (d. 1933)
2020 - Martha Mmola, Güney Afrikalı kadın siyasetçi (d. ?)
2020 - Haruma Miura, Japon aktör ve şarkıcı (d. 1990)
2020 - Cécile Reims, Fransiz gravürcü ve yazar (d. 1927)
2020 - David Romero Ellner, Honduraslı gazeteci, avukat ve politikacı
2020 - Jope Ruonansuu, Fin aktör, sanatçı, müzisyen ve stand-up komedyen (d. 1964)
2020 - Jaybee Sebastian, Filipinli yüksek profilli mahkum (d. 1980)
2020 - Henrique Soares da Costa, Brezilyalı Roma Katolik piskoposu (d. 1963)
2020 - Lucio Urtubia, İspanyol anarşist, aktivist ve yazar (d. 1931)
2021 - Afaz Uddin Ahmed, Bangladeşli siyasetçi (d. 1926)
2021 - Jeffrey Barmby, Eski İngiliz profesyonel futbolcu (d. 1943)
2021 - Tommy Engstrand, İsveçli spor gazetecisi ve TV sunucusu (d. 1939)
2022 - Raja Mukherjee, Hint profesyonel kriketçi (d. 1951)
Tatiller ve özel günler
Mandela Günü
0718
18
|
2159
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/19%20Temmuz
|
19 Temmuz
|
Olaylar
1870 - Fransa, Prusya'ya savaş ilan etti.
1877 - 93 Harbi: Gazi Osman Paşa önderliğinde, 145 gün sürecek olan Plevne Savunması başladı.
1912 - Yaklaşık 190 kg ağırlığında bir meteor, Navajo County-Arizona semalarında infilak etti ve parçalar kentin üzerine yağdı.
1920 - Komünist Enternasyonal'in İkinci Kongresi başladı. Kongre'de; örgütsel ilkeler, strateji ve Komünist Enternasyonal'in taktiklerinin temelleri atıldı.
1933 - Denizli-Çivril'deki 5,7 büyüklüğündeki depremde 20 kişi öldü.
1939 - Filmlerin denetimine dair sansür nizamnamesi yürürlüğe girdi.
1939 - İthal izinlerinin ve ihracat primlerinin verilmesi amacıyla Takas Limited Şirketi'nin kurulmasına dair kararname çıktı.
1940 - II. Dünya Savaşı: İtalyan hafif kruvazörü battı: 121 kişi öldü.
1943 - II. Dünya Savaşı sırasında Adolf Hitler, Benito Mussolini liderliğindeki İtalyan Heyeti ile Feltre görüşmesini gerçekleştirdi.
1949 - Laos bağımsızlığını ilan etti.
1954 - Elvis Presley, ilk albümü That's All Right Mama'yı çıkardı.
1967 - Boeing 727 tipi bir yolcu uçağı ile Cessna 310 tipi bir uçak, Kuzey Karolina'nın Hendersonville şehri üzerinde havada çarpıştı: 82 kişi öldü.
1979 - Sandinista gerillaları, Nikaragua'daki ABD destekli Somoza Hükûmeti'ni devirdi.
1980 - Yaz Olimpiyatları, Moskova'da başladı. Sovyetler'in Afganistan'ı işgalini protesto eden pek çok ülke olimpiyatlara katılmadı.
1983 - Refah Partisi kuruldu.
1985 - İtalya'da, Val di Stava barajı çöktü: 268 kişi öldü.
1987 - Mehmet Terzi, San Francisco Maratonu'nu kazandı.
1989 - DC-10 tipi bir ABD yolcu uçağı, Sioux City-Iowa'ya acil iniş yaptığı sırada düştü: 296 yolcudan 112'si öldü.
1990 - New York Federal Mahkemesi, Karun Hazinesi'nin Türkiye'ye iadesi için açılan davada Türkiye lehine karar verdi. Metropolitan Museum of Art yetkililerinin 363 parçalık hazineyi Türkiye'ye iade etmek istemesi üzerine anlaşmaya varıldı ve hazine, Ekim 1993'te Ankara'ya getirildi.
1993 - İSKİ Genel Müdürü Ergun Göknel, yolsuzluk iddiasıyla görevden alındı.
1993 - PKK, Van'ın Bahçesaray ilçesi Sündüz Yaylası'nda, uzun namlulu silahlarla ateş açtı; 15 çocuk ile 9 kadın yaşamını yitirdi.
1996 - Yaz Olimpiyatları, Atlanta-Georgia'da başladı.
2002 - Eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör Özden, Cumhuriyetçi Demokrasi Partisi'ni (CDP) kurdu.
2009 - Türkiye'de tüm lokanta, meyhane vb. kapalı alanlarda sigara yasağı uygulaması başladı.
2013 - Suriye'de, PYD tarafından ele geçirilen yerleşim yeri, özerk bölge ilan edildi ve Rojava Devrimi olarak kabul edildi. Artık orada PYD öncülüğünde Kürdistan Özerk Otonom Bölgesi gerçekleşmiştir.
Doğumlar
810 - Buhârî, Buharalı Fars bir muhaddistir (ö. 869)
1223 - I. Baybars, Mısır ve Suriye'de hüküm sürmüş Kıpçak asıllı Memlûk Devleti sultanıdır (ö. 1277)
1809 - Friedrich Gustav Jakob Henle, Alman hekim (ö. 1885)
1811 - Vinzenz Lachner, Alman bestekâr, orkestra şefi ve müzik eğitimcisi (ö. 1893)
1814 - Samuel Colt, Amerikalı silah üreticisi (ö. 1862)
1819 - Gottfried Keller, İsviçreli şair ve siyasetçi (ö. 1890)
1822 - Augusta, III. George'un torunu olan İngiliz Kraliyet Ailesi'nin bir üyesiydi (ö. 1916)
1834 - Edgar Degas, Fransız empresyonist ressam ve heykeltıraş (ö. 1917)
1846 - Edward Charles Pickering, Amerikalı gök bilimci, fizikçi (ö. 1919)
1868 - Florence Foster Jenkins, ABD'li amatör soprano (ö. 1944)
1876 - Joseph Fielding Smith, Jr., İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 10. başkanıdır (ö. 1972)
1881 - Friedrich Dessauer, Alman fizikçidir (ö. 1963)
1883 - Max Fleischer, Amerikalı mucit, film yönetmeni ve yapımcı (ö. 1972)
1890 - II. Georgios, Yunanistan Kralı (ö. 1947)
1891 - Eugen Müller, II. Dünya Savaşı sırasında Wehrmacht'ta görev yapan Nazi generali (ö. 1951)
1893 - Vladimir Mayakovsky, Rus şair (ö. 1930)
1894 - Percy Spencer, Amerikan mühendis ve mucittir (ö. 1970)
1896 - A.J. Cronin, İskoç romancı (ö. 1981)
1898 - Herbert Marcuse, Alman filozof (ö. 1979)
1900 - Arno Breker, Alman heykeltıraş (ö. 1991)
1908 - Ernest Buckler, Kanadalı roman ve öykü yazarı (ö. 1984)
1917 - Fulbert Youlou, Kongolu siyasetçi (ö. 1972)
1919 - Patricia Medina, İngiliz asıllı Amerikalı oyuncu (ö. 2012)
1920 - Robert Mann, Amerikalı keman sanatçısı, besteci ve orkestra şefi (ö. 2018)
1921 - Rosalyn Sussman Yalow, Amerikalı hekim ve 1977 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü (Roger Guillemin ve Andrew Schally ile birlikte) sahibi bilim insanı (ö. 2011)
1922 - George McGovern, Amerikalı tarihçi, yazar, ABD temsilcisi, Senatör (ö. 2012)
1924 - Pat Hingle, Amerikalı oyuncu (ö. 2009)
1925 - Michael Pfeiffer, Alman futbolcu ve teknik direktör (ö. 2018)
1929 - Gaston Glock, Avusturyalı mühendis
1929 - Orville Turnquest, emekli Bahamalı politikacı
1934 - Francisco de Sá Carneiro, Portekizli siyasetçi ve avukat (ö. 1980)
1936 - Norman Manea, Rumen yazar ve entelektüel
1943 - Han Sai Por, Singapurlu heykeltıraş
1945 - George Dzundza, Alman asıllı Amerikalı oyuncu
1947 - Brian May, İngiliz müzisyen (Queen grubu)
1948 - Argentina Menis, Rumen atlet
1949 - Kgalema Motlanthe, Güney Afrikalı siyasetçi
1951 - Selahattin Taşdöğen, Türk oyuncu
1952 - Allen Collins, Amerikalı gitaristi (ö. 1990)
1953 - René Houseman, Arjantinli futbolcu (ö. 2018)
1959 - Juan José Campanella, Arjantinli televizyon ve film yönetmeni, yazar ve yapımcı
1960 - Atom Egoyan, Ermeni asıllı Kanadalı film yönetmeni
1961 - Hideo Nakata, Japon film yönetmeni
1967 - Yaël Abecassis, İsrailli oyuncu ve model
1968 - Pavel Kuka, Çek futbolcu
1968 - Midori, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1968 - Robb Flynn, Amerikalı gitarist
1970 - Nicola Ferguson Sturgeon, İskoç siyasetçi
1971 - Vitaliy Kliçko, Ukraynalı boksör ve Dünya Ağırsiklet Boks Şampiyonu
1973 - Aílton Gonçalves da Silva, Brezilyalı futbolcu
1976 - Benedict Cumberbatch, İngiliz oyuncu
1976 - Eric Prydz, İsveçli DJ ve prodüktör
1978 - Niki Gudex, Avustralyalı dağ bisikletçisi
1978 - Jonathan Zebina, Fransız millî futbolcu
1979 - Luke Young, İngiliz eski futbolcu
1980 - Xavier Malisse, Belçikalı tenis oyuncusu
1980 - Alice Renavand, Fransız balerin
1982 - İpek Özkök, Türk oyuncu ve manken
1982 - Jared Padalecki, Amerikalı oyuncu
1983 - Vjekoslav Tomić, Hırvat futbolcu
1984 - Adam Morrison, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1985 - Tobias Werner, Alman futbolcu
1986 - Deniz Celiloğlu, Türk oyuncu
1986 - Steffen Weinhold, Alman hentbolcu
1988 - Kevin Großkreutz, Alman eski profesyonel futbolcu
1989 - Norberto Murara Neto, Brezilyalı futbolcu
1990 - Alina Buchschacher, İsviçreli model
1990 - Ebru Ünlü, Türk oyuncu
1991 - Eray İşcan, Türk futbolcu
1994
Julia Furdea, Avusturyalı model
Michael Frey, İsviçreli futbolcu
1995 - Manuel Akanji, İsviçreli futbolcu
1995 - Jannik Kohlbacher, Alman hentbolcu
1996 - Oh Hayoung, Güney Koreli oyuncu
Ölümler
379 - Makrina, bir rahibe ve bir manastırın kurucusu (d. 327)
931 - Uda, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 59. imparatoru (d. 867)
998 - Damian Dalassenos, Bizanslı aristokrat (d. 940)
1374 - Francesco Petrarca, İtalyan şair (d. 1304)
1543 - Mary Boleyn, İngiliz ünlü Boleyn Ailesi'nin kızlarından biri (d. 1499)
1597 - Gunilla Bielke, İsveç kralı III. Johan'ın ikinci eşi olarak İsveç kraliçesi (d. 1568)
1814 - Matthew Flinders, Birleşik Krallık Kraliyet Donanması albayı, denizcisi ve kartograf (d. 1774)
1823 - Agustín de Iturbide, Meksika Bağımsızlık Savaşı sırasında başarılı siyasetçi (d. 1783)
1838 - Pierre Louis Dulong, Fransız fizikçi (d. 1785)
1850 - Margaret Fuller, Amerikalı gazeteci ve kadın hakları savunucusu (d. 1810)
1868 - Okita Sōji, Bakumatsu dönemi savaşçısı, Shinsengumi’nin Birinci Bölük komutanı ve kendō ustası (d. 1844)
1873 - Samuel Wilberforce, İngiliz piskopos (d. 1805)
1891 - Pedro Antonio de Alarcón, İspanyol romancı (d. 1833)
1909 - Derviş Vahdeti, Osmanlı gazeteci, yazar ve din adamı (aleyhine düşüncede olanlar için: İngiliz ajanı) (d. 1869)
1929 - Fausto Zonaro, İtalyan ressam (d. 1854)
1935 - Ludovico M. Nesbitt, İtalyan maden mühendisi kâşif ve yazar (d. 1891)
1935 - Şükrü Aydındağ, Türk asker ve siyaset adamı (d. 1883)
1943 - Yekaterina Budanova, Sovyet pilot (d. 1916)
1947 - Aung San, Birmanyalı milliyetçi önder (d. 1915)
1956 - Lightner Witmer, Amerikalı psikolog (d. 1867)
1965 - Syngman Rhee, Güney Kore'nin ilk Cumhurbaşkanı (d. 1875)
1966 - Suphi Ziya Özbekkan, Türk besteci (d. 1887)
1970 - Banat Batırova, Başkurt milletvekili (d. 1904)
1980 - Nihat Erim, Türk akademisyen, siyasetçi ve Türkiye'nin 13. Başbakanı (suikast) (d. 1912)
1981 - Aleksandr Kotikov, Sovyet tümgeneral (d. 1902)
1990 - Zeyyat Mandalinci, Türk siyasetçi (d. 1915)
1992 - Gülcan Tunççekiç, Türk balerin (d. 1942)
2004 - Zenko Suzuki, Japonya Başbakanı (d. 1911)
2006 - Jack Warden, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
2009 - Frank McCourt, İrlanda asıllı Amerikalı yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1930)
2010 - Daiki Sato, Japon eski futbolcu (d. 1988)
2011 - Remo Gaspari, İtalyan siyasetçi (d. 1920)
2012 - Ömer Süleyman, Mısırlı politikacı, diplomat ve ordu generali (d. 1936)
2013 - Leyla Erbil, Türk yazar (d. 1931)
2013 - Mel Smith, İngiliz oyuncu, komedyen ve yazar (d. 1952)
2013 - Bert Trautmann, Alman futbolcu ve teknik direktör (d. 1923)
2013 - Phil Woosnam, Galli eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1932)
2014 - Rubem Alves, Brezilyalı teolog, filozof, eğitimci, yazar ve psikanalist (d. 1933)
2014 - Skye McCole Bartusiak, Amerikalı oyuncu ve model (d. 1992)
2014 - James Garner, Amerikalı sinema sanatçısı (d. 1928)
2015 - Van Alexander, Amerikalı caz müzisyeni ve bestecisi (d. 1915)
2015 - Galina Prozumenşçikova, Sovyet yüzücü (d. 1948)
2016 - Garry Marshall, Amerikalı oyuncu ve yapımcı (d. 1934)
2017 - María Amuchástegui, Arjantinli televizyoncu (d. 1953)
2017 - Miguel Blesa, İspanyol banker iş insanı (d. 1947)
2017 - Blaoui Houari, Cezayirli müzisyen, şarkıcı, söz yazarı ve orkestra şefi (d. 1926)
2017 - Harun Kolçak, Türk pop şarkıcısı (d. 1955)
2017 - Barbara Weldens, Fransız kadın şarkıcı ve söz yazarı (d. 1982)
2018 - Jon Schnepp, Amerikalı televizyon yapımcısı, yönetmeni, seslendirme sanatçısı, editör, yazar, çizer, animatör (d. 1967)
2018 - Denis Ten, Kazak buz patenci (d. 1993)
2019 - Inger Berggren, İsveçli şarkıcı (d. 1934)
2019 - Rutger Hauer, Hollandalı oyuncu (d. 1944)
2019 - Ágnes Heller, Macar filozof (d. 1929)
2019 - Jeremy Kemp, İngiliz oyuncu (d. 1935)
2019 - César Pelli, Arjantin asıllı Amerikalı mimar (d. 1926)
2019 - Yao Lee, Çinli şarkıcı (d. 1922)
2020 - Sulţān Hāshim Aīmad al-Īāīī, Iraklı eski asker ve siyasetçi (d. 1942)
2020 - Biri Biri, Gambiyalı eski millî futbolcu (d. 1948)
2020 - Oreste Casalini, İtalyan ressam ve heykeltıraş (d. 1962)
2020 - Sapardi Djoko Damono, Endonezyalı şair ve çevirmen (d. 1940)
2020 - Juan Marsé, İspanyol romancı, senarist ve gazeteci (d. 1933)
2020 - Shukrullo, Özbek şair (d. 1921)
2020 - Nikolay Tanayev, Kırgız siyasetçi ve eski başbakan (d. 1945)
2021 - Tolis Voskopoulos, Yunan şarkıcı, oyuncu ve besteci (d. 1940)
2021 - Mary Ward, Avustralyalı eski aktris ve radyo sunucusu (d. 1915)
2022 - Michael Henderson, Amerikalı bas gitarist ve şarkıcı-söz yazarıdır (d. 1951)
2022 - Ruslana Pisanka, Ukraynalı aktris, sunucu ve görüntü yönetmeni (d. 1965)
Tatiller ve özel günler
Dünya Fenerbahçeliler Günü
Yalova'nın düşman işgalinden kurtuluşu.
0719
19
|
2160
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/20%20Temmuz
|
20 Temmuz
|
Olaylar
1402 - Ankara Savaşı: Osmanlı İmparatorluğu Sultanı Yıldırım Bayezid ile Büyük Timur İmparatorluğu Sultanı Timur arasında, Ankara'nın Çubuk Ovası'nda yapılan savaş, Timur'un zaferiyle sonuçlandı.
1871 - Britanya Kolumbiyası, Kanada Federasyonu'na katıldı.
1881 - Amerika Birleşik Devletleri ordularına karşı savaşan son Yerli Kabile Şefi olan Sioux Kabilesi lideri Oturan Boğa teslim oldu.
1903 - Ford ilk arabasını üretti.
1916 - I. Dünya Savaşı: Rus askerleri Osmanlı İmparatorluğu'nun Gümüşhane kentini işgal etti.
1921 - New York ile San Francisco arasında hava yolu ile posta servisi başladı.
1936 - Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı.
1940 - Danimarka, Milletler Cemiyeti'nden ayrıldı.
1944 - II. Dünya Savaşı: Adolf Hitler'e, Alman Ordusu'ndan bir Albay'ın (Claus von Stauffenberg) önderliğinde, başarısız olarak sona eren bir suikast girişimi gerçekleştirildi.
1948 - Millet Partisi kuruldu.
1949 - İsrail ve Suriye, 19 ay süren savaşın ardından barış antlaşması imzaladı.
1951 - Ürdün Kralı I. Abdullah, Cuma namazı sırasında bir Filistinli tarafından öldürüldü.
1964 - Vietnam Savaşı: Vietkong askeri birlikleri, Vietnam'ın güneyinde Mekong Deltası'ndaki Cái Bè Bölgesi'ne saldırdı: 11 Güney Vietnam'lı askeri personel ile 30'u çocuk 40 sivili öldürdü.
1965 - Moskova'ya yaptığı ziyaretten dönen Başbakan Suat Hayri Ürgüplü, Sovyetler Birliği'nin Türkiye'ye ekonomik yardımda bulunacağını açıkladı.
1969 - Tarihte ilk kez insanlı bir uzay aracı, Ay'a ulaştı. Apollo 11 Ay yüzeyine indi. Astronot Neil Armstrong da Ay'a ilk ayak basan insan oldu.
1973 - Filistinli militanlar, Amsterdam'dan Japonya'ya giden Japon Hava Yolları'na ait bir yolcu uçağını kaçırarak Dubai'ye indirdiler.
1974 - Kıbrıs Harekâtı: Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Garanti Anlaşması'nın III. maddesine istinaden gerçekleştirdiği askerî harekâtın başlangıcı.
1975 - Ege Ordusu kuruldu ve Orgeneral Turgut Sunalp, Ege Ordusu Komutanlığı'na getirildi.
1976 - Viking 1, 11 ay süren yolculuktan sonra Mars'a kondu ve Dünya'ya fotoğraflar aktarmaya başladı.
1980 - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, üye ülkelerin Kudüs'ü, İsrail'in başkenti olarak tanımamaları gerektiğine 14-0 oyla karar verdi.
1984 - Penthouse dergisi çıplak fotoğraflarını yayımlayınca, Miss America yarışması yetkilileri, Vanessa Williams'tan tacını iade etmesini istedi.
1994 - Kuyruklu yıldız Shoemaker Levy 9'un parçaları, Jüpiter'e çarptı.
1996 - İspanya: ETA bir havaalanına bomba attı; 35 kişi öldü.
2001 - Londra Borsası halka açıldı.
2001 - Saadet Partisi, Necmettin Erbakan tarafından kuruldu.
2002 - Lima'daki (Peru) bir diskotekte çıkan yangında 25 kişi öldü.
2005 - Kanada, aynı cinsler arasında evliliğe izin veren dördüncü ülke oldu.
2007 - İsrail, Gazze Şeridi'nin Hamas'ın eline geçmesinin ardından Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ı desteklemek amacıyla cezaevindeki Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) liderlerinden Abdurrahim Malluh'un da yer aldığı 255 El Fetih yanlısı tutukluyu serbest bıraktı.
2009 - Ergenekon davasında emekli Orgeneraller Şener Eruygur ve Hurşit Tolon'un da aralarında bulunduğu 56 sanığın yargılanmasına başlandı. Kayıp yakınları ve İHD üyeleri, sanıkların kayıplar ve faili meçhul cinayetlerle ilgili de yargılanmasını istedi.
2010 - DİSK Kurucu Genel Başkanı Kemal Türkler'in öldürülmesine ilişkin dava yeniden başladı. Yargıtay'ın sanık Ünal Osmanağaoğlu hakkındaki beraat kararını bozmasının ardından başlayan dava, 1 Aralık 2010'da zaman aşımı gerekçesiyle düşürüldü.
2015 - Suruç saldırısı: Şanlıurfa'nın Suruç ilçesinde düzenlenen bombalı intihar saldırısında 34 kişi öldü, 100'den fazla kişi yaralandı.
2016 - Türkiye'de askerî darbe girişimi sonrasında, Millî Güvenlik Kurulu önerisi ve Bakanlar Kurulu kararı ile üç ay süreli olağanüstü hâl ilân edildi.
2020 - Yenilik Partisi, Öztürk Yılmaz önderliğinde kuruldu.
Doğumlar
MÖ 356 - Büyük İskender, Makedonya Kralı ve tarihteki en büyük İmparatoru (ö. MÖ 323)
1304 - Francesco Petrarch, İtalyan hümanist ve şair (ö. 1374)
1519 - IX. Innocentius, Papa (ö. 1591)
1591 - Anne Hutchinson, İngiliz bir Püriten manevi danışman, dini reformcu (ö. 1643)
1754 - Destutt de Tracy, Fransız filozof ve ideoloji fikrinin öncü ismi (ö. 1836)
1774 - Auguste de Marmont, Fransız general ve asilzade (ö. 1852)
1785 - II. Mahmut, Osmanlı'nın 30. Padişahı (ö. 1839)
1804 - Richard Owen, İngiliz karşılaştırmalı anatomist, paleontolog, biyolog ve zoologdur (ö. 1892)
1822 - Gregor Mendel, Avusturyalı bilim insanı ve rahip (ö. 1884)
1830 - Clements Markham, İngiliz coğrafyacı, kâşif ve yazar (ö. 1916)
1847 - Max Liebermann, Alman ressam ve grafik sanatçısı (ö. 1935)
1852 - Theo Heemskerk, Hollandalı Devrimci-karşıtı politikacıydı (ö. 1932)
1864 - Erik Axel Karlfeldt, İsveçli şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1931)
1873 - Alberto Santos-Dumont, Brezilyalı havacı (ö. 1932)
1895 - László Moholy-Nagy, Macar ressam, desinatör, fotoğrafçı ve akademisyen (ö. 1946)
1897 - Tadeus Reichstein, Polonya doğumlu İsviçreli kimyager, 1950 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahiplerinden birisidir (ö. 1996)
1901 - Vehbi Koç, Türk sanayici ve iş insanı (ö. 1996)
1914 - Dobri Dobrev, Bulgar hayırsever (ö. 2018)
1916 - Temel Karamahmut, Türk sinema filmi yönetmeni, senarist ve oyuncu (ö. 1963)
1919 - Edmund Hillary, Yeni Zelandalı dağcı ve kâşif (ö. 2008)
1924 - Lola Albright, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2017)
1924 - Tatyana Lioznova, Rus film yönetmeni (ö. 2011)
1925 - Jacques Delors, Fransız iktisatçı ve siyasetçi
1925 - Frantz Fanon, Fransız düşünür (ö. 1961)
1927 - Lüdmila Alekseyeva, Rus yazar, tarihçi ve insan hakları aktivisti (ö. 2018)
1932 - Otto Schily, Alman politikacı
1933 - Cormac McCarthy, Amerikalı yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 2023)
1934 - Aliki Vuyuklaki, Yunan aktris (ö. 1996)
1935 - Sleepy LaBeef, Amerikalı gospel-rock müziği şarkıcısı, söz yazarı, besteci, müzisyen ve oyuncu (ö. 2019)
1938 - Aslan Abaşidze, Sovyetler Birliği, Gürcistan ve Acara Özerk Cumhuriyeti vatandaşı siyaset adamı
1938 - Deniz Baykal, Türk avukat, siyasetçi ve CHP eski Genel Başkanı
1938 - Natalie Wood, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1981)
1942 - Aysan Sümercan, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1943 - Chris Amon, Yeni Zelandalı otomobil yarışçısı (ö. 2016)
1946 - Randal Kleiser, Amerikalı film yapımcısı ve yönetmen
1947 - Gerd Binnig, Alman fizikçi
1948 - Carlos Santana, Meksikalı müzisyen
1948 - Ramiz Azizbeyli, Azeri oyuncu
1954 - Keith Scott, Kanadalı müzisyen
1954 - Salih Zeki Çolak, Türk asker
1957 - Donna Dixon, Amerikalı oyuncu
1963 - Paula Ivan, Rumen eski atlet
1964 - Chris Cornell, Amerikalı müzisyen ve vokalist (ö. 2017)
1964 - Melda Onur, Türk gazeteci ve siyasetçi
1967 - Giorgi Kvirikaşvili, Gürcü siyasetçi
1968 - Kool G Rap, Amerikalı rapçi, şair, senarist, yazar ve prodüktör
1968 - Hami Mandıralı, Türk futbolcu
1969 - Josh Holloway, Amerikalı oyuncu
1971 - Sandra Oh, Kore asıllı Kanadalı oyuncu
1973 - Omar Epps, Amerikalı aktör ve müzisyen
1973 - Haakon, Kral V. Harald ve Kraliçe Sonja'nın tek oğlu ve Norveç tahtının varisi
1975 - Ray Allen, Amerikalı basketbolcu
1975 - Judy Greer, Amerikalı oyuncu
1975 - Yusuf Şimşek, Türk futbolcu ve teknik direktör
1977 - Kiki Musampa, Kongo asıllı Hollandalı futbolcu
1978 - Willie Solomon, Amerikalı basketbolcu
1979 - Miklós Fehér, Macar futbolcu (ö. 2004)
1980 - Gisele Bündchen, Brezilyalı model
1981 - Hanna Yablonskaya, Ukraynalı oyun yazarı ve şair (ö. 2011)
1988 - Gazapizm, Türk rapçi
1988 - Julianne Hough, Amerikalı dansçı, şarkıcı ve oyuncu
1989 - Yuliya Gavrilova, Rus eskrimci
1990 - Lars Unnerstall, Alman kaleci
1991 - Alec Burks, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1993 - Steven Adams, Yeni Zelandalı profesyonel basketbolcu
1993 - Lucas Digne, Fransız millî futbolcu
1993 - Atınç Nukan, Türk futbolcu
1994
Yushi Mizobuchi, Japon futbolcu
Koray Kaçınoğlu, Türk futbolcu
Maia Shibutani, Amerikalı buz patenci
1996 - Ben Simmons, Avustralyalı profesyonel basketbol oyuncusu
1999 - Pop Smoke, Amerikalı rapçi ve şarkı sözü yazarıdır (ö. 2020)
Ölümler
1031 - II. Robert, 996 yılından 1031'de ölümüne kadar Fransa kralı (d. 972)
1109 - Eupraxia Vsevolodovna, Roma İmparatoru eşi (d. 1067)
1156 - Toba, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 74. imparatoru (d. 1103)
1160 - Petros Lombardos, Skolastik bir ilahiyatçı ve piskopos (d. 1095)
1296 - Celaleddin Firuz Halacı, Delhi sultanı (1290-96) (d. 1220)
1514 - György Dózsa, Macar savaşçı (d. 1470)
1757 - Johann Christoph Pepusch, Alman besteci (d. 1667)
1792 - Muhammed bin Abdülvehhâb, Vehhabîlik'in kurucusu (d. 1703)
1793 - Bruni d'Entrecasteaux, Fransız denizci (d. 1737)
1816 - Gavrila Derjavin, Rus şair ve devlet adamı (d. 1743)
1819 - John Playfair, İskoç bilim insanı ve matematikçi (d. 1748)
1866 - Bernhard Riemann, Alman matematikçi (d. 1826)
1903 - XIII. Leo, Katolik Kilisesi'nin dini lideri (Papa) (d. 1910)
1908 - Demetrius Vikelas, Yunan iş insanı ve yazar (d. 1835)
1912 - Andrew Lang, İskoç asıllı, şiir, roman ve hikâye yazarı (d. 1844)
1922 - Andrey Markov, Rus matematikçi (d. 1856)
1923 - Pancho Villa, Meksikalı devrimci, asi ve general (d. 1878)
1926 - Feliks Dzerjinski, SSCB'li Bolşevik önder ve ilk istihbarat servisi Çeka'nın kurucusu (d. 1877)
1927 - I. Ferdinand, Romanya Kralı (d. 1865)
1937 - Guglielmo Marconi, İtalyan kâşif ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1874)
1942 - Germaine Dulac, Fransız sufrajet (d. 1882)
1945 - Paul Valéry, Fransız yazar ve şair (d. 1871)
1951 - I. Abdullah, Ürdün Kralı (d. 1882)
1951 - Wilhelm, Son Alman İmparatoru II. Wilhelm'in en büyük çocuğu ve varisi ve Alman İmparatorluğu ve Prusya Krallığı'nın son veliaht prensi (d. 1882)
1955 - Joaquín Pardavé, Meksikalı sinema oyuncusu, yönetmen ve söz yazarı (d. 1900)
1955 - Kalust Sarkis Gülbenkyan, Ermeni asıllı Osmanlı Devleti vatandaşı iş insanı (d. 1869)
1959 - Musahipzade Celal, Türk oyun yazarı (d. 1868)
1967 - Fikret Muallâ, Türk ressam (d. 1903)
1973 - Bruce Lee, Çin asıllı Amerikalı aktör ve dövüş sanatları eğitmeni (d. 1940)
1973 - Robert Smithson, Amerikalı arazi sanatçısı (d. 1938)
1982 - Okot p'Bitek, Ugandalı şair ve toplum bilimci (d. 1931)
1992 - Mahmut Türkmenoğlu, Türk siyasetçi (d. 1933)
1994 - Paul Delvaux, Belçikalı gerçeküstücü ressam (d. 1897)
1995 - Ernest Mandel, Belçikalı marksist teorisyen (d. 1923)
1996 - František Plánička, Çekoslovak eski millî futbolcu (d. 1904)
2004 - Kamuran Gürün, Türk diplomat (d. 1924)
2005 - Hulki Saner, Türk senarist, yönetmen ve film yapımcısı (d. 1925)
2006 - Gérard Oury, Fransız film yönetmeni ve senarist (d. 1919)
2009 - Vedat Okyar, Türk futbolcu, spor yazarı ve yorumcu (d. 1945)
2012 - Aron Dolgopolski, Sovyet-İsrailli dilbilimci (d. 1930)
2013 - Pierre Fabre, Fransız iş insanı ve kozmetikçi (d. 1926)
2013 - Helen Thomas, Amerikalı gazeteci ve muhabir (d. 1920)
2014 - Klaus Schmidt, Alman arkeolog (d. 1953)
2015 - Dieter Moebius, Alman-İsviçreli elektronik müzisyeni (d. 1944)
2017 - Chester Bennington, Amerikalı rock şarkıcısı ve Linkin Park solisti (d. 1976)
2017 - Marco Aurélio Garcia, Brezilyalı siyasetçi ve akademisyen (d. 1941)
2017 - Andrea Jürgens, Alman müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1967)
2017 - Claude Rich, Fransız oyuncu ve senarist (d. 1929)
2017 - Sezer Sezin, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1929)
2018 - Martin O’Donoghue, İrlandalı ekonomist, akademisyen ve siyasetçidir (d. 1933)
2019 - Sheila Dikshit, Hint siyasetçi (d. 1938)
2019 - Ilaria Occhini, İtalyan oyuncu (d. 1934)
2020 - Muhammad Aslam, Pakistanlı siyasetçi ve hukukçu (d. 1947)
2020 - Michael Jamal Brooks, Amerikalı talk-show sunucusu, YouTube içerik oluşturucusu, yazar, podcast yayıncısı ve siyasi analist (d. 1983)
2020 - Viktor Çijikov, Rus çizer (d. 1935)
2020 - Ruth Lewis, Roma Katolik rahibe (d. 1946)
2020 - Jorge Villavicencio, Guatemalalı cerrah ve politikacı (d. 1958)
2021 - Vita Andersen, Danimarkalı şair, yazar ve romancı (d. 1942)
2021 - Françoise Arnoul, Cezayir doğumlu Fransız aktris (d. 1931)
2021 - Billy Reid, İskoç profesyonel futbolcu (d. 1938)
2021 - Noureddine Saâdi, Cezayirli teknik direktör (d. 1950)
2021 - Bergen Williams, Amerikalı aktris (d. 1959)
2022 - Alan Grant, İskoç çizgi roman yazarı (d. 1949)
2022 - Bernard Labourdette, Fransız profesyonel bisiklet yarışçısı (d. 1946)
Tatiller ve özel günler
Fırtına : Gün Dönümü Fırtınası
Dünya Satranç Günü
Dayılar/Amcalar Günü (ABD'de) (Uncle Day) (Temmuz'un üçüncü Cumartesi'si)
Kaynakça
0720
20
|
2161
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/21%20Temmuz
|
21 Temmuz
|
Olaylar
MÖ 356 - Herostratus adındaki bir genç, Dünyanın Yedi Harikası'ndan biri olan, Efes'teki Artemis Tapınağı'nı yaktı.
365 - Richter ölçeğinde 8.0 büyüklüğündeki bir depremin tetiklediği tsunami, Mısır'ın İskenderiye kentini yerle bir etti. Kentte 5.000, çevresinde de 45.000 kişi hayatını kaybetti.
1446 - Lidköping, İsveç'te bir kent konumuna alındı.
1711 - Osmanlı Devleti ile Rusya Çarlığı arasında Prut Antlaşması imzalandı.
1718 - Osmanlı Devleti ile Avusturya ve Venedik Cumhuriyeti arasında Pasarofça Antlaşması imzalandı.
1774 - Osmanlı Devleti ile Rus İmparatorluğu arasında Küçük Kaynarca Antlaşması imzalandı.
1798 - Napolyon'un zaferiyle, Fransızlar'a Kahire yolunu açan "Piramitler Savaşı" gerçekleşti.
1831 - Belçika'nın ilk Kralı, I. Léopold tahta çıktı.
1861 - Yıllarca süren Amerikan İç Savaşı'nın ilk büyük muharebesi olan, "Birinci Bull Run Muharebesi" meydana geldi.
1904 - Belçika'da yapılan bir araba yarışında 100 mil (161 km/saat) sınırı, bir Fransız tarafından aşıldı.
1904 - Trans Sibirya Demiryolu tamamlandı.
1905 - II. Abdülhamid'e Yıldız Camii önünde Ermeniler tarafından suikast girişiminde bulunuldu. II. Abdülhamid, Şeyhülislam Cemaleddin Efendi ile ayaküstü konuşması sebebiyle, arabadan uzakta olduğundan suikastten yara almadan kurtuldu.
1913 - Türk Birlikleri, Edirne'yi Bulgar işgalinden kurtardı.
1922 - İttihat ve Terakki önderlerinden Cemal Paşa, Tiflis'te Ermeniler tarafından öldürüldü.
1925 - Tennessee'nin Dayton kentindeki bir lise biyoloji öğretmeni (John T. Scopes), evrim konusunu işlemekten suçlu bulundu ve 100 dolar para cezasına çarptırıldı.
1940 - Baltık ülkeleri, Sovyetler Birliğine ilhak edildi.
1944 - II. Dünya Savaşı: 20 Temmuz'da Adolf Hitler'e, başarısız bir suikast girişiminde bulunan Claus von Stauffenberg ve işbirlikçileri, Berlin'de idam edildiler.
1946 - Türkiye'de ilk çok partili seçimler yapıldı. CHP 395, DP 64 Milletvekili kazandı.
1960 - Sri Lanka'da Başbakan seçilen Sirimavo Bandaranaike, dünyanın ilk kadın başbakanı olma unvanını da almış oldu.
1967 - TBMM'de TİP İstanbul Milletvekili Çetin Altan'ın dokunulmazlığı kaldırıldı.
1969 - Apollo 11 mürettebatından Neil Armstrong ve Buzz Aldrin, Ay'daki ilk insan adımlarını gerçekleştirdiler.
1970 - Mısır'daki Asvan Barajı, 11 yıl süren inşaatın ardından tamamlandı.
1972 - Kanlı Cuma: IRA militanlarının Kuzey İrlanda'nın Belfast kenti yakınlarındaki eylemlerinde 22 bomba patladı: 9 kişi öldü, 130 kişi ağır yaralandı.
1977 - Dört gün sürecek olan Libya-Mısır savaşı başladı.
1977 - Süleyman Demirel, II. Milliyetçi Cephe Hükümeti'ni kurdu.
1981 - Sıkıyönetim Komutanlığı, Gırgır dergisinin yayınını dört hafta durdurdu.
1983 - Dünyanın en düşük sıcaklığı ölçüldü: Vostok İstasyonu, Antarktika: -89.2 °C.
1988 - Amerikan Rock grubu Guns N' Roses'un ilk albümü, aynı zamanda dünyanın en çok satan debut albümü (Bir sanatçının ya da grubun çıkardığı ilk albüm) olma özelliğini taşıyan Appetite for Destruction yayınlandı.
1996 - Yazar Adalet Ağaoğlu, İstanbul Sarıyer'de bir otomobilin çarpması sonucu ağır yaralandı.
1998 - TBMM'de yedi Milletvekilinin dokunulmazlıkları kaldırıldı.
2001 - İtalya'nın Cenova kentinde düzenlenen G-8 zirvesini protesto eden küreselleşme karşıtı bir kişi öldürüldü.
2017 - Ege Denizi'nde, Türkiye'nin Muğla ilinin Bodrum ilçesinin 10 km güneydoğusunda meydana gelen 6.6 M büyüklüğündeki deprem sonucunda, Yunanistan'ın İstanköy adasında iki kişi öldü, 300'den fazla kişi yaralandı.
Doğumlar
541 - Wen, Çin'in Sui Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur (ö. 604)
810 - Buharî, İslam bilgini (ö. 869)
1414 - IV. Sixtus, 9 Ağustos 1471 - 12 Ağustos 1484 arasında papa (ö. 1484)
1648 - John Graham, 1. Dundee Vikontu, İskoç bir asker ve asil (ö. 1689)
1816 - Paul Reuter, Alman asıllı İngiliz girişimci ve Reuters ajansı'nın kurucusu (ö. 1899)
1858 - Lovis Corinth, Alman ressam ve grafiker (ö. 1925)
1870 - Emil Orlik, Avusturyalı ressam, oymacı ve litografçıdır (ö. 1932)
1880 - Milan Rastislav Štefánik, Slovak astronom ve general (ö. 1919)
1890 - Eduard Dietl, Nazi Almanyası'nda asker (ö. 1944)
1891 - Oskar Kummetz, Nazi Almanyası'nda asker (ö. 1980)
1893 - Hans Fallada, Alman yazar (ö. 1947)
1899 - Ernest Hemingway, Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1961)
1911 - Marshall McLuhan, Kanadalı iletişim kuramcısı ve akademisyen (ö. 1980)
1920 - Isaac Stern, Rus asıllı Amerikalı kemancı (ö. 2001)
1923 - Rudolph A. Marcus, Kanada doğumlu Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
1926 - Karel Reisz, Çek asıllı İngiliz film yönetmeni (ö. 2002)
1936 - Ruşen Hakkı, Türk gazeteci, şair ve yazar (ö. 2011)
1939 - John Negroponte, Rum asıllı Londra doğumlu Amerikalı diplomat
1939 - Kim Fowley, Amerikalı yapımcı, şarkıcı ve müzisyen (ö. 2015)
1941 - Diogo Freitas do Amaral, Portekizli siyasetçi, akademisyen ve Portekiz Başbakanı (ö. 2019)
1946 - Aslıhan Yener, Türk arkeolog
1948 - Yusuf İslam, Amerikalı müzisyen ve şarkı sözü yazarı
1950 - Ubaldo Fillol, Arjantinli futbolcu (kaleci)
1951 - Robin Williams, Amerikalı sinema oyuncusu ve Oscar ödülü sahibi (ö. 2014)
1955 - Béla Tarr, Macar sinema yönetmeni, yapımcı ve senarist
1955 - Marcelo Bielsa, Arjantinli futbolcu ve teknik direktör
1957 - Jon Lovitz, Amerikalı aktör, komedyen ve şarkıcı
1959 - Reha Muhtar, Türk televizyoncu ve sunucu
1971 - Charlotte Gainsbourg, İngiliz-Fransız sinema oyuncusu ve şarkıcı
1971 - Alexander Halavais, Amerikalı akademisyen
1972 - Catherine Ndereba, Kenyalı atlet
1972 - Nikolay Kozlov, Rus su topu sporcusu
1976 - Vahid Haşimiyan, İranlı millî futbolcu ve teknik direktör
1977 - Danny Ecker, Alman sırıkla atlama sporcusu
1978 - Damian Marley, Jamaikalı reggae şarkıcısı
1978 - Josh Hartnett, Amerikalı sinema oyuncusu ve yapımcı
1979 - Luis Ernesto Michel, Meksikalı futbolcu
1979 - Andriy Voronin, Ukraynalı eski futbolcu ve teknik direktör
1980 - Özgür Can Öney, Türk müzisyen ve maNga grubunun davulcusu
1980 - Sami Yusuf, Güney Azerbaycan kökenli İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve besteci
1981 - Ece Üner, Türk haber spikeri
1981 - Paloma Faith, İngiliz şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1982 - Kristian Nushi, Kosovalı Arnavut futbolcu
1982 - Önder Çengel, Türk asıllı İsviçreli futbolcu
1983 - Ismaël Bouzid, Cezayirli futbolcu
1986 - Anthony Annan, Ganalı millî futbolcu
1986 - Jason Thompson, Amerikalı basketbolcu
1988 - DeAndre Jordan, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
1989 - Marco Fabián, Meksikalı millî futbolcu
1989 - Juno Temple, İngiliz oyuncu
1989 - Fulya Zenginer, Türk dizi oyuncusu
1989 - Ömer Toprak, Türk futbolcu
1992 - Jessica Barden, İngiliz oyuncu
1992 - Rachael Flatt, Amerikalı buz patenci
1994 - Lucas Olaza, Uruguaylı futbolcu
1998
İlayda Akdoğan, Türk oyuncu
Blerta Leka, Arnavut manken
2000 - Erling Haaland, Norveçli futbolcu
Ölümler
1425 - II. Manuil, Bizans İmparatoru (d. 1350)
1552 - Antonio de Mendoza, İspanyol kolonisinin ilk genel valisi (d. 1495)
1793 - Bruni d'Entrecasteaux, Fransız denizci ve kâşif (d. 1737)
1796 - Robert Burns, İskoç şair (d. 1759)
1851 - Horace Sébastiani, Fransız subay, diplomat ve siyasetçisi (d. 1771)
1856 - Emil Aarestrup, Danimarkalı şair (d. 1800)
1899 - Robert G. Ingersoll, Amerikalı hatip, aktivist ve politik lider (d. 1833)
1922 - Ahmed Cemal Paşa, Osmanlı asker ve siyaset adamı (d. 1872)
1928 - Ellen Terry, İngiliz sahne aktrisi (d. 1847)
1944 - Ludwig Beck, Nazi Almanyası'nda asker (d. 1880)
1944 - Albrecht Mertz von Quirnheim, Nazi Almanyası'nda asker (d. 1905)
1944 - Claus von Stauffenberg, Alman subay (Hitler'e suikast teşebbüsünde bulunan) (d. 1907)
1946 - Arthur Greiser, Nazi Alman politikacı (d. 1897)
1948 - Arshile Gorky, Ermeni asıllı ressam (d. 1904)
1956 - Osman Şevki Çiçekdağ, Türk siyasetçi (d. 1899)
1962 - G. M. Trevelyan, İngiliz tarihçi ve akademisyen (d. 1876)
1966 - Philipp Frank, Avusturyalı fizikçi, matematikçi ve akademisyen (d. 1884)
1967 - Albert Lutuli, Güney Afrikalı politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1898)
1967 - Basil Rathbone, İngiliz aktör (d. 1892)
1972 - Jigme Dorje Wangchuck, Bhutanlı hükûmdar (d. 1929)
1985 - Aristid von Grosse, Alman-Amerikalı kimyager ve akademisyen (d. 1905)
1988 - Edip Kürklü, Türk hekim, kalp cerrahı ve Topkapı Hastanesi Başhekimi (d. ?)
1990 - Sergey Paracanov, Gürcü Ermeni Sovyet sinema yönetmeni, senaryo yazarı ve çok yönlü sanatçı (d. 1924)
1992 - Yavuzer Çetinkaya, Türk oyuncu (d. 1948)
1992 - Ernst Schäfer, ornitoloji konusunda uzmanlaşmış, 1930'larda ünlü bir Alman avcı ve Zoolog (d. 1910)
1998 - Alan Shepard, Amerikalı astronot (uzaya çıkan ilk Amerikalı) (d. 1923)
2004 - Ismail Fatah Al Turk, Iraklı heykeltıraş (d. 1934)
2004 - Jerry Goldsmith, Amerikalı film müziği bestecisi (d. 1929)
2004 - Edward B. Lewis, Amerikalı genetikçi (d. 1918)
2005 - Long John Baldry, İngiliz şarkıcı ve müzisyen (d. 1941)
2006 - Ta Mok, Kamboçyalı siyasetçi (d. 1926)
2010 - Luis Corvalán, Şilili politikacı (d. 1916)
2012 - Susanne Lothar, Avusturya asıllı Alman oyuncu (d. 1960)
2013 - Andrea Antonelli, İtalyan motosiklet yarışçısı (d. 1988)
2014 - Verda Erman, Türk piyanist (d. 1944)
2017 - John Heard, Amerikalı oyuncu (d. 1946)
2017 - Yami Lester, Avustralyalı aktivist (d. 1942)
2017 - Hrvoje Šarinić, Hırvat politikacı (d. 1935)
2017 - Deborah Watling, İngiliz oyuncu (d. 1948)
2018 - Elmarie Wendel, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1928)
2019 - Ann Moyal, Avustralyalı bilim tarihçisi (d. 1926)
2020 - Dobby Dobson, Jamaikalı reggae şarkıcısı ve albüm yapımcısı (d. 1942)
2020 - Magda Faluhelyi, Macar kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1946)
2020 - Suka K. Frederiksen, Grönlandlı siyasetçi ve bakan (d. 1965)
2020 - Li Jijun, Çinli coğrafyacı ve jeomorfolog (d. 1933)
2020 - Francisco Rodríguez Adrados, İspanyol Helenist tarihçi, dilbilimci ve çevirmen (d. 1922)
2020 - Annie Ross, İngiliz-Amerikalı caz şarkıcısı, söz yazarı ve aktris (d. 1930)
2022 - Taurean Blacque, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1940)
2022 - Reino Paasilinna, Fin siyasetçi (d. 1939)
2022 - Vytautas Paukštė, Litvanyalı aktör (d. 1932)
2022 - Nikola Radmanović, eski Sırp futbolcudur (d. 1969)
2022 - Uwe Seeler, Alman futbolcu (d. 1936)
2022 - Rodney Stark, Amerikan din sosyoloğu (d. 1934)
2023 - Tony Bennett, Amerikalı müzisyen (d. 1926)
Tatiller ve özel günler
0721
21
|
2162
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/22%20Temmuz
|
22 Temmuz
|
Olaylar
1298 - Falkirk Savaşı: İskoç Komutan William Wallace, Britanya Kralı I. Edward'a yenildi.
1456 - Belgrad Kuşatması: Macar Komutan János Hunyadi, Osmanlı Padişahı II. Mehmed'i yendi.
1875 - Ekinci gazetesinin ilk sayısı basıldı.
1909 - 1879 yılında kurulan Zaptiye Nezareti kapatılarak, "İstanbul Vilayeti ve Emniyet Umumiye Müdüriyeti Teşkilatı'na Dair Kanun" kabul edildi ve Dahiliye Nezareti'ne bağlı Emniyet Umumiye Müdürlüğü kuruldu.
1931 - İthalat sınırlamaları sistemine ilişkin kanun, TBMM'de kabul edildi.
1933 - Wiley Post, Dünya etrafında uçakla tek başına dolaşan ilk insan oldu. 15.596 millik yolculuğu; 7 gün, 18 saat, 45 dakika sürdü.
1946 - DSÖ Anayasası, 61 ülkenin temsilcisi tarafından imzalandı.
1946 - Kudüs'te İngiliz yönetiminin karargâh olarak kullandığı King David Hoteli bombalandı: 90 kişi öldü.
1948 - 16 yaşından küçük çocukların ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaklandı.
1953 - TCDD İşletmesi Kanunu kabul edildi.
1961 - Barzani aşiretlerinin baskılarına dayanamayan 800 Türk, Irak sınırını aşarak Türkiye'ye iltica etti. Gelenler Hakkâri'nin Benekli yaylasına yerleştirildi ve kendilerine uçakla yiyecek maddesi atıldı. Göç daha sonraki günlerde de sürdü.
1964 - Türkiye, İran ve Pakistan arasında, Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği Örgütü (RCD) kuruldu.
1965 - Millî İstihbarat Teşkilatı kuruluş kanunu kabul edildi.
1967 - Adapazarı ve Mudurnu'da gece saatlerinde meydana gelen 7,2 şiddetindeki depremde 173 kişi öldü, 1078 ev hasar gördü.
1974 - Kıbrıs Harekâtı: İkinci çıkartma birliği olan 39. Türk Tümeni, Kıbrıs'a çıktı ve havadan inmiş olan birliklerle birleşti. Saat 17:00’de ateşkes ilan edildi. Türk birlikleri, Lapta-Girne-Lefkoşa üçgeni içerisinde Cenevre Görüşmeleri’nin sonucunu beklemeye başladı.
1980 - Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) eski Başkanı ve Maden-İş Genel Başkanı Kemal Türkler öldürüldü.
1992 - Kolombiyalı uyuşturucu taciri Pablo Escobar, Medellin yakınlarındaki lüks hapishaneden kaçtı.
1998 - Türkiye, AB politikasının özünü oluşturacak şekilde hazırlamış olduğu "Türkiye AB ilişkilerini Geliştirme Stratejisi" başlıklı raporunu bir nota eşliğinde, AB Komisyonu ve Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi'ne gönderdi.
2002 - DSP’den istifalar, Meclis’te de temsil edilen yeni bir parti oluşumuna dönüştü. Yeni Türkiye Partisi, İsmail Cem’in Genel Başkanlığında 63 Milletvekilinin katılımıyla kuruldu.
2002 - İsrail, Hamas'ın silahlı birlikler komutanı Salah Shehade ve 14 sivili öldürdü.
2003 - Fransa'daki Eyfel Kulesi'nde yangın çıktı.
2003 - Özel güçler desteğindeki ABD birliklerinin Musul'da gerçekleştirdiği bombalamada, Saddam Hüseyin'in oğulları Uday Hüseyin, Kusay Hüseyin, Kusay'ın 14 yaşındaki oğlu ve bir koruma görevlisi öldürüldü.
2004 - Pamukova tren kazası gerçekleşti. Sakarya’nın Pamukova ilçesi sınırlarında Ankara-İstanbul arasında hızlandırılmış tren seferini yapan Yakup Kadri Karaosmanoğlu adlı tren aşırı hızdan dolayı raydan çıkarak, toplam 230 yolcudan 41 kişinin ölümüne, 89 kişinin de yaralanmasına sebep oldu.
2007 - Türkiye genel seçimleri yapıldı. Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki Adalet ve Kalkınma Partisi, %46,66 oy oranı ile 341 milletvekili çıkardı ve tekrar tek başına iktidar oldu.
2008 - Bosna Savaşı'nda savaş suçlusu olan Radovan Karadzic, Sırbistan'da yakalandı.
2015 - Ceylanpınar saldırısı gerçekleştirildi.
2016 - Almanya'nın Münih şehrinin Moosach kesiminde 2016 Münih saldırıları meydana geldi.
Doğumlar
1478 - I. Felipe, Burgundiya dükü ve Habsburg hanedanının Kastilya kralı olan ilk üyesi idi (ö. 1506)
1559 - Brindisili Lorenzo, İtalyan teolog ve Fransiskenlerin bir kolu olan Kapusen tarikati üyesi (ö. 1619)
1596 - I. Mihail, Rus Çarı (ö. 1645)
1784 - Friedrich Wilhelm Bessel, Alman gök bilimci ve matematikçi (ö. 1846)
1831 - Kōmei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 121. İmparatoru (ö. 1867)
1839 - Jakob Hurt, Bir Estonyalı halkbilimci, Lüteriyan ilahiyatçı ve dilbilimciydi (ö. 1907)
1878 - Janusz Korczak, Polonyalı çocuk kitabı yazarı, pediatrist ve pedagog (ö. 1942)
1882 - Edward Hopper, Amerikalı ressam ve grafiker (ö. 1967)
1887 - Gustav Ludwig Hertz, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1975)
1888 - Selman Abraham Waksman, Amerikalı biyokimyacı (ö. 1973)
1898 - Alexander Calder, Amerikalı heykeltıraş ve ressam (ö. 1976)
1899 - II. Sobhuza, Svazilandlı hükümdar (ö. 1982)
1910 - Ruthie Tompson, Amerikalı animatör (ö. 2021)
1919 - Naim Talu, Türk bürokrat, siyasetçi ve Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı (ö. 1998)
1923 - César Ardavin, İspanyol bir senarist ve film yapımcısı. 1959'da filmi Tormes'in Klavuzu Altın Ayı ödülü (ö. 2012)
1923 - Bob Dole, Amerikalı siyasetçi ve avukat (ö. 2021)
1923 - Mukesh, Hint şarkıcı (ö. 1976)
1924 - Margaret Whiting, Amerikalı country müzik şarkıcısı ve oyuncu (ö. 2011)
1928 - Orson Bean, Amerikalı komedyen, yapımcı, yazar ve oyuncu (ö. 2020)
1928 - Freda Dowie, İngiliz oyuncu
1928 - Jimmy Hill, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör (ö. 2015)
1931 - Guido de Marco, Maltalı politikacı (ö. 2010)
1932 - Óscar de la Renta, Dominikli moda tasarımcısı (ö. 2014)
1932 - Tom Robbins, Amerikalı roman ve kısa hikâye yazarı
1933 - Güngör Uras, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2018)
1934 - Louise Fletcher, Amerikalı sinema, dizi oyuncusu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2022)
1939 - Terence Stamp, İngiliz sinema oyuncusu
1940 - Alex Trebek, Altın Küre ödülü sahibi Kanadalı-Amerikalı komedyen ve sinema oyuncusudur (ö. 2020)
1943 - Masaru Emoto, Japon yazar (ö. 2014)
1943 - Kay Bailey Hutchinson, Amerikalı siyasetçi
1944 - Anand Satyanand, Yeni Zelandalı hukukçu ve Birleşik Krallık'ın 19. Yeni Zelanda Genel Valisi
1946 - Danny Glover, Amerikalı yönetmen ve aktör
1946 - Mireille Mathieu, Fransız şarkıcı
1946 - Paul Schrader, Amerikalı film yönetmeni, senarist ve yapımcı
1946 - Johnson Toribiong, Palau eski Cumhurbaşkanı, avukat ve politikacı
1947 - Albert Brooks, Amerikalı oyuncu ve yazar
1947 - Don Henley, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve davulcu
1949 - Şevki Şenlen, Türk millî futbolcu ve spor yazarı (ö. 2005)
1949 - Lasse Virén, Fin eski uzun mesafe koşucusudur
1953 - Brian Howe, İngiliz rock şarkıcısı, gitarist ve söz yazarı (ö. 2020)
1954 - Al Di Meola, Amerikalı müzisyen
1955 - Willem Dafoe, Amerikalı oyuncu
1956 - Azmi Bişare, Filistinli edebiyatçı, siyaset yazarı ve akademisyen
1958 - David Von Erich, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 1984)
1960 - Jon Oliva, Amerikalı müzisyen
1961 - Hatice Nayır, Türk mimar ve şair
1961 - Keith Sweat, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve müzik yapımcısı
1962 - Steve Albini, Amerikalı müzisyen, yapımcı ve ses mühendisi
1962 - Alvin Robertson, emekli Amerikan basketbolcu
1963 - Emilio Butragueño, İspanyol futbolcu
1963 - Burak Dilmen, Türk futbol antrenörü
1963 - Behzat Gerçeker, Türk müzisyen ve Enbe Orkestrası'nın kurucusu
1964 - Bonnie Langford, İngiliz oyuncu ve dansçı
1964 - John Leguizamo, Amerikalı aktör, yapımcı ve komedyen
1964 - David Spade, Amerikalı aktör, stand-up komedyeni ve yazar
1965 - Shawn Michaels, Amerikan profesyonel güreşçi
1967 - Rhys Ifans, Galli oyuncu, yapımcı ve şarkıcı
1967 - İskender Paydaş, Türk müzisyen, aranjör ve yapımcı
1969 - Despina Vandi, Yunan müzisyen ve şarkıcı
1969 - Jason Becker, Amerikalı gitarist ve kompozitör
1971 - Kristine Lilly, Amerikalı millî futbolcu
1973 - Daniel Jones, İngiliz asıllı Avustralyalı yapımcı ve müzisyen
1973 - Ece Temelkuran, Türk gazeteci ve yazar
1973 - Rufus Wainwright, Kanadalı-Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1974 - Franka Potente Alman oyuncu ve şarkıcı
1975 - Aslı Der, Türk yazar
1975 - Sonja Baum, Alman oyuncu
1976 - Birgit Öllbrunner, Alman bas gitarist
1978 - A.J. Cook, Kanadalı oyuncu
1978 - Dennis Rommedahl, Danimarkalı futbolcu
1979 - Anastasiya Belikova, Rus voleybolcu
1980 - Scott Dixon, Yeni Zelandalı otomobil yarışçısı
1980 - Dirk Kuyt, Hollandalı futbolcu
1980 - Marco Marchionni, İtalyan futbolcu
1980 - Kate Ryan, Belçikalı şarkıcı
1981 - Clive Standen, İngiliz oyuncu
1981 - Gökçek Vederson, Brezilya asıllı Türk futbolcu
1983 - Aldo de Nigris, Meksikalı eski futbolcu
1983 - Arsenie Todiraş, Moldovalı müzisyen
1984 - Stewart Downing, İngiliz futbolcu
1985 - Boukary Dramé, Fransız asıllı Senegalli futbolcu
1985 - Natalya Davydova, Ukraynalı halterci
1985 - Akira Tozawa, Japon profesyonel güreşçi
1987 - Burçin Abdullah, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1987 - Denis Gargaud Chanut, Fransız kanocu
1988 - Álvaro Arroyo, İspanyol futbolcu
1988 - Thomas Kraft, Alman futbolcu
1988 - Sercan Temizyürek, Türk futbolcu
1989 - Keegan Allen, Amerikalı aktör, fotoğrafçı, yazar ve müzisyendir
1989 - Tanju Kayhan, Türk kökenli Avusturyalı futbolcu
1991 - Matty James, İngiliz futbolcudur
1992 - Selena Gomez, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1994
Jaz Sinclair, Amerikalı aktris
Daniel Álvarez López, Meksikalı futbolcu
2002 - Felix, Danimarka prensi
2013 - George, Britanya tahtı varisi ve Windsor Hanedanı üyesi
Ölümler
1461 - VII. Charles, Fransa Krallığı Hükümdarı ve Valois Hanedanı üyesi (d. 1403)
1540 - János Zápolya, Macaristan Kralı (d. 1487)
1590 - Leone Leoni, Floransalı heykeltıraş (d. 1509)
1619 - Brindisili Lorenzo, İtalyan teolog ve Fransiskenlerin bir kolu olan Kapusen tarikati üyesi (d. 1559)
1676 - X. Clemens, Katolik Kilisesi'nin 239. Papası (d. 1590)
1802 - Xavier Bichat, Fransız anatomi bilgini ve fizyolog (d. 1771)
1813 - George Shaw, İngiliz zoolog ve botanikçi (d. 1751)
1814 - Michael Francis Egan, İrlanda kökenli Amerikalı Piskopos (d. 1761)
1826 - Giuseppe Piazzi, İtalyan rahip, matematikçi ve astronom (d. 1746)
1832 - II. Napolyon, Fransa İmparatoru (d. 1811)
1845 - Heinrich von Bellegarde, Saksonya Krallığı doğumlu Avusturyalı mareşal (d. 1756)
1908 - Randal Cremer, İngiliz siyasetçi, pasifist ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1828)
1932 - Errico Malatesta, İtalyan anarşist yazar (d. 1853)
1934 - John Dillinger, Amerikalı gangster (d. 1903)
1938 - Ernest William Brown, İngiliz gök bilimci (d. 1866)
1944 - Günther Korten, Alman asker ve Luftwaffe komutanı (d. 1898)
1950 - William Lyon Mackenzie King, Kanadalı siyasetçi ve Kanada'nın 10. Başbakanı (d. 1874)
1954 - Ayaz İshaki, Tatar yazar (d. 1878)
1958 - Mihail Zoşçenko, Rus yazar (d. 1894)
1967 - Lajos Kassák, Macar şair, ressam ve romancı (d. 1887)
1968 - Giovannino Guareschi, İtalyan gazeteci, karikatürist ve mizah yazarı (Don Camillo karakterinin yaratıcısı) (d. 1908)
1973 - Walter Krüger, Alman asker (Nazi Almanyası ve Saksonya Krallığı'nda) (d. 1892)
1979 - Sándor Kocsis, Macar futbolcu (d. 1929)
1980 - Kemal Türkler, Türk sosyalist sendikacı ve DİSK'in kurucusu ve ilk Genel Başkanı (d. 1926)
1987 - Fahrettin Kerim Gökay, Türk bürokrat ve siyasetçi (İstanbul Valisi ve Belediye Başkanlarından) (d. 1900)
1987 - Örsan Öymen, Türk gazeteci (d. 1938)
1990 - Manuel Puig, Arjantinli yazar (d. 1932)
1992 - Toto Karaca, Ermeni asıllı Türk opera, tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1912)
1999 - Ajlan Büyükburç, Türk müzisyen (d. 1970)
2000 - Claude Sautet, Fransız film yönetmeni (d. 1924)
2003 - Kusay Hüseyin, Saddam Hüseyin'in oğlu (d. 1966)
2003 - Uday Hüseyin, Saddam Hüseyin'in oğlu (d. 1964)
2004 - Sacha Distel, Fransız şarkıcı (d. 1933)
2005 - Jean Charles de Menezes, Brezilyalı cinayet kurbanı (Londra'da Polis tarafından öldürülen) (d. 1978)
2006 - Pierre Rey, Fransız yazar (d. 1930)
2007 - László Kovács, Macar asıllı Amerikalı görüntü yönetmeni (d. 1933)
2007 - Ulrich Mühe, Alman aktör (Başkalarının Hayatı) (d. 1953)
2008 - Estelle Getty, Amerikalı aktris ve sinema oyuncusu (d. 1923)
2008 - Suna Pekuysal, Türk sinema, tiyatro ve televizyon oyuncusu (d. 1933)
2009 - Selçuk Hergül, Türk futbolcu (d. 1940)
2011 - Linda Christian, Amerikalı oyuncu (d. 1923)
2012 - Bohdan Stupka, Ukraynalı aktör (d. 1941)
2012 - George Armitage Miller, Amerikalı psikolog (d. 1920)
2013 - Dennis Farina, Amerikalı oyuncu (d. 1944)
2014 - Sevda Şener, Türk tiyatro araştırmacısı ve eleştirmen (d. 1928)
2016 - Leyla Sayar, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1939)
2017 - Kostyantın Sıtnık, Ukraynalı-Sovyet bilim insanı, siyasetçi ve akademisyen (d. 1926)
2017 - Margo Chase, Amerikalı grafik sanatçısı (d. 1958)
2017 - Rappin' Granny, Amerikalı hip hop müzisyeni ve oyuncu (d. 1933)
2018 - Rene Portland, Amerikalı kadın basketbol antrenörü (d. 1953)
2019 - Art Neville, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1937)
2019 - Christopher C. Kraft, Jr., Amerikalı uzay mühendisi (d. 1924)
2019 - Li Peng, Çinli siyasetçi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin 4. Başbakanı (d. 1928)
2020 - Charles Evers, Amerikalı insan hakları aktivisti ve siyasetçi (d. 1922)
2021 - Ian Palmer, Güney Afrikalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1966)
2021 - Palo Pandolfo, Arjantinli şarkıcı, müzisyen, söz yazarı ve yapımcı (d. 1964)
2021 - Şevket Sabancı, Türk iş insanı (d. 1936)
2021 - Andre Thysse, Güney Afrikalı profesyonel boksör (d. 1969)
2021 - Hikmat Singh Verma, Fiji Hint bir politikacıydı (d. 1955)
2022 - Núria Feliu, Katalan kökenli İspanyol şarkıcı, aktris ve aktivist (d. 1941)
Tatiller ve özel günler
0722
22
|
2163
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/23%20Temmuz
|
23 Temmuz
|
Olaylar
1784 - Türkiye'nin Erzincan ilinde meydana gelen depremde, 5 bin kişi hayatını kaybetti.
1821 - Mora İsyanı sırasında Monemvasia şehrini ele geçiren Yunanlar, 3.000 Türk'ü katlettiler.
1829 - William Austin Burt, daktilonun ilk hali olan tipografi makinesini icat etti.
1881 - Dünyanın en eski spor federasyonu olan Uluslararası Jimnastik Federasyonu, Belçika'nın Liège kentinde kuruldu.
1888 - Enternasyonal marşı, ilk kez Fransa'nın Lille kentinde işçiler tarafından söylendi.
1894 - Japon güçleri Seul Kraliyet Sarayı'nı işgal etti ve Kore Kralı'nı tahttan indirdi.
1903 - Ford şirketi, ürettiği ilk arabanın satışını yaptı.
1911 - İstanbul'da, Aksaray Yeşil Tulumba'da çıkan büyük yangında yaklaşık 300 ev hasar gördü.
1911 - Mimar Muzaffer Bey'in eseri olan Hürriyet-i Ebediye Tepesi açıldı.
1919 - Erzurum Kongresi başladı.
1926 - Fox Film Şirketi, film şeridi üzerine ses kaydını mümkün kılan "Movietone" ses sisteminin patentini satın aldı.
1929 - İtalya'da faşist Hükûmet, yabancı sözcüklerin kullanımını yasakladı.
1932 - Alman mimar Hermann Jansen'in, Ankara için hazırladığı Jansen planı olarak adlandırılan nazım planı onaylandı.
1939 - Hatay Meclisi'nin, 29 Haziran 1939'da aldığı Türkiye'ye katılma kararının ardından, Fransız Kuvvetleri Hatay Devleti'ni terk etti.
1951 - Paris Antlaşması yürürlüğe girdi.
1952 - Mısır'da Cemal Abdünnasır liderliğindeki Hür Subaylar Hareketi, Kral Faruk'u devirdi ve monarşiye son verdi.
1960 - Türk Edebiyatçılar Birliği olağanüstü toplantı yaptı. Toplantıda; Peyami Safa, Samet Ağaoğlu ve Faruk Nafız Çamlıbel, 27 Mayıs Darbesi'nden önce baskı rejimi taraftarı oldukları gerekçesiyle Birlik'ten çıkarıldı.
1961 - Nikaragua'da Sandinista Milli Özgürlük Cephesi (FSLN) kuruldu.
1963 - Fransa, nükleer denemeleri sınırlandırmak üzere Moskova'da yapılan "Deneme Yasaklama Antlaşması"na katılmayı reddetti.
1967 - Detroit, Michigan'da ABD tarihinin en kanlı ayaklanmalarından biri başladı. Olaylar sona erdiğinde; geride 43 ölü, 342 yaralı ve yaklaşık 1400 yanmış bina kaldı.
1974 - Kıbrıs'ta üç günlük harekatta; 57 şehit, 184 yaralı ve 242 kayıp verildi.
1976 - Sismik-1 araştırma gemisi (Hora), İstinye Tersanesi'nden törenle Ege Denizi'ne açıldı.
1983 - Sri Lanka'daki Budist çoğunluk, yaklaşık 3.000 Tamili katletti. 400.000 civarında Tamil, komşu ülkelere kaçtı. Olay, Sri Lanka tarihine "Kara Temmuz" olarak geçti.
1986 - Prens Andrew ile Sarah Ferguson evlendiler.
1993 - Ağdam, Ermeni ayrılıkçıları tarafından işgal edildi.
1995 - Hale-Bopp kuyruklu yıldızının keşfi.
1996 - Aydın İdare Mahkemesi; Gökova, Yeniköy ve Yatağan termik santrallerinin çevreye zarar verdiği gerekçesiyle faaliyetlerinin durdurulması istemini kabul etti.
2000 - Yasemin Dalkılıç, sualtı sporları; limitsiz dalışta 120, limitli değişken ağırlıkla serbest dalışta ise, 100 metre ile iki dünya rekoru kırdı.
2005 - Mısır'ın Şarm El-Şeyh kentinin üç ayrı noktasında patlayan bombalar, 88 kişinin ölümüne yol açtı.
2010 - One Direction grubu kuruldu.
Doğumlar
1441 - Danjong, Joseon Krallığı'nın altıncı kralıdır (ö. 1457)
1503 - Anna, Avusturya arşidüşesidir (ö. 1547)
1649 - XI. Clemens, Papa (ö. 1721)
1775 - Étienne-Louis Malus, Fransız mühendis, matematikçi ve fizikçi (ö. 1812)
1796 - Franz Berwald, İsveçli besteci (ö. 1868)
1821 - August Wilhelm Malm, İsveçli zoolog (ö. 1882)
1854 - Ernest Belfort Bax, İngiliz sosyalist gazeteci ve filozof (ö. 1926)
1856 - Bal Gangadhar Tilak, Hint bilim insanı, hukukçu, matematikçi, düşünür ve milliyetçi önder (ö. 1920)
1870 - Frederick Alexander Macquisten, Britanyalı avukat ve politikacı (ö. 1940)
1878 - Sadri Maksudi Arsal, Türk-Tatar devlet adamı, hukukçu, akademisyen, düşünür ve siyasetçi (ö. 1957)
1882 - Kâzım Karabekir, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1948)
1884 - Emil Jannings, Alman sinema oyuncusu (ö. 1950)
1888 - Raymond Chandler, Amerikalı yazar (ö. 1959)
1892 - Haile Selassie, Etiyopya İmparatoru (ö. 1975)
1894 - Alfred Kinsey, Amerikalı biyolog, entomoloji ve zooloji profesörü (ö. 1956)
1897 - Ali Mümtaz Arolat, Türk şair (ö. 1967)
1899 - Gustav Heinemann, Almanya'nın 3. Devlet Başkanı (ö. 1976)
1906 - Vladimir Prelog, Hırvat-İsviçreli kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1998)
1908 - Behçet Kemal Çağlar, Türk şair (ö. 1969)
1920 - Amalia Rodrigues, Portekizli fado şarkıcısı ve aktris (ö. 1999)
1924 - Gazanfer Bilge, Türk güreşçi ve iş insanı (ö. 2008)
1925 - Arif Damar, Türk şair (ö. 2010)
1928 - Hubert Selby Jr., Amerikalı yazar (ö. 2004)
1930 - Roger Hassenforder, Fransız profesyonel bisiklet sporcusu (ö. 2021)
1931 - Jan Troell, İsveçli senarist ve film yapımcısı
1933 - Richard Rogers, İtalyan mimar
1934 - Héctor de Bourgoing, Arjantinli-Fransız eski millî futbolcu (d. 1993)
1943 - Tony Joe White, Amerikalı rock-funk-blues müzisyeni, söz yazarı ve şarkıcı (ö. 2018)
1950 - Namık Korhan, Kıbrıslı Türk diplomat
1951 - Edie McClurg, Amerikalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı
1953 - Kazım Akşar, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1953 - Necip Rezak, Malezya'nın altıncı başbakanı
1953 - Ahmet Sezerel, Türk sinema oyuncusu
1956 - Atilla Sertel, Türk gazeteci ve siyasetçi
1956 - Nur Ger, Türk iş insanı
1957 - Theo van Gogh, Hollandalı film yönetmeni, yapımcısı, senarist, yazar ve gazeteci (ö. 2004)
1959 - Mauro Zuliani, İtalyan atlet
1961 - Martin Gore, İngiliz müzisyen, söz yazarı ve besteci (Depeche Mode)
1961 - Woody Harrelson, Amerikalı aktör ve Emmy Ödülü sahibi
1964 - Bekir Ilıcalı, Türk iş insanı ve Erzurumspor Başkanı
1964 - Nick Menza, Alman müzisyen ve baterist (ö. 2016)
1965 - Slash, İngiliz gitarist (Guns N' Roses)
1965 - Jörg Stübner, Alman eski profesyonel futbolcu (ö. 2019)
1967 - Philip Seymour Hoffman, Amerikalı oyuncu ve Oscar Ödülü sahibi (ö. 2014)
1968 - Gary Payton, Amerikalı basketbolcu
1969 - Marco Bode, Alman millî futbolcu
1970 - Charisma Carpenter, Amerikalı oyuncu
1971 - Alison Krauss, Amerikalı bluegrass-country şarkıcısı, söz yazarı ve kemancı
1972 - Élber Giovane, Brezilyalı futbolcu
1972 - Élber Giovane, Brezilyalı futbolcu
1972 - Marlon Wayans, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve komedyen
1972 - Suat Kılıç, Türk avukat ve siyasetçi
1973 - Monica Lewinsky, Amerikalı kamu görevlisi ve Beyaz Saray'da eski stajyer
1975 - Alessio Tacchinardi, İtalyan eski millî futbolcu
1976 - Jonathan Gallant, Kanadalı gitarist (Billy Talent grubu)
1976 - Öztürk İlmaz, Türk rock müzik şarkıcısı
1976 - Judit Polgár, Macar satranç ustası
1979 - Mehmet Akif Alakurt, Türk aktör
1979 - Sotiris Kiryakos, Yunan futbolcu
1980 - Michelle Williams, Amerikalı gospel ve R&B şarkıcısı, söz yazarı, oyuncu ve dansçı
1981 - Susan Hoecke, Alman oyuncu
1981 - Dmitriy Karpov, Kazak atlet
1982 - Gökhan Ünal, Türk futbolcu
1982 - Ömer Aysan Barış, Türk futbolcu
1982 - Paul Wesley, Amerikalı oyuncu
1983 - Aaron Peirsol, Amerikalı yüzücü
1984 - Walter Gargano, Uruguaylı futbolcu
1984 - Brandon Roy, Amerikalı basketbolcu
1985 - Anna Maria Mühe, Alman aktris
1987 - Alessio Cerci, İtalyan futbolcudur
1987 - Serdar Kurtuluş, Türk futbolcu
1987 - Julian Nagelsmann, Alman teknik direktör
1989 - Burcu Kıratlı, Türk oyuncu
1989 - Daniel Radcliffe, İngiliz oyuncu
1992 - Danny Ings, İngiliz millî futbolcudur
1992 - Konstantinos Tzortziou, Yunan e-sporcu
1994
Takuya Kida, Japon futbolcu
Aleksandros Nikolias, Yunan futbolcu
1996 - Danielle Bradbery, Amerikalı country müzik şarkıcısı
1996 - David Dobrik, bir Slovak YouTuber
1996 - Sinan Kurt, Türk asıllı Alman futbolcu
Ölümler
1160 - Al-Fa’iz, 1154 -1160 döneminde on üçüncü Fâtımî Hâlifesi olmuştur (d. 1149)
1373 - İsveçli Brijit, Katolik bir Aziz, Mistik ve tarikat kurucusu (d. 1303)
1497 - Barbara Fugger, Alman iş insanı ve bankacı (d. 1419)
1596 - Henry Carey, Kral VIII. Henry'nin Mary Boleyn'den olan oğlu (d. 1526)
1645 - I. Mihail, Rus Çarı (d. 1596)
1756 - Erik Brahe, İsveçli soylu kont (d. 1722)
1757 - Domenico Scarlatti, İtalyan besteci (d. 1685)
1802 - María Cayetana de Silva, İspanyol aristokratı ve ressam Francisco de Goya'nın eserlerinin popüler modellerinden biri (d. 1762)
1875 - Isaac Singer, Amerikalı mucit, aktör ve iş insanı (d. 1811)
1885 - Ulysses S. Grant, ABD'nin 18. Başkanı (d. 1822)
1916 - William Ramsay, İskoç kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1852)
1926 - Viktor Vasnetsov, Rus ressam (d. 1848)
1932 - Alberto Santos-Dumont, Brezilyalı havacı (d. 1873)
1941 - Kamil Akdik, Türk hattat (d. 1861)
1942
Adam Czerniaków, Polonyalı mühendis ve senatör (d. 1880)
Valdemar Poulsen, Danimarkalı mühendis ve mucit (d. 1869)
Nikola Vaptsarov, Bulgar şair (d. 1909)
1944 - Eduard Wagner, II. Dünya Savaşı'nda olarak görev yapan Nazi Almanyası ordusu generali (d. 1894)
1944 - Hans von Sponeck, Alman general, jimnastikçi ve futbol oyuncusu (d. 1888)
1948 - D.W. Griffith, Amerikalı film yönetmeni (d. 1875)
1951 - Philippe Pétain, Fransız mareşal ve Vichy Fransası'nın Başkanı (d. 1856)
1951 - Robert Joseph Flaherty, Amerikalı film yönetmeni ve yapımcı (d. 1884)
1955 - Cordell Hull, Tennesseeli Amerikalı politikacı (d. 1871)
1966 - Montgomery Clift, Amerikalı aktör (d. 1920)
1967 - Ahmet Kutsi Tecer, Türk şair, yazar ve eğitimci (d. 1901)
1968 - Henry Hallett Dale, İngiliz farmakolog ve fizyolog (d. 1875)
1971 - Van Heflin, Amerikalı aktör (d. 1910)
1972 - Suat Derviş, Türk gazeteci ve yazar (d. 1903)
1973 - Eddie Rickenbacker, I. Dünya Savaşı'nda As pilot olarak Onur madalyası almış Amerikalı (d. 1890)
1976 - Mehmet Ertuğruloğlu, Kıbrıslı Türk siyasetçi ve diplomat
1979 - Joseph Kessel, Fransız yazar ve gazeteci (d. 1898)
1981 - Ivan Eklind, İsveçli futbol hakemi (d. 1905)
1983 - Georges Auric, Fransız besteci (d. 1899)
1989 - Cevat Dereli, Türk ressam (d. 1900)
1989 - Donald Barthelme, Amerikalı kısa öykü ve roman yazarı (d. 1931)
1991 - Ertan Anapa, Türk besteci ve şarkıcı (d. 1939)
1996 - Aliki Vuyuklaki, Yunan aktris (d. 1934)
1997 - Chūhei Nambu, Japon atlet (d. 1904)
1999 - II. Hasan, Fas Kralı (d. 1929)
2000 - Cenk Koray, Türk yazar ve gazeteci (d. 1944)
2003 - Sinan Erdem, Türk voleybolcu ve Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Başkanı (d. 1927)
2004 - Serge Reggiani, İtalyan-Fransız oyuncu ve şarkıcı (d. 1922)
2007 - Ernst Otto Fischer, Alman kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1918)
2007 - Zahir Şah, Afganistan Şahı (d. 1914)
2007 - Ziya Demirel, Türk tiyatro sanatçısı ve yönetmen (d. 1919)
2008 - Fethi Naci, Türk yazar ve eleştirmen (d. 1927)
2011 - Amy Winehouse, İngiliz şarkıcı ve besteci (d. 1983)
2012 - Sally Ride, Amerikalı astronot ve astrofizikçi (d. 1951)
2013 - Rona Anderson, İskoç oyuncu (d. 1926)
2013 - Djalma Santos, Brezilyalı futbolcu (d. 1929)
2014 - Dora Bryan, İngiliz oyuncu (d. 1923)
2016 - Hüseyin Altın, Türk şarkıcı ve besteci (d. 1958)
2016 - Thorbjörn Fälldin, İsveçli politikacı (d. 1926)
2017 - Elliott Castro, Porto Rikolu spor yorumcusu, spor tarihçisi ve yazar (d. 1949)
2017 - John Kundla, Amerikalı eski NBA ve üniversite basketbol takımı antrenörü (d. 1916)
2017 - Mehmet Nuri Nas, Türk Ziraat Mühendisi ve akademisyen (d. 1969)
2017 - Bob DeMoss, Eski Amerikan futbolcusu ve çalıştırıcısı (d. 1927)
2017 - Flo Steinberg, Amerikalı çizgi romancı ve yayımcı (d. 1939)
2018 - Maryon Pittman Allen, Amerikalı gazeteci, yazar ve siyasetçi (d. 1925)
2018 - Oksana Şaçko, Ukraynalı sanatçı ve aktivist (d. 1987)
2018 - Giuseppe Tonutti, İtalyan siyasetçi (d. 1925)
2019 - Prince Ferdinand von Bismarck, Alman avukat, iş insanı ve soylu (d. 1930)
2019 - Gabe Khouth, Kanadalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1972)
2019 - Danica McGuigan, İrlandalı aktris (d. 1986)
2019 - Lois Wille, Amerikalı gazeteci, editör ve köşe yazarı (d. 1931)
2020 - Lamine Bechichi, Cezayirli siyasetçi (d. 1927)
2020 - Hassan Brijany, İsveçli aktör (d. 1961)
2020 - Leida Rammo, Eston aktris ve tiyatro yönetmeni (d. 1924)
2020 - Tamilla Sait kızı Rüstemova-Krastınş, Azeri kökenli Sovyet ve Rus oyuncusu ve piyanist (d. 1936)
2020 - Jacqueline Scott, Amerikalı aktris (d. 1931)
2020 - Stuart Wheeler, İngiliz finansçı, iş insanı, siyasetçi, aktivist ve hukukçu (d. 1935)
2021 - Alfred Biolek, Çek asıllı Alman gösteri sanatçısı, televizyon sunucusu, yapımcı ve eğitimci (d. 1934)
2021 - Ho-Kau Chan, Hong Kong doğumlu Çinli aktris ve opera sanatçısı (d. 1932)
2021 - John Cornell, Avustralyalı film yapımcısı, yönetmeni, oyuncu, senarist ve iş insanı (d. 1941)
2021 - Toshihide Maskawa, Japon Kuramsal fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1940)
2021 - Steven Weinberg, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1933)
2022 - Boy Alano, Filipinli aktör ve eski çocuk oyuncu (d. 1941)
2022 - Rasim Özdenören, Türk öykü ve deneme yazarı (d. 1940)
Tatiller ve özel günler
Mısır - Devrim günü (1952)
Libya - Devrim günü
0723
23
|
2164
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/24%20Temmuz
|
24 Temmuz
|
Olaylar
1823 - Şili'de kölelik yasaklandı.
1847 - Salt Lake City, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi peygamberlerinden Brigham Young öncülüğünde kurulmaya başlandı.
1866 - Tennessee, Amerikan İç Savaşı sonrasında birliğe tekrar kabul edilen ilk eyalet oldu.
1901 - Yazar O. Henry, zimmet suçundan Austin, Texas'ta üç yıl kaldığı hapishaneden iyi hal nedeniyle salıverildi.
1908 - II. Meşrutiyet'in ilanı: 29 yıldır askıda olan Osmanlı Anayasası yeniden yürürlüğe girdi.
1911 - Hiram Bingham III, Machu Picchu'yu (İnka'ların kayıp şehri) yeniden keşfetti.
1915 - Chicago'da yolcu gemisi battı; 845 kişi öldü.
1923 - Günümüz Türkiye'sinin sınırlarını büyük oranda çizildiği Lozan Antlaşmasının imzalatılması.
1931 - Pittsburgh'da (Pensilvanya) yaşlılar evinde çıkan yangında 48 kişi öldü.
1936 - İspanya Hükûmeti, iç savaş nedeniyle dünyadan yardım istedi.
1943 - II. Dünya Savaşı: İngiliz ve Kanada uçakları geceleri, ABD uçakları ise gündüzleri Hamburg'u bombaladı. Kasım'da operasyon bittiğinde; 9.000 ton patlayıcı kullanılmış, 30.000 den fazla insan ölmüş ve 280.000 bina yıkılmış olacaktı.
1944 - II. Dünya Savaşı: Pasifik Cephesi'nde Amerika Birleşik Devletleri ile Japon İmparatorluğu arasında Tinian Muharebesi başladı.
1950 - Gazeteciler Cemiyeti, sansürün kaldırılışını Basın Bayramı ilan etti.
1952 - Merzifon ve Akşehir’de sel: 77 ev yıkıldı, 500 büyükbaş hayvan öldü ve tarım alanları sular altında kaldı.
1955 - Ekrem Koçak, 800 metrede Akdeniz Oyunları rekoru kırarak birinci oldu.
1958 - Türkiye’nin Kıbrıs’a asker gönderme önerisini, Birleşik Krallık reddetti.
1959 - Irak’ın Kerkük şehrinde, 1000 kadar Türkmeni’nin katledildiği açıklandı.
1960 - Basın Ahlak Yasası imzalandı.
1963 - Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu çıktı.
1967 - 11 Mayıs’ta greve giden ve haklarını almak için Ankara’ya yürüyüşe geçen Manisalı 90 temizlik işçisi, 930 kilometre kat ederek Ankara’ya vardı.
1967 - Dokunulmazlığı kaldırılan Türkiye İşçi Partisi İstanbul Milletvekili Çetin Altan, kararın iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
1968 - Polisin İstanbul Teknik Üniversitesi Yurdu’nu bastığı sırada dövdüğü gençlerden Hukuk Fakültesi öğrencisi Vedat Demircioğlu, sekiz gün komada kaldıktan sonra öldü.
1974 - Yunanistan’da yedi yıldır süren cunta yönetimi sona erdi; sürgündeki Konstantin Karamanlis, Hükûmeti kurmak üzere geri döndü.
1977 - Dört gün süren Libya-Mısır savaşı sona erdi.
1986 - Kartal, İstanbul’da tren kazası: 9 ölü, 18 yaralı.
2016 - Cumhuriyet Halk Partisi, Taksim Mitingi'ni düzenledi.
2020 - Ayasofya Müzesi, Ayasofya Camii Olarak 86 yıl sonra tekrar açıldı.
Doğumlar
1242 - Stommeln'li Christina, bir Alman mistikti (ö. 1312)
1689 - William, Prenses Anne ve eşi Danimarka’dan Prens George’un oğlu (ö. 1700)
1783 - Simón Bolívar, Güney Amerikalı devrimci lider (ö. 1830)
1802 - Alexandre Dumas, père, Fransız yazar (ö. 1870)
1803 - Adolphe Adam, Fransız besteci (ö. 1856)
1827 - Francisco Solano López, Carlos Antonio Lopez'in büyük oğlu (ö. 1870)
1854 - Konstantin Josef Jireček, Çek tarihçi, diplomat ve Slavist (ö. 1918)
1855 - René Basset, Fransız şarkiyatçı (ö. 1924)
1857 - Henrik Pontoppidan, Danimarkalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1943)
1860 - Alphonse Mucha, Çek ressam ve grafik sanatçısı (ö. 1939)
1864 - Juan Vicente Gómez, Venezuela diktatörü (1908-1935 arasında) (ö. 1935)
1892 - Alice Ball, Amerikalı kimyager (ö. 1916)
1897 - Amelia Earhart, Amerikalı havacı ve yazar (ö. 1938)
1920 - Tamar Eshel, İsrailli diplomat ve siyasetçi (ö. 2022)
1922 - Namık Kemal Şentürk, Türk devlet adamı, bürokrat ve siyasetçi (ö. 2020)
1925 - Hulki Saner, Türk senarist, yönetmen ve film yapımcısı (ö. 2005)
1929 - Gülriz Sururi, Türk tiyatro oyuncusu (ö. 2018)
1931 - Ermanno Olmi, İtalyan yönetmen (ö. 2018)
1932 - Yıldız Moran, Türk fotoğrafçı, sözlük yazarı ve çevirmen (ö. 1995)
1936 - Dan Inosanto, Amerikalı dövüş sanatları hocası ve Bruce Lee'nin öğrencisi
1938 - José Altafini, İtalyan futbolcu
1939 - Walt Bellamy, Amerikalı basketbolcu (ö. 2013)
1940 - Ertuğrul Işınbark (Mandrake), Türk illüzyonist (ö. 2014)
1948 - Gene Zwozdesky, Kanadalı siyasetçi (ö. 2019)
1950 - Fehmi Koru, Türk gazeteci ve yazar
1952 - Gus Van Sant, Amerikalı yönetmen ve müzisyen
1954 - Erdoğan Arıca, Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2012)
1954 - Jorge Jesus, Portekizli futbolcu ve teknik direktör
1956 - Mehmet Ali Aydınlar, Türk iş insanı ve Türkiye Futbol Federasyonu'nun Başkanlarından
1957 - Şevket Mirziyoyev, Özbek siyasetçi ve Özbekistan'ın 2. Devlet Başkanı
1961 - Jale Bekar, Türk pop müzik şarkıcısı
1963 - Karl Malone, Amerikalı basketbolcu
1965 - Süleyman Nevzat Korkmaz, Türk siyasetçi
1969 - Jennifer Lopez, Ameriklı oyuncu, şarkıcı, dansçı ve moda tasarımcısı
1969 - Uzay Heparı, Türk besteci ve yapımcı (ö. 1994)
1972 - Burak Şendağ, Türk tango bestecisi, bandoneonist ve piyanist
1973 - Evren Duyal, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1975 - Eric Szmanda, Amerikalı sinema oyuncusu
1975 - Torrie Wilson, Amerikalı model ve güreşçi
1976 - Tiago Monteiro, Portekizli Formula 1 pilotu
1977 - Mehdi Mahdavikia, İranlı futbolcu
1977 - Serkan Kaya, Türk şarkıcı, besteci ve söz yazarı
1978 - Madeline Miller, Amerikalı romancı
1979 - Cristian Rodrigo Zurita, Arjantinli futbolcu
1979 - Rose Byrne, Avustralyalı oyuncu
1981 - Nayib Bukele, Salvadorlu siyasetçi ve iş insanı
1981 - Onur Şan, Türk şarkıcı
1981 - Summer Glau, Amerikalı dansçı, sinema ve dizi oyuncusu
1982 - Elisabeth Moss, Amerikalı oyuncu
1982 - Anna Paquin, Kanadalı oyuncu ve Akademi Ödülü sahibi
1982 - Vyacheslav Krendelev, Türkmen futbolcu
1983 - Daniele De Rossi, İtalyan futbolcu
1984 - Debby Stam, Hollandalı voleybolcu
1985 - Aries Merritt, Amerikalı atlet
1986 - Vügar Haşimov, Azeri satranç oyuncusu (ö. 2014)
1987 - Merve Sevi, Türk oyuncu
1989 - Eko Yuli Irawan, Endonezyalı halterci
1991 - Emily Bett Rickards, Kanadalı oyuncu
1992 - Mikaël Kingsbury, Kanadalı serbest stil kayakçı
1994 - Bright Edomwonyi, Nijeryalı futbolcu
1995 - Kyle Kuzma, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1996 - Fırat Alemdaroğlu, Türk basketbolcu
1997 - Emre Mor, Türk futbolcu
Ölümler
946 - Muhammed bin Toğaç, kendisi Fergana'dan gelmiş İhşidi hanedanı kurucusu (d. 882)
1129 - Shirakawa, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 72. imparatoru (d. 1053)
1862 - Martin Van Buren, ABD'nin 8. Başkanı (d. 1782)
1885 - Baldwin Martin Kittel, Alman bitki bilimci (d. 1797)
1927 - Ryunosuke Akutagava, Japon yazar (d. 1892)
1930 - Šatrijos Ragana, Litvan hümanist yazar ve eğitimci (d. 1877)
1941 - Afife Jale, ilk Türk kadın tiyatro oyuncusu (d. 1902)
1957 - Sacha Guitry, Fransız aktör, yönetmen ve senarist (d. 1885)
1959 - Abdullah Şaik, Azeri yazar, şair ve öğretmen (d. 1881)
1968 - Vedat Demircioğlu, Türk devrimci (İTÜ öğrencisi ve Türkiye'de 68 Kuşağının ölen ilk ismi) (d. 1943)
1974 - James Chadwick, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1891)
1980 - Peter Sellers, İngiliz aktör (d. 1925)
1984 - Jose Mauro de Vasconcelos, Brezilyalı yazar (d. 1920)
1986 - Fritz Albert Lipmann, Alman asıllı Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1899)
1988 - Ilona Elek, Macar eskrimci (d. 1907)
1990 - Agah Hün, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1918)
1991 - Isaac Bashevis Singer, Polonya asıllı Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1904)
1992 - Arletty, Fransız oyuncu ve şarkıcı (d. 1898)
1995 - Sadık Ahmet, Batı Trakyalı Türk tıp doktoru ve siyasetçi (Batı Trakya Türkleri'nin hakları için verdiği mücadele ile tanınan) (d. 1947)
2002 - Adnan Yücel, Türk şair (d. 1953)
2004 - Bob Azzam, Lübnan asıllı Mısır doğumlu Fransız şarkıcı (d. 1925)
2007 - Albert Ellis, Amerikalı psikoterapist (d. 1913)
2010 - Theo Albrecht, Alman girişimci (d. 1922)
2011 - Didem Madak, Türk şair (d. 1970)
2011 - G. D. Spradlin, Amerikalı oyuncu (d. 1920)
2012 - Nevin Çokay, Türk ressam (d. 1930)
2012 - Chad Everett, Amerikalı oyuncu (d. 1937)
2012 - Sherman Hemsley, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve komedyen (d. 1938)
2012 - John Atta Mills, Gana Dördüncü Cumhuriyeti'nin üçüncü devlet başkanı (d. 1944)
2013 - Muhammed El-Brahmi, Tunuslu muhalif siyasetçi (d. 1955)
2013 - Garry Davis, Amerikan aktivist (d. 1921)
2016 - Marni Nixon, Amerikalı kadın soprano, oyuncu ve şarkıcı (d. 1930)
2017 - Luis Gimeno, Uruguay doğumlu Meksikalı aktör (d. 1927)
2017 - Udupi Ramachandra Rao, Hint bilim insanı (d. 1932)
2019 - Claes Andersson, İsveççe konuşan Fin siyasetçi aynı zamanda psikiyatrist, yazar, şair ve caz müzisyeni (d. 1937)
2019 - Günay Tuncel, Türk organizatör ve işletmeci (d. 1940)
2019 - Margaret Fulton, İskoçya doğumlu Avustralyalı-Britanyalı gurme, yemek şefi, yazar, yorumcu ve gazeteci (d. 1924)
2019 - Sergio Di Giulio, İtalyan aktör ve seslendirme sanatçısı (d. 1945)
2020 - Nina Andreyeva, Rus kimyager, eğitimci, yazar, siyasi aktivist eleştirmen (d. 1938)
2020 - Benjamin Mkapa, Tanzanyalı gazeteci, diplomat ve siyasetçi (d. 1938)
2020 - Amala Shankar, Hint kadın dansçı, aktris ve sanatçı (d. 1919)
2021 - Rodney Alcala, Amerikalı hükümlü tecavüzcü ve seri katildir (d. 1943)
2021 - Dieter Brummer, Avustralyalı aktör (d. 1976)
2021 - Herbert Köfer, Alman aktör ve televizyon sunucusu (d. 1921)
2021 - Jackie Mason, Amerikalı stand-up komedyeni ve aktör (d. 1928)
2021 - Romeu, İspanyol çizgi roman sanatçısı (d. 1948)
2022 - Alain David, Fransız atlettir (d. 1932)
2022 - Tamar Eshel, İsrailli diplomat ve siyasetçi (d. 1920)
2022 - David Warner, İngiliz aktör (d. 1941)
Tatiller ve özel günler
Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü
0724
24
|
2165
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/25%20Temmuz
|
25 Temmuz
|
Olaylar
1543 - Estergon Kuşatması: Avusturya Arşidüklüğü'nün elindeki Estergon, Osmanlı İmparatorluğu tarafından kuşatıldı ve yaklaşık iki hafta süren kuşatma sonrasında şehir Osmanlı egemenliğine girdi.
1668 - Çin'de Şantung merkezli 8.5 büyüklüğündeki 1668 Şantung depreminde, geniş bir alanda büyük çapta hasar meydana geldi ve 43.000 ila 50.000 kişi hayatını kaybetti. Doğu Çin'de kaydedilen en şiddetli ve en büyük depremdir.
1795 - Galata Kulesi'nin ahşap kubbesi yandı.
1814 - George Stephenson’ın yaptığı lokomotif çalıştı.
1909 - Louis Blériot, uçağı ile ilk kez Manş denizi aştı.
1920 - Yunanistan, Edirne başta olmak üzere bütün Doğu Trakya'yı işgal etti.
1931 - Cumhuriyet döneminin ilk basın yasası olan Matbuat Kanunu kabul edildi.
1933 - Lev Troçki, sığınmacı olarak Fransa’ya gitti.
1934 - Avusturya Başbakanı Engelbert Dollfuss, ülkesindeki Naziler tarafından Viyana’da öldürüldü.
1936 - Adolf Hitler, İtalya Krallığı’nın Habeşistan’ı ilhakını tanıdı.
1939 - İstanbul'da ve Anadolu'nun çeşitli yerlerinde değişik şiddette depremler oldu.
1943 - Benito Mussolini'nin iktidardan düşürülmesiyle, faşizm İtalya'da yasa dışı ilan edildi.
1950 - Bakanlar Kurulu, Kore’ye 4500 kişilik bir askeri birlik göndermeye karar verdi.
1951 - Atatürk Kanunu, TBMM'de kabul edildi. Amaç, Atatürk devrimlerini korumak, Atatürk heykel ve anıtlarına saldırıların önüne geçmek.
1951 - Türk şair Nâzım Hikmet'in Bakanlar Kurulu tarafından Türk vatandaşlığından çıkarılmasına karar verildi.
1957 - Bursa’da askeri uçak düştü; 15 ölü, 19 yaralı.
1958 - Sovyetler Birliği Türkiye’ye nota verdi: “Türkiye’nin Irak’a girmesi kötü sonuçlar doğurur.”
1959 - Türkiye Kerkük Türkmenleri için Irak’tan teminat istedi.
1967 - Anayasa Mahkemesi, sosyalizmin Anayasa’ya aykırı olmadığına karar verdi.
1968 - İstanbul’da, Polis öğrencilere müdahale etti; 30 öğrenci ve 20 polis yaralı.
1973 - Türkiye Barolar Birliği Genel Başkanı Profesör Faruk Erem, üniversite özerkliğinin gasp edildiği gerekçesiyle öğretim üyeliğinden istifa etti.
1975 - Türkiye İncirlik dışındaki bütün Amerikan üslerine el koydu.
1978 - Dünyanın ilk "tüp bebeği" Louise Brown doğdu.
1981 - DİSK İlerici Deri-İş Sendikası Genel Başkanı Kenan Budak, İstanbul Yedikule'de polisler tarafından vurularak öldürüldü.
1984 - Salyut 7 kozmonotu Svetlana Savitskaya, uzayda yürüyen ilk kadın unvanını aldı.
1992 - Kürdistan Demokrat Partisi lideri Mesut Barzani ve Kürdistan Yurtseverler Birliği lideri Celal Talabani’ye, diplomatik Türk pasaportu verildiği açıklandı.
1992 - Türkiye'de Atatürk Barajı’nın iki ünitesi açıldı.
1994 - Ürdün Kralı Hüseyin ile İsrail Başbakanı İzak Rabin, savaş durumunu sona erdiren deklarasyonu imzaladılar.
2000 - Concorde uçağı Paris’ten kalkıştan kısa bir süre sonra düştü; 100 yolcu ve 9 mürettebattan kurtulan olmadı.
2009 - Irak Kürdistan Bölgesi'nde Parlamento ve Bölge Başkanlık seçimleri yapıldı.
Doğumlar
1016 - I. Kazimierz, Polonya dükü (ö. 1058)
1109 - I. Afonso, Leon Krallığı'ndan bağımsızlığını ilan ederek Portekiz Krallığı'nın ilk hükümdarı olmuştur (ö. 1185)
1394 - I. James, 1406'dan itibaren İskoçya kralı (ö. 1437)
1532 - Alphonsus Rodríguez, İspanyol bir Cizvit laik (rahip olmayan bir Cizvit) idi (ö. 1617)
1562 - Katō Kiyomasa, Azuchi-Momoyama ve Edo dönemlerinde yaşamış bir Japon daimyō (ö. 1611)
1753 - Santiago de Liniers, İspanyol askerlik hizmetinde Fransız subay ve İspanyol kolonilerinin valisi (ö. 1810)
1797 - Augusta, Birleşik Krallık Kralı III. George ve Charlotte Mecklenburg-Strelitz’in yedinci oğlu olan Prens Adolphus, Cambridge Dükü’nün eşi (ö. 1889)
1831 - Cheoljong, Joseon Krallığı'nın 25. kralı (ö. 1864)
1844 - Thomas Eakins, Amerikalı ressam, heykeltıraş ve güzel sanatlar eğitmeni (ö. 1916)
1848 - Arthur Balfour, Birleşik Krallık'ın 33. Başbakanı (ö. 1930)
1857 - Koca Yusuf, Deliormanlı efsanevi Türk güreşçi (ö. 1898)
1894 - Gavrilo Princip, Sırp suikastçı (ö. 1918)
1894 - Walter Brennan, Amerikalı aktör (ö. 1974)
1902 - Eric Hoffer, Amerikalı yazar (ö. 1983)
1905 - Elias Canetti, Bulgar modernist romancı, oyun yazarı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1994)
1910 - Adalet Cimcoz, Türk seslendirme sanatçısı, çevirmen, eleştirmen ve yazar (ö. 1970)
1917 - Osman Yüksel Serdengeçti, Türk siyasetçi ve gazeteci (ö. 1983)
1920 - Rosalind Franklin, İngiliz bilim insanı (ö. 1958)
1922 - John B. Goodenough, Amerikalı malzeme bilimci ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2023)
1923 - Estelle Getty, Amerikalı aktris ve sinema oyuncusu (ö. 2008)
1926 - Cüneyd Orhon, Türk kemençe sanatçısı (ö. 2006)
1929 - Manuel Olivencia, İspanyol avukat ve akademisyen (ö. 2018)
1935 - Adnan Kaşıkçı, Suudi iş insanı (ö. 2017)
1936 - Glenn Marcus Murcutt, Avustralyalı mimar
1955 - Iman, Somalili manken, oyuncu ve girişimci
1955 - Orhan Doğan, Kürt asıllı Türk avukat ve siyasetçi (ö. 2007)
1956 - Frances Arnold, Amerikalı kimya mühendisi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
1958 - Thurston Moore, Amerikalı şarkıcı-söz yazarı, müzisyen ve sanatçı
1961 - Bobbie Eakes, Amerikalı oyuncu
1963 - Timothy Peach, Alman-İngiliz oyuncu
1964 - Şerif Şeyh Ahmed, Somalili siyasetçi
1964 - Zeki Demirkubuz, Türk film yönetmeni, senarist, yapımcı ve oyuncu
1966 - Lynda Lemay, Kanadalı-Fransız kadın şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen
1967 - Matt LeBlanc, Amerikalı oyuncu
1969 - Yvonne Sciò, İtalyan manken ve oyuncu
1972 - Pınar Dilşeker, Türk şarkıcı
1973 - Dani Filth, İngiliz şarkıcı
1973 - Deniz Çelik, Türk pop müzik sanatçısı, şarkı sözü yazarı ve besteci
1973 - Kevin Phillips, İngiliz eski millî futbolcu
1973 - Michael C. Williams, Amerikalı oyuncu
1974 - Lauren Faust, Alman asıllı Amerikalı animatör ve resimli taslak sanatçısı
1976 - Tera Patrick, Amerikalı porno yıldızı
1977 - Carolina Albuquerque, Brezilyalı voleybolcu
1978 - Louise Brown, İngiliz tüp bebek yöntemiyle doğan ilk insan
1979 - Allister Carter, İngiliz profesyonel snooker oyuncusu
1980 - Cha Du-Ri, Güney Koreli millî futbolcu
1980 - Antonella Serra Zanetti, İtalyan tenisçi
1981 - Conor Casey, Amerikalı teknik direktör ve eski futbolcu
1981 - Konstantin Haralambidis, Kıbrıs Cumhuriyeti eski millî futbolcusu
1981 - Yuichi Komano, Japon millî futbolcu
1982 - Brad Renfro, Amerikalı oyuncu (ö. 2008)
1983 - Nenad Krstić, Sırp basketbolcu
1984 - Görkem Karabudak, Türk müzisyen
1985 - James Lafferty, Amerikalı oyuncu
1985 - Nelson Piquet J., Brezilyalı yarış otomobili pilotu
1985 - Hugo Rodallega, Kolombiyalı futbolcudur
1986 - Abraham Gneki Guié, Fildişi'li futbolcu
1986 - Hulk, Brezilyalı futbolcu
1987 - Fernando, Brezilyalı futbolcu
1987 - Michael Welch, Amerikalı aktör
1987 - Eran Zahavi, İsrailli millî futbolcudur
1988 - Paulinho, Brezilyalı futbolcu
1988 - Duygu Erdoğan, Türk antrenör ve eski futbolcu
1988 - Anthony Stokes, İrlandalı millî futbolcu
1989 - Brad Wanamaker, Amerikalı basketbolcu
1989 - Olga Rotari, Moldovalı piyanist ve oda müzisyen
1991 - Hasan Piker, Türk asıllı Amerikan Twitch yayıncısı ve politik yorumcu
1994
Ecem Baltacı, Türk oyuncu
Jordan Lukaku, Belçikalı futbolcu
1996 - Filippo Ganna, İtalyan pist ve yol bisikletçisi
Ölümler
306 - Constantius Chlorus, Roma İmparatoru (d. 250)
1011 - İmparator Ichijō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 66. imparatoru (d. 980)
1190 - Sibylla, 1186 ve 1190 yılları arasında eşi kral Guy Lüzinyanlı ile birlikte ortak Kudüs ve Akka Krallığı kraliçesi olmuştur (d. 1160)
1471 - Thomas Kempis, Katolik keşiş ve yazar (d. 1380)
1492 - Papa VIII. İnnocentius, 29 Ağustos 1484 - 25 Temmuz 1492 döneminde papalık yapmıştır (d. 1432)
1564 - I. Ferdinand, Kutsal Roma imparatoru (d. 1503)
1572 - Isaac Luria, Yahudi mistik (d. 1534)
1794 - André Chénier, Fransız yazar (d. 1762)
1834 - Samuel Taylor Coleridge, İngiliz şair (d. 1772)
1842 - Dominique Jean Larrey, Fransız cerrah (d. 1766)
1865 - James Barry, İngiliz Ordusunda askeri bir cerrahtı (d. 1789)
1887 - John Taylor, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 3. başkanı (d. 1808)
1916 - Mariya Aleksandrovna Ulyanova, Rus sosyalist devrimci (d. 1835)
1934 - Engelbert Dollfuss, Avusturyalı politikacı (suikast) (d. 1892)
1934 - Nestor Mahno, Ukraynalı anarko-komünist devrimci (d. 1888)
1969 - Otto Dix, Alman ressam ve gravürcü (d. 1891)
1974 - İsmet Küntay, Türk tiyatro yazarı (d. 1923)
1980 - Vladimir Vısotskiy, Rus tiyatro oyuncusu, şarkı sözü yazarı ve halk şarkıcısı (d. 1938)
1981 - Kenan Budak, Türk devrimci ve sosyalist sendikacı (d. 1952)
1982 - Hal Foster, Kanada kökenli Amerikalı çizgi roman ressamı ve Prince Valiant-Kahraman Prensin yaratıcısı (d. 1892)
1986 - Vincente Minnelli, Amerikalı yönetmen (d. 1903)
1988 - Judith Barsi, Amerikalı oyuncu (d. 1978)
1991 - Lazar Moiseyeviç Kaganoviç, Sovyet siyasetçi ve devlet adamı (d. 1893)
1997 - William Ben Hogan, gelmiş geçmiş en iyi golfçülerden biri olarak görülen Amerikalı oyuncu (d. 1912)
2003 - John Schlesinger, İngiliz yönetmen ve Oscar ödülü sahibi (d. 1926)
2006 - Selçuk Parsadan, Türk dolandırıcı (d. 1952)
2008 - Randolph Frederick Pausch, Amerikalı bilgisayar bilimleri profesörü (d. 1960)
2009 - Nezihe Araz, Türk yazar ve gazeteci (d. 1920)
2010 - Vasco de Almeida e Costa, Portekizli deniz subayı ve siyasetçi (d. 1932)
2011 - Bakır Çağlar, Türk anayasa hukukçusu, akademisyen (d. 1941)
2011 - Mihalis Kakoyannis, Kıbrıs Rumu film yönetmeni ve yapımcısı (d. 1922)
2013 - Muhammed El-Brahmi, Tunuslu muhalif, siyasetçi (d. 1955)
2013 - Bernadette Lafont, Fransız oyuncu (d. 1938)
2013 - Duilio Marzio, İtalyan asıllı Arjantinli aktör (d. 1923)
2013 - Kongarool Ondar, Rus sanatçı (d. 1962)
2014 - Çolpan İlhan, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1936)
2015 - Jacques Andréani, Fransız diplomat (d. 1929)
2016 - Bülent Eken, Türk eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1923)
2016 - Pierre Fauchon, Fransız siyasetçi ve hukukçu (d. 1929)
2016 - Halil İnalcık, Türk tarihçi (d. 1916)
2017 - Michael Johnson, Amerikalı pop, country ve folk şarkıcısı, gitarist (d. 1944)
2017 - Taro Kimura, Japon siyasetçi (d. 1965)
2017 - Marian Konieczny, Polonyalı heykeltıraş (d. 1930)
2017 - Barbara Sinatra, Amerikalı eski manken ve Franck Sinatra'nın eşi (d. 1927)
2018 - Sergio Marchionne, İtalyan-Kanadalı iş insanı (d. 1952)
2018 - Vahtang Balavadze, Gürcü güreşçi (d. 1927)
2019 - El-Beci Kaid es-Sibsi, Tunuslu avukat, politikacı ve Tunus Devlet Başkanı (d. 1926)
2019 - Farouk al-Fishawy, Mısırlı sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1952)
2019 - Jorma Kinnunen, Fin Olimpiyat atleti (d. 1941)
2020 - Azimcan Askarov, Özbek asıllı Kırgız siyasi aktivist ve gazeteci (d. 1951)
2020 - Bernard Ładysz, Polonyalı opera sanatçısı ve aktör (d. 1922)
2020 - Flor Isava Fonseca, Venezuelalı spor yöneticisi, gazeteci ve yazar (d. 1921)
2020 - Helen Jones Woods, bir caz ve swing trombon müzisyeni (d. 1923)
2020 - John Saxon, İtalyan asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1936)
2020 - José Mentor, Brezilyalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1948)
2020 - Olivia de Havilland, İngiliz aktris ve Oscar ödülü sahibi (d. 1916)
2020 - Peter Green, İngiliz blues rock şarkıcısı, söz yazarı ve müzisyen (d. 1946)
2020 - Steven L. dePyssler, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri subayı (d. 1919)
2021 - Otelo Saraiva de Carvalho, Portekizli rütbeli asker (d. 1936)
2022 - Geir Børresen, Norveçli aktör, kukla sanatçısı ve müzisyen (d. 1942)
2022 - Tatyana Moskvina, Rus gazeteci, romancı, aktris, radyocu, TV sunucusu, tiyatro ve film eleştirmeni (d. 1958)
2022 - Marit Paulsen, Norveçli-İsveçli gazeteci, yazar ve siyasetçi (d. 1939)
2022 - Yōko Shimada,' Japon oyuncu (d. 1953)
2022 - Paul Sorvino, Amerikalı aktör (d. 1939)
2022 - David Trimble, Kuzey İrlandalı politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1944)
2023 - Yılmaz Gruda, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, şair ve oyun yazarı (d. 1930)
2023 - Bo Goldman, Amerikalı senarist ve En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü sahibi (d. 1932)
Tatiller ve özel günler
0725
25
|
2166
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/26%20Temmuz
|
26 Temmuz
|
Olaylar
1552 - Temeşvar kalesi, Osmanlı ordusu tarafından fethedildi.
1581 - Utrecht Birliği'ne bağlı Kuzey Hollanda eyaletleri, (Güney Hollanda, Zeeland, Utrecht, Gelderland, Overijssel, Groningen ve Friesland) İspanya Kralı II. Felipe'den bağımsızlıklarını ilan ettiler.
1788 - New York, ABD Anayasası'nı onaylayarak ABD'nin 11. eyaleti oldu.
1882 - Richard Wagner'in Parsifal adlı operası, ilk kez Almanya'nın Bayreuth kentinde sahnelendi.
1887 - Ludwik Lejzer Zamenhof, yapay dil Esperanto hakkındaki ilk kitabını yayımladı (Rusça olarak).
1891 - Fransa, Tahiti'yi ilhak etti.
1914 - Sırbistan ve Bulgaristan diplomatik ilişkilerini kestiler.
1919 - Balıkesir Kongresi başladı (30 Temmuz'a değin).
1923 - İskoç mühendis John Logie Baird, ilk mekanik televizyonun patentini aldı.
1933 - Adolf Hitler; görme, duyma gibi sorunları olan engelli Almanların kısırlaştırılacağını açıkladı.
1944 - II. Dünya Savaşı: İlk Alman V-2 roketi, Birleşik Krallık topraklarına düştü.
1944 - II. Dünya Savaşı: Sovyet Ordusu, Batı Ukrayna'ya girerek Nazi işgaline son verdi.
1945 - Birleşik Krallık'ta, İşçi Partisi seçimleri kazandı: Clement Attlee Başbakan oldu. Winston Churchill kaybetti.
1948 - André Marie, Fransa Başbakanı oldu.
1951 - Türkiye'deki ilk petrol, Raman dağı yöresinde bulundu.
1952 - Mısır Kralı I. Faruk, Hür Subaylar Hareketi tarafından tahtından indirildi ve Mısır'dan sürgün edildi. (oğlu II. Fuad'a devretti).
1953 - Moncada kışlası baskınıyla Küba devrimi başladı. Devrimcilerin lideri Fidel Castro tutuklandı.
1956 - Dünya Bankası'nın Assuan Barajı'nın inşasını desteklemekten vazgeçmesi üzerine Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdünnasır, Süveyş Kanalı'nı millileştirdi.
1957 - Guatemala Devlet Başkanı Carlos Castillo Armas, bir suikast sonucu öldürüldü.
1963 - Yugoslavya, Üsküp’te deprem: 1100 ölü ve 100 bin insan sokakta.
1965 - Maldivler, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti.
1967 - Tunceli’nin Pülümür ilçesinde, Richter ölçeğine göre 6 büyüklüğünde deprem: 95 ölü, 127 yaralı.
1974 - Kıbrıs için ateşkes görüşmelerine Dışişleri Bakanı Turan Güneş katıldı. Güneş, “Ateşkes belli haklarımızı kullanmamamız manasına gelmez” dedi.
1974 - Yunanistan'da yedi yıl süren askeri rejimden sonra, Konstantin Karamanlis'in Başbakanlığında sivil Hükûmet kuruldu.
1994 - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Rus askerlerinin Estonya'dan çekilmesini onayladı.
1994 - Besim Tibuk tarafından Liberal Demokrat Parti kuruldu.
1995 - İstanbul Altın Borsası açıldı.
Doğumlar
1678 - I. Joseph, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 1711)
1739 - George Clinton, Amerikalı asker ve devlet adamı (ö. 1812)
1829 - Auguste Beernaert, Belçika'lı siyasetçi (ö. 1912)
1842 - Alfred Marshall, İngiliz iktisatçısı (ö. 1924)
1855 - Ferdinand Tönnies, Alman sosyologdur (ö. 1936)
1856 - George Bernard Shaw, İrlandalı gazeteci, eleştirmen ve oyun yazarı (ö. 1950)
1861 - Vaja Pşavela, Gürcü yazar ve şair (ö. 1915)
1865 - Philipp Scheidemann, Alman siyaset adamı (ö. 1939)
1874 - Serge Koussevitzky, Rus orkestra şefi, besteci ve kontrbasçı (ö. 1951)
1875 - Carl Gustav Jung, Alman psikanalizci (ö. 1961)
1875 - Antonio Machado, İspanyol şair (ö. 1939)
1879 - Shunroku Hata, Japon asker ve siyasetçi (ö. 1962)
1885 - André Maurois, Fransız yazar (ö. 1967)
1893 - George Grosz, Alman ressam (ö. 1959)
1894 - Aldous Huxley, İngiliz yazar (ö. 1963)
1898 - Günther Korten, Nazi Almanyası'nda asker (ö. 1944)
1909 - Vivian Vance, Amerikalı aktris ve şarkıcı (ö. 1979)
1916 - Dean Brooks, Amerikalı tıp hekimi ve oyuncu (ö. 2013)
1917 - Alberta Adams, Amerikalı caz ve blues şarkıcısı (ö. 2014)
1919 - James Lovelock, İngiliz bilim insanı, çevreci ve fütürist (ö. 2022)
1922 - Blake Edwards, Amerikalı yönetmen (Pembe Panter filminin yönetmeni) (ö. 2010)
1922 - Jason Robards, Amerikalı aktör (ö. 2000)
1926 - James Best, Amerikalı oyuncudur (ö. 2015)
1926 - Dorothy E. Smith, Kanadalı sosyolog (ö. 2022)
1927 - Lorenza Mazzetti, İtalyan kadın film yönetmeni, romancı, ressam ve fotoğraf sanatçısı (ö. 2020)
1928 - Francesco Cossiga, İtalyan politikacı (ö. 2010)
1928 - Joseph Jackson, Amerikalı müzisyen (ö. 2018)
1928 - Stanley Kubrick, Amerikalı film yönetmeni (ö. 1999)
1931 - Telê Santana, Brezilyalı futbolcu ve teknik direktör (ö. 2006)
1939 - John Howard, Avustralya'nın 25. Başbakanı
1943 - Mick Jagger, İngiliz rock müzisyeni, besteci ve Rolling Stones’ın kurucu üyesi
1945 - Metin Çekmez, Türk oyuncu
1945 - Helen Mirren, İngiliz tiyatro, film ve televizyon oyuncusu
1947 - Wiesław Adamski, Polonyalı heykeltıraş (ö. 2017)
1949 - Thaksin Shinawatra, Çin asıllı Tayland eski başbakanı, politikacı ve iş insanıdır
1949 - Roger Taylor, İngiliz baterist
1950 - Nicholas Evans, İngiliz gazeteci, senaryo yazarı, televizyon/sinema filmi yapımcısı ve roman yazarıdır (ö. 2022)
1950 - Susan George, İngiliz oyuncu
1953 - Felix Magath, Alman eski futbolcu, teknik direktör
1955 - Aleksandrs Starkovs, Leton futbolcu ve teknik direktör
1955 - Asıf Ali Zerdari, Pakistan Devlet Başkanı
1957 - Nana Visitor, Amerikalı oyuncudur
1959 - Kevin Spacey, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1964 - Sandra Bullock, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1965 - Jeremy Piven, üç kez Emmy ödülü almış, Altın Küre ödülü sahibi Amerikalı oyuncudur
1966 - Angelo Di Livio, emekli İtalyan Millî futbolcudur.
1966 - Anna Rita Del Piano, İtalyan aktris
1967 - Jason Statham, İngiliz oyuncu
1968 - Frédéric Diefenthal, Fransız oyuncu ve yönetmendir
1968 - Vítor Pereira, Portekizli futbolcu ve teknik direktör
1968 - Olivia Williams, İngiliz dizi, tiyatro ve sinema oyuncusu
1969 - Tanni Grey-Thompson, Galli siyasetçi, televizyon sunucusu ve eski tekerlekli sandalye yarışçısı
1973 - Kate Beckinsale, İngiliz oyuncu
1973 - Metin Uzun, Türk futbolcu ve antrenör
1975 - Liz Mary Truss, İngiliz Muhafazakar siyasetçi
1977 - Martin Laursen, Danimarkalı millî futbolcu ve teknik direktör
1979 - Engin Altan Düzyatan, Türk oyuncu ve sunucu
1979 - Juliet Rylance, İngiliz oyuncu ve film yapımcısı
1980 - Jacinda Ardern, Yeni Zelandalı siyasetçi
1981 - Vildan Atasever, Türk oyuncu ve 42. Altın Portakal Film Festivali En İyi Kadın Oyuncu Ödülü sahibi
1981 - Maicon, Brezilyalı oyuncu
1983 - Christopher Lindsey, Amerikalı profesyonel güreşçi
1983 - Delonte West, Amerikalı eski profesyonel basketbol oyuncusu
1984 - Sabri Sarıoğlu, Türk millî futbolcu
1985 - Gaël Clichy, Fransız futbolcu
1987 - Panagiotis Kone, Arnavutluk doğumlu Yunan millî futbolcu
1987 - Fredy Montero, Kolombiyalı millî futbolcu
1987 - Evelina Sašenko Litvan pop ve caz şarkıcısı
1988 - Sayaka Akimoto, Japon şarkıcı, aktris, sunucu ve model
1993 - Elizabeth Gillies, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1993 - Ferda Yıldız, Türk basketbolcu
1993 - Taylor Momsen, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu
1994
Şmagi Bolkvadze, Gürcü grekoromen güreşçi
Piris Da Motta, Paraguaylı millî futbolcu
2000 - Thomasin McKenzie, Yeni Zelandalı aktris
Ölümler
432 - I. Celestinus, 10 Eylül 422 ile 26 Temmuz 432 döneminde papalık yapmıştır (d. ?)
811 - I. Nikeforos, Bizans İmparatoru (d. ?)
1380 - Kōmyō, Japonya'da Nanboku-chō dönemi sırasında ikinci Kuzey Talibi (d. 1322)
1471 - II. Paulus, 1464-71 arasında papa (d. 1417)
1533 - Atahualpa, İnka İmparatorluğu'nun onüçüncü ve son imparatoru (d. 1502)
1801 - Maximilian Franz von Österreich, Alman din adamı ve siyasetçi (d. 1756)
1863 - Sam Houston, Teksas'ın ilk Cumhurbaşkanı (ABD'ye katıldıktan sonra Texas senatörü) (d. 1793)
1867 - Otto, Yunanistan'ın ilk Kralı (d. 1815)
1915 - James Murray, İngiliz sözlükbilimci ve filolog (d. 1837)
1925 - Gottlob Frege, Alman matematikçi (d. 1848)
1928 - Tunalı Hilmi Bey, Türk siyasetçi ve Türkçülük hareketinin önde gelen isimlerinden (d. 1871)
1930 - Pavlos Karolidis, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarının en seçkin Yunan tarihçilerinden biri (d. 1849)
1934 - Winsor McCay, Amerikalı çizgi film ve grafik sanatçısı (d. 1869 ya da 1871)
1941 - Henri Lebesgue, Fransız matematikçi (d. 1875)
1942 - Román Viñoly Barreto, Alman asıllı, Arjantinli yazar ve gazeteci (d. 1900)
1944 - Rıza Pehlevi, İran Şahı (d. 1878)
1952 - Eva Peron, Arjantinli siyasetçi ve Arjantin Devlet Başkanı Juan Peron’un eşi (d. 1919)
1953 - Nikolaos Plastiras, Yunan general ve politikacı (d. 1883)
1957 - Carlos Castillo Armas, Guatemala Devlet Başkanı (d. 1914)
1960 - Cedric Gibbons, Amerikalı sanat yönetmeni ve yapım tasarımcısı (d. 1893)
1968 - Cemal Tollu, Türk ressam (d. 1899)
1971 - Diane Arbus, Amerikalı fotoğraf sanatçısı (d. 1923)
1973 - Konstandinos Yeorgakopulos, Yunan Başbakanı (d. 1890)
1978 - Hasan Ferit Alnar, Türk besteci ve orkestra şefi (d. 1906)
1984 - Ed Gein, Amerikalı seri katil (d. 1906)
1986 - Sadık Şendil, Türk oyun yazarı (d. 1913)
1988 - Fazlur Rahman Malik, Pakistanlı akademisyen, ilim ve fikir adamı (d. 1919)
1993 - İbrahim Minnetoğlu, Türk şair, gazeteci ve köşe yazarı (d. 1920)
1995 - George W. Romney, Amerikalı iş insanı ve Cumhuriyetçi Parti'li politikacı (d. 1907)
2000 - John Tukey, Amerikalı istatistikçi (d. 1915)
2003 - İsmail Akbay, Türk mühendis (d. 1930)
2004 - Oğuz Aral, Türk karikatürist (d. 1936)
2004 - Kamran Usluer, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1937)
2009 - Merce Cunningham, Amerikalı koreograf ve dansçı (d. 1919)
2010 - Edip Günay, Türk müzikolog (d. 1931)
2012 - Lupe Ontiveros, Meksika doğumlu Amerikalı oyuncu (d. 1942)
2012 - Mary Tamm, İngiliz oyuncu (d. 1950)
2013 - Şefika Ahundova, Azeri besteci (d. 1924)
2013 - J. J. Cale, Amerikalı müzisyen, şarkıcı ve besteci (d. 1938)
2013 - George P. Mitchell, Amerikalı iş insanı (d. 1919)
2013 - Sung Jae-ki, Güney Koreli filozof ve yazar (d. 1967)
2015 - Bobbi Kristina Brown, Amerikalı tv yıldızı, şarkıcı ve model (d. 1993)
2015 - Joe Williams, Amerikalı sinema eleştirmeni, gazeteci ve yazar (d. 1958)
2017 - Magnus Böcker, İsveçli iş insanı (d. 1961)
2017 - Patti Deutsch, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1943)
2017 - June Foray, Amerikalı oyuncu (d. 1917)
2017 - K. E. Mammen, Hint özgürlük direnişçisi ve aktivist (d. 1921)
2018 - Alfredo del Águila, Meksikalı eski millî futbolcu (d. 1935)
2018 - María Concepción César, Arjantinli aktris, şarkıcı ve dansçı (d. 1926)
2018 - Aloyzas Kveinys, Litvan satranç oyuncusu (d. 1962)
2019 - Russi Taylor, Amerikalı seslendirme sanatçısı ve aktris (d. 1944)
2020 - Olivia de Havilland, İngiliz asıllı Fransız oyuncu (d. 1916)
2020 - Francisco Frutos, İspanyol siyasetçi (d. 1939)
2020 - Hans-Jochen Vogel, Alman avukat ve politikacı (d. 1926)
2021 - Rick Aiello, Amerikalı aktör (d. 1955)
2021 - Albert Bandura, Kanadalı psikolog (d. 1925)
2021 - Louise Fishman, Amerikalı soyut resim sanatçısıdır (d. 1939)
2021 - Joey Jordison, Amerikalı müzisyen ve söz yazarı (d. 1975)
2021 - Natty Hollmann, Alman kökenli Arjantinli hayırsever, aktivist ve eski model (d. 1938)
2021 - Gogó Rojo, Arjantinli gösteri sanatçısı, aktris ve dansçı (d. 1942)
2022 - Inger Alfvén, İsveçli yazar, küratör ve sosyolog (d. 1940)
2022 - Branko Cvejić, Sırp aktör ve tiyatro yönetmeni (d. 1946)
2022 - Bruno Foresti, Katolik İtalyan başpiskopos (d. 1923)
2022 - Anne-Marie Garat, Fransız roman yazarı (d. 1946)
2022 - James Lovelock, İngiliz bilim insanı, çevreci ve fütürist (d. 1919)
2022 - Alfred Moses, Kanadalı siyasetçi (d. 1977)
2022 - Uri Orlev, Polonya doğumlu İsrailli çocuk kitabı yazarı ve çevirmen (d. 1931)
2023 - Sinead O'Connor, İrlandalı müzisyen (d. 1966)
Tatiller ve özel günler
0726
26
|
2167
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/27%20Temmuz
|
27 Temmuz
|
Olaylar
1302 - Osmanlı Beyliği ile Bizans İmparatorluğu arasındaki Koyunhisar Savaşı, Osman Gazi'nin zaferiyle sonuçlandı.
1526 - Osmanlı İmparatorluğu ile Macaristan Krallığı arasında yaşanan Petrovaradin Kuşatması, Osmanlı zaferiyle sonuçlandı.
1794 - Fransız Devrimi'nin jakoben önderlerinden Maximilien Robespierre, iktidardan düşürüldü ve Fransa Millî Meclisi'nce tutuklandı. Robespierre, 28 Temmuz'da idam edildi.
1921 - Toronto Üniversitesi'nden biyokimyacı Frederick Banting'in başında bulunduğu araştırmacılar, insülin hormonunu keşfettiklerini açıkladılar.
1930 - Başyazarlığını Selim Ragıp Emeç'in yaptığı Son Posta gazetesi, İstanbul'da yayımlanmaya başladı.
1949 - Dünyanın ilk jet motorlu yolcu uçağı de Havilland Comet, ilk uçuşunu yaptı. İlk ticari uçuşunu ise Mayıs 1952'de yapacaktır.
1953 - Panmunjom Ateşkes Antlaşması: İki milyondan fazla kişinin öldüğü Kore Savaşı'nı sona erdiren ateşkes anlaşması, Panmunjom köyünde imzalandı.
1964 - Amerika Birleşik Devletleri'nde Siyahlar, Federal Mahkeme'ye başvurma hakkını elde etti.
1971 - Türkiye ile Ortak Pazar arasında "Geçici Ticaret Anlaşması" imzalandı.
1972 - Kartal kod adlı avcı uçağı F-15, ilk uçuşunu yaptı.
1976 - Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit'e, Waldorf Astoria Oteli'nde konuşurken, Kıbrıslı Rum Staviros Skopetrides tarafından suikast girişiminde bulunuldu.
1991 - Adıge Cumhuriyeti kuruldu.
1993 - Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş'in görev süresinin 1 yıl uzatılmasına karar verildi.
1995 - Sakarya'nın Pamukova ilçesindeki Mühimmat Bölüğü'nde yangın çıktı, cephanelik havaya uçtu. 15 bin nüfuslu ilçe boşaltıldı.
1996 - Atlanta Olimpiyat Parkı'nda meydana gelen patlamada 2 kişi öldü. Olay yerine koşarak giden TRT kameramanı Melih Uzunyol da kalp krizi geçirerek öldü.
2000 - Suriye'nin yeni Devlet Başkanı Beşar Esat, ülkesindeki siyasi mahkûmların geri kalan cezalarını affettiğini açıkladı.
2002 - Ukrayna'da hava gösterisi sırasında bir savaş uçağının (Su-27) düşmesi sonucu izleyicilerden 77 kişi öldü.
2008 - Güngören saldırısı: İstanbul Güngören, Güven Mahallesi'deki, Kınalı Caddesi üzerinde bulunan Menderes Çıkmazı'nda saat 22:00 civarında 2 ayrı patlama meydana geldi. Patlamada 18 kişi hayatını kaybetti, 154 kişi de yaralandı.
2012 - Londra'da, XXX. Olimpiyat Oyunları'nın açılış töreni yapıldı.
2018 - Kanlı ay tutulması gerçekleşti.
2021 - Leverkusen patlaması gerçekleşti.
2022 - Filipinler'in Luzon Adası'nda 7,1 Mw şiddetinde deprem meydana geldi. 4 kişi öldü, 60'tan fazla kişi yaralandı.
Doğumlar
774 - Kūkai, Japonya'da Heian döneminde yaşamış Japon Budist keşiş, şair, mühendis ve sanatçı (ö. 835)
1452 - Ludovico Sforza, 1494'ten 1499'a kadar Milano Dükü olarak hüküm süren soylu (ö. 1508)
1612 - IV. Murat, Osmanlı'nın 17. Padişahı (ö. 1640)
1740 - Jeanne Baret, Fransız gezgin, botanikçi (ö. 1807)
1768 - Charlotte Corday, Fransız suikastçı (ö. 1793)
1824 - Alexandre Dumas, fils, Fransız yazar (ö. 1895)
1835 - Giosue Carducci, İtalyan şair ve edebiyat tarihçisi (ö. 1907)
1848 - Friedrich Ernst Dorn, Alman fizikçi (ö. 1916)
1848 - Loránd Eötvös, Macar fizikçi (ö. 1919)
1853 - Vladimir Korolenko, Rus ve Ukraynalı kısa öykü yazarı, gazeteci, insan hakları savunucusu (ö. 1921)
1854 - Takahashi Korekiyo, Japon siyasetçi (ö. 1936)
1867 - Enrique Granados, İspanyol piyanist ve besteci (ö. 1916)
1881 - Hans Fischer, Alman kimyager (ö. 1945)
1881 - Rauf Orbay, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1964)
1903 - Nikolay Çerkasov, SSCB Halk Sanatçısı unvanına sahip Rus oyuncu (ö. 1966)
1903 - Mihail Stasinopulos, Yunanistan Cumhuriyeti'nin 1. Cumhurbaşkanı (ö. 2002)
1904 - Ludmila Rudenko, Sovyet-Ukraynalı satranççı (ö. 1986)
1910 - Julien Gracq, Fransız yazar (ö. 2007)
1910 - Lupita Tova, Meksikalı-Amerikalı sessiz sinema dönemi oyuncu (ö. 2016)
1917 - Bourvil, Fransız aktör ve şarkıcı (ö. 1970)
1918 - Leonard Rose, Amerikalı müzisyen (ö. 1984)
1924 - Sırrı Gültekin, Türk oyuncu, film yönetmeni ve senarist (ö. 2008)
1927 - Fana Koçovska, Makedon direnişçi, Yugoslav Partizanı ve Halk Kahramanı Nişanı sahibi ulusal kahraman (ö. 2004)
1931 - Jerry Van Dyke, Amerikalı komedyen ve seslendirme sanatçısı (ö. 2018)
1939 - Paulo Silvino, Brezilyalı komedyen, Tv sunucusu, besteci ve aktör (ö. 2017)
1939 - Peppino di Capri, İtalyan şarkıcı
1940 - Pina Bausch, Alman modern dans koreografı (ö. 2009)
1946 - Donny the Punk, Amerikalı politik eylemci (ö. 1996)
1947 - Giora Şpigel, İsrailli millî futbolcu
1951 - Roseanna Cunningham, İskoç siyasetçi
1953 - İskender Doğan, Türk ses sanatçısı ve şarkı sözü yazarı
1958 - Christopher Dean, İngiliz buz patenci
1963 - Donnie Yen, Dövüş sanatları aktörü, koreograf, yapımcı ve yönetmen
1965 - José Luis Chilavert, Paraguaylı futbolcu
1967 - Rahul Bose, Hint oyuncu, senarist, yönetmen ve ragbi oyuncusu
1968 - Maria Grazia Cucinotta, İtalyan oyuncu
1968 - Julian McMahon, Avustralyalı oyuncu
1969 - Triple H, Amerikalı profesyonel güreşçi (WWE)
1970 - Nikolaj Coster-Waldau, Danimarkalı tiyatro ve sinema oyuncusu
1972 - Maya Rudolph, Amerikalı aktris ve komedyen
1972 - Dorota Swieniewicz, Polonyalı voleybolcu
1972 - Maya Rudolph, Amerikalı aktris ve komedyen
1973 - Cassandra Clare, Amerikalı kurgu yazarı
1975 - Serkan Çeliköz, Türk besteci, aranjör, prodüktör ve maSKott grubu üyesi
1976 - Nina Morić, Hırvat manken ve sunucu
1977 - Jonathan Rhys Meyers, İrlandalı sinema oyuncusu
1979 - Marielle Franco, Brezilyalı aktivist ve siyasetçi (ö. 2018)
1979 - Sidney Govou, Benin kökenli Fransız eski millî futbolcu
1983 - Lorik Cana, Kosova doğumlu Arnavut eski futbolcu
1983 - Goran Pandev, Kuzey Makedonyalı millî futbolcu
1984 - Taylor Schilling, Amerikalı oyuncu
1986 - DeMarre Carroll, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1987 - Allâme, Türk rap müzisyeni
1987 - Marek Hamšík, Slovak millî futbolcu
1987 - Jordan Hill, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1990 - Paolo Hurtado, Perulu millî futbolcu
1993 - George Shelley, İngiliz şarkıcı ve Unıon J grubu üyesi
1994 - Lukas Spalvis, Litvanyalı futbolcu
Ölümler
305 - Nikomedialı Pantaleimon, Hristiyan bir şehit (d. 275)
1276 - Jaime I (Fatih Jaime), Aragon Kralı (d. 1208)
1365 - IV. Rudolf, Avusturya dükü (d. 1339)
1675 - Henri de La Tour d'Auvergne, Fransız komutan (d. 1611)
1689 - John Graham, 1. Dundee Vikontu, İskoç asker ve asil (d. 1648)
1759 - Pierre Louis Maupertuis, Fransız düşünür ve bilim insanı (d. 1698)
1783 - Johann Kirnberger, Alman besteci ve kuramcı (d. 1721)
1841 - Mihail Yuryeviç Lermontov, Rus yazar ve şair (d. 1814)
1844 - John Dalton, İngiliz fizikçi ve kimyager (d. 1766)
1844 - Joseph Smith, Jr., Amerikalı dini lider ve İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin kurucusu ve ilk Peygamberi (d. 1805)
1907 - Edmond Demolins, Fransız sosyal tarihçi (d. 1852)
1917 - Emil Theodor Kocher, İsviçreli doktor ve tıbbi araştırmacı (d. 1841)
1924 - Ferruccio Busoni, İtalyan piyanist ve besteci (d. 1866)
1926 - Kara Kemal, Osmanlı devlet adamı ve Karakol Teşkilatı'nın kurucularından (d. 1868)
1936 - Albert Gould, Avustralyalı politikacı ve avukat (d. 1847)
1937 - Hans Dahl, Norveçli ressam (d. 1849)
1946 - Gertrude Stein, Amerikalı romancı ve ozan (d. 1874)
1958 - Claire Lee Chennault, Amerikalı hava pilot subayı (d. 1893)
1970 - António de Oliveira Salazar, Portekizli diktatör (d. 1889)
1978 - Nimet Abla, Türk Millî Piyango bilet satıcısı (d. 1899)
1980 - Muhammed Rıza Pehlevi, İran Şahı (d. 1919)
1981 - William Wyler, Alman doğumlu Amerikalı film yönetmeni (d. 1902)
1982 - Arif Hikmet Koyunoğlu, Türk mimar ve fotoğraf sanatçısı (d. 1888)
1984 - James Mason, İngiliz aktör (d. 1909)
1988 - Frank Zamboni, İtalyan asıllı Amerikalı mucit (d. 1901)
1991 - Gülare Aziz kızı Aliyeva, Azeri kökenli Sovyet müzisyen ve piyanisti
1992 - Tzeni Karezi, Eski Yunan film ve tiyatro oyuncusu (d. 1932)
1994 - Kevin Carter, Güney Afrikalı fotoğrafçı ve Pulitzer Ödülü sahibi (intihar) (d. 1960)
1995 - Melih Esenbel, Türk diplomat ve eski Dışişleri Bakanı (d. 1915)
1995 - Miklós Rózsa, Macar asıllı Amerikalı film müziği bestecisi (d. 1907)
1998 - Binnie Barnes, İngiliz oyuncu (d. 1903)
2001 - Rhonda Sing, Kanadalı profesyonel güreşçi ve şarkıcı (d. 1961)
2003 - Bob Hope, Amerikalı komedyen (d. 1903)
2008 - Yusuf Şahin, Mısırlı sinema yönetmeni (d. 1926)
2011 - Agota Kristof, Macar yazar (d. 1935)
2012 - Hüseyin Aktaş, Türk atlet (d. 1941)
2012 - Jack Taylor, İngiliz futbol hakemi (d. 1930)
2012 - Tony Martin, Amerikalı şarkıcı ve sinema oyuncusu (d. 1913)
2013 - İlya Segaloviç, Rus arama motoru olan Yandex eş kurucusu (d. 1964)
2015 - Ebubekir Zeynulabidin Abdülkelam, Havacılık ve uzay mühendisi (d. 1931)
2016 - Piet de Jong, Hollandalı siyasetçi (d. 1915)
2017 - Abdülmecid Zulmi, Faslı eski millî futbolcu (d. 1953)
2017 - Sam Shepard, Amerikalı oyun yazarı, yazar ve oyuncu (d. 1943)
2018 - Marco Aurelio Denegri, Perulu entelektüel (d. 1938)
2018 - Algimantas Nasvytis, Litvan mimar ve siyasetçi (d. 1928)
2018 - Yuri Şundrov, Eski Rus-Ukraynalı buz hokeyi oyuncusu ve antrenör (d. 1956)
2018 - Vladimir Voynovich, Rus yazar, şair, oyun yazarı ve gazeteci (d. 1932)
2019 - Işılay Saygın, Türk mimar ve siyasetçi (d. 1947)
2019 - Robert Schrieffer, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1931)
2019 - Yalçın Gülhan, Türk oyuncu (d. 1944)
2020 - Owen Arthur, Barbadoslu siyasetçi ve ekonomist (d. 1949)
2020 - Felicia F. Campbell, Amerikalı İngilizce Profesörü (d. 1931)
2020 - Amanul İslam Chowdhury, Bangladeşli hükûmet danışmanı (d. 1937)
2020 - Frank A. Howard, Amerikalı politikacı (d. 1938)
2021 - LeRoy Clarke, Trinidad ve Tobagolu görsel sanatçı, şair (d. 1938)
2021 - Phillip King, Britanyalı heykeltıraş (d. 1934)
2021 - Gianni Nazzaro, İtalyan şarkıcı ve oyuncu (d. 1948)
2022 - Mary Alice, Amerikan film, dizi ve sahne oyuncusudur (d. 1936)
2022 - Luis Morgan Casey, Roma Katolik Kilisesi'ne bağlı Bolivya'da görev alan Amerikalı başpiskopos (d. 1935)
2022 - Bernard Cribbins, İngiliz oyuncu, kafa sesi sanatçısı ve müzikal komedyen (d. 1928)
2022 - Tony Dow, Amerikalı aktör, yapımcı, yönetmen, yazar ve heykeltıraş (d. 1945)
2022 - Gisèle Lalonde, Kanadalı siyasetçi, eğitimci ve topluluk aktivisti (d. 1933)
2022 - Celina Seghi, İtalyan profesyonel kadın kayakçı (d. 1920)
Tatiller ve özel günler
0727
27
|
2168
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/28%20Temmuz
|
28 Temmuz
|
Olaylar
1299 - Marco Polo, Venedik'e döndü.
1402 - Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid, Ankara Savaşı'nda Timur'a yenilerek esir düştü; Osmanlı Devletinde "Fetret Devri" başladı.
1794 - Fransız devrimci lider Maximilien Robespierre, giyotinle başı kesilerek idam edildi.
1808 - Osmanlı Padişahı III. Selim, İstanbul'da IV. Mustafa'nın emriyle boğularak öldürüldü.
1821 - Arjantinli general Jose de San Martin, Lima'ya girerek Peru'nun İspanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1914 - I. Dünya Savaşı başladı.
1920 - Meksikalı isyancı Panço Villa teslim oldu.
1921 - Kütahya'da toplanan Yunan Savaş Meclisi, Ankara'ya yürüme kararı aldı.
1929 - Savaş esirlerine ilişkin Cenevre Konvansiyonu, 48 ülke tarafından imzalandı.
1939 - Demiryolu Aşkale'ye ulaştı.
1943 - II. Dünya Savaşı: İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin Hamburg'u bombalaması sonucu çıkan yangınlarda 42.000 Alman sivil öldü.
1945 - New York'ta Empire State Binası'nın 78. katına, bir B-25 Mitchell bombardıman uçağı çarptı ve 24 kişi öldü.
1946 - İzmir Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
1957 - Meksika'da, Acapulco merkezli bir deprem gerçekleşti.
1962 - Yönetmen Elia Kazan, America America filminin çekimlerine İstanbul'da başladı.
1965 - Vietnam Savaşı: ABD Başkanı Lyndon B. Johnson, Güney Vietnam'daki Amerikan güçlerinin sayısının 75.000'den 125.000'e çıkarılmasını istedi.
1976 - Çin'in Tangshan şehrinde meydana gelen 8,2 şiddetindeki depremde; 242.769 kişi öldü, 164.851 kişi de yaralandı.
1984 - XXIII. Olimpiyat Oyunları, Los Angeles'ta başladı.
1992 - Barselona'da yapılan 25. Olimpiyat Oyunları'nda, halterci Naim Süleymanoğlu, 60 kiloda şampiyon oldu.
1996 - Emperyal gazinolarının sahibi Ömer Lütfü Topal, aracıyla evine giderken açılan çapraz ateş sonucunda öldürüldü.
1997 - Metin Göktepe davası sanığı 6 polis teslim oldu.
2000 - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, kapatılan RP Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ın, hakkındaki hapis cezasının durdurulması için yaptığı başvuruyu reddetti.
2002 - TÜPRAŞ yakınındaki Akçagaz Dolum Tesisleri'nde yangın çıktı. 2,5 saatte kontrol altına alınabilen yangın, 3 trilyon lira zarara yol açtı.
2008 - Türkiye'de iktidarda olan AK Parti'ye, kapatma istemi ile açılan dava görüşülmeye başlandı.
Doğumlar
1635 - Robert Hooke, İngiliz bilim insanı (ö. 1703)
1691 - Edward Cave, İngiliz matbaacı, editör ve yayıncı (ö. 1754)
1746 - Thomas Heyward Jr., Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'ni Güney Carolina delegesi olarak imzalamasıyla tanınan politikacı (ö. 1809)
1750 - Fabre d'Églantine, Fransız şair, oyuncu, dramaturg ve devrimci (ö. 1794)
1804 - Ludwig Andreas Feuerbach, Alman filozof ve ahlakçı (ö. 1872)
1866 - Beatrix Potter, İngiliz yazar, İllüstratör, doğa bilimci ve çevreci (ö. 1943)
1872 - Albert Sarraut, Fransız politikacı (ö. 1962)
1874 - Ernst Cassirer, Alman filozof (ö. 1945)
1887 - Marcel Duchamp, Fransız sürrealist ressam (ö. 1968)
1902 - Albert Namatjira, Aborjin sanatçı (ö. 1959)
1902 - Karl Popper, Avusturya kökenli İngiliz filozof (ö. 1994)
1904 - Elyesa Bazna (Çiçero), Arnavut asıllı Türk casus (ö. 1970)
1904 - Pavel Alekseyeviç Çerenkov, Rus fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1990)
1909 - Aenne Burda, Alman girişimci (moda ve dikiş dergisi Burdanın yaratıcısı) (ö. 2005)
1915 - Charles Hard Townes, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2015)
1922 - Jacques Piccard, İsviçreli mühendis (ö. 2008)
1925 - Baruch Samuel Blumberg, Amerikalı doktor ve 1976 yılı Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (Daniel Carleton Gajdusek ile birlikte) (ö. 2011)
1925 - Ali Bozer, Türk hukukçu ve siyasetçi (ö. 2020)
1927 - John Ashbery, Pulitzer Ödülü sahibi Amerikalı şair ve eleştirmen (ö. 2017)
1929 - Shirley Ann Grau, Amerikalı yazar (ö. 2020)
1929 - Jacqueline Kennedy Onassis, ABD başkanlarından John F. Kennedy'nin eşi (ö. 1994)
1932 - Natalie Babbitt, Amerikalı çocuk kitapları yazarı (ö. 2016)
1936 - Russ Jackson, Kanada futbolu oyuncusu
1938 - Luis Aragonés, İspanyol eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2014)
1938 - Alberto Fujimori, Peru Devlet Başkanı
1938 - Chuan Leekpai, Taylandlı politikacı
1938 - Luis Aragonés, İspanyol futbolcu ve teknik direktör
1942 - Neilia Hunter Biden, Amerikalı öğretmen ve Amerika Birleşik Devletleri başkanı Joe Biden'ın ilk eşi (ö. 1972)
1943 - Judy Martz, Amerikalı kadın bürokrat, iş insanı ve eski artistik buz patencisi (ö. 2017)
1943 - Rick Wright, İngiliz müzisyen, söz yazarı ve Pink Floyd grubunun klavyecisi (ö. 2008)
1944 - Atilla Olgaç, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1945 - Faruk Süren, Türk iş insanı ve Galatasaray eski Başkanı
1947 - Elena Novikova-Belova, Rus eskrimci
1947 - Peter Cosgrove, Avustralya'nın 2014-2019 yılları arası görev yapan 26. Genel Valisi
1947 - Sally Struthers, Amerikalı aktris ve aktivist
1948 - Ivan Mašek, Çek siyasetçi (ö. 2019)
1950 - Samuel Weymouth Tapley Seaton, Saint Kitts ve Nevis'in dördüncü ve şimdiki Genel Valisi
1951 - Santiago Calatrava, İspanyol mimar
1951 - Ray Kennedy, İngiliz eski millî futbolcu
1952 - Vajiralongkorn, Tayland Kralı
1954 - Gabi Aşkenazi, İsrailli siyasetçi
1954 - Hugo Chávez, Venezuela Devlet Başkanı (ö. 2013)
1954 - Steve Morse, ABD doğumlu caz ve rock gitaristi
1958 - Terry Fox, Kanadalı atlet ve kanser tedavisi konusundaki aktivist (ö. 1981)
1960 - Alexandre Czerniatynski, Belçikalı futbolcu
1962 - Torsten Gütschow, Alman eski futbolcu ve teknik direktör
1964 - Lori Loughlin, Amerikalı oyuncu
1965 - Priscilla Chan, Hong Konglu Cantopop şarkıcısı
1965 - Delfeayo Marsalis, Amerikalı caz trombonisti ve albüm yapımcısı
1965 - Pedro Troglio, Arjantinli eski millî futbolcu
1966 - Marina Klimova, Rus buz patenci
1966 - Miguel Ángel Nadal, Eski İspanyol millî futbolcu
1969 - Alexis Arquette, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
1971 - Ebu Bekir el-Bağdadi, silahlı örgüt IŞİD'ın kurucusu (ö. 2019)
1972 - Elizabeth Berkley, Amerikalı oyuncu
1974 - Aleksis Çipras, Yunan inşaat mühendisi ve siyasetçi
1977 - Manu Ginóbili, Arjantinli basketbolcu
1978 - Mine Tugay, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1979 - Birgitta Haukdal, İzlandalı şarkıcı
1980 - Heiko Butscher, Alman futbolcu
1981 - Michael Carrick, İngiliz eski millî futbolcu
1983 - Vladimir Stojković, Sırp futbolcu
1985 - Mathieu Debuchy, Fransız millî futbolcudur
1985 - Dustin Milligan, Kanadalı aktör
1986 - Semih Erden, Türk basketbolcu
1987 - Yevhen Haçeridi,' Ukraynalı millî futbolcudur
1987 - Pedro, İspanyol futbolcu
1988 - Emanuel Biancucchi, Arjantinli futbolcu
1989 - Albin Ekdal, İsveçli millî futbolcu
1990 - Soulja Boy, Amerikalı hip hop şarkıcısı ve yapımcısı
1993 - Cher Lloyd, İngiliz pop şarkıcısı ve rapçi
1993 - Ferhat Arıcan, Türk jimnastikçi
1993 - Harry Kane, İngiliz millî futbolcu
1994 - Daichi Akiyama, Japon futbolcu
2000 - Mero, Türk-Alman rapçi ve söz yazarı
2000 - Emile Smith Rowe, İngiliz futbolcu
Ölümler
450 - II. Theodosius, Doğu Roma İmparatoru (Konstantinopolis'in surlarını yaptıran) (d. 401)
1458 - II. John, 1432'den 1458'e kadar Kıbrıs, Kudüs ve Ermeni Kilikya'nın kralı olarak göre yapan devlet adamı (d. 1418)
1527 - Rodrigo de Bastidas, İspanyol kâşif ve fatih (d. 1468)
1540 - Thomas Cromwell, Kral VIII. Henry döneminde İngiltere Parlamento Şansölyesi (d. 1485)
1655 - Cyrano de Bergerac, Fransız şair (d. 1619)
1741 - Antonio Vivaldi, İtalyan besteci (d. 1678)
1750 - Johann Sebastian Bach, Alman besteci (d. 1685)
1794 - Louis de Saint-Just, Fransız siyasetçi ve Fransız İhtilali'nin liderlerinden (d. 1767)
1794 - Maximilien Robespierre, Fransız devrimci lider (d. 1758)
1808 - III. Selim, Osmanlı'nın 28. Padişahı (d. 1761)
1818 - Gaspard Monge, Fransız matematikçi ve Tasarı Geometri'nin kurucusu (d. 1746)
1835 - Édouard Mortier, Fransız general ve mareşal (d. 1768)
1836 - Nathan Mayer Rothschild, Alman bankacı, iş insanı ve finansör (d. 1777)
1842 - Clemens Brentano, Alman yazar (d. 1778)
1844 - Joseph Bonaparte, Napoli ve İspanya Kralı (Napolyon Bonapart'ın kardeşi) (d. 1768)
1930 - Allvar Gullstrand, İsveçli göz doktoru (d. 1862)
1934 - Marie Dressler, Akademi Ödülü sahibi Kanadalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1868)
1935 - IV. Meletios, 25/11/1921 ile 10/07/1923 yılları arası Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesinin, 260. Ekümenik Patriği olarak görev yapmıştır (d. 1871)
1944 - Ralph H. Fowler, İngiliz fizikçi ve astronom (d. 1889)
1968 - Otto Hahn, Alman kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1879)
1969 - Ramón Grau, Küba Devlet Başkanı (d. 1882)
1989 - Nimet Arzık, Türk gazeteci ve yazar (d. 1923)
1990 - Jill Esmond, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1908)
1993 - Cemal Madanoğlu, Türk asker ve 27 Mayıs Darbesi'nin liderinden (d. 1907)
1996 - Ömer Lütfü Topal, Türk iş insanı (d. 1942)
1999 - Trygve Haavelmo, Norveçli istatistikçi, iktisatçı ve ekonometrici (d. 1911)
2000 - Abraham Pais, Hollandalı-Amerikalı fizikçi ve bilim tarihçisi (d. 1918)
2002 - Archer John Porter Martin, İngiliz kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1910)
2004 - Francis Crick, İngiliz moleküler biyolog ve fizikçi ve Nobel Tıp veya Fizyoloji Ödülü sahibi (d. 1916)
2004 - Tiziano Terzani, İtalyan gazeteci ve yazar (d. 1938)
2006 - Ayşen Tekin, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1953)
2006 - Baykal Saran, Türk oyuncu ve yönetmen (d. 1937)
2011 - Abdül Fettah Yunus, Libya'da üst düzey askeri subay (d. 1944)
2013 - Eileen Brennan, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1932)
2014 - Margot Adler, Amerikalı yazar, gazeteci, radyocu ve yayıncı (d. 1946)
2014 - Alakbar Mammadov, Sovyet futbolcu (d. 1930)
2015 - Jan Kulczyk, Polonyalı iş insanı (d. 1950)
2016 - Bualim Bessayih, Cezayirli diplomat ve siyasetçi (d. 1930)
2016 - Vladica Kovačević, Sırp asıllı Yugoslav millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1940)
2016 - Émile Derlin Henri Zinsou, Dahomeyli (günümüzde Beninli) siyasetçi (d. 1918)
2017 - Enzo Bettiza, Hırvatistan doğumlu İtalyan romancı, gazeteci ve siyasetçi (d. 1927)
2017 - Inder Kumar, Hint aktör ve model (d. 1973)
2018 - Guillermo Bredeston, Arjantinli tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1933)
2018 - Kora Jackowska, Polonyalı şarkıcı, müzisyen, besteci, seslendirme sanatçısı ve TV sunucusu (d. 1951)
2019 - Ferruh Bozbeyli, Türk siyasetçi (d. 1927)
2019 - George Hilton, Uruguaylı oyuncu (d. 1934)
2019 - Cesare Rizzi, İtalyan siyasetçi (d. 1940)
2019 - Ruth de Souza, Brezilyalı oyuncu (d. 1921)
2020 - Aleksandr Aksinin, Sovyet Olimpiyat atleti (d. 1954)
2020 - Badr al-Zamān Qarīb, İranlı dilbilimci (d. 1929)
2020 - Junrey Balawing, Dünya'nın en kısa erkeği unvanını taşıyan Filipinli rekortmen (d. 1993)
2020 - Bent Fabric, Danimarkalı piyanist ve besteci (d. 1924)
2020 - Gisèle Halimi, Tunuslu-Fransız hukukçu, feminist, siyasetçi ve deneme yazarı (d. 1927)
2021 - Porfirio Armando Betancourt Carrana, Honduraslı eski profesyonel futbolcu (d. 1957)
2021 - Roberto Calasso, İtalyan yazar ve yayımcı (d. 1941)
2021 - István Csom, Macar satranç Büyükustası ve Uluslararası satranç hakemi (d. 1940)
2021 - Şehram Kaşani, İranlı pop, dans müziği şarkıcısıdır (d. 1974)
2021 - Barbara Połomska, Polonyalı oyuncudur (d. 1934)
2022 - Pauline Bewick, İngiltere doğumlu İrlandalı sanatçı (d. 1935)
2022 - Yaakov Heruti, İsrailli hukukçu, aktivist ve kamu görevlisi (d. 1927)
2022 - İlhan İrem, Türk şarkıcı ve söz yazarı (d. 1955)
2022 - József Kardos, Macar eski millî futbolcudur (d. 1960)
Tatiller ve özel günler
Dünya Hepatit Günü
0728
28
|
2169
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/29%20Temmuz
|
29 Temmuz
|
Olaylar
1830 - Fransa'da Temmuz Devrimi; X. Charles tahtından indirildi ve yerine Louis Philippe getirildi.
1832 - Kavalalı İbrahim Paşa komutasındaki Mısır Hidivliği Ordusu, Ağa Hüseyin Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu'nu Belen Geçidi'nde yapılan muharebede yenilgiye uğrattı.
1900 - İtalya Kralı I. Umberto, Gaetano Bresci adlı bir anarşist tarafından öldürüldü.
1921 - Adolf Hitler, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin Genel Başkanı oldu.
1947 - Dünyanın, tamamı elektronik ilk bilgisayarı ENIAC, hafızasının arttırılması amacıyla verilen aradan sonra tekrar çalıştırıldı ve 2 Ekim 1955'e dek sürekli çalıştı.
1948 - 1948 Yaz Olimpiyatları: II. Dünya Savaşı nedeniyle 12 yıldır yapılamayan olimpiyatlar Londra'da başladı.
1953 - TCDD İşletmesi kuruldu.
1957 - Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu kuruldu.
1958 - NASA kuruldu.
1967 - Venezuela'nın Karakas kentinde deprem: Yaklaşık 500 kişi öldü.
1981 - Birleşik Krallık'ta Galler prensi Charles, Lady Diana ile evlendi.
1987 - Margaret Thatcher ile François Mitterrand, Manş Tüneli'nin inşasına ilişkin anlaşmayı imzaladılar.
1989 - İran Devlet Başkanlığı seçimlerini Haşimi Rafsancani kazandı.
1999 - Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk kez bir Başkan görev başındayken ceza aldı. Başkan Bill Clinton, yalan ifade vermek suçundan 90.000 Dolar ödemeye mahkûm edildi.
2005 - Astronomlar, Güneş Sistemi'nde Eris adını verdikleri bir cüce gezegen keşfettiklerini duyurdular.
2016 - Hakkâri saldırısı: Hakkâri - Çukurca karayolunda yol kontrolü yapan askerlere, PKK tarafından düzenlenen saldırıda, 8 asker yaşamını yitirdi, 25 asker de yaralandı.
Doğumlar
868 - Mehdî el-Muntazar, Şiiliğin tüm kollarını ifade eden İmamiye'nin resmî itikadına göre on ikinci imam (ö. 941)
1646 - Johann Theile, Erken Barok dönemi Alman bestecisi (ö. 1714)
1750 - Fabre d'Églantine, Fransız şair, oyuncu, dramaturg ve devrimci (ö. 1794)
1793 - Ján Kollár, Slovak yazar, arkeolog, bilim insanı, politikacı (ö. 1852)
1805 - Alexis de Tocqueville, Fransız siyasi düşünür ve tarihçi (ö. 1859)
1817 - İvan Ayvazovski, Rus ressam (ö. 1900)
1841 - Gerhard Armauer Hansen, Norveç doğumlu doktor (ö. 1912)
1869 - Booth Tarkington, Amerikalı oyun ve roman yazarı (ö. 1946)
1876 - Maria Ouspenskaya, Rus aktris (ö. 1949)
1883 - Benito Mussolini, İtalyan gazeteci, politikacı ve İtalya Başbakanı (ö. 1945)
1885 - Theda Bara (Theodosia Goobman), Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1955)
1888 - Vladimir Zworykin, Rus asıllı Amerikalı fizikçi ve mucit (ö. 1982)
1889 - Ernst Reuter, Alman siyasetçi ve Batı Berlin'in ilk Belediye Başkanı (ö. 1953)
1892 - William Powell, Amerikalı oyuncu (ö. 1984)
1898 - Isidor Isaac Rabi, Avusturyalı fizikçi (ö. 1988)
1900 - Eyvind Johnson, İsveçli yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1976)
1902 - Ernst Glaeser, Alman yazar (ö. 1963)
1905 - Dag Hammarskjöld, İsveçli iktisatçı ve BM'in 2. Genel Sekreteri (ö. 1961)
1909 - Chester Himes, Afrikalı-Amerikalı yazar (ö. 1984)
1913 - Erich Priebke, Nazi Almanyası'nda Waffen-SS'de eski Hauptsturmführer (yüzbaşı) (ö. 2013)
1917 - Rochus Misch, Nazi Almanyası'nda asker (ö. 2013)
1918 - Edwin O'Connor, Amerikalı gazeteci, romancı ve radyo yorumcusu (ö. 1968)
1919 - Nevin Akkaya, Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2015)
1921 - Chris Marker, Fransız yazar, fotoğrafçı, film yönetmeni, multimedya sanatçısı ve belgeselci (ö. 2012)
1923 - Atilla Konuk, Türk siyasetçi ve sporcu (ö. 2009)
1924 - Robert Horton, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
1925 - Ted Lindsay, Kanadalı profesyonel buz hokeyi oyuncusu (ö. 2019)
1925 - Mikis Theodorakis, Yunan besteci (ö. 2021)
1926 - Dominique Appia, İsviçreli ressam (ö. 2017)
1926 - Don Carter, Amerikalı bowling oyuncusu (ö. 2012)
1927 - Harry Mulisch, Hollandalı yazar (ö. 2010)
1933 - Lou Albano, Amerikalı profesyonel güreşçi ve oyuncu (ö. 2009)
1937 - Daniel McFadden, Amerikalı ekonometrist
1938 - Peter Jennings, Kanadalı gazeteci (ö. 2005)
1940 - Aytaç Yalman, Türk asker ve Türk Kara Kuvvetleri Komutanı (ö. 2020)
1940 - Erol Demiröz, Türk aktör ve yönetmen (ö. 2021)
1944 - Jim Bridwell, Amerikalı dağ kaya tırmanıcısı ve yazar (ö. 2018)
1945 - Mircea Lucescu, Rumen futbolcu ve teknik direktör
1949 - Jamil Mahuad, Ekvadorlu siyasetçi ve avukat
1953 - Ken Burns, Amerikalı yönetmen ve belgesel film yapımcısı
1955 - Jean-Hugues Anglade, Fransız aktör
1958 - Yavuz Sepetçi, Türk oyuncu
1960 - Binnur Şerbetçioğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1963 - Alexandra Paul, Amerikalı oyuncu
1963 - Graham Poll, İngiliz eski futbol hakemi, köşe yazarı ve futbol yorumcusu
1966 - Martina McBride, Amerikalı Grammy ödüllü country müzik şarkıcısı
1968 - Paavo Lötjönen, Fin müzisyen
1970 - Raşed El-Maced, Suudi sanatçı, müzisyen ve müzik prodüktörü
1971 - Lisa Ekdahl, İsveçli şarkıcı ve şarkıcı sözü yazarı
1973 - Stephen Dorff, Amerikalı oyuncu
1974 - Josh Radnor, Amerikalı oyuncu
1974 - Yeşim Ceren Bozoğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
1978 - Ayşe Hatun Önal, Türk şarkıcı
1980 - Fernando Gonzalez, Şilili tenisçi
1981 - Fernando Alonso, İspanyol Formula 1 pilotu
1982 - Allison Mack, Amerikalı oyuncu
1984 - Wilson Palacios, Honduraslı millî futbolcu
1984 - Oh Beom-Seok, Güney Kore'li millî futbolcu
1985 - Besart Berisha, Kosovalı millî futbolcu
1990 - Anna Selezneva, Rus manken
1994
Daniele Rugani, İtalyan futbolcu
Ryo Toyama, Japon futbolcu
Ölümler
238 - Balbinus, Roma İmparatoru (d. yaklaşık 165)
238 - Pupienus, Roma İmparatoru (d. 178)
796 - Offa, 757-796 arasında Mersiya kralı (d. ?)
1095 - I. Ladislaus, 1077'den itibaren Macaristan, 1091'den itibaren Hırvatistan kralı (d. 1040)
1099 - II. Urbanus, Papa (Birinci Haçlı Seferi'ni başlatan) (d. 1042)
1108 - I. Philippe, 1060 yılından ölümüne kadar Franklar kralı (d. 1052)
1644 - VIII. Urbanus, 6 Ağustos 1623'ten 29 Temmuz 1644'teki ölümüne kadar papa olarak hüküm sürdü (d. 1568)
1786 - Franz Asplmayr, Avusturyalı besteci ve keman virtüözü (d. 1728)
1833 - William Wilberforce, İngiliz hayırsever ve politikacı (d. 1759)
1856 - Robert Schumann, Alman besteci (d. 1810)
1890 - Vincent Van Gogh, Hollandalı ressam (d. 1853)
1900 - I. Umberto, İtalya Kralı (d. 1844)
1913 - Tobias Asser, Hollandalı hukukçu. 1911 yılında Nobel Barış Ödülü'nü Alfred Fried ile birlikte paylaşmıştır. (d. 1838)
1916 - Tanburi Cemil Bey, Türk bestekâr, yaylı tanbur, klasik kemençe ve lavta ustası (d. 1873)
1927 - Mehmed Nuri Efendi, Osmanlı İmparatorluğu'nun son Şeyhülislamı (d. 1859)
1951 - Ali Sami Yen, Türk futbolcu, teknik direktör ve Galatasaray kulübünün kurucularından (d. 1886)
1954 - Franz Josef Popp, BMW AG'nin kurucu (d. 1886)
1960 - Hasan Saka, Türk siyasetçi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 7. Başbakanı (d. 1886)
1962 - Ronald Fisher, İngiliz istatistikçi, biyolog ve genetik bilimci (d. 1890)
1973 - Henri Charrière, Fransız yazar (d. 1906)
1974 - Cass Elliot (Mama Cass), Amerikalı şarkıcı (d. 1941)
1974 - Erich Kästner, Alman yazar (d. 1899)
1979 - Herbert Marcuse, Alman asıllı Amerikalı felsefeci (d. 1898)
1982 - Vladimir Zworykin, Rus asıllı Amerikalı fizikçi ve mucit (d. 1888)
1983 - Raymond Massey, Kanada asıllı Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1896)
1983 - David Niven, İngiliz sinema oyuncusu (d. 1910)
1983 - Luis Buñuel, İspanyol film yönetmeni (d. 1900)
1983 - Mürüvvet Sim, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1929)
1990 - Bruno Kreisky, Avusturyalı siyasetçi, Avusturya Sosyal Demokrat Partisi önderi ve Avusturya Şansölyesi (d. 1911)
1992 - Kemal Kayacan, Türk asker, Türk Deniz Kuvvetleri'nin 7. Komutanı ve siyasetçi (d. 1915)
1994 - Dorothy Crowfoot Hodgkin, İngiliz kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1910)
1998 - Jerome Robbins, Amerikalı tiyatro yapımcısı, yönetmen ve koreograf (d. 1918)
2003 - Foday Sankoh, Sierra Leone isyancı grup Devrimci Birleşik Cephesi'nin (RUF) kurucusu ve lideri (d. 1937)
2006 - Halit Çapın, Türk gazeteci ve yazar (d. 1936)
2007 - Michel Serrault, Fransız aktör (d. 1928)
2008 - Şevki Vanlı, Türk mimar (d. 1926)
2009 - Demirtaş Ceyhun, Türk hikâye ve roman yazarı (d. 1934)
2011 - Nella Martinetti, İsviçreli şarkıcı ve söz yazarı (d. 1946)
2012 - John Finnegan, Amerikalı sinema, dizi ve tiyatro oyuncusu, dublaj sanatçısı (d. 1926)
2012 - Chris Marker, Fransız yazar, fotoğrafçı, film yönetmeni, multimedya sanatçısı ve belgeselci (d. 1921)
2012 - James Mellaart, İngiliz arkeolog (d. 1925)
2013 - Christian Benítez, Ekvadorlu eski millî futbolcu (d. 1986)
2015 - Suna Kili, Türk akademisyen (d. 1929)
2017 - Sophie Huet, Fransız gazeteci (d. 1953)
2017 - Rıza Malik, Cezayir eski başbakanı (d. 1931)
2017 - Olivier Strebelle, Belçikalı heykeltıraş (d. 1927)
2018 - Hans Kristian Amundsen, Norveçli gazete editörü ve siyasetçi (d. 1959)
2018 - Brian Christopher, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1972)
2018 - Oliver Dragojević, Hırvat şarkıcı ve müzisyen (d. 1947)
2018 - Abbas Duzduzani, İranlı asker ve siyasetçi (d. 1942)
2018 - Ma Ju-feng, Tayvanlı-Çinli oyuncu (d. 1955)
2018 - Tomasz Stańko, Polonyalı trompetçi ve besteci (d. 1942)
2018 - Nikolai Volkoff, Hırvat-Yugoslav asıllı Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1947)
2020 - Salko Bukvarević, Bosnalı politikacı ve asker (d. 1967)
2020 - Sheikh Md. Nurul Haque, Bangladeşli politikacı (d. 1940)
2020 - Malik B., Amerikalı rap müzisyeni ve şarkıcı (d. 1972)
2020 - Hernán Pinto, Şilili avukat ve politikacı (d. 1953)
2020 - Perrance Shiri, Zimbabweli politikacı (d. 1955)
2021 - Carl Levin, Amerikalı siyasetçi (d. 1934)
2021 - Armen Şekoyan, Ermeni yazar, şair ve gazeteci (d. 1953)
2021 - Geraldo dos Santos, Brezilyalı profesyonel eski futbolcudur (d. 1962)
2022 - Juris Hartmanis, Leton bilgisayar bilimcisi (d. 1928)
Tatiller ve özel günler
0729
29
|
2170
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/30%20Temmuz
|
30 Temmuz
|
Olaylar
1629 - Napoli'de (İtalya) deprem: 10.000 kişi öldü.
1688 - Belgrad Kuşatması: Osmanlı hakimiyetindeki Belgrad, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu önderliğindeki güçler tarafından kuşatıldı ve 8 Eylül'de şehri ele geçirdiler.
1811 - Meksika’da rahip Miguel Hidalgo kurşuna dizildi. Hidalgo bir yıl önce Meksika’da bağımsızlık hareketini başlatmıştı.
1932 - Yaz Olimpiyatları, Los Angeles'ta başladı.
1966 - Amerika Birleşik Devletleri'ne ait uçaklar, Kuzey ve Güney Vietnam arasındaki askerden arındırılmış bölgeyi bombaladı.
1966 - Birleşik Krallık, Almanya’yı 4-2 yenerek Dünya Futbol Şampiyonu oldu.
1971 - Boeing 727 tipi Japon millî bir yolcu uçağı ile bir Japon savaş uçağı, Morioka (Japonya) semalarında çarpıştı: 162 kişi öldü.
1995 - Çeçenistan ile Rusya arasındaki savaşa son veren bir dizi anlaşma Grozni’de imzalandı.
2002 - Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruanda arasında, Orta Afrika'da istikrarsızlığa ve milyonlarca kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirme çabasıyla barış anlaşması imzalandı.
Doğumlar
1511 - Giorgio Vasari, İtalyan ressam, yazar, tarihçi ve mimar (ö. 1574)
1569 - I. Karl, Lihtenştayn prensi (ö. 1627)
1751 - Maria Anna Mozart, Avusturyalı piyanist (Wolfgang Amadeus Mozart'ın ablası) (ö. 1829)
1818 - Emily (Jane) Brontë, İngiliz edebiyatçı (ö. 1848)
1828 - William Edwin Brooks, İrlandalı ornitolog (ö. 1899)
1863 - Henry Ford, Amerikalı otomobil üreticisi (ö. 1947)
1898 - Henry Moore, İngiliz heykeltıraş (ö. 1986)
1922 - Turhan Selçuk, Türk karikatürist (ö. 2010)
1931 - Brian Clemens, İngiliz senarist, yapımcı ve yönetmen (ö. 2015)
1932 - Edd Byrnes, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2020)
1936 - Buddy Guy, beş Grammy sahibi Amerikalı blues gitaristi ve şarkıcısı
1936 - Pilar, Kral I. Juan Carlos'un ablası (ö. 2020)
1938 - Hervé de Charette, Fransız siyasetçi
1939 - Güneri Cıvaoğlu, Türk gazeteci
1939 - Peter Bogdanovich, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı, senarist, eleştirmen, aktör ve tarihçi (ö. 2022)
1940 - Clive Sinclair, İngiliz mucit
1941 - Paul Anka, Lübnan asıllı Kanadalı şarkıcı ve söz yazarı
1944 - Frances de la Tour, Fransız asıllı İngiliz aktris
1945 - Patrick Modiano, Fransız romancı ve 2014 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1947 - Françoise Barré-Sinoussi, Fransız virolog
1947 - Arnold Schwarzenegger, Avusturya asıllı Amerikalı sinema oyuncusu, sporcu ve siyasetçi
1948 - Jean Reno, Fransız aktör
1948 - Otis Taylor, Amerikalı blues sanatçısı
1956 - Delta Burke, Amerikalı oyuncu
1957 - Nery Pumpido, Arjantinli millî futbolcu ve teknik direktör
1958 - Kate Bush, İngiliz şarkıcı-söz yazarı, müzisyen ve kayıt yapımcısı
1960 - Richard Linklater, Amerikalı yönetmen, film yapımcısı, senarist ve oyuncu
1961 - Laurence Fishburne, Amerikalı film yapımcısı, yönetmen ve aktör
1962 - Alphan Manas, Türk girişimci ve iş insanı
1963 - Antoni Martí, Andorralı mimar ve politikacı
1963 - Chris Mullin, Amerikalı basketbolcu
1963 - Lisa Kudrow, Amerikalı oyuncu
1964 - Vivica A. Fox, Amerikalı oyuncu
1964 - Jürgen Klinsmann, Alman futbolcu ve teknik direktör
1966 - Kerry Fox, Yeni Zelandalı aktris
1967 - Derya Taşçı Özyer, Türk basketbolcu ve antrenör
1968 - Terry Crews, Amerikalı komedyen, oyuncu ve eski profesyonel amerikan futbolu oyuncusu
1968 - Cengiz Küçükayvaz, Türk oyuncu
1968 - Robert Korzeniowski, Polonyalı yürüyüşçü
1968 - Sean Moore, Galli müzisyen
1969 - Simon Baker, Avustralyalı aktör
1970 - Dean Edwards, Amerikalı stand-up komedyen, aktör, şarkıcı, yazar, müzisyen ve ses sanatçısı
1970 - Christopher Nolan, İngiliz film yönetmeni
1973 - Ümit Davala, Türk futbolcu
1973 - Sonu Nigam, Hint şarkıcı
1974 - Radostin Kişişev, Bulgar millî futbolcu
1974 - Hilary Swank, Amerikalı sinema oyuncusu ve iki Akademi Ödülü sahibi
1975 - Cherie Priest, Amerikalı yazar
1977 - Jaime Pressly, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu
1977 - Bootsy Thornton, Amerikalı basketbolcu
1979 - Carlos Arroyo, Porto Rikolu eski basketbolcu ve şarkıcı
1980 - Sara Anzanello, İtalyan voleybolcu
1982 - Nesrin Cavadzade, Azerbaycan asıllı Türk dizi ve sinema oyuncusu
1982 - Cihad el-Hüseyin, Suriyeli eski millî futbolcu
1982 - Yvonne Strahovski, Avustralyalı aktris
1984 - Gupse Özay, Türk oyuncu ve senarist
1987 - Luca Lanotte, İtalyan buz patenci
1987 - Rafael Amorim, Brezilyalı futbolcu
1993 - André Gomes, Portekiz millî futbolcu
1999 - Joey King, Amerikalı çocuk oyuncu ve pop müzik şarkıcısı
2000 - Jannine Weigel, Şarkıcı ve oyuncu
Ölümler
303 - Kayserili Julitte, Hristiyan bir şehit (d. ?)
1286 - Bar Hebraeus, felsefeci, tarihçi, şair, gramer uzmanı, müfessir, ilahiyatçı ve dönemin Süryani Katolikos'u (d. 1225)
1585 - Niccolò da Ponte, Venedik Cumhuriyeti'nin 87'nci dükası (d. 1491)
1683 - Maria Theresa, Fransa Kraliçesi (d. 1638)
1718 - William Penn, İngiliz girişimci, filozof ve dinbilimci (d. 1644)
1811 - Miguel Hidalgo, Meksikalı Katolik papaz (d. 1753)
1871 - Max Bezzel, Alman satranç oyuncusu (d. 1824)
1898 - Otto von Bismarck, Alman devlet adamı (d. 1815)
1900 - Alfred, 1893-1900 yılı arasında Saxe-Coburg ve Gotha Dükü (d. 1844)
1912 - İmparator Meiji, Japon İmparatoru (d. 1852)
1916 - Albert Ludwig Sigesmund Neisser, Alman tıp doktoru (bel soğukluğunun etkenini bulan) (d. 1855)
1930 - Joan Gamper, İsviçreli futbolcu (d. 1877)
1969 - Jørgen Jørgensen, Danimarkalı filozof (d. 1894)
1975 - Jimmy Hoffa, Amerikalı işçi sendikası lideri (d. 1913)
1985 - Julia Robinson, Amerikalı matematikçi (d. 1919)
1990 - Hüseyin Peyda, Türk sinema oyuncusu (d. 1919)
1996 - Claudette Colbert, Amerikalı aktris (d. 1903)
1997 - Bao Dai, Vietnam İmparatoru (d. 1913)
2005 - John Garang, Güney Sudanlı siyasetçi ve isyancı lider (d. 1945)
2006 - Duygu Asena, Türk gazeteci ve yazar (d. 1946)
2006 - Murray Bookchin, Amerikalı yazar (d. 1921)
2007 - Ingmar Bergman, İsveçli oyun yazarı ve film yönetmeni (d. 1918)
2007 - Michelangelo Antonioni, İtalyan film yönetmeni (d. 1912)
2009 - Muhammed Yusuf, Boko Haram'ın kurucusu (d. 1970)
2012 - Maeve Binchy, İrlandalı gazeteci, kısa öykü yazarı ve romancı (d. 1940)
2013 - Robert N. Bellah, Amerikalı sosyolog (d. 1927)
2013 - Antoni Ramallets, İspanyol eski teknik direktör ve millî kaleci (d. 1924)
2014 - Dick Smith, Amerikalı makyaj sanatçısı (d. 1922)
2015 - Lynn Anderson, Amerikalı şarkıcı (d. 1947)
2015 - Pervin Par, Türk sinema oyuncusu (d. 1939)
2016 - Gloria DeHaven, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1925)
2016 - Dave Schwartz, Amerikalı eski meteorolog (d. 1953)
2017 - Tato Cifuentes, Şili doğumlu Arjantinli oyuncu, şarkıcı ve kukla sanatçısı (d. 1925)
2017 - Slim Mahfoudh, Tunuslu oyuncu (d. 1942)
2017 - Anton Vratuša, Slovenya siyasetçi ve diplomat (d. 1915)
2018 - Andreas Kappes, Alman bisiklet sporcusu (d. 1965)
2018 - Finn Tveter, Norveçli hukukçu ve kürek sporcusu (d. 1947)
2019 - Marcian Bleahu, Rumen jeolog, speleolog, coğrafyacı, dağcı, kaşif, yazar ve siyasetçi (d. 1924)
2020 - Karen Berg, Amerikalı yazar, aktivist ve iş insanı (d. 1942)
2020 - Maarten Biesheuvel, Hollandalı yazar (d. 1939)
2020 - Herman Cain, Amerikalı iş insanı (d. 1945)
2020 - Somen Mitra, Hint siyasetçi (d. 1941)
2020 - Lee Teng-hui, Tayvanlı siyasetçi (d. 1923)
2021 - Hüseyin Avni Coş, Türk bürokrat (d. 1959)
2021 - Shona Ferguson, Botsvana doğumlu Güney Afrikalı, yönetmen, yapımcı, oyuncu ve iş insanı (d. 1974)
2021 - Rachel Oniga, Nijeryalı aktris (d. 1957)
2021 - Jay Pickett, Amerikalı aktör (d. 1961)
2021 - Martha Sánchez Néstor, Meksikalı feminist ve insan hakları aktivisti (d. 1974)
2021 - Italo Vassalo, Eritre asıllı Etiyopyalı millî futbolcu (d. 1940)
2021 - Hyacinth Wijeratne, Sri Lankalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1946)
2022 - Pat Carroll, Amerikalı aktris ve komedyen (d. 1927)
2022 - Nichelle Nichols, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1932)
2023 - Safa Önal, Türk senarist, yönetmen ve yazar (d. 1930)
Tatiller ve özel günler
0730
30
|
2171
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/31%20Temmuz
|
31 Temmuz
|
Olaylar
1492 - Yahudilerin, İspanya'dan kovulacağını gerekçeleriyle bildiren Elhamra Kararnamesi imzalanarak yürürlüğe girdi.
1560 - Piyale Paşa, Tunus'un Cerbe Adası'nı ele geçirdi.
1722 - İstanbul'da III. Ahmet için yaptırılan Sadabad Sarayı törenle açıldı.
1908 - II. Abdülhamit döneminde resmî bir göreve dönüşen "hafiyelik", resmen ortadan kaldırıldı.
1914 - Fransız Sosyalist Partisi'nin (1902) ve L'Humanité gazetesinin kurucusu, yazar, konuşmacı ve devlet adamı Jean Jaurés bir deli tarafından öldürüldü.
1922 - İstiklal Mahkemeleri Kanunu, TBMM'de kabul edildi.
1932 - Almanya'da seçimlerde 230 Milletvekilliği alan Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (Naziler) birinci parti oldu. Sosyal demokratlar 133, komünistler 89 Milletvekili çıkardılar.
1932 - Keriman Halis, Belçika'da Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi; Atatürk kendisine "Ece" soyadını verdi.
1936 - İspanya'da General Franco'nun faşist güçleri Madrid'i kuşattı.
1944 - Küçük Prens adlı eseriyle ünlü, Fransız pilot ve yazar Antoine de Saint-Exupéry, Akdeniz semalarında F-5B ile keşif uçuşu sırasında kayboldu.
1952 - Türkiye'nin ilk sendikal konfederasyonu olan Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) kuruldu.
1959 - Bask Yurdu ve Özgürlüğü (ETA) örgütü kuruldu.
1964 - Amerika Birleşik Devletleri uydusu Ranger 7, Ay yüzeyinin yakından çekilmiş fotoğraflarını yolladı.
1965 - İngiliz televizyonunda sigara reklamları yasaklandı.
1971 - Apollo 15 astronotları David Scott ve James Irwin, Ay yüzeyinde 4 tekerlekli bir araçla gezdiler.
1980 - ASELSAN, ilk Türk telsizini üretti.
Doğumlar
1143 - Nijō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 78. imparatorudur (ö. 1165)
1396 - III. Filip Burgonya Dükü, 1419'dan ölümüne kadar Burgonya Dukalığı'nın hükümdarı olarak hüküm sürdü (ö. 1467)
1527 - II. Maximilian, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 1576)
1598 - Alessandro Algardi, İtalyan heykeltıraş (ö. 1654)
1800 - Friedrich Wöhler, Alman kimyager (ö. 1882)
1835 - Henri Brisson, Fransız siyasetçi (ö. 1912)
1839 - Ignacio Andrade, Venezuelalı avukat ve politikacıdır (ö. 1925)
1854 - José Canalejas, İspanyol devlet adamı ve demokratik grubun önderi (ö. 1912)
1880 - Munshi Premchand, Hint bir yazar (ö. 1936)
1883 - Ramón Fonst, Kübalı eskrimci (ö. 1959)
1883 - Fred Quimby, Amerikalı çizgi film yapımcısı (ö. 1965)
1884 - Carl Friedrich Goerdeler, Alman monarşist ve muhafazakâr bir politikacı, yönetici, ekonomist (ö. 1945)
1887 - Hans Freyer, Alman sosyolog ve filozoftur (ö. 1969)
1901 - Jean Dubuffet, Fransız ressam ve heykeltıraş (ö. 1985)
1912 - Milton Friedman, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2006)
1914 - Louis de Funes, Fransız komedyen (ö. 1983)
1915 - Henri Decaë, Fransız görüntü yönetmeni (ö. 1987)
1918 - Paul D. Boyer, Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 2018)
1921 - Peter Benenson, İngiliz avukat ve Uluslararası Af Örgütünün kurucusu (ö. 2005)
1923 - Ahmet Ertegün, Türk müzik yapımcısı ve Atlantic Records firmasının sahibi (ö. 2006)
1929 - José Santamaría, Uruguaylı futbolcu ve teknik direktör
1932 - John Searle, Amerikalı felsefeci
1935 - Geoffrey Lewis, Amerikalı western film oyuncusu (ö. 2015)
1939 - Susan Flannery, Amerikalı oyuncu
1939 - Akis Çohacopulos; Yunan siyasetçi, mühendis, ekonomist ve hükümlü
1940 - İrec Beşiri, İranlı tarih profesörü
1941 - Brian Hill, İngiliz futbolcu (ö. 2016)
1942 - Modibo Keita, Malili siyasetçi (ö. 2021)
1944 - Geraldine Chaplin, Amerikalı sinema oyuncusu
1944 - Robert C. Merton, Amerikalı ekonomist
1945 - William Weld, Amerikalı avukat ve iş insanı
1947 - Richard Griffiths, İngiliz sinema, televizyon ve sahne oyuncusu (ö. 2013)
1947 - Hubert Védrine, Fransız siyasetçi ve diplomat
1948 - Russell Morris, Avustralyalı şarkıcı ve şarkı yazarı
1950 - Richard Berry, Fransız oyuncu
1951 - Evonne Goolagong, Avustralyalı eski tenis oyuncusu
1956 - Michael Biehn, Amerikalı sinema oyuncusu
1956 - Deval Patrick, Amerikalı siyasetçi
1958 - Mark Cuban, Amerikalı dolar milyarderi iş insanı
1959 - Cem Kurtoğlu, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu
1960 - Hürser Tekinoktay, Türk teknik direktör
1962 - Wesley Snipes, Amerikalı aktör ve yapımcı
1963 - Abdullah Avcı, Türk futbolcu ve teknik direktör
1963 - Fatboy Slim, İngiliz müzisyen, DJ ve prodüktör
1964 - Caroline Müller, Alman yorumcu ve besteci
1965 - J. K. Rowling, İngiliz yazar
1965 - John Laurinaitis, Amerikalı emekli profesyonel güreşçi
1965 - Scott Brooks, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
1967 - Elizabeth Wurtzel, Amerikalı feminist, hukukçu, yazar ve gazeteci (ö. 2020)
1968 - Anika Pages, Alman oyuncu
1969 - Antonio Conte, İtalyan futbolcu ve teknik direktör
1969 - Aslı Omağ, Türk opera sanatçısı ve oyuncu
1970 - Ben Chaplin, İngiliz sinema oyuncusu
1973 - Durukan Ordu, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
1974 - Luran Ahmeti, Arnavut kökenli Makedon oyuncu
1974 - Emilia Fox, İngiliz oyuncu
1976 - Paulo Wanchope, Kosta Rikalı futbolcu
1979 - Per Krøldrup, Danimarkalı millî futbolcu
1979 - Carlos Marchena, İspanyol emekli futbolcu ve teknik direktör
1979 - Nicola Mora, İtalyan futbolcu
1981 - Hakan Akkaya, Türk moda tasarımcısı ve sunucu
1981 - Titus Bramble, İngiliz eski futbolcu
1984 - İpek Yaylacıoğlu, Türk sinema ve dizi oyuncusu
1987 - Michael Bradley, Amerikalı futbolcu
1989 - Viktoriya Azarenka, Belaruslu profesyonel bir tenis oyuncusu
1994
Selim Ay, Türk futbolcu
Lil Uzi Vert, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve şarkı sözü yazarı
1998 - Çağatay Akman, Türk şarkıcı
Ölümler
MÖ 54 - Aurelia Cotta, Diktatör Gaius Julius Caesar'ın annesi (d. MÖ 120)
451 - Petrus Chrysologus, bir teolog ve Papa I. Leo’nun danışmanı (d. 380)
855 - Ahmed bin Hanbel, Hanbeli mezhebinin öncüsü ve İslam bilgini (d. 780)
1556 - Loyolalı Ignatius, İspanyol din adamı ve Cizvit tarikatının kurucusu (d. 1491)
1750 - V. João, Portekiz Kralı (d. 1689)
1784 - Denis Diderot, Fransız yazar ve filozof (d. 1713)
1795 - José Basilio da Gama, Brezilyalı yazar (d. 1740)
1849 - Sándor Petőfi, Macar şair (d. 1823)
1875 - Andrew Johnson, ABD'nin 17. Başkanı (d. 1808)
1886 - Franz Liszt, Macar piyanist ve besteci (d. 1811)
1914 - Jean Jaures, Fransız sosyalist politikacı (d. 1859)
1935 - Tryggvi Þórhallsson, İzlanda Başbakanı (d. 1889)
1944 - Antoine de Saint-Exupery, Fransız pilot ve yazar (d. 1900)
1953 - Nikolay Zelinski, Sovyet kimyager (d. 1861)
1958 - Eino Kaila, Fin filozof, eleştirmen ve öğretmen (d. 1890)
1972 - Paul-Henri Spaak, Belçikalı devlet adamı (NATO ve AET'nin kuruluşuna öncülük eden) (d. 1899)
1972 - Alfons Gorbach, Avusturya Şansölyesi (d. 1898)
1980 - Pascual Jordan, Alman fizikçi (d. 1902)
1981 - Omar Torrijos Herrera, Panamalı siyasetçi (d. 1929)
1986 - Chiune Sugihara, II. Dünya Savaşı sırasında Japonya'nın Litvanya konsolos yardımcısı Japon diplomat (d. 1900)
1992 - Ralph Strait, Amerikalı televizyon ve sinema oyuncusu (d. 1936)
1993 - I. Baudouin, Belçika Kralı (d. 1930)
2001 - Francisco da Costa Gomes, Portekizli asker ve devlet adamı (d. 1914)
2005 - Wim Duisenberg, Hollandalı ekonomist ve siyasetçi (d. 1935)
2009 - Bobby Robson, İngiliz teknik direktör (d. 1933)
2010 - Pedro Dellacha, Arjantinli eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1926)
2010 - Tom Mankiewicz, Amerikalı film senaristi ve yönetmeni (d. 1942)
2012 - Rudolf Kreitlein, Eski Alman futbol hakemi (d. 1919)
2012 - Gore Vidal, Amerikalı romancı, oyun yazarı, deneme yazarı, senarist ve siyasi aktivist (d. 1925)
2013 - Michael Ansara, Suriye doğumlu Amerikalı tiyatro, perde, sinema, dizi ve seslendirme sanatçısı (d. 1922)
2014 - Warren Bennis, Amerikalı bilim insanı (d. 1925)
2014 - Murat Göğebakan, Türk şarkıcı (d. 1968)
2014 - Kenny Ireland, İskoç oyuncu ve tiyatro yönetmeni (d. 1945)
2015 - Roddy Piper, Kanadalı eski profesyonel güreşçi ve oyuncu (d. 1954)
2016 - Chiyonofuji Mitsugu, Japon sumo güreşçisi (d. 1955)
2016 - Fazıl İskender, Abhaz yazar (d. 1929)
2017 - Jean-Claude Bouillon, Fransız oyuncu (d. 1941)
2017 - Jérôme Golmard, Fransız erkek tenis oyuncusu (d. 1973)
2017 - Jeanne Moreau, Fransız oyuncu (d. 1928)
2017 - Les Murray, Macar-Avustralyalı spor gazetecisi, futbol muhabiri ve analizci (d. 1945)
2017 - Sam Shepard, Amerikalı oyun yazarı, aktör ve Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1943)
2018 - Alex Fergusson, İskoç siyasetçi (d. 1949)
2018 - Bassano Staffieri, İtalyan Roma Katolik piskopos (d. 1931)
2019 - María Auxiliadora Delgado, Uruguaylı devlet görevlisi, sağlık aktivisti ve first lady (d. 1937)
2019 - Hamza bin Ladin, Usame bin Ladin'in oğlu (d. 1989)
2019 - Harold Prince, Amerikalı tiyatro ve sinema yapımcısı, yönetmen (d. 1928)
2020 - Eusebio Leal, Kübalı-Meksikalı tarihçi (d. 1942)
2020 - Dilma Lóes, Brezilyalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1950)
2020 - Bill Mack, Grammy ödülü sahibi, Amerikalı country müzik şarkıcısı, söz yazarı ve radyo sunucusu (d. 1932)
2020 - Alan Parker, Britanyalı film yönetmeni (d. 1944)
2020 - Zamuxolo Peter, Güney Afrikalı politikacı (d. 1965)
2020 - Musa Yerniyazov, Sovyet, daha sonra Özbek devleti siyasi figürü (d. 1947)
2021 - İntizar eş-Şerrah, Kuveytli aktris (d. 1962)
2021 - Angela Bailey, Afrika kökenli İngiltere doğumlu Kanadalı kısa mesafe koşucusu (d. 1962)
2021 - Terry Cooper, İngiliz profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1944)
2021 - Paul Cotton, Amerikalı country-rock şarkıcısı, müzisyeni ve söz yazarı (d. 1943)
2021 - Nedret Güvenç, Türk oyuncu, yönetmen, seslendirme sanatçısı ve yazar (d. 1930)
2021 - Alvin Ing, Amerikalı aktör ve şarkıcı (d. 1932)
2021 - Yeo Hyo-jin, bir Güney Koreli futbol oyuncusudur (d. 1983)
2022 - Vadim Bakatin, Sovyet-Rus siyasetçi (d. 1937)
2022 - Hubertus Leteng, Endonezyalı Roma Katolik piskopos ve eğitimci (d. 1959)
2022 - Fidel Ramos, Filipinli general ve siyasetçi (d. 1928)
2022 - Bill Russell, Amerikalı basketbolcu (d. 1934)
2022 - John Steiner, İngiliz aktör ve emlakçı (d. 1941)
2022 - Eymen ez-Zevahiri, Mısırlı bir ilahiyatçı, genel cerrahi uzmanı, tıp doktoru (d. 1951)
2023 - Angus Cloud, Amerikalı aktör (d. 1998)
2023 - Suret Hüseynov, Azeri albay ve Azerbaycan'ın eski başbakanı (d. 1959)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
0731
31
|
2173
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Mu%C4%9Fla
|
Muğla
|
Muğla, Türkiye'nin Muğla ilinin merkezi olan şehirdir.
Tarihçe
Antik dönem
Antik Karya bölgesinin en eski yerleşimlerinden biri olan Muğla, bilinen tarihi boyunca başlangıçta Anadolu'nun yerli halkı Karyalıların, ardından kısmen ve kısa dönemler halinde Mısır, Asur ve İskit işgallerinin, zamanla da özellikle kıyılarda Helenistik kolonizasyon hareketinin egemenliği altında kalmıştır. Önce Medler, daha sonra Persler Muğla'yı idareleri altında almışlar ve bölgeyi bir satrap aracılığıyla yönetmişlerdir. Büyük İskender'in ordularıyla gelişinde Muğla bölgesi bir Karya satrapı tarafından yönetilmekte idi.
'Karya' isminin bölgeye MÖ 3400 yıllarında gelen kavimlere önderlik etmiş 'Kar' isimli bir komutandan kaynaklandığına ilişkin tezler öne sürülmektedir. Bölge çağlar boyunca Karya olarak anılmış ve kuzeyde Söke, Aydın, Nazilli üzerinden başlayıp güneyde Dalaman Çayının denize döküldüğü yerde biten Karya bölgesi, kuzeyinde Lidyalıların, güneyinde Likyalıların ve Anadolu içlerinde de Frigyalıların hüküm sürdüğü bölgelere komşu olmuştur.
Kavimleri Karya bölgesine kıyılardan başlayan çok uzun bir süreçte nüfuz etmişlerdir. Knidos (Datça yarımadasının ucu) ve Halikarnas (Bodrum) ile başlayan Helen kolonizasyonu ile zamanla Daldala (Dalaman), Stratonikea (Yatağan Eskihisar), Nakrasa (Karakuyu), Akassos (Bozüyük) ve Fethiye çevresinde de Telmessos, Xantos (Kınık), Patara (Minare) ve Tlos (Eşen) kentleri kurulmuştur.
MÖ 334 yılında Karya'ya gelen Büyük İskender, Perslerin çekilmesiyle ortaya çıkmış kardeşlerarası bir saltanat kavgasıyla karşılaştı. Kardeşlerden Ada, kocası Hidrieus ve ağabeyi ile Mausolus, karısı Artemisia ve kız kardeşi, diğer kardeş olan Piksodaros'un isyanı ile karşı karşıyaydılar ve bu nedenle kuzeye Alinda'ya (Karpuzlu) çekilmişlerdi. Ada Alinda'nın anahtarlarını Büyük İskender'e göndererek kendisini annesi olarak kabul etmesini istedi. İskender de bu isteği kabul ederek Ada'yı Karya satraplığına getirdi. Ancak ertesi yıl İskender'in Likya'ya geçmesiyle Piksodaros ablası satrap Ada'yı öldürerek yerine geçti. İskender'in haznedarı Filotas'ı satraplığa ataması da asayişi sağlamadı ve İskender'in uzaklaşmasıyla bölge Bergama ve Roma egemenliğine kadar (yaklaşık iki yüzyıl) sürecek bir anarşi döneminin içine düştü. 395'te Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılmasıyla da Karya Bizans İmparatorluğu içinde kaldı.
Muğla ili tarihî kalıntılar açısından son derece zengin olup, sınırları içinde 103 ören yeri bulunmaktadır.
Osmanlı dönemi
Muğla, kadim medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve her devirde önemini korumuş bir bölgedir. İslam hâkimiyetinden önceki medeniyetler tarafından Karya, İslam hâkimiyeti sonrasında da Menteşe ismini alan bölgenin ismini nereden aldığı konusu açık değildir. Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde Muğla ismi konusunda şunları
Sene (…) tarihinde büyük bir savaş olmuş ve Rum keferesinin elinden Menteşe Oğlu Darahikey Veziri Muğlı Bey fethetmiştir. Muğlı Bey Mahan memleketinde Muhammed ’i rüyasında görüp daha sonra ulemanın huzurunda İslamiyeti kabul etmiştir. Muğla Kalesi’ni fethettikten sonra ise bu şehrin ismi Muğla diye anılmaya başlanmıştır. Farsça'da 'Muğ' kafir anlamına gelmektedir. Muğlı Bey Müslüman olduktan sonra birçok hizmetler yapmış ve birçok gazaya katılmıştır.
Evliya Çelebi, Muğla isminin kaynağını bu şekilde yazsa da bu bilgiler doğrulanamamıştır. Büyük olasılıkla Muğla ismi, antik çağdaki ismi olan Mobolla'nın bozulmasıyla ortaya çıkmıştır. Mobolla ismi daha sonraki Türk hakimiyeti sırasında 'Mogola' olsa da 1307 (m. 1889) Aydın Vilayeti salnâmesinde ise 'Mobella' olarak belirtilmektedir.
Muğla'da ilk yerleşimlerin ne zaman başladığı hakkında önemli bir bilgi yoktur. Fakat kentin eskiden İç Karya olarak adlandırılan bölgede yer aldığı bilinmektedir. Karya'nın MÖ 2000'de Hititlerce de bilinen bir medeniyet olduğu göz önüne alınırsa Muğla'da yerleşimin bu tarihlere kadar geriye gittiği söylenebilir. Bazı kaynaklarda da bu bölgeye ilk yerleşenlerin Hititler olduğu yazılıdır. Sırasıyla Frig, Lidya, Pers, Makedon, Bergama Krallığı ve Roma hakimiyetini yaşayan şehir, Menteşe Bey tarafından 1284'te alınmasıyla ilk defa Türk hâkimiyetine girdi.
Yıldırım Beyazıd tarafından 1391'de Osmanlı hâkimiyetine giren Muğla'daki bu ilk Osmanlı hakimiyeti geçici olmuş, şehir 1402'de Timur tarafından alınmış ve nihayetinde 1425 yılında II. Murat devrinde tam anlamıyla Osmanlı devletine bağlanmıştır. Kentin siyasi önemi Osmanlı devrinde daha da artmıştır, çünkü Menteşe Beyliği devrinde bu bölgenin yönetim merkezi Milas iken, Osmanlı devleti bu yeni sancağın yönetim merkezi olarak Muğla'yı seçmiştir.
Muğla, Osmanlı devleti dönemi boyunca dışarıya kapalı küçük bir şehir olarak kaldı. I. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı İmparatorluğu toprakları İtilaf Devletleri tarafından paylaşılınca Muğla 11 Mayıs 1919 tarihinde İtalya tarafından işgal edildi. Anadolu'nun işgali sırasında Muğla'da Kocahan Mitingi düzenlenmiş ve tüm Anadolu şehirleri gibi Muğla'nın da bu işgallere direneceği ilan edilmiştir. Bunun üzerine kentte Vatan Müdafaa Cemiyeti, Serdengeçtiler Müfrezesi, Muğla Kuvayi Milliyesi gibi direniş komiteleri kurulmuştur. 1920'de Ankara'da açılan 1. Dönem meclisine 6 milletvekili gönderen kent İtalyanlar'ın kentte fazla etkin olmamasından yararlanarak Menderes boyunca başlayan Yunan işgaline karşı kurulan direniş faaliyetlerine katılmıştır. Ege'de 57. Tümenden kalanlarla birleşen gönüllüler, Aydın çarpışmalarında düşmana ağır kayıplar verdirmişlerdir. Ege illeri arasında Muğla işgal sırasında en fazla şehit veren il olmuştur. İç durumun karışıklığı, Yunanlar ve işgal ettiği yörelerde ekonomik egemenlik kurma düşüncesine dayanan İtalyan politikasını Muğla halkı işgal süresince kurnazca değerlendirmiş, iki ateş arasında kalmaktan kurtulmuş. Anadolu'daki durumun kötüye gittiğini anlayan İtalya, 2. İnönü Zaferi kazanıldıktan sonra ülkesindeki iç siyasal dalgalanmalarını öne sürerek 5 Temmuz 1921'de Muğla'dan ayrılmıştır.
Cumhuriyet dönemi
Cumhuriyetin kurulmasından sonraki idari yapılanmada Muğla ilinin yönetim merkezi olan şehir, dağlık yapısı ve dışarıya açılan elverişli bağlantı yollarına sahip olmadığından gelişememiştir. Yıllarca sadece il merkezi olmasının verdiği hareketlilikle gelişmeye çalışan Muğla son yıllarda özellikle üniversitenin açılması, yeni sanayi bölgesinin kurulması ve turizm faaliyetlerinin de artmasıyla dışarıya açılmaya ve gelişmeye başlamıştır.
2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Muğla'da sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.
İklim
Nüfus
Kardeş şehirler
Kaynakça
Dış bağlantılar
Muğla Büyükşehir Belediyesi
|
2178
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9C%C3%A7gen
|
Üçgen
|
Bir üçgen düzlemde birbirine doğrusal olmayan üç noktayı birleştiren üç doğru parçasının birleşimidir. Üçgene müselles ve üçbucak da denir.
Düzlem geometrisinin temel şekillerinden biridir. Bir üçgenin üç köşesi ve bu köşeleri birleştiren doğru parçalarından oluşan üç kenarı vardır. Bir üçgenin iç açılarının toplamı 180°, dış açılarının toplamı 360°'dir.
Burada;
A, B ve C noktaları üçgenin köşeleri ve doğru parçaları üçgenin kenarlarıdır. , ve üçgenin iç açılarıdır.
Matematiksel tanım
Yukarıda anlatılan biçimiyle (Öklit düzleminde) üçgen, Riemann geometrisinde daha genel bir nesnenin özel bir durumudur. X bir Riemann uzayı ve A, B ve C de bu uzayın birbirine doğrusal olmayan üç noktası olsun. Bu üç noktanın her bir çifti arasında birer kesel (jeodezik) seçilsin. Bu üç keselin birleşimine ABC üçgeni denir. Örneğin bir Riemann yüzeyi olarak Dünya yüzeyinde, kuzey kutbundan 0 meridyeniyle ekvatora, ekvator boyunca 90. doğu meridyenine, bu meridyen boyunca geri kuzey kutbuna çıkan eğri bir üçgen oluşturur. Bu üçgenin iç açılarının toplamı 270°'dir.
Daha genel olarak, bir topolojik uzayda verilen herhangi üç noktayı birleştiren herhangi üç eğrinin birleşimine üçgen denir. İki boyutlu bir çokkatlı bu tür üçgenlerin (belli özellikleri sağlayan) birleşimi olarak ifade edildiğinde, bu üçgenler topluluğuna çokkatlının üçgenlenmesi denir.
Aşağıdaki özellikler, Öklit düzlemindeki üçgenlere aittir.
Üçgenin açıları
BAC, ABC ve ACB üçgenin iç açılarıdır.
, ve
Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir.
Bir ABC üçgenine A tepe noktasından teğet geçecek şekilde ve BC'ye paralel olacak şekilde bir doğru çizildiğinde, BC doğru parçasının açıları, iç ters açılar kuralından dolayı tepe açısının yanına gelerek bir doğru parçasının yarısını kaplarlar.
Üçgende bir dış açı, kendisine komşu olmayan iki iç açının toplamına eşittir.
Bir ABD üçgenine D tepe noktasından teğet geçecek ve taban olan BC'ye paralel olacak şekilde bir doğru çizilip kenarlar uzatıldığında yöndeş açılar kuralı yardımıyla bu önerme kanıtlanabilir.
Üçgenlerin türleri
Üçgenler, kendilerini oluşturan parçaların (köşe, kenar, açılar vb.) aynı düzlemde olup olmadığına göre sınıflandırılabilir. Eğer üçgenin tamamı tek bir düzlemdeyse düzlemsel, diğer durumlarda da örneğin küresel ya da Hiperbolik üçgen terimleri kullanılır.
Kenarlarına göre üçgenler
Eşkenar üçgen
Tüm kenarları eşit olan üçgen olup iç açılarının her biri 60°'dir. Tabanlara indirilen dikmeler hem açıortay, hem de kenarortaydır.
İkizkenar üçgen
İki kenarı eşit olan üçgenlerdir. Ayrıca iki açısı birbirine eşittir. Eşit olmayan kenara indirilen dikme hem açıortay, hem kenarortay özelliği gösterir.
Çeşitkenar üçgen
Her kenarının uzunluğu ve açısı farklıdır. Çeşitkenar üçgenin simetrisi yoktur.
Açılarına Göre Üçgenler
Dar açılı üçgen
Açıları 90 dereceden küçük olan üçgenlere dar açılı üçgen denir.
Dik açılı üçgen
Bir açısı dik (yani 90°) olan üçgenlerdir. Bu üçgenlerde yükseklik dik kenarlardan biridir. En uzun kenarına hipotenüs denir.
Geniş açılı üçgen
Açılarından biri 90°den büyük olan üçgenlerdir. Sadece bir tek açısı geniş açı olabilir. Tabana ait yükseklik tabanın uzantısı ile kesişir.
Üçgen bağıntıları
Pisagor Bağıntısı
Bir dik üçgenin dik kenarlarına 'a' ve 'b' dersek hipotenüs'ün karesi bu kenarların uzunluklarının karelerinin toplamına eşittir. Buna Pisagor Teoremi denir. Yani:
.
Alan hesaplamaları
Kenardan yararlanma
Bir üçgenin alanı, taban ve tabana ait yüksekliğin çarpımının yarısıdır:
Açıdan yararlanma
Bir üçgenin alanı, herhangi iki kenarı ile aralarında kalan açının sinüsünün çarpımının yarısıdır.
Heron Yöntemi
Çevre uzunluğuna '2u', yarısına 'u' dersek alan:
Kosinüs Teoremi
Herhangi bir üçgende a, b, c kenarlarını alalım. a ve b arasında kalan açı da olsun. c kenarını bulmak için kullanılacak formül:
Öklit Bağıntısı
Bir dik üçgende hipotenüse "a" diğer iki kenara "b" ve "c", hipotenüs uzunluğunun yüksekliğine "h", bu yüksekliğin ikiye böldüğü "c" kenarıyla ortak köşeye sahip olan parçaya "p", "b" kenarıyla ortak köşeye sahip olan parçaya "k" dersek,
Üçgende yardımcı elemanlar
Açıortay
Bir açıyı iki eş açıya bölen doğru veya doğru parçasına açıortay denir. Açıortayların kesiştiği nokta, üçgenin içteğet çemberinin merkezidir..
Açıortay uzunluğu
Kenarortay
Bir üçgende bir köşeden karşısındaki kenara uzatılan doğru bu kenarı iki eş parçaya bölüyorsa buna kenarortay denir.Bir üçgende kenarortayların kesiştiği noktaya ağırlık merkezi denir. G harfi ile gösterilir.
Ağırlık merkezi, bir kenarortayı ve olarak böler. Yani köşeye A, kenarortayın kenarı kestiği noktaya D dersek;
olur.
Kenarortay teoremi
Üçgenlerle ilgili teoremler
Ceva Teoremi
Ceva teoremi, üçgenin köşelerinden karşıdaki kenarın herhangi bir noktasına çizilen doğrulardan oluşan şekilde uygulanan bir teoremdir. Uygulaması şu şekildedir:
Menelaus Teoremi
Üçgenle aynı düzlemde olan ve üçgenin köşelerinden geçmeyen herhangi bir doğrunun, üçgenin bir kenarının uzantısıyla kesişim noktalarının üçgenin köşelerine uzaklıkları arasındaki ilişkiyi anlatan teoremdir. Uygulaması:
Steward Teoremi
Steward Teoremi, bir üçgende, bir köşeden karşı kenara çizilen herhangi bir doğru ile kenarlar arasındaki bir bağıntıdır. Bağıntı aşağıdaki gibidir:
Carnot Teoremi
Bir üçgenin iç bölgesinden alınan herhangi bir noktadan kenarlara çizilen dikmelerle kenarlar sırasıyla a, b (ilk kenar) x, y (ikinci kenar) m, n (üçüncü kenar) olmak üzere parçalara ayrılsın.
Benzerlik bağıntılarını kurduğumuzda:
Ayrıca bakınız
Matematiksel şekillerin listesi
Dış bağlantılar
Üçgeni yeni öğrenenler için Milli Eğitim Bakanlığı'nın sayfası
Üçgen geometrisi
Temel şekiller
|
2185
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Anton%20%C3%87ehov
|
Anton Çehov
|
Anton Pavloviç Çehov (, ; 29 Ocak 1860 - 15 Temmuz 1904), Rus oyun ve kısa öykü yazarıdır. Tarihte kısa öykü alanında en iyi yazarlar arasında sayılmaktadır. Oyun yazarı olarak kariyerinde dört klasik eser üretmiş ve en iyi kısa öyküleri, yazarlar ve eleştirmenler tarafından olumlu eleştiriler almıştır. Çehov, Henrik Ibsen ve August Strindberg ile birlikte çoğu zaman tiyatroda erken modernizmin doğuşundaki üç yaratıcı figürden biri olarak anılmaktadır. Çehov, edebî kariyerinin çoğunda tıp doktoru olarak çalışmış ve "Tıp benim nikâhlı karım, edebiyat ise metresim." sözlerini dile getirmiştir.
Çehov, 1896'daki Martı gösteriminden sonra tiyatroyu bırakmıştır fakat oyun, Konstantin Stanislavski'nin Moskova Sanat Tiyatrosu tarafından 1898'de yeniden canlandırılmıştır. Moskova Sanat Tiyatrosu, daha sonra Çehov'un Vanya Dayı'sını sahnelemiş ve Çehov'un son iki oyunu Üç Kızkardeş ile Vişne Bahçesi'nin galasını yapmıştır. Çehov geleneksel eylem yerine bir "ruh hali tiyatrosu" ve "metinde batık bir yaşam" sunduğu için bu dört eser, hem seyirciye hem oyuncu topluluğuna meydan okumayı sunmaktadır.
Çehov ilk başta sadece maddi kazanç için yazılar yazmış ancak sanatsal hırsları arttıkça modern kısa öykünün evrimini etkileyen biçimsel yenilikler yapmıştır. Okuyuculara verdiği zorluklardan ötürü özür dilememiş ve bir sanatçının rolünün soru sormak olduğunu ve sorulara cevap vermek olmadığını belirtmiştir.
Hayatı
Çocukluğu
Anton Çehov, Rusya'nın güneyindeki Azak Denizi'ne bağlı bir liman şehri olan Taganrog'ta 29 Ocak 1860 ( 17 Ocak) tarihinde Büyük St. Anthony bayramında altı çocuklu bir ailenin üçüncü çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Eski bir serf ile Ukraynalı bir kadının oğlu olan babası Pavel Yegorovich Çehov, Kobeliaky (günümüz Ukrayna'sında Poltava Oblastı) yakınlarındaki Vilkhovatka köyündendi ve bir bakkal işletiyordu. Kilise korosu şefi, dindar bir Ortodoks Hristiyan olan ve çocuklarına fiziksel istismarda bulunan babası Pavel Çehov, bazı tarihçiler tarafından oğlunun iki yüzlülükle ilgili birçok portresi için bir model olarak görülmüştür. Çehov'un annesi Yevgeniya (Morozova), Rusya'nın her yerinde kumaş tüccarı babasıyla yaptığı yolculukların hikâyeleriyle çocukları eğlendiren mükemmel bir hikâye anlatıcısıydı. Çehov, "Biz, yeteneklerimizi babamızdan aldık ama ruhumuz, annemizden." diye belirtmiştir. Yetişkinlik döneminde Çehov, erkek kardeşi Alexander'ın, karısı ve çocuklarına karşı gösterdiği bazı davranışları, kendisine Pavel'ın tiranlığını hatırlatarak eleştirdi: "Annemizin gençliğini mahveden şeyin, zorbalık ve yalan olduğunu hatırlamanızı rica ediyorum. Zorbalık ve yalan, çocukluğumuzu o kadar berbat etti ki, ürküntüye kapılmadan ve tiksinmeden o günleri düşünemiyorum. Çorbanın çok fazla tuzlu olması üzerine sinir krizi geçirdiği ve annemize aptal dediği zaman hissettiğimiz korku ve iğrenmeyi hatırlayın."
Çehov, Taganrog'daki Yunan Okulu ile Taganrog Gymnasium'da (daha sonra Çehov Gymnasium olarak değiştirildi) eğitim aldı ve Taganrog Gymnasium'da Eski Yunanca dersinin bir sınavında geçemeyince on beş yaşındayken sınıfta kaldı. Taganrog'taki Yunan Ortodoks manastırında ve babasının korolarında şarkı söyledi. 1892 tarihli bir mektubunda çocukluğunu tanımlamak için "ıstırap" kelimesini kullandı ve şunları belirtmiştir:
"Kardeşlerim ve ben kilisenin ortasında dururken "May my prayer be exalted" ya da "The Archangel's Voice" triosunu söylerken herkes bize duygulu bir şekilde bakıyor ve ailelerimizi kıskanıyordu ama biz o sırada kendimizi küçük mahkûmlar gibi hissediyorduk."
Çehov daha sonra Ateist oldu.
1876'da, Çehov'un babası yeni bir ev inşa etmek için yaptığı harcamalar ve Mironov adında bir müteahhit tarafından aldatılma sonucu iflasını ilan etti. Borcundan ötürü hapishaneye girmemek için üniversitede okuyan en büyük iki oğlu Alexander ve Nikolay'ın yanına, Moskova'ya, kaçtı. Aile, Moskova'da yoksulluk içinde yaşadı ve Çehov'un annesi bu olayla birlikte fiziksel ve duygusal olarak çöktü. Çehov ailesinin mallarını satmak ve eğitimini bitirmek için geride kaldı.
Çehov, üç yıl daha Taganrog'ta yaşadı ve Vişne Bahçesi'ndeki Lopakhin gibi Selivanov adında bir adamla pansiyoner olarak kaldı ve evlerinin bedelini aileden kurtarmıştı. Çehov, özel öğretmenler tutarak icabına baktığı eğitiminin parasını ödemek için saka kuşu yakalayıp sattı ve diğer işlerin yanı sıra gazetelere kısa skeçler sattı. Moskova'daki ailesine yollayabileceği her rubleyi onları neşelendirebilecek mizahi mektuplar eşliğinde gönderdi. Bu süre boyunca Miguel de Cervantes, İvan Turgenyev, İvan Gonçarov ve Arthur Schopenhauer gibi kişilerin eserlerini iyice ve çözümsel bir şekilde okudu ve Babasızlık adında komedi drama yazdı fakat erkek kardeşi Alexander, "masum [bir] uydurma olsa da affedilmez" olduğu için oyunu reddetti. Çehov ayrıca bir dizi aşk işlerinin de tadını çıkarıyordu ki bunlardan biri, bir öğretmenin karısıyla olan ilişkisiydi.
1879'da Çehov okulunu bitirdi, ailesinin yanına, Moskova'ya, gitti ve burada I. S. Sechenov Moskova Devlet Tıp Üniversitesi'nin tıp fakültesine kabul edildi.
İlk yazıları
Çehov, artık bütün ailenin sorumluluğunu üstlenmişti. Ailesini desteklemek ve harç ücretlerini ödemek için "Antoşa Çehonte" (Антоша Чехонте) ve "Dalaksız Adam" (Человек без селезенки) gibi takma isimler altında çağdaş Rus hayatına dair günlük kısa, komik skeçler ve vinyetler yazdı. Olağanüstü çıkışıyla yavaş yavaş Rus sokak yaşamının hicivli bir tarihçisi olarak ün kazandı ve 1882'de o zamanın önde gelen yayıncılarından Nikolai Leykin'in sahibi olduğu Oskolki (Fagmanlar) için yazıyordu. Çehov'un bu aşamadaki tonu, olgun kurgusuyla bilinenlerden daha ağırdı..
1884'te Çehov, az para kazandığı ve fakirleri ücretsiz muayene ettiği ana mesleği hekimliğe hak kazandı.
1884 ve 1885'te Çehov kendini kan öksürürken buldu ve 1886'da nöbetler kötüleşmeye başladı fakat tüberküloz olduğunu arkadaşlarıyla ailesine itiraf edemedi. Durumunu Leykin'e "Kendi meslektaşlarım tarafından muayene edilmekten korkuyorum." sözleriyle itiraf etti. Haftalık dergiler için yazmaya devam etti ve ailesinin daha iyi bir yere taşınmasını sağlayacak kadar yeterli para kazanıyordu.
1886'nın başlarında milyoner sermayeder Alexey Suvorin'in hem sahibi olduğu hem editörlüğünü yaptığı ve St. Petersburg'daki en popüler gazetelerden biri olan Novoye Vremya (Yeni Zaman) için yazma teklifi aldı; Çehov, satır başına Leykin'in iki katı ücret alacak ve üç kez yazacaktı. Suvorin, Çehov'la ömür boyu sürecek bir arkadaşlık başlatmıştı ve belki de Çehov'un en yakını olmuştu.
Çok geçmeden popüler ilginin yanı sıra Çehov'un edebiyatı da ilgi çekmeye başlamıştı. Dönemin ünlü bir Rus yazarı olan altmış dört yaşındaki Dmitri Grigoroviç, Çehov'un "Avcı" adlı kısa öyküsünü okuduktan sonra Çehov'a şunları yazdı: "Gerçek bir yeteneğiniz var, bir yetenek ki sizi yeni kuşaktaki yazarlar arasında ön sırada tutmakta." Ayrıca Çehov'a yavaşlaması, az yazması ve edebi kaliteye odaklanması konusunda tavsiyelerde bulunmuştur.
Çehov mektuba cevap vererek mektubun kendisine "şimşek gibi" vurduğunu söylemiş ve "Öykülerimi, muhabirlerin yangınlar hakkında notlarını kaleme alması gibi -mekanik olarak, yarı bilinçle, okuyucuyla ya da kendimle ilgili hiçbir şeyi önemsemeyerek- yazıyordum." diye itirafta bulunmuştur. Erken el yazmalarının sık sık aşırı özenle yazıldığını ve sürekli gözden geçirdiğini ortaya koyması nedeniyle bu itiraf, Çehov'a kötülük yapmış olabilir. Grigoroviç'in tavsiyesi yine de yirmi altı yaşındaki yazara daha ciddi, sanatsal bir tutkuya ilham verdi. Çehov, 1888'de Grigoroviç'in küçük bir torpiliyle Alacakaranlıkta (V Sumerkakh) adlı kısa öykü koleksiyonuyla "yüksek artistik değere sahip en iyi edebi ürün" dalında Puşkin Ödülü kazandı.
Dönüm noktası
Aşırı çalışma ve kötü sağlığından ötürü yorgun olan Çehov, 1887'de Ukrayna'ya seyahat etti ve bu seyahat onda bozkırın güzelliğini depreştirdi. Dönüşünde "oldukça garip ve çok özgün bir şey" olarak nitelendirdiği ve Severny Vestnik'te yayımlanan "Step" adlı novella uzunluğundaki kısa öyküsünü yazmaya başladı. Karakterlerin düşünce süreçlerine sürüklenen bir anlatıda, Çehov, evden uzakta yaşamak için gönderilen genç bir çocuk ile arkadaşlarının, bir rahibin ve bir tüccarın gözünden bozkır boyunca hafif gezinti arabasıyla bir yolculuk başlatır. "Step", "Çehov şiirinin sözlüğü" olarak adlandırılmış ve olgun kurgusunun kalitesinin çoğunu sergileyerek ve bir gazeteden ziyade edebi bir dergide yayımlanarak Çehov'a önemli bir yükselişi sağlamıştır.
1887 sonbaharında, Korsh adlı bir tiyatro yöneticisi Çehov'u bir oyun yazması için görevlendirdi ve bunun sonucunda İvanov adlı oyun iki haftada yazılarak kasımda sahnelendi. Her ne kadar Çehov bu deneyimi "berbat" bulsa ve kardeşi Alexander'a yazdığı mektupta kaotik ürünün komik bir portresi olduğundan bahsetse de oyun hit olmuş ve özgünlüğe sahip bir çalışma olarak övülmüştür. Ayrıca Çehov o dönemde tam anlamıyla farkında olmasa da Martı (yazım yılı 1895), Vanya Dayı (yazım yılı 1897), Üç Kızkardeş (yazım yılı 1900) ile Vişne Bahçesi (yazım yılı 1903) gibi oyunları bugün bile oyunculuk aracına sağduyulu olan devrimci bir omurga olarak hizmet etmektedir: insanların gerçekte birbirlerine nasıl davrandıklarını ve (birbirleri ile) nasıl konuştukları üzerine "gerçekçiliği" yeniden yaratma ve ifade etme çabası ve izleyicinin insan olmanın ne anlama geldiğine dair bütün ayrıntılarıyla (olduğu gibi) kendi tanımını yansıtması umuduyla insani durumu mümkün olduğu kadar doğru bir şekilde ifade etmek için sahneye dönüştürmek.
Bu oyunculuk sanatına yaklaşma felsefesi sadece değişmeyen bir özellik değil ayrıca 20. yüzyılın büyük bir bölümünden bu güne kadar oyunculuğun temel taşıdır. Mikhail Çehov, Ivanov'u kardeşinin entelektüel gelişimi ve edebi kariyerinde önemli bir an olarak değerlendirmiştir. Bu dönemden itibaren Çehov'un bir gözlemi ortaya çıkmıştır ve bu, Çehov'un tüfeği olarak bilinmektedir. Bu gözleme göre, bir anlatıdaki her ögenin gerekli ve yeri doldurulamazdır ve her şeyin ortadan kaldırılır.
"Hikâye ile alakalı olmayan her şeyi kaldırın. Eğer ilk bölümde 'duvarda bir tüfek asılı' diyorsanız ikinci veya üçüncü bölümde o silah patlamalıdır. Eğer ateşlenmeyecekse, o silah orada asılı olmamalıdır."S. Shchukin, Memoirs (1911)
—Anton Çehov
Çehov'un kardeşi Nikolay'ın 1889'da tüberkülozdan ölmesi Sıkıcı Bir Öykü'ye ilham kaynağı olmuştur ve hayatının sonunda hayatının amaçsız geçtiğini fark eden bir adam hakkında olan eser, aynı yılın eylülünde bitirilmiştir. Nikolay'ın ölümünden sonra kardeşi Çehov'un depresyonda ve huzursuz olduğunu yazan Mikhail Çehov, hukuk çalışmalarının bir parçası olarak o dönem cezaevlerini araştırıyordu ve Anton Çehov, kendi hayatında bir amaç için, bir süre sonra cezaevi reformu meselesini takıntı haline getirmiştir.
Sahalin
1890'da Çehov, Japonya'nın kuzeyindeki katorga yani ceza kolonisi olan Sahalin Adası ile Uzak Doğu Rusyası'na tren, at arabası ve nehir vapuru ile zorlu bir yolculuğa çıkmış ve burada üç ay boyunca binlerce mahkûm ve yerleşimci ile bir nüfus sayımı için görüşme yapmıştır. Çehov'un Sahalin'e yaptığı iki buçuk aylık yolculuk sırasında yazdığı mektuplar en iyileri arasında sayılmaktadır. Kız kardeşine Tomsk hakkında yazdıklarıyla şehir kötü bir üne sahip olmuştur.
"Tomsk çok sıkıcı bir kasaba. Tanıştığım sarhoşlardan ve bana saygılarını göstermek için otele gelen entelektüel insanlardan yola çıkarak karar verirsem sakinleri de çok sıkıcı.
Çehov, Sahalin'de kırbaçlama, malzemelerin zimmete geçirilmesi ve kadınların fuhuşa zorlanması dahil birçok şeye şahit olmuştur ve bunlar da onu dehşete düşürmüş ve öfkelendirmiştir. "Öyle anlar vardı ki insanın alçalmasının en uç sınırlarını gördüğümü hissettim." diye yazmıştır. Özellikle, ceza kolonisinde yaşayan çocukların aileleriyle yaşadığı kötü durumdan etkilenmiştir. Örneğin:
"Amur üzerinde vapurda Sahalin'e giderken karısını öldüren ve ayaklarına pranga takılan bir mahkûm vardı. Altı yaşındaki küçük kızı da onunlaydı. Mahkûmun küçük kızı peşinden sürüklediğini fark ettim ve [küçük kız] onun prangalarını tutuyordu. Gece olduğunda çocuk, asker ve mahkûmların birlikte yığın halde uyuduğu yerde uyuyordu.
Çehov daha sonra yardımın bir cevap olmadığı ancak devletin mahkûmlara insanî muameleyi finanse etme görevi olduğu sonucuna varmıştır. Elde ettiği bulgular, 1893 ile 1894'te Ostrov Sakhalin (Sahalin Adası) adıyla edebi değil de toplumsal bilim olarak yayımlanmıştır. Çehov, uzunca kısa öyküsü "The Murder"da "Sahalin Cehennemi" için edebi bir ifade bulmuştur. Çehov'un Sahalin üzerine yazdığı yazı, Haruki Murakami'nin 1Q84 adlı romanında kısa bir yorum ve analiz konusudur. Aynı zamanda Nobel Ödülü sahibi Seamus Heaney'in, "Çehov, Sahalin'de" adlı bir şiirin konusu olmuştur.
Melikhovo
1892'de Çehov, 1899 yılına kadar ailesiyle yaşayacağı ve Moskova'nın yaklaşık 40 km güneyinde yer alan Melikhovo'dan küçük bir arazi mülkünü satın almıştır. "Lord olmak güzeldir." diyerek (Shcheglov takma adı altında esprili parçalar yazan) arkadaşı Ivan Leontyev'e takılmış ancak ev sahibi olarak sorumluluklarını ciddiye almış ve kısa sürede yerli köylülere faydası dokunmuştur. 1892'deki kıtlık ve kolera salgınlarının kurbanları için yardım ayarlamanın yanı sıra üç okul, bir yangın istasyonu ve bir klinik inşa etmeye ve tüberkülozu sık sık yeniden ortaya çıkmasına rağmen kendi sağlık aletlerini civardaki köylülere bağışlamaya devam etmiştir. Melikhovo'daki evlerin bir ferdi olan Mihail Çehov, kardeşinin tıbbi bağlantısının kapsamını şöyle anlatmıştır:
"Çehov'un Melikhovo'ya taşındığı ilk günden itibaren yirmi mil ötedeki hasta[lar] ona akın etmeye başladı. Yürüyerek ya da arabalara getirildiler ve çoğu zaman uzaktaki hastalar için alınıp götürüldü. Bazen sabahın erken saatlerinde köylü kadınlar ve çocuklar onun kapısının önünde ayakta bekliyordu."
Çehov'un ilaç harcamaları kayda değerdi ancak en büyük maliyet, hastayı ziyaret etmek için birkaç saat süren yolculuklar yapmaktı ki bu da yazma için zamanını azaltmıştır. Ancak Çehov'un bir doktor olarak çalışması, Rus toplumunun bütün kesimleriyle yakın temasa geçmesini sağlayarak yazılarını zenginleştirmiştir. Örneğin, köylülerin sağlıksız ve sıkışık yaşam koşullarını ilk elden görmüş ve bunları, kısa öyküsü "Köylüler"de ele almıştır. Çehov, üst sınıfı da ziyaret etmiş ve bunu not defterine geçirmiştir: "Aristokratlar? Piyasa kadınlarında olduğu gibi aynı çirkin vücutlar ve fiziksel kirlilik, aynı dişsiz yaşlılık ve iğrenç ölüm."
1894'te Çehov, Martı oyununu Melikhovo'daki meyve bahçesinde inşa ettiği bir kulübede yazmaya başlamıştır. Mülkiyete taşındığı günden itibaren iki yıl içinde evi yenilemiş, tarım ve bahçecilik yapmaya başlamış, meyve bahçesi ile göletle ilgilenmiş ve öyle çok ağaç dikmişti ki Mikhail'e göre Çehov, "onlara çocuklarıymış gibi baktı. Üç Kızkardeş'teki Yarbay Verşinin gibi onlara baktığında üç veya dört yüz yıl sonra nasıl olacağını hayal ediyordu."
17 Ekim 1896'da St. Petersburg'daki Alexandrinsky Tiyatrosu'nda gösterilen Martı'nın ilk gecesi tam bir fiyaskoydu. Oyun, seyirci tarafından yuhalanmış ve Çehov, tiyatrodan vazgeçme eşiğine gelmiştir. Ancak oyun, tiyatro yönetmeni Vladimir Nemirovich-Danchenko'yu etkilemiş ve meslektaşı Konstantin Stanislavski'yi 1898'de yenilikçi Moskova Sanat Tiyatrosu için yeni bir prodüksiyonu yönetmeye ikna etmiştir.. Stanislavski'nin psikolojik gerçekçiliğe ve topluluk oyunlarına gösterdiği dikkat, gizli incelikleri metinden aldırdı ve Çehov'un oyun yazımına olan ilgisini geri getirdi. Sanat Tiyatrosu Çehov'dan daha fazla oyun ısmarladı ve ertesi yıl Çehov'un 1896'da tamamladığı Van Dayıyı sergiledi.
Yalta
1897 yılının mart ayında Çehov, Moskova'yı ziyaret ederken akciğerlerden büyük bir kanama geçirmiştir. Büyük zorluklarla bir kliniğe girmek için ikna edildi ve burada doktorlar akciğerlerinin üst kısmında tüberküloz teşhisi koymuş ve yaşam tarzlarında bir değişiklik tavsiye etmiştir.
1898'de babasının ölümünden sonra, Çehov Yalta'nın eteklerinde bir arsa almış ve burada bir sonraki yıl annesi ve kızkardeşiyle birlikte taşındığı bir villa yapmıştır. Ağaç ve çiçek dikmiş, köpek ve turna beslemiştir. Ayrıca Lev Tolstoy ve Maksim Gorki gibi kişileri ağırlamıştır. Her zaman Moskova için "sıcak Sibirya" yı terk etmek ya da yurt dışı gezileri yapmak Çehov'a iyi gelmiştir. Yalta'da Sanat Tiyatrosu için iki oyun daha tamamlamıştır ve "daha önce krep yediğim şekilde" yazdığı günlerden daha büyük zorluklarla besleniyordu. Üç Kızkardeş ve Vişne Bahçesi, her biri bir yılını aldı.
25 Mayıs 1901'de Çehov, Olga Knipper'la sessizce evlendi. Knipperr, Çehov'un Martı'nın provalarında taıştığı Nemirovich-Danchenko'nun bir zamanlar sevgilisiydi ve vesayeti altındaydı. Bu ana kadar "Rusya'nın en zorlu edebi bekârı" olarak bilinen Çehov. ilişki kurmayı es geçmiş ve ilişki yerine genelevlere gitmeyi tercih etmiştir. Suvorin'e yazdığı bir mektupta şunları dile getirmiştir:
"Eğer istiyorsan muhakkak evleneceğim. Ama bu şartlarda her şey şimdiye kadar olduğu gibi olmalı. Ben taşrada yaşarken o, Moskova'da yaşamalı ve onu görmeye gideceğim... Mükemmel bir koca olmaya söz veriyorum ama bana, ay gibi her gün gökyüzümde görünmeyecek bir kadın ver.
Mektup, Çehov'un Olga'yla olan evliliğiyle ilgili isabetli bir tahmin oluşturmuştur: Çehov, Yalta'da yaşarken Olga, oyunculuk kariyerine devam etmek için Moskova'da yaşamıştır. 1902'de Olga düşük yaptı ve Donald Rayfield, çiftin mektuplarına dayanarak Çehov ve Olga'nın birbirinden ayrı kaldı dönemde gebeliğin ortaya çıkmış olabileceğine dair kanıt sunmuştur fakat Rus bilim insanları bu iddiayı reddetmişlerdir. Bu uzun mesafeli evliliğin edebi mirası, tiyatro tarihinin mücevherlerini koruyan bir yazışmadır ve buna Stanislavski'nin yönetmenlik yöntemleri hakkında paylaşılan şikayetlerle Çehov'un yazdığı oyunlarında Olga'ya performansı hakkında tavsiyelerde bulunması dahildir.
Çehov, Yalta'da oldu dönemde en ünlü öyküleriden birini yazmıştır: "Küçük Köpekli Kadın" ve bu öyküde ilk bakışta, alaycı evli bir erkekle Yalta'da tatil yaparken bir araya gelen mutsuz bir evli kadın arasında geçici bir ilişki ele alınmaktadır. İkisi de bu tanışmadan kalıcı bir şey beklemez. Beklenmedik şekilde ikili arasında yavaş yavaş derin bir aşk filizlenir. Öykü derinden aşık olmanın bir sonucu olarak hayal kırıklığına uğramış erkek kahramanın yaşadığı iç dönüşüm ile ya ailelerinden ya da birbirlerinden ayrılmak suretiyle meseleyi çözememelerini ustaca işlemiştir.
Ölümü
Mayıs 1904'te Çehov'un tüberkülozu ölümcül derecede ilerlemiştir. Mihail Çehov, "Çehov'u gören herkes sonun çok uzak olmadığını gizlice düşündüğünü ve sona yaklaştığında [Çehov'un] bunu fark ettiğini" dile getirmiştir. 3 Haziran'da Kara Orman'daki Alman kaplıca şehri Badenweiler'e gitmek Olga ile yola çıkmış ve buradan kız kardeşi Masha'ya görünürde neşeli mektuplar yazmıştır ve mektuplarında çevreyle yiyecekler hakkında bilgiler vermiş ayrıca sağlığının daha iyiye gittiğine annesiyle kız kardeşini inandırmıştır. Son mektubunda ise Alman kadınlarının giyiniş şeklinden yakınmıştır.
Çehov'un ölümü "edebi tarihin en önemli sanatsal yapıt"larından biri haline gelmiş ve özellikle de Raymond Carver'ın "Errand" kısa öyküsü olmak üzere birçok kez kurgulanmış, süslenmiş ve tekrar anlatılmıştır. 1908'de, Olga kocasının son anlarını şöyle dile getirmiştir:
"Anton olağandışı bir şekilde oturdu ve yüksek sesle ve açıkça söyledi (neredeyse hiç Almanca bilmese de): Ich sterbe ("Ölüyorum"). Doktor onu sakinleştirdi, bir şırınga aldı, ona bir kâfur iğnesi yaptı ve şampanya sipariş etti. Anton dolu bir bardak aldı, inceledi, bana gülümsedi ve şöyle dedi: "Şampanya içmem üzerinden çok zaman geçti." Şampanyayı bitirdi ve sol tarafına sessizce uzandı ve ona doğru koşarak yatağa eğilip ona seslenecek vaktim oldu ama nefes almayı bırakmıştı ve çocuklar gibi huzur içinde uyuyordu."
Çehov'un naaşı, istiridye için kullanılan bir soğutulmuş demiryolu aracıyla Moskova'ya taşındı ve bu detay Gorki'yi rahatsız etmiştir. Binlerce yas tutanlardan bazıları yanlışlıkla bir askerî grup eşliğinde General Keller'ın cenaze törenini takip etmiştir. Çehov, Novodeviçi Mezarlığı'ndaki babasının yanında gömülmüştür.
Eserleri
Tiyatro oyunları
Tütünün Zararları (О вреде табака; 1886, 1902)
Kuğunun Şarkısı (Лебединая песня, 1887)
İvanov (Иванов, 1887)
Ayı (Медведь: Шутка в одном действии, 1888)
Bir Evlenme Teklifi (Предложение, c. 1888-1889)—one act
A Tragedian in Spite of Himself ya da A Reluctant Tragic Hero (Трагик поневоле, 1889)
Düğün (Свадьба, 1889)—one act
Tatyana Repina (Татьяна Репина, 1889)
The Wood Demon (Леший, 1889)
The Festivities (Юбилей, 1891)
Martı (Чайка, 1896)
Vanya Dayı (Дядя Ваня, 1899-1900)
Üç Kızkardeş (Три сестры, 1901)
Vişne Bahçesi (Вишнёвый сад, 1904
Anayol Kıyısında (1884).
Öyküleri
Altıncı Koğuş (1892)
Yeni Bulunmuş Hikayeler
Kaynakça
Genel
Allen, David, Performing Chekhov, Routledge (UK), 2001,
Bartlett, Rosamund, and Anthony Phillips (translators), Chekhov: A Life in Letters, Penguin Books, 2004,
Bartlett, Rosamund, Chekhov: Scenes from a Life, Free Press, 2004,
Benedetti, Jean (editor and translator), Dear Writer, Dear Actress: The Love Letters of Olga Knipper and Anton Chekhov, Methuen Publishing Ltd, 1998 edition,
Benedetti, Jean, Stanislavski: An Introduction, Methuen Drama, 1989 edition,
Borny, Geoffrey, Interpreting Chekhov, ANU Press, 2006, , free download
Chekhov, Anton, About Love and Other Stories, translated by Rosamund Bartlett, Oxford University Press, 2004,
Chekhov, Anton, The Undiscovered Chekhov: Fifty New Stories, translated by Peter Constantine, Duck Editions, 2001,
Chekhov, Anton, Easter Week, translated by Michael Henry Heim, engravings by Barry Moser, Shackman Press, 2010
Chekhov, Anton, Forty Stories, translated and with an introduction by Robert Payne, New York, Vintage, 1991 edition,
Chekhov, Anton, Letters of Anton Chekhov to His Family and Friends with Biographical Sketch, translated by Constance Garnett, Macmillan, 1920. Full text at Gutenberg. . Erişim tarihi 16 Şubat 2007.
Chekhov, Anton, Note-Book of Anton Chekhov, translated by S. S. Koteliansky and Leonard Woolf, B.W. Huebsch, 1921. Full text at Gutenberg. . Erişim tarihi 16 Şubat 2007.
Chekhov, Anton, The Other Chekhov, edited by Okla Elliott and Kyle Minor, with story introductions by Pinckney Benedict, Fred Chappell, Christopher Coake, Paul Crenshaw, Dorothy Gambrell, Steven Gillis, Michelle Herman, Jeff Parker, Benjamin Percy, and David R. Slavitt. New American Press, 2008 edition,
Chekhov, Anton, Seven Short Novels, translated by Barbara Makanowitzky, W.W.Norton & Company, 2003 edition,
Clyman, T. W. (Ed.). A Chekhov companion. Westport, Ct: Greenwood Press, (1985).
Finke, Michael C., Chekhov's 'Steppe': A Metapoetic Journey, an essay in Anton Chekhov Rediscovered, ed Savely Senderovich and Munir Sendich, Michigan Russian Language Journal, 1988,
Finke, Michael C., Seeing Chekhov: Life and Art, Cornell UP, 2005,
Gerhardie, William, Anton Chekhov, Macdonald, (1923) 1974 edition,
Gorky, Maksim, Alexander Kuprin, and I.A. Bunin, Reminiscences of Anton Chekhov, translated by S. S. Koteliansky and Leonard Woolf, B.W.Huebsch, 1921. Read at eldritchpress. . Erişim tarihi 16 Şubat 2007.
Gottlieb, Vera, and Paul Allain (eds), The Cambridge Companion to Chekhov, Cambridge University Press, 2000,
Jackson, Robert Louis, Dostoevsky in Chekhov's Garden of Eden—'Because of Little Apples', in Dialogues with Dostoevsky, Stanford University Press, 1993,
Klawans, Harold L., Chekhov's Lie, 1997, . About the challenges of combining writing with the medical life.
Miles, Patrick (ed), Chekhov on the British Stage, Cambridge University Press, 1993,
Nabokov, Vladimir, Anton Chekhov, in Lectures on Russian Literature, Harvest/HBJ Books, [1981] 2002 edition, .
Pitcher, Harvey, Chekhov's Leading Lady: Portrait of the Actress Olga Knipper, J Murray, 1979,
Prose, Francine, Learning from Chekhov, in Writers on Writing, ed. Robert Pack and Jay Parini, UPNE, 1991,
Sekirin, Peter. "Memories of Chekhov: Accounts of the Writer from His Family, Friends and Contemporaries," MacFarland Publishers, 2011,
Speirs, L. Tolstoy and Chekhov. Cambridge, England: University Press, (1971),
Stanislavski, Constantin, My Life in Art, Methuen Drama, 1980 edition,
Styan, John Louis, Modern Drama in Theory and Practice, Cambridge University Press, 1981,
Zeiger, Arthur, The Plays of Anton Chekhov, Claxton House, Inc., New York, NY, 1945.
Tufarulo, G, M., La Luna è morta e lo specchio infranto. Miti letterari del Novecento, vol.1- G. Laterza, Bari, 2009– .
Özel
Dış bağlantılar
Eserler
Constance Garnett çevirisi kronolojik sıralı
Çehov'un özgün dilinde eserleri
Çehov'un Rusça dilinde eserleri.
1860 doğumlular
1904 yılında ölenler
20. yüzyıl oyun yazarları
Novodeviçi Mezarlığı'na defnedilenler
Tiyatro dramaturgları
Almanya'da enfeksiyon hastalıklarından ölenler
Modernizm
Moskova Sanat Tiyatrosu
Pozitivistler
Puşkin Ödülü sahipleri
Rusça eser veren yazarlar
Rus ateistler
Rus oyun yazarları
Ateist yazarlar
Veremden ölenler
|
2188
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/22%20A%C4%9Fustos
|
22 Ağustos
|
Olaylar
1642 - İngiliz İç Savaşı başladı.
1654 - Jacob Barsimson, gelecekte New York olacak New-Amsterdam’a geldi. O gelecekteki adıyla “ABD”ye yerleşen ilk Yahudi’ydi.
1703 - III. Ahmed, II. Mustafa'nın yerine tahta çıkarak Osmanlı İmparatorluğu'nun yeni Padişahı oldu.
1780 - Büyük Britanyalı James Cook’un gemisi, Büyük Britanya’ya döndü.
1791 - Haiti’de kölelerin ilk ayaklanması.
1812 - Ürdün'deki arkeolojik sit alanı Petra’nın keşfi.
1848 - ABD, New Mexico'yu ilhak etti (topraklarına kattı).
1849 - Tarihteki ilk askerî hava hücumu gerçekleşti. Avusturya, İtalya'nın Venedik kentine pilotsuz hava balonları yolladı.
1864 - 12 devlet, ilk Cenevre Konvansiyonu'nu imzaladı: Kızılhaç'ın oluşturulması.
1901 - Cadillac Motor Şirketi kuruldu.
1910 - Japonya, Kore’yi ilhak etti.
1941 - Alman Ordusu, Leningrad'a ulaştı ve kuşatma başladı.
1942 - Brezilya, Almanya ve İtalya'ya savaş ilan etti.
1952 - Henri Charrière'nin Kelebek romanına ve filmine de konu olan Fransa'ya ait Fransız Guyanası'ndaki cezaevi tesisleri tamamen kapatıldı.
1961 - Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu kuruldu.
1962 - Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle'e düzenlenen bir suikast girişimi başarısızlıkla sonuçlandı.
1962 - Nükleer güçle çalışan ilk yük ve yolcu gemisi olan NS Savannah açılış yolculuğunu yaptı.
1965 - Sadun Boro, yelkenlisiyle yapacağı dünya turuna başladı.
1989 - Neptün gezegeninin ilk halkasının keşfi.
Doğumlar
1647 - Denis Papin, Fransız fizikçi ve kâşif (ö. 1713)
1760 - XII. Leo, Katolik Kilisesi'nin 252. Papası (ö. 1829)
1764 - Josef Abel, Avusturyalı ressam (ö. 1818)
1773 - Aimé Bonpland, Fransız kaşif ve botanikçi (ö. 1858)
1811 - Charles de Lalaisse, Fransız taş baskıcı, tasarımcı ve ressam (ö. 1892)
1844 - George W. DeLong, Amerikalı deniz subayı ve kâşif (ö. 1881)
1860 - Alfred Ploetz, Alman hekim, biyolog (ö. 1940)
1862 - Claude Debussy, Fransız besteci (ö. 1918)
1873 - Aleksandr Bogdanov, Rus bilim insanı, filozof ve bilimkurgu yazarı (ö. 1928)
1874 - Max Ferdinand Scheler, Alman filozof (ö. 1928)
1882 - Raymonde de Laroche, Fransız kadın pilot (dünyanın ilk tayyare pilot lisansını alan) (ö. 1919)
1887 - Ludwig Schwerin von Krosigk, Alman maliyeci, siyasetçi ve Nazi Almanyası'nın son Şansölyesi (ö. 1977)
1890 - Cecil Kellaway, İngiliz/Güney Afrikalı karakter oyuncusu (ö. 1973)
1891 - Jacques Lipchitz, Yahudi asıllı Litvan-Amerikalı kübist heykeltıraş (ö. 1973)
1893 - Dorothy Parker, Amerikalı şair, yazar, eleştirmen ve hicivci (ö. 1967)
1902 - Leni Riefenstahl, Alman aktris, sinema yönetmeni ve yapımcı (ö. 2003)
1904 - Deng Xiaoping, Çinli siyasetçi ve Çin Devlet Başkanı (ö. 1997)
1908 - Henri Cartier-Bresson, Fransız fotoğrafçı (ö. 2004)
1909 - Julius J. Epstein, Amerikalı senaryo yazarı (ö. 2000)
1913 - Bruno Pontecorvo, İtalyan nükleer fizikçi (ö. 1993)
1915 - Edward Szczepanik, Polonyalı ekonomist ve Sürgündeki Polonya Hükûmeti'nin son Başbakanı (ö. 2005)
1917 - John Lee Hooker, Amerikalı blues şarkıcısı, gitarist ve besteci (ö. 2001)
1920 - Ray Bradbury, Amerikalı yazar (ö. 2012)
1925 - Honor Blackman, İngiliz oyuncu (ö. 2020)
1926 - Ümit Yaşar Oğuzcan, Türk şair (ö. 1984)
1928 - Karlheinz Stockhausen, Alman klasik müzik ve opera bestecisi (ö. 2007)
1930 - Gilmar, Brezilyalı millî futbolcu (ö. 2013)
1934 - Norman Schwarzkopf, Amerikalı asker (ö. 2012)
1935 - E. Annie Proulx, Amerikalı romancı ve gazeteci
1939 - Valerie Harper, Amerikalı oyuncu, komedyen, dansçı ve yazar (ö. 2019)
1942 - Uğur Mumcu, Türk gazeteci ve yazar (ö. 1993)
1944 - Ayşen Gruda, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2019)
1954 - Veysel Çolak, Türk şair ve romancı
1957 - Steve Davis, İngiliz profesyonel snooker oyuncusu
1958 - Colm Feore, Amerikalı-Kanadalı sahne, film ve dizi oyuncusu
1958 - Necdet Adalı, Türk devrimci (12 Eylül Darbesi'nden sonra idam edilen ilk devrimci) (ö. 1980)
1959 - Mark Williams, İngiliz oyuncu ve komedyen
1963 - Tori Amos, Amerikalı şarkıcı
1966 - GZA, Amerikalı rapçi (Wu-Tang Clan üyesi)
1966 - Rob Witschge, Hollandalı millî futbolcu ve teknik direktör
1967 - Adewale Akinnuoye-Agbaje, İngiliz oyuncu
1967 - Layne Staley, Amerikalı müzisyen (ö. 2002)
1967 - Ty Burrell, Amerikalı oyuncu
1968 - Aleksandr Mostovoy, Rus kökenli Sovyet millî futbolcu
1968 - Anne Nurmi, Lacrimosa adlı müzik grubunun üyesi Fin şarkıcı, besteci, söz yazarı ve klavyeci
1970 - Gianluca Ramazzotti, İtalyan oyuncu
1970 - Tímea Nagy, Macar eskrimci ve spor yöneticisi
1973 - Eurelijus Žukauskas, Litvan basketbolcu
1973 - Kristen Wiig, Amerikalı oyuncu
1975 - Clint Bolton, Avustralyalı millî futbolcu
1975 - Rodrigo Santoro, Brezilyalı oyuncu
1976 - Aslıhan Yeltekin, Türk haberci ve sunucu
1977 - Heiðar Helguson, İzlandalı millî futbolcu
1978 - James Corden, İngiliz aktör, komedyen, şarkıcı, yazar, yapımcı ve televizyon sunucusu
1978 - Jeff Stinco, Kanadalı müzisyen (Simple Plan)
1980 - Ali Barışık, Şilili futbolcu
1983 - Theo Bos, Hollandalı yol ve parkur bisikletçi
1984 - Ekin Türkmen, Türk oyuncu ve model
1984 - Lawrence Quaye, Gana asıllı Katarlı futbolcu
1984 - Lee Camp, İngiliz futbolcu
1984 - Jonathan Barry Gooch, sahne adı Feed Me olan prodüktör ve DJ
1985 - Salih Yoluç, Türk otomobil yarışçısı
1986 - Adrian Neville, İngiliz güreşçi
1986 - Stephen Ireland, İrlandalı futbolcu
1986 - Tokushōryū Makoto, Japon sumo güreşçisi
1987 - Apollo Crews, Amerikalı güreşçi
1989 - Giacomo Bonaventura, İtalyan millî futbolcu
1991 - Federico Macheda, İtalyan futbolcu
1991 - Uğur Kaynak, Türk futbolcu
1992 - Elvin Yunuszade, Azeri futbolcu
1994 - Astou Ndour, İspanyol basketbolcu
1995 - Dua Lipa, İngiliz şarkıcı, şarkı yazarı ve model
1996 - Somin, Güney Koreli şarkıcı
1997 - Lautaro Martínez, Arjantinli millî futbolcu
Ölümler
408 - Stilicho, Romalı general (Magister militum) (d. 359)
1155 - Konoe, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 76. imparatoru (d. 1139)
1241 - IX. Gregorius, Katolik Kilisesi'nin 178. Papası (d. 1170)
1280 - III. Nicolaus, Katolik Kilise'nin 188. Papası (d. 1225)
1350 - VI. Philippe, Fransa Kralı (d. 1293)
1358 - Isabella, İngiltere Kralı II. Edward'ın eşi (d. 1295)
1456 - II. Vladislav, Eflak Prensliği'nin Voyvodası (d. ?)
1485 - III. Richard, İngiltere Kralı (d. 1452)
1545 - Charles Brandon, İngiliz askeri lider (d. 1484)
1553 - John Dudley, İngiliz siyasetçi ve asker (d. 1504)
1652 - Jacob De la Gardie, İsveçli devlet adamı ve asker (d. 1583)
1791 - Johann David Michaelis, Alman teolog (d. 1717)
1817 - Nakşidil Sultan, Osmanlı Padişahı II. Mahmut'un annesi, Valide Sultan ve I. Abdülhamit'in eşi (d. 1768)
1860 - Alexandre-Gabriel Decamps, Fransız ressamı (d. 1803)
1861 - Xianfeng, Çin'in Qing Hanedanı'nın 9. imparatoru (d. 1831)
1891 - Jan Neruda, Çek yazar (d. 1834)
1903 - Robert Gascoyne-Cecil, Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1830)
1904 - Kate Chopin, Amerikalı kısa öykü yazarı (d. 1851)
1920 - Anders Zorn, İsveçli ressam, oymacı, heykeltıraş ve fotoğrafçı (d. 1860)
1922 - Michael Collins, İrlandalı siyasetçi ve İrlanda bağımsızlık mücadelesi lideri (d. 1890)
1929 - Otto Liman von Sanders, Alman general ve Osmanlı Mareşali (d. 1855)
1942 - Michel Fokine, Rus koreograf ve balet (d. 1880)
1946 - Döme Sztójay, Macar asker, diplomat ve Macaristan Krallığı'nın Başbakanı (d. 1883)
1958 - Roger Martin du Gard, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1881)
1966 - Erwin Komenda, Alman asıllı Avusturyalı otomobil tasarımcısı (d. 1904)
1972 - Orhan Seyfi Orhon, Türk şair (Beş Hececiler topluluğu üyesi) (d. 1890)
1974 - Jacob Bronowski, İngiliz matematikçi, biyolog, şair ve mucit (d. 1908)
1976 - Juscelino Kubitschek, Brezilyalı siyasetçi ve Brezilya Devlet Başkanı (d. 1902)
1978 - Ignazio Silone, İtalyan yazar (d. 1900)
1978 - Jomo Kenyatta, Kenyalı siyasetçi ve Kenya'nın ilk başbakanı (d. 1889)
1985 - Turgut Uyar, Türk şair (d. 1927)
1986 - Celâl Bayar, Türk siyasetçi, devlet adamı ve cumhurbaşkanı (d. 1883)
1989 - Huey P. Newton, Afrika-Amerikalı siyasi aktivist ve Kara Panter Partisi'nin kurucusu (d. 1942)
1991 - Colleen Dewhurst, Kanada asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1924)
1991 - Boris Pugo, Leton asıllı Sovyet siyasetçi (d. 1937)
1993 - Baki Erdoğan, DHKP-C üyesi olduğu iddia edilen işkence kurbanı
2000 - Ebulfez Elçibey, Azeri siyasetçi (d. 1938)
2010 - Stjepan Bobek, Yugoslav futbolcu ve teknik direktör (d. 1923)
2010 - Michel Montignac, Fransız diyet geliştiricisi ve yazar (d. 1944)
2013 - Jetty Paerl, Hollanda asıllı Alman şarkıcı (d. 1921)
2014 - John S. Waugh, Amerikalı kimyager (d. 1929)
2015 - Mariem Hassan, Batı Sahralı şarkıcı (d. 1958)
2015 - Ieng Thirith, Kamboçyalı politikacı (Kızıl Kmerler'in Sosyal İşler Bakanı) (d. 1921)
2016 - Farid Ali, Bangladeşli oyuncu (d. 1945)
2016 - Michael Brooks, Amerikalı basketbolcu (d. 1958)
2016 - Sellapan Ramanathan, Singapurlu siyasetçi ve Singapur Cumhuriyeti'nin 6. Cumhurbaşkanı (d. 1924)
2017 - John Abercrombie, Amerikalı caz müzisyeni ve gitarist (d. 1944)
2017 - Alain Berbérian, Fransız film yönetmeni ve senarist (d. 1953)
2017 - Feyyaz Berker, Türk iş insanı ve Tekfen Holding'in kurucusu (d. 1925)
2017 - Tony deBrum, Marshall Adaları siyasetçisi ve aktivist (d. 1945)
2017 - Şükrü Kızılot, Türk akademisyen ve gazeteci (d. 1958)
2017 - Tom Prichard, Yeni Zelandalı kriketçi (d. 1917)
2017 - Bülent Uluer, Türk politik eylemci, politikacı ve eski Devrimci Gençlik (Dev-Genç) Genel Başkanı (d. 1952)
2018 - Tullio Ilomets, Eston kimyager, tarihçi, bilim insanı ve tarihçi (d. 1921)
2018 - Gurudas Kamat, Hint avukat, ekonomist ve siyasetçi (d. 1954)
2018 - Ed King, Amerikalı rock müzisyeni ve söz yazarı (d. 1949)
2018 - Lazy Lester, Amerikalı blues müzisyeni (d. 1933)
2018 - Jesus Torbado, İspanyol yazar (d. 1943)
2019 - Junior Agogo, Ganalı futbolcu (d. 1979)
2019 - Tim Fischer, Avustralyalı siyasetçi ve diplomat (d. 1946)
2020 - John Bangsund, Avustralyalı bilimkurgu eleştirmeni (d. 1939)
2020 - Mrinal Haque, Bangladeşli heykeltıraş (d. 1958)
2020 - Emil Jula, Rumen futbolcu (d. 1980)
2020 - Karim Kamalov, Özbek siyasetçi (d. 1954)
2020 - Ulla Pia, Danimarkalı şarkıcı (d. 1945)
2021 - Alberto Bica, sağ kanat mevkiinde oynayan eski Uruguaylı profesyonel futbolcu (d. 1958)
2021 - Pierre Dumay, emekli Fransız otomobil yarışçısı (d. 1928)
2021 - Marilyn Eastman, Amerikalı oyuncu (d. 1927)
2021 - Edin Šaranović, Bosnalı eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1976)
2021 - Eric Wagner, Amerikalı heavy metal şarkıcısı-söz yazarı (d. 1959)
2022 - Jerry Allison, Amerikalı rock şarkıcısı, söz yazarı ve müzisyen (d. 1939)
2022 - Adnan Çoker, Türk ressam ve akademisyen (d. 1927)
2022 - Theo Sommer, Alman gazete editörü ve entelektüel (d. 1930)
2022 - Margaret Urlich, Yeni Zelandalı şarkıcı (d. 1965)
2023 - İbrahim Gülistan, İranlı yönetmen ve yazar (d. 1922)
Tatiller ve özel günler
0822
22
|
2189
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/24%20Ocak
|
24 Ocak
|
Olaylar
41 - Caligula lakabıyla tanınan, zalimliği, despotluğu ve deliliği ile ünlü Roma İmparatoru Julius Caesar Augustus Germanicus, muhafızları tarafından öldürüldü.
1679 - İngiltere Kralı II. Charles parlamentoyu feshetti.
1848 - Kaliforniya'da altın bulundu.
1881 - Göktepe Savaşı: General Mihail Skobelev komutasındaki Rus birlikleri Türkmenleri yendi.
1921 - Ankara-Sivas Demiryolunun inşasına ilişkin yasa, TBMM'de kabul edildi. Hattın inşası 1930 yılında tamamlandı.
1921 - Çerkez Ethem'in güçleri dağıtıldı.
1924 - Rusya'da Sankt-Peterburg şehrinin adı, devrimci liderin (Vladimir Lenin) anısına Leningrad olarak değiştirildi.
1927 - Eczacılar ve eczaneler hakkında kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1927 - Alfred Hitchcock'un ilk filmi The Pleasure Garden Birleşik Krallık'ta gösterime girdi.
1935 - İlk kutu bira, Krueger Brewing Company tarafından Richmond, Virginia'da (Amerika Birleşik Devletleri) satışa sunuldu.
1938 - İzmir Telefon Şirketi Hükûmetçe satın alındı.
1939 - Şili'deki depremde 28 bin kişi öldü.
1943 - II. Dünya Savaşı: Franklin D. Roosevelt ve Winston Churchill'in katıldığı Casablanca Konferansı sona erdi.
1946 - Birleşmiş Milletler, Uluslararası Atom Enerjisi Komisyonu'nu kurdu.
1946 - Cumhuriyet Halk Partisi Sanat Ödülü'nü 35 Yaş şiiriyle Cahit Sıtkı Tarancı kazandı.
1949 - Behçet Kemal Çağlar, Cumhuriyet Halk Partisi'nden ve milletvekilliğinden istifa etti.
1955 - Zonguldak'ta, Ereğli Kömür İşletmelerine bağlı Gelik ocağındaki grizu patlamasında 52 madenci öldü, 19 madenci yaralandı.
1956 - Eskişehir Cezaevi'nde 388 mahkûm ayaklandı.
1959 - İstanbul Küçükyalı'da Neşe Sineması çöktü; 37 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı.
1961 - Marilyn Monroe ile Arthur Miller boşandılar. Çift beş yıldır evliydi.
1961 - Yassıada duruşmalarında Başsavcı Altay Ömer Egesel, Adnan Menderes'in idamını istedi.
1963 - Çatalca'da kara saplanan trenle ilgili haber yapmak için 23 Ocak'ta gazetelerinden ayrılan Hürriyet gazetesi yazarı Yüksel Kasapbaşı ile foto muhabiri Abidin Behpur ve aracın sürücüsü Yüksel Öztürk donarak öldüler, donmuş cesetleri 25 Ocak'ta Çatalca yakınlarında bulundu.
1964 - Türk ekonomisinde olumsuz etki yapan ATAŞ grevi, işveren ve sendikanın anlaşmasıyla sona erdi.
1965 - Alfred Hitchcock'un Sapık filmi Türkiye'de vizyona girdi.
1966 - Hindistan Havayolları'na ait Boeing 707 tipi bir yolcu uçağı, Bombay-New York seferini yaparken İsviçre'nin Cenevre kentine inmeye hazırlandığı sırada, Alp dağlarının Mont Blanc tepelerine çarparak düştü: 117 kişi öldü.
1967 - Üniversite öğrencileri, Türkiye Millî Talebe Federasyonu'na karşı tutumu protesto ettiler. Ankara'da bir miting düzenlediler. Türkiye Millî Talebe Federasyonu 19 Ocak günü polis tarafından mühürlenmiş, 21 Ocak günü de beş yöneticisi tutuklanmıştı.
1972 - Mahir Çayan'a dedesinden kalan mirasa sıkıyönetim mahkemesi tarafından el konuldu.
1972 - İsmet İnönü "Siyasi suçlar için idam olmamalı" dedi ve sıkıyönetimin kaldırılmasını istedi.
1972 - Guam ormanlarında II. Dünya Savaşı'ndan beri teslim olmamak için saklanan, Japon millî askeri bulundu.
1973 - Ali Haydar Yıldız, Tunceli'nin Çemişgezek ilçesinin Vartinik köyünde askerle girdiği çatışma sonucu öldürüldü. Arkadaşı İbrahim Kaypakkaya ise yaralı vaziyette kaçtı.
1975 - 28 bin Sümerbank işçisi ücretlerine yüzde 70 zam aldı. Bir süre önce grev kararı alınan Sümerbank ile Türkiye Tekstil, Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası (TEKSİF) arasında toplu iş sözleşmesi imzalandı.
1977 - Türk ve Yugoslav yolcularını taşıyan bir otobüs, Üsküp yakınlarında Kumanova nehrine düştü. Kazada 24 kişi öldü, 19 kişi yaralandı.
1977 - İspanya'nın başkenti Madrid'de Francisco Franco yanlısı aşırı sağcılar tarafından saldırı düzenlendi. Saldırıda 5 avukat öldü, aynı zamanda İspanya'da demokrasiye geçiş sürecindeki en kanlı olaylardan birisidir.
1978 - Eurovision elemelerinde yarışan "Biz" adlı şarkı Danıştay kararı ile finalist oldu.
1978 - Sovyetler Birliği'ne ait nükleer reaktör taşıyan Cosmos 954 adlı uydu Dünya atmosferine girerken yanarak parçalandı, radyoaktif serpintileri Kanada'nın kuzeybatısına yayıldı. Dağılan parçaların ancak %1'i toplanabildi.
1979 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Devrimci Demokratik Kültür Derneklerinin, "Doğu'da Kürt halkından olmayan kamu görevlilerinin bölgeden uzaklaştırılması" kararı devlet tarafından yerine getirilmediği için Mardin'in Derik ilçesi savcı yardımcısının evi uzun menzilli silahlarla tarandı.
1980 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Süleyman Demirel Hükûmeti, "24 Ocak Kararları"nı açıkladı. Dolar 35 liradan 70 liraya çıkarıldı. Birçok ürüne büyük zamlar yapıldı. Bülent Ecevit, "Demirel'in rejimi değiştirmeye çalıştığını, işçilerin bu kararlara karşı çıkıp haklarını almaları gerektiğini" söyledi.
1980 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Tariş olayları: Tariş'te çatışmalar sürdü. 20'si polis biri jandarma 35 kişi yaralandı. 450 öğrenci göz altına alındı.
1983 - 1. Ordu ve İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Cumhuriyet gazetesinin basımı, yayımı ve dağıtımını yasakladı. Nadir Nadi ve Yazı İşleri Müdürü Okay Gönensin hakkında dava açıldı.
1984 - Macintosh bilgisayarlar piyasaya sürüldü.
1986 - Voyager 2 uydusu, Uranüs'ün 81.500 km yakınından geçti.
1989 - Seri katil Ted Bundy, 1978'de 12 yaşındaki Kimberley Leach'i kaçırıp öldürmek suçundan, Florida'da elektrikli sandalye ile idam edildi.
1990 - Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi, Türkiye Emlak Bankası'nı 60 milyon dolar ve 34 milyon İsviçre Frangı dolandırdığı iddiasıyla yargılanan iş insanı Kemal Horzum'u 12 yıl 6 ay ağır hapis cezasına çarptırdı. Bankanın iki görevlisine de aynı ceza verildi.
1993 - Milliyetçi Çalışma Partisi, adını Milliyetçi Hareket Partisi olarak değiştirdi.
1993 - Gazeteci ve yazar Uğur Mumcu, otomobiline yerleştirilen bombanın patlaması sonucu öldürüldü.
1994 - Türkiye'nin ilk haberleşme uydusu Türksat 1A, fırlatıldıktan 12 dakika 12 saniye sonra okyanusa düştü.
1997 - Denizbank, çekişmeli bir ihale ile 66 milyon dolara Vestel'in de sahibi olan Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Nazif Zorlu'ya satıldı.
2000 - Top Air'e ait bir uçak Güdül civarında düştü, 4 kişi öldü.
2001 - Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okkan, 4 koruması ve şoförü, uğradıkları silahlı saldırıda öldürüldü.
2006 - Kuveyt Parlamentosu, dokuz gün önce ölen Şeyh Cabir el-Ahmed el-Sabah'ın yerine geçen Emir Şeyh Saad I Al-Abdullah Al-Salim Al-Sabah'ı azletti. Parlamento, oy birliğiyle aldığı karara gerekçe olarak 75 yaşındaki Emir'in sağlık durumunun kötü olmasını gösterdi.
2004 - NASA'nın Opportunity adlı aracı, ikizi Spirit'ten iki hafta sonra Mars yüzeyine indi.
2006 - İran'ın güneybatısındaki Ahvaz kentinde meydana gelen iki patlamada 8 kişi öldü, 40'tan fazla kişi de yaralandı.
2008 - Gaziantep'te, El-Kaide'ye yönelik eş zamanlı on sekiz ayrı operasyonda bir polis öldü, yedi polis ile bir vatandaş yaralandı. Operasyonda, dört kişi ölü ele geçirildi, on dokuz kişi gözaltına alındı.
2009 - Jan Koum, Kaliforniya'da WhatsApp'ı kurdu.
2011 - Domodedovo Havalimanı saldırısı'nda 37 kişi öldü ve 173 kişi yaralandı.
2015 - Ukrayna'nın Mariupol şehrine, Donetsk Halk Cumhuriyeti lideri Aleksandr Zaharçenko tarafından roket saldırısı düzenlendi. Saldırıda 29 kişi hayatını kaybetti.
2020 - Elazığ'da, Merkez üssü Sivrice-Kalaba olan Richter Ölçeğine göre 6.8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
Doğumlar
76 - Hadrianus, Roma İmparatoru; "Beş İyi İmparator"un üçüncüsü (ö. 138)
1287 - Richard de Bury, İngiliz piskopos ve politikacı, Büyük Britanya Şansölyesi (ö. 1345)
1444 - Galeazzo Maria Sforza, Milano Dükü (ö. 1476)
1540 - Edmund Campion, İngiliz cizvit rahip (ö. 1581)
1547 - Joanna of Austria, Toskana Büyük Düşesi, Avusturya Arşidüşesi (ö. 1578)
1602 - Mildmay Fane, Westmorland'ın 2. Kontu, İngiliz politikacı (ö. 1666)
1619 - Yamazaki Ansai, Japon filozof (ö. 1682)
1643 - Charles Sackville, 6. Dorset Kontu, İngiliz şair ve politikacı, Büyük Britanya Lordu (ö. 1706)
1664 - John Vanbrugh, İngiliz mimar ve oyun yazarı (ö. 1726)
1670 - William Congreve, İngiliz oyun yazarı ve şair (ö. 1729)
1672 - Albert Frederick, Prusya Prensi, Alman Korgeneral, Brandenburg-Schwedt Uçbeyi (ö. 1731)
1674 - Thomas Tanner, İngiliz piskopos (ö. 1735)
1679 - Christian Wolff, Alman filozof (ö. 1754)
1684 - Charles Alexander, Württemberg Dükü, Alman asil kişi (ö. 1737)
1705 - Farinelli, İtalyan kontralto, soprano ve kastrato sanatçısı (ö. 1782)
1709 - Dom Bédos de Celles, Fransız keşiş ve orgcu (ö. 1779)
1712 - II. Friedrich, Prusya Kralı (ö. 1786)
1732 - Pierre Beaumarchais, Fransız oyun yazarı, şair ve diplomat (ö. 1799)
1739 - Jean Nicolas Houchard, Fransız Devrimi'nin Fransız Generali (ö. 1793)
1746 - III. Gustav, İsveç kralı (ö. 1792)
1749 - Charles James Fox, İngiliz iş insanı ve politikacı, Dışişleri ve İngiliz Milletler Topluluğu İşleri Bakanı (ö. 1806)
1754 - Andrew Ellicott, Amerikalı asker ve araştırmacı (ö. 1820)
1776 - E. T. A. Hoffmann, Alman besteci, korku hikâyeleri yazarı ve karikatürist (ö. 1822)
1787 - Christian Ludwig Brehm, Alman din adamı ve ornitolog (ö. 1864)
1802 - Marie-Félicité Brosset, Fransız oryantalist (ö. 1880)
1828 - Ferdinand Cohn, Yahudi biyolog (ö. 1898)
1848 - Vasili Surikov, Rus ressamı (ö. 1916)
1850 - Hermann Ebbinghaus, Alman psikolog (unutma eğrisi ve aralık etkisinin keşfi ile tanınan) (ö. 1909)
1862 - Edith Wharton, Amerikalı yazar ve moda tasarımcısı (ö. 1937)
1870 - Herbert Kilpin, İngiliz futbolcu ve yönetici (ö. 1916)
1882 - Doris Doscher, Amerikalı aktris ve model (ö. 1970)
1886 - Henry King, Amerikalı film yönetmeni (ö. 1982)
1888 - Jan Syrový, Çek asker (ö. 1970)
1889 - Hermann-Bernhard Ramcke, Alman general ve yazar (ö. 1968)
1891 - Walter Model, Alman mareşal (ö. 1945)
1893 - Viktor Şklovskiy, Rus eleştirmen ve yazar (ö. 1984)
1898 - Karl Hermann Frank, Alman Nazi subayı (ö. 1946)
1900 - René Guillot, Fransız çocuk kitapları yazarı (ö. 1969)
1907 - Maurice Couve de Murville, Fransız siyasetçi ve eski başbakan (ö. 1999)
1909 - Martin Lings, İngiliz tasavvuf bilimcisi (ö. 2005)
1912 - Naşide Saffet Esen, Türk model ve 1931 Türkiye güzeli (ö. 1988)
1916 - Rafael Caldera, Venezuelalı siyasetçi (ö. 2009)
1916 - Gottfried von Eine, Avusturya Avusturyali bir opera bestecisi, müzisyen ve mūzik eğitimcisi (ö. 2007)
1917 - Ali Yaramancı, Türk asker, mühendis ve bilim insanı (ö. 2008)
1917 - Ernest Borgnine, İtalyan asıllı Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2012)
1924 - Jerry Maren, Amerikalı oyuncudur (ö. 2018)
1925 - Maria Tallchief, Amerikalı bale sanatçısı (ö. 2013)
1928 - Michel Serrault, Fransız aktör (ö. 2007)
1930 - Terence Bayler, Yeni Zelandalı oyuncu (ö. 2016)
1930 - José Carlos Silveira Braga, Brezilyalı futbolcu (ö. 2021)
1930 - Mahmud Farşçiyan, İranlı minyatür ustasıdır
1933 - Kamran Bağırov, Azerbaycan Komünist Partisi Merkezî Komitesinin Birinci Sekreteri (ö. 2000)
1933 - Asim Ferhatović, Bosna-Hersek asıllı Yugoslav futbolcudur (ö. 1987)
1933 - Kadir Mısıroğlu, Türk yazar (ö. 2019)
1940 - Vito Acconci, Amerikalı tasarımcı, mimar ve sanatçıydı (ö. 2017)
1940 - Fatoş Balkır, Türk ses sanatçısı (ö. 1986)
1940 - Joachim Gauck, Alman politikacı
1941 - Neil Diamond, Amerikalı şarkıcı
1941 - Dan Shechtman, İsrailli profesör, kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
1943 - Sharon Tate, Amerikalı oyuncu (ö. 1969)
1943 - Manuel Velázquez, İspanyol eski millî futbolcudur (ö. 2016)
1945 - Eva Janko, Avusturyalı eski cirit atıcısı
1946 - Güven Hokna, Türk tiyatro, sinema ve dizi sanatçısı
1946 - Şahin Yenişehirlioğlu, Türk yazar, düşünür ve oyuncu
1947 - Michio Kaku, Japon kökenli Amerikalı teorik fizikçi
1947 - Warren Zevon, Amerikalı besteci ve müzisyen (ö. 2003)
1949 - John Belushi, Amerikalı oyuncu (ö. 1982)
1953 - Moon Jae-in, Güney Koreli siyasetçi ve Güney Kore'nin 12. Cumhurbaşkanı
1955 - Alan Sokal, ABD'li matematik profesör
1957 - Mark Eaton, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (ö. 2021)
1959 - Michel Preud'homme, Belçika millî futbolcu
1961 - Guido Buchwald, Alman eski futbolcu ve teknik direktör
1966 - Karin Viard, Fransız oyuncu
1968 - Antony Garrett Lisi, Amerikalı teorik fizik uzmanı
1968 - Carlos Saldanha, Brezilyalı animasyon film yönetmeni
1970 - Matthew Lillard, Amerikalı aktör ve seslendirme sanatçısı
1974 - Rokia Traoré, Malili müzisyen ve şarkıcı
1976 - Gianluca Basile, İtalyan basketbolcu
1976 - Shae-Lynn Bourne, Kanadalı buz patenci
1977 - Andrija Gerić, Sırp voleybolcu
1978 - Kristen Schaal, Hollanda asıllı Amerikalı bir komedyen
1980 - Susana Guerra, Portekizli şarkıcı
1981 - Mario Eggimann, İsviçreli futbolcu
1982 - Daveed Diggs, Amerikalı aktör, rapçi, şarkıcı, söz yazarı, senarist ve film yapımcısı
1982 - Resul Dindar, Türk halk müziği ses sanatçısı
1983 - Davide Biondini, İtalyan futbolcu
1983 - Craig Horner, aktör ve müzisyen
1983 - Scott Speed, Amerikalı yarış pilotu
1986 - Mischa Barton, Amerikalı oyuncu
1986 - Emídio Rafael, Portekizli futbolcu
1987 - Kia Vaughn, Amerikalı basketbolcu
1989 - Serdar Kesimal, Türk futbolcu
1989 - Ki Sung-yueng, Güney Koreli futbolcu
1991 - Jan Belenyuk, Ukraynalı güreşçi
1991 - Zé Luís, Yeşil Burun Adalı millî futbolcu
1997 - Riccardo Orsolini, İtalyan futbolcu
2002 - Jade Hannah, Kanadalı yüzücü
Ölümler
41 - Caligula (Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus), Roma İmparatoru (d. 12)
817 - IV. Stephanus, 816 yılının Haziran ayından öldüğü 817 yılına dek papalık yapmış Katolik din adamı (d. 770)
1125 - IV. Davit, Gürcü kralı (d. 1073)
1595 - II. Ferdinand, Avusturya dükü (d. 1529)
1822 - Tepedelenli Ali Paşa, Osmanlı Yanya Valisi (d. 1744)
1828 - Jakob Laurenz Custer, İsviçreli bitki bilimci (d. 1755)
1851 - Gaspare Spontini, İtalyan besteci (d. 1774)
1852 - Ján Kollár, Slovak yazar, arkeolog, bilim insanı ve politikacı (d. 1793)
1865 - Stephen Allen Benson, Liberyalı siyasetçi (d. 1816)
1880 - Thomas Mayo Brewer, Amerikalı bir doğa bilimciydi (d. 1814)
1883 - Friedrich von Flotow, Alman müzisyen ve opera bestecisi (d. 1812)
1916 - İsa Bolatin, Kosovalı Arnavut gerilla ve siyasetçi (d. 1864)
1920 - Percy French, İrlandalı söz yazarı, şovmen ve sanatçı (d. 1854)
1920 - Amedeo Modigliani, İtalyan ressam ve heykeltıraş (d. 1884)
1945 - Hezi Aslanov, Azeri asıllı Sovyet general (d. 1910)
1962 - Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk yazar ve şair (d. 1901)
1965 - Winston Churchill, Birleşik Krallık Başbakanı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1874)
1973 - Ali Haydar Yıldız, Türk devrimci ve TKP/ML-TİKKO kurucularından (d. 1953)
1983 - Carmen Clemente Travieso, Venezuelalı gazeteci ve yazar (d. 1900)
1983 - George Cukor, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1899)
1986 - Gordon MacRae, Amerikalı aktör ve şarkıcı (d. 1921)
1986 - L. Ron Hubbard, Amerikalı yazar (d. 1911)
1989 - Ted Bundy, Amerikalı seri katil (İdam) (d. 1946)
1993 - Uğur Mumcu, Türk gazeteci ve yazar (suikast) (d. 1942)
2001 - Ali Gaffar Okkan, Türk polis ve Diyarbakır Emniyet Müdürü (suikast) (d. 1952)
2003 - Aysel Baykal, Türk siyasetçi ve Devlet Bakanı (d. 1939)
2004 - Leônidas, Brezilyalı futbolcu (d. 1913)
2006 - Chris Penn, Amerikalı aktör (d. 1965)
2006 - Mümtaz Sevinç, Türk tiyatro ve seslendirme sanatçısı (cinayet) (d. 1952)
2007 - İsmail Cem, Türk siyasetçi, gazeteci ve Dış İşleri Bakanı (d. 1940)
2010 - Erdinç Dinçer, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu (d. 1944)
2010 - Nedim Doğan, Türk tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1945)
2010 - Şakir Eczacıbaşı, Türk eczacı, fotoğraf sanatçısı ve iş insanı (d. 1929)
2011 - Hanna Yablonskaya, Ukraynalı oyun yazarı ve şair (d. 1981)
2012 - Theodoros Angelopoulos, Yunan yönetmen (d. 1935)
2015 - Julio Canessa, Şilili asker ve siyasetçi (d. 1925)
2015 - Otto Carius, Alman asker ve Heer Tank Komutanı (d. 1922)
2016 - Fredrik Barth, Norveçli sosyal antropolog (d. 1928)
2016 - Füruzan, İranlı sinema oyuncusu, yapımcı ve sanat yönetmeni (d. 1937)
2016 - Marvin Minsky, Amerikalı bilim insanı (d. 1927)
2017 - Fred André, Hollandalı eski futbolcu ve menajerdir (d. 1941)
2017 - Gil Ray, Amerikalı rock müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1956)
2017 - Butch Trucks, Amerikalı baterist ve müzisyendir (d. 1947)
2018 - Jack Ketchum, Amerikalı yazar ve senaristtir (d. 1946)
2019 - Fernando Sebastián Aguilar, İspanyol kardinal (d. 1929)
2019 - Elio Berhanyer, İspanyol moda tasarımcısı (d. 1929)
2019 - Antonio Marchesano, Uruguaylı siyasetçi ve avukattır (d. 1930)
2019 - Rosemary Bryant Mariner, Amerikalı kadın askeri pilot ve havacı (d. 1953)
2020 - Duje Bonačić, Hırvat kürekçi (d. 1929)
2020 - Leyla Janah, Amerikalı girişimci, yazar ve iş insanı (d. 1982)
2020 - Seamus Mallon, Kuzey İrlandalı Gal futbolu oyuncusu ve siyasetçi (d. 1936)
2020 - Ibsen Pinheiro, Brezilyalı siyasetçi, gazeteci ve hukukçu (d. 1935)
2020 - Juan José Pizzuti, Arjantinli futbolcu ve teknik direktör (d. 1927)
2020 - Sean Reinert, Amerikalı baterist (d. 1971)
2020 - Rob Rensenbrink, eski Hollandalı millî futbolcudur (d. 1947)
2021 - Arik Brauer, Avusturyalı ressam, baskı sanatçısı, şair, dansçı, şarkıcı, sahne tasarımcısı, mimar (d. 1929)
2021 - Jevrem Brković, Karadağlı şair, yazar, gazeteci, muhalif ve tarihçi (d. 1933)
2021 - Nikolay Çebotko, Kazak kayaklı koşucudur (d. 1982)
2021 - Sonny Fox, Amerikalı televizyon sunucusu, yönetici ve gazeteci (d. 1925)
2021 - Abdullahi Ibrahim, Nijeryalı hukukçu, siyasetçi ve yönetici (d. 1939)
2021 - Gunnell Lindblom, İsveçli oyuncu ve film yönetmenidir (d. 1931)
2022 - Olavo de Carvalho, Brezilyalı yazar, siyaset yorumcusu, gazeteci ve eski astrolog (d. 1947)
2022 - Greta Ferušić, Sırp mimarlık profesörü (d. 1924)
2022 - Fatma Girik, Türk oyuncu, senarist, yapımcı ve siyasetçi (d. 1942)
2022 - Ayberk Pekcan, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1970)
2023 - B. V. Doshi, Hint kökenli mimar (d. 1927)
2023 - Sabiha Tansuğ, Türk halkbilimci ve koleksiyoner (d. 1933)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
0124
24
|
2192
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Sokrates
|
Sokrates
|
Sokrates (, ; MÖ 469; Atina - MÖ 399, Atina), Antik Yunan filozofudur. Heykeltıraş Sophroniskos'un ve Ebe Fenarete'nin oğludur. Yunan felsefesinin kurucularındandır.
Özel yaşamına ilişkin fazla bir şey bilinmemekle beraber Sokrates; Platon ve Ksenophon’a kadar uzanan bir geleneğe göre kendisine üç çocuk veren Ksanthippi ile evlidir. Platon ve Ksenophon’un çizdiği portreye göre basık burunlu, patlak gözlü, sarkık dudaklı ve göbeklidir. Alçakgönüllü alışkanlıkları ve felsefeden başka bir uğraşı olmadığı bilinen Sokrates, başta öğrencisi Platon olmak üzere Yunan gençleri üzerinde giderek kendisini taklit etmeye varan derecede yükselen bir etki yaratır. Onun gibi yalın ayak yürürler. Hatta bu grup özentisini alaya almak için Aristophanes Kuşlar adlı komedyasında bir terim icat eder. Bu terim Esokraton’dur. Uzun saçlı olurlar, açlık çekerler, Sokrateslik taslayanlardır. Ahlak felsefesinin kurucusu olarak kabul edilen Sokrates’in yaşamının en belirgin olaylarından biri MÖ 399 yılında hakkında açılan davadır. Platon'un Sokrates'in Savunması adlı eserinde anlattığı kadarıyla Sokrates, şehrin tanrılarına inanmamak, onların yerine başka tanrılar koymak ve böylece gençliği zehirlemekle suçlanır. Sokrates bu suçlamalar sonucunda ölüme mahkûm edilir. Sokrates, yazılı bir kaynak bırakmamıştır. Yaşamı ve düşünceleri ile ilgili bilgiler Aristophanes gibi çağdaş yazarlar, Platon ve Ksenophon gibi ardıllarının yazdıkları ve Sokrates’in ölümünden on beş yıl sonra dünyaya gelen Aristoteles’in dolaylı anlatımlarıyla günümüze ulaşmıştır. Bu anlatımlar, Sokrates ve muhataplarının bir konuyu soru-cevap tarzında inceledikleri diyaloglar olarak kaleme alınmış; Sokratik diyalog edebi türünü ortaya çıkarmıştır.
Sokrates'in felsefi yaşamı
Sokrates'in felsefi yaşamına başlangıçlık eden olay Delphoi Tapınağı ziyaretidir.
Sokrates felsefesinin ana temalarını ele alan başlıca kaynak Sokrates'in Savunması adlı diyalogdur. Bu diyalog Sokrates hakkında açılan dava sonrasında Platon tarafından kaleme alınan bir felsefi başkaldırıdır. Bu eser, Sokrates'in felsefi yaklaşımı uyarınca sürdürdüğü yaşamını sergiler. Sokrates yaşam tarzını ve yaşam tarzı nedeniyle sahip olduğu güçlü düşmanlıkları sergilemek amacıyla dostu Khairephon’un Delphoi Tapınağı kâhini Pythies’e kendisi ile ilgili ziyaretini aktarmayı gerek görür. Khairephon, kâhine Sokrates’ten daha bilge birisinin bulunup bulunmadığını sorduğunda kâhin, ondan daha bilge birisinin bulunmadığını söyler. Bu bilgiyi alan Sokrates önce şüpheye düşer, çünkü hiçbir şey bilmediğinin farkındadır. Ama tanrı yalan söylemeyeceği için kâhinin sözlerinin doğruluğundan şüphe etmemek durumundadır. Böylece söz konusu kehanetin, çözülmesi gereken bir bilmece olduğunu düşünerek araştırmaya koyulur. Önce adı bilgeye çıkan politikacıya, sonra ozanlara, daha sonra da sahip oldukları Sophia ile ünlü olan ustaların ve zanaatkârların yanına gider. Onlara sorduğu sorularla, onların bilge olmadıklarını kavrar. Sokrates bunların cehaletin pençesinde kıvrandıklarını fark eder. Bu kişiler, hem bilmedikleri şeyleri bildiklerini sanmaktadırlar hem de neleri bilmediklerinin farkında değillerdir. Oysa cehaletten daha büyük bir kötülük yoktur. Sokrates bu kişilerden farklı olarak, bilmediğini bilir; tam da bu noktada o kişilerden daha bilge olmaktadır. Yani Sokrates kendi cehaletinin farkında olmak gibi insani bilgeliğe sahiptir. Yani Sokrates kendini bilmekte ve kendini tanımaktadır.
Sokrates, kâhinin söylediği sözlerin gerçek anlamını bulmak için uyguladığı sorgulama sonunda Pythies'in ne demek istediğini anlamıştır. Onların arasında en bilge olduğu doğru bir yargıdır. Çünkü kendisi hiçbir şey bilmediğinin farkındadır. Sokrates böylece –bilmediğini bildiğini sanan- insanlarla, gerçek bilginin tek sahibi olan tanrılar arasında aracı durumundadır. Bu konum aslında Platon'un Lysis ve Şölen adlı eserlerinde belirttiği gibi, filozofun konumudur; zaten filozof kelimesi de Yunanca philei ve sophia kelimelerinin yan yana gelmesi ile oluşturmuştur. Bu kelime başta "bilgi ve bilgelik dostu" sonra ise "bilgiye can veren, onu sorgulayan" anlamına gelmektedir. Bunun ön koşulu da bilgisizliğin bilincinde olmaktır.
Sokrates’in kendini tanı ilkesinin başlıca sebebi; her kişinin yaratılıştan iyi olduğu görüşünden gelir. Sokrates'in ahlakçı akılcılığı buna denk gelmektedir.
Sokrates’in diyalektik uslamlama yöntemi
Kehanet anlatısı, genellikle Sokrates’in, bilgelikleriyle ünlenenlere yöneltip onları bunalttığı soruları akla getirir. Bu tür yaklaşımlar "çürütme" (elenchos) denen belli bir kalıp içerisinde sergilenirler. Bu yöntem felsefe tarihinin ilk yöntemi olması bakımından son derece önemlidir. Eski Yunancada "sınamadan geçirmek" ya da "çürütme" anlamına gelen elenchos yöntemi, doğruluğundan şüphe duyulmayan bir sava karşı yöneltilen çeşitli sorularla, yapılan açıklamalarla, savın kapsamının olabildiğince genişletilmesiyle, en sonunda savın kendi içinde taşıdığı çelişki ve tutarsızlıkların kanıtlanmasıyla doğruluk savlarının çürütülmesinin amaçlandığı düşünsel diyalektik bir süreçten oluşmaktadır. Sokrates tarzı bu çürütme şu aşamalardan oluşur:
Yanıtlayan, çürütmenin amacını oluşturacak p önermesini savunur;
Sokrates akıl yürütmenin ürünü q ve r önermeleri üzerinde yanıtlayanla tartışmasız hemfikir olur;
Sokrates’i yanıtlayana q ve r önermelerinden ancak karşıt –p önermesine ulaşacağını kanıtlar ;
Sokrates bu noktada p’nin yanlış, karşıt p’nin doğru olduğunun gösterildiğini ileri sürer.
Sokrates’e göre çürütme uygulaması o denli önemlidir ki Savunma'''da bunun felsefeyle aynı şey olduğunu savunur. Filozofça yaşamanın insanın kendisini ve başkasını sürekli sınamak olduğunu açıklar (28e, 29c-d). Bu anlamda Sokrates’in diyalektik uslamlama yönteminin amacı insanların iyiye, güzele, erdeme yönelik sürekli bir felsefe arayışı içinde olmalarının sağlanmasıdır. Diyalektik yöntemde yanıt arayan hemen bütün sorular, "Güzel nedir?", "Bilgi nedir?", "Zaman nedir?" gibi ne?-lik bildiren bir şeyin özünü ya da doğasını bilmeye yönelik ana soru yapısından türerler. Sokrates karşılıklı konuşmalardan yola çıkarak yüzeysel bilginin, bir kavramı tanımlatmayı, tanıtlatmayı amaçlayan sorularla diyaloğu istenen doğrultuda yönlendirir. Bu karşılıklı konuşmalarda konuşmacıların söylediklerinde bulunan tutarsızlıklar ve çelişkiler ortaya çıkarılarak yüzeysel bilginin, en önemlisi de doğru diye bilinen sanıların bırakılmasını sağlamış olacaktır.
Diyalektik yönteminin en belirgin örnekleri Kriton ile Lysis diyaloglarıdır. Sokrates’in uyguladığı biçimiyle bu yöntem bilginin bulunmaktan çok hep aranması gereken bir şey olarak görüldüğünün başlıca kanıtıdır.
Sokrates öldükten sonra "Sokratik Diyaloglar" edebiyatı ortaya çıkmıştır. Diyaloglar arasında ilk sırayı Platon’un yazdığı diyaloglar alır. Platon; Sokrates'in Savunması, Kriton, Phaidon, Şölen (Symposion), Theaitetos, Timaeos, Lakhes, Euthyphron adlı diyaloglarında Sokrates’in portresini sergilemiştir. İkinci sırada ise Ksenophon'un Apomnemoneumata adlı yapıtı yer alır.
Sokrates’in kişiliği üzerine birbirine karşıt görüşler ortaya atılmıştır. Platon’a göre dengeli bir kişi olan Sokrates çağdaşı Spintharos’a göre sert mizaçlı, nefsine hâkim birisidir. Fakat Sokrates’e karşı bir saldırı da vardır: Aristophanes'in MÖ 423 yılında sergilediği Bulutlar adlı komedyasında Sokrates, sözcüklerle oynayan, öğretileri ile ahlakı ve devleti baltalayan; gençleri babalarıyla, devletin otoritesini sorgulamaya yönelten bir sofist olarak canlandırılarak eleştirilmiştir.
Ayrıca Sokrates ile ilgili diyaloglarda Sokrates’in içindeki tanrısal sesten (daimon'') bahsedilir. Bu güç ona ne gibi davranışlardan kaçınması gerektiği konusunda ilham vermektedir.
Sokrates’i Kant, "aklın ideali", Hegel, "bir insanlık kahramanı, felsefesini yazmayan ama yaşayan gerçek bir filozof" olarak tanımlar. Nietzsche ise tersine, onu, ölüm korkusu nedir bilmeyen, yaşayan biri olarak değil de salt akıl olarak ölen ve hayatın içgüdüsünden tamamıyla kopmuş bir "canavar" olarak tasvir eder.
Sokrates'e ait yazılı bir eser günümüze ulaşmamıştır. Bu nedenle tüm öğretimini sözel olarak yaptığı yargısına varılmaktadır. Sokrates hakkındaki bilgiler başkalarının aracılığı ile günümüze kadar gelmiştir. Bugün fiilen sahip olduğumuz eserleri yazmış olan başlıca filozof Platon’dur. Platon, Sokrates’in öğrencisidir. Sokrates’e ilişkin bilgilerin büyük çoğunluğu Platon’un yazılarından elde edilmektedir. Platon Sokrates’in anısını canlı tutmak için onu ve onun öğretilerini anlatan yazılar yazmıştır.
Sokrates’in ruhunu yaşatmak, Platon için, Sokrates’in yaptığı tarzda felsefe yapmak anlamına gelmektedir. Platon, Sokrates öldüğünde otuz bir yaşındadır. Sokrates öldükten sonra MÖ 4. yüzyılın ilk yarısında Atina’nın ünlü okulu olan ve bugünkü modern üniversitenin ilk örneği sayılabilecek Akademia’yı kurmuştur ve eserlerini orada yazmıştır.
Sokratesçi okullar
Yunan felsefesinin en büyük filozofu Sokrates’in ölümünün ardından onun anısını canlı tutmak için eserler kaleme alındığı gibi bazı okullar da kurulmuştur. Bu kuruluşların hepsi Sokrates’in düşünsel anlamda gerçek izleyicileri olma savıyla kurulmuştur. Bu okullar arasında "Megara okulu", "Kinikler okulu", "Kirene okulu", "Elis-Eteria okulu" sayılabilir. Bu okullar, Sokrates’in, gerek kişilik özelliklerinden, gerekse düşüncelerinden çok derin biçimde etkilenmişlerdir.
MÖ 4. yüzyılın başlarında Sokrates’in ilk öğrencilerinden Megaralı Eukleides, Megara Okulu’nu kurmuştur. Bu okul felsefedeki yerini daha çok Aristoteles eleştirileri ve mantık alanında yaptığı katkılarla belirlemiştir. Atinalı Antisthenes ve Sinoplu Diogenes’in öncülüğünü ettiği bir diğer Sokratesçi kuruluş ise Kinik Okulu’dur. Bu okul bireyin erdem ile mutluluğa ulaşabilmesi için kendi kendiyle yetinip, tüm yapay gereksinimlerinden sıyrılması gerektiğini savunur. Aristippos tarafından kurulan Kirene Okulu ise Kinik Okulu ile taban tabana zıt düşünceleri savunur. Sokrates’in sürekli sözünü ettiği erdem üstüne kurulu mutluluğun, tat almada, bütün haz yaşantısında olduğu düşünülmektedir. Kirene Okulu’nun savunduğu bu temel görüş "haz" anlamına gelen Yunancadaki "hedone" sözcüğünden türeyerek "hazcılık" (hedonizm) diye anılan felsefe öğretisinin de ilk örneğidir. Elis-Eretria Okulu ise Sokrates’in ölümünün hemen ardından öğrencisi Elisli Phaidon tarafından kurulmuştur. Sokrates’in izinden giden tüm okullar gibi bu okul da ahlak felsefesini baş köşeye yerleştirmiştir. Bu felsefe okulu aynı zamanda Sokrates’in soylu yaşamını, bu yaşamdan alınacak dersleri ve insan yaşamında felsefenin yerini vurgulamak üzere kurulmuştur.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Sokratik Yöntem Hakkında
Doğurtma Yöntemi Hakkında
Sokrates'in Antik Çağ Felsefesinde Yeri
Sokrates ve Entelektüel Ahlak
MÖ 469 doğumlular
MÖ 399 yılında ölenler
MÖ 5. yüzyıl filozofları
MÖ 4. yüzyıl filozofları
Antik Yunan filozoflar
Antik Atinalılar
Epistemoloji
Zehirlenerek ölenler
İntihar eden antik kişiler
MÖ 4. yüzyılda idam edilmiş kişiler
Mantık felsefecileri
İdam edilmiş filozoflar
|
2198
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/BASIC
|
BASIC
|
BASIC (İngilizce: Beginner's All-Purpose Symbolic Instruction Code Türkçe: Yeni başlayanların çok amaçlı simgesel öğretim kodu) 1964'te John George Kemeny ve Thomas Eugene Kurtz tarafından New Hampshire, ABD'de icat edilmiş, günümüzde de çeşitli türevleri kullanılmakta olan yüksek düzey bir programlama dili. Farklı türevleri birçok işletim sisteminin parçası olarak sunulmuştur.
BASIC öğrenmesi ve yazılımları kolay olan bir dildir. Genelde amatörce ve hobi uğraşıları için kullanılmıştır. Microsoft daha sonra Kişisel bilgisayarlar için Quick Basic derleyicisi piyasaya sürmüştür. Bununla yazılan BASIC metinlerini makine koduna çevirilebilmiş böylece sürat kazanmıştır. Bugün hâlen geniş bir kullanım alanına sahip olan Visual Basic dili var olup bununla hatta Windows'un belirli bölümleri yazılmıştır. Her Microsoft Office paketinde bir BASIC türevi var olup makro programlamada büyük kolaylıklar getirmektedir. Ayrıca BASIC kodunu C veya C++ koduna çevirip makine kodu derlemesi yapabilen bazı açık kaynak kodlu uygulamalar bulunmaktadır. Bunlardan BaCon Linux, MacOS ve bazı unix tabanlı işletim sistemlerinde HUG kütüphanesi ile pencere, buton, vb. arayüz oluşturmak için kullanılabilirken BCX sadece Windows'ta WinAPI ile arayüz oluşturmak için kullanılabilmektedir. QB64 adlı derleyici ise Windows, MacOS, Linux ve bazı başka işletim sistemlerinde arayüz oluşturmaya imkân sağlamaktadır.
Basic programlama dili algoritma'ya çok yakın bir yapıya sahiptir. Bu yüzden öğrenilmesi ve uygulanması kolaydır.
Değişken isimleri ve kuralları
Değişken isimleri aşağıdaki kurallara uyan her şey olabilirler:
Değişken ismi en fazla 255 karakterden oluşmalıdır.
Değişkenler arasında : ;, . / ' # [ ] ! " $ % ^ & * ( ) { } karakterleri kullanılamaz. Ancak _ kullanılabilir.
Değişken isminin ilk karakteri mutlaka harf olmalıdır. Yani değişkenler rakamla başlamaz.
Değişken isimlerinde büyük küçük harf ayrımı yoktur. "AbCdE" ile "Abcde" veya "ABCDE" aynı değişkenleri belirlerler.
Belirli bir prosedürde aynı değişken birden fazla tanımlanamaz.
En önemlisi de herhangi bir BASIC komutu olamayacaklarıdır.
Değişkenlerin belirtilmesi
Bir değişken "Dim degisken_ismi as tür" seklinde tanımlanır.
Dim damdaki_kedi as byte
Dim Burak, gonen, kedi, damdaki as boolean
Dim İsmail, cerban, temel, egitim as string
Görüldüğü gibi VB'de de değişkenler arası virgül ile ayrılıp birden çok aynı türde değişken aynı anda tanımlanabilir.
Örnek program
Merhaba Dünya çıktısı
10 PRINT "Merhaba Dünya!"
Dim str1, str2 as string
str1=textbox1.text
str2=textbox2.text
if str1=" " or str2=" " then
msgbox("Lütfen Parolanızı Giriniz", msgboxstyle.critical)
EndIf''
End Sub
Sunucuya Bağlanma
# Bir siteye bağlanmak ve veri akışı
site$ = "tr.wikipedia.org"
port = 80
NETCONNECT site$, port
print "connected to " + site$ + ":" + port
get$ = "GET http://" + site$ + "/ HTTP/1.0" + chr(13) + chr(10)
get$ = get$ + chr(13) + chr(10)
NETWRITE get$
print "request written"
s$ = ""
do
chunk$ = netread
print "chunk '" + left(chunk$,10) + "..." + right(chunk$,10) + "'" + length(chunk$)
s$ = s$ + chunk$
# bekleyin / yavaş bağlantılar için bazı ayarlamalar gerekebilir
pause .2
until not netdata
NETCLOSE
print "response"
print s$
print length(s$)
Bazı türevleri
Amstrad (Locomotive) Basic,
Atari Basic,
BaCon
BasicA,
GWBasic,
Commodore,
Basic V2,
Mallard Basic,
QBASIC (Quickbasic),
TurboBasic,
Power Basic,
Visual Basic,
Visual Basic .NET
|
2204
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Blog
|
Blog
|
Blog () veya Weblog () teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri şeyleri, kendi istedikleri şekilde yazan insanların oluşturabildikleri, günlüğe benzeyen web siteleridir. Genellikle güncelden eskiye doğru sıralanmış yazı ve yorumların yayınlandığı, web tabanlı bir yayını belirtir. Çoğunlukla her gönderinin sonunda yazarın adı ve gönderi zamanı belirtilir. Yayıncının seçimine göre okuyucular yazılara yorum yapılabilir. Yorumlar, blog kültürünün çok önemli bir dinamiğidir; bu sayede yazar ve okuyucular arasında iletişim sağlanır. Bunun dışında, geri izleme (trackback) mekanizmasıyla, belirli bir yazı hakkında yazılan diğer yazıların belirlenebilmesi de mümkündür.
Gönderiler genellikle ters kronolojik sırada görüntülenir, böylece en son gönderi web sayfasının en üstünde ilk olarak görünür. 2009 yılına kadar, bloglar genellikle tek bir kişinin, ara sıra küçük bir grubun çalışmasıydı ve genellikle tek bir konuyu kapsıyordu. 2010'larda, birden çok yazarın yazılarını içeren ve bazen profesyonelce düzenlenen "çok yazarlı bloglar" (MAB'ler) ortaya çıktı. Gazetelerden, diğer medya kuruluşlarından, üniversitelerden, düşünce kuruluşlarından, savunuculuk gruplarından ve benzer kurumlardan gelen MAB'ler, artan miktarda blog trafiğinden sorumludur. Twitter ve diğer "mikroblog" sistemlerinin yükselişi, MAB'lerin ve tek yazarlı blogların haber medyasına entegre edilmesine yardımcı olur. 2010 yıllarından sonra özellikle mobil blog'lar popüler oldu. Sosyal medya ve sosyal ağ'ların yaygınlaşması ile bloglar bunlarla artık gevşek bir şekilde kullanılmaktadır.
İlk bloglar elle yazılıp güncellenirken, bugün bu iş için özel yazılmış yazılımlar kullanılmaktadır. Bu yazılımlardan bazıları bir blog servisi sağlayıcı sitenin alt alan adları olarak yaratılabilen, bazıları ise kullanıcının kendi sunucusuna kurup çalıştırması gereken Blogger, Blogcu.com, WordPress, SpinMedia, joomla, Drupal gibi yazılımlardır.
Pek çok blog, felsefe, din ve sanattan bilim, siyaset ve spora kadar belirli bir konular hakkında yorumlar sağlar. Diğerleri, daha kişisel çevrimiçi günlükler veya belirli bir kişi veya şirketin çevrimiçi marka reklamı işlevi görür. Tipik bir blog, metni, dijital görüntüleri ve diğer bloglara, web sayfalarına ve konusuyla ilgili diğer medyaya bağlantıları birleştirir. Bazıları kişisel (kişisel blog), haber (haber blogu), bilim (bilim blogu), sanat (sanat blogu), moda (moda blogu), felsefe (felsefe blogu), işletme (işletme blogu), fitness (fitness blogu), teknoloji (teknoloji blogu), kitap (kitap blogu), tasarım (tasarım blogu), yemek (yemek blogu), savaş (savaş blogu), teknoloji (teknoloji blogu), siyaset (siyasi blog), ekonomi (ekonomi blogu), hukuk (hukuk blogu), kurumsal (kurumsal blog), feminist (feminist blog), fotoğraflar (fotoblog), videolar (video blogları veya "vlog'lar"), müzik (MP3 blogu) ve ses (podcast'ler) konularına odaklansa da, çoğu blog esas olarak metinseldir. Eğitimde, bloglar öğretim kaynakları olarak kullanılabilir; bunlara edublog'lar denir. Edebi blog'lar edebiyatla ilgili bloglardır. Mikroblog, çok kısa gönderiler içeren başka bir blog türüdür. 2022'ye ait bir tahmin, 1,9 milyardan fazla web sitesinden 600 milyondan fazla genel blog olduğunu öne sürdü. Blog oluşturanlara blogcu veya bloger denir. Bunlar çoğunlukla kamusal figür, internet ünlüsü ve diğer sosyal etki'si olan kişilerdir.
İngilizcedeki "web" ve "log" kelimelerinin birleşmesinden oluşan weblog kavramının zamanla yaygınlaşmış adıdır.
Tarihçe
Blogların içeriği geleneksel internet içeriğinden farklılık gösterdiği için sadece bloglar için kurulmuş özel indeksleme mekanizmaları ve arama motorları bulunmaktadır. Technorati en başarılı blog teknolojilerinden biridir. Ayrıca Google Blog Search adında bir blog arama motoru işletmektedir. 2005 yılında Verisign tarafından satın alınan Weblogs.com, dünyanın en büyük blog ping servisi olarak tüm internet indeksleme mekanizmalarına veri sağlamaktadır.
İnternet ile ilgili ciddi bir araştırma kurumu olan Jupiter Research'ün 2005 yılında yaptığı bir araştırmasına göre, blog sitesi sahiplerinin yarısının yıllık geliri 60.000 doların üstünde; blog okuyanların %60'ı erkek ve blog okuma alışkanlığı olanların %73'ü 5 yıldan uzun süredir internet bağlantısına sahip. Blog okuyanların %28'i blog okumak için RSS kullanıyor. 2005 sonunda yapılan başka bir araştırmaya göre de internet kullanıcılarının %38'i blog kelimesinin anlamını bildiklerini, %27'si ise blog okuduklarını belirtmiştir. Blogosferin nabzını tutma misyonundaki Technorati'nin istatistiklerine göre, günde 50.000'den fazla yeni blog sitesi yaratılıyor.
Blogların kullanımı 1999 yılında Blogger'ın bu hizmeti vermeye başlaması ve kısa süre sonra bunu ücretsiz hale getirmesi ile yaygınlaşmıştır. 2003 yılı Şubat ayında Google, Blogger'ı satın aldı ve Google araç çubuğuna, ziyaret edilen sayfanın adresini doğrudan bloğa girmeyi sağlayan 'Blog This!' tuşu yerleştirdi. İngilizce bilen çoğu kişi ilk defa bu düğme sayesinde bloglar ile tanışmıştır.
Blogger ile aynı zamanlarda kurulan LiveJournal, sadece belirli kişilerin okumasına izin verilebilen blog sayfaları sağlayarak popüler olmuş bir blog sitesidir. Hâlen en çok blog yaratılan sistemlerden biri olan LiveJournal, yazdıklarını herkesle paylaşmak istemeyen ve grup bağlarına önem veren kişiler tarafından tercih ediliyor.
Microsoft'un Windows Live Spaces adlı blog sistemi de, MSN üyelerine sunulan Windows Live Messenger hizmetine ilişkilendirilince ciddi bir yayılma göstermiştir. Üyelerin fotoğraf albümü oluşturmasına izin veren sistem, blogların güncellendiği anda paylaşılmasını sağlayan dahili bir yapıya da sahiptir. Daha çok amatör kullanıcılar yönelik bir hizmet olan Windows Live Spaces, görünüş ve yapı olarak değişikliğe pek açık değildir. Ayrıca, Windows Live Messenger daha çok sohbet amacıyla kullanılan bir servis olduğundan, Space'lerde yer alan bloglar da daha çok resim yükleme alanı olarak kullanılmaktadır. Microsoft, 27 Eylül 2010'da, Windows Live Spaces servisini durduracağını açıklamış ve kullanıcılarına blog'larını ücretsiz olarak WordPress.com'a taşıma olanağı sunmuştur.
Hızla büyüyen ve ciddi bir akım haline gelen blog dünyasında, İnternetin devlerinden Yahoo! da 2005 yılının Mart ayında kendi blog sistemi Yahoo! 360'ı açtığını ilan etmiş, ancak 2012 yılında ise Yahoo!'nun verdiği bu hizmet Yahoo! tarafından sonlandırılmıştır.
Son olarak 2007 yılında da, Tim O'Reilly Blogger's Code of Conduct fikrini ortaya atmıştır.
Blog türleri
Kişisel
İnternet üzerinde bireysel olarak oluşturulan, genel veya belli bir odak noktası olan blog çeşididir. Büyük oranda blog yazarının ismini veya takma adını alırlar. Yazarın bireysel günlüğü olmak dışında gündemi kendi kalemi ile yansıttığı ortamdır. Bu tür bloglar çok fazla deneyimi olmayan kişilerin bile kullanabileceği ve sayfalarını düzenleyebileceği yapıdadır ve daha çok günlük olarak kullanılırlar. Kişilerin günlük yaşamda yaşadıkları olayları, karşılaştıkları durumları okurlarıyla paylaşmasını sağlar. Bloglarda en fazla rastlanan türdür.
Kişisel bloglar özellikle de son dönemde oldukça büyük yaygınlaşma göstermiştir.
Temasal
Sadece belirli bir alanda yazılan gönderilerin yer aldığı, belirli bir konuda uzman kişilerin yazdığı ve düzenlediği bloglardır. Politika, pazarlama, yemek, internet, ekonomi, tasarım, fotoğraf, programlama dillerive benzeri konularda odaklanmış bloglar bulunmaktadır. Türkçe olarak yayınlanan bloglarda en fazla ilgiyi yemek ve moda konulu bloglar çekmekte, sayı olarak ise bilgisayar blogları göze çarpmaktadır.
Topluluk
Üyelik sistemine sahip olan ve bu üyelerin yazdıkları gönderilerden meydana gelen bloglardır. Komünite olarak da adlandırılan bu türdeki blogların çoğu kendi sunucularındaki blog yazılımını kullanmaktadır. Tarihsel olarak ise, LiveJournal'da oluşan bir kültür mirasını devam ettirmektedirler.
Kurumsal
Şirketlerin kendileri ile ilgili haber ve duyurularını daha samimi bir şekilde halka açtıkları bloglardır. Dünyada ve iş hayatında giderek önem kazanmaktadır. Türkiye'de az sayıda olsa da bazı şirketler şirket bloglarını hizmete sunmaya başlamıştır. Aslında yeryüzündeki akım, şirketin doğrudan değil, samimi karakterdeki bazı çalışanların desteklenmesi yoluyla bloglamaktır. Hatta en ünlü şirket bloglarını tutan Microsoft çalışanları, samimiyetlerine inandırmak için ara sıra rakip firmaların ürünlerini de övmekte, reklamını yapmaktadır.
Ayrıca bakınız
.blog
Blogosfer
Blog haberciliği
Blog ödülleri
Blog Konferansı
Altın Örümcek Web Ödülleri
Wikipediocracy
Yeni medya
Günlük
Kaynakça
Bloglar
Kurgusal olmayan türler
1990'larda ihtira
Günlükler
Gazetecilik
Yeni medya
Web 2.0
|
2206
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/Perl
|
Perl
|
Perl, bir dil bilimci olup NASA'da sistem yöneticisi olarak çalışan Larry Wall tarafından geliştirilmiş bir programlama dilidir. Yoğun şekilde metin işleme ve görüntü tanıma söz konusu olduğunda kullanılabilecek en güçlü ve pratik programlama dilidir. 22 yıldır geliştirilen ve özgür yazılım çerçevesinde kaynak kodu açık olarak sunulan Perl programlama dili hemen hemen tüm işletim sistemlerinde çalışmaktadır.
Larry Wall Perl'i yazarken C, sed, AWK ve sh gibi pek çok dilden önemli ve güçlü özellikler ödünç almıştır. Larry Wall tarafından Perl 6 sürümünün hazırlık çalışmaları devam etmektedir.
İsim
Perl ismi bir kısaltma olmayıp açılımı yoktur. Bu yüzden PERL olarak yazılmaz. Ancak Perl kelimesine karşılık olarak daha sonradan çeşitli açılımlar teklif edilmiştir. Bunların en çok bilinenleri arasında "Practical Extraction and Report Language" (Pratik Çıkarım ve Raporlama Dili) ve Wall tarafından mizahi bir şekilde ortaya atılan "Pathologically Eclectic Rubbish Lister" (Hastalıklı Derecede Eklektik ve Saçma Listeleyici) yer alır. Kısaltma şeklinde yorumlarının kendisinden sonra geldiği bu tip kelimeler için İngilizcede "backronym" (back geri + acronym kısaltma) terimi kullanılmaktadır.
Modüller
Perl ile ilgili sloganlardan bir tanesi, "Perl programlarının %90'ı zaten yazılmıştır!" sözüdür. Bunun sebebi CPAN yani Comprehensive Perl Archive Network olarak isimlendirilen ve Perl ile ilgili binlerce hazır modülü barındıran sistemdir. Bu madde yazıldığı esnada CPAN bünyesinde 3739 Perl geliştiricisi, 6646 Perl modülü bulunmaktadır. 2421 MB yer kaplayan sistemin 247 yansısı bulunmaktadır. Bunun anlamı şudur: Bir işle ilgili modül, fonksiyon, sistem, vs. büyük bir olasılıkla zaten yazılmıştır, hazır olarak alıp kullanılabilir.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Python
Dış bağlantılar
perl.org _ Perl resmî sayfası
CPAN - Perl Modül Arşivi
Perl Kurumu
Perl için kaynak - Perl hakkında temel kaynakları yayımlayan O'Reilly Media'nın Perl sayfası
Linux programlama araçları
|
2218
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/2%20Ocak
|
2 Ocak
|
Olaylar
1523 - Rodos Adası, Kanuni Sultan Süleyman tarafından fethedildi.
1757 - Birleşik Krallık, Kalküta'yı (Hindistan) ele geçirdi.
1839 - Fotoğrafın mucitlerinden biri olan Fransız fotoğrafçı Louis Daguerre, Ay'ın ilk fotoğrafını çekti.
1870 - Brooklyn Köprüsü'nün yapımına başlandı.
1905 - Rus-Japon Savaşı'nda, Çin'deki Rus üssü Port Arthur, Amiral Tōgō Heihachirō komutasındaki Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'ne teslim oldu. Rus İmparatorluğu'nu çöküşe götüren ve 1905 Devrimi'nin kapısını açan yenilgiler dizisi başladı.
1924 - İstanbul İstiklal Mahkemesi'nde yargılanan gazeteciler beraat etti. Gazeteciler ve İstanbul Barosu Başkanı Lütfi Fikri Bey, Hıyanet-i Vataniye Kanunu'na aykırı davranmakla suçlanıyorlardı. Gazeteciler beraat ederken Lütfi Fikri Bey, 5 yıl kürek hapsine mahkûm oldu.
1935 - Marmara Adası ve Erdek'te deprem oldu; 5 kişi öldü, 600 bina hasar gördü.
1935 - Türkiye'de Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi.
1942 - II. Dünya Savaşı: Manila, Japon kuvvetlerince işgal edildi.
1951 - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin yeni üyeliklerine Türkiye, Hollanda ve Brezilya seçildi.
1955 - Panama Devlet Başkanı José Antonio Remón Cantera, bir suikast sonucu öldürüldü.
1959 - Fidel Castro, Küba lideri oldu.
1959 - SSCB, "Luna 1" adlı uzay aracını fırlattı. "Luna 1", Ay'ın sınırlarına ulaşarak, Güneşin yörüngesine girecek olan ilk uzay aracı olacaktır.
1968 - Dr. Christiaan Barnard, Güney Afrika'nın Cape Town şehrinde ikinci kalp nakli ameliyatını gerçekleştirdi.
1971 - TİP'ten ayrılan Cenan Bıçakçı ve arkadaşları, Bağımsız Türkiye Sosyalistleri Birliği adıyla yeni bir örgüt kurduklarını açıkladı.
1975 - Charlie Chaplin'e (Şarlo), Birleşik Krallık'ta "Sir" unvanı verildi.
1979 - Türk ve Amerikalı arkeologların beş yıl süren ortak çalışmalarıyla, dünyanın ilk İslam batığı Ege Denizi'nde bulundu.
1980 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, kendisiyle görüşmeye gelen Korkut Özal'a, "Necmettin Erbakan'ın kaypak politikasından rahatsız olduklarını, dinin politikaya alet edilmemesi gerektiğini" söyledi.
1980 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): TSK'nin verdiği 27 Aralık Muhtırası, Cumhurbaşkanlığı tarafından kamuoyuna açıklandı.
1985 - Amerika Birleşik Devletleri, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nden (UNESCO) resmen ayrıldı.
1990 - Devrimci-Sol örgütünün önemli isimlerinden Sinan Kukul, Metris Cezaevi'nden firar etti.
1992 - Hakkâri'nin Yüksekova ilçesinde çığ düşmesi sonucu yirmi kişi öldü, on beş kişi yaralandı.
1993 - Mehmetçik Somali'de: Türk Silahlı Kuvvetleri, BM'nin çağrısı üzerine 43 yıl aradan sonra ikinci kez bir yabancı ülkenin topraklarına ayak bastı.
1995 - Eski İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi (İSKİ) Genel Müdürü Ergun Göknel'in 8,5 yıllık hapis cezası kesinleşti.
2001 - İstanbul 1 Numaralı DGM Hakimliği, Egebank soruşturması kapsamında İnterbank'ın eski sahibi Cavit Çağlar hakkında gıyabi tutuklama kararı verdi. (Türk İnterpolü, 5 Ocak'ta Çağlar hakkında kırmızı bülten hazırladı.)
2003 - Kopenhag kriterlere ile Anayasaya uyum çerçevesinde bazı yasalarda değişiklik öngören tasarı TBMM'de kabul edildi. Yasaya göre, siyasi partilerin kapatılması davalarında 5/3 çoğunluk aranacak. İşkence ve kötü muamele suçlarından verilen cezalar para cezasına çevrilemeyecek. Anayasa Mahkemesi, siyasi partinin devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verebilecek. Cemaat vakıfları mülk edinebilecek. Gazeteciler haber kaynaklarını açıklamaya zorlanamayacak.
2006 - Bavyera'da (Almanya) bir buz pistinin çatısı çöktü: 15 kişi öldü.
2007 - ABD'de 93 yaşında ölen eski Başkanlardan Gerald Ford için Başkent Washington Ulusal Katedrali'nde cenaze töreni düzenlendi.
2007 - Niğde Aladağlar'daki Demirkazık zirvesi tırmanışında 1 Ocak'ta mahsur kalan ODTÜ Dağcılık Kulübü üyesi altı dağcıdan, Utku Kocabıyık ve Seza Bürkan Yüksel öldü, dört dağcı ise kurtarıldı.
Doğumlar
869 - Yōzei, Japon 57. İmparator (ö. 949)
1642 - IV. Mehmed, Osmanlı'nın 19. Padişahı (ö. 1693)
1699 - III. Osman, Osmanlı'nın 25. Padişahı (ö. 1757)
1727 - James Wolfe, Britanyalı subay (ö. 1759)
1752 - Philip Freneau, Amerikalı şair, milliyetçi, polemikçi, gemi kaptanı ve gazete editörü (ö. 1832)
1767 - II. Beşir Şihab, Osmanlı Lübnan Emiri (ö. 1850)
1822 - Rudolf Clausius, Alman fizikçi (ö. 1888)
1824 - Atiye Sultan, II. Mahmud'un kızı (ö. 1850)
1827 - Nükhetsezâ Hanım, Abdülmecid'ın dokuzuncu eşi (ö. 1850)
1834 - Karl Friedrich Louis Dobermann, Alman köpek yetiştiricisi (ö. 1894)
1834 - Vasili Perov, Rus ressam (ö. 1882)
1852 - Abdülhak Hamit Tarhan, Türk şair ve diplomat (Makber ve Eşber gibi yapıtlarıyla tanınan) (ö. 1937)
1866 - Emsalinur Kadınefendi, II. Abdülhamid'in yedinci eşi (ö. 1952)
1870 - Ernst Barlach, Alman dışavurumcu heykeltıraş ve yazar (ö. 1938)
1873 - Antonie Pannekoek, Hollandalı gök bilimci, Marksist kuramcı ve devrimci (ö. 1960)
1873 - Lisieux'lü Teresa, Fransız Discalted Karmelit rahibe ve mistik (ö. 1897)
1880 - Louis Charles Bréguet Fransız pilot, uçak tasarımcısı ve sanayici (Air France'nin kurucusu) (ö. 1955)
1880 - Vasili Degtyaryov, Rus silah tasarımcısı (ö. 1949)
1882 - Benjamin Jones, Britanyalı bisikletçi (ö. 1963)
1884 - Jack Greenwell, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (ö. 1942)
1886 - Carl-Heinrich von Stülpnagel, Alman subay (ö. 1944)
1891 - Giovanni Michelucci, İtalyan mimar, şehir planlamacısı ve gravürcü (ö. 1990)
1895 - Folke Bernadotte, İsveçli asker, insan hakları savunucusu ve diplomat (ö. 1948)
1896 - Dziga Vertov, Rus film yönetmeni ve sinema kuramcısı (ö. 1954)
1897 - Gaston Monnerville, Fransız siyasetçi (ö. 1991)
1899 - Burhan Belge, Türk diplomat, siyaset adamı ve gazeteci (ö. 1967)
1900 - Józef Klotz, Polonyalı futbolcu (ö. 1941)
1902 - Safiye Erol, Türk yazar (ö. 1964)
1903 - Kane Tanaka, dünyanın en yaşlı insanı (ö. 2022)
1904 - Walter Heitler, Alman fizikçi (ö. 1981)
1904 - Walther Hewel, Alman diplomat (ö. 1945)
1920 - Isaac Asimov, Amerikalı yazar ve biyokimyacı (ö. 1992)
1920 - Nobuyuki Kato, Japon futbolcu
1922 - Blaga Dimitrova, Bulgar şair (ö. 2003)
1922 - Maurice Faure, Fransız siyasetçi ve direnişçi (ö. 2014)
1924 - Guillermo Suárez Mason, Arjantinli general (ö. 2005)
1924 - Sacit Seldüz, Türk basketbolcu, voleybolcu ve antrenörü (ö. 2018)
1925 - Michael Tippett, Britanyalı opera ve batı klasik müzik bestecisi (ö. 1998)
1926 - Gino Marchetti, Amerikalı futbolcu (ö. 2019)
1928 - Tamio Ōki, Japon aktör, seslendirme sanatçısı ve öykü anlatıcısı (ö. 2017)
1929 - Yılmaz Gündüz, Türk basketbolcu, futbolcu, yönetmen, yapımcı, senarist ve oyuncu (ö. 1997)
1931 - Masatoshi Nei, Japon asıllı Amerikalı evrim biyoloğu
1931 - Jaroslav Weigel, Çek aktör, oyun yazarı, çizgi roman sanatçısı ve ressam (ö. 2019)
1937 - Afet Ilgaz, Türk yazar (ö. 2015)
1938 - Robert Smithson, Amerikalı arazi sanatçısı (ö. 1973)
1940 - Suud el-Faysal, Suudi siyasetçi ve prens (ö. 2015)
1942 - Thomas Hammarberg, İsveçli diplomat ve insan hakları aktivisti
1943 - Barış Manço, Türk müzisyen, besteci ve şarkıcı (ö. 1999)
1943 - Filiz Akın, Türk aktris
1943 - Janet Akyüz Mattei, Amerikalı astronom (ö. 2004)
1944 - Baykal Kent, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2012)
1944 - Siraj Sikder, Bangladeşli komünist siyasetçi (ö. 1975)
1946 - Ersin Burak, Türk karikatürist ve çizgi roman sanatçısı
1948 - Akın Birdal, Türk siyasetçi
1957 - Fehmi Demir, Türk siyasetçi ve Hak ve Özgürlükler Partisi Genel Başkanı (ö. 2015)
1961 - Gabrielle Carteris, Amerikalı bir oyuncu
1964 - Pernell Whitaker, Amerikalı profesyonel boksör (ö. 2019)
1968 - Cuba Gooding, Jr., Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1969 - Yavuz Seçkin, Türk radyo-TV programcısı ve oyuncu
1970 - Raymond Ebanks, Fin müzisyen ve rapçi
1976 - Hrysopiyi Devetzi, Yunan atlet
1976 - Paz Vega, İspanyol oyuncu
1977 - Ahu Türkpençe, Türk oyuncu
1979 - Mahir Bayrak, Türk basketbolcu
1979 - Jonathan Greening, İngiliz futbolcudur
1979 - Çağla Şikel, Türk oyuncu, sunucu ve manken
1981 - Maxi Rodriguez, Arjantinli futbolcu
1983 - Kate Bosworth, Amerikalı oyuncu
1986 - Ediz Bahtiyaroğlu, Türk-Boşnak futbolcu (ö. 2012)
1987 - Lauren Storm, Amerikalı oyuncu
1987 - Loui Batley, İngiliz oyuncu
1987 - Shelley Hennig, Amerikalı oyuncu ve manken
1991 - Luis Pedro Cavanda, Angolalı futbolcu
1991 - Ömer Alimoğlu, Türk atıcı
1992 - Paulo Gazzaniga, Arjantinli futbolcudur
1993 - Bryson Tiller, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1997 - Melis Sezen, Türk oyuncu
1998 - Ragnhild Valle Dahl, Norveçli hentbolcu
1998 - Timothy Fosu-Mensah, Hollandalı futbolcudur
1999 - Sina Ülbe, Türk basketbolcu
Ölümler
1109 - Bertrand de Blanchefort, 1156'dan 1169'daki ölümüne kadar Tapınak Şövalyeleri'n altıncı Büyük Üstadı idi (ö. 1169)
1184 - Theodora Komnini, Andronikos Komnenos ile İrene (Aineiadissa) çiftinin kızıdır (d. ?)
1557 - Pontormo, Maniyerist ressam (d. 1494)
1819 - Parmalı Maria Luisa, İspanya Kraliçesi (d. 1751)
1853 - Nesrin Hanım, Abdülmecid'in onbirinci eşi (d. 1826)
1861 - IV. Friedrich Wilhelm, Prusya Kralı (d. 1795)
1891 - Alexander William Kinglake, İngiliz devlet adamı ve tarihçi (d. 1809)
1896 - Walthère Frère-Orban, Belçikalı siyasetçi ve devlet adamı (d. 1812)
1915 - Armand Peugeot, Fransız sanayici (d. 1849)
1917 - Edward Burnett Tylor, İngiliz antropolog (d. 1832)
1920 - Paul Adam, Fransız yazar (d. 1862)
1924 - Sabine Baring-Gould, İngiliz Anglikan rahip ve roman yazarı (d. 1834)
1939 - Roman Dmowski, Polonyalı devlet adamı (d. 1864)
1953 - Guccio Gucci, İtalyan iş insanı ve moda tasarımcısı (d. 1881)
1955 - José Antonio Remón Cantera, Panama Devlet Başkanı (d. 1908)
1963 - Dick Powell, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1904)
1963 - Jack Carson, Kanadalı-Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1910)
1974 - Neva Gerber, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1894)
1980 - Mustafa Nihat Özön, Türk yazın tarihçisi, yazar, eğitmen ve çevirmen (d. 1896)
1981 - Eflatun Cem Güney, Türk folklor araştırmacısı ve masalcı (d. 1896)
1986 - Una Merkel, Amerikalı tiyatro, film, radyo ve televizyon oyuncusu (d. 1903)
1995 - Siad Barre, Somali Demokratik Cumhuriyeti Devlet Başkanı (d. 1919)
1995 - Nancy Kelly, Amerikalı oyuncudur (d. 1921)
1996 - Karl Rappan, Avusturyalı futbolcu ve teknik direktör (d. 1905)
2001 - William P. Rogers, Amerikalı bir politikacı, diplomat ve avukat (d. 1913)
2003 - Melih Birsel, Türk mimar (d. 1920)
2005 - Maclyn McCarty, Amerikalı genetikçi (d. 1911)
2006 - Juan Ambou, İspanyol komünist devrimci ve İspanya Komünist Partisi üyesi siyasetçi (d. 1910)
2007 - Teddy Kollek, İsrailli siyasetçi (d. 1911)
2008 - George MacDonald Fraser, İskoç gazeteci ve yazar (d. 1925)
2009 - Ryuzo Hiraki, Japon futbolcu (d. 1931)
2011 - Anne Francis, Amerikalı aktris (d. 1930)
2011 - Pete Postlethwaite, İngiliz, tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1946)
2012 - Anatoli Kolesov, Sovyet grekoromen güreşçisi ve koçu (d. 1938)
2012 - Ioan Drăgan, Rumen futbolcu (d. 1965)
2012 - Otto Scrinzi, Avusturyalı sinir hastalıkları uzmanı, gazeteci ve aşırı sağcı siyasetçi (d. 1918)
2012 - Tuncer Sevi, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1942)
2013 - Ladislao Mazurkiewicz, Uruguaylı futbolcu ve teknik direktör (d. 1945)
2013 - Stephen Resnick, Amerikalı ekonomist (d. 1938)
2014 - Bernard Glasser, Amerikalı film yapımcısı ve yönetmen (d. 1924)
2014 - Dirk Sager, Alman gazeteci ve yazar (d. 1940)
2014 - Jeanne Brabants, Belçikalı dansçı, koreograf ve öğretmen (d. 1920)
2015 - Ebu Enes el-Libi, Libyalı el-Kaide'nin üst düzey sorumlusu (d. 1964)
2015 - Lam Po-chuen, Hong Konglu aktör (d. 1951)
2015 - Little Jimmy Dickens, Amerikalı country şarkıcısı (d. 1920)
2015 - Noel Cobb, Amerikalı-İngiliz filozof, psikiyatr ve yazar (d. 1938)
2015 - Roger Kitter, İngiliz oyuncu ve stand up komedyen (d. 1949)
2016 - Ardhendu Bhushan Bardhan, Hint komünist politikacı (d. 1924)
2016 - Brad Fuller, Amerikalı besteci ve ses mühendisi (d. 1953)
2016 - Faris ez-Zehrani, Suudi El-Kaide üyesi (d. 1977)
2016 - Frances Cress Welsing, Amerikalı Afrikabilimci ve psikiyatrist (d. 1935)
2016 - Gisela Mota Ocampo, Meksikalı siyasetçi (d. 1982)
2016 - Nimr Bakır el-Nimr, Suudi Arabistanlı Şii din adamı, şeyh ve ayetullah (d. 1959)
2016 - Marcel Barbeau, Kanadalı sanatçı (d. 1925)
2016 - Maria Garbowska-Kierczyńska, Polonyalı oyuncu (d. 1922)
2016 - Matt Hobden, İngiliz kriketçi (d. 1993)
2016 - Michel Delpech, Fransız şarkıcı, besteci ve aktör (d. 1946)
2016 - Sabri Yirmibeşoğlu, Türk asker (d. 1928)
2017 - Albert Brewer, Amerikalı siyasetçi (d. 1928)
2017 - Enzo Benedetti, İtalyan futbolcu ve teknik direktör (d. 1931)
2017 - François Chérèque, Fransız üst düzey yönetici ve işçi hakları savunucusu aktivist (d. 1956)
2017 - John Berger, İngiliz yazar ve sanat eleştirmeni (d. 1926)
2017 - René Ballet, Fransız gazeteci ve yazar (d. 1928)
2017 - Richard Machowicz, Amerikalı belgesel yapımcısı, sunucu, aktör, dublör ve yazar (d. 1965)
2017 - Viktor Tsaryov, Rus asıllı Sovyet millî futbolcu (d. 1931)
2017 - Jean Vuarnet, Fransız kayakçı (d. 1933)
2018 - Alan Roy Deakin, İngiliz futbolcu (d. 1941)
2018 - Ferdinando Imposimato, İtalyan hukukçu, aktivist, hâkim ve siyasetçi (d. 1936)
2018 - Frank Buxton, Amerikalı oyuncu, seslendirme sanatçısı, yazar ve televizyon yönetmeni (d. 1930)
2018 - Giovanni Di Clemente, İtalyan film yapımcısı ve yönetmen (d. 1948)
2018 - Michael Pfeiffer, Alman futbolcu ve teknik direktör (d. 1925)
2018 - Thomas S. Monson, Amerikalı Mormon (İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 16. Başkanı ve Peygamberi) (d. 1927)
2019 - Bob Einstein, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1942)
2019 - Daryl Dragon, Amerikalı müzisyen söz yazarı ve müzik yapımcısı (d. 1942)
2019 - Gene Okerlund, Amerikalı Profesyonel Güreş sunucusu (d. 1942)
2019 - Gu Fangzhou, Çinli tıp bilimcisi (d. 1926)
2019 - Jerzy Turonek, Polonyalı-Belaruslu tarihçi ve yazar (d. 1929)
2019 - Malcolm Beard, Amerikalı siyasetçi (d. 1919)
2019 - Marko Nikolić, Sırp oyuncu (d. 1946)
2019 - Paulien van Deutekom, Hollandalı sürat buz patencisi (d. 1981)
2019 - Ramakant Achrekar, Hint kriketçi ve antrenör (d. 1932)
2019 - Salvador Martínez Pérez, Meksikalı Katolik Piskopos (d. 1933)
2020 - Bogusław Polch, Polonyalı çizgi roman sanatçısı (d. 1941)
2020 - Élisabeth Rappeneau, Fransız film yönetmeni ve senarist (d. 1940)
2020 - Fazilatunnesa Bappy, Bangladeşli hukukçu ve siyasetçi (d. 1970)
2020 - John Baldessari, Amerikalı sanatçı (d. 1931)
2020 - Mohamed Salah Dembri, Cezayirli siyasetçi ve diplomat (d. 1938)
2020 - Nick Fish, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1958)
2020 - Shen Yi-ming, Tayvanlı asker ve siyasetçi (d. 1957)
2020 - Veronika Fitz, Alman oyuncu (d. 1936)
2020 - Yukiko Miyake, Japon siyasetçi (d. 1965)
2021 - Alex Asmasoebrata, Endonezyalı siyasetçi ve otomobil yarışçısı (d. 1951)
2021 - Arsenio Lope Huerta, İspanyol hukukçu, siyasetçi, yazar ve ekonomist (d. 1943)
2021 - Aylin Özmenek, Türk radyo ve TV sunucusu (d. 1942)
2021 - Bernadette Isaac-Sibille, Fransız siyasetçi (d. 1930)
2021 - Buta Singh, Hint siyasetçi (d. 1934)
2021 - Cléber Eduardo Arado, Brezilyalı futbolcu (d. 1972)
2021 - Guadalupe Grande, İspanyol şair, yazar, eğitimci ve eleştirmen (d. 1965)
2021 - Leydi Mary Colman, İngiliz soylu ve hayırsever (d. 1932)
2021 - Marco Formentini, İtalyan siyasetçi (d. 1930)
2021 - Mary Catherine Bateson, Amerikalı kültürel antropolog, eğitimci ve yazar (d. 1939)
2021 - Mike Reese, Amerikalı siyasetçi (d. 1978)
2021 - Modibo Keita, Malili siyasetçi (d. 1942)
2021 - Vladimir Korenev, Sovyet-Rus aktör ve eğitimci (d. 1940)
2021 - Wahit Hamed, Mısırlı senarist (d. 1944)
2021 - Yuri Sauh, Sovyet-Rus futbolcu ve teknik direktör (d. 1951)
2022 - Charles Njonjo, Kenyalı hukukçu ve siyasetçi (1920)
2022 - Richard Leakey, Kenyalı paleoantropolog (d.1944)
2023 - Lincoln Almond, Amerikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1936)
2023 - Ken Block, Amerikalı bir profesyonel ralli pilotuydu (d. 1967)
2023 - Frank Cameron, Yeni Zelandalı birinci sınıf kriketçi (d. 1923)
2023 - Catherine David, Fransız-Amerikalı romancı, deneme yazarı ve edebiyat eleştirmeni (d. 1949)
2023 - François Geindre, Fransız siyasetçi (d. 1946)
2023 - Abdürrahim Tunsi, Faslı aktör ve komedyen (d. 1936)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
0102
02
|
2219
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/3%20Ocak
|
3 Ocak
|
Olaylar
1431 - Jeanne d'Arc, Piskopos Pierre Cauchon'a teslim edildi.
1496 - Leonardo da Vinci bir uçma makinesini test etti, fakat başarısız oldu.
1521 - Martin Luther, Roma Katolik Kilisesi tarafından aforoz edildi.
1777 - Amerikalı General George Washington, İngiliz General Charles Cornwallis'i Princeton Muharebesi'nde yenilgiye uğrattı.
1888 - Kaliforniya'daki "Lick Gözlemevi"nde hizmete giren 91 cm çapındaki yeni teleskop, Dünyanın o güne kadarki en büyük teleskobu olma unvanını aldı.
1889 - Nietzsche, akli dengesini yitirdi.
1914 - Enver Paşa, Mirliva rütbesiyle Harbiye Nazırlığı'na atandı.
1917 - Ardahan Arap Camii'nde, 373 Türk, Ermeni çeteciler tarafından camiyle birlikte yakıldı.
1922 - Mersin'in düşman işgalinden kurtuluşu.
1924 - Mısır'da Luksor şehrindeki bir tapınakta Tutankamon'un taş lahdi bulundu.
1925 - İtalya'da Benito Mussolini, bütün yetkileri elinde topladı.
1928 - Nikaragua'da Augusto César Sandino önderliğindeki yurtseverler ayaklandı. Amerika Birleşik Devletleri, 1000'den fazla deniz piyadesini savaşmak üzere gönderdi.
1930 - Mustafa Kemal Paşa, Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti'ne ilk üye olarak kaydedildi.
1945 - Türkiye, Japonya ile ilişkilerini kesmeye karar verdi.
1946 - II. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Krallık'ta Nazi yanlısı yayınlar yapan William Joyce, vatana ihanet suçundan Londra'da idam edildi.
1952 - Erzurum ve Hasankale'de deprem: 69 kişi öldü, 299 kişi yaralandı.
1953 - Samuel Beckett'in oyunu Godot'yu Beklerken, Paris'te sahnelenmeye başlandı.
1959 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Eisenhower, Alaska'nın 49. eyalet olarak Birleşik Devletler'e katıldığını açıkladı.
1961 - Amerika Birleşik Devletleri, Küba ile ilişkilerini kesti.
1961 - Bağımsız bir Kürt devleti kurmak istemekle suçlanan 49 kişinin yargılanmasına Ankara'da başlandı.
1962 - Papa XXIII. Ioannes, Fidel Castro'yu aforoz etti.
1976 - Uluslararası Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1977 - Beylerbeyi'ndeki tarihi Halil Paşa Yalısı yandı.
1978 - Hindistan'da İndira Gandhi, Kongre Partisi'nden çıkarıldı.
1986 - İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında (İMKB) hisse senetleri alım satımı başladı.
1988 - Margaret Thatcher, 20. yüzyılda Birleşik Krallık'ın en uzun süre görevde kalan Başbakanı unvanını aldı.
1990 - Devrik Panama Devlet Başkanı Manuel Noriega, Panama City'de son 10 gündür sığındığı Vatikan Büyükelçiliği'nde, Amerika Birleşik Devletleri güçlerine teslim oldu.
1990 - İbrahim Balaban'ın "Göç" adlı tablosu 45 milyon TL'ye satıldı; bu yaşayan bir ressamın eserine ödenen en yüksek fiyat oldu.
1993 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George H. W. Bush ve Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, stratejik nükleer silahlarda indirimi öngören START-2 anlaşmasını imzaladılar.
1994 - Tupolev Tu-154 tipi bir Rus yolcu uçağı, kalkışından hemen sonra İrkutsk'da (Rusya) düştü: 125 kişi öldü.
2004 - Mısır'ın özel havayolu şirketi Flash Air'e ait Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı Kızıldeniz'e düştü: 148 kişi öldü.
2009 - İsrail Ordusu, Gazze Şeridi'ne yönelik kara harekâtına başladı.
Doğumlar
MÖ 106 - Cicero, Romalı devlet adamı ve filozof (ö. MÖ 43)
1196 - Tsuchimikado, Japon İmparatoru (ö. 1231)
1628 - II. Alvise Mocenigo, Venedik Cumhuriyeti Dükü (ö. 1709)
1698 - Pietro Metastasio, İtalyan şair ve libretto yazarı (ö. 1782)
1774 - Juan Aldama, Meksikalı Yüzbaşı (Meksika Bağımsızlık Savaşı'nda, devrimci isyancıların tarafında savaşan) (ö. 1811)
1777 - Elisa Bonaparte, Fransız Prenses ve Napolyon Bonapart'ın kız kardeşi (ö. 1820)
1794 - Joseph Lebeau, Belçikalı liberal politikacı ve Belçika'nın iki kez Başbakanı (ö. 1865)
1810 - Antoine Thomson d'Abbadie, Fransız seyyah (ö. 1897)
1818 - Henrik Johan Holmberg, Fin doğa bilimci, jeolog ve etnograf (ö. 1864)
1823 - Heinrich Gustav Reichenbach, Alman orkidolog (ö. 1889)
1829 - Konrad Duden, Alman filolog ve sözlükçü (ö. 1911)
1836 - Sakamoto Ryōma, Japon samuray (ö. 1867)
1840 - Papaz Damien, Belçikalı Roma Katolik Rahibi ve misyoner (ö. 1889)
1846 - Franklin Murphy, Amerikalı siyasetçi (ö. 1920)
1860 - Kato Takaaki, Japon siyasetçi ve Japonya'nın 24. Başbakanı (ö. 1926)
1861 - William Renshaw, İngiliz tenisçi (ö. 1904)
1862 - Heinrich August Meissner, Alman mühendis (ö. 1940)
1872 - Jonas Vileišis, Litvanyalı avukat, siyasetçi ve diplomat (ö. 1942)
1873 - İvan Vasilyeviç Babuşkin, Rus devrimci ve Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi (Bolşevikler) kurucularından (ö. 1906)
1875 - Luigi Gatti, İtalyan iş insanı ve restoran işletmecisi (ö. 1912)
1876 - Wilhelm Pieck, Alman siyaset adamı, Almanya Komünist Partisi ve Komintern yöneticilerinden, Doğu Almanya'nın ilk Devlet Başkanı (ö. 1960)
1879 - Grace Coolidge, ABD first lady'si (ö. 1957)
1880 - Alim Han, Buhara Emirliği'nin ve Özbek Mangıt Hanedanı'nin son Emiri (ö. 1944)
1883 - Clement Attlee, İngiliz siyasetçi (ö. 1967)
1887 - August Macke, Alman ressam (ö. 1914)
1892 - J. R. R. Tolkien, İngiliz romancı ve bilim insanı (1954-55 arasında yayımladığı Yüzüklerin Efendisi üçlemesiyle ünlenen) (ö. 1973)
1897 - Pola Negri, Amerikalı oyuncu (ö. 1987)
1901 - Ngo Dinh Diem, Vietnamlı siyasetçi ve Güney Vietnam Devlet Başkanı (ö. 1963)
1903 - Aleksandr Bek, Sovyet gazeteci ve yazar (ö. 1972)
1906 - Aleksey Stahanov, Sovyet madenci ve Stahanovizm'in öncüsü (ö. 1977)
1907 - Ray Milland, İngiliz oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 1986)
1917 - Albert Mol, Hollandalı sanatçı (ö. 2004)
1928 - Nazmiye Demirel, Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in eşi (ö. 2013)
1929 - Sergio Leone, İtalyan yönetmen (ö. 1989)
1930 - Robert Loggia, İtalyan Yahudisi asıllı Amerikalı oyuncu (ö. 2015)
1933 - Henry Jean-Baptiste, Fransız siyasetçi (ö. 2018)
1933 - Süleyman Ateş, Türk ilahiyatçı, İslam hukukçusu ve Diyanet İşleri'nin 6. Başkanı
1937 - Oytun Şanal, Türk tiyatro ve seslendirme sanatçısı (ö. 2018)
1943 - Köksal Toptan, Türk avukat ve siyasetçi
1943 - Selda Alkor, Türk sinema sanatçısı
1944 - Eva Bender, İsveçli aktris
1944 - Mehmet Türker, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2017)
1946 - John Paul Jones, İngiliz müzisyen
1946 - Melih Gülgen, Türk sinema yönetmeni, senarist ve yapımcı (ö. 2017)
1950 - Victoria Principal, Amerikalı oyuncudur.
1951 - Carlos Barisio, Arjantinli futbolcu (ö. 2020)
1952 - Jim Ross, Amerikalı profesyonel güreş spikeri, hakem, lokantacı, ara sıra güreşen profesyonel güreşçi
1953 - Muhammed Vahid Hasan, Maldivler eski Cumhurbaşkanı ve Maldivler Millî Savunma Kuvvetleri Başkomutanı olan politikacı
1953 - Peter Taylor, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
1956 - Mel Gibson, Avustralyalı aktör ve film yönetmeni
1963 - Hamza Yanılmaz, Türk siyasetçi (ö. 2011)
1969 - Michael Schumacher, Alman Formula 1 pilotu
1971 - Cory Cross, Kanadalı eski bir profesyonel buz hokeyi savunma oyuncusudur
1974 - Alessandro Petacchi, emekli İtalyan profesyonel yol bisikletçisi
1976 - Angelos Basinas, Yunan eski millî futbolcudur
1977 - Lee Bowyer, İngiliz millî futbolcudur
1977 - Mayumi Iizuka, Japon ses sanatçısı (seiyuu)
1980 - Claudio Maldonado, Şilili futbolcu
1980 - Kurt Vile, Amerikalı müzisyen
1980 - Necati Ateş, Türk futbolcu
1980 - Yusuf Demirkol, Türk şarkıcı ve besteci
1983 - Enis Arıkan, Türk oyuncu
1984 - Billy Mehmet, Türk asıllı İrlandalı futbolcu
1985 - Linas Kleiza, Litvanyalı eski profesyonel millî basketbolcu
1985 - Marko Tomas, Hırvat basketbolcu
1986 - Asa Akira, Japon asıllı Amerikalı pornografik film oyuncusu
1990 - Yoichiro Kakitani, Japon millî futbolcu
1991 - Jerson Cabral, Hollandalı futbolcu
1991 - Özgür Çek, Türk futbolcu
1994 - Melek Yusufoğlu, Türk basketbolcu
1995 - Kim Ji-soo, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
1995 - Kim Seolhyun, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
1996 - Florence Pugh, İngiliz aktris
2003 - Greta Thunberg, İsveçli bir eylemci
2003 - Kyle Rittenhouse, 17 yaşındayken çıkan sivil ayaklanma sırasında ikisi ölümcül üç kişiyi vurması ile tanınan bir Amerikalı
Ölümler
236 - Anterus, Katolik Kilisesi'nin 19. Papa'sı (d. ?)
1028 - Fujiwara no Michinaga, Japon devlet adamı (d. 966)
1322 - V. Philippe, Fransa Kralı (d. 1292)
1501 - Ali Şir Nevai, Türk şair (d. 1441)
1543 - Juan Rodríguez Cabrillo, İspanyol-Portekizli kâşif (d. 1499)
1641 - Jeremiah Horrocks, İngiliz astronom (d. 1618)
1692 - Roelant Roghman, Hollandalı Hollanda Altın Çağı ressamı, çizimcisi ve oymacısı (d. 1627)
1785 - Baldassare Galuppi, Venedikli İtalyan besteci (d. 1706)
1799 - Şeyh Galip, Türk divan edebiyatı şairi ve mutasavvıf (d. 1757)
1826 - Louis-Gabriel Suchet, Fransız asker ve mareşal (d. 1770)
1875 - Pierre Larousse, Fransız ansiklopedi ve sözlük yazarı (d. 1817)
1891 - John Casey, İrlandalı geometrici (d. 1820)
1897 - Louis de Mas Latrie, Fransız tarihçi ve diplomat (d. 1815)
1903 - Alois Hitler, Adolf Hitler'in babası (d. 1837)
1922 - Wilhelm Voigt, Alman sahtekar ve ayakkabı ustası (d. 1849)
1923 - Jaroslav Hašek, Çek yazar (d. 1883)
1945 - Edgar Cayce, Amerikalı medyum (d. 1877)
1946 - William Joyce, Amerikalı Nazi propagandacısı (idam edildi) (d. 1906)
1950 - Emil Jannings, İsviçreli aktör ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1884)
1958 - Cafer Tayyar Eğilmez, Türk asker ve siyaset adamı (d. 1878)
1965 - Milton Avery, Amerikalı ressam (d. 1885)
1967 - Jack Ruby, Amerikalı gece kulübü işletmecisi (Lee Harvey Oswald'ı öldüren kişi) (d. 1911)
1979 - Conrad Hilton, Amerikalı iş insanı ve Hilton Otelleri'nin kurucusu (d. 1887)
1979 - Ernesto Palacio, Arjantinli tarihçi (d. 1900)
1989 - Sergey Lvoviç Sobolev, Rus matematikçi (d. 1908)
1992 - Judith Anderson, Avustralyalı aktris (d. 1897)
2005 - Faruk Sükan, Türk siyasetçi (d. 1921)
2007 - Mustafa Taşar, Türk siyasetçi (d. 1951)
2007 - Nezir Büyükcengiz, Türk siyasetçi ve CHP Konya Milletvekili (d. 1951)
2009 - Pat Hingle, Amerikalı aktör (d. 1924)
2010 - Mary Daly, Amerikalı radikal feminist filozof, akademisyen ve din bilimci (d. 1928)
2011 - Jill Haworth, İngiliz asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1945)
2012 - Hamit Haskabal, Türk oyuncu (d. 1947)
2013 - Sergiu Nicolaescu, Rumen yönetmen ve siyasetçi (d. 1930)
2014 - Alicia Rhett, Amerikalı oyuncu ve ressam (d. 1915)
2014 - Faruk Geç, Türk gazeteci, ressam, çizgi-romancı ve illustratör (d. 1931)
2014 - Saul Zaentz, Amerikalı film yapımcısı (d. 1921)
2015 - Derek Minter, İngiliz motosiklet yarışçısı (d. 1932)
2015 - Muaz el-Kesasibe, Ürdünlü savaş pilotu (d. 1988)
2015 - Olga Knyazeva, Sovyet-Rus eskrimci (d. 1954)
2016 - Demmus Hentze, Faroeli siyasetçi ve finansçı (d. 1923)
2016 - Bill Plager, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (d. 1945)
2016 - Halis Toprak, Türk iş insanı (d. 1938)
2016 - Peter Powell, İngiliz mucit (d. 1932)
2016 - Paul Bley, Kanadalı piyanist (d. 1946)
2016 - Peter Naur, Daninmarkalı bilişim uzmanı (d. 1928)
2016 - Igor Sergun, Rus albay general (d.1957)
2017 - Erk Yurtsever, Türk şair, yazar ve Türkolog (d. 1934)
2017 - İgor Volk, Sovyet-Rus kozmonot ve test pilotu (d. 1937)
2017 - Rodney Bennett, Britanyalı televizyon ve film yönetmeni (d. 1935)
2017 - Shigeru Kōyama, Japon oyuncu (d. 1929)
2018 - Konrad Ragossnig, Avusturyalı klasik gitarist, eğitimci ve lavtacı (d. 1932)
2018 - Medeniyet Şahberdiyeva, Türkmenistanlı opera şarkıcısı (d. 1930)
2018 - Serafino Sprovieri, İtalyan Katolik piskoposu (d. 1930)
2019 - Sylvia Chase, Amerikalı araştırmacı gazeteci ve televizyoncu (d. 1938)
2019 - Sayed Ashraful İslam, Bangladeşli siyasetçidir (d. 1952)
2019 - Herb Kelleher, Amerikalı girişimci, iş insanı ve yönetici (d. 1931)
2019 - Anne-Marie Minvielle, Fransız gazeteci (d. 1943)
2019 - Steve Ripley, Amerikalı blues müzisyenidir (d. 1950)
2019 - Christine de Rivoyre, Fransız gazeteci, romancı ve yazar (d. 1921)
2019 - José Vida Soria, İspanyol hukukçu ve siyasetçi (d. 1937)
2019 - Michael Yeung, Çinli Roma Katolik piskopos (d. 1945)
2020 - Derek Acorah, İngiliz medyum, yazar, eski futbolcu ve televizyon sunucusu (d. 1950)
2020 - Andonis Balomenakis, Yunan siyasetçi ve hukukçudur (d. 1954)
2020 - Christopher Beeny, İngiliz aktör ve dansçı (d. 1941)
2020 - Robert Blanche, Amerikalı sinema ve televizyon oyuncusudur (d. 1962)
2020 - Pete Brewster, Amerikan futbolu oyuncusu ve antrenör (d. 1930)
2020 - Wolfgang Brezinka, Alman-Avusturyalı eğitimci ve bilim insanı (d. 1928)
2020 - Domenico Corcione, İtalyan asker ve siyasetçi (d. 1929)
2020 - Mónica Echeverría, Şilili gazeteci, yazar, oyuncu ve edebiyat profesörü (d. 1920)
2020 - Ken Fuson, Amerikalı gazeteci (d. 1956)
2020 - Reuben Hersh, Amerikalı matematikçi, yazar ve akademisyen (d. 1927)
2020 - Nathaël Julan, Fransız futbolcu (d. 1996)
2020 - Stella Maris Leverberg, Arjantinli siyasetçi ve sendikacı d. 1962)
2020 - Ebu Mehdi el-Mühendis, Iraklı-İranlı asker (d. 1954)
2020 - Kasım Süleymani, İranlı asker (d. 1957)
2021 - Raúl Baglini, Arjantinli siyasetçi ve hukukçudur (d. 1949)
2021 - Lee Breuer, Amerikalı oyun yazarı, tiyatro yönetmeni, akademisyen, eğitimci, film yapımcısı, şair ve söz yazarıdır (d. 1937)
2021 - Eric Jerome Dickey, Amerikalı yazar (d. 1961)
2021 - Roger Hassenforder, Fransız profesyonel bisiklet sporcusu (d. 1930)
2021 - Naohiro Ikeda, Japon voleybol oyuncusu (d. 1940)
2021 - Renate Lasker-Harpprecht, Alman yazar ve gazeteci (d. 1924)
2021 - Gerry Marsden, İngiliz pop-rock şarkıcısı, söz yazarı, gitarist ve televizyon sunucusu (d. 1942)
2021 - Manola Robles, Şilili gazeteci (d. 1948)
2021 - Elena Santiago, İspanyol yazar (d. 1941)
2021 - Barbara Shelley, İngiliz aktris (d. 1932)
2022 - Oussou Konan, Fildişi Sahilli futbolcudur (d. 1989)
2022 - Gianni Celati, İtalyan yazar, çevirmen ve edebiyat eleştirmenidir (d. 1937)
2022 - Mario Lanfranchi, İtalyan yapımcı, yönetmen, senarist, aktör ve koleksiyoncu (d. 1927)
2022 - Kamel Lemoui, Cezayirli millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1939)
2022 - Beatrice Mintz, Amerikalı embriyolog (d. 1921)
2022 - Viktor Saneyev, Sovyet-Gürcü üç adım atlama sporcusu (d. 1945)
2023 - Walter Cunningham, Amerikalı NASA astronotu (d. 1932)
2023 - Elena Huelva, İspanyol kanserle mücadele aktivisti, sosyal medya fenomeni (d. 2002)
2023 - Ruslan Hasbulatov, Çeçen asıllı Rus ekonomist ve devlet adamı (d. 1942)
2023 - Abdüsselam Mecali, Ürdünlü siyasetçi ve fizikçi (d. 1925)
2023 - Giorgio Tombesi, İtalyan siyasetçi (d. 1926)
2023 - Norbert Werbs, Alman Roma Katolik başpiskopos ve ilahiyatçı (d. 1940)
Tatiller ve özel günler
Mersin'in Fransız işgalinden kurtuluşu (1922)
Dünya'nın Güneş'e en yakın olduğu gün (Günberi)
Verem Savaş Eğitimi Haftası (3-9 Ocak)
Kaynakça
0103
03
|
2220
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/4%20Ocak
|
4 Ocak
|
Olaylar
1755 - Haliç dondu.
1885 - İlk başarılı apandisit ameliyatı, Dr. William W. Grant tarafından, hastası Mary Gartside'a gerçekleştirildi.
1896 - Utah, Amerika Birleşik Devletleri'nin 45. eyaleti oldu.
1911 - Babıâli yangını.
1918 - Rusya, Finlandiya'nın bağımsızlığını tanıdı.
1926 - İstanbulspor, Kemal Halim Gürgen tarafından kuruldu.
1932 - Hindistan'da Mahatma Gandhi tutuklandı.
1939 - Japonya'da faşist Hiranuma Kiichirō başbakan oldu.
1944 - Sovyet askerleri, savaş öncesinin Polonya sınırını geçti.
1948 - Burma, Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazandı.
1951 - Çin ve Kuzey Kore birlikleri, Seul'ü işgal etti.
1962 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John F. Kennedy, Vietnam'a daha fazla asker göndereceklerini açıkladı.
1967 - 490 kilometre uzunluğundaki Batman-İskenderun petrol boru hattı hizmete açıldı.
1969 - Her türlü ırk ayrımcılığının kaldırılmasına dair uluslararası sözleşme imzalandı.
1976 - Çanakkale'de antik Truva kentinin bulunduğu yere, 12 metre yüksekliğinde "Truva Atı" yapıldı.
1986 - İstanbul Boğazı'nda, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün yapımına başlandı.
1987 - Washington'dan Boston'a giden bir yolcu treni, bir başka trenle çarpıştı: 16 kişi öldü.
1990 - Pakistan'ın Sind eyaletinde bir yolcu treni, bir yük treni ile çarpıştı: 307 kişi öldü, 700 kişi de yaralandı.
2004 - Afganistan'da Loya Jirga (Büyük Meclis), yeni anayasayı kabul etti.
2004 - Gürcistan'da "Kadife Devrim" öncülerinden Mihail Saakaşvili, Eduard Şevardnadze'nin yerine devlet başkanı seçildi.
2004 - Uzay aracı Spirit Mars'a iniş yaptı.
2006 - İsrail Başbakanı Ariel Şaron beyin kanaması geçirerek komaya girdi. Yeni parti Kadima'nın 28 Mart'taki seçim zaferinden sonra Ehud Olmert, İşçi Partisi lideri Amir Peretz ile yeni hükûmeti kurdu ve başbakan oldu.
2010 - Burç Halife'nin inşaatı tamamlandı ve dünyanın en yüksek gökdeleni ünvânını elde etti.
Doğumlar
659 - Zeynelâbidîn, İsmâiliyye’nin üçüncü İmami (ö. 712)
1076 - Zhezong, Çin'in Song Hanedanı'nın yedinci imparatorudur (ö. 1100)
1338 - V. Muhammed, Gırnata Emiri (ö.1391)
1341 - Wat Tyler, İngiliz devrimci lider (ö.1381)
1643 - Isaac Newton, İngiliz matematikçi ve modern fiziğin kurucusu (ö. 1727)
1710 - Giovanni Battista Pergolesi, İtalyan müzisyen (ö. 1736)
1747 - Dominique Vivant Denon, Fransız sanatçı, ressam, diplomat ve yazar (ö. 1825)
1785 - Jacob Grimm, Alman yazar (Grimm Kardeşler'in büyüğü) (ö. 1863)
1797 - Wilhelm Beer, Alman banker, astronom ve iş insanı (ö. 1850)
1809 - Louis Braille, Fransız eğitimci (görme engellilerce yaygın olarak kullanılan ve kendi adıyla anılan Braille alfabesini icat eden) (ö. 1852)
1847 - I. Niko Dadiani, Megrelya Prensliği'nin son Prensi (ö. 1903)
1848 - Katsura Tarō, Japonya Başbakanı (ö. 1913)
1851 - Bedrifelek Kadınefendi, II. Abdülhamid'in ikinci eşi (ö. 1930)
1853 - Şayân Kadınefendi, V. Murad'ın üçüncü eşi (ö. 1945)
1857 - Émile Cohl, Fransız çizer ve animatör (ö. 1938)
1861 - Mehmet Vahideddin, Osmanlı'nın son padişahı (ö. 1926)
1864 - George Albert Smith, İngiliz Kraliyet Astronomi Derneği Üyesi, mucit ve öncü film yönetmeni (ö. 1959)
1866 - Ernest Mangnall, İngiliz teknik direktör (ö. 1932)
1873 - Avram Galanti Bodrumlu, Türk eğitimci ve siyaset adamı (ö. 1961)
1876 - Augustus John, İngiliz ressam ve grafik sanatçısı (ö. 1961)
1882 - Yoshijirō Umezu, Japon asker (ö. 1949)
1894 - Evariste Lévi-Provençal, Fransız Orta Çağ tarihçisi, oryantalist, Arap Dili ve Edebiyatı uzmanı ve İslam tarihçisi (ö. 1956)
1896 - André Masson, Fransız ressam (ö. 1987)
1900 - Ernesto Palacio, Arjantinli tarihçi (ö. 1979)
1900 - Nazlı Ecevit, Türk ressam (ö. 1985)
1903 - Georg Elser, Alman marangoz (Hitler'e karşı başarısız suikast girişiminde bulunan) (ö. 1945)
1905 - Aristid von Grosse, Alman-Amerikalı kimyager ve akademisyen (ö. 1985)
1905 - Tore Keller, İsveçli futbolcu (ö. 1988)
1913 - Malietoa Tanumafili II, Samoa'nın devlet başkanı (ö. 2007)
1915 - Marie-Louise von Franz, İsviçreli analitik psikolog ve araştırmacı (ö. 1998)
1916 - Slim Gaillard, Amerikalı caz şarkıcısı, piyanist ve gitarist (ö. 1991)
1918 - Étienne Dailly, Fransız senatör ve hukukçu (ö. 1996)
1923 - Maurice Cazeneuve, Fransız oyuncu, yönetmen ve senarist (ö. 2016)
1924 - Charles Tone, Amerikalı siyasetçi (ö. 2018)
1925 - Abdullah Müctebavi, İranlı serbest güreşçi (ö. 2012)
1925 - Zigmas Zinkevičius, Litvan dil bilimci ve tarihçi (ö. 2018)
1926 - Margareta Niculescu, Rumen sanatçı, kuklacı, öğretmen ve tiyatro yönetmeni (ö. 2018)
1927 - Sabite Tur Gülerman, Türk ses sanatçısı (ö. 1989)
1928 - Maurice Rigobert Marie-Sainte, Martinikli piskopos (ö. 2017)
1929 - Amitai Etzioni, Alman sosyolog
1929 - Günter Schabowski, Alman siyasetçi (ö. 2015)
1929 - Özcan Başkan, Türk dil bilimci (ö. 1997)
1931 - Coşkun Özarı, Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2011)
1931 - Nora Iuga, Rumen şair, yazar ve çevirmen
1932 - Carlos Saura, İspanyol film yönetmeni (ö. 2023)
1933 - II. İlia, Gürcü Ortodoks Kilisesi Katolikos-Patriği
1934 - Rudolf Schuster, Slovak bir siyasetçi
1937 - Dyan Cannon, Amerikalı film ve televizyon oyuncusu, yönetmen, senarist, editör ve film yapımcısı
1940 - Brian Josephson, Galli teorik fizikçi
1940 - Gao Xingjian, Çin-Fransız nesir yazarı, çevirmen, tiyatro yazarı, tiyatro yöneticisi, eleştirmen, ressam ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1941 - George Pan Cosmatos, Yunan asıllı İtalyan film yönetmeni (ö. 2005)
1942 - John McLaughlin, İngiliz müzisyen
1943 - Hwang Sok-yong, Güney Koreli roman yazarıdır
1945 - Richard Schrock, Amerikan kimyager
1948 - Cissé Mariam Kaïdama Sidibé, Malili bir politikacı (ö. 2021)
1954 - Tina Knowles, Amerikalı iş insanı ve moda tasarımcısı
1956 - Ann Magnuson, Amerikalı aktris ve kabare sanatçısı
1956 - Nur Yoldaş, Türk pop müzik sanatçısı
1958 - Matt Frewer, Kanadalı TV ve film oyuncusudur
1960 - Michael Stipe, Amerikalı şarkıcı-söz yazarıdır
1963 - Dave Foley, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1963 - Till Lindemann, Alman müzisyen
1965 - Julia Ormond, İngiliz oyuncu
1969 - Kees van Wonderen, eski Hollandalı futbolcudur
1971 - Tayfun Güneyer, Türk senarist ve yönetmen
1978 - Marcello Bravo, Avusturyalı dansçı ve porno yıldızı
1980 - Bobbi Eden, Hollandalı aktris ve porno film oyuncusu
1980 - Öner Erkan, Türk oyuncu
1980 - Miguel, Portekizli eski futbolcudur
1984 - İbrahim Akın, Türk futbolcu
1985 - Gökhan Gönül, Türk futbolcu
1985 - Al Jefferson, Amerikalı profesyonel basketbolcudur
1986 - Younès Kabou, Fransız eski millî futbolcudur
1986 - James Milner, İngiliz futbolcudur
1987 - Marissa Coleman, Amerikalı basketbolcu
1990 - Iago Falque, İspanyol futbolcudur
1990 - Alberto Paloschi, İtalyan futbolcudur
1990 - Toni Kroos, Alman futbolcu
1996 - Emma Mackey, İngiliz-Fransız oyuncudur
1997 - Ante Žižić, Hırvat profesyonel basketbolcudur
1997 - Gino Mäder, İsviçreli yol ve pist bisikleti yarışçısı (ö. 2023)
2005 - Daphne Keen, İngiliz-İspanyol çocuk oyuncu
Ölümler
1309 - Folignolu Angela, İtalyan mistik ve yazar (d. 1248)
1761 - Stephen Hales, İngiliz fizyolojist, kimyacı ve mucit (d. 1677)
1782 - Ange-Jacques Gabriel, Fransız mimar (d. 1698)
1786 - Moses Mendelssohn, Alman filozof (d. 1729)
1825 - I. Ferdinando, Sicilyateyn Kraliyeti'nin Kralı (d. 1751)
1877 - Cornelius Vanderbilt, Amerikalı girişimci (d. 1794)
1882 - John William Draper, Amerikalı bilim insanı, filozof, hekim, tarihçi, kimyager ve fotoğrafçı (d. 1811)
1886 - Pyotr Tkaçov, Rus yazar, eleştirmen ve devrimci (d. 1844)
1891 - Pierre de Decker, Belçikalı politikacı, devlet adamı ve yazar (d. 1812)
1892 - James Redhouse, İngiliz dil bilgini, mütercim ve sözlük yazarı (d. 1811)
1896 - Henri Alfred Jacquemart, Fransız heykeltıraş (d. 1824)
1910 - Frederick Matthew Darley, Yeni Güney Galler'in 6. Yüksek Yargıcı (d. 1830)
1913 - Alfred Graf von Schlieffen, Alman general (d. 1833)
1915 - Anton von Werner, Alman ressam (d. 1843)
1919 - Georg von Hertling, Alman devlet adamı ve düşünür (d. 1843)
1920 - Benito Pérez Galdós, İspanyol yazar ve oyun yazarı (d. 1843)
1924 - René Basset, Fransız şarkiyatçı (d. 1855)
1927 - Süleyman Nazif, Türk şair, yazar ve devlet adamı (d. 1870)
1929 - Cemil Arıcan, Türk siyasetçi (d. 1880)
1936 - James Churchward, İngiliz asker, araştırmacı, kaşif, balık uzmanı, maden bilimcisi ve tarihçi (d. 1851)
1941 - Henri Bergson, Fransız filozof ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1859)
1960 - Albert Camus, Fransız yazar, düşünür ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1913)
1961 - Erwin Schrödinger, Avusturyalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1887)
1963 - Muzaffer Sarısözen, Türk folklorcu, Türk halk müziği sanatçısı ve derleyici (d. 1899)
1965 - T.S. Eliot, ABD asıllı Britanyalı şair, oyun yazarı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1888)
1966 - Georges Theunis, Belçika'nın 24. Başbakanı (d. 1873)
1967 - Boris Kraigher, Sloven komünist partizan, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti Başbakanı (d. 1914)
1975 - Carlo Levi, İtalyan ressam, yazar, doktor, aktivist ve antifaşist (d. 1902)
2000 - Spiros Markezinis, Yunan siyasetçi (d. 1909)
2003 - Sabiha Gürayman, Türk inşaat mühendisi ve voleybolcu (Türkiye'nin ilk kadın inşaat mühendisi) (d. 1910)
2010 - Kemal Demir, Türk hekim, siyasetçi ve Kızılay Genel Başkanı (d. 1921)
2013 - Şenay Yüzbaşıoğlu, Türk pop müzik şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1947)
2013 - Tony Lip, Amerikalı oyuncu (d. 1930)
2014 - Mrinal Das, Bangladeşli komünist siyasetçi ve sendikacı (d. 1948)
2014 - Sergey Kozlov, eski Sovyet ve Rus futbolcu ve teknik direktördür (d. 1960)
2015 - Pino Daniele, İtalyan şarkıcı, gitarist ve söz yazarı (d. 1955)
2015 - Azizullah Ludin, eski Afganistan Bağımsız Seçim komisyonu üyesi siyasetçi (d. 1939)
2015 - Natalino Pescarolo, İtalyan Katolik Piskopos (d. 1929)
2015 - Stuart Scott, Amerikalı spor spikeri ve spor yorumcusu (d. 1965)
2015 - René Vautier, Fransız film yönetmeni (d. 1928)
2016 - Tom Allin, İngiliz kriket oyuncusu (d. 1987)
2016 - Stephen W. Bosworth, Amerikalı akademisyen ve diplomat (d. 1939)
2016 - Michel Galabru, Fransız oyuncu (d. 1922)
2016 - Jorge Lepra, Uruguaylı diplomat ve siyasetçi (d. 1942)
2016 - Achim Mentzel, Alman müzisyen ve oyuncu (d. 1946)
2016 - Maja Maranow, Alman oyuncu (d. 1961)
2016 - Andres Rodríguez, Venezuelalı iş insanı ve at binicisi (d. 1984)
2016 - Robert Stigwood, Avustralyalı film yapımcısı (d. 1934)
2016 - Sedat Üründül, Türk yüksek inşaat mühendisi ve müteahhit (d. 1919)
2017 - Hişam el-Uteybi, Kuveytli eski bakan ve siyasetçidir (d. 1946)
2017 - Heinz Billing, Alman fizikçi ve bilgisayar mühendisidir (d. 1914)
2017 - William J. Cason, Amerikalı siyasetçi ve avukat (d. 1924)
2017 - Willie Evans, Siyahi profesyonel Amerikan fubolcusu (d. 1937)
2017 - Jordi Pagans i Monsalvatje, İspanyol ressamdır (d. 1932)
2017 - Ezio Pascutti, İtalyan futbolcu ve futbol menajeri (d. 1937)
2017 - Georges Prêtre, Fransız orkestra şefi (d. 1924)
2017 - Anna Senkoro, Tanzanyalı siyasetçi (d. 1962)
2017 - Gabriel Tang, Güney Sudanlı isyancı milislerin lideri general (d. 1960)
2017 - Anthony Tu Shihua, Çinli Katolik piskopos (d. 1919)
2018 - Aharon Appelfeld, İsrailli romancı ve yazar (d. 1932)
2018 - Ulhas Bapat, Hint santoor enstrümanı çalan bir müzisyendir (d. 1950)
2018 - Brendan Byrne, Amerikalı siyasetçi (d. 1924)
2018 - Johannes Brost, İsveçli oyuncu ve komedyendir (d. 1946)
2018 - Lyli Herse, Eski Fransız kadın bisiklet yarışçısıdır (d. 1928)
2018 - Senichi Hoshino, eski Japon beyzbolcu ve spor antrenörüdür (d. 1947)
2018 - Vladimir Yankilevsky, Rus sanatçıdır (d. 1938)
2019 - İvan Bortnik, Sovyet-Rus oyuncu (d. 1939)
2019 - Harold Brown, Amerikalı nükleer fizikçi (d. 1927)
2019 - John Burningham, İngiliz çocuk kitapları yazarı ve çizerdir (d. 1936)
2019 - Harold Demsetz, Amerikalı ekonomist (d. 1930)
2019 - Leo J. Dulacki, Amerikalı asker (d. 1918)
2019 - Turhan Erdoğan, Türk akademisyen ve inşaat mühendisi (d. 1938)
2019 - Miguel Gallastegui, İspanyol bask pelota (pelotari) sporcusudur (d. 1918)
2019 - David Garman, İngiliz mucit ve iş adamıdır (d. 1922)
2019 - Louisa Moritz, Küba asıllı Amerikalı oyuncu ve avukattır (d. 1946)
2019 - Norman Snider, Kanadalı senarist ve oyuncu (d. 1945)
2020 - Oliver Batali Albino, Güney Sudanlı politikacı (d. 1935)
2020 - Guy Arnold, Britanyalı kâşif, eğitimci, gazeteci, kuzey-güney ilişkileri uzmanı, seyahat ve politika yazarı (d. 1932)
2020 - Russell Bannock, Kanadalı savaş pilotu ve yazar (d. 1919)
2020 - Herbert Binkert, Alman millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1923)
2020 - Tom Long, Avustralyalı aktör (d. 1968)
2020 - Lorenza Mazzetti, İtalyan film yönetmeni, romancı, ressam ve fotoğraf sanatçısı (d. 1927)
2020 - Walter Ormeño, Perulu eski millî futbolcudur (d. 1926)
2021 - Tom Acker, Amerikalı beyzbolcu (d. 1930)
2021 - Anatoliy Butenko, Ukraynalı siyasetçi (d. 1938)
2021 - Sandra Hutchens, Amerikalı kamu güvenliği yetkilisi ve siyasetçi (d. 1955)
2021 - Franco Loi, İtalyan şair ve deneme yazarı (d. 1930)
2021 - Laurent Mailhot, Kanadalı tarihçi, yazar, profesör, deneme yazarı ve edebiyat eleştirmenidir (d. 1931)
2021 - John Muckler, Kanadalı profesyonel eski buz hokeyi oyuncusu, antrenör ve yönetici (d. 1934)
2021 - Elias Rahbani, Lübnanlı bir müzisyen, besteci, söz yazarı, orkestra şefi (d. 1938)
2021 - Tanya Roberts, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve komedyen (d. 1955)
2021 - M. R. Schunker, Hint Donanması'nda görev almış amiral rütbesindeki eski asker (d. 1924)
2021 - Gregory Sierra, Amerikalı aktör (d. 1937)
2021 - Martinus Veltman, Hollandalı teorik fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1931)
2022 - Javier Astúa, Kosta Rikalı millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1968)
2022 - Joan Copeland, Amerikalı oyuncudur (d. 1922)
2022 - William M. Ellinghaus, Amerikalı girişimci ve iş adamı (d. 1922)
2022 - Irma Mico, Avusturya-Macaristan doğumlu Fransız direniş savaşçısı (d. 1914)
2022 - Stelios Serafidis, Yunan eski millî futbolcudur (d. 1935)
2023 - Thirumagan Evera, Hintli siyasetçi (d. 1977)
2023 - David Gold, İngiliz iş adamı ve yönetici (d. 1936)
2023 - Elwood Hillis, Amerikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1926)
2023 - Pierre Joassin, Belçikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1948)
2023 - Alan Mackay-Sim, Avustralyalı biyomedikal teknisyeni (d. 1951)
2023 - Rosi Mittermaier, Alman kayakçı (d. 1950)
2023 - Beeyar Prasad, Hintli söz yazarı, senarist, televizyon sunucusu ve şair (d. 1961)
2023 - Hans Rebele, orta saha mevkiinde oynamış Alman eski millî futbolcu (d. 1943)
2023 - Fay Weldon, İngiliz yazar (d. 1931)
Tatiller ve özel günler
Myanmar Ulusal Günü
Diyarbakır'da Süleyman Nazif'i Anma Günü
0104
04
|
2221
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/5%20Ocak
|
5 Ocak
|
Olaylar
1759 - George Washington, Martha Dandridge ile evlendi.
1781 - Amerikan İç Savaşı: Richmond, Benedict Arnold komutasındaki Kraliyet Donanması tarafından yakıldı.
1809 - 1807-1809 Osmanlı-İngiliz Savaşı'nı sona erdiren Kale-i Sultaniye Antlaşması imzalandı.
1854 - San Francisco adlı buharlı gemi battı: 300 kişi öldü.
1889 - Alman fizikçi Martin Brendel, ilk kez auroraları fotoğrafladı.
1895 - Dreyfus davası: Casusluk suçlamasıyla Fransa'da yargılandığı davada, Yüzbaşı Alfred Dreyfus ömür boyu hapse mahkûm oldu.
1919 - Weimar Cumhuriyeti'nde Alman İşçi Partisi kuruldu. Bu parti daha sonra "Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi" adını alacaktı.
1921 - Çerkez Ethem ve kardeşleri, Yunan İşgal Kuvvetleri'ne sığındılar.
1922 - Adana'nın düşman işgalinden kurtuluşu.
1929 - Anadolu-Bağdat ve Mersin-Tarsus Demiryolları ile Haydarpaşa Garı devletleştirildi.
1930 - Sovyetler Birliği'nde tarımın kolektivizasyonu başladı.
1933 - San Francisco'daki Golden Gate Bridge inşa edilmeye başlandı.
1961 - Yassıada duruşmaları devam ediyor. 6-7 Eylül Olayları davası sonuçlandı. Sanıklardan Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve eski İzmir valisi Kemal Hadımlı mahkûm oldular. Aynı gün Fuad Köprülü ve Fahrettin Kerim Gökay Yassıada'dan tahliye edildi.
1968 - Çekoslovakya'da iktidara Prag Baharı'nı başlatacak olan Alexander Dubček geldi.
1974 - Peru'nun Başkenti Lima'da oluşan depremde, 6 kişi öldü ve yüzlerce ev hasar gördü.
1979 - DİSK'in çağrısıyla Türkiye çapında 5 dakika iş bırakma eylemi (Faşizmi Lanetleme Eylemi) yapıldı.
1981 - Türkiye'de Atatürk Yılı, Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren'in TBMM'de yaptığı konuşmayla kutlamalara açıldı.
1989 - ABD jetleri, Libya'ya ait iki MiG-23 uçağını düşürdü.
1993 - ABD'de 1965'ten sonra ilk kez asılarak idam gerçekleştirildi. Seri katil Westley Allan Dodd Washington'da asıldı.
1993 - Kabardey-Balkarya Cumhuriyeti'nin ilan edilişi.
1997 - Rus güçleri Çeçenistan'dan çekildi.
2005 - Bilinen en büyük cüce gezegen Eris keşfedildi.
2014 - Hindistan, diğer motorlara göre daha fazla yük kaldırabilen, ilk yerli üretim kriyojenik motorla güçlendirilmiş GSLV-D5 roketini uzaya fırlattı.
2017 - İzmir saldırısı: İzmir Adliyesi'ne bomba yüklü araç ile saldırı düzenlendi. Saldırıda bir polis memuru ve bir adliye çalışanı hayatını kaybetti. Üçü polis, 7 kişi yaralandı.
Doğumlar
1548 - Francisco Suárez, İspanyol Cizvit rahibi, filozof ve teolog (ö. 1617)
1592 - Şah Cihan, Babür İmparatorluğu'nun 5. Hükümdarı (ö. 1666)
1620 - Miklós Zrínyi, Hırvat ve Macar soylusu asker, devlet adamı ve şair (ö. 1664)
1759 - Jacques Cathelineau, Fransız çerçi ve Vendée isyanı lideri (ö. 1793)
1767 - Jean-Baptiste Say, Fransız felsefeci ve ekonomist (d. 1832)
1846 - Rudolf Christoph Eucken, Alman felsefeci, yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1926)
1851 - Böcüzade Süleyman Sami, Osmanlı yazar, bürokrat ve siyasetçi (ö. 1932)
1855 - King Camp Gillette, Amerikalı girişimci, mucit ve iş insanı (ö. 1932)
1867 - Dimitrios Gunaris, Yunan hukukçu, siyasetçi ve Yunanistan Başbakanı (ö. 1922)
1871 - Leonid Bolhovitinov, Rus asker ve doğubilimci (ö. 1925)
1874 - Joseph Erlanger, Amerikan fizyolog (ö. 1965)
1876 - Konrad Adenauer, Alman devlet adamı ve Almanya şansölyesi (ö. 1967)
1880 - İbrahim Etem Ulagay, Türk tıp profesörü, hekim ve kimyager (ö. 1943)
1883 - Döme Sztójay, Macar asker, diplomat ve Macaristan Krallığı Başbakanı (ö. 1946)
1884 - Ahmed Ağdamski, Azeri operacı ve oyuncu (ö. 1954)
1897 - Kiyoşi Miki, Japon Marksist düşünür (ö. 1945)
1900 - Yves Tanguy, Fransız-Amerikalı ressam (ö. 1955)
1902 - Stella Gibbons, İngiliz yazar ve romancı (ö. 1989)
1904 - Jeane Dixon, Amerikalı astrolog ve psişik (ö. 1997)
1911 - Jean-Pierre Aumont, Fransız aktör (ö. 2001)
1913 - Nejat Eczacıbaşı, Türk kimyacı ve sanayici (ö. 1993)
1914 - Nicolas de Staël, Fransız ressam (ö. 1955)
1917 - Jane Wyman, Amerikalı oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2007)
1921 - Friedrich Dürrenmatt, İsviçreli yazar (ö. 1990)
1921 - Jean, Lüksemburg Büyük Dükü (ö. 2019)
1921 - Kemal Ergüvenç, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (ö. 1975)
1923 - Boris Leskin, Amerikalı sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu (ö. 2020)
1923 - Endel Taniloo, Eston heykeltıraş (ö. 2019)
1923 - Jan Matocha, Çekoslovak kano yarışçısı (ö. 2016)
1924 - Gerry Plamondon, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (ö. 2019)
1924 - Marc Bonnefous, Fransız diplomat (ö. 2002)
1925 - Jean-Paul Roux, Fransız oryantalist ve Türkolog (ö. 2009)
1928 - Girish Chandra Saxena, Hint bürokrat (ö. 2017)
1928 - Preben Hertoft, Danimarkalı psikiyatrist (ö. 2017)
1928 - Walter Mondale, Amerikalı siyasetçi (ö. 2021)
1928 - Zülfikar Ali Butto, Pakistanlı avukat, politikacı ve Pakistan'ın 9. Başbakanı (ö. 1979)
1929 - Ümit Utku, Türk yönetmen, senarist ve yapımcı (ö. 2016)
1930 - Kay Lahusen, Amerikalı gazeteci
1931 - Alvin Ailey, Amerikalı dansçı, koreograf ve eylemci (ö. 1989)
1931 - Robert Duvall, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1932 - Bill Foulkes, İngiliz millî futbolcu (ö. 2013)
1932 - Raisa Gorbaçov, Mihail Gorbaçov'un eşi (ö. 1999)
1932 - Umberto Eco, İtalyan dil bilimci ve yazar (ö. 2016)
1933 - Anthony Bailey, İngiliz yazar ve sanat tarihçisi (ö. 2020)
1934 - Antoni Pitxot, İspanyol ressam (ö. 2015)
1934 - Phil Ramone, Amerikalı aranjör, yapımcı ve 14 Grammy Ödülü sahibi (ö. 2013)
1935 - Füruğ Ferruhzad, İranlı şair, yazar, yönetmen ve ressam (ö. 1967)
1935 - Jack Hirsh, Kanadalı bilim insanı
1935 - Öner Ünalan, Türk yazar, çevirmen ve araştırmacı (ö. 2011)
1936 - Sylvestre Nsanzimana, Ruandalı siyasetçi (ö. 1999)
1937 - Hélène Cixous, Fransız yazar
1938 - Brian Crowe, İngiliz diplomat (ö. 2020)
1938 - I. Juan Carlos, İspanya Kralı
1938 - Ngũgĩ wa Thiong'o, Kenyalı yazar
1940 - Adnan Mersinli, Türk oyuncu (ö. 2016)
1941 - Hayao Miyazaki, Japon manga ve anime sanatçısı
1942 - Vicki Lansky, Amerikalı çocuk hikâyeleri yazarı ve yayıncı (ö. 2017)
1943 - Atilla Özdemiroğlu, Türk müzisyen (ö. 2016)
1946 - Diane Keaton, Amerikalı oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1947 - Osman Arpacıoğlu, Türk futbolcu ve spor yazarı (ö. 2021)
1949 - Anne-Marie Lizin, Belçikalı siyasetçi (ö. 2015)
1950 - Mehmet Mümtaz Tuzcu, Türk şair
1952 - Uli Hoeneß, Alman eski futbolcudur
1953 - George Tenet, Amerikalı bürokrat, istihbaratçı ve akademisyendir
1954 - László Krasznahorkai, Macar senarist ve romancıdır
1956 - Gérard Berliner, Fransız şarkıcı, söz yazarı, besteci ve oyuncu (ö. 2010)
1956 - Frank-Walter Steinmeier, bir Alman politikacı
1959 - Maya Lin, Çin asıllı Amerikalı mimar ve sanatçı
1960 - Phil Thornalley, İngiliz müzisyen ve yapımcı
1961 - Iris DeMent, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarıdır
1965 - Vinnie Jones, İngiliz eski futbolcudur
1965 - Okday Korunan, Türk oyuncu ve oyun yazarı
1966 - Özgür Ozan, Türk oyuncu
1968 - DJ Bobo, İsviçreli şarkıcı
1969 - Marilyn Manson, Amerikalı müzisyen
1970 - Erdal Beşikçioğlu, Türk oyuncu
1972 - Sakis Ruvas, Yunan şarkıcı
1975 - Bradley Cooper, Amerikalı tiyatro, dizi ve sinema oyuncusudur
1976 - Diego Tristán, İspanyol futbolcu
1977 - Alaaddin Şahintekin, Türk karateci
1978 - January Jones, Amerikalı aktris ve model
1980 - Sebastian Deisler, Alman futbolcu
1981 - deadmau5, Kanadalı progressive house müzik yapımcısı ve sanatçı
1982 - Janica Kostelić, Hırvat kayakçı
1986 - Deepika Padukone, Hint film aktrisi ve modeldir
1987 - Kristin Cavallari, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1989 - Clara Cleymans, Belçikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı
1989 - Krisztián Németh, Macar millî futbolcudur
1991 - Soner Aydoğdu, Türk futbolcu
1991 - Denis Alibec, Rumen futbolcudur
1996 - Max Baldry, İngiliz oyuncu
1997 - Egehan Arna, Türk basketbolcu
1998 - Merve Arı, Türk basketbolcu
1999 - Berkin Elvan, Türk öğrenci (ö. 2014)
Ölümler
842 - Mutasım, Abbâsîler'in 8. Halifesi (d. 794)
1066 - Edward, İngiltere Kralı (d. 1003)
1173 - IV. Bolesław, Polonya Yüksek Dükü (d. 1122)
1387 - IV. Pedro, Aragon Kralı (d. 1319)
1477 - I. Charles, Burgonya'nın Valois Hanedanı'ndan son Dükü (d. 1433)
1588 - Qi Jiguang, Çinli general ve ulusal kahraman (d. 1528)
1589 - Catherine de' Medici, Fransa Kraliçesi (d. 1519)
1616 - Simeon Bekbulatoviç, Kasım Hanlığı'nın Hanlarından ve Rus Çarlığı'nın Çarlarından (d. ?)
1713 - Jean Chardin, Fransız kuyumcu ve gezgin (d. 1643)
1714 - III. Mamia Gurieli, İmereti Kralı (d. ?)
1735 - Carlo Ruzzini, Venedikli devlet adamı, diplomat ve Venedik Cumhuriyeti Doçe'si (d. 1653)
1762 - Yelizaveta, Rus İmparatoriçesi (d. 1709)
1776 - Philipp Ludwig Statius Müller, Alman zoolog (d. 1725)
1796 - Anna Barbara Reinhart, İsviçreli matematikçi (d. 1730)
1818 - Marcello Bacciarelli, İtalyan ressam (d. 1731)
1858 - Josef Wenzel Radetzky von Radetz, Avusturyalı general (d. 1766)
1863 - Johann Wilhelm Zinkeisen, Alman tarihçi (d. 1803)
1908 - Smbat Şahaziz, Ermeni eğitimci, yazar ve gazeteci (d. 1840)
1913 - Lewis A. Swift, Amerikalı gök bilimci (d. 1820)
1917 - Isobel Lilian Gloag, İngiliz ressam (d. 1865)
1922 - Ernest Shackleton, İrlandalı-İngiliz kâşif (d. 1874)
1925 - Yevgeniya Boş, Alman asıllı Rus Bolşevik aktivist ve siyasetçi (d. 1879)
1929 - Nikolay Nikolayeviç Romanov, Rus general (d. 1856)
1933 - Calvin Coolidge, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 30. Başkanı (d. 1872)
1951 - Andrey Platonov, Rus yazar (d. 1899)
1951 - Phillip Jaisohn, Koreli aktivist, gazeteci, politikacı ve hekim (d. 1864)
1953 - Ramiz Gökçe, Türk karikatürist (d. 1900)
1970 - Max Born, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1882)
1972 - Tevfik Rüştü Aras, Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1883)
1975 - Arif Nihat Asya, Türk şair ve yazar (d. 1904)
1976 - Hamit Kaplan, Türk Olimpiyat ve Dünya şampiyonu güreşçi (d. 1933)
1976 - Necmeddin Okyay, Türk hattat ve ebru sanatçısı (d. 1883)
1981 - Harold Clayton Urey, Amerikalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1893)
1982 - Ahmet Zaim, Kıbrıslı Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1927)
1982 - Edmund Herring, Avustralyalı asker (d. 1892)
1985 - Robert Surtees, Amerikalı görüntü yönetmeni ve Oscar Ödülü sahibi (d. 1906)
1986 - Aynur Gürkan, Türk halk müziği sanatçısı
1990 - Arthur Kennedy, Amerikalı oyuncu (d. 1914)
1998 - Sonny Bono, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve politikacı (d. 1935)
2001 - Elizabeth Anscombe, İngiliz analitik filozof (d. 1919)
2003 - Roy Jenkins, İngiliz siyaset adamı (d. 1920)
2004 - Tug McGraw, Amerikalı beyzbol oyuncusu (d. 1944)
2009 - Mustafa Ok, Türk asker ve siyasetçi (d. 1925)
2010 - Beverly Aadlen, Amerikalı oyuncu (d. 1942)
2012 - Don Carter, Amerikalı bowling oyuncusu (d. 1926)
2014 - Alma Muriel, Meksikalı oyuncu (d. 1951)
2014 - Annamária Kinde, Macar asıllı Romanyalı gazeteci, yazar ve editör (d. 1956)
2014 - Carmen Zapata, Amerikalı oyuncu (d. 1927)
2014 - Eusébio, Portekizli futbolcu (d. 1942)
2014 - Mustapha Zitouni, Cezayirli millî futbolcu (d. 1928)
2014 - Uday Kiran, Hint oyuncu (d. 1980)
2015 - Eylül Cansın, Türk transeksüel kadın (d. 1992)
2015 - Jean-Pierre Beltoise, Fransız Formula 1 yarışçısı (d. 1937)
2015 - Joy Ali, Fijili boksör (d. 1978)
2015 - Khan Bonfils, Doğu Asya kökenli İngiliz oyuncu (d. 1972)
2016 - Elizabeth Swados, Amerikalı yazar, besteci, müzisyen ve tiyatro yönetmeni (d. 1951)
2016 - Jean-Paul L'Allier, Kanadalı liberal siyasetçi ve gazeteci (d. 1938)
2016 - Memduh Abdülalim, Mısırlı oyuncu (d. 1956)
2016 - Percy Freeman, İngiliz futbolcu (d. 1945)
2016 - Pierre Boulez, Fransız besteci, koro şefi, yazar ve piyanist (d. 1925)
2016 - Rudolf Haag, Alman teorik fizikçi (d. 1922)
2017 - Alfonso Humberto Robles Cota, Meksikalı piskopos (d. 1931)
2017 - Géori Boué, Fransız kadın soprano ve opera sanatçısı (d. 1918)
2017 - Leonardo Benevolo, İtalyan mimar, sanat tarihçisi ve şehir plancısı (d. 1923)
2017 - Rafiq Subaie, Suriyeli aktör, yazar ve yönetmen (d. 1930)
2018 - Antonio Valentín Angelillo, İtalyan futbolcu ve teknik direktör (d. 1937)
2018 - Aydın Boysan, Türk mimar ve gazeteci (d. 1921)
2018 - Henry Jean-Baptiste, Fransız siyasetçi (d. 1933)
2018 - Jerry Van Dyke, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1931)
2018 - John W. Young, Amerikalı astronot (d. 1930)
2018 - Marián Labuda, Slovak oyuncu (d. 1944)
2018 - Münir Özkul, Türk meddah, tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1925)
2018 - Thomas Bopp, Amerikalı astronom, bilim insanı ve kaşif (d. 1949)
2019 - Bernice Sandler, Amerikalı kadın hakları aktivisti, eğitimci ve yazar (d. 1928)
2019 - Dragoslav Šekularac, Sırp futbolcu ve futbol antrenörü (d. 1937)
2019 - Emil Brumaru, Rumen şair ve yazar (d. 1938)
2019 - Erick Haydock, İngiliz müzisyen ve gitarist (d. 1943)
2019 - Maria Dolores Malumbres, İspanyol piyanist, müzik eğitimcisi ve besteci (d. 1931)
2019 - Rudolf Raff, Kanadalı-Amerikalı biyolog ve akademisyen (d. 1941)
2020 - Antoni Morell Mora, İspanyol asıllı Andorralı diplomat, hukukçu, bürokrat ve yazar (d. 1941)
2020 - Walter Learning, Kanadalı tiyatro yönetmeni, oyun yazarı ve oyuncu (d. 1938)
2021 - Annasif Døhlen, Norveçli ressam ve heykeltıraş (d. 1930)
2021 - Bonifácio José Tamm de Andrada, Brezilyalı siyasetçi, hukuk akademisyeni ve gazeteci (d. 1930)
2021 - Christina Crosby, Amerikalı eğitimci, aktivist ve yazar (d. 1953)
2021 - Colin Bell, İngiliz millî futbolcu (d. 1946)
2021 - James Greene, Kuzey İrlandalı aktör (d. 1931)
2021 - João Cutileiro, Portekizli heykeltıraş (d. 1937)
2021 - John Richardson, İngiliz oyuncu (d. 1934)
2021 - José Carlos Silveira Braga, Brezilyalı futbolcu (d. 1930)
2021 - Tyberii Korponai, Sovyet-Ukraynalı futbolcu (d. 1958)
2022 - Lawrence Brooks, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun Amerikan gazisi (d. 1909)
2022 - Kim Mi-soo, Güney Koreli aktris ve model (d. 1992)
2022 - Anatole Novak, Fransız profesyonel yol bisikleti yarışçısı (d. 1937)
2022 - George Rossi, İskoç aktör (d. 1961)
2022 - Olga Szabó-Orbán, Rumen eskrimci (d. 1938)
2023 - Kim Deok-ju, Güney Koreli hukukçu (d. 1933)
2023 - Nate Colbert, Amerikalı beyzbolcu (d. 1946)
Tatiller ve özel günler
Adana'nın ve Tarsus'un Fransız işgalinden kurtuluşu (1922)
Kaynakça
0105
05
|
2222
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/6%20Ocak
|
6 Ocak
|
Olaylar
1838 - Samuel Morse, telgrafı kamuya tanıttı.
1907 - Maria Montessori tarafından kurulan ilk çocuk okulu, Casa dei Bambini açıldı.
1912 - New Mexico, 47. eyalet olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı.
1921 - Yunan birliklerinin Eskişehir ve Afyon doğrultusundaki taarruzuyla, I. İnönü Muharebesi başladı.
1926 - Türkiye'nin ilk iç ve dış istihbarat örgütü, Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti kuruldu.
1929 - Yugoslavya Kralı I. Aleksandar, parlamentoyu feshetti ve ülkede askeri diktatörlük kurdu.
1930 - İlk dizel motorlu otomobil, Indianapolis'ten New York'a yaptığı seyahatini tamamladı.
1931 - Thomas Edison, son patent başvurusunu yaptı.
1938 - Nazi baskısından kaçan Sigmund Freud, Londra'ya gitti.
1944 - II. Dünya Savaşı: Kızıl Ordu birlikleri Polonya'ya girdi.
1945 - Geleceğin Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George H. W. Bush, Barbara Pierce ile New York'ta evlendi.
1950 - Birleşik Krallık, Çin'in Komünist Hükûmetini tanıdı.
1954 - İsmail el-Ezheri, Sudan'ın ilk başbakanı oldu.
1955 - On İki Ada karasuları sınırının saptanması için, Türkiye ile Yunanistan arasında görüşmelere başlandı.
1956 - Kanada'da 14 ülkenin katıldığı hava gösterisi yarışmalarında, Türkiye birinci oldu.
1969 - Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ni (ODTÜ) ziyaret eden Amerikan Büyükelçisi Robert Komer'in makam otomobili öğrenciler tarafından yakıldı.
1977 - Dev-Genç İstanbul Başkanı Paşa Güven yakalandı. İstanbul Yurtsever Devrimci Gençlik Derneği kapatıldı ve 39 kişi gözaltına alındı.
1981 - Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davasında gözaltında tutulan 39 kişiden 15'i tutuklandı. Tutuklananlar arasında Genel Başkan Kemal Nebioğlu da var.
1983 - Yılmaz Güney ve Cem Karaca, Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlıktan çıkarıldı.
1984 - Tunus'ta, ekmek fiyatlarının %1,5 oranında artması üzerine ayaklanma başladı; 75 kişi öldü, sıkıyönetim ilan edildi.
2015 - İstanbul Sultanahmet'te bomba patladı, canlı bomba ile yapılan saldırıda bir polis hayatını kaybederken, bir polis de yaralandı.
2019 - Malezya Kralı Sultan V. Muhammed tahtını bıraktı.
2021 - Amerika Birleşik Devletleri'nde 46. başkan Joe Biden'in tescilleneceği gün kongre binasında kaos çıktı: 4 kişi hayatını kaybetti.
Doğumlar
1256 - Helftalı Gertrude, Alman Sistersiyen rahibe, mistik ve azize (ö. 1301/1302)
1367 - II. Richard, İngiltere Kralı (ö. 1400)
1412 - Jan Dark, Fransız kahraman ve azize (ö. 1431)
1493 - Olaus Petri, İsveçli Lüterci din adamı, yazar ve yargıç (ö. 1552)
1499 - Ávilalı Yuhanna, İspanyol vaiz ve mistik (ö. 1569)
1568 - Richard Burbage, İngiliz oyuncu (ö. 1619)
1655 - Jakob Bernoulli, İsviçreli matematikçi (ö. 1705)
1738 - Friedrich Kasimir Medikus, Alman hekim ve botanikçi (ö. 1808)
1745 - Jacques-Étienne Montgolfier, Fransız sıcak hava balonunun mucidi (ö. 1799)
1797 - Baldwin Martin Kittel, Alman bitki bilimci (ö. 1885)
1797 - Edward Turner Bennett, İngiliz zoolog ve yazar (ö. 1836)
1799 - Jedediah Smith, Amerikalı avcı, kürk tüccarı ve kâşif (ö. 1831)
1800 - Anna Maria Hall, İrlandalı yazar (ö. 1889)
1817 - J. J. McCarthy, İrlandalı mimar (ö. 1882)
1822 - Heinrich Schliemann, Alman arkeolog (ö. 1890)
1832 - Gustave Doré, Fransız baskı ve gravür ustası (19. yüzyıl sonlarının en hünerli ve başarılı kitap illüstratörlerinden) (ö. 1883)
1838 - Max Bruch, Alman besteci ve orkestra şefi (ö. 1920)
1849 - Hristo Botev, Bulgar şair (Osmanlı egemenliğine karşı Bulgar ulusal ayaklanmasının kahramanlarından) (ö. 1876)
1850 - Eduard Bernstein, Alman sosyalist (Karl Marx'ın kapitalist ekonominin tasfiyesi ve iktidarın proletarya tarafından fethi düşüncesini gözden geçirmeye girişen ilk revizyonistlerden) (ö. 1932)
1854 - Sherlock Holmes, Sir Arthur Conan Doyle tarafından oluşturulan Britanyalı hayalî dedektif ve kahraman
1862 - August Oetker, Alman iş insanı, kabartma tozunun mucidi ve Dr. Oetker firmasının kurucusu (ö. 1918)
1870 - Gustav Bauer, Alman siyasetçi ve Weimar Cumhuriyeti'nin 1919-1920 yıllarındaki şansölyesi (ö. 1944)
1872 - Alexander Scriabin, Rus besteci (ö. 1915)
1880 - Tom Mix, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 1940)
1883 - Halil Cibran, Lübnan kökenli Amerikalı felsefi denemeci, şair ve ressam (ö. 1931)
1896 - Vecihi Hürkuş, Türk pilot, mühendis ve müteşebbis (Türk havacılık önderi) (ö. 1969)
1912 - Jacques Ellul, Fransız filozof, sosyolog ve amatör ilahiyatçı (ö. 1994)
1913 - Edward Gierek, Polonyalı komünist önder ve 1970-80 arasında Polonya Birleşik İşçi Partisi Birinci Sekreteri (ö. 2001)
1913 - Loretta Young, Amerikalı aktris ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2000)
1915 - Alan Watts, Amerikalı filozof (ö. 1973)
1920 - John Maynard Smith, İngiliz evrimsel biyolog ve genetikçiydi (ö. 2004)
1920 - Sun Myung Moon, Moon tarikatı kurucusu dini lider, iş insanı ve aktivist (ö. 2012)
1921 - Cary Middlecoff, Amerikalı golfçü (ö. 1998)
1924 - Kim Dae-jung, Güney Kore eski cumhurbaşkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2009)
1924 - Earl Scruggs, Amerikalı müzisyen (ö. 2012)
1925 - John DeLorean, ABD otomobil endüstrisinde mühendis, mucit ve yöneticidir (ö. 2005)
1925 - Jane Harvey, Amerikalı şarkıcı (ö. 2013)
1928 - İsmet Sezgin, Türk siyasetçi (ö. 2016)
1929 - Babrak Karmal, Afgan politikacı (ö. 1996)
1931 - Juan Goytisolo, İspanyol şair, deneme yazarı ve romancı (ö. 2017)
1932 - Stuart A. Rice, Amerikalı teorik kimyager ve fiziksel kimyagerdir
1934 - Sylvia Syms, İngiliz aktris (ö. 2023)
1936 - Darlene Hard, Amerikalı profesyonel kadın tenisçi (ö. 2021)
1937 - Ludvík Daněk, bir Çekoslovak disk atıcısıydı (ö. 1998)
1938 - Adriano Celentano, İtalyan müzisyen, şarkıcı, besteci, oyuncu, televizyon sunucusu ve film yapımcısıdır
1939 - Valeri Lobanovski, Ukrayna asıllı Sovyet eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2002)
1943 - Terry Venables, İngiliz futbolcu ve teknik direktör
1944 - Bonnie Franklin, Amerikalı oyuncudur (ö. 2013)
1944 - Rolf M. Zinkernagel, İsviçreli immünolog
1946 - Syd Barrett, İngiliz müzisyen, gitarist ve Pink Floyd'un kurucusu (ö. 2006)
1947 - Sandy Denny, bir İngiliz şarkıcıydı (ö. 1978)
1947 - Erkut Yücaoğlu, Türk iş insanı
1948 - Clint Boulton, İngiliz futbolcu (ö. 2021)
1951 - Ahron Daum, İsrailli haham (ö. 2018)
1953 - Malcolm Young, Avustralyalı rock grubu AC/DC'nin kurucu üyesi, ritim gitaristi ve şarkı yazarıydı (ö. 2017)
1954 - Anthony Minghella, İngiliz film yönetmeni ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (ö. 2008)
1955 - Rowan Atkinson, İngiliz komedi aktörü ve yazar
1956 - Elizabeth Strout, Amerikalı yazar
1957 - Michael Foale, emekli Amerikan astronot
1958 - Themos Anastasiadis, Yunan gazeteci (ö. 2019)
1960 - Howie Long, Amerikalı eski Amerikan futbolu oyuncusu ve aktördür
1964 - Jacqueline Moore, Amerikalı yarı-emekli profesyonel güreşçi, eski WWE divası ve eski TNA güreşçisi
1966 - Sharon Cuneta, Filipinli bir şarkıcı, aktris, talk-show sunucusu, ticari reklam destekçisi ve realite show hakimidir
1967 - Delko Lesev, Bulgar sırıkçı
1967 - A. R. Rahman, Hint film müzikleri bestecisi, yapımcı, müzisyen ve şarkıcı
1968 - John Singleton, Akademi Ödülü adaylığı bulunan film yönetmeni, senarist ve yapımcı (ö. 2019)
1969 - Bilal Uçar, Türk hukukçu ve siyasetçi
1969 - Norman Reedus, Amerikalı oyuncu
1970 - Radoslav Látal, Çekoslovak millî futbolcu ve teknik direktördür
1970 - Gabrielle Reece, Amerikalı bir profesyonel voleybolcu, spor spikeri, manken ve oyuncu
1972 - Paris Elia, Kıbrıs Rumu futbolcu
1972 - Pascal Nouma, Fransız futbolcu
1978 - Erdem Kınay, Türk besteci, aranjör ve prodüktör
1977 - Adam Bodnar; Polonyalı avukat, eğitimci ve insan hakları aktivisti
1982 - Eddie Redmayne, İngiliz oyuncu, model ve şarkıcı
1982 - Gilbert Arenas, Amerikalı basketbolcu
1986 - Alex Turner, İngiliz müzisyen, Indie rock grubu Arctic Monkeys'in solisti, gitaristi ve bestecisi
1986 - Irina Shayk, Rus model
1986 - Paul McShane, İrlandalı futbolcu
1987 - Bongani Khumalo, Esvatini asıllı Güney Afrikalı futbolcu
1989 - Andy Carroll, İngiliz millî futbolcu
1989 - Nicky Romero, Hollandalı DJ ve müzik yapımcısı
1991 - Will Barton, Amerikalı basketbolcu
1994 - Catriona Gray, Filipinli manken
Ölümler
884 - Hasan bin Zeyd, Zeydî Hânedanlığı'nın kurucusu (d. ?)
1448 - Bavyeralı Christopher, Kalmar Birliği döneminde Danimarka, İsveç ve Norveç Kralı (d. 1416)
1478 - Uzun Hasan, Akkoyunlular Hükûmdarı (d. 1423)
1537 - Allessandro de Medici, Floransa Dükalığı'nın I. Dükü (d. 1510)
1646 - Elias Holl, Alman mimar (d. 1573)
1693 - IV. Mehmet (Avcı Mehmet), Osmanlı'nın 19. Padişahı (d. 1642)
1725 - Chikamatsu Monzaemon, Japon oyun yazarı (d. 1653)
1731 - Étienne François Geoffroy, Fransız kimyacı (d. 1672)
1805 - Conrad Moench, Alman botanikçi (d. 1744)
1852 - Louis Braille, Fransız mucit (körler alfabesini icat eden) (d. 1809)
1874 - Robert Emmett Bledsoe Baylor, Amerikalı siyasetçi (d. 1793)
1884 - Gregor Mendel, Avusturyalı genetik bilimci (d. 1822)
1918 - Georg Cantor, Alman matematikçi (d. 1845)
1919 - Theodore Roosevelt, ABD'nin 26. Başkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1858)
1921 - Devil Anse Hatfield, Amerikalı İç Savaş sırasında Konfedere Devletler Ordusu'nda gerilla lideri (d. 1839)
1934 - Herbert Chapman, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1878)
1945 - Vladimir Vernadski, Ukraynalı mineralojist ve jeokimyacı (d. 1863)
1949 - Victor Fleming, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1889)
1959 - Baha Toven, Türk dil bilimci (d. 1881)
1964 - Werner Kempf, Alman asker ve Nazi Almanyası'nda panzer generali (d. 1886)
1974 - David Alfaro Siqueiros, Meksikalı ressam ve muralist (d. 1896)
1978 - Burt Munro, Yeni Zelandalı motosiklet yarışçısı (d. 1899)
1981 - A.J. Cronin, İskoç yazar (d. 1896)
1984 - Ernest Laszlo, Macar asıllı Amerikalı görüntü yönetmeni (d. 1898)
1990 - Pavel Çerenkov, Rus fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1904)
1990 - Ian Charleson, İskoç aktör ve sahne sanatçısı (d. 1949)
1991 - Ahmet Adnan Saygun, Türk besteci (d. 1907)
1993 - Dizzy Gillespie (John Birks Gillespie), Amerikalı cazcı (d. 1917)
1993 - Rudolf Nureyev, Rus balet (d. 1938)
1995 - Muharrem Ergin, Türk yazar ve Türkolog (d. 1923)
1997 - Ergün Arıkdal, Türk metapsişik araştırmacı, yazar ve medyum (d. 1936)
2000 - Don Martin, Amerikalı çizgi romancı (Mad dergisi) (d. 1931)
2000 - Mehmet Akif İnan, Türk şair, yazar ve öğretmen (d. 1940)
2004 - Pierre Charles, Dominikalı siyasetçi (d. 1954)
2006 - Comandante Ramona, Meksikalı devrimci ve Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu'nun (EZLN) Tzotzil halkına mensup yerli otonom komutanı (d. 1959)
2006 - Lou Rawls, Amerikalı şarkıcı (d. 1933)
2010 - İhsan Devrim, Türk oyuncu (d. 1914)
2011 - Uche Okafor, Nijeryalı millî futbolcu (d. 1967)
2012 - Azer Bülbül, Türk arabesk fantezi müzik sanatçısı ve oyuncu (d. 1967)
2013 - Metin Kaçan, Türk yazar ve senarist (d. 1961)
2014 - Marina Ginestà, İspanyol muhabir ve İspanya İç Savaşı'nın sembollerinden olan milis (d. 1919)
2014 - Mónica Spear, Venezuelalı model, oyuncu ve şarkıcı (d. 1984)
2015 - Ayla Gürses, Türk ses sanatçısı (Yıldırım Gürses'in eşi) (d. 1938)
2015 - Vlastimil Bubník, Çek buz hokeyi oyuncusu ve millî futbolcu (d. 1931)
2016 - Alfredo Armenteros, Kübalı müzisyen (d. 1928)
2016 - Pat Harrington, Jr., Amerikalı dizi, sinema oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (d. 1929)
2016 - Silvana Pampanini, İtalyan güzeli ve oyuncu (d. 1925)
2017 - Francine York, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu (d. 1936)
2017 - Lelio Lagorio, İtalyan siyasetçi ve bürokrat (d. 1925)
2017 - Les Lazarowitz, Amerikalı dublaj ve ses mühendisi (d. 1941)
2017 - Octavio Lepage, Venezuelalı siyasetçi (d. 1923)
2017 - Om Puri, Hint oyuncu (d. 1950)
2017 - Ricardo Piglia, Arjantinli yazar (d. 1941)
2018 - Dave Toschi, Amerikalı dedektif (d. 1931)
2018 - Greta Thyssen, Danimarka asıllı Amerikalı model ve oyuncu (d. 1927)
2018 - Horace Ashenfelter, Amerikalı atlet (d. 1923)
2018 - Marjorie Holt, Amerikalı siyasetçi ve avukat (d. 1920)
2018 - Nigel Sims, İngiliz futbolcu (d. 1931)
2018 - Remídio José Bohn, Brezilyalı Roma Katolik piskopos (d. 1950)
2019 - Angelo Ziccardi, İtalyan siyasetçi (d. 1928)
2019 - Annalise Braakensiek, Norveç asıllı Avustralyalı manken ve aktris (d. 1972)
2019 - Derek Piggott, İngiliz havacı ve pilot (d. 1922)
2019 - Gene Zwozdesky, Kanadalı siyasetçi (d. 1948)
2019 - José Ramón Fernández, Kübalı asker ve komünist lider (d. 1923)
2019 - W. Morgan Sheppard, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1932)
2020 - Bernt Andersson, İsveçli futbolcu ve teknik direktör (d. 1933)
2020 - Mike Fitzpatrick, Amerikalı hukukçu ve siyasetçi (d. 1963)
2020 - Prem Nath Hoon, Hint rütbeli askerdir (d. 1929)
2020 - Oswaldo Larriva, Ekvadorlu siyasetçi ve akademisyen (d. 1946)
2021 - Kenneth Z. Altshuler, Amerikalı psikolog, psikanalizci ve akademisyen (d. 1929)
2021 - Alan Burgess, Yeni Zelandalı profesyonel kriketçi (d. 1920)
2021 - James Cross, Britanyalı diplomat (d. 1921)
2021 - Osian Ellis, Galli müzisyen, besteci ve eğitimci (d. 1928)
2021 - Edward Gnat, Polonyalı siyasetçi (d. 1940)
2021 - James Haynes, Britanyalı sosyolog ve yazar (d. 1933)
2021 - Danilo Lim, Filipinli asker ve siyasetçi (d. 1955)
2022 - Peter Bogdanovich, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı, senarist, eleştirmen, aktör ve tarihçi (d. 1939)
2022 - Mariano Laurenti, İtalyan yönetmen ve senaristtir (d. 1929)
2022 - Rómulo Méndez, Guatemalalı futbol hakemi (d. 1938)
2022 - Sidney Poitier, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1927)
2023 - Omar Berdiýew, Türkmenistanlı millî futbolcu (d. 1979)
2023 - Bill Campbell (beyzbolcu), Amerikalı beyzbolcu (d. 1948)
2023 - Gervasio Gestori, İtalyan Roma Katolik piskopos (d. 1936)
2023 - Lew Hunter, Amerikalı senarist, yazar ve eğitimci (d. 1935)
2023 - Annette McCarthy, Amerikalı aktris (d. 1958)
2023 - David Penington, Avustralyalı hekim ve akademisyen (d. 1930)
2023 - Paula Quintana, Şilili sosyolog, akademisyen ve siyasetçi (d. 1956)
2023 - Owen Roizman, Amerikalı görüntü yönetmeni (d. 1936)
2023 - Richard Savitt, Amerikalı tenisçi (d. 1927)
2023 - Shen Lyu-shun, Tayvanlı diplomat ve siyasetçi (d. 1949)
2023 - Gianluca Vialli, İtalyan eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1964)
Tatiller ve özel günler
Adana'nın Ceyhan ilçesinin Fransız işgalinden kurtuluşu (1922)
Epifanya Bayramı
Kaynakça
0106
06
|
2223
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/7%20Ocak
|
7 Ocak
|
Olaylar
1558 - Fransa, İngiltere'nin Kıta Avrupası'ndaki son toprağı olan Calais'yi de ele geçirdi.
1598 - Boris Godunov, Rus Çarı oldu.
1610 - İtalyan astronom Galileo Galilei, Jüpiter'in iki uydusunu (Ganymede, Callisto) tespit etti.
1634 - IV. Murad'ın emriyle, Şeyhülislam Ahizade Hüseyin Efendi boğdurularak öldürüldü. Böylelikle Osmanlı'da ilk defa bir şeyhülislam öldürülmüş oldu.
1714 - İngiliz mühendis Henry Mill, daktilo makinesinin patentini aldı.
1785 - Fransız havacı Jean-Pierre Blanchard ve Amerikalı fizikçi John Jeffries, bir balonla Manş Denizi'ni geçtiler.
1789 - İlk Amerikan Başkanlık seçimleri yapıldı. Seçmenler delegeleri, onlar da bir ay sonra ülkenin ilk Başkanını belirlediler: George Washington.
1887 - Thomas Stevens, dünya çapında bisiklet turu tamamlayan ilk kişi oldu.
1904 - İlk uluslararası Mors Alfabesi acil durum sinyali "CQD" kabul edildi, ancak iki yıl sonra yerini SOS sinyaline bırakacaktır.
1913 - Ham petrolden benzin eldesi patentlendi.
1924 - Türkiye'de Millî Eğitim Bakanlığı yabancı okulların binaları içinde bulunan dinî simge ve işaretlerin kaldırılması için bir genelge yayımladı.
1927 - Okyanus aşırı ilk telefon görüşmesi, New York'tan Londra'ya yapıldı.
1935 - İtalya diktatörü Benito Mussolini ile Fransa Dışişleri Bakanı Roma'da görüştü. Resmi açıklamaya göre iki ülkenin Afrika'daki çıkarlarıyla ilgili anlaşmalar yapıldı.
1942 - Hamlet davası sonuçlandı. Muhsin Ertuğrul, Peyami Sefa ve Celaleddin Ezine'ye verilen cezalar ertelendi.
1942 - II. Dünya Savaşı: Doğu Cephesi'nde başlayan Moskova Muharebesi, kesin Sovyetler Birliği zaferiyle sonuçlandı.
1944 - Çorap imalatı hakkı Sümerbank'a verildi.
1946 - CHP'den ayrılan Celâl Bayar ile Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan, Demokrat Parti'nin kuruluş başvurusunu yaptılar.
1946 - İlk başarılı yüksek hızlı elektronik bilgisayar "Eniac", Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanıma girdi. Eniac, elektronik-dijital bilgisayara giden yolda atılmış büyük adımlardan biri olarak 1955'e kadar kullanıldı.
1950 - Demokrat Parti, yeni Seçim Kanunu'yla ilgili bildiri yayınladı: "Önümüzdeki seçimler mutlaka dürüst olmalıdır."
1950 - Karabük Demir ve Çelik İşletmesi'nde "Zeynep" adı verilen yüksek fırın hizmete açıldı.
1953 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman, ülkesinin hidrojen bombası geliştirdiğini açıkladı.
1954 - Demokrat Parti, "Genç Demokratlar" adında bir gençlik örgütü kurdu.
1957 - Millî Türk Talebe Birliği, "rock and roll" ve "striptiz"in yasaklanmasını istedi.
1959 - Amerika Birleşik Devletleri, Fidel Castro'nun yeni Küba Hükûmetini tanıdı.
1960 - Su altından atılabilen nükleer Polaris füzesi'nin ilk denemesi yapıldı.
1963 - Cibali Tütün Fabrikası'nda 3500 işçi yemek boykotu yaptı.
1967 - Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı bir açıklama yaptı; "Türkiye'de 25.000 frengili, 10.000 cüzamlı, 750.000'de veremli var."
1979 - Vietnam Ordusu, Kamboçya'nın başkenti Phnom Penh'i ele geçirdi ve Khmer Rouge rejimine son verdi.
1980 - Hindistan'da yapılan seçimleri, İndira Gandhi'nin Kongre Partisi kazandı.
1981 - Tarsus'ta sol görüşlü militan Mustafa Özenç, yakalanıp getirildiği Tarsus Merkez Jandarma Karakolu'nda gizleyebildiği tabancasıyla; Jandarma Astsubay Üstçavuş Hasan Hüseyin Özcan, Astsubay Üstçavuş Nihat Özsoy, Jandarma Eri Şaban Öztürk ve Orman Muhafız Bekçisi Hayri Şimşek'i öldürüp kaçtı.
1984 - Başbakan Turgut Özal ilk basın toplantısını düzenledi.
1990 - Pisa Kulesi, 800 yıllık tarihi boyunca ilk kez güvenlik gerekçesiyle ziyaretlere kapatıldı.
1992 - Cemal Süreya Şiir Ödülü, Adnan Özer ve Süreyya Berfe'ye verildi.
1997 - Demokrat Türkiye Partisi kuruldu, Hüsamettin Cindoruk partinin Genel Başkanlığı'na seçildi.
1999 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton'ın azli istemiyle açılan dava başladı.
2015 - Paris'te bulunan mizah dergisi Charlie Hebdoya silahlı saldırı yapıldı. 12 kişi hayatını kaybetti.
2019 - Ferrari'de, Maurizio Arrivabene'nin yerine Mattia Binotto getirildi.
Doğumlar
1502 - Papa XIII. Gregorius, Katolik Kilisesi'nin 226. Papası (ö. 1585)
1768 - Joseph Bonaparte, Napoli ve İspanya Kralı (Napolyon Bonapart'ın kardeşi) (ö. 1844)
1777 - Lorenzo Bartolini, İtalyan heykeltıraş (ö. 1850)
1800 - Millard Fillmore, Amerikalı siyasetçi ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 13. Başkanı (ö. 1874)
1830 - Albert Bierstadt, Amerikalı ressam (ö. 1902)
1844 - Bernadette Soubirous, Roma Katolik Kilisesi azizi (ö. 1879)
1851 - Nikolai Tchaikovsky, Rus devrimci ve Rusya'da halkçı hareketin ilk liderlerinden (ö. 1926)
1855 - Eliezer Ben-Yehuda, Yahudi gazete editörü (ö. 1922)
1864 - Phillip Jaisohn, Koreli aktivist, gazeteci, politikacı ve doktor (ö. 1951)
1871 - Émile Borel, Fransız matematikçi ve siyasetçi (ö. 1956)
1873 - Charles Péguy, Fransız şair (ö. 1914)
1873 - Rudolf Eisler, Yahudi asıllı Avusturyalı felsefeci (ö. 1926)
1885 - Ernesto Brown, Arjantinli futbolcu (ö. 1935)
1887 - Kurt Schneider, Alman psikiyatrist (ö. 1967)
1890 - Henny Porten, Alman aktris (ö. 1960)
1895 - Clara Haskil, Rumen piyanist (ö. 1960)
1895 - Vasili Blohin, Sovyet general (ö. 1955)
1898 - Al Bowlly, Mozambik doğumlu İngiliz şarkıcı, caz gitaristi ve kompozitör (ö. 1941)
1899 - Francis Poulenc, Fransız besteci (ö. 1963)
1901 - Fahrelnisa Zeyd, Türk ressam (ö. 1991)
1901 - Fikret Adil, Türk yazar (ö. 1973)
1903 - Antanas Sniečkus, Litvan komünist, partizan ve siyasetçi (ö. 1974)
1907 - Baha Gelenbevi, Türk fotoğraf ve sinema sanatçısı (ö. 1984)
1908 - Red Allen, Afrika kökenli Amerikalı caz müzisyeni (ö. 1967)
1914 - İhsan Devrim, Türk oyuncu (ö. 2010)
1916 - Elena Çavuşesku, Romanya Sosyalist Cumhuriyeti'nin Başbakan Yardımcısı (ö. 1989)
1916 - Paul Keres, Estonyalı satranççı (ö. 1975)
1922 - Mario Almada, Meksikalı oyuncu (ö. 2016)
1922 - Orhan Asena, Türk oyun yazarı, şair ve çocuk hastalıkları uzmanı (ö. 2001)
1926 - Atanas Zabaznoski, Makedon komünist aktivist, Yugoslavya Cephesi'nde savaşan asker ve Halk Kahramanı Nişanı sahibi (ö. 2013)
1934 - Peri Han, Türk sinema oyuncusu (ö. 2008)
1934 - Tasos Papadopulos, Kıbrıs Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve siyasetçi (ö. 2008)
1935 - Sophie Behr, Alman yazar
1937 - Zaccaria Cometti, İtalyan futbolcudur ve teknik direktör (ö. 2020)
1938 - Roland Topor, Fransız oyun yazarı (ö. 1997)
1941 - John E. Walker, İngiliz kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
1945 - David Spangler, Amerikalı filozof
1947 - Sadık Ahmet, Batı Trakyalı Türk tıp doktoru ve siyasetçi (Batı Trakya Türkleri'nin hakları için verdiği mücadele ile tanınan) (ö. 1995)
1948 - Rana Alagöz, Türk pop şarkıcısı
1956 - Leonard Lansink, Alman oyuncu
1957 - Katie Couric, Amerikalı haber spikeri
1960 - Emrullah İşler, Türk akademisyen ve siyasetçi
1962 - Aleksandr Dugin, Rus siyaset bilimci ve faşist görüşleriyle tanınan strateji uzmanı
1962 - Hallie Todd, Amerikalı sinema ve TV oyuncusu
1964 - Nicolas Cage, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1967 - Claudia Amengual, Uruguaylı çevirmen ve yazar
1967 - Nick Clegg, İngiliz politikacı
1969 - Marco Simone, İtalyan futbolcu ve teknik direktör
1970 - Saruhan Hünel, Türk oyuncu
1971 - Jeremy Renner, Amerikalı aktör, film yapımcısı ve müzisyen
1973 - Liu Bolin, Çinli sanatçı
1977 - Sofi Oksanen, Eston asıllı Finlandiyalı yazar
1979 - Aloe Blacc, Amerikalı soul şarkıcısı ve rapçi
1979 - Monica Foster, Amerikalı pornografik film oyuncusu
1985 - Lewis Hamilton, İngiliz Formula 1 pilotu
1985 - Wayne Routledge, İngiliz futbolcu
1987 - Davide Astori, İtalyan futbolcu (ö. 2018)
1987 - Lyndsy Fonseca, Amerikalı oyuncu
1987 - Stefan Babović, Sırp millî futbolcu
1988 - Hardwell, Hollandalı DJ ve prodüktör
1990 - Gregor Schlierenzauer, Avusturyalı kayakla atlayıcı
1990 - Liam Aiken, Amerikalı sinema oyuncusu
1991 - Caster Semenya, Güney Afrikalı orta mesafe koşucusu
1991 - Eden Hazard, Belçikalı futbolcu
1992 - Lynn Knippenborg, Hollandalı hentbolcu
Ölümler
312 - Antakyalı Lukianos, Hristiyan teolog ve şehit (d. 240)
1220 - I. İzzeddin Keykavus, Türkiye Selçuklu Devleti Sultanı (d. 1180)
1285 - I. Carlo, Fransa Kralı VIII. Louis'in en küçük oğlu (d. 1226)
1325 - I. Diniz, Portekiz Krallığı'nın 6. Kralı (d. 1261)
1451 - VIII. Amadeus, Savoy Dükü (d. 1383)
1536 - Aragonlu Catherine, İngiltere Kraliçesi (d. 1485)
1548 - Fenarîzade Muhyiddin Çelebi, Osmanlı şeyhülislamı (d. ?)
1655 - X. Innocentius, Katolik Kilisesi'nin 236. Papası (d. 1574)
1715 - François Fénelon, Fransız Roma Katolik başpiskoposu, ilahiyatçı, şair ve yazar (d. 1651)
1786 - Jean-Étienne Guettard, Fransız doğa bilimci, botanikçi ve mineralog (d. 1715)
1838 - Josef Grassi, Avusturyalı ressam (d. 1757)
1847 - Maria Schicklgruber, Adolf Hitler'in babaannesi (d. 1795)
1858 - Mustafa Reşit Paşa, Osmanlı Sadrazamı, diplomat ve Osmanlı Devleti'nde Tanzimât'ın mimarı (d. 1800)
1882 - Ignacy Łukasiewicz, Polonyalı eczacı ve petrol sanayii öncüsü (d. 1822)
1892 - Tevfik Paşa, Mısır Hidivi (d. 1852)
1920 - Edmund Barton, Avustralyalı politikacı, hakim ve Avustralya'nın ilk Başbakanı (d. 1849)
1927 - Nikolaos Kalogeropoulos, Yunan siyasetçi (d. 1851)
1932 - André Maginot, Fransız devlet adamı (Majino Hattı'na adını veren) (d. 1877)
1934 - Anton Hanak, Avusturyalı heykeltıraş (d. 1875)
1935 - James Alfred Ewing, İskoç fizikçi ve mühendis (d. 1855)
1943 - Nikola Tesla, Sırp asıllı Amerikalı fizikçi (d. 1856)
1944 - Muslihiddin Adil Taylan, Türk akademisyen ve idare hukuku profesörü (d. 1881)
1945 - Alexander Stirling Calder, Amerikalı heykeltıraş (d. 1870)
1951 - René Guénon, Fransız metafizikçi yazar (d. 1886)
1968 - Fahri Kopuz, Türk besteci (d. 1882)
1988 - Trevor Howard, İngiliz aktör (d. 1913)
1989 - Hirohito, Japon İmparatoru (d. 1901)
1995 - Murray Rothbard, Amerikalı ekonomist (Avusturya Okulu'nun liberteryen ekonomisti) (d. 1926)
1996 - Károly Grósz, Macar komünist siyasetçi (d. 1930)
1998 - Richard Hamming, Amerikalı matematikçi (d. 1915)
1998 - Vladimir Prelog, Hırvat-İsviçreli kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1906)
2001 - Şarl Helu, Lübnanlı siyasetçi ve Lübnan Cumhurbaşkanı (d. 1913)
2004 - Ingrid Thulin, İsveçli oyuncu (d. 1926)
2006 - Heinrich Harrer, Avusturyalı dağcı, gezgin, coğrafyacı ve yazar (d. 1912)
2010 - Philippe Séguin, Fransız siyasetçi (d. 1943)
2013 - David R. Ellis, Amerikalı film yönetmeni, dublör ve aktör (d. 1952)
2013 - Huell Howser, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1945)
2014 - Huban Öztoprak, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (d. 1987)
2014 - Run Run Shaw, Hong Konglu girişimci ve yapımcı (d. 1906)
2015 - Bernard Maris, Fransız ekonomist, gazeteci ve yazar (d. 1946)
2015 - Cabu (Jean Cabut), Fransız çizgi roman sanatçısı ve karikatürist (d. 1938)
2015 - Charb (Stéphane Charbonnier), Fransız çizer, gazeteci ve çizgi film yapımcısı (d. 1967)
2015 - David Rolfe, Avustralyalı yüzücü (d. 1964)
2015 - Elsa Cayat, Fransız psikiyatr, psikanalist ve köşe yazarı (d. 1960)
2015 - Georges Wolinski, Fransız karikatürist (d. 1934)
2015 - Jean Paul Parise, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (d. 1941)
2015 - Mompati Merafhe, Botsvanalı politikacı (d. 1936)
2015 - Mustapha Ourrad, Cezayir asıllı Fransız yayıncı ve editör (d. 1954)
2015 - Philippe Honoré, Fransız çizer ve çizgi roman sanatçısı (d. 1941)
2015 - Rod Taylor, Avustralyalı oyuncu (d. 1930)
2015 - Tignous (Bernard Verlhac), Fransız karikatürist (d. 1957)
2016 - Richard Libertini, Amerikalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1933)
2016 - Remzi Evren, Türk sinema sanatçısı (d. 1957)
2016 - Sergey Şustikov, Rus futbolcu ve teknik direktör (d. 1970)
2016 - Valerio Zanone, İtalyan politikacı (d. 1936)
2017 - Lech Trzeciakowski, Polonyalı tarihçi (d. 1931)
2017 - Mário Soares, Portekizli siyasetçi ve Portekiz Cumhurbaşkanı (d. 1924)
2017 - Nat Hentoff, Amerikalı romancı, tarihçi ve müzik eleştirmeni (d. 1925)
2017 - Osman Bayezid Osmanoğlu, Osmanlı Hanedanı'nın reisi (d. 1924)
2017 - Refik Erduran, Türk oyun yazarı, yayımcı ve gazeteci (d. 1928)
2018 - Anna Mae Hayes, Amerikalı kadın asker (d. 1920)
2018 - France Gall, Fransız şarkıcı (d. 1947)
2018 - Jim Anderton, Yeni Zelandalı siyasetçi (d. 1938)
2019 - Aline Kiner, Fransız kadın gazeteci ve roman yazarı (d. 1959)
2019 - Aristeo Benavídez, Arjantinli kayak sporcusu (d. 1927)
2019 - Barbara Elaine Ruth Brown, Amerikalı biyolog ve hayırsever (d. 1929)
2019 - Bernard Tchoullouyan, Fransız judocu (d. 1953)
2019 - Carmencita Reyes, Filipinli siyasetçi ve hukukçu (d. 1931)
2019 - Clydie King, Amerikalı şarkıcı (d. 1943)
2019 - Dave Laing, İngiliz gazeteci, yazar ve tarihçi (d. 1947)
2019 - Edwin Erickson, Amerikalı siyasetçi ve iş insanı (d. 1938)
2019 - Ivan Mašek, Çek siyasetçi (d. 1948)
2019 - Jocelyne Saab, Lübnanlı gazeteci ve film yönetmeni (d. 1948)
2019 - John Joubert, Güney Afrika doğumlu İngiliz besteci (d. 1927)
2019 - John Mendelsohn, Amerikalı fizikçi (d. 1936)
2019 - Moşe Arens, İsrailli siyasetçi (d. 1925)
2019 - Thomas Rukavina, Amerikalı siyasetçi (d. 1950)
2020 - Elizabeth Wurtzel, Amerikalı feminist, hukukçu, yazar ve gazeteci (d. 1967)
2020 - Hamis ed-Dusari, Suudi futbolcu (d. 1973)
2020 - Larry Gogan, İrlandalı radyo sunucusu ve DJ (d. 1938)
2020 - Neil Peart, Kanadalı müzisyen, söz yazarı ve yazar (d. 1952)
2020 - Silvio Horta, Amerikalı senarist, televizyon yapımcısı ve yazar (d. 1974)
2021 - Biserka Cvejić, Sırp opera sanatçısı ve akademisyen (d. 1923)
2021 - Deezer D, Amerikalı aktör ve rap şarkıcısı (d. 1965)
2021 - Genival Lacerda, Brezilyalı forró şarkıcısı ve söz yazarı (d. 1931)
2021 - Jamie O'Hara, Amerikalı country şarkıcısı, söz yazarı ve gitarist (d. 1950)
2021 - Marion Ramsey, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve söz yazarı (d. 1947)
2021 - Michael Apted, İngiliz aktör, senarist, film yapımcısı ve yönetmen (d. 1941)
2021 - Munira Yamin Satti, Pakistanlı kadın siyasetçi (d. 1966)
2021 - Tommy Lasorda, Amerikalı beyzbolcu ve spor yöneticisi (d. 1927)
2021 - Valeri Hlevinski, Sovyet-Rus tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1943)
2022 - Deanna Booher, Amerikalı aktris, profesyonel güreşçi ve sürat patencisi (d. 1948)
2022 - Mark Forest, Amerikalı aktör, opera sanatçısı, eğitimci ve vücut geliştirme sporcusu (d. 1933)
2022 - Vitaliano Trevisan, İtalyan yazar, senarist ve aktör (d. 1960)
2023 - Russell Banks, Amerikalı yazar (d. 1940)
2023 - Djão, Mozambik asıllı Portekizli millî futbolcudur (d. 1958)
2023 - Joseph A. Hardy III, Amerikalı hayırsever iş adamı (d. 1923)
2023 - Modeste M'bami, Kamerunlu eski futbolcudur (d. 1942)
2023 - Yuri Manin,' bir Rus matematikçidir (d. 1937)
2023 - Adam Rich, Amerikalı aktör (d. 1968)
2023 - Dorothy Tristan, Amerikalı aktris, senarist ve model (d. 1934)
Tatiller ve özel günler
Osmaniye'nin Fransız işgalinden kurtuluşu (1922)
Beyaz Baston Görme Engelliler Haftası (7-14 Ocak)
0107
07
|
2225
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/9%20Ocak
|
9 Ocak
|
Olaylar
475 - Bizans İmparatoru Zeno, Başkent Konstantinopolis'i terkederek Antioch'a (Antakya) kaçmaya zorlandı, böylelikle birinci saltanatı sona ermiş oldu.
1788 - Connecticut, Amerika Birleşik Devletleri Anayasasını onaylayan 5. eyalet oldu.
1792 - Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında 5 yıllık savaşın ardından, Yaş Antlaşması imzalandı.
1839 - Fransız Bilimler Akademisi, Daguerreotype adı verilen bir fotoğrafçılık işlemini duyurdu.
1853 - Osmanlı İmparatorluğu için "hasta adam" tabiri ilk kez Rus Çarı I. Nikolay tarafından kullanıldı.
1861 - Mississippi, Birleşik Devletlerden ayrıldı.
1900 - Mısır'da Kahire demiryolu tamamlandı ve ilk tren hizmete girdi.
1900 - İtalya'da Lazio takımı kuruldu.
1905 - Moskova'da Kışlık Saray'a yürüyen işçilerin üzerine ateş açıldı.
1916 - Seddülbahir Muharebeleri bitti.
1916 - İngilizler'in Gelibolu Yarımadası'ndan çekilip gitmeleri üzerine, sabah 08.45'te Alçıtepe'den Başkomutanlık Vekaleti'ne telgraf çeken 5. Ordu Komutanı Mareşal Otto Liman von Sanders, "Tanrı'ya şükür Gelibolu Yarımadası tamamen düşmandan temizlenmiştir. Diğer ayrıntılar ayrıca sunulacaktır" dedi.
1922 - Hatay'ın Dörtyol ilçesi Fransız işgalinden kurtuldu. (İtilaf güçlerine karşı "ilk kurşun" Dörtyol'un Karakese beldesinde Ömer Hoca'nın oğlu Kara Mehmet tarafından 19 Aralık 1918 tarihinde atılmıştır.)
1926 - Piyango çekilişinin yalnızca Tayyare Cemiyeti'ne ait olduğuna ilişkin kanun kabul edildi.
1936 - Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Atatürk'ün de katıldığı bir törenle öğrenime başladı. Törende konuşan Millî Eğitim Bakanı Saffet Arıkan "Çürümüş görünen dünya kültürünü yeniden yaratacak olan Türk çocuklarıdır" dedi.
1937 - Josef Stalin'in sürgüne gönderdiği Lev Troçki, Meksika'ya gitti.
1937 - İstanbul Tramvay Şirketi, talebelerin ucuz seyahat etmeleri için paso verdi. Pasolar talebelerin ikamet mıntıkalarıyla, mekteplerinin bulunduğu bölge arasındaki seferlerde geçerli oldu.
1942 - Türk Tarih Kurumu Ziya Gökalp'in bütün eserlerinin yayımlanmasına, Türk Dil Kurumu da yeni bir Kur'an çevirisine karar verdi.
1949 - Türkiye'nin 7. Başbakanı Hasan Saka görevinden çekildi.
1951 - Birleşmiş Milletler genel merkezi açıldı.
1951 - Washington Capitols kulübü kapatıldı.
1955 - Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer, temsiller vermek üzere İtalya'ya gitti.
1957 - Birleşik Krallık Başbakanı Anthony Eden, sağlık nedenleriyle istifa etti.
1961 - Basın İlan Kurumu kuruldu.
1964 - Panama Kanalı bölgesinde çıkan Amerikan karşıtı gösterilerde, 21 Panamalı ve 3 Amerikan askeri öldü.
1964 - ATAŞ Rafinerisi'ndeki grev, "millî güvenliği bozucu" nitelikte olduğu gerekçesiyle Bakanlar Kurulu tarafından 1 ay süreyle ertelendi.
1966 - 800 kişilik ilk işçi kafilesi Almanya'ya hareket etti.
1968 - Surveyor 7 adlı uzay aracı ay yüzeyine yumuşak iniş yaptı. Bu yolculuk Amerikalıların insansız ay yüzeyi araştırmalarının sonuncusu oldu.
1968 - Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi'nde bir köpeğin kalbi değiştirildi. Ameliyattan kırk dakika sonra bakım güçlüğü nedeniyle köpek "uyutuldu".
1968 - Meksiko tarihinde bilinen ilk ve son kez kar yağışı gözlendi, yağış 2 gün daha devam etti.
1969 - Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) bir ay süreyle tatil edildi. 6 Ocak günü üniversitede Amerikan Büyükelçisi Robert Komer'in makam otomobili öğrenciler tarafından yakılmıştı.
1969 - Ses hızını aşan ilk yolcu uçağı Concorde, deneme uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.
1970 - Birleşik Krallık'ta yapılan açıklamaya göre, bir hafta içinde Hong Kong gribinden 2850 kişi öldü.
1972 - RMS Queen Elizabeth yolcu gemisi, Hong Kong'un Victoria Limanı'nda çıkan bir yangın sonucu yarı batık halde kaldı. Bu enkaz 1974 yılında bir James Bond filmi olan Altın Tabancalı Adam'da dekor ve plato olarak kullanıldı.
1978 - Akaryakıt sıkıntısı had safhada; akaryakıtı biten hastaneler hasta kabul etmemeye ve yatan hastaları taburcu etmeye başladılar.
1978 - Bir günde 14 yer bombalandı. İstanbul'da 5, Ankara'da 7, Trabzon ve Afşin'de de birer yere atılan bombalar hasara yol açtı.
1978 - İstanbul'da Çapa Tıp Fakültesi şiddetli soğuk nedeniyle tatil edildi.
1978 - TEKEL Genel Müdür Vekili Esat Gühan görevden alındı, yerine vekaleten Orhan Özet getirildi.
1979 - Ankara'da iki tren çarpıştı. Çoğu işçi ve öğrenci olan 32 kişi öldü.
1979 - Yeşilköy Havalimanı'nda kanlı baskını gerçekleştirdikten sonra müebbet hapse mahkûm olan Muhammed Reşit ve Mehdi Muhammed adlı iki Filistinli gerilla, Sağmalcılar Cezaevi'nden kaçtı.
1979 - Ege Kıta Sahanlığı görüşmeleri, Viyana'da büyük bir gizlilik içinde başladı.
1984 - Yargıtay bir karar verdi; emekli işçiye verilen altın madalyanın bedeli, kıdem tazminatından düşülecek.
1986 - Polaroid'in açtığı patent davalarını kaybeden Kodak firması, anında fotoğraf veren kamera (instant camera) işine son vermek zorunda kaldı.
1987 - Yargıtay, Milliyetçi Hareket Partisi'nin Alparslan Türkeş'in üzerinde bulunan mal varlığının Hazine'ye devrine karar verdi.
1991 - Toplu taşıma araçlarında sigara içilmesi ve tütün mamullerinin reklamının yapılması yasaklandı.
1992 - Karadzic liderliğinde Bosnalı Sırplar, “Bosna Hersek Sırp Cumhuriyeti”ni kurduklarını açıkladılar.
1995 - Güner Ümit'in, İnter Star'da yayınlanan "Süper Turnike" programında, Alevilerde "ensest" olduğunu ima eden sözleri üzerine, Aleviler iki gün boyunca televizyon önünde gösteri yaptı. İki günün sonunda programın yayından kaldırılacağı açıklandı.
1996 - Evrensel Gazetesi muhabiri Metin Göktepe'nin cesedi Eyüp Spor Salonu'nun yakınındaki arsada bulundu. Gazeteci Metin Göktepe bir gün önce görevini yaparken polisçe engellenmiş ve gözaltına alınmıştı.
1996 - Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe, Sabancı Center'da vurularak öldürüldü. Olayı DHKP/C örgütü üstlendi.
1997 - Başbakanlık Kriz Yönetimi Merkezi yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelik, kriz hallerinde kimi yürütme yetkilerini Genelkurmay Genel Sekreterliği'ne veriyor.
2003 - İkinci Afrika Sosyal Forumu sona erdi.
2003 - Aile mahkemeleri kuruldu.
2005 - Mahmud Abbas, Filistin Devlet Başkanlığına seçildi.
2007 - Merkez üssü Özbekistan'ın Başkenti Taşkent'in 200 kilometre güneydoğusu olan, 8 şiddetinde deprem meydana geldi.
2007 - Adana'dan Irak'a giden, içinde Türk işçilerinin bulunduğu, Moldova'lı bir şirkete ait Antonov tipi bir uçak, Bağdat'ın Beled Havaalanı pistine 200 metre kala düştü: 34 kişi öldü.
2009 - Nâzım Hikmet'in Türk vatandaşlığından çıkarılmasına ilişkin 1951 yılındaki Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırıldı.
2011 - Iran Air'e ait 277 sefer sayılı uçuşu Urmiye yakınlarında düştü. 72 kişi hayatını kaybetti.
2011 - Güney Sudan'da bağımsızlık referandumu yapıldı.
2020 - Çin, SARS-CoV-2 virüsünden ilk ölümün gerçekleştiğini duyurdu.
Doğumlar
1554 - XV. Gregorius, 9 Şubat 1621 - 8 Temmuz 1623 döneminde papa (d. 1623)
1590 - Simon Vouet, Fransız ressam ve dekoratör (ö. 1649)
1624 - Meishō, Japonya hükümdarı (ö. 1696)
1671 - Jean-Baptiste Vanmour, Fransız ressam (ö. 1737)
1715 - Robert-François Damiens, Fransız suikastçı (Fransa Kralı XV. Louis'ye başarısız suikast girişiminde bulunan) (ö. 1757)
1778 - Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi, Türk müzikadamı (ö. 1846)
1835 - İvasaki Yataro, Japon finansör ve Mitsubishi'nin kurucusu (ö. 1885)
1856 - Stevan Stojanović Mokranjac, Sırp bestekâr, müzik eğitmeni, orkestra şefi, halka ait sanat ürünleri koleksiyoncusu ve yazar (ö. 1914)
1857 - Anna Kuliscioff, Yahudi-Rus devrimci, feminist, anarşist, İtalya'da tıp eğitimi yapan ilk kadınlardan (ö. 1925)
1868 - Søren Sørensen, Danimarkalıı biyokimyacı (ö. 1939)
1878 - John B. Watson, Amerikalı psikolog (ö. 1958)
1881 - Lascelles Abercrombie, İngiliz şair ve edebiyat eleştirmeni (ö. 1938)
1881 - Giovanni Papini, İtalyan gazeteci, denemeci, edebiyat eleştirmeni, şair ve romancı (ö. 1956)
1882 - Otto Ruge, Norveçli general (ö. 1961)
1890 - Karel Capek, Çek romancı, kısa öykü, oyun ve deneme yazarı (ö. 1938)
1890 - Kurt Tucholsky, Alman gazeteci ve yazar (ö. 1935)
1893 - Pierre Renouvin, Fransız diplomat ve tarihçi (ö. 1974)
1899 - Harald Tammer, Eston gazeteci, atlet ve halterci (ö. 1942)
1899 - Arda Bowser, Amerikalı profesyonel futbolcu (ö. 1996)
1900 - Fahrettin Kerim Gökay, Türk bürokrat ve siyasetçi (İstanbul Valisi ve Belediye Başkanlarından) (ö. 1987)
1901 - Chic Young, Amerikalı çizer (ö. 1973)
1902 - Stanisław Wojciech Mrozowski, Polonyalı fizikçi (ö. 1999)
1908 - Glyn Smallwood Jones, Britanyalı siyasetçi (ö. 1992)
1908 - Simone de Beauvoir, Fransız yazar ve feminist (varoluşçuluk akımını edebiyatta sürdüren) (ö. 1986)
1911 - Gypsy Rose Lee, Amerikalı striptiz sanatçısı (ö. 1970)
1913 - Richard Nixon, Amerikalı siyasetçi ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 37. Başkanı (ö. 1994)
1914 - Kenny Clarke, Amerikalı caz davulcusu (ö. 1985)
1917 - Cahit Külebi, Türk şair (ö. 1997)
1918 - Hikmet Tanyu, Türk akademisyen, şair ve yazar (ö. 1992)
1922 - Ahmed Sékou Touré, Gine Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı (ö. 1984)
1922 - Har Gobind Khorana, Amerikalı molekuler biyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 2011)
1925 - Lee Van Cleef, Amerikalı oyuncu (ö. 1989)
1928 - Domenico Modugno, İtalyan şarkıcı ve söz yazarı (ö. 1994)
1929 - Brian Friel, İrlandalı çevirmen ve oyun yazarı (ö. 2015)
1933 - Wilbur Smith, Rodezyalı yazar (ö. 2021)
1937 - Klaus Schlesinger, Alman yazar ve gazeteci (ö. 2001)
1940 - Sergio Cragnotti, İtalyan spor adamı
1941 - Joan Baez, Amerikalı folk şarkıcı (1960'larda gençliğin Amerikan halk müziğine ilgisini çeken şarkıcı ve siyasal eylemci)
1942 - Adnan Keskin, Türk siyasetçi
1944 - Jimmy Page, İngiliz müzisyen ve Led Zeppelin grubunun gitaristi
1944 - Yusuf Kenan Doğan, Türk siyasetçi (ö. 2015)
1945 - Levon Ter-Petrosyan, Ermenistan'ın ilk Cumhurbaşkanı
1947 - Dave Laing, İngiliz gazeteci, yazar ve tarihçi (ö. 2019)
1948 - Jan Tomaszewski, Polonyalı eski kaleci
1950 - Alec Jeffreys, İngiliz genetikçi
1950 - Mevlüt Çetinkaya, Türk bürokrat
1951 - Michel Barnier, Fransız siyasetçi
1954 - Mirza Delibašić, Bosnalı basketbolcu (ö. 2001)
1955 - J. K. Simmons, Amerikalı aktör ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
1955 - Mehmet Müezzinoğlu, Türk hekim ve siyasetçi
1956 - Imelda Staunton, İngiliz oyuncu
1958 - Mehmet Ali Ağca, Türk suikastçı (Papa ve Abdi İpekçi suikastlerinin sanığı)
1960 - Mübeccel Vardar, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2006)
1965 - Haddaway, Trinidad asıllı pop şarkıcısı
1967 - Claudio Caniggia, Arjantinli futbolcu
1968 - İskender Iğdır, Türk dağcı (ö. 2000)
1968 - Joey Lauren Adams, Amerikalı oyuncu
1970 - Lara Fabian, Belçikalı şarkıcı
1973 - Sean Paul, Jamaikalı DJ, dancehall ve reggae şarkıcısıdır
1977 - Scoonie Penn, Amerikalı basketbolcu
1978 - Alpay Kemal Atalan, Türk oyuncu
1978 - Esra İçöz, Türk Sanat Müziği şarkıcısı
1978 - Gennaro Gattuso, İtalyan futbolcu
1980 - Édgar Álvarez, Honduraslı futbolcudur
1980 - Sergio García, İspanyol golfçü
1980 - Francisco Pavón, İspanyol futbolcudur
1981 - Danielson Ferreira Trindade, Brezilyalı futbolcu
1981 - Euzebiusz Smolarek, Polonyalı futbolcu
1982 - Kate Middleton, Cambridge Dükü Prens William'ın eşi
1984 - Hussein Yasser, Katarlı futbolcu
1984 - Engin Nurşani, Türk Sanat Müziği şarkıcısı (ö. 2020)
1985 - Bobô, Brezilyalı futbolcu
1985 - Enver Işık Türk futbolcu
1985 - Juanfran, İspanyol eski millî futbolcudur
1985 - Sinem Öztürk, Türk oyuncu ve sunucu
1987 - Felipe Flores, Şilili futbolcu
1987 - Lucas Leiva, Brezilyalı millî futbolcudur
1987 - Paolo Nutini, İskoçya şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen
1988 - Marc Crosas, İspanyol futbolcu
1988 - Lee Yeon-hee, Güney Koreli oyuncu
1989 - Michael Beasley, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1989 - Nina Dobrev, Bulgar-Kanadalı oyuncu, model
1989 - Ethem Yılmaz Türk futbolcu
1989 - Michaëlla Krajicek, Hollandalı tenisçi
1991 - Can Maxim Mutaf, Türk basketbolcu
1992 - Franck Mbarga, Kamerunlu futbolcu
1993 - Katarina Johnson-Thompson, İngiliz atlet
1994 - Paweł Cibicki, Polonyalı futbolcu
1995 - Jilke Deconinck, Belçikalı futbolcu
1996 - Ivanildo Cassamá, Gine-Bissaulu futbolcu
Ölümler
1529 - Wang Yangming, Ming Hanedanı döneminde yaşamış bir Çinli hattat, filozof ve devlet adamı (d. 1472)
1757 - Bernard le Bovier de Fontenelle, Fransız aydınlanmasının düşünürü (d. 1657)
1848 - Caroline Herschel, Alman-İngiliz astronom (d. 1750)
1852 - Mirza Taki Han, İran Başbakanı (d. 1807)
1854 - Almeida Garrett, Portekizli şair, oyun yazarı, romancı ve siyasetçi (d. 1799)
1873 - III. Napolyon, Fransa İmparatoru (d. 1808)
1878 - II. Vittorio Emanuele, Sardinya Krallığı'nın Kralı (d. 1820)
1878 - Ömer Fevzi Paşa, Osmanlı askeri ve devlet adamı (d. 1818)
1907 - Muzaffereddin Şah, İran Şahı (d. 1853)
1918 - Charles-Émile Reynaud, Fransız fen öğretmeni ve mucit (d. 1844)
1923 - Katherine Mansfield, Yeni Zelandalı romancı, kısa öykü yazarı ve deneme yazarı (d. 1888)
1927 - Houston Stewart Chamberlain, İngiliz yazar ve filozof (d. 1855)
1933 - Daphne Akhurst, Avustralyalı tenisçi (d. 1903)
1936 - John Gilbert, Amerikalı aktör (d. 1899)
1940 - Ali Rıza Arıbaş, Türk siyasetçi (d. 1882)
1943 - R.G. Collingwood, İngiliz filozof ve tarihçi (d. 1889)
1945 - Osman Cemal Kaygılı, Türk yazar (d. 1890)
1947 - Karl Mannheim, Alman sosyolog (d. 1893)
1947 - Yusuf Ziya Zarbun, Türk siyasetçi (d. 1877)
1951 - Ahmet Hamdi Akseki, Türk din bilgini ve Diyanet İşleri'nin 3. Başkanı (d. 1887)
1953 - Bedros Baltazar, Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu ve operet sanatçısı (d. 1866)
1957 - Hamdi Çelen, Türk siyasetçi (d. 1892)
1961 - Emily Greene Balch, Amerikalı ekonomist ve yazar (d. 1867)
1963 - Fridolin von Senger und Etterlin, Nazi Almanyası generali (d. 1891)
1964 - Halide Edip Adıvar, Türk yazar (d. 1884)
1968 - Avni Yukaruç, Türk siyasetçi (d. 1893)
1975 - Pierre Fresnay, Fransız aktör (d. 1897)
1979 - Pier Luigi Nervi, İtalyan inşaat mühendisi (d. 1891)
1980 - Naim Erem, Türk siyasetçi (d. 1894)
1982 - Hürrem Müftügil, Türk siyasetçi (d. 1898)
1982 - Nurullah Berk, Türk ressam ve yazar (d. 1906)
1984 - Alp Zeki Heper, Türk yönetmen (d. 1939)
1990 - Cemal Süreya, Türk şair (d. 1931)
1992 - Bill Naughton, İngiliz oyun yazarı (d. 1910)
1993 - Ragıp Sarıca, Türk siyasetçi (d. 1912)
1995 - Alaettin Eriş, Türk siyasetçi (d. 1908)
1995 - Peter Cook, İngiliz oyuncu, varyete sanatçısı ve yazar (d. 1937)
1995 - Souphanouvong, Laos'un ilk Cumhurbaşkanı (d. 1909)
1996 - Özdemir Sabancı, Türk iş insanı (d. 1941)
2001 - Yusuf Bozkurt Özal, Türk siyasetçi (d. 1940)
2004 - Burçin Bircan, Türk manken (d. 1984)
2009 - Irène Mélikoff, Rus ve Azeri asıllı Fransız Türkolog (d. 1917)
2009 - Süleyman Çağlar, Türk siyasetçi (d. 1920)
2010 - Saltuk Kaplangı, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1932)
2012 - Malam Bacai Sanhá, Gine-Bissau Cumhurbaşkanı (d. 1947)
2013 - James M. Buchanan, Amerikalı iktisatçı (d. 1919)
2013 - Vivian Brown, San Francisco ikizlerinden biri (d. 1927)
2014 - Amiri Baraka, Afrikalı-Amerikalı yazar, şair ve aktivist (d. 1934)
2014 - Dale T. Mortensen, Amerikalı ekonomist (d. 1939)
2014 - Erdal Alantar, Türk ressam (d. 1932)
2014 - Lorella De Luca, İtalyan sinema ve dizi oyuncusu (d. 1940)
2015 - Amedy Coulibaly, Fransız suçlu (d. 1982)
2015 - Brian Friel, İrlandalı çevirmen ve oyun yazarı (d. 1929)
2015 - Roy Tarpley, Amerikalı profesyonel basketbolcu (d. 1964)
2015 - Samuel Goldwyn, Jr., Amerikalı film yönetmeni (d. 1926)
2016 - Bircan Pullukçuoğlu, Türk müzisyen (d. 1948)
2016 - Cielito del Mundo, Filipinli şarkıcı ve oyuncu (d. 1935)
2016 - Maria Teresa de Filippis, İtalyan otomobil yarışçısı (d. 1926)
2016 - Zelimhan Yakub, Azerbaycanlı şair ve siyasetçi (d. 1950)
2018 - Terence Marsh, İngiliz sanat yönetmeni ve tasarımcı (d. 1931)
2018 - Jean-Marc Mazzonetto, Fransız ragbi oyuncusu (d. 1983)
2018 - Robert Minlos, Sovyet-Rus matematikçi (d. 1931)
2018 - Odvar Nordli, Norveçli siyasetçi (d. 1927)
2018 - Yılmaz Onay, Türk yazar, yönetmen ve çevirmen (d. 1937)
2018 - Kato Ottio, Papua Yeni Gineli ragbi oyuncusu (d. 1994)
2018 - Aleksandr Vedernikov, Rus-Sovyet opera sanatçısı, oda şarkıcısı ve eğitmen (d. 1927)
2019 - Gebran Areiji, Lübnanlı siyasetçi (d. 1951)
2019 - Kjell Bäckman, İsveçli sürat patencisi (d. 1934)
2019 - Verna Bloom, Amerikalı oyuncu (d. 1938)
2019 - Óscar González-Quevedo, İspanyol-Brezilyalı Cizvit rahibi ve yazar (d. 1930)
2019 - Conxita Julià, Katalan kökenli İspanyol kadın şair (d. 1920)
2019 - Paul Koslo, Alman-Kanadalı oyuncu (d. 1944)
2019 - Anatoli Lukyanov, Sovyet-Rus komünist siyasetçi (d. 1930)
2019 - Paolo Paoloni, İtalyan oyuncu (d. 1929)
2019 - Alan Trask, Amerikalı siyasetçi (d. 1933)
2020 - Walter J. Boyne, Amerikalı havacı rütbeli asker, savaş pilotu, tarihçi ve yazar (d. 1929)
2020 - Rudolf de Korte, Hollandalı politikacı ve iş insanı (d. 1936)
2020 - Pampero Firpo, Ermeni kökenli Arjantinli-Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1930)
2020 - Ivan Passer, Çek-Amerikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1933)
2021 - Mehdi Attar-Eşrefi, İranlı orta siklet halterci (d. 1948)
2021 - Jerry Douglas, Amerikalı pornografik film ve tiyatro yönetmeni, senarist (d. 1935)
2021 - František Filip, Çek film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1930)
2021 - Anatolii Mokrousov, Ukraynalı siyasetçi (d. 1943)
2021 - Margaret Morrison, Kanadalı bir filozoftur (d. 1954)
2021 - John Reilly, Amerikalı aktör (d. 1936)
2022 - Viktor Çakrıgin, Rus eski profesyonel futbolcudur (d. 1984)
2022 - Fiona Denison, İskoç hekim ve akademisyen (d. 1970)
2022 - Vail el-İbraşi, Mısırlı gazeteci ve televizyon sunucusu (d. 1963)
2022 - Tehani el-Cibali, Mısırlı kadın hukukçu (d. 1950)
2022 - Dwayne Hickman, Amerikalı aktör, televizyon yapımcısı ve yönetmeni (d. 1934)
2022 - Bob Saget, Amerikalı oyuncu, stand-up'çı, komedyen, yazar, yönetmen ve yapımcı (d. 1956)
2023 - Yahya Baş, Türk siyasetçi (d. 1952)
2023 - Melinda Dillon, Amerikalı bir aktris (d. 1939)
2023 - Simone Kramer, Hollandalı çocuk kitabı yazarı ve çevirmen (d. 1939)
2023 - Ferenc Mészáros, Macar eski millî futbolcu ve teknik direktördür (d. 1950)
2023 - Alex Müller, İsviçreli fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1927)
2023 - Mikio Sato, Japon matematikçi (d. 1928)
2023 - Norma Whiteman, Avustralyalı kriketçi (d. 1927)
Tatiller ve özel günler
Hatay ilinin Dörtyol ilçesinin Fransız işgalinden kurtuluşu (1922)
0109
09
|
2226
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/10%20Ocak
|
10 Ocak
|
Olaylar
1810 - Napolyon ile Josephine'in evlilikleri sona erdi.
1861 - Amerikan İç Savaşı: Florida, Birleşik Devletler'den ayrıldı.
1863 - Dünyanın ilk metrosu olan Londra metrosunun Metropolitan adı verilen ilk hattı açıldı.
1900 - Dünya Şampiyonu Pehlivan Kara Ahmet, Paris'te "Şampiyonlar Şampiyonu" unvanını aldı.
1919 - Medine müdafaası sona erdi. Medine'deki Osmanlı Garnizonu silah bırakan son muharip kuvvet oldu. I. Dünya Savaşı fiilen sona erdi.
1919 - Britanyalılar, Bağdat'ı işgal etti.
1920 - Ankara'da, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi'nin yayın organı olarak, "Hâkimiyet-i Milliye" gazetesinin yayımlanmaya başlaması.
1920 - Milletler Cemiyeti kuruldu. ABD, Cemiyete katılmadı.
1921 - I. İnönü Muharebesi; Albay İsmet Bey komutasındaki Türk Ordusu, Yunan Ordusu ile İnönü'de karşı karşıya geldi. Yunan Ordusu yenildi. Zaferin ardından, Albay İsmet Bey, 1 Mart 1921'de generalliğe terfi ettirildi; TBMM Hükûmetinin uluslararası itibarı da hızla yükseldi.
1926 - Heyet-i Fesadiye davası sonuçlandı. Aslında üç ayrı dava söz konusuydu. Çerkes Ethem'in Kuvâ-yi Seyyâresi'nin Bolşevik Taburu Komutanı İsmail Hakkı Bey; boşandığı eşini öldürten Miralay Osman; Kürt isyanıyla birlikte Ankara muhitinde bir isyan hareketine giriştiği gerekçesiyle Kırşehir Milletvekili Rıza Bey, idama mahkûm oldu.
1927 - Alman sinema yönetmeni Fritz Lang'ın Metropolis adlı filmi gösterime girdi.
1929 - Tenten'in maceraları adlı karikatür kitabı ilk kez yayımlandı. İleride 40 ayrı dilde yayımlanıyor olacak.
1933 - İspanya'da ayaklanmalar yaygınlaştı; sıkıyönetim ilan edildi.
1940 - Pierre Louÿs'in Afrodit adlı kitabıyla ilgili davaya başlandı. Kitap müstehcenlikle suçlanıyordu.
1944 - Nuri Demirağ'ın fabrikasında üretilen Türk yolcu uçağının ilk uçuş denemesi, Yeşilköy'de yapıldı.
1945 - Anayasa dilinde yeni Türkçe kelimelerin kullanılması kabul edildi.
1945 - Teşrinevvel, Teşrinisani, Kânunuevvel ve Kânunusani aylarının adları, Ekim, Kasım, Aralık ve Ocak olarak değiştirildi.
1946 - Ankara Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
1946 - Birleşmiş Milletler'in ilk genel kurulu Londra'da toplandı. Bu kurulda 51 ülke temsil edildi.
1947 - Demokrat Parti 1. Kongresi'nde, "Hürriyet Misakı" kabul edildi. Raporda Anayasa'ya aykırı yasaların kaldırılması, Anayasa'nın tam olarak uygulanması, yeni seçim yasası hazırlanması ve Cumhurbaşkanlığı ile parti genel başkanlığının birbirinden ayrılması isteniyordu.
1951 - Hasankale-Horasan demiryolu ulaşıma açıldı.
1957 - Harold Macmillan, Anthony Eden'in istifasının ardından Birleşik Krallık Başbakanı oldu.
1961 - Basın çalışanlarıyla ilgili 212 sayılı kanun yürürlüğe girdi. Bu yasayı protesto eden gazete sahipleri 3 gün süreyle gazete çıkarmama kararı aldılar.
1961 - Çalışan Gazeteciler Bayramı kutlanmaya başladı.
1964 - Beatles grubunun, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk albümleri satışa sunuldu.
1967 - Cumhuriyetçi Edward W. Brooke, Amerika Birleşik Devletleri Senatosu'nun ilk siyahi üyesi olarak görevine başladı.
1968 - Ankara'da Dördüncü Sanayi Kongresi toplandı. Kongre'de "yabancı sermaye" konusu tartışıldı.
1969 - Singer'in Kartal Cevizli'deki Dikiş Makineleri Fabrikası, burada çalışmakta olan 450 işçi tarafından işgal edildi.
1971 - 500'ü aşkın mülki amir Hükûmeti protesto için eylem kararı aldı. Başbakan Süleyman Demirel bu nedenle bir genelge yayımladı. "Direnişe geçen memurlar suç işliyor" dedi.
1972 - 15 idam kararını bozan Askerî Yargıtay İkinci Dairesi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını onayladı.
1975 - Yeni İmar Kanunu yürürlüğe girdi.
1978 - Sovyetler, Soyuz kapsülü içinde iki kozmonotu, Salyut VI laboratuvarıyla buluşmak üzere uzaya yolladı.
1979 - İran Şahı Rıza Pehlevi, ülkesini terk ederek ailesiyle Mısır'ın Assuan kentine gitti.
1982 - Birleşik Krallık'de tarihin en düşük sıcaklığı: -27.2 °C. Bundan önce aynı sıcaklığa 11 Şubat 1895'te ulaşılmıştı.
1983 - Türk Hava Yolları'nın Afyon uçağı Ankara'da düştü: 47 yolcu öldü.
1984 - Alparslan Türkeş'in tahliye istemi 21. kez reddedildi.
1984 - Amerika Birleşik Devletleri ve Vatikan arasında 100 yılı aşkın bir aradan sonra diplomatik ilişkiler yeniden başladı.
1985 - TRT "anı, devrim, özgürlük" gibi bazı kelimelerin kullanımına yasak getirdi.
1988 - Yurt dışında basılan 440 yayının ülkeye girmesi yasaklandı.
1989 - Küba askerleri, Angola'dan çekilmeye başladı.
1990 - Basın alanında faaliyet gösteren "Time" ve sinema alanında faaliyet gösteren "Warner" şirketleri birleşerek Time Warner adını aldı.
1991 - Amerika Birleşik Devletleri, Irak'a hava akınları ve füze saldırısı başlattı.
1992 - "32. Gün" programı, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Yönetim Kurulu tarafından yayından kaldırıldı. Yapımcı Mehmet Ali Birand'la anlaşma feshedildi.
1995 - TBMM televizyonu kuruldu ve oturumlar canlı olarak TRT-3'ten yayımlanmaya başladı.
1996 - Avrasya feribotu, 4 silahlı kişi tarafından Trabzon Limanı'nda kaçırıldı.
1998 - Anayasa Mahkemesi, Refah Partisi'nin kapatılmasına karar verdi.
1999 - Susurluk davası kapsamında da aranan Haluk Kırcı yakalandı. Haluk Kırcı Ankara Bahçelievler'de 7 TİP üyesi gencin öldürülmesiyle ilgili davada, 7 kez idam cezası almıştı.
2001 - Wikipedia, Nupedia'nın bir parçası olarak hayata atıldı. Beş gün sonra farklı bir site oldu.
2001 - Türksat 2A fırlatıldı.
2002 - İstanbul Milletvekili Rıdvan Budak hakkında, DSP Merkez Disiplin Kurulu tarafından partiden kesin ihraç kararı verildi.
2002 - Merkez Bankası eski Başkanı Gazi Erçel hakkında, dalgalı kura geçilmeden önce bazı kurumlara toplam 5 milyar 188 milyon 900 bin ABD doları satarak, 'görevini kötüye kullandığı' gerekçesiyle dava açıldı.
2003 - Maxis tarafından SimCity'in 4. oyunu yapıldı.
2006 - İran'ın nükleer programı uluslararası krize yol açtı. Tahran atom bombası sahibi olmak istediği iddialarını reddederken, nükleer programının sivil olduğunu ve programını geliştirmeye devam edeceğini açıkladı. 25 Ocak'ta Fransa, Birleşik Krallık ve Almanya ile ABD, İran'a ekonomik ve ticari yaptırımları kabul ettirmeye çalıştı, ama tasarı başlangıç aşamasında Rusya tarafından reddedildi.
2008 - Çin'in merkezi kısımlarının büyük bölümünü ve güneyini etkileyen kar fırtınası başladı.
2012 - Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi, 12 Eylül askerî darbesine ilişkin dönemin Genelkurmay Başkanı, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya'nın "şüpheli" olarak yer aldığı iddianameyi kabul etti. İddianamede, Evren ve Şahinkaya için ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi.
2012 - Emekli Orgeneral Hurşit Tolon, tutuksuz yargılandığı İkinci Ergenekon davası kapsamında tutuklandı.
Doğumlar
626 - Hüseyin, Muhammed Peygamber'in torunu (ö. 680)
1209 - Möngke, Moğol Hükümdarı (ö. 1259)
1729 - Lazzaro Spallanzani, İtalyan biyolog ve Katolik rahip (ö. 1799)
1769 - Michel Ney, Fransız mareşal ve askeri komutan (ö. 1815)
1797 - Annette von Droste-Hülshoff, Alman yazar (ö. 1848)
1809 - Meriwether Lewis Clark Sr., Amerikalı mimar, inşaat mühendisi ve politikacı (ö. 1881)
1850 - Richard Brewer, Amerikalı kovboy ve kanun kaçağı (ö. 1878)
1859 - Nahum Sokolow, Siyonist lider, yazar, çevirmen ve gazeteci (ö. 1936)
1874 - Albert Mathiez, Fransız tarihçi (ö. 1932)
1880 - Manuel Azaña, İspanyol siyaset ve devlet adamı (ö. 1940)
1881 - Boris Konstantinovich Zaytsev, Rus yazar (ö. 1972)
1883 - Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, Rus yazar (ö. 1945)
1883 - Francis X. Bushman, Amerikalı sinema oyuncusu, yönetmen ve senarist (ö. 1966)
1883 - Alfred Saalwächter, Alman U-Boot komutanı (ö. 1945)
1887 - José Américo de Almeida, Brezilyalı yazar (ö. 1980)
1888 - Prenses Kadriye, Mısır Hıdivi Hüseyin Kamil Paşa'nın kızı (ö. 1955)
1903 - Barbara Hepworth, İngiliz heykeltıraş ve sanatçı (ö. 1975)
1905 - Akil Öztuna, Türk oyuncu (ö. 1985)
1910 - Galina Ulanova, Rus balerin (ö. 1998)
1913 - Mehmet Şehu, 1954 yılından 1981 yılına kadar Arnavutluk'ta Başbakanlık yapan Arnavut komünist (ö. 1981)
1916 - Sune Bergström, İsveçli biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 2004)
1918 - Arthur Chung, Guyanalı siyasetçi (ö. 2008)
1920 - Roberto Marcelo Levingston, Arjantin devlet bakanlığı yapmış askerdir (ö. 2015)
1924 - Eduardo Chillida, İspanyol-Bask heykeltıraş ve ressam (ö. 2002)
1924 - Eduard Admetlla i Lázaro, İspanyol fotoğrafçı (ö. 2019)
1929 - Ray Kuzeyev, Sovyet Rus/Başkurt bilim insanı, tarihçi bilimleri doktoru
1930 - Orhan Aksoy, Türk yönetmen, senarist ve yapımcı (ö. 2008)
1931 - Will McBride, Amerikalı fotoğrafçı, ressam, yazar ve muhabir (ö. 2015)
1934 - Leonid Kravçuk, Ukraynalı politikacı (ö. 2022)
1936 - Robert Woodrow Wilson, Amerikalı fizikçi, astronom ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1938 - Elza İbrahimova, Azeri bestecidir (ö. 2012)
1938 - Donald Knuth, Amerikalı yazar
1940 - Suphi Tekniker, Türk oyuncu ve senaryo yazarı
1944 - Frank Sinatra Jr., Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (ö. 2016)
1945 - Gunther von Hagens, Alman anatomist
1945 - Rod Stewart, İngiliz şarkıcı ve besteci
1947 - Afeni Shakur, Amerikalı iş insanı, eski siyasi eylemci ve Kara Panter Partisi üyesi (ö. 2016)
1947 - Peer Steinbrück, Alman siyasetçi
1947 - Tiit Vähi, bir Estonya politikacısı
1948 - Donald Fagen, Amerikalı müzisyen ve şarkı yazarı
1948 - Bernard Thévenet, emekli bir Fransız bisiklet yarışçısı
1949 - Kemal Derviş, Türk iktisatçı ve siyasetçi (ö. 2023)
1949 - George Foreman, Amerikalı boksör
1949 - Linda Lovelace, Amerikalı pornografik film oyuncusu (ö. 2002)
1953 - Pat Benatar, Amerikalı şarkıcı
1956 - Antonio Muñoz Molina, İspanyol yazar
1959 - Fran Walsh, Akademi Ödülü kazanmış Yeni Zelandalı film yapımcısı, yönetmeni, senarist
1959 - Gurinder Chadha, Hint asıllı İngiliz yönetmen, senarist ve yapımcı
1960 - Brian Cowen, İrlandalı politikacı
1961 - Janet Jones, Amerikalı oyuncu
1964 - Hakan Boyav, Türk dizi, tiyatro ve sinema oyuncusu
1967 - Giusva Branca, İtalyan gazeteci, blog yazarı ve spor menajeri
1967 - Zoran Džorlev, Kuzey Makedonyalı keman sanatçısı (ö. 2021)
1968 - Hakan Aysev, Türk opera sanatçısı ve tenor
1972 - Devrim Nas, Türk tiyatro sanatçısı
1974 - Jemaine Clement, Yeni Zelandalı komedyen, aktör ve müzisyen
1974 - Steve Marlet, Fransız eski millî futbolcudur
1974 - Hrithik Roshan, Hint aktör
1976 - Nilüfer Kurt, Türk manken ve sunucu
1976 - Remy Bonjasky, Surinam asıllı Hollandalı K-1 Dünya Grand Prix Kick boks şampiyonu
1979 - Francesca Piccinini, İtalyan voleybolcu
1980 - Nelson Cuevas, Paraguaylı futbolcu ve şarkıcı
1980 - Sarah Shahi, Amerikalı sinema oyuncusudur
1981 - Jared Kushner, Amerikalı gayrimenkul yatırımcısı ve işletmecidir
1984 - Marouane Chamakh, Faslı futbolcu
1986 - Kirsten Flipkens, Belçikalı tenisçi
1992 - Christian Atsu, Ganalı futbolcu (ö. 2023)
Ölümler
976 - I. İoannis, Bizans imparatoru (d. 925)
1619 - Safiye Sultan, Osmanlı Padişahı III. Mehmed'in annesi (d. 1550)
1645 - William Laud, İngiliz asıllı akademisyen ve din adamı (d. 1573)
1754 - Edward Cave, İngiliz matbaacı, editör ve yayıncı (d. 1691)
1778 - Carl Linnaeus, İsveçli biyolog, hekim ve fizikçi (d. 1707)
1789 - John Ledyard, Amerikalı kâşif ve maceracı (d. 1751)
1794 - Georg Forster, Alman doğa bilimci, etnolog, seyahat yazarı, gazeteci ve devrimci (d. 1754)
1833 - Adrien-Marie Legendre, Fransız matematikçi (d. 1752)
1844 - Hudson Lowe, İngiliz general (d. 1769)
1852 - Mirza Taki Han, Emîr-i Kebîr ve Emîr-i Nizâm (d. 1807)
1858 - Hezekiah Augur, Amerikalı heykeltıraş ve mucit (d. 1791)
1862 - Samuel Colt, Amerikalı silah sanayicisi ve mucit (d. 1814)
1904 - Jean-Léon Gérôme, Fransız ressam ve heykeltıraş (d. 1824)
1905 - Kārlis Baumanis, Leton söz yazarı (d. 1835)
1905 - Louise Michel, Fransız anarşist ve Paris Komünü'nün önde gelen kadın militanlarından (d. 1830)
1917 - Buffalo Bill (William F. Cody), Amerikalı asker, bizon avcısı ve şovmen (d. 1846)
1918 - August Oetker, Alman iş insanı, kabartma tozunun mucidi ve Dr. Oetker firmasının kurucusu (d. 1862)
1918 - Konstantin Josef Jireček, Çek tarihçi, diplomat ve Slavist (d. 1854)
1922 - Ōkuma Shigenobu, Japonya'nın sekizinci Başbakanı (d. 1838)
1950 - Mehmet Hulusi Conk, Türk asker (d. 1881)
1951 - Sinclair Lewis, Amerikalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü, Pulitzer Ödülü sahibi (d. 1885)
1957 - Gabriela Mistral, Şilili şair, eğitimci, diplomat ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1889)
1959 - Şükrü Kaya, Türk devlet ve siyaset adamı (Türkiye'nin eski İçişleri Bakanı) (d. 1883)
1961 - Dashiell Hammett, Amerikalı dedektif romanları yazarı (d. 1894)
1968 - Ali Fuat Cebesoy, Türk asker ve siyasetçi (Atatürk'ün silah arkadaşı) (d. 1882)
1968 - Theophilus Dönges, Güney Afrikalı siyasetçi (d. 1898)
1971 - Gabrielle Bonheur Chanel (Coco Chanel), Fransız moda tasarımcısı (d. 1883)
1984 - Reşat Enis Aygen, Türk yazar (d. 1909)
1998 - Yaşar Güvenir, Türk piyanist, ses sanatçısı, besteci ve söz yazarı (d. 1929)
2000 - Semih Günver, Türk Büyükelçi (d. 1917)
2001 - Necati Cumalı, Türk şair ve yazar (d. 1921)
2007 - Carlo Ponti, İtalyan film yapımcısı ve aktris Sophia Loren'in eşi (d. 1912)
2010 - Mano Solo, Fransız şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen (d. 1963)
2011 - John Dye, Amerikalı oyuncu (d. 1963)
2011 - Bora Kostić, Sırp asıllı Yugoslav eski millî futbolcu (d. 1930)
2011 - Margaret Whiting, Amerikalı country müzik şarkıcısı ve oyuncu (d. 1924)
2012 - Lila Kaye, İngiliz oyuncu (d. 1929)
2012 - Gevork Vartanyan, Sovyet istihbarat subayı (d. 1924)
2013 - Christel Adelaar, Hollandalı oyuncu (d. 1935)
2013 - Peter Fitz, Alman oyuncu ve yazar (d. 1931)
2014 - Adnan Azar, Türk şair (d. 1956)
2014 - Süheyl Eğriboz, Türk tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (d. 1927)
2014 - Zbigniew Messner, Polonya'da komünist ekonomist ve politikacı (d. 1929)
2015 - Jorgelina Aranda, Arjantinli oyuncu, model ve şarkıcı (d. 1942)
2015 - Brian Clemens, İngiliz senarist, yapımcı ve yönetmen (d. 1931)
2015 - Taylor Negron, Amerikalı oyuncu, ressam, yazar ve stand-up komedyeni (d. 1957)
2015 - Francesco Rosi, İtalyan film yönetmeni (d. 1922)
2015 - Inge Vermeulen, Brezilya kökenli Hollandalı çim hokeyi oyuncusu (d. 1985)
2016 - Abbas Bahri, Tunuslu matematikçi ve profesör (d. 1955)
2016 - David Bowie, İngiliz şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve aktör (d. 1947)
2016 - Wim Bleijenberg, Hollandalı eski millî futbolcu (d. 1930)
2016 - Teofil Codreanu, Rumen eski millî futbolcu (d. 1941)
2016 - Jeanne Cordova, Amerikalı LGBT hakları savunucusu aktivist ve yazar (d. 1948)
2016 - Michael Galeota, Amerikalı aktör (d. 1984)
2016 - Hernán Gamboa, Venezuelalı müzisyen, besteci ve şarkıcı (d. 1946)
2016 - Ulrich Hahnen, Alman politikacı (d. 1952)
2017 - Hiag Akmakjian, Amerikalı yazar, ressam ve fotoğraf sanatçısı (d. 1926)
2017 - Oddvar Barlie, Norveçli güreşçi (d. 1929)
2017 - Buddy Greco, Amerikalı caz ve pop şarkıcısı, piyanist ve aktör (d. 1926)
2017 - Roman Herzog, 1994-1999 yılları arasında görev yapmış Almanya cumhurbaşkanı (d. 1934)
2017 - Achmad Kurniawan, Endonezyalı futbolcu (d. 1979)
2017 - Tony Rosato, Kanadalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı (d. 1954)
2017 - Oliver Smithies, İngiltere doğumlu Amerikalı genetikçi (d. 1925)
2018 - Eddie Clarke, İngiliz gitarist (d. 1950)
2018 - Mihail Derjavin, Sovyet-Rus oyuncu (d. 1936)
2018 - Pierre Grillet, Forvet mevkiinde oynayan Fransız eski futbolcu (d. 1932)
2018 - Philippe Marchand, Fransız sosyalist siyasetçi (d. 1939)
2018 - Novello Novelli, İtalyan karakter oyuncu ve komedyen (d. 1930)
2018 - Doreen Tracey, İngiliz-Amerikalı oyuncu ve sanatçı (d. 1943)
2019 - Theo Adam, Alman opera sanatçısı (d. 1926)
2019 - Muhyettin Aksak, Türk siyasetçi ve mühendis (d. 1957)
2019 - Erminio Boso, İtalyan siyasetçi (d. 1945)
2019 - Diane Oxberry, İngiliz gazeteci ve televizyon haber sunucusu (d. 1967)
2019 - Lionel Price, Eski İngiliz basketbol oyuncusu (d. 1927)
2019 - Juan Francisco Reyes, Guatemalalı siyasetçi (d. 1938)
2020 - Neda Arnerić, Sırp oyuncu (d. 1953)
2020 - Kâbus bin Said, 1970-2020 yılları arasında Umman sultanı (d. 1940)
2020 - John Crosbie, Kanadalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1931)
2020 - Wolfgang Dauner, Alman caz piyanisti ve besteci (d. 1935)
2020 - Marc Morgan, Belçikalı şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen (d. 1962)
2020 - Petko Petkov, Bulgar millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1946)
2021 - Ahmet Vefik Alp, Türk mimar, kent bilimci, yüksek mühendis ve siyasetçi (d. 1948)
2021 - Hubert Auriol, Fransız profesyonel arazi motosiklet ve otomobil yarışçısı (d. 1952)
2021 - Joël Batteux, Fransız siyasetçi (d. 1943)
2021 - Pedro Casado, İspanyol profesyonel futbolcu (d. 1937)
2021 - Tosh Chamberlain, İngiliz eski profesyonel futbolcu (d. 1934)
2021 - Adam Dyczkowski, Polonyalı Roma Katolik piskopos (d. 1932)
2021 - Nancy Walker Bush Ellis, Amerikalı çevreci ve politik kampanyacı (d. 1926)
2021 - Christopher Maboulou, Fransız futbolcu (d. 1990)
2021 - Antonio Sabàto Sr., İtalyan-Amerikalı aktör (d. 1943)
2021 - Julie Strain, Amerikalı aktris ve model (d. 1962)
2021 - David Stypka, Çek erkek şarkıcı, müzisyen, gazeteci ve grafik sanatçısı (d. 1979)
2022 - Herbert Achternbusch, Alman yazar (d. 1938)
2022 - Alfred Gager, Avusturyalı eski millî futbolcudur (d. 1942)
2022 - Aura Herzog, Eski İsrail first ladysi, aktivist ve hayırsever (d. 1924)
2022 - Zhanat Suleimenov, Kazak asker ve siyasetçi (d. 1962)
2022 - Abdurrahman Vezirov, Azerbaycan Komünist Partisi Merkezî Komitesinin Birinci Sekreteri (d. 1930)
2023 - Jeff Beck, İngiliz rock gitaristi (d. 1944)
2023 - Gaudenzio Bernasconi, İtalyan eski millî futbolcudur (d. 1932)
2023 - Hermenegildo Candeias, Portekizli jimnastikçi (d. 1934)
2023 - II. Konstantin, 1964-1973 yılları arasında son Yunanistan kralı (d. 1940)
2023 - Pierre Dorsini, eski Fransız profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1934)
2023 - Jeff Hamilton, Amerikalı sürat kayakçısı (d. 1966)
2023 - George Pell, Avustralya kardinali (d. 1941)
Tatiller ve özel günler
Türkiye Çalışan Gazeteciler Günü
0110
10
|
2227
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/11%20Ocak
|
11 Ocak
|
Olaylar
630 - Müslümanların, Mekke'yi Muhammed bin Abdullah önderliğinde fethi.
1055 - Theodora, Bizans İmparatorluğu tahtına oturdu. Makedonyalılar Hanedanı'nın son Hükümdarı olacaktı.
1454 - Büyük İstanbul yangını
1569 - İlk piyango çekilişi, Birleşik Krallık'ta yapıldı.
1575 - Kapıkulu Gulgulesi başladı.
1693 - Etna yanardağı (Sicilya) faaliyete geçti.
1861 - Alabama, Birleşik Devletlerden ayrıldı.
1878 - Süt ilk defa şişelenerek satıldı.
1905 - Mustafa Kemal Harp Akademisi'nden Kurmay Yüzbaşı olarak mezun oldu.
1921 - Birinci İnönü Muharebesi'nin sonu, Yunan kuvvetleri geri çekildi.
1922 - Kanada'nın Toronto şehrinde bir hastanede yatan 14 yaşındaki diyabet hastası Leonard Thompson, İnsülin zerkedilerek bu hastalığı tedavi edilen ilk hasta olma unvanını kazandı. Zaten ertesi yıl insülinin eldesine yönelik kullanışlı bir yöntem buldukları için Toronto Üniversitesi'nden bir ekip Nobel ödülü aldı.
1927 - Türkiye ile Almanya arasında Ticaret ve İkamet antlaşmaları imzalandı.
1929 - Türkiye'de eski yazılı kitapları yeni harflere çevirmek için Dil Encümeni bünyesinde bir komisyon kuruldu.
1929 - Sovyetler Birliği'nde çalışma süresi 7 saate indirildi.
1935 - Amelia Earhart, Hawaii'den Kaliforniya'ya tek kişilik uçuş gerçekleştiren ilk insan oldu.
1939 - Aydın'da köylüye toprak dağıtıldı.
1940 - Ankara Devlet Konservatuvarı Tatbikat Sahnesi oyuncuları, ilk oyunlarını sergiledi.
1943 - Kızıl Ordu, Stalingrad kuşatmasını kırdı.
1944 - İtalya'da 5 kişi vatana ihanetten asıldı. Benito Mussolini'nin damadı Kont Galeazzo Ciano da asılanlar arasındaydı.
1946 - Enver Hoca, Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'ni ilan etti. Kral Zogo tahttan indirildi.
1948 - Ankara Üniversitesi Senatosu bazı öğretim üyelerini sol eğilimli oldukları için, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ndeki görevlerinden uzaklaştırdı. Görevden alınanlar arasında Pertev Naili Boratav, Niyazi Berkes ve Mediha Berkes, Behice Boran, Adnan Cemgil ve Azra Erhat vardı.
1954 - Türkiye Vakıflar Bankası kuruluş kanunu kabul edildi.
1962 - Peru'daki Nevado Huascaran volkanının faaliyete geçmesiyle oluşan çığda 4000 kişi öldü.
1963 - TBMM'de komünizmle mücadele amacıyla komisyon kuruldu.
1964 - Amerika Birleşik Devletleri Sağlık Bakanı Luther Terry, sigaranın sağlığa zararlı olabileceğine dair ilk raporu yayınladı.
1969 - Danıştay, Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin bir ay süreyle tatil edilmesi kararını durdurdu.
1969 - Cevizli'de (Kartal) Singer fabrikasında işgalcilere polis müdahele etti. 120 işçi gözaltına alındı,14 işçi ve 8 polis yaralandı. Fabrika bir gün önce (10 Ocak'ta) işçiler tarafından işgal edilmişti.
1969 - Türkiye'de ilk sinema grevi, İstanbul Şehzadebaşı'ndaki Yeni Sinema'da başladı.
1971 - Türkiye İş Bankası Ankara Emek Şubesi, silahlı 4 kişi tarafından soyuldu. Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı bankayı soyanların Deniz Gezmiş ile Yusuf Arslan olduğunu bildirdi.
1972 - Doğu Pakistan, Bangladeş oldu.
1973 - İstanbul Türk Demir Döküm fabrikalarında 99 gün süren grev sona erdi.
1974 - İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmenliğine Muhsin Ertuğrul getirildi. Bir gün önce Vasfi Rıza Zobu bu görevden istifa etmişti.
1974 - Ölmeden bebeklik çağını atlattıkları kayda geçen ilk altızlar (anne: Susan Rosenkowitz) Cape Town, Güney Afrika'da doğdu.
1975 - Kıbrıs Harekâtı'nda 484 kişinin çatışmada kaybedildiği açıklandı.
1977 - Lockheed Martin uçak şirketi'nin Türkiye temsilcisi Nezih Dural tutuklandı.
1980 - 14 yaşındaki Nigel Short, "Uluslararası Usta" unvanını alan o güne kadarki en genç satranç oyuncusu oldu.
1984 - Michael Jackson, Thriller adlı albümüyle 8 Grammy ödülü aldı.
1993 - Berlin, Ulumulhikme okulu'nun kuruluşu.
1999 - Türkiye'nin 56. Hükümeti kuruldu; Demokratik Sol Parti (DSP) azınlık Hükûmeti. Bülent Ecevit 4. kez Başbakan oldu.
2012 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı kutlamalarının Başkent dışında stadyumlarda değil, sadece okullarda kutlanmasını öngören genelge yayımladı.
2016 - Ocak 2016 Irak saldırılarında; 132 kişi öldü, 367 kişi de yaralandı.
Doğumlar
347 - I. Theodosius, Roma İmparatoru (ö. 395)
1209 - Möngke, 1251-1259 yılları arasında Moğol hükümdarı (ö. 1259)
1322 - Kōmyō, Japonya'da Nanboku-chō dönemi sırasında ikinci Kuzey Talibi (ö. 1380)
1359 - Go-En'yū, Japonya'da Kuzey Talibi (ö. 1393)
1638 - Nicolas Steno, Danimarkalı bilimci ve Katolik piskospos (ö. 1686)
1732 - Peter Forsskål, İsveçli kâşif, oryantalist ve doğa bilimci (ö.1763)
1757 - Alexander Hamilton, Amerika'nın ilk partisi olan Federalist Parti'nin kurucusu ve teorisyen (ö.1804)
1800 - Anyos Jedlik, Macar fizikçi ve Dinamonun mucidi (ö.1895)
1805 - Peter Johann Nepomuk Geiger, Viyanalı sanatçı (ö.1880)
1807 - Ezra Cornell, Amerikalı iş insanı ve Cornell Üniversitesi'nin kurucusu (ö. 1874)
1815 - John A. Macdonald, Kanada'nın ilk Başbakanı (ö. 1891)
1842 - William James, Amerikalı yazar ve ruh bilimci (ö. 1910)
1852 - Konstantin Fehrenbach, Alman devlet adamı (ö. 1926)
1859 - Lord Curzon, İngiliz politikacı (1898-1905 arasında Hindistan Genel Valisi ve 1919-1924 arasında Birleşik Krallık Dış İşleri Bakanı) (ö. 1925)
1867 - Edward Bradford Titchener, İngiliz psikolog (ö. 1927)
1870 - Alexander Stirling Calder, Amerikalı heykeltıraş (ö. 1945)
1870 - Mehmed Selim Efendi, II. Abdülhamid'in en büyük oğlu (ö. 1937)
1878 - Theodoros Pangalos, Yunan asker ve siyasetçi (ö. 1952)
1882 - Walter T. Bailey, Afroamerikan mimar (ö. 1941)
1885 - Alice Paul, Amerikalı feminist ve kadın hakları aktivisti (ö. 1977)
1894 - Paul Wittek, Avusturyalı tarihçi, doğubilimci ve yazar (ö. 1978)
1897 - Kazimierz Nowak, Polonyalı seyyah, muhabir ve fotoğrafçı (ö. 1937)
1897 - August Heissmeyer, Schutzstaffel'in önde gelen üyesi (ö. 1979)
1903 - Alan Stewart Paton, Güney Afrikalı yazar ve apartheid karşıtı eylemci. ("Ağla Sevgili Memleketim" adlı romanıyla ünlenen) (ö. 1988)
1906 - Albert Hofmann, İsviçreli bilim insanı ve LSD'yi sentezleyen ilk kişi (ö. 2008)
1907 - Pierre Mendès France, Fransız siyasetçi (Başbakanlığı sırasında Fransa'nın Çinhindi'nden çekilmesini sağlayan sosyalist politikacı) (ö. 1982)
1911 - Brunhilde Pomsel, Alman radyocu ve haber muhabiri (ö. 2017)
1911 - Zenko Suzuki, Japonya Başbakanı (ö. 2004)
1924 - Roger Guillemin, Amerikalı bilim insanı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi
1930 - Rod Taylor, Avustralyalı oyuncu (ö. 2015)
1934 - Jean Chrétien, Kanadalı siyasetçi
1936 - Eva Hesse, Almanya doğumlu Amerikan heykeltıraş (ö. 1970)
1938 - Fischer Black, Amerikalı ekonomist (ö. 1995)
1939 - Anne Heggtveit, Kanadalı kayakçı
1940 - Andres Tarand, 1994-1995 yılları arasında Estonya Başbakanı olarak görev yapan politikacı
1941 - Gérson Brezilyalı futbolcu
1942 - Clarence Clemons, Amerikalı müzisyen ve oyuncu (ö. 2011)
1945 - Christine Kaufmann, Alman-Avusturyalı oyuncu, yazar ve iş insanı (ö. 2017)
1949 - Muhammed Rıza Rahimi, İranlı siyasetçi
1952 - Ben Crenshaw, Amerikalı golfçü
1952 - Lee Ritenour, Amerikalı caz müzisyeni
1953 - Mehmet Altan, Türk gazeteci, yazar ve akademisyen
1954 - Kailash Satyarthi, Hindu aktivist, aynı zamanda 2014'te Nobel ödülü kazanmıştır
1957 - Bryan Robson, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör
1964 - Albert Dupontel, Fransız oyuncu ve yönetmen
1968 - Tom Dumont, Amerikalı yapımcı ve gitarist
1970, Yaron Ben-Dov, İsrailli futbolcu (ö. 2017)
1970 - Manfredi Beninati, İtalyan sanatçı
1970 - Mustafa Sandal, Türk şarkıcı
1971 - Mary J. Blige, Amerikalı hip hop ve R&B şarkıcısı
1972 - Marc Blucas, Amerikalı aktör
1972 - Amanda Peet, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1973 - Rockmond Dunbar, Amerikalı oyuncu
1974 - Jens Nowotny, Alman eski futbolcu
1975 - Matteo Renzi, İtalyan politikacı ve Başbakan
1978 - Michael Duff, Kuzey İrlandalı millî futbolcu
1978 - Emile Heskey, İngiliz eski futbolcu
1979 - Siti Nurhaliza, Malezyalı pop şarkıcısı ve besteci
1980 - Gökdeniz Karadeniz, Türk futbolcu
1981 - Ali Bilgin, Türk oyuncu ve yönetmen
1982 - Tony Allen, Amerikalı profesyonel basketbolcu
1982 - Ye-jin Son, Güney Koreli kadın oyuncu
1983 - Adrian Sutil, Alman F1 pilotu
1984 - Dario Krešić, Hırvat millî futbolcu
1984 - Stijn Schaars, Hollandalı millî futbolcu
1985 - Fırat Albayram, Türk oyuncu
1987 - Danuta Kozák, sprint dalında yarışan Macar kanocu
1987 - Jamie Vardy, İngiliz millî futbolcu
1988 - Volkan Tokcan, Türk basketbolcu
1991 - Andrea Bertolacci, İtalyan millî futbolcu
1992 - Daniel Carvajal, İspanyol millî futbolcu
1993 - Michael Keane, İngiliz futbolcu
1993 - Will Keane, İngiliz futbolcu
1993 - Mahmut Orhan, Türk DJ ve prodüktör
1996 - Leroy Sané, Alman futbolcu
1997 - Cody Simpson, Avustralyalı şarkıcı
1998 - Laura Roge, Alman oyuncu
2000 - Jamie Bick, Alman oyuncu
Ölümler
142 - Hyginus, Roma İmparatorluğu (günümüzde İtalya) 138-142 tarihlerinde papalık görevinde bulunmuştur
782 - Kōnin, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 49. imparatorudur (d. 709)
812 - Stavrakios, Bizans İmparatoru
844 - I. Mihail, Bizans İmparatoru
1055 - IX. Konstantinos, Bizans İmparatoru (d. 1000)
1494 - Domenico Ghirlandaio, İtalyan Rönesans akimi Floransa ekolünde bulunan ressam (d. 1449)
1556 - Fuzûlî, Türk divan şâiri ve mutasavvıf (d. 1483)
1771 - Jean-Baptiste de Boyer, Marquis d'Argens, bir Fransız rasyonalist, epikürcü ve pelagyanist yazar (d. 1704)
1798 - II. Erekle, Gürcistan devlet adamı (d. 1720)
1801 - Domenico Cimerosa, İtalyan asıllı besteci (d. 1749)
1843 - Francis Scott Key, Amerikalı hukukçu (d. 1779)
1866 - Vasili Kalinnikov, Rus besteci (d. 1901)
1891 - Georges Eugène Haussmann, Baron Haussmann adıyla da bilinen politikacı ve şehir plancısı (d. 1809)
1904 - William Sawyer, Kanadalı tüccar ve politikacı (d. 1815)
1923 - I. Konstantin, Yunanistan Kralı (d. 1868)
1928 - Thomas Hardy, İngiliz yazar (d. 1840)
1937 - Nuri Conker, Türk asker ve siyasetçi (Türk Kurtuluş Savaşı kahramanlarından ve Gaziantep Milletvekili) (d. 1882)
1941 - Emanuel Lasker, Alman Dünya satranç şampiyonu ve matematikçi (d. 1868)
1943 - Agustín Pedro Justo, Arjantin Devlet Başkanı (d. 1876)
1944 - Galeazzo Ciano, İtalya Krallığı'nın Dışişleri Bakanı (d. 1903)
1944 - Emilio De Bono, İtalyan Mareşal (d. 1866)
1945 - Velid Ebüzziya, Türk gazeteci ve yayımcı (d. 1884)
1952 - Jean de Lattre de Tassigny, Fransız Mareşal (d. 1889)
1953 - Noe Jordania, Gürcü siyaset adamı, gazeteci (d. 1868)
1953 - Hans Aanrud, Norveçli yazar (d. 1863)
1966 - Alberto Giacometti, İsviçreli heykeltıraş ve ressam (d. 1901)
1966 - Lal Bahadur Shastri, Hindistan Başbakanı (d. 1904)
1983 - Şadi Dinçağ, Türk karikatürist (d. 1919)
1988 - Isidor Isaac Rabi, Avusturyalı fizikçi (d. 1898)
1991 - Carl David Anderson, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1905)
1994 - Erol Pekcan, Türk caz sanatçısı (d. 1933)
1995 - Onat Kutlar, Türk şair, yazar ve düşünce adamı (d. 1936)
1998 - Aydan Siyavuş, Türk basketbol antrenörü (d. 1947)
1999 - Öztürk Serengil, Türk aktör (d. 1930)
2002 - Henri Verneuil, Fransız sinema yönetmeni (d. 1920)
2003 - Maurice Pialat Altın Palmiye Ödülü sahibi Fransız yönetmen (d. 1925)
2008 - Sir Edmund Hillary, Yeni Zelandalı dağcı (Everest Dağı'nın zirvesine tırmanan ilk dağcı) (d. 1919)
2009 - Necati Çelik, Türk siyasetçi ve Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı (d. 1955)
2010 - Juliet Anderson, Amerikalı pornografik film oyuncusu (d. 1938)
2010 - Miep Gies, II. Dünya Savaşı sırasında Anne Frank'ı ve onun birkaç aile dostunu Anne'nın babası Otto Frank'ın baharat şirketinin tavan arasında Naziler'den saklayan Hollanda vatandaşı (d. 1909)
2010 - Éric Rohmer, Fransız yönetmen (d. 1920)
2011 - Kıvırcık Ali, Türk halk müziği sanatçısı (d. 1968)
2011 - David Nelson, Amerikalı oyuncu (d. 1936)
2012 - Mustafa Ahmedi Ruşen, İranlı nükleer fizikçi (d. 1979)
2013 - Mariangela Melato, İtalyan oyuncu (d. 1941)
2013 - Aaron Swartz, Amerikalı bilgisayar programcısı, bilişimci, yazar ve aktivist (d. 1986)
2014 - Keiko Awaji, Japon oyuncu (d. 1933)
2014 - Vügar Haşimov, Azeri satranç oyuncusu (d. 1986)
2014 - Ariel Şaron, İsrail eski Başbakanı (d. 1928)
2015 - Jenő Buzánszky, Eski Macar millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1925)
2015 - Anita Ekberg, İsveçli oyuncu (d. 1931)
2016 - Budi Anduk, Endonezyalı oyuncu (d. 1968)
2016 - Reginaldo Araújo, Brezilyalı futbolcu (d. 1977)
2016 - Berge Furre, Norveçli teolog, tarihçi ve politikacı (d.1937)
2016 - David Margulies, Amerikalı oyuncu (d. 1937)
2017 - Tommy Allsup, Amerikalı rock and roll country, swing müzisyeni ve yapımcı (d. 1931)
2017 - Pierre Arpaillange, Fransız hukukçu ve eski bakan (d. 1924)
2017 - James Ferguson-Lees, Britanyalı kuş bilimcisi (d. 1929)
2017 - Robert Pierre Sarrabère, Fransız piskoposu (d. 1926)
2017 - Adenan Satem, Malezyalı siyasetçi ve devlet adamı (d. 2017)
2017 - François Van der Elst, Belçikalı millî futbolcu (d. 1954)
2018 - Doug Barnard Jr., Amerikalı siyasetçi (d. 1922)
2018 - Noemi Lapzeson, Arjantinli dansçı, koreograf ve eğitimci (d. 1940)
2019 - Michael Atiyah, İngiliz matematikçisi (d. 1929)
2019 - George Brady, Çek Yahudisi asıllı Kanadalı Holokost mağduru ve iş insanı (d. 1928)
2019 - Steffan Lewis, Galli siyasetçi (d. 1984)
2019 - Fernando Luján, Kolombiya doğumlu Meksikalı oyuncu (d. 1939)
2019 - Kishore Pradhan, Hint erkek tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu (d. 1936)
2020 - Sabine Deitmer, Alman polisiye yazarı ve eğitimci (d. 1947)
2020 - La Parka II, Meksikalı maskeli profesyonel güreşçi (d. 1966)
2020 - Valdir Joaquim de Moraes, Brezilyalı millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1931)
2020 - Fernanda Pires da Silva, Portekizli girişimci ve iş insanı (d. 1926)
2021 - Massoud Achkar, Lübnanlı bağımsız siyasetçi (d. 1956)
2021 - Sheldon Adelson, Amerikalı yatırımcı ve iş insanı (d. 1933)
2021 - Vassilis Alexakis, Yunan-Fransız yazar ve çevirmen (d. 1943)
2021 - Edward Beard, Amerikalı siyasetçi ve iş insanı (d. 1940)
2021 - Étienne Draber, Fransız oyuncu (d. 1939)
2021 - Stacy Title, Amerikalı film yapımcısı, yönetmeni ve senarist (d. 1964)
2022 - Anatoli Alyabyev, Sovyet biatlet (d. 1951)
2022 - Jana Bennett, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu İngiliz medya personeli ve iş insanı (d. 1955)
2022 - Ahmet Çalık, Türk millî futbolcu (d. 1994)
2022 - Razmik Davoyan, Ermeni şair, siyasetçi ve halk figürü (d. 1940)
2022 - Jordi Sabatés, İspanyol piyanist, besteci ve aranjör (d. 1948)
2022 - Guy Sajer, Fransız çizgi roman sanatçısı, yazar ve eski asker (d. 1927)
2022 - David Sassoli, İtalyan siyasetçi ve gazeteci (d. 1956)
2023 - Carole Cook, Amerikalı aktris (d. 1924)
2023 - Ben Masters, Amerikalı aktör (d. 1947)
2023 - Tatjana Patitz, bir Alman model ve aktristi (d. 1966)
2023 - Murtaza Rahimov, Başkurt asıllı Rus devlet adamı ve siyasetçi ([d. [1934]])
2023 - François Roussely, Fransız üst düzey devlet görevlisi (d. 1945)
Tatiller ve özel günler
Kaynakça
0111
11
|
2228
|
https://tr.wikipedia.org/wiki/12%20Ocak
|
12 Ocak
|
Olaylar
1915 - ABD Temsilciler Meclisi, kadınların da oy kullanması yönündeki kanun teklifini reddetti.
1920 - Son Osmanlı Mebusan Meclisi, İstanbul'da görüşmelere başladı.
1923 - Paris'teki Pasteur Enstitüsü'nde, tetanoza karşı antiserum geliştirildi.
1932 - Hattie Wyatt Caraway, Amerika Birleşik Devletleri senatosuna seçilen ilk kadın politikacı oldu.
1934 - Yunanistan'ın eski Başbakanı Elefterios Venizelos, Atatürk'ü Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterdi.
1940 - II. Dünya Savaşı: Rusya, Finlandiya'yı bombalıyor.
1944 - Genelkurmay'da ilk devir teslim: Mareşal Fevzi Çakmak yaş haddinden emekliye ayrıldı, yerine Kâzım Orbay atandı.
1945 - II. Dünya Savaşı: Sovyet birlikleri Doğu Avrupa'da Nazi güçlerine karşı atağa geçti.
1951 - Uluslararası Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1952 - ABD yönetimi, Marshall Planı çerçevesinde Türkiye'ye 58 milyon dolarlık askeri yardım yapılmasına onay verdi.
1959 - Sovyet uzay aracı Luna 1, güneş çevresindeki yörüngesine yerleşti. Luna yer çekiminden kurtulan ilk uzay aracı oldu.
1966 - Lyndon B. Johnson, Amerika Birleşik Devletleri'nin, komünist saldırganlık sona erene kadar Güney Vietnam'da kalacağını açıkladı.
1967 - Dr. James Bedford, gelecekte tekrar canlandırılmak üzere, kriyojenik olarak dondurulan ilk insan oldu.
1969 - Led Zeppelin ilk albümlerini (Led Zeppelin) çıkardı.
1972 - Mucibur Rahman Bangladeş'in Başbakanı oldu.
1976 - BM Güvenlik Konseyi, 1'e karşı 11 oyla, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün, oy verme hakkı olmaksızın Güvenlik Konseyi tartışmalarına katılmasına karar verdi.
1991 - Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, Irak birliklerinin Kuveyt'ten çıkarılması için kendi hükûmetlerine güç kullanımı yetkisi verdi.
1998 - 19 Avrupa ülkesi, insan klonlanmasının yasaklanması konusunda anlaştılar.
2000 - Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'ni oluşturan partilerin Genel Başkanları, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin, idama mahkûm edilen Abdullah Öcalan hakkında verdiği ihtiyati tedbir kararına uyulmasını kararlaştırdılar.
2001 - 36 yıldır süren iç savaşta 130 binden fazla insanın öldüğü ve 2 milyon insanın evini terk ettiği Kolombiya'da yönetim, ülkedeki komünist bir örgüt olan Ulusal Kurtuluş Ordusu'na kuzeyde silahtan arındırılmış bir bölge tahsis etti.
2006 - Mina'da, (Suudi Arabistan) şeytan taşlama sırasında çıkan kargaşada 362 hacı adayı öldü.
2010 - Haiti'de 7,0 şiddetinde deprem meydana geldi.
2012 - 17 Aralık 2011 tarihinde ölen Kuzey Kore Lideri Kim Cong-il'in mumyalanmış naaşı, Kumsusan Güneş Sarayı'na törenle nakledildi.
2016 - İstanbul'daki Sultanahmet Camii yakınlarında, bombalı bir saldırıda 10 kişi öldü, 15 kişi yaralandı.
Doğumlar
1628 - Charles Perrault, Fransız yazar (ö. 1703)
1729 - Edmund Burke, İngiliz filozof ve devlet adamı (ö. 1797)
1746 - Johann Heinrich Pestalozzi, İsviçreli pedagog, hayırsever, filozof ve politikacı (ö. 1827)
1751 - I. Ferdinando, Sicilyateyn Kraliyeti'nin Kralı (ö. 1825)
1772 - Mihail Speranski, Rus reformist devlet adamı (ö. 1839)
1778 - William Herbert, İngiliz bitki bilimci, bitki ressamı, şair ve din adamı (ö. 1847)
1810 - II. Ferdinando, İki Sicilya'nın kralı (ö. 1859)
1822 - Étienne Lenoir, Belçikalı mühendis (ö. 1900)
1833 - Karl Eugen Dühring, Alman filozof ve iktisatçısı (ö. 1921)
1856 - John Singer Sargent, Amerikalı ressam (ö. 1925)
1859 - Rızaeddin Fahreddin, Tatar müftü ve tarihçi (ö. 1936)
1861 - Süleyman Selim Efendi, Sultan Abdülmecid'in oğlu (ö. 1909)
1870 - Grigori Gurkin, Rus Türkolog, etnograf ve ressam (ö. 1937)
1871 - Zekiye Sultan, II. Abdülhamid'in kızı (ö. 1950)
1876 - Fevzi Çakmak, Türk mareşal ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucularından (ö. 1950)
1876 - Jack London, Amerikalı yazar (ö. 1916)
1878 - Ferenc Molnár, Macar yazar (Pal Sokağı Çocukları’nın yazarı) (ö. 1952)
1880 - Fahrettin Altay, Türk asker ve siyasetçi (Kurtuluş Savaşı komutanlarından) (ö. 1974)
1886 - Reşide Bayar, Türkiye Cumhuriyeti'nin 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın eşi (ö. 1962)
1892 - Mihail Kirponos, Sovyet Kızıl Ordu generali (ö. 1941)
1893 - Alfred Rosenberg, Alman siyasetçi (ö. 1946)
1893 - Hermann Göring, Nazi subayı (ö. 1946)
1894 - Georges Carpentier, Fransız boksör (ö. 1975)
1894 - Dorothy Wall, Yeni Zelandalı-Avustralyalı yazar ve çizer (ö. 1942)
1895 - Jean Berthoin, Fransız siyasetçi (ö. 1979)
1896 - David Wechsler, Rumen-Amerikalı ruhbilimci (ö. 1981)
1897 - Nahit Hilmi Özeren, Türk edebiyatçı ve güfte yazarı (ö. 1951)
1898 - Gustav Haloun, Çek sinolog (ö. 1951)
1899 - Paul Hermann Müller, İsviçreli kimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1965)
1900 - Abdülbaki Gölpınarlı, Türk edebiyat tarihçisi ve çevirmen (ö. 1982)
1902 - Suud bin Abdül Aziz, Suudi Arabistan Kralı (ö. 1969)
1903 - İgor Kurçatov, Sovyet nükleer fizikçi (Sovyetler Birliği'nin ilk atom bombası ve ilk nükleer elektrik santralini ve dünyanın ilk termonükleer bombasını yapan) (ö. 1960)
1905 - Hüseyin Nihal Atsız, Türk yazar, şair, tarihçi ve ideolog (ö. 1975)
1906 - Emmanuel Levinas, Fransız filozof (ö. 1995)
1907 - Sergey Korolyov, Sovyet roket mühendisi (ö. 1966)
1910 - Luise Rainer, Alman oyuncu (ö. 2014)
1916 - Pieter Willem Botha, Güney Afrika'nın ilk Devlet Başkanı (ö. 2006)
1916 - Mary Wilson, İngiliz şair (ö. 2018)
1918 - Maharişi Maheş Yogi, Hint guru (Transandantal Meditasyon tekniğini geliştiren) (ö. 2008)
1925 - Nevit Kodallı, Türk besteci, kompozitör ve müzik eğitmeni (ö. 2009)
1926 - Morton Feldman, Amerikalı besteci (ö. 1987)
1926 - Ray Price, Amerikalı country müzik şatkıcısı, besteci ve gitarist (ö. 2013)
1928 - Ruth Brown, Amerikalı Rhythm and Blues şarkıcı (ö. 2005)
1929 - Alasdair MacIntyre, İskoç filozof
1931 - Leyla Erbil, Türk yazar (ö. 2013)
1931 - Özdemir Nutku, Türk tiyatro bilimci, oyuncu, yazar, eleştirmen ve yönetmen (ö. 2019)
1932 - Engin Geçtan, Türk psikiyatrist ve yazar (ö. 2018)
1934 - Metin Serezli, Türk oyuncu (ö. 2013)
1934 - İbrahim Nafei, Mısırlı gazeteci (ö. 2018)
1935 - Kreskin, Amerikalı mentalist
1936 - Emil Lahud, Lübnanlı asker ve siyasetçi
1936 - Mufti Mohammad Sayeed, Hint politikacı (ö. 2016)
1937 - Jan van der Graaf, Hollandalı kilise yöneticisi, mühendis ve yazar (ö. 2022)
1941 - Long John Baldry, İngiliz şarkıcı ve müzisyen (ö. 2005)
1941 - Fiona Caldicott, Britanyalı akademisyen, psikiyatrist, psikoterapist ve yönetici (ö. 2021)
1944 - Joe Frazier, Amerikalı boksör ve Dünya ağır siklet profesyonel boks şampiyonlarından (ö. 2011)
1945 - Aytunç Altındal, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2013)
1947 - Tom Dempsey, Amerikan Futbolu oyuncusu (ö. 2020)
1949 - Ottmar Hitzfeld, Alman futbolcu ve teknik direktör
1949 - Hammadi Cibali, Tunuslu mühendis, İslamcı politikacı, gazeteci ve Tunus eski başbakanı
1949 - Haruki Murakami, Japon romancı, kısa öykü yazarı, çevirmen ve gazeteci
1951 - Kirstie Alley, Amerikalı oyuncu ve Emmy Ödülü sahibi (ö. 2022)
1951 - Rush Limbaugh, Amerikalı radyo kişiliği, muhafazakâr siyasi yorumcu, yazar ve televizyon şovu sahibi (ö. 2021)
1953 - Marry Harron, Kanadalı film yapımcısı ve senarist
1956 - Nikolay Noskov, Rus rock şarkıcısı
1958 - Christiane Amanpour, İran asıllı İngiliz gazeteci ve haberci
1960 - Dominique Wilkins, eski profesyonel basketbolcu
1962 - Luna Vachon, Amerikalı-Kanadalı profesyonel kadın güreşçi (ö. 2010)
1964 - Jeff Bezos, Amerikan girişimci ve iş insanı (Amazon.com'un kurucusu)
1965 - Rob Zombie, Amerikalı heavy metal şarkıcısı, yönetmen, yapımcı, prodüktor, senarist, kıyafet ve dövme tasarımcı
1966 - Olivier Martinez, Fransız oyuncu
1967 - Selahattin Dervent, Türk teknik direktör
1967 - Vendela Kirsebom, Norveçli-İsveçli-Türk model ve oyuncu
1968 - Mauro Silva, Brezilyalı futbolcu
1969 - David Mitchell, İngiliz romancı ve senarist
1969 - Gökhan Semiz, Türk söz yazarı, besteci ve Grup Vitamin'in solisti (ö. 1998)
1970 - Raekwon, Amerikalı rapçi
1970 - Zack de la Rocha, Amerikalı vokalist, söz yazarı ve aktivist
1972 - Toto Wolff, Avusturyalı yatırımcı ve eski yarış pilotu
1973 - Hande Yener, Türk şarkıcı
1974 - Melanie Chisholm, İngiliz sanatçı
1975 - Jason Jeremy Freese, Amerikalı müzisyen
1979 - Marián Hossa, Amerikalı buz hokeyi oyuncusu
1979 - Grzegorz Rasiak, Polonyalı millî futbolcu
1980 - Amerie, Amerikalı R&B şarkıcısı, söz yazarı, dansçı, oyuncu ve model
1980 - Akiko Morigami, Japon tenis oyuncusu
1980 - Amerie, Amerikalı R&B şarkıcısı, söz yazarı, dansçı, aktris ve model
1981 - Luis Pérez, Meksikalı futbolcu
1985 - Artem Milevski, Belaruslu-Ukraynalı futbolcu
1985 - Issa Rae, Amerikalı oyuncu, yazar ve yapımcı
1985 - Borja Valero, eski İspanyol millî futbolcu
1986 - Oya Okar, Türk oyuncu
1986 - Pablo Daniel Osvaldo, İtalyan futbolcu
1987 - Naya Rivera, Amerikalı şarkıcı ve aktris
1987 - Salvatore Sirigu, İtalyan futbolcu
1989 - Axel Thomas Witsel, Belçikalı millî futbolcu
1991 - Pixie Lott, İngiliz şarkıcı, söz yazarı, dansçı ve oyuncu
1992 - Ishak Belfodil, Cezayirli futbolcu
1992 - Samuele Longo, İtalyan futbolcu
1993 - D.O., Koreli şarkıcı ve oyuncu ve söz yazarı
1993 - Zayn Malik, Pakistan asıllı İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve One Direction üyesi
1995 - Alessio Romagnoli, İtalyan millî futbolcu
2000 - Batista Mendy, Fransız futbolcu
Ölümler
1519 - I. Maximilian, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1459)
1621 - Şehzade Mehmed, Osmanlı İmparatorluğu şehzadesi (d. 1605)
1665 - Pierre de Fermat, Fransız matematikçi ve hukukçu (d. 1601)
1759 - Anne, Kral II. George ve eşi Caroline (Ansbach)’in ikinci çocuğu ve en büyük kızı (d. 1709)
1833 - Marie-Antonin Carême, Fransa'nın ilk pastacılardan (d. 1784)
1875 - Tongzhi, Qing Hanedanı (Mançu) imparatoru (d. 1856)
1889 - Churchill Babington, İngiliz klasik bilim adamı, arkeolog ve doğa bilimci (d. 1821)
1905 - Abdullah Galib Paşa, Osmanlı siyasetçi (d. 1829)
1909 - Hermann Minkowski, Litvan matematikçi (d. 1864)
1942 - Charles Tate Regan, Büyük Britanyalı Royal Society Üyesi ve ihtiyolog (d. 1878)
1950 - Pedro Calomino, Arjantinli eski millî futbolcu (d. 1892)
1967 - James Bedford, Amerikalı bilim insanı (d. 1893)
1974 - Patricia, Kraliçe Victoria'nın torunu (d. 1886)
1976 - Agatha Christie, İngiliz yazar (d. 1890)
1977 - Henri-Georges Clouzot, Fransız film yönetmeni ve senarist (d. 1907)
1983 - Nikolay Podgorni, SSCB Devlet Başkanı (d. 1903)
1985 - Sabri Kiraz, Türk futbolcu ve teknik direktör (d. 1918)
1997 - Charles Brenton Huggins, Amerikalı hekim, fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1901)
1998 - Sadi Koçaş, Türk siyasetçi ve eski başbakan yardımcısı (d. 1919)
2001 - Bill Hewlett, Amerikalı mühendis ve iş insanı (d. 1913)
2002 - Cyrus Vance, ABD'nin 57. Dış İşleri Bakanı (d. 1917)
2003 - Leopoldo Galtieri, Arjantinli general ve devlet adamı (d. 1926)
2003 - Maurice Gibb, İngiliz müzisyen (Bee Gees grubu üyesi) (d. 1949)
2006 - Ömer Küyük, Türk İstiklal Savaşı gazisi (d. 1898)
2009 - Claude Berri, Fransız yönetmen, aktör ve yapımcı (d. 1934)
2010 - Daniel Bensaïd, Fransız filozof, sivil atvist ve düşünür (d. 1946)
2010 - Altan Dinçer, Türk millî basketbolcu ve antrenör (d. 1932)
2010 - Miep Gies, II. Dünya Savaşı sırasında Anne Frank ve ailesine yardım eden Hollanda vatandaşı (d. 1909)
2012 - Aslı Nemutlu, Türk millî kayakçı (d. 1994)
2013 - Precious Bryant, Amerikalı country ve blues müzisyeni (d. 1942)
2013 - Alev Sururi, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1931)
2013 - Koto Okubo, Dünya'nın En Yaşlı Kadını unvanına sahipti (d. 1897)
2014 - Alexandra Bastedo, İngiliz oyuncu ve aktivist (d. 1946)
2014 - Halet Çambel, Türk arkeolog, yazar ve Olimpiyatlardaki ilk Türk kadın sporcu (d. 1916)
2015 - Yelena Obraztsova, Rus mezzo-soprano (d. 1939)
2016 - İvan Bukavşin, Rus satranç oyuncusu (d. 1995)
2017 - Giulio Angioni, İtalyan yazar (d. 1939)
2017 - Meir Banai, İsrailli müzisyen, şarkıcı ve söz yazarı (d. 1961)
2017 - William Peter Blatty, Amerikalı yönetmen, yapımcı ve senarist (d. 1928)
2017 - Vsevolod Murakhovski, Ukraynalı Rus Sovyet politikacı (d.1926)
2017 - Graham Taylor, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1944)
2017 - İlyas Hüseynov, Azerbaycanlı müzisyen (d. 1924)
2018 - Eddy Beugels, Eski Hollandalı bisiklet sporcusu (d. 1944)
2018 - Bella Emberg, İngiliz oyuncu (d. 1937)
2018 - Frankie Muse Freeman, Amerikalı siyahi kadın insan hakları aktvisti ve avukatı (d. 1916)
2018 - Keith Jackson, Amerikalı spor muhabiri ve sunucu (d. 1928)
2019 - Bonnie Guitar, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, yapımcı, at eğitimcisi ve iş insanı (d. 1923)
2019 - Etsuko Ichihara, Japon oyuncu (d. 1936)
2019 - Joe M. Jackson, Amerikalı eski asker ve savaş pilotu (d. 1923)
2019 - Batton Lash, Amerikalı çizgi roman sanatçısı (d. 1953)
2019 - Patricia Wald, Amerikalı hakim (d. 1928)
2020 - Tony Garnett, İngiliz oyuncu, televizyon ve film yapımcısı (d. 1936)
2020 - Paulo Gonçalves, Portekizli profesyonel motosiklet yarışçısı (d. 1979)
2020 - Jayalath Manoratne, Sri Lankalı oyuncu, yazar ve şarkıcı (d. 1948)
2020 - Roger Scruton, İngiliz filozof, yazar ve hayvan hakları aktivisti (d. 1944)
2020 - Aart Staartjes, Hollandalı oyuncu, yönetmen, televizyoncu, yazar ve yapımcı (d. 1938)
2021 - Frank Arok, Macar profesyonel futbolcu ve teknik direktör (d. 1932)
2021 - Bruce Bennett, Amerikalı Amerikan futbolu oyuncusudur (d. 1943)
2021 - Florentin Crihălmeanu, Rumen Rum Katolik Kilisesi'ne bağlı hiyerarş (d. 1959)
2021 - Mona Malm, İsveçli aktris (d. 1935)
2021 - Sidik Mia, Malavili iş insanı ve siyasetçi (d. 1965)
2021 - Philaret, Rusya doğumlu Beyaz Rus Ortodoks Başpiskopos (d. 1935)
2021 - Bridget Rowe, İngiliz gazeteci ve köşe yazarı (d. 1950)
2021 - Shingoose, Kanadalı Ojibwa yerlisi country şarkıcısı, söz yazarı, televizyon yapımcısı ve sunucu (d. 1946)
2023 - Burhan Çaçan, Türk halk müziği sanatçısı (d. 1960)
2023 - Lisa Marie Presley, Amerikalı rock şarkıcısı (Elvis Presley'nin kızı) (d. 1968)
Tatiller ve özel günler
0112
12
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.