Split (3)

train · 9.55k rows

instruction stringlengths 9 478	input float64	output stringlengths 6 612k	input_text float64	output_text stringlengths 6 612k	merged_input_tokens stringlengths 16 730	merged_input_khmer_count int64 5 233	merged_output_tokens stringlengths 9 924k	merged_output_khmer_count int64 2 296k	ref_input_tokens stringlengths 17 680	ref_input_khmer_count int64 4 201	ref_output_tokens stringlengths 8 892k	ref_output_khmer_count int64 1 280k
ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេស តើព្រះហិររក្សរាមាធិបតីអង្គឌួងបានធ្វើកំណែទម្រង់សង្គមកម្ពុជាយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ	null	ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេស ព្រះអង្គឌួងបានធ្វើកំណែទម្រង់ដូចជាៈវិស័យរដ្ឋបាលកែច្បាប់ បន្ធូរបន្ថយវិស័យផ្សេងៗសេដ្ឋកិច្ចជម្រុញការស្តារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធកសាងផ្លូវគមនាគមន៍ តំបន់កំពង់ផែសមុទ្រនៅកំពត់បោះពុម្ពប្រាក់សម្រាប់សម្រួលជីវភាពប្រជាជនបន្ថយពន្ធដារនយោបាយដឹកនាំប្រទេសដោយមានប្រជាជនចូលរួមយ៉ាងច្រើនលើកតំឡើងវប្បធម៌អក្សរសាស្រ្តជាតិ	null	ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេស ព្រះអង្គឌួងបានធ្វើកំណែទម្រង់ដូចជាៈវិស័យរដ្ឋបាលកែច្បាប់ បន្ធូរបន្ថយវិស័យផ្សេងៗសេដ្ឋកិច្ចជម្រុញការស្តារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធកសាងផ្លូវគមនាគមន៍ តំបន់កំពង់ផែសមុទ្រនៅកំពត់បោះពុម្ពប្រាក់សម្រាប់សម្រួលជីវភាពប្រជាជនបន្ថយពន្ធដារនយោបាយដឹកនាំប្រទេសដោយមានប្រជាជនចូលរួមយ៉ាងច្រើនលើកតំឡើងវប្បធម៌អក្សរសាស្រ្តជាតិ	ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ទេស Ġ ត ើ ព្រ ះ ហ ិ រ រក ្ស រា មា ធិ បតី អង្គ ឌ ួង បាន ធ ្វ ើក ំណ ែ ទ ម្រ ង់ សង ្ គម ក ម្ព ុ ជា យ៉ាង ដូច ម្ ត េច ខ្ ល ះ Ġ	48	ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ទេស Ġ ព្រ ះ អង្គ ឌ ួង បាន ធ ្វ ើក ំណ ែ ទ ម្រ ង់ ដូច ជា ៈ âĢĭ វិ ស ័យ រដ្ឋ បាល ក ែ ច្ បា ប់ Ġ ប ន្ធ ូរ បន្ថយ វិ ស ័យ ផ្ សេ ង ៗ សេ ដ្ឋ កិច្ច ជ ម្រ ុញ ការ ស្តា រ ហ េ ដ្ឋា រ ច នា សម ្ ព ័ន ្ ធ ក សា ង ផ្ល ូវ គម នា គមន៍ Ġ ត ំ ប ន់ កំ ព ង់ ផ ែ សម ុ ទ្រ នៅ កំ ព ត់ ប ោះ ពុ ម្ព ប្រា ក់ សម ្រា ប់ សម ្រ ួល ជីវ ភាព ប្រ ជា ជន បន្ថយ ពន្ធ ដា រ ន យោ បា យ ដ ឹក នាំ ប្រ ទេស ដោយ មាន ប្រ ជា ជន ចូល រួម យ៉ាង ច្ រ ើន លើក ត ំ ឡើង វ ប្ប ធម៌ អ ក្ស រស ាស ្រ ្ត ជាតិ	146	▁ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ទេស ▁តើ ព្រ ះ ហ ិ រ រ ក្ស រា មា ធិ បតី អង្គ ឌ ួង បាន ធ ្វ ើក ំណ ែ ទ ម្រ ង់ ស ង្គ មក ម្ព ុ ជា យ៉ាង ដូច ម ្ត េច ខ្ ល ះ ▁	46	▁ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ទេស ▁ព្រះអង្គ ឌ ួង បាន ធ ្វ ើក ំណ ែ ទ ម្រ ង់ ដូច ជា ៈ ▁វិស័យ រដ្ឋ បាល ក ែ ច ្ប ាប់ ▁ប ន្ធ ូរ បន្ថយ វិ ស ័យ ផ្ ស េង ៗ សេ ដ្ឋ កិច្ច ជ ម្រ ុញ ការ ស្តា រ ហ េ ដ្ឋា រ ច នា ស ម្ព ័ ន្ធ ក សា ង ផ្ល ូវ គម នា គមន៍ ▁តំបន់ ក ំព ង់ ផ ែ សម ុ ទ្រ នៅ ក ំព ត់ ប ោះ ពុ ម្ព ប្រ ាក់ ស ម្រ ាប់ ស ម្រ ួល ជីវ ភាព ប្រ ជា ជន បន្ថយ ពន្ធ ដា រ ន យោ ប ាយ ដ ឹក នាំ ប្រ ទេស ដោយ មាន ប្រ ជា ជន ចូល រួម យ៉ាង ច ្រ ើន លើក ត ំ ឡើង វ ប្ប ធម៌ អ ក្ស រ សា ស្រ ្ត ជាតិ	137
តើស្ពានជ្រោយចង្វាត្រូវបានស្ថាបនាចាប់តាំងពីពេលណាមក ឧបត្ថម្ភវិកាពីសំណាក់ខាងណា ជួសជុលឡើងវិញនៅឆ្នាំណា ស្ពាននេះមានប្រវែងសរុបប៉ុន្មាន	null	ស្ពានជ្រោយចង្វាជាស្ពានមួយឆ្លងកាត់ទន្លេសាបនិងសាងឡើងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ វរ្ម័ន ក្រោមការឧបត្ថមរបស់ប្រជាជនជប៉ុនក្នុងឆ្នាំ ១៩៦២ ឯកសារខ្លះដាក់ថា ១៩៦៦ ហើយត្រូវបានដាច់ជាពីរដោយសារសង្រ្គាមក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៥ វេលាម៉ោង ១២យប់ ប៉ុន្តែត្រូវបានជួសជុលសារឡើងវិញក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤មានប្រវែងសរុប ៧០៩ម៉ែត្រ	null	ស្ពានជ្រោយចង្វាជាស្ពានមួយឆ្លងកាត់ទន្លេសាបនិងសាងឡើងក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ វរ្ម័ន ក្រោមការឧបត្ថមរបស់ប្រជាជនជប៉ុនក្នុងឆ្នាំ ១៩៦២ ឯកសារខ្លះដាក់ថា ១៩៦៦ ហើយត្រូវបានដាច់ជាពីរដោយសារសង្រ្គាមក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៥ វេលាម៉ោង ១២យប់ ប៉ុន្តែត្រូវបានជួសជុលសារឡើងវិញក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤មានប្រវែងសរុប ៧០៩ម៉ែត្រ	ត ើស ្ ពា ន ជ្រ ោយ ច ង ្វា ត្រូវ បាន ស្ ថា ប នា ច ាប់ តាំង ពី ពេល ណា មក Ġ ឧ ប ត្ថ ម្ភ វិ កា ពី សំ ណា ក់ ខា ង ណា Ġ ជ ួស ជ ុល ឡើង វិញ នៅ ឆ្នាំ ណា Ġ ស្ព ាន នេះ មាន ប្រ វ ែង ស រ ុប ប៉ ុន ្ម ាន Ġ	59	ស្ព ាន ជ្រ ោយ ច ង ្វា ជា ស្ព ាន មួយ ឆ្ លង កាត់ ទ ន្ ល េស ាប និង សា ង ឡើង ក្នុង រ ជ្ជ កាល ព្រ ះ បាទ ន រ ោត ្ត ម Ġ សី ហ នុ Ġ វរ ្ម ័ន Ġ ក្រោម ការ ឧ ប ត្ថ ម រ ប ស់ ប្រ ជា ជន ជ ប៉ ុន ក្នុង ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៦ ២ Ġ ឯក សារ ខ្ ល ះ ដា ក់ ថា Ġ ១៩ ៦ ៦ Ġ ហើយ ត្រូវ បាន ដា ច ់ ជា ពី រ ដោយ សារ សង ្រ ្ គ ាម ក្នុង ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៧ ៥ Ġ វេ លា ម៉ ោង Ġ ១ ២ យប់ Ġ ប៉ ុន ្ត ែត ្រ ូវ បាន ជ ួស ជ ុល សារ ឡើង វិញ ក្នុង ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៩៤ មាន ប្រ វ ែង ស រ ុប Ġ ៧០ ៩ ម៉ែត្រ	128	▁តើ ស្ព ាន ជ្រ ោយ ច ង ្វា ត្រូវ បាន ស្ ថា ប នា ច ាប់ តាំង ពី ពេល ណា មក ▁ឧបត្ថម្ភ វ ិកា ពី ស ំណ ាក់ ខា ង ណា ▁ជួសជុល ឡើង វិញ នៅ ឆ្នាំ ណា ▁ស្ពាន នេះ មាន ប្រ វ ែង ស រ ុប ប៉ ុន ្ មាន ▁	50	▁ស្ពាន ជ្រ ោយ ច ង ្វា ជា ស្ព ាន មួយ ឆ្ លង កាត់ ទ ន ្ល េស ាប និង សា ង ឡើង ក្នុង រ ជ្ជ កាល ព្រ ះ បាទ ន រ ោ ត្ត ម ▁សីហនុ ▁ វរ ្ម ័ន ▁ក្រោម ការ ឧ ប ត្ថ ម រ ប ស់ ប្រ ជា ជន ជ ប៉ ុន ក្នុង ឆ្នាំ ▁១៩ ៦ ២ ▁ឯកសារ ខ្ ល ះ ដ ាក់ ថា ▁១៩ ៦ ៦ ▁ហើយ ត្រូវ បាន ដ ាច់ ជា ពី រ ដោយ សារ សង ្រ ្ គ ាម ក្នុង ឆ្នាំ ▁១៩ ៧ ៥ ▁វេលា ម៉ ោង ▁១២ យប់ ▁ប៉ុន្តែ ត្រូវ បាន ជ ួស ជ ុល សារ ឡើង វិញ ក្នុង ឆ្នាំ ▁១៩ ៩៤ មាន ប្រ វ ែង ស រ ុប ▁៧០ ៩ ម៉ែត្រ	117
ចូរនិយាយពីផលវិបាកនៃការប្រកាន់នយោបាយអព្យាក្រឹត	null	ផលវិបាកនៃការប្រកាន់នយោបាយអព្យាក្រឹត្យមានផលវិបាកមានធ្វើឲ្យមានកិត្យានុភាពកម្ពុជាល្បីរីកសុសសាយក្នុងតំបន់និងត្រូវបានពង្រឹងបន្ថែមក្រុមប្រឆាំងទទួលស្គាល់ពីគុណសម្បត្តិនិងមិនប៉ះពាល់នយោបាយអព្យាក្រឹត្យធ្វើឲ្យកម្ពុជារស់ដោយសន្តិភាពរយៈពេល២៥ឆ្នាំក្នុងខណៈដែលប្រទេសជិតខាងកំពុងឆាបឆេះក្នុងភ្លើងសង្គ្រាម វៀតណាម	null	ផលវិបាកនៃការប្រកាន់នយោបាយអព្យាក្រឹត្យមានផលវិបាកមានធ្វើឲ្យមានកិត្យានុភាពកម្ពុជាល្បីរីកសុសសាយក្នុងតំបន់និងត្រូវបានពង្រឹងបន្ថែមក្រុមប្រឆាំងទទួលស្គាល់ពីគុណសម្បត្តិនិងមិនប៉ះពាល់នយោបាយអព្យាក្រឹត្យធ្វើឲ្យកម្ពុជារស់ដោយសន្តិភាពរយៈពេល២៥ឆ្នាំក្នុងខណៈដែលប្រទេសជិតខាងកំពុងឆាបឆេះក្នុងភ្លើងសង្គ្រាម វៀតណាម	ច ូរ និ យា យ ពី ផល វិ បា ក នៃ ការ ប្រ កាន់ ន យោ បា យ អ ព្យា ក្រ ឹត Ġ	22	ផល វិ បា ក នៃ ការ ប្រ កាន់ ន យោ បា យ អ ព្យា ក្រ ឹត ្យ មាន ផល វិ បា ក មាន ធ ្វ ើ ឲ្យ មាន ក ិត ្យា នុ ភាព ក ម្ព ុ ជា ល ្ប ី រី ក សុ ស សាយ ក្នុង ត ំ ប ន់ និង ត្រូវ បាន ពង្រឹង ប ន្ ថ ែម ក្រុម ប្រ ឆ ាំង ទទួល ស្ គ ាល់ ពី គុណ សម្បត្តិ និង ម ិន ប៉ ះ ពា ល់ ន យោ បា យ អ ព្យា ក្រ ឹត ្យ ធ ្វ ើ ឲ្យ ក ម្ព ុ ជា រស់ ដោយ ស ន្ត ិ ភាព រយ ៈ ពេល ២៥ ឆ្នាំ ក្នុង ខ ណៈ ដ ែល ប្រ ទេស ជ ិត ខា ង កំ ពុ ង ឆ ាប ឆ េះ ក្នុង ភ្លើង សង ្ គ្រ ាម Ġ វ ៀត ណា ម	132	▁ចូរ ន ិយ ាយ ពី ផល វិ ប ាក នៃ ការ ប្រ កាន់ ន យោ ប ាយ អ ព្យា ក្រ ឹត ▁	21	▁ផលវិបាក នៃ ការ ប្រ កាន់ ន យោ ប ាយ អ ព្យា ក្រ ឹត ្យ មាន ផល វិ ប ាក មាន ធ ្វ ើ ឲ្យ មាន ក ិត ្យ ានុ ភាព ក ម្ព ុ ជា ល ្ប ី រី ក ស ុស សាយ ក្នុង ត ំ ប ន់ និង ត្រូវ បាន ពង្រឹង ប ន ្ថ ែម ក្រុម ប្រ ឆ ាំង ទទួល ស្ គ ាល់ ពី គុណ សម្បត្តិ និង ម ិន ប៉ ះ ព ាល់ ន យោ ប ាយ អ ព្យា ក្រ ឹត ្យ ធ ្វ ើ ឲ្យ ក ម្ព ុ ជា រស់ ដោយ ស ន្ត ិ ភាព រយ ៈ ពេល ២៥ ឆ្នាំ ក្នុង ខ ណៈ ដ ែល ប្រ ទេស ជ ិត ខា ង ក ំព ុង ឆ ាប ឆ េះ ក្នុង ភ្លើង ស ង្គ ្រា ម ▁វៀតណាម	126
តើចំណុចណាខ្លះដែលចែងថាពីសិទ្ធិនយោបាយរបស់ពលរដ្ឋ	null	មាត្រាទី៣៥ ជំពូក៣ ខាងលើបានបញ្ជាក់រួចហើយពីសិទ្ធិចូលរួមក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិលើគ្រប់វិស័យរបស់ពលរដ្ធ	null	មាត្រាទី៣៥ ជំពូក៣ ខាងលើបានបញ្ជាក់រួចហើយពីសិទ្ធិចូលរួមក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិលើគ្រប់វិស័យរបស់ពលរដ្ធ	ត ើ ចំណុច ណា ខ្ ល ះ ដ ែល ច ែង ថា ពី សិ ទ្ធិ ន យោ បា យ រ ប ស់ ពល រដ្ឋ Ġ	24	មា ត្រា ទី ៣ ៥ Ġ ជំ ព ូក ៣ Ġ ខា ង លើ បាន បញ្ជា ក់ រ ួច ហើយ ពី សិ ទ្ធិ ចូល រួម ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ទេស ជាតិ លើ គ្រ ប់ វិ ស ័យ រ ប ស់ ពល រ ដ ្ ធ	46	▁តើ ចំណុច ណា ខ្ ល ះ ដ ែល ច ែង ថា ពី ស ិទ្ធ ិន យោ ប ាយ រ ប ស់ ពល រដ្ឋ ▁	23	▁មាត្រា ទី ៣ ៥ ▁ជំពូក ៣ ▁ខាងលើ បាន បញ្ជា ក់ រ ួច ហើយ ពី សិ ទ្ធិ ចូល រួម ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ទេស ជាតិ លើ គ្រ ប់ វិ ស ័យ រ ប ស់ ពល រ ដ ្ ធ	41
ចូរអ្នកបង្ហាញពីអត្ថន័យនៃពាក្យ កោដ្ឋ ក្នុងទំនៀមទំលាប់ខ្មែរ	null	ក្នុងទំនៀមទំលាប់ខ្មែរ កោដ្ឋ គេប្រើសម្រាប់ដាក់សពដាក់ធាតុ កោដ្ឋ ត្រូវបានប្រជាជនខ្មែរប្រើដាក់ធាតុ ចំពោះអ្នកដែលមានឋានៈបុណ្យសក្តិខ្ពង់ខ្ពស់ ក្នុងសង្គម មានព្រលឹងនេះឯងជាអ្នកទ្រព្រលឹង រហូតដល់ពេលចាប់ភពជាថ្មី	null	ក្នុងទំនៀមទំលាប់ខ្មែរ កោដ្ឋ គេប្រើសម្រាប់ដាក់សពដាក់ធាតុ កោដ្ឋ ត្រូវបានប្រជាជនខ្មែរប្រើដាក់ធាតុ ចំពោះអ្នកដែលមានឋានៈបុណ្យសក្តិខ្ពង់ខ្ពស់ ក្នុងសង្គម មានព្រលឹងនេះឯងជាអ្នកទ្រព្រលឹង រហូតដល់ពេលចាប់ភពជាថ្មី	ច ូរ អ្នក បង ្ហ ាញ ពី អ ត្ថ ន ័យ នៃ ពាក្យ Ġ ក ោ ដ្ឋ Ġ ក្នុង ទំ ន ៀម ទំ លា ប់ ខ្ ម ែរ ĠĠ	26	ក្នុង ទំ ន ៀម ទំ លា ប់ ខ្ ម ែរ Ġ ក ោ ដ្ឋ Ġ គ េ ប្រ ើស ម្រ ាប់ ដា ក់ ស ព ដា ក់ ធាតុ Ġ ក ោ ដ្ឋ Ġ ត្រូវ បាន ប្រ ជា ជន ខ្ ម ែរ ប្រ ើ ដា ក់ ធាតុ Ġ ចំ ព ោះ អ្នក ដ ែល មាន ឋ ាន ៈ ប ុ ណ ្យ ស ក្ត ិ ខ្ ព ង់ ខ្ ព ស់ Ġ ក្នុង សង ្ គម Ġ មាន ព្រ ល ឹង នេះ ឯ ង ជា អ្នក ទ្រ ព្រ ល ឹង Ġ រ ហ ូត ដល់ ពេល ច ាប់ ភព ជា ថ ្ម ី	94	▁ចូរ អ្នក ប ង្ហ ាញ ពី អ ត្ថ ន ័យ នៃ ពាក្យ ▁ក ោ ដ្ឋ ▁ក្នុង ទំ ន ៀម ទំ ល ាប់ ខ្ ម ែរ ▁	25	▁ក្នុង ទំ ន ៀម ទំ ល ាប់ ខ្ ម ែរ ▁ក ោ ដ្ឋ ▁គេ ប្រ ើស ម្រ ាប់ ដ ាក់ ស ព ដ ាក់ ធាតុ ▁ក ោ ដ្ឋ ▁ត្រូវបាន ប្រ ជា ជន ខ្ ម ែរ ប្រ ើ ដ ាក់ ធាតុ ▁ចំពោះ អ្នក ដ ែល មាន ឋ ាន ៈ ប ុ ណ ្យ ស ក ្តិ ខ្ ព ង់ ខ្ ព ស់ ▁ក្នុង ស ង្គ ម ▁មាន ព្រ ល ឹង នេះ ឯ ង ជា អ្នក ទ្រ ព្រ ល ឹង ▁រហូតដល់ ពេល ច ាប់ ភព ជា ថ ្ម ី	87
តើចំណុចណាខ្លះដែលបានបញ្ជាក់ថា អធិបតីភាពរបស់ពលរដ្ធខ្ពស់លើអ្វីៗទាំងអស់	null	មាត្រាទី៥១ ជំពូក៤ នៅត្រង់វាក្យខ័ណ្ឌទី២ បានចែងថា ប្រជាពលរដ្ធខ្មែរជាម្ចាស់ជោគវាសនានៃមាតុភូមិខ្លួនវាក្យខ័ណ្ឌទី៤ ប្រជាពលរដ្ធប្រើអំណាចរបស់ខ្លួនតាមរយៈសភា រាជរដ្ធាភិបាល និងសាលាជំនុំជំរុះក្តីវាក្យខ័ណ្ឌទី៣ អំណាចទាំងអស់ជារបស់ប្រជាពលរដ្ធវាក្យខ័ណ្ឌទី៥ អំណាចទាំងបីត្រូវចែកដាច់ពីគ្នារវាងនីតិបញ្ញតិនីតិប្រតិបត្តិ និងតុលាការ	null	មាត្រាទី៥១ ជំពូក៤ នៅត្រង់វាក្យខ័ណ្ឌទី២ បានចែងថា ប្រជាពលរដ្ធខ្មែរជាម្ចាស់ជោគវាសនានៃមាតុភូមិខ្លួនវាក្យខ័ណ្ឌទី៤ ប្រជាពលរដ្ធប្រើអំណាចរបស់ខ្លួនតាមរយៈសភា រាជរដ្ធាភិបាល និងសាលាជំនុំជំរុះក្តីវាក្យខ័ណ្ឌទី៣ អំណាចទាំងអស់ជារបស់ប្រជាពលរដ្ធវាក្យខ័ណ្ឌទី៥ អំណាចទាំងបីត្រូវចែកដាច់ពីគ្នារវាងនីតិបញ្ញតិនីតិប្រតិបត្តិ និងតុលាការ	ត ើ ចំណុច ណា ខ្ ល ះ ដ ែល បាន បញ្ជា ក់ ថា Ġ អ ធិ បតី ភាព រ ប ស់ ពល រ ដ ្ ធ ខ្ ព ស់ លើ អ ្វី ៗ ទ ាំង អ ស់ Ġ	36	មា ត្រា ទី ៥ ១ Ġ ជំ ព ូក ៤ Ġ នៅ ត្រ ង់ វា ក្ យ ខ ័ណ្ឌ ទី ២ Ġ បាន ច ែង ថា Ġ ប្រ ជា ពល រ ដ ្ ធ ខ្ ម ែរ ជា ម្ចាស់ ជ ោ គ វា ស នា នៃ មា ត ុ ភ ូម ិ ខ្លួន វា ក្ យ ខ ័ណ្ឌ ទី ៤ Ġ ប្រ ជា ពល រ ដ ្ ធ ប្រ ើ អ ំណ ា ចរ ប ស់ ខ្លួន តា ម រយ ៈ ស ភា Ġ រាជ រ ដ ្ ធា ភិ បាល Ġ និង សា លា ជំ នុ ំ ជំ រ ុះ ក្តី វា ក្ យ ខ ័ណ្ឌ ទី ៣ Ġ អ ំណ ា ច ទ ាំង អ ស់ ជា រ ប ស់ ប្រ ជា ពល រ ដ ្ ធ វា ក្ យ ខ ័ណ្ឌ ទី ៥ Ġ អ ំណ ា ច ទ ាំង បី ត្រូវ ច ែក ដា ច ់ ពី គ្នា រ វា ង នី តិ ប ញ្ញ តិ នី តិ ប្រ តិ ប ត្តិ Ġ និង ត ុល ាក ារ	162	▁តើ ចំណុច ណា ខ្ ល ះ ដ ែល បាន បញ្ជា ក់ ថា ▁អធិបតីភាព រ ប ស់ ពល រ ដ ្ ធ ខ្ ព ស់ លើ អ ្វី ៗ ទ ាំង អ ស់ ▁	32	▁មាត្រា ទី ៥ ១ ▁ជំពូក ៤ ▁នៅ ត្រ ង់ វា ក ្យ ខ ័ណ្ឌ ទី ២ ▁បាន ច ែង ថា ▁ប្រជា ពល រ ដ ្ ធ ខ្ ម ែរ ជា ម្ចាស់ ជ ោ គ វា ស នា នៃ ម ាត ុ ភ ូម ិ ខ្លួន វា ក ្យ ខ ័ណ្ឌ ទី ៤ ▁ប្រជា ពល រ ដ ្ ធ ប្រ ើ អ ំ ណា ចរ ប ស់ ខ្លួន ត ាម រយ ៈ ស ភា ▁រាជ រ ដ ្ ធា ភិ បាល ▁និង សា លា ជំ ន ុំ ជំ រ ុះ ក្តី វា ក ្យ ខ ័ណ្ឌ ទី ៣ ▁អំណាច ទ ាំង អ ស់ ជា រ ប ស់ ប្រ ជា ពល រ ដ ្ ធ វា ក ្យ ខ ័ណ្ឌ ទី ៥ ▁អំណាច ទ ាំង បី ត្រូវ ច ែក ដ ាច់ ពី គ្នា រ វ ាង នី តិ ប ញ្ញ តិ នី តិ ប្រ តិ ប ត្តិ ▁និង ត ុល ា ការ	150
ហេតុអ្វីបានជាមានចលនាបះបោរពេញផ្ទៃប្រទេសប្រឆាំងនឹងការ លើកក្សត្រអង្គវតីឪ្យឡើងសោយរាជ្យ	null	បានជាមានចលនាបះបោរពេញផ្ទៃប្រទេសប្រឆាំងនឹងការ លើកក្សត្រអង្គវតីឪ្យឡើងសោយរាជ្យព្រោះដោយសារក្សត្រអង្គនេះពុំមានប្រជាប្រិយភាពផង ហើយថែមទាំងមានការច្រណែនពីព្រះអនុជពីរព្រះអង្គទៀតគឺអង្គសូនិងស៊ីវត្ថា នៅពេលដែលក្សត្រអង្គវតីរត់ចេញទៅបាងកកនៅឆ្នាំ ១៨៦១ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិបានទទួលរ៉ាប់រងកិច្ចការប្រទេសជាតិជំនួសអង្គវតី និងបានរុញច្រាសចលនាបះបោរដឹកនាំដោយស៊ីវត្ថាឪ្យថយទៅប៉ែកខាងជើងប្រទេស	null	បានជាមានចលនាបះបោរពេញផ្ទៃប្រទេសប្រឆាំងនឹងការ លើកក្សត្រអង្គវតីឪ្យឡើងសោយរាជ្យព្រោះដោយសារក្សត្រអង្គនេះពុំមានប្រជាប្រិយភាពផង ហើយថែមទាំងមានការច្រណែនពីព្រះអនុជពីរព្រះអង្គទៀតគឺអង្គសូនិងស៊ីវត្ថា នៅពេលដែលក្សត្រអង្គវតីរត់ចេញទៅបាងកកនៅឆ្នាំ ១៨៦១ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិបានទទួលរ៉ាប់រងកិច្ចការប្រទេសជាតិជំនួសអង្គវតី និងបានរុញច្រាសចលនាបះបោរដឹកនាំដោយស៊ីវត្ថាឪ្យថយទៅប៉ែកខាងជើងប្រទេស	ហេតុ អ ្វី បាន ជា មាន ច ល នា ប ះ ប ោរ ព េញ ផ្ ទ ៃ ប្រ ទេស ប្រ ឆ ាំង នឹង ការ Ġ លើក ក្សត្រ អង្គ វ តី ឪ ្យ ឡើង ស ោយ រាជ ្យ Ġ	37	បាន ជា មាន ច ល នា ប ះ ប ោរ ព េញ ផ្ ទ ៃ ប្រ ទេស ប្រ ឆ ាំង នឹង ការ Ġ លើក ក្សត្រ អង្គ វ តី ឪ ្យ ឡើង ស ោយ រាជ ្យ ព្រ ោះ ដោយ សារ ក្សត្រ អង្គ នេះ ពុ ំ មាន ប្រ ជា ប្រ ិយ ភាព ផ ង Ġ ហើយ ថ ែម ទ ាំង មាន ការ ច្ រណ ែន ពី ព្រ ះ អនុ ជ ពី រ ព្រ ះ អង្គ ទៀត គ ឺ អង្គ ស ូន ិ ង ស៊ី វ ត្ថា Ġ នៅ ពេល ដ ែល ក្សត្រ អង្គ វ តី រ ត់ ចេញ ទៅ បា ង ក ក នៅ ឆ្នាំ Ġ ១ ៨ ៦ ១ ព្រ ះ បាទ ស៊ី សុ វ ត្ថ ិប ាន ទទួល រ៉ា ប់ រ ង កិច្ច ការ ប្រ ទេស ជាតិ ជំ ន ួស អង្គ វ តី Ġ និង បាន រ ុញ ច្ រា ស ច ល នា ប ះ ប ោរ ដ ឹក នាំ ដោយ ស៊ី វ ត្ថា ឪ ្យ ថ យ ទៅ ប៉ ែក ខា ង ជើង ប្រ ទេស	162	▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា មាន ច ល នា ប ះ ប ោរ ព េញ ផ្ ទ ៃ ប្រ ទេស ប្រ ឆ ាំង នឹង ការ ▁លើក ក្សត្រ អង្គ វ តី ឪ ្យ ឡើង ស ោយ រាជ ្យ ▁	37	▁បានជា មាន ច ល នា ប ះ ប ោរ ព េញ ផ្ ទ ៃ ប្រ ទេស ប្រ ឆ ាំង នឹង ការ ▁លើក ក្សត្រ អង្គ វ តី ឪ ្យ ឡើង ស ោយ រាជ ្យ ព្រ ោះ ដោយ សារ ក្សត្រ អង្គ នេះ ព ុំ មាន ប្រ ជា ប្រ ិយ ភាព ផ ង ▁ហើយ ថ ែម ទ ាំង មាន ការ ច្ រណ ែន ពី ព្រ ះ អនុ ជ ពី រ ព្រ ះ អង្គ ទៀត គ ឺ អង្គ ស ូ និង ស៊ី វ ត្ថា ▁នៅពេល ដ ែល ក្សត្រ អង្គ វ តី រ ត់ ចេញ ទៅ ប ាង ក ក នៅ ឆ្នាំ ▁១៨ ៦ ១ ព្រ ះ បាទ ស៊ី សុ វ ត្ថ ិ បាន ទទួល រ៉ា ប់ រ ង កិច្ច ការ ប្រ ទេស ជាតិ ជំ ន ួស អង្គ វ តី ▁និង បាន រ ុញ ច ្រា ស ច ល នា ប ះ ប ោរ ដ ឹក នាំ ដោយ ស៊ី វ ត្ថា ឪ ្យ ថ យ ទៅ ប៉ ែក ខា ង ជើង ប្រ ទេស	158
តើវិបត្តិអ៊ុលស្ទ័រ ជាវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់ប្រទេសអង់គ្លេស តើប្រទេសអង់គ្លេសដោះស្រាយដូចម្តេច	null	វិបត្តិ អ៊ុលស្ទ័រ ជាវិបត្តិសម្រាប់ប្រទេសអង់គ្លេស អង់គ្លេសដោះស្រាយដោយរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសបានបើកសេដ្ឋកិច្ចចរចារជាមួយចលនាកងទ័ពសាធារណៈរដ្ឋអៀរឡង់ ដើម្បីបញ្ចប់ជំលោះនៅទីក្រុងបែលហ្វាលនៅឆ្នាំ១៩៩៨ វិបត្តិនេះបានបញ្ចប់ដោយងង់គ្លេសបានបង្កើតរដ្ឋាភិបាលមួយដែលមានសមាជិកពីនិកាយ	null	វិបត្តិ អ៊ុលស្ទ័រ ជាវិបត្តិសម្រាប់ប្រទេសអង់គ្លេស អង់គ្លេសដោះស្រាយដោយរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសបានបើកសេដ្ឋកិច្ចចរចារជាមួយចលនាកងទ័ពសាធារណៈរដ្ឋអៀរឡង់ ដើម្បីបញ្ចប់ជំលោះនៅទីក្រុងបែលហ្វាលនៅឆ្នាំ១៩៩៨ វិបត្តិនេះបានបញ្ចប់ដោយងង់គ្លេសបានបង្កើតរដ្ឋាភិបាលមួយដែលមានសមាជិកពីនិកាយ	ត ើ វិ ប ត្តិ អ៊ ុល ស្ទ ័រ Ġ ជា វិ ប ត្តិ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រស ម្រ ាប់ ប្រ ទេស អ ង់ គ ្ល េស Ġ ត ើប ្រ ទេស អ ង់ គ ្ល េស ដ ោះ ស្រ ាយ ដូច ម្ ត េច Ġ	45	វិ ប ត្តិ Ġ អ៊ ុល ស្ទ ័រ Ġ ជា វិ ប ត្តិ សម ្រា ប់ ប្រ ទេស អ ង់ គ ្ល េស Ġ អ ង់ គ ្ល េស ដ ោះ ស្រ ាយ ដោយ រដ្ឋ ា ភិ បាល អ ង់ គ ្ល េស បាន ប ើក សេ ដ្ឋ កិច្ច ចរ ចារ ជា មួយ ច ល នា ក ង ទ ័ ព សា ធា រណៈ រដ្ឋ អ ៀរ ឡង់ Ġ ដើម ្ប ី បញ្ច ប់ ជំ ល ោះ នៅ ទី ក្រុង ប ែល ហ្វ ាល នៅ ឆ្នាំ ១៩ ៩៨ Ġ វិ ប ត្តិ នេះ បាន បញ្ច ប់ ដោយ ង ង់ គ ្ល េស បាន បង ្ក ើត រដ្ឋ ា ភិ បាល មួយ ដ ែល មាន សម ា ជ ិក ពី និ កាយ	116	▁តើ វិ ប ត្តិ អ៊ ុល ស្ទ ័រ ▁ជា វិ ប ត្តិ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រស ម្រ ាប់ ប្រ ទេស អ ង់ គ ្ល េស ▁តើ ប្រ ទេស អ ង់ គ ្ល េស ដ ោះ ស្រ ាយ ដូច ម ្ត េច ▁	43	▁វិបត្តិ ▁អ៊ុ ល ស្ទ ័រ ▁ជា វិ ប ត្តិ ស ម្រ ាប់ ប្រ ទេស អ ង់ គ ្ល េស ▁អង់គ្លេស ដ ោះ ស្រ ាយ ដោយ រ ដ្ឋា ភិ បាល អ ង់ គ ្ល េស បាន ប ើក សេ ដ្ឋ កិច្ច ចរ ចារ ជា មួយ ច ល នា ក ង ទ ័ ព សា ធា រណៈ រដ្ឋ អ ៀរ ឡង់ ▁ដើម្បី បញ្ច ប់ ជំ ល ោះ នៅ ទី ក្រុង ប ែល ហ្វ ាល នៅ ឆ្នាំ ១៩ ៩៨ ▁វិបត្តិ នេះ បាន បញ្ច ប់ ដោយ ង ង់ គ ្ល េស បាន ប ង្ក ើត រ ដ្ឋា ភិ បាល មួយ ដ ែល មាន ស មា ជ ិក ពី និ កាយ	106
តើបណ្តាប្រទេសនៅអាមេរិកឡាទីនធ្លាប់ស្ថិតនៅក្រោមការត្រួត្រារបស់ប្រទេសណាចូរនិយាយពីចលនារំដោះជាតិរបស់ប្រទេសទាំងនោះ ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២	null	បណ្តាប្រទេសនៅអាមេរិកឡាទីនធ្លាប់ស្ថិតនៅក្រោមការត្រួត្រារបស់ សហរដ្ឋអាមេរិកក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ចលនារំដោះជាតិរបស់ប្រទេសទាំងនោះមាន នៅឆ្នាំ១៩៥៩ ប្រទេសគុយបា បានទទួលឯករាជ្យពីអាណានិគមនិយម នៅនីការ៉ាគ័របានបង្កើតរណសិរ្សសង់ឌីណូ ដឹកនាំដោយលោកអូគូស្កូសង់ឌីណូដោយមានមេដឹកនាំត្រឹមត្រូវ និងមានប្រជាជននីការ៉ាគ័រចូលរួមនៅឆ្នាំ១៩៥៩ បានធ្វើឲ្យបដិវត្តន៍ និងសំទុះកាន់តែខ្លាំងក្លានៅខែកក្កដា ១៩៧៩ បដិវត្តន៍បានផ្តួលរលំរបបផ្តាច់ការប្រតិកិរិយាសូម៉ូសា ដែលរណបសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៩ រដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតនីការ៉ាគ័រត្រូវបានបង្កើតឡើង	null	បណ្តាប្រទេសនៅអាមេរិកឡាទីនធ្លាប់ស្ថិតនៅក្រោមការត្រួត្រារបស់ សហរដ្ឋអាមេរិកក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ចលនារំដោះជាតិរបស់ប្រទេសទាំងនោះមាន នៅឆ្នាំ១៩៥៩ ប្រទេសគុយបា បានទទួលឯករាជ្យពីអាណានិគមនិយម នៅនីការ៉ាគ័របានបង្កើតរណសិរ្សសង់ឌីណូ ដឹកនាំដោយលោកអូគូស្កូសង់ឌីណូដោយមានមេដឹកនាំត្រឹមត្រូវ និងមានប្រជាជននីការ៉ាគ័រចូលរួមនៅឆ្នាំ១៩៥៩ បានធ្វើឲ្យបដិវត្តន៍ និងសំទុះកាន់តែខ្លាំងក្លានៅខែកក្កដា ១៩៧៩ បដិវត្តន៍បានផ្តួលរលំរបបផ្តាច់ការប្រតិកិរិយាសូម៉ូសា ដែលរណបសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៩ រដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យប្រជាមានិតនីការ៉ាគ័រត្រូវបានបង្កើតឡើង	ត ើប ណ្ត ាប ្រ ទេស នៅ អា មេ រិក ឡា ទី ន ធ ្លា ប់ ស្ ថ ិត នៅ ក្រោម ការ ត្រ ួត ្រា រ ប ស់ ប្រ ទេស ណា ច ូរ និ យា យ ពី ច ល នា រំ ដ ោះ ជាតិ រ ប ស់ ប្រ ទេស ទ ាំង ន ោះ Ġ ក្រ ោយ សង ្ គ្រ ាម លោក លើក ទី ២ Ġ	63	បណ្ត ាប ្រ ទេស នៅ អា មេ រិក ឡា ទី ន ធ ្លា ប់ ស្ ថ ិត នៅ ក្រោម ការ ត្រ ួត ្រា រ ប ស់ Ġ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ក្រ ោយ សង ្ គ្រ ា âĢĭ ម លោក លើក ទី ២ Ġ ច ល នា រំ ដ ោះ ជាតិ រ ប ស់ ប្រ ទេស ទ ាំង ន ោះ មាន Ġ នៅ ឆ្នាំ ១៩ ៥ ៩ Ġ ប្រ ទេស គ ុយ បា Ġ បាន ទទួល ឯក រាជ ្យ ពី អា ណា និ គម និយម Ġ នៅ នី ការ ៉ ា គ ័រ បាន បង ្ក ើត រណ សិ រ ្ស សង ់ ឌី ណូ Ġ ដ ឹក នាំ ដោយ លោក អូ គូ ស្ កូ សង ់ ឌី ណូ âĢĭ ដោយ មាន មេ ដ ឹក នាំ ត្រ ឹម ត្រូវ Ġ និង មាន ប្រ ជា ជន នី ការ ៉ ា គ ័រ ចូល រួម នៅ ឆ្នាំ ១៩ ៥ ៩ Ġ បាន ធ ្វ ើ ឲ្យ ប ដ ិ វត្ត ន៍ Ġ និង សំ ទ ុះ កាន់ តែ ខ្ លា ំ ង ក្លា នៅ ខែ ក ក្ក ដា Ġ ១៩ ៧ ៩ Ġ ប ដ ិ វត្ត ន៍ បាន ផ្ ត ួល រ លំ រ ប ប ផ្ តា ច ់ ការ ប្រ តិ ក ិ រិយា ស ូម ៉ ូស ា Ġ ដ ែល រណ ប ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក នៅ ថ ្ង ៃ ទី ២០ Ġ ខែ ក ក្ក ដា Ġ ឆ្នាំ ១៩ ៧ ៩ Ġ រដ្ឋ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ ប្រ ជា មាន ិត នី ការ ៉ ា គ ័រ ត្រូវ បាន បង ្ក ើត ឡើង	242	▁តើ បណ្ត ា ប្រ ទេស នៅ អា មេ រិក ឡា ទី ន ធ ្ល ាប់ ស ្ថ ិត នៅ ក្រោម ការ ត្រ ួ ត្រា រ ប ស់ ប្រ ទេស ណា ច ូរ ន ិយ ាយ ពី ច ល នា រំ ដ ោះ ជាតិ រ ប ស់ ប្រ ទេស ទ ាំង ន ោះ ▁ក្រោយ ស ង្គ ្រា ម លោក លើក ទី ២ ▁	61	▁បណ្តា ប្រ ទេស នៅ អា មេ រិក ឡា ទី ន ធ ្ល ាប់ ស ្ថ ិត នៅ ក្រោម ការ ត្រ ួ ត្រា រ ប ស់ ▁សហរដ្ឋ អា មេ រិក ក្រ ោយ ស ង្គ ្រា ▁ម លោក លើក ទី ២ ▁ចលនា រំ ដ ោះ ជាតិ រ ប ស់ ប្រ ទេស ទ ាំង ន ោះ មាន ▁នៅ ឆ្នាំ ១៩ ៥ ៩ ▁ប្រទេស គ ុយ បា ▁បាន ទទួល ឯក រាជ ្យ ពី អា ណា និ គម និយម ▁នៅ នី ក ារ៉ា គ ័រ បាន ប ង្ក ើត រណ សិ រ ្ស ស ង់ ឌី ណូ ▁ដឹកនាំ ដោយ លោក អូ គូ ស្ ក ូស ង់ ឌី ណូ ▁ដោយ មាន មេ ដ ឹក នាំ ត្រ ឹម ត្រូវ ▁និង មាន ប្រ ជា ជន នី ក ារ៉ា គ ័រ ចូល រួម នៅ ឆ្នាំ ១៩ ៥ ៩ ▁បាន ធ ្វ ើ ឲ្យ ប ដ ិ វត្ត ន៍ ▁និង សំ ទ ុះ កាន់ តែ ខ្ ល ាំង ក្លា នៅ ខែ ក ក្ក ដា ▁១៩៧៩ ▁បដិវត្តន៍ បាន ផ្ ត ួល រ លំ រ ប ប ផ្ ត ាច់ ការ ប្រ តិ ក ិ រិយា ស ូ ម៉ូ សា ▁ដែល រណ ប ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក នៅ ថ ្ង ៃ ទី ២០ ▁ខែកក្កដា ▁ឆ្នាំ ១៩ ៧ ៩ ▁រដ្ឋ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ ប្រ ជា មាន ិត នី ក ារ៉ា គ ័រ ត្រូវ បាន ប ង្ក ើត ឡើង	217
ចូរនិយាយកម្ពុជា ពីរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវម៌្មទី៤ មានដល់រជ្ជកាលព្រះបាទ ហស៌វម៌្មទី២	null	ព្រះបាទជ័យវម៌្មទី៤ ត្រូវជាជាប្អូនថ្លៃព្រះបាទយសោវម៌្មបានជ្រែករាជ្យហើយបានលើករាជធានីនៅ ឆោតគគ៌្យរ សព្វថ្ងៃហៅ កោះកេរ្តិ៍ បន្ទាប់ពីព្រះបាទជ័យវម៌្មទី៤ សុគតបុត្រាទ្រង់ព្រះបាទហស៌វម៌្មទី២ បានឡើងសោយរាជ្យបន្ត ៩៤១ ៩៤៤គស	null	ព្រះបាទជ័យវម៌្មទី៤ ត្រូវជាជាប្អូនថ្លៃព្រះបាទយសោវម៌្មបានជ្រែករាជ្យហើយបានលើករាជធានីនៅ ឆោតគគ៌្យរ សព្វថ្ងៃហៅ កោះកេរ្តិ៍ បន្ទាប់ពីព្រះបាទជ័យវម៌្មទី៤ សុគតបុត្រាទ្រង់ព្រះបាទហស៌វម៌្មទី២ បានឡើងសោយរាជ្យបន្ត ៩៤១ ៩៤៤គស	ច ូរ និ យា យក ម្ព ុ ជា Ġ ពី រ ជ្ជ កាល ព្រ ះ បាទ ជ ័យ វ ម ៌្ ម ទី ៤ Ġ មាន ដល់ រ ជ្ជ កាល ព្រ ះ បាទ Ġ ហ ស ៌ វ ម ៌្ ម ទី ២ Ġ	40	ព្រ ះ បាទ ជ ័យ វ ម ៌្ ម ទី ៤ Ġ ត្រូវ ជា ជា ប្ អូ ន ថ្លៃ ព្រ ះ បាទ យ ស ោ វ ម ៌្ ម បាន ជ្រ ែក រាជ ្យ âĢĭ ហើយ បាន លើក រាជ ធាន ីន ៅ Ġ ឆ ោត គ គ ៌្ យ រ Ġ ស ព្វ ថ ្ង ៃ ហ ៅ Ġ ក ោះ ក េរ ្តិ ៍ Ġ បន្ទាប់ ពី ព្រ ះ បាទ ជ ័យ វ ម ៌្ ម ទី ៤ Ġ សុ គ ត ប ុត ្រា ទ្រ ង់ ព្រ ះ បាទ ហ ស ៌ វ ម ៌្ ម ទី ២ Ġ បាន ឡើង ស ោយ រាជ ្យ ប ន្ត Ġ ៩៤ ១ Ġ ៩៤ ៤ គ ស	107	▁ចូរ និ យា យក ម្ព ុ ជា ▁ពីរ ជ្ជ កាល ព្រ ះ បាទ ជ ័យ វ ម ៌្ ម ទី ៤ ▁មាន ដល់ រ ជ្ជ កាល ព្រ ះ បាទ ▁ហ ស ៌ វ ម ៌្ ម ទី ២ ▁	38	▁ព្រះបាទ ជ ័យ វ ម ៌្ ម ទី ៤ ▁ត្រូវ ជា ជា ប ្អ ូន ថ្លៃ ព្រ ះ បាទ យ ស ោ វ ម ៌្ ម បាន ជ្រ ែក រាជ ្យ ▁ហើយ បាន លើក រាជ ធាន ី នៅ ▁ឆ ោត គ គ ៌្ យ រ ▁សព្វ ថ ្ង ៃ ហ ៅ ▁កោះ ក េរ ្តិ ៍ ▁បន្ទាប់ពី ព្រ ះ បាទ ជ ័យ វ ម ៌្ ម ទី ៤ ▁សុ គ ត ប ុ ត្រា ទ្រ ង់ ព្រ ះ បាទ ហ ស ៌ វ ម ៌្ ម ទី ២ ▁បាន ឡើង ស ោយ រាជ ្យ ប ន្ត ▁ ៩៤ ១ ▁ ៩៤ ៤ គ ស	102
ចូរអធិប្យាយពីកំណកំណត់ដែនម៉ាញេទិចរបស់ផែនដី	null	ដែនម៉ាញេទិចរបស់ផែនដីកើតឡើងពី ចរន្តលំហូរនៃស្នូលក្រៅដែលបណ្តាលមកពីរង្វិលខ្ញាល់និងរង្វល់នៃធាតុរបស់ស្នូលក្រៅ	null	ដែនម៉ាញេទិចរបស់ផែនដីកើតឡើងពី ចរន្តលំហូរនៃស្នូលក្រៅដែលបណ្តាលមកពីរង្វិលខ្ញាល់និងរង្វល់នៃធាតុរបស់ស្នូលក្រៅ	ច ូរ អ ធិ ប្ យា យ ពី កំ ណ កំ ណ ត់ ដ ែន ម៉ា ញ េ ទិ ចរ ប ស់ ផ ែន ដ ី Ġ	26	ដ ែន ម៉ា ញ េ ទិ ចរ ប ស់ ផ ែន ដ ី កើត ឡើង ពី Ġ ចរ ន្ត លំ ហ ូរ នៃ ស្ន ូល ក្រ ៅ ដ ែល បណ្ត ាល មក ពី រ ង ្វ ិល ខ្ ញ ាល់ និង រ ង ្វ ល់ នៃ ធាតុ រ ប ស់ ស្ន ូល ក្រ ៅ âĢĭ	53	▁ចូរ អ ធិ ប ្យ ាយ ពី ក ំណ ក ំណ ត់ ដ ែន ម៉ា ញ េ ទិ ចរ ប ស់ ផ ែន ដ ី ▁	25	▁ដែន ម៉ា ញ េ ទិ ចរ ប ស់ ផ ែន ដ ី កើត ឡើង ពី ▁ចរន្ត លំ ហ ូរ នៃ ស្ន ូល ក្រ ៅ ដ ែល បណ្ត ាល មក ពី រ ង ្វ ិល ខ្ ញ ាល់ និង រ ង ្វ ល់ នៃ ធាតុ រ ប ស់ ស្ន ូល ក្រ ៅ ▁	51
តើឥទ្ធិពលឥណ្ឌា មកដល់ហ្វូណនតាមរយៈរបៀបណា	null	បានផ្សព្វផ្សាយឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនមកប្រទេសខ្មែរតាមរយៈជំនួញ នៅពេលឥណ្ឌា បានធ្វើជំនួញមកដល់ប្រទេសខ្មែរ អ្នកស្រុកកខ្មែរមើលឃើញថា ពួកឥណ្ឌាមានវប្បធម៌ខ្ពស់ជាង ក៏យកតម្រាប់តាម សាសនា នៅសតវត្សទី៣ មុនគសព្រះបាទអសោកមហារាជ បានបញ្ជូនបេសកទូតព្រះពុទ្ធសាសនា២អង្គ មកដែនដីសុវណ្ណភូមិ ដែលត្រូវនិងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ចំណែកព្រាហ្មណ៍សានា ក៏បានហូររចូលមកអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផងដែរ អន្តោប្រវេសន៍ គ្រោះរាំងស្ងួត ការគាបសង្កត់ វប្បធម៌គាត់ទាបជាងគេ នោះនាំឲ្យមានការធ្វើដំណើរចាកចេញមកប្រទេសខ្មែរ ហើយក៏យកសាសនាប្រពៃណីមកជាមួយ ការអញ្ជើញ ប្រទេសខ្មែរ បានទៅអញ្ជើញពួកព្រាហ្មណ៍ ដែលមានចំនេះដឹងមកធ្វើពិធីផ្សេងៗដើម្បីឲ្យខ្លួនក្លាយទៅជាស្តេចខ្លាំងពូកែ ជាស្តេចចក្រពត្តិ ឬប្រសិទ្ធិក្នុងពិធីផ្សេងៗ មួយទៀតអញ្ជើញមកធ្វើជាទីប្រឹក្សា ឬគ្រូបង្រៀន ព្រះរាជវង្សានុវង្ស និងកូនមន្រ្តីធំក្នុងព្រះនគរ នាវាចរណ៍ៈអ្នកស្រុកខ្មែរ គឺជាអ្នកបើកនាវារកស៊ីពី ឥណ្ឌាមកស្រុកខ្មែរវិញ រួចទៅចិននិងត្រលប់មកខ្មែរវិញ ការសិក្សាអ្នកស្រុកខ្មែរ ទៅសិក្សានៅឥណ្ឌា ដើម្បីយកចំណេះវិជ្ជាត្រលប់មកវិញ ដូចជាបុត្រាព្រះបាទជ័យវ៌ម្មទី៧ ព្រះនាមតមិលិន្ទជាដើម ការទូត អ្នកស្រុកខ្មែរ បានទៅដាក់ការទូតជាមួយឥណ្ឌា ហើយឥណ្ឌាក៏បានដាក់ទូតមកវិញ ហើយក៏បានផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌គ្នាទៅវិញទៅមក ឈ្លានពាន បន្ទាប់ពីមានការឈ្លានមនុស្សនៅឥណ្ឌាមួយចំនួន បានស្វែងរកកន្លែងថ្មីសម្រាប់រស់នៅដោយយកមកជាមួយនូវវប្បធម៌ ប្រពៃណីសាសនា	null	បានផ្សព្វផ្សាយឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនមកប្រទេសខ្មែរតាមរយៈជំនួញ នៅពេលឥណ្ឌា បានធ្វើជំនួញមកដល់ប្រទេសខ្មែរ អ្នកស្រុកកខ្មែរមើលឃើញថា ពួកឥណ្ឌាមានវប្បធម៌ខ្ពស់ជាង ក៏យកតម្រាប់តាម សាសនា នៅសតវត្សទី៣ មុនគសព្រះបាទអសោកមហារាជ បានបញ្ជូនបេសកទូតព្រះពុទ្ធសាសនា២អង្គ មកដែនដីសុវណ្ណភូមិ ដែលត្រូវនិងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ចំណែកព្រាហ្មណ៍សានា ក៏បានហូររចូលមកអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផងដែរ អន្តោប្រវេសន៍ គ្រោះរាំងស្ងួត ការគាបសង្កត់ វប្បធម៌គាត់ទាបជាងគេ នោះនាំឲ្យមានការធ្វើដំណើរចាកចេញមកប្រទេសខ្មែរ ហើយក៏យកសាសនាប្រពៃណីមកជាមួយ ការអញ្ជើញ ប្រទេសខ្មែរ បានទៅអញ្ជើញពួកព្រាហ្មណ៍ ដែលមានចំនេះដឹងមកធ្វើពិធីផ្សេងៗដើម្បីឲ្យខ្លួនក្លាយទៅជាស្តេចខ្លាំងពូកែ ជាស្តេចចក្រពត្តិ ឬប្រសិទ្ធិក្នុងពិធីផ្សេងៗ មួយទៀតអញ្ជើញមកធ្វើជាទីប្រឹក្សា ឬគ្រូបង្រៀន ព្រះរាជវង្សានុវង្ស និងកូនមន្រ្តីធំក្នុងព្រះនគរ នាវាចរណ៍ៈអ្នកស្រុកខ្មែរ គឺជាអ្នកបើកនាវារកស៊ីពី ឥណ្ឌាមកស្រុកខ្មែរវិញ រួចទៅចិននិងត្រលប់មកខ្មែរវិញ ការសិក្សាអ្នកស្រុកខ្មែរ ទៅសិក្សានៅឥណ្ឌា ដើម្បីយកចំណេះវិជ្ជាត្រលប់មកវិញ ដូចជាបុត្រាព្រះបាទជ័យវ៌ម្មទី៧ ព្រះនាមតមិលិន្ទជាដើម ការទូត អ្នកស្រុកខ្មែរ បានទៅដាក់ការទូតជាមួយឥណ្ឌា ហើយឥណ្ឌាក៏បានដាក់ទូតមកវិញ ហើយក៏បានផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌គ្នាទៅវិញទៅមក ឈ្លានពាន បន្ទាប់ពីមានការឈ្លានមនុស្សនៅឥណ្ឌាមួយចំនួន បានស្វែងរកកន្លែងថ្មីសម្រាប់រស់នៅដោយយកមកជាមួយនូវវប្បធម៌ ប្រពៃណីសាសនា	ត ើ ឥ ទ្ធិ ពល ឥ ណ្ឌ ា Ġ មក ដល់ ហ្វ ូ ណ ន តា ម រយ ៈ រ ប ៀប ណា Ġ	22	បាន ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ ឥ ទ្ធិ ពល រ ប ស់ ខ្លួន មក ប្រ ទេស ខ្ ម ែរ តា ម រយ ៈ ជំ ន ួញ Ġ នៅ ពេល ឥ ណ្ឌ ា Ġ បាន ធ ្វ ើ ជំ ន ួញ មក ដល់ ប្រ ទេស ខ្ ម ែរ Ġ អ្នក ស្រ ុក ក ខ្ ម ែរ មើល ឃើញ ថា Ġ ព ួ ក ឥ ណ្ឌ ាម ាន វ ប្ប ធម៌ ខ្ ព ស់ ជា ង Ġ ក ៏ យក ត ម្រ ាប់ តា ម ĠâĢĭ សា ស នា Ġ នៅ ស ត វ ត ្ស ទី ៣ Ġ ម ុន គ ស ព្រ ះ បាទ អ ស ោក ម ហា រាជ Ġ បាន ប ញ្ជ ូន ប េស ក ទូ ត ព្រ ះ ពុ ទ្ធ សា ស នា ២ អង្គ Ġ មក ដ ែន ដ ី សុ វ ណ្ណ ភ ូម ិ Ġ ដ ែល ត្រូវ និង ត ំ ប ន់ អា ស៊ី អា គ ្ន េ យ ៍ Ġ ចំ ណ ែក ព្រ ា ហ្ម ណ៍ សា នា Ġ ក ៏ បាន ហ ូរ រ ចូល មក អា ស៊ី អា គ ្ន េ យ ៍ ផ ង ដ ែរ Ġ អ ន្ត ោ ប្រ វេ ស ន៍ Ġ គ្រ ោះ រា ំ ង ស្ ង ួត Ġ ការ គ ាប សង ្ក ត់ Ġ វ ប្ប ធម៌ គ ាត់ ទ ាប ជា ង គ េ Ġ ន ោះ នាំ ឲ្យ មាន ការ ធ ្វ ើ ដំណើរ ច ាក ចេញ មក ប្រ ទេស ខ្ ម ែរ Ġ ហើយ ក ៏ យក សា ស នា ប្រ ព ៃ ណី មក ជា មួយ ÂłĠ ការ អ ញ្ជ ើ ញ Ġ ប្រ ទេស ខ្ ម ែរ Ġ បាន ទៅ អ ញ្ជ ើ ញ ព ួ ក ព្រ ា ហ្ម ណ៍ Ġ ដ ែល មាន ចំ នេះ ដ ឹង មក ធ ្វ ើ ពិ ធី ផ្ សេ ង ៗ âĢĭ ដើម ្ប ី ឲ្យ ខ្លួន ក្លា យ ទៅ ជា ស្ត េច ខ្ លា ំ ង ព ូក ែ Ġ ជា ស្ត េច ច ក្រ ព ត្តិ Ġ ឬ ប្រ សិ ទ្ធិ ក្នុង ពិ ធី ផ្ សេ ង ៗ Ġ មួយ ទៀត អ ញ្ជ ើ ញ មក ធ ្វ ើ ជា ទី ប្រ ឹក ្សា Ġ ឬ គ្រ ូប ង ្រ ៀន Ġ ព្រ ះ រាជ វង្ស ានុ វង្ស Ġ និង កូ ន ម ន្ រ ្ត ី ធ ំ ក្នុង ព្រ ះ ន គរ Ġ នា វា ចរ ណ៍ ៈ âĢĭ អ្នក ស្រ ុក ខ្ ម ែរ Ġ គ ឺ ជា អ្នក ប ើក នា វា រក ស៊ី ពី Ġ ឥ ណ្ឌ ាម ក ស្រ ុក ខ្ ម ែរ វិញ Ġ រ ួច ទៅ ច ិន និង ត្រ ល ប់ មក ខ្ ម ែរ វិញ ĠâĢĭ ការ សិ ក្ស ា âĢĭ អ្នក ស្រ ុក ខ្ ម ែរ Ġ ទៅ សិ ក្ស ាន ៅ ឥ ណ្ឌ ា Ġ ដើម ្ប ី យក ចំ ណេ ះ វិជ្ជា ត្រ ល ប់ មក វិញ Ġ ដូច ជា ប ុត ្រា ព្រ ះ បាទ ជ ័យ វ ៌ ម្ម ទី ៧ Ġ ព្រ ះ នា âĢĭ ម ត ម ិល ិន ្ ទ ជា ដើម Ġ ការ ទូ ត Ġ អ្នក ស្រ ុក ខ្ ម ែរ Ġ បាន ទៅ ដា ក់ ការ ទូ ត ជា មួយ ឥ ណ្ឌ ា Ġ ហើយ ឥ ណ្ឌ ាក ៏ បាន ដា ក់ ទូ ត មក វិញ Ġ ហើយ ក ៏ បាន ផ្ល ាស់ ប្ តូ រ វ ប្ប ធម៌ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក Ġ ឈ ្លា ន ពា ន Ġ បន្ទាប់ ពី មាន ការ ឈ ្លា ន ម នុ ស្ស នៅ ឥ ណ្ឌ ាម ួយ ចំ ន ួន Ġ បាន ស្ វ ែង រក កន្លែង ថ ្ម ី សម ្រា ប់ រស់ នៅ ដោយ យក មក ជា មួយ ន ូវ វ ប្ប ធម៌ Ġ ប្រ ព ៃ ណី សា ស នា	566	▁តើ ឥ ទ្ធិ ពល ឥ ណ្ឌ ា ▁មកដល់ ហ្វ ូ ណ ន ត ាម រយ ៈ រ ប ៀប ណា ▁	20	▁បាន ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ ឥ ទ្ធិ ពល រ ប ស់ ខ្លួន មក ប្រ ទេស ខ្ ម ែរ ត ាម រយ ៈ ជំ ន ួញ ▁នៅពេល ឥ ណ្ឌ ា ▁បាន ធ ្វ ើ ជំ ន ួញ មក ដល់ ប្រ ទេស ខ្ ម ែរ ▁អ្នកស្រុក ក ខ្ ម ែរ មើល ឃើញ ថា ▁ពួក ឥ ណ្ឌ ា មាន វ ប្ប ធម៌ ខ្ ព ស់ ជា ង ▁ក៏ យក ត ម្រ ាប់ ត ាម ▁សាសនា ▁នៅ ស ត វ ត ្ស ទី ៣ ▁មុន គ ស ព្រ ះ បាទ អ ស ោក ម ហា រាជ ▁បាន ប ញ្ជ ូន ប េស ក ទ ូត ព្រ ះ ព ុទ្ធ សា ស នា ២ អង្គ ▁មក ដ ែន ដ ី សុ វ ណ្ណ ភ ូម ិ ▁ដែល ត្រូវ និង ត ំ ប ន់ អា ស៊ី អា គ ្ន េ យ ៍ ▁ចំណែក ព្រ ា ហ្ម ណ៍ សា នា ▁ក៏ បាន ហ ូរ រ ចូល មក អា ស៊ី អា គ ្ន េ យ ៍ ផ ង ដ ែរ ▁អន្តោប្រវេសន៍ ▁គ្រោះ រ ាំង ស្ ង ួត ▁ការ គ ាប ស ង្ក ត់ ▁វប្បធម ៌ គ ាត់ ទ ាប ជា ង គ េ ▁នោះ នាំ ឲ្យ មាន ការ ធ ្វ ើ ដំណើរ ច ាក ចេញ មក ប្រ ទេស ខ្ ម ែរ ▁ហើយក៏ យក សា ស នា ប្រ ព ៃ ណី មក ជា មួយ ▁ការអញ្ជើញ ▁ប្រទេស ខ្ ម ែរ ▁បាន ទៅ អ ញ្ជ ើ ញ ព ួ ក ព្រ ា ហ្ម ណ៍ ▁ដែល មាន ចំ នេះ ដ ឹង មក ធ ្វ ើ ពិ ធី ផ្ ស េង ៗ ▁ដើម្បីឲ្យ ខ្លួន ក្លា យ ទៅ ជា ស្ត េច ខ្ ល ាំង ព ូក ែ ▁ជា ស្ត េច ច ក្រ ព ត្តិ ▁ឬ ប្រ សិ ទ្ធិ ក្នុង ពិ ធី ផ្ ស េង ៗ ▁មួយ ទៀត អ ញ្ជ ើ ញ មក ធ ្វ ើ ជា ទី ប្រ ឹក ្សា ▁ឬ គ្រ ូប ង ្រ ៀន ▁ព្រះរាជ វង្ស ានុ វង្ស ▁និង ក ូន ម ន ្រ ្ត ី ធ ំ ក្នុង ព្រ ះ ន គរ ▁នាវា ចរ ណ៍ ៈ ▁អ្នកស្រុក ខ្ ម ែរ ▁គឺជា អ្នក ប ើក នា វា រក ស៊ី ពី ▁ឥណ្ឌា មក ស្រ ុក ខ្ ម ែរ វិញ ▁រួច ទៅ ច ិន និង ត្រ ល ប់ មក ខ្ ម ែរ វិញ ▁ការសិក្សា ▁អ្នកស្រុក ខ្ ម ែរ ▁ទៅ ស ិក ្សា នៅ ឥ ណ្ឌ ា ▁ដើម្បី យក ច ំណ េះ វិជ្ជា ត្រ ល ប់ មក វិញ ▁ដូចជា ប ុ ត្រា ព្រ ះ បាទ ជ ័យ វ ៌ ម្ម ទី ៧ ▁ព្រះ នា ▁ម ត ម ិល ិ ន្ទ ជា ដើម ▁ការទូត ▁អ្នកស្រុក ខ្ ម ែរ ▁បាន ទៅ ដ ាក់ ការ ទ ូត ជា មួយ ឥ ណ្ឌ ា ▁ហើយ ឥ ណ្ឌ ាក ៏ បាន ដ ាក់ ទ ូត មក វិញ ▁ហើយក៏ បាន ផ្ល ាស់ ប ្ត ូរ វ ប្ប ធម៌ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក ▁ឈ្ល ាន ព ាន ▁បន្ទាប់ពី មាន ការ ឈ ្លា ន ម នុ ស្ស នៅ ឥ ណ្ឌ ា មួយ ចំ ន ួន ▁បាន ស ្វ ែង រក កន្លែង ថ ្ម ី ស ម្រ ាប់ រស់ នៅ ដោយ យក មក ជា មួយ ន ូវ វ ប្ប ធម៌ ▁ប្រពៃណី សា ស នា	500
តើសង្គមខ្មែរសម័យសក្តិភូមិ គេចែកសង្គមមនុស្សជាស្រទាប់វណ្ណៈអ្វីខ្លះ	null	សង្គមខ្មែរសម័យសក្តិភូមិ គេចែកសង្គមមនុស្សជាស្រទាប់វណ្ណៈគឺ មន្រ្តី ប្រជារាស្រ្ត និងពួកទាសករ	null	សង្គមខ្មែរសម័យសក្តិភូមិ គេចែកសង្គមមនុស្សជាស្រទាប់វណ្ណៈគឺ មន្រ្តី ប្រជារាស្រ្ត និងពួកទាសករ	ត ើស ង្គ ម ខ្ ម ែរ សម័យ ស ក្ត ិ ភ ូម ិ Ġ គ េច ែក សង ្ គម ម នុ ស្ស ជា ស្រ ទ ាប់ វ ណ្ណ ៈ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	35	សង ្ គម ខ្ ម ែរ សម័យ ស ក្ត ិ ភ ូម ិ Ġ គ េច ែក សង ្ គម ម នុ ស្ស ជា ស្រ ទ ាប់ វ ណ្ណ ៈ គ ឺ Ġ ម ន្ រ ្ត ី Ġ ប្រ ជា រា ស្រ ្ត Ġ និង ព ួ ក ទ ាស ករ	48	▁តើ ស ង្គ ម ខ្ ម ែរ សម័យ ស ក ្តិ ភ ូម ិ ▁គេច ែក ស ង្គ ម ម នុ ស្ស ជា ស្រ ទ ាប់ វ ណ្ណ ៈ អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	34	▁សង្គម ខ្ ម ែរ សម័យ ស ក ្តិ ភ ូម ិ ▁គេច ែក ស ង្គ ម ម នុ ស្ស ជា ស្រ ទ ាប់ វ ណ្ណ ៈ គ ឺ ▁មន ្រ ្ត ី ▁ប្រជា រា ស្រ ្ត ▁និង ព ួ ក ទ ាស ករ	43
គេសង្កេតឃើញថាចាប់ពីទសវត្សឆ្នាំ ១៨០០ មកកំហាប់ឧស្ម័នកាបូនិចក្នុងមណ្ឌលអាកាសរចល់ចេះតែកើនឡើងជាលំដាប់ តើការកើនឡើងនេះបណ្តាលមកពីមូលហេតុអ្វីខ្លះ	null	៣ គេសង្កេតឃើញថាចាប់ពីសវត្ស ១៨០០មក កំហាប់ឧស្ម័នកាបូនិចក្នុងមណ្ឌលអាកាសរចលចេះតែកើនឡើងជាលំដាប់ ការកើនឡើងនេះបណ្តាលមកពី បម្រើបម្រាស់ឥន្ធនៈផុស៊ិល សកម្មភាពមនុស្ស ការបាត់បង់ព្រៃឈើ បន្ទុះភ្នំភ្លើង ភ្លើងឆេះព្រៃ និងការបំបែកនៃបាក់តេរី	null	៣ គេសង្កេតឃើញថាចាប់ពីសវត្ស ១៨០០មក កំហាប់ឧស្ម័នកាបូនិចក្នុងមណ្ឌលអាកាសរចលចេះតែកើនឡើងជាលំដាប់ ការកើនឡើងនេះបណ្តាលមកពី បម្រើបម្រាស់ឥន្ធនៈផុស៊ិល សកម្មភាពមនុស្ស ការបាត់បង់ព្រៃឈើ បន្ទុះភ្នំភ្លើង ភ្លើងឆេះព្រៃ និងការបំបែកនៃបាក់តេរី	គ េស ង្ក េត ឃើញ ថា ច ាប់ ពី ទ ស វ ត ្ស ឆ្នាំ Ġ ១ ៨០ ០ Ġ មក កំ ហា ប់ ឧ ស្ម ័ន កា បូ និ ច ក្នុង ម ណ្ឌ ល អា កាស រ ច ល់ ច េះ តែ ក ើន ឡើង ជា លំ ដា ប់ ĠâĢĭ Ġ ត ើក ារ ក ើន ឡើង នេះ បណ្ត ាល មក ពី ម ូល ហេតុ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	67	៣ Ġ គ េស ង្ក េត ឃើញ ថា ច ាប់ ពី ស វ ត ្ស Ġ ១ ៨០ ០ មក Ġ កំ ហា ប់ ឧ ស្ម ័ន កា បូ និ ច ក្នុង ម ណ្ឌ ល អា កាស រ ច ល ច េះ តែ ក ើន ឡើង ជា លំ ដា ប់ Ġ ការ ក ើន ឡើង នេះ បណ្ត ាល មក ពី Ġ ប ម្រ ើប ម្រ ាស់ ឥ ន្ធ នៈ ផ ុស ៊ ិល Ġ ស កម្ម ភាព ម នុ ស្ស Ġ ការ បា ត់ បង់ ព្រ ៃ ឈ ើ ĠâĢĭ ប ន្ទ ុះ ភ្នំ ភ្លើង Ġ ភ្លើង ឆ េះ ព្រ ៃ Ġ និង ការ ប ំ បែក នៃ បា âĢĭ ក់ ត េរ ី	103	▁គេ ស ង្ក េត ឃើញ ថា ច ាប់ ពី ទ ស វ ត ្ស ឆ្នាំ ▁១៨ ០០ ▁មក កំ ហ ាប់ ឧ ស្ម ័ន កា ប ូន ិច ក្នុង ម ណ្ឌ ល អា កាស រ ច ល់ ច េះ ត ែក ើន ឡើង ជា លំ ដ ាប់ ▁តើ ការ ក ើន ឡើង នេះ បណ្ត ាល មក ពី ម ូល ហេតុ អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	65	▁៣ ▁គេ ស ង្ក េត ឃើញ ថា ច ាប់ ពី ស វ ត ្ស ▁១៨ ០០ មក ▁កំ ហ ាប់ ឧ ស្ម ័ន កា ប ូន ិច ក្នុង ម ណ្ឌ ល អា កាស រ ច ល ច េះ ត ែក ើន ឡើង ជា លំ ដ ាប់ ▁ការកើនឡើង នេះ បណ្ត ាល មក ពី ▁បម្រើ ប ម្រ ាស់ ឥ ន្ធ នៈ ផ ុ ស៊ ិល ▁សកម្មភាព ម នុ ស្ស ▁ការបាត់បង់ ព្រ ៃ ឈ ើ ▁បន្ទ ុះ ភ្នំ ភ្លើង ▁ភ្លើង ឆ េះ ព្រ ៃ ▁និង ការ ប ំ បែក នៃ បា ▁ ក់ ត េ រី	92
តើកំណែទម្រង់ឆ្នាំ ១៨៧៧ មានកម្មវិធីដូចម្តេចខ្លះ	null	កំណែទម្រង់ឆ្នាំ ១៨៧៧ មានកម្មវិធីដូចជា កម្មវិធីនយោបាយថ្មីមួយដើម្បីកាត់បន្ថយអំណាចស្តេចត្រាញ់ មន្ត្រីសក្តិ ភូមិលុបបំបាត់វណ្ណៈខ្ញុំគេបង្កើតចំនួនម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ដែលជាកម្លាំងចលករជួយជំរុញកម្មវិធី កំណែទម្រង់បារាំងឲ្យបានជោគជ័យដាក់ចុះនូវកម្មវិធីបង្កើតតុលាការជាន់ខ្ពស់គ្រប់គ្រងលើតុលាការមូលដ្ឋានបង្កើតប្រព័ន្ធពន្ធដារថ្មី	null	កំណែទម្រង់ឆ្នាំ ១៨៧៧ មានកម្មវិធីដូចជា កម្មវិធីនយោបាយថ្មីមួយដើម្បីកាត់បន្ថយអំណាចស្តេចត្រាញ់ មន្ត្រីសក្តិ ភូមិលុបបំបាត់វណ្ណៈខ្ញុំគេបង្កើតចំនួនម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ដែលជាកម្លាំងចលករជួយជំរុញកម្មវិធី កំណែទម្រង់បារាំងឲ្យបានជោគជ័យដាក់ចុះនូវកម្មវិធីបង្កើតតុលាការជាន់ខ្ពស់គ្រប់គ្រងលើតុលាការមូលដ្ឋានបង្កើតប្រព័ន្ធពន្ធដារថ្មី	ត ើក ំណ ែ ទ ម្រ ង់ ឆ្នាំ Ġ ១ ៨ ៧៧ Ġ មាន កម្ម វិ ធី ដូច ម្ ត េច ខ្ ល ះ Ġ	22	កំ ណ ែ ទ ម្រ ង់ ឆ្នាំ Ġ ១ ៨ ៧៧ Ġ មាន កម្ម វិ ធី ដូច ជា Ġ កម្ម វិ ធី ន យោ បា យ ថ ្ម ី មួយ ដើម ្ប ី កាត់ បន្ថយ អ ំណ ា ច ស្ត េច ត្រា ញ ់ Ġ ម ន្ត ្រី ស ក្ត ិ Ġ ភ ូម ិល ុប ប ំ បា ត់ វ ណ្ណ ៈ ខ្ ញ ុំ គ េ âĢĭ បង ្ក ើត ចំ ន ួន ម្ចាស់ កម្ម សិ ទ្ធិ Ġ ដ ែល ជា ក ម្ល ាំង ច ល ករ ជ ួយ ជំ រ ុញ កម្ម វិ ធី Ġ កំ ណ ែ ទ ម្រ ង់ បា រា ំ ង ឲ្យ បាន ជ ោ គ ជ ័យ ដា ក់ ច ុះ ន ូវ កម្ម វិ ធី បង ្ក ើត ត ុល ាក ារ ជា ន់ ខ្ ព ស់ គ្រ ប់ គ្រ ង លើ ត ុល ាក ារ ម ូល ដ្ឋាន បង ្ក ើត ប្រ ព ័ន ្ ធ ពន្ធ ដា រ ថ ្ម ី	154	▁តើ ក ំណ ែ ទ ម្រ ង់ ឆ្នាំ ▁១៨ ៧៧ ▁មាន កម្ម វិ ធី ដូច ម ្ត េច ខ្ ល ះ ▁	21	▁កំណែទម្រង់ ឆ្នាំ ▁១៨ ៧៧ ▁មាន កម្ម វិ ធី ដូច ជា ▁កម្មវិធី ន យោ ប ាយ ថ ្ម ី មួយ ដើម ្ប ី កាត់ បន្ថយ អ ំ ណា ច ស្ត េច ត្រ ាញ់ ▁មន្ត្រី ស ក ្តិ ▁ភូមិ ល ុប ប ំ ប ាត់ វ ណ្ណ ៈ ខ្ ញ ុំ គ េ ▁បង្កើត ចំ ន ួន ម្ចាស់ កម្ម សិ ទ្ធិ ▁ដែល ជា ក ម្ល ាំង ច ល ករ ជ ួយ ជំ រ ុញ កម្ម វិ ធី ▁កំណែទម្រង់ ប ារ ាំង ឲ្យ បាន ជ ោ គ ជ ័យ ដ ាក់ ច ុះ ន ូវ កម្ម វិ ធី ប ង្ក ើត ត ុល ា ការ ជ ាន់ ខ្ ព ស់ គ្រ ប់ គ្រ ង លើ ត ុល ា ការ ម ូល ដ្ឋាន ប ង្ក ើត ប្រ ព ័ ន្ធ ពន្ធ ដា រ ថ ្ម ី	132
ហេតុអ្វីបានជាការបណ្តុះឆន្ទះត្រូវផ្អែកលើការបណ្តុះបញ្ញា	null	៣ ការបណ្តុះឆន្ទះ ត្រូវផ្អែកលើកត្តាបណ្តុះបញ្ញាព្រោះថាដើម្បីមានឆន្ទះល្អ លុះត្រាតែមានបញ្ញាកឈ្លាសវៃ ដោយនៅក្នុងឆន្ទះ ក៏មានកត្តាបញ្ញា ដើម្បីជាពន្លឺជួយអោយឆន្ទះភ្លឺស្វាង និងបានសំរេចកិច្ចការនីមួយៗ ម៉្យាងទៀត បញ្ញាក៏ទាក់ទងនិងការផ្ចង់ស្មារតីដែរ ការផ្ចង់ស្មារតីខ្លាំងឬខ្សោយយូរ ឬឆាប់អាស្រ័យលើសុខភាព ឬកំលាំងរបស់យើងមួយផ្នែកដែរ ដូចនេះកត្តាបញ្ញាត្រូវតាក់ទងនិងកត្តាសរីរាង្គ ដើម្បីអោយឆន្ទះមានសកម្មភាពល្អ	null	៣ ការបណ្តុះឆន្ទះ ត្រូវផ្អែកលើកត្តាបណ្តុះបញ្ញាព្រោះថាដើម្បីមានឆន្ទះល្អ លុះត្រាតែមានបញ្ញាកឈ្លាសវៃ ដោយនៅក្នុងឆន្ទះ ក៏មានកត្តាបញ្ញា ដើម្បីជាពន្លឺជួយអោយឆន្ទះភ្លឺស្វាង និងបានសំរេចកិច្ចការនីមួយៗ ម៉្យាងទៀត បញ្ញាក៏ទាក់ទងនិងការផ្ចង់ស្មារតីដែរ ការផ្ចង់ស្មារតីខ្លាំងឬខ្សោយយូរ ឬឆាប់អាស្រ័យលើសុខភាព ឬកំលាំងរបស់យើងមួយផ្នែកដែរ ដូចនេះកត្តាបញ្ញាត្រូវតាក់ទងនិងកត្តាសរីរាង្គ ដើម្បីអោយឆន្ទះមានសកម្មភាពល្អ	ហេតុ អ ្វី បាន ជា ការ បណ្ត ុះ ឆ ន្ទ ះ ត្រូវ ផ្ អ ែក លើក ារ បណ្ត ុះ ប ញ្ញា Ġ	21	៣ Ġ ការ បណ្ត ុះ ឆ ន្ទ ះ Ġ ត្រូវ ផ្ អ ែក លើក ត្ត ាប ណ្ត ុះ ប ញ្ញា ព្រ ោះ ថា ដើម ្ប ី មាន ឆ ន្ទ ះ ល្អ Ġ ល ុះ ត្រា តែ មាន ប ញ្ញា ក ឈ ្លា ស វ ៃ Ġ ដោយ នៅ ក្នុង ឆ ន្ទ ះ Ġ ក ៏ មាន ក ត្ត ាប ញ្ញា Ġ ដើម ្ប ី ជា ព ន្ ល ឺ ជ ួយ អោយ ឆ ន្ទ ះ ភ្ល ឺ ស្ វា ង Ġ និង បាន សំ រ េច កិច្ច ការ នី មួយ ៗ Ġ ម៉ ្យា ង ទៀត Ġ ប ញ្ញា ក ៏ ទ ាក់ ទ ង និង ការ ផ្ ច ង់ ស្ម ារ តី ដ ែរ Ġ ការ ផ្ ច ង់ ស្ម ារ តី ខ្ លា ំ ង ឬ ខ្សោយ យ ូរ Ġ ឬ ឆ ាប់ អា ស្រ ័យ លើ សុខ ភាព Ġ ឬ កំ លា ំ ង រ ប ស់ យ ើង មួយ ផ្ ន ែក ដ ែរ Ġ ដូច នេះ ក ត្ត ាប ញ្ញា ត្រូវ តា ក់ ទ ង និង ក ត្ត ាស រី រា ង្គ Ġ ដើម ្ប ី អោយ ឆ ន្ទ ះ មាន ស កម្ម ភាព ល្អ	176	▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា ការ បណ្ត ុះ ឆ ន្ទ ះ ត្រូវ ផ្ អ ែក លើ ការ បណ្ត ុះ ប ញ្ញា ▁	21	▁៣ ▁ការ បណ្ត ុះ ឆ ន្ទ ះ ▁ត្រូវ ផ្ អ ែក លើក ត្ត ា បណ្ត ុះ ប ញ្ញា ព្រ ោះ ថា ដើម ្ប ី មាន ឆ ន្ទ ះ ល្អ ▁លុះ ត្រា តែ មាន ប ញ្ញា ក ឈ ្លា ស វ ៃ ▁ដោយ នៅ ក្នុង ឆ ន្ទ ះ ▁ក៏ មាន ក ត្ត ាប ញ្ញា ▁ដើម្បី ជា ព ន ្ល ឺ ជ ួយ អោយ ឆ ន្ទ ះ ភ្ល ឺ ស ្វា ង ▁និង បាន សំ រ េច កិច្ច ការ នី មួយ ៗ ▁ម៉ ្យា ង ទៀត ▁បញ្ញា ក ៏ ទ ាក់ ទ ង និង ការ ផ្ ច ង់ ស្ម ារ តី ដ ែរ ▁ការផ្ ច ង់ ស្ម ារ តី ខ្ ល ាំង ឬ ខ្សោយ យ ូរ ▁ឬ ឆ ាប់ អា ស្រ ័យ លើ សុខ ភាព ▁ឬ កំ ល ាំង រ ប ស់ យ ើង មួយ ផ្ ន ែក ដ ែរ ▁ដូចនេះ ក ត្ត ាប ញ្ញា ត្រូវ ត ាក់ ទ ង និង ក ត្ត ាស រី រា ង្គ ▁ដើម្បី អោយ ឆ ន្ទ ះ មាន ស កម្ម ភាព ល្អ	165
ដូចម្តេចដែលហៅថាចំណាំងបែរនៃពន្លឺ	null	ដែលហៅថាចំណាំងបែរនៃពន្លឺ គឺជាការប្តូរទិសដំណាលនៃពន្លឺកាលណាវាដាលឆ្លងកាត់ផ្ទៃញែកនៃមជ្ឈដ្ឋានថ្លាពីរ	null	ដែលហៅថាចំណាំងបែរនៃពន្លឺ គឺជាការប្តូរទិសដំណាលនៃពន្លឺកាលណាវាដាលឆ្លងកាត់ផ្ទៃញែកនៃមជ្ឈដ្ឋានថ្លាពីរ	ដូច ម្ ត េច ដ ែល ហ ៅ ថា ចំ ណា ំ ង ប ែរ នៃ ព ន្ ល ឺ ĠâĢĭ Ġ	20	ដ ែល ហ ៅ ថា ចំ ណា ំ ង ប ែរ នៃ ព ន្ ល ឺ Ġ គ ឺ ជា ការ ប្ តូ រ ទិ ស ដំ ណា ល នៃ ព ន្ ល ឺ កាល ណា វា ដា ល ឆ្ លង កាត់ ផ្ ទ ៃ ញ ែក នៃ ម ជ ្ឈ ដ្ឋាន ថ ្លា ពី រ	55	▁ដូចម្តេច ដ ែល ហ ៅ ថា ច ំណ ាំង ប ែរ នៃ ព ន ្ល ឺ ▁	16	▁ដែល ហ ៅ ថា ច ំណ ាំង ប ែរ នៃ ព ន ្ល ឺ ▁គឺជា ការ ប ្ត ូរ ទិ ស ដ ំណ ាល នៃ ព ន ្ល ឺ កាល ណា វា ដា ល ឆ្ លង កាត់ ផ្ ទ ៃ ញ ែក នៃ ម ជ ្ឈ ដ្ឋាន ថ ្លា ពី រ	51
តើពុទ្ធសាសនាមានប៉ុន្មាននិកាយ អ្វីខ្លះ	null	ព្រះពុទ្ធសាសនាមានពីរនិកាយគឺ និកាយហិនយាននិកាយមហាយាន	null	ព្រះពុទ្ធសាសនាមានពីរនិកាយគឺ និកាយហិនយាននិកាយមហាយាន	ត ើ ពុ ទ្ធ សា ស នា មាន ប៉ ុន ្ម ាន និ កាយ Ġ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	19	ព្រ ះ ពុ ទ្ធ សា ស នា មាន ពី រ និ កាយ គ ឺ Ġ និ កាយ ហ ិន យា ន និ កាយ ម ហា យា ន	26	▁តើ ព ុទ្ធ សា ស នា មាន ប៉ ុន ្ មាន និ កាយ ▁អ្វី ខ្ ល ះ ▁	17	▁ព្រះពុទ្ធ សា ស នា មាន ពី រ និ កាយ គ ឺ ▁និ កាយ ហ ិន យ ាន និ កាយ ម ហ ាយ ាន	23
តាមដែលអ្នកសង្កេតឃើញបច្ចុប្បន្ន តើសិស្សដែលទទួលបរាជ័យក្នុងការសិក្សាបណ្តាលមកពីអ្វី	null	តាមដែលអ្នកសង្កេតឃើញបច្ចុប្បន្ន សិស្សដែលទទួលបរាជ័យក្នុងការសិក្សា បណ្តាលមកពី កត្តាសង្គម អំពើពាលាអាវ៉ាសែក្នុងសង្គម ឆក់ប្លន់ កាប់សម្លាប់ល្បែងស៊ីសង គ្រឿងញៀនការសេពគប់មិត្តភក្តិមិនល្អវប្បធម៌ពាលាអាវ៉ាសែរបស់បរទេសអំពើពុករលួយក្នុងសង្គមភាពអត់ការងារធ្វើ ធ្វើឱ្យសិស្សបាក់ទឹកចិត្តក្នុងការសិក្សា កត្តាគ្រួសារ កង្វះខាតនូវជីវភាពក្នុងគ្រួសារគ្រួសារខ្វះការអប់រំ ឪពុកម្តាយគ្មានចំណេះដឹងនាំឱ្យគ្មានសមត្ថភាពអប់រំកូនស្ថានភាព និងបរិយាកាសមិនចុះសំរុងក្នុងគ្រួសារគ្រួសារគ្មានភាពកក់ក្តៅ ឪពុកម្តាយគិតតែពីការងារមុខរបរ ឃ្លាតឆ្ងាយពីកូន ការយកចិត្តទុកដាក់តាមដាននិងផ្តល់លទ្ធភាព ទាំងផ្នែកស្មាររតី និងសម្ភារៈក្នុងការសិក្សា និងការលូតលាស់បុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់កុមារមិនបានសមស្របឪពុកម្តាយគ្មានមុខរបរច្បាស់លាស់ បង្ខំឱ្យកូនជួយធ្វើការងារចិញ្ចឹមជីវិតអំពើហឹង្សាការឈ្លោះទាស់ទែងគ្នា វាយកូនចៅការលែងលះគ្នានាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការសិក្សារបស់កូន កត្តាសាសារៀន គ្រូបង្រៀន បរិយាកាសក្នុងម៉ោងបង្រៀនមិនគួរជាទីចាប់អារម្មណ៍របស់សិស្ស សមត្ថភាពនៃការបណ្តុះបណ្តាលនិងអប់រំមានកំរិតទាប ខ្វះសមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងបរិយាកាសថ្នាក់រៀន ការរៀបចំថ្នាក់រៀនមិនគោរពទៅតាមនិយាមគរុកោសល្យ ថ្នាក់រៀនមានសិស្សច្រើនលើសលុប ខ្វះខាតសម្ភារៈបង្រៀន កត្តាសកម្មភាពផ្ទាល់ខ្លួន មិនខិតខំរៀន ខ្ចិលច្រអូស មានបញ្ញាអន់ការរីកលូតលាស់បុគ្គលិកលក្ខណៈមិនល្អមានជម្ងឺប្រចាំកាយ	null	តាមដែលអ្នកសង្កេតឃើញបច្ចុប្បន្ន សិស្សដែលទទួលបរាជ័យក្នុងការសិក្សា បណ្តាលមកពី កត្តាសង្គម អំពើពាលាអាវ៉ាសែក្នុងសង្គម ឆក់ប្លន់ កាប់សម្លាប់ល្បែងស៊ីសង គ្រឿងញៀនការសេពគប់មិត្តភក្តិមិនល្អវប្បធម៌ពាលាអាវ៉ាសែរបស់បរទេសអំពើពុករលួយក្នុងសង្គមភាពអត់ការងារធ្វើ ធ្វើឱ្យសិស្សបាក់ទឹកចិត្តក្នុងការសិក្សា កត្តាគ្រួសារ កង្វះខាតនូវជីវភាពក្នុងគ្រួសារគ្រួសារខ្វះការអប់រំ ឪពុកម្តាយគ្មានចំណេះដឹងនាំឱ្យគ្មានសមត្ថភាពអប់រំកូនស្ថានភាព និងបរិយាកាសមិនចុះសំរុងក្នុងគ្រួសារគ្រួសារគ្មានភាពកក់ក្តៅ ឪពុកម្តាយគិតតែពីការងារមុខរបរ ឃ្លាតឆ្ងាយពីកូន ការយកចិត្តទុកដាក់តាមដាននិងផ្តល់លទ្ធភាព ទាំងផ្នែកស្មាររតី និងសម្ភារៈក្នុងការសិក្សា និងការលូតលាស់បុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់កុមារមិនបានសមស្របឪពុកម្តាយគ្មានមុខរបរច្បាស់លាស់ បង្ខំឱ្យកូនជួយធ្វើការងារចិញ្ចឹមជីវិតអំពើហឹង្សាការឈ្លោះទាស់ទែងគ្នា វាយកូនចៅការលែងលះគ្នានាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការសិក្សារបស់កូន កត្តាសាសារៀន គ្រូបង្រៀន បរិយាកាសក្នុងម៉ោងបង្រៀនមិនគួរជាទីចាប់អារម្មណ៍របស់សិស្ស សមត្ថភាពនៃការបណ្តុះបណ្តាលនិងអប់រំមានកំរិតទាប ខ្វះសមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងបរិយាកាសថ្នាក់រៀន ការរៀបចំថ្នាក់រៀនមិនគោរពទៅតាមនិយាមគរុកោសល្យ ថ្នាក់រៀនមានសិស្សច្រើនលើសលុប ខ្វះខាតសម្ភារៈបង្រៀន កត្តាសកម្មភាពផ្ទាល់ខ្លួន មិនខិតខំរៀន ខ្ចិលច្រអូស មានបញ្ញាអន់ការរីកលូតលាស់បុគ្គលិកលក្ខណៈមិនល្អមានជម្ងឺប្រចាំកាយ	តា ម ដ ែល អ្នក សង ្ក េត ឃើញ ប ច្ច ុប ្ប ន្ន Ġ ត ើស ិស ្ស ដ ែល ទទួល បរ ា ជ ័យ ក្នុង ការ សិ ក្ស ាប ណ្ត ាល មក ពី អ ្វី Ġ	36	តា ម ដ ែល អ្នក សង ្ក េត ឃើញ ប ច្ច ុប ្ប ន្ន Ġ សិ ស្ស ដ ែល ទទួល បរ ា ជ ័យ ក្នុង ការ សិ ក្ស ា Ġ បណ្ត ាល មក ពី Ġ ក ត្ត ាស ង្គ ម Ġ អ ំព ើ ពា លា អា វ៉ា ស ែក ្ន ុង សង ្ គម Ġ ឆ ក់ ប្ ល ន់ Ġ កា ប់ សម ្លា ប់ ល ្ប ែង ស៊ី សង Ġ គ្រឿង ញ ៀន ការ សេ ព គ ប់ ម ិត្ត ភ ក្ត ិម ិន ល្អ វ ប្ប ធម៌ ពា លា អា វ៉ា ស ែរ ប ស់ បរ ទេស អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ ក្នុង សង ្ គម ភាព អ ត់ ការងារ ធ ្វ ើ Ġ ធ ្វ ើ ឱ្យ សិ ស្ស បា ក់ ទឹក ចិត្ត ក្នុង ការ សិ ក្ស ា Ġ ក ត្ត ា គ្រួសារ Ġ ក ង ្វ ះ ខា ត ន ូវ ជីវ ភាព ក្នុង គ្រួសារ គ្រួសារ ខ្វ ះ ការ អ ប់ រំ Ġ ឪ ពុ ក ម្ តា យ គ ្ម ាន ចំ ណេ ះ ដ ឹង នាំ ឱ្យ គ ្ម ាន សម ត្ថ ភាព អ ប់ រំ កូ ន ស្ថាន ភាព Ġ និង បរ ិយ ាក ាស ម ិន ច ុះ សំ រ ុង ក្នុង គ្រួសារ គ្រួសារ គ ្ម ាន ភាព ក ក់ ក្ត ៅ Ġ ឪ ពុ ក ម្ តា យ គ ិត តែ ពី ការងារ មុខ រ បរ Ġ ឃ្លា ត ឆ្ ង ាយ ពី កូ ន Ġ ការ យកចិត្តទុកដាក់ តាមដាន និង ផ្ ត ល់ ល ទ្ធ ភាព Ġ ទ ាំង ផ្ ន ែក ស្ម ារ រ តី Ġ និង សម ្ ភា រៈ ក្នុង ការ សិ ក្ស ា Ġ និង ការ ល ូត លាស់ ប ុ គ្គ ល ិក ល ក្ខ ណៈ រ ប ស់ ក ុម ារ ម ិន បាន សម ស្រ ប ឪ ពុ ក ម្ តា យ គ ្ម ាន មុខ រ បរ ច្ បា ស់ លាស់ Ġ បង ្ខ ំ ឱ្យ កូ ន ជ ួយ ធ ្វ ើក ារ ងារ ច ិញ ្ច ឹម ជីវ ិត អ ំព ើ ហ ឹង ្សា ការ ឈ ្ល ោះ ទ ាស់ ទ ែង គ្នា Ġ វា យក ូន ច ៅ ការ លែង ល ះ គ្នា នាំ ឱ្យ ប៉ ះ ពា ល់ ដល់ ការ សិ ក្ស ារ ប ស់ កូ ន Ġ ក ត្ត ាស ាស ារ ៀន Ġ គ្រ ូប ង ្រ ៀន Ġ បរ ិយ ាក ាស ក្នុង ម៉ ោង បង ្រ ៀន ម ិន គ ួរ ជា ទី ច ាប់ អារម្មណ៍ រ ប ស់ សិ ស្ស Ġ សម ត្ថ ភាព នៃ ការ បណ្ត ុះ បណ្ត ាល និង អ ប់ រំ មាន កំ រិ ត ទ ាប Ġ ខ្វ ះ សម ត្ថ ភាព ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង បរ ិយ ាក ាស ថ្ន ាក់ រ ៀន Ġ ការ រៀបចំ ថ្ន ាក់ រ ៀន ម ិន គោ រ ព ទៅ តា ម និ យា ម គរ ុក ោស ល ្យ Ġ ថ្ន ាក់ រ ៀន មាន សិ ស្ស ច្ រ ើន លើ ស ល ុប Ġ ខ្វ ះ ខា ត សម ្ ភា រៈ បង ្រ ៀន Ġ ក ត្ត ាស កម្ម ភាព ផ្ ទ ាល់ ខ្លួន Ġ ម ិន ខ ិត ខ ំ រ ៀន Ġ ខ្ ច ិល ច្ រ អូ ស Ġ មាន ប ញ្ញា អ ន់ ការ រី ក ល ូត លាស់ ប ុ គ្គ ល ិក ល ក្ខ ណៈ ម ិន ល្អ មាន ជ ម្ ង ឺ ប្រ ច ាំ កាយ	528	▁តាម ដ ែល អ្នក ស ង្ក េត ឃើញ ប ច្ច ុ ប្ប ន្ន ▁តើ សិ ស្ស ដ ែល ទទួល ប រាជ ័យ ក្នុង ការ ស ិក ្សា បណ្ត ាល មក ពី អ ្វី ▁	33	▁តាម ដ ែល អ្នក ស ង្ក េត ឃើញ ប ច្ច ុ ប្ប ន្ន ▁សិស្ស ដ ែល ទទួល ប រាជ ័យ ក្នុង ការ ស ិក ្សា ▁បណ្តាល មក ពី ▁កត្តា ស ង្គ ម ▁អំពើ ពា លា អា វ៉ា ស ែ ក្នុង ស ង្គ ម ▁ឆក់ ប ្ល ន់ ▁កាប់ ស ម្ល ាប់ ល ្ប ែង ស៊ី សង ▁គ្រឿងញៀន ការ សេ ព គ ប់ ម ិត្ត ភ ក្ត ិម ិន ល្អ វ ប្ប ធម៌ ពា លា អា វ៉ា ស ែរ ប ស់ បរ ទេស អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ ក្នុង ស ង្គ ម ភាព អ ត់ ការងារ ធ ្វ ើ ▁ធ្វើឱ្យ សិ ស្ស ប ាក់ ទឹក ចិត្ត ក្នុង ការ ស ិក ្សា ▁កត្តា គ្រួសារ ▁កង្វះ ខា ត ន ូវ ជីវ ភាព ក្នុង គ្រួសារ គ្រួសារ ខ្វ ះ ការ អ ប់ រំ ▁ឪពុក ម ្ត ាយ គ ្ មាន ច ំណ េះ ដ ឹង នាំ ឱ្យ គ ្ មាន សម ត្ថ ភាព អ ប់ រំ ក ូន ស្ថាន ភាព ▁និង ប រិយា កាស ម ិន ច ុះ សំ រ ុង ក្នុង គ្រួសារ គ្រួសារ គ ្ មាន ភាព ក ក់ ក្ត ៅ ▁ឪពុក ម ្ត ាយ គ ិត តែ ពី ការងារ មុខ រ បរ ▁ឃ្លា ត ឆ្ ង ាយ ពី ក ូន ▁ការ យកចិត្តទុកដាក់ តាមដាន និង ផ្ ត ល់ ល ទ្ធ ភាព ▁ទាំង ផ្ ន ែក ស្ម ារ រ តី ▁និង ស ម្ភ ារ ៈ ក្នុង ការ ស ិក ្សា ▁និង ការ ល ូត លាស់ ប ុ គ្គ ល ិក ល ក្ខ ណៈ រ ប ស់ ក ុម ារ ម ិន បាន សម ស្រ ប ឪ ព ុក ម ្ត ាយ គ ្ មាន មុខ រ បរ ច ្ប ាស់ លាស់ ▁បង្ខំ ឱ្យ ក ូន ជ ួយ ធ ្វ ើ ការងារ ច ិ ញ្ច ឹម ជីវ ិត អ ំព ើ ហ ឹង ្សា ការ ឈ ្ល ោះ ទ ាស់ ទ ែង គ្នា ▁វាយ ក ូន ច ៅ ការ លែង ល ះ គ្នា នាំ ឱ្យ ប៉ ះ ព ាល់ ដល់ ការ សិ ក្ស ារ ប ស់ ក ូន ▁កត្តា សា សារ ៀន ▁គ្រូបង្រៀន ▁បរិយាកាស ក្នុង ម៉ ោង បង ្រ ៀន ម ិន គ ួរ ជា ទី ច ាប់ អារម្មណ៍ រ ប ស់ សិ ស្ស ▁សមត្ថភាព នៃ ការ បណ្ត ុះ បណ្ត ាល និង អ ប់ រំ មាន កំ រ ិត ទ ាប ▁ខ្វះ សម ត្ថ ភាព ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប រិយា កាស ថ្ន ាក់ រ ៀន ▁ការរៀបចំ ថ្ន ាក់ រ ៀន ម ិន គ ោរ ព ទៅ ត ាម ន ិយ ាម គរ ុក ោស ល ្យ ▁ថ្នាក់ រ ៀន មាន សិ ស្ស ច ្រ ើន លើ ស ល ុប ▁ខ្វះខាត ស ម្ភ ារ ៈ បង ្រ ៀន ▁កត្តា ស កម្ម ភាព ផ្ ទ ាល់ ខ្លួន ▁មិន ខ ិត ខ ំ រ ៀន ▁ខ ្ច ិល ច ្រ អូ ស ▁មាន ប ញ្ញា អ ន់ ការ រី ក ល ូត លាស់ ប ុ គ្គ ល ិក ល ក្ខ ណៈ ម ិន ល្អ មាន ជ ម្ ង ឺ ប្រ ច ាំ កាយ	479
តើក្រុមប្រឹក្សាសម្របសម្រួលអាស៊ានមានភារកិច្ចអ្វីខ្លះ	null	ក្រុមប្រឹក្សាសម្របសម្រួលអាស៊ានមានភារកិច្ចដូចខាងក្រោមរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានសម្របសម្រួលការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនិងសេចក្តីសម្រេចរបស់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានសម្របសម្រួលជាមួយក្រុមប្រឹក្សាសហគមន៍អាស៊ានដើម្បីលើកកម្ពស់ភាពរលូននៃគោលនយោបាយ ប្រសិទ្ធិភាព និងសហប្រតិបត្តិការណ៍ក្នុងចំណោមគ្នា និងគ្នាសម្របសម្រួលគ្នារបាយការណ៍នានារបស់ក្រុមប្រឹក្សាសហគមន៍អាស៊ានជូនកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានពិនិត្យពិចារណាលើរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន និងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតឯកភាពចំពោះការតែងតាំង និងការបញ្ចប់អាណត្តិ អគ្គលេខាធិការរងបន្ទាប់ពីបានទទួលអនុសាសន៍របស់អគ្គលេខាធិការអនុវត្តការងារផ្សេងៗទៀតដែលកំណត់ឡើងក្នុងធម្មនុញ្ញនេះ ឬមុខនាទីផ្សេងទៀតដែលអាចកំណត់ឡើងដោយកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន	null	ក្រុមប្រឹក្សាសម្របសម្រួលអាស៊ានមានភារកិច្ចដូចខាងក្រោមរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានសម្របសម្រួលការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនិងសេចក្តីសម្រេចរបស់កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានសម្របសម្រួលជាមួយក្រុមប្រឹក្សាសហគមន៍អាស៊ានដើម្បីលើកកម្ពស់ភាពរលូននៃគោលនយោបាយ ប្រសិទ្ធិភាព និងសហប្រតិបត្តិការណ៍ក្នុងចំណោមគ្នា និងគ្នាសម្របសម្រួលគ្នារបាយការណ៍នានារបស់ក្រុមប្រឹក្សាសហគមន៍អាស៊ានជូនកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានពិនិត្យពិចារណាលើរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋានអាស៊ាន និងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតឯកភាពចំពោះការតែងតាំង និងការបញ្ចប់អាណត្តិ អគ្គលេខាធិការរងបន្ទាប់ពីបានទទួលអនុសាសន៍របស់អគ្គលេខាធិការអនុវត្តការងារផ្សេងៗទៀតដែលកំណត់ឡើងក្នុងធម្មនុញ្ញនេះ ឬមុខនាទីផ្សេងទៀតដែលអាចកំណត់ឡើងដោយកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន	ត ើក ្រ ុម ប្រ ឹក ្សា សម ្រ ប សម ្រ ួល អា ស៊ ាន មាន ភា រក ិច ្ច អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	26	ក្រុម ប្រ ឹក ្សា សម ្រ ប សម ្រ ួល អា ស៊ ាន មាន ភា រក ិច ្ច ដូច ខា ង ក្រោម រៀបចំ កិច្ច ប្រជុំ កំ ព ូល អា ស៊ ាន សម ្រ ប សម ្រ ួល ការ អនុ វត្ត កិច្ច ព្រមព្រៀង âĢĭ និង សេ ច ក្តី សម ្រ េច រ ប ស់ កិច្ច ប្រជុំ កំ ព ូល អា ស៊ ាន សម ្រ ប សម ្រ ួល ជា មួយ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ស ហ គមន៍ អា ស៊ ាន ដើម ្ប ី លើក ក ម្ព ស់ ភាព រ ល ូន នៃ គោ ល ន យោ បា យ Ġ ប្រ សិ ទ្ធិ ភាព Ġ និង សហប្រតិបត្តិការ ណ៍ ក្នុង ចំ ណ ោម គ្នា ĠâĢĭ និង គ្នា សម ្រ ប សម ្រ ួល គ្នា រ បា យក ារ ណ៍ នា នា រ ប ស់ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ស ហ គមន៍ អា ស៊ ាន ជ ូន កិច្ច ប្រជុំ កំ ព ូល អា ស៊ ាន ពិ និ ត ្យ ពិ ចារ ណា លើ រ បា យក ារ ណ៍ ប្រ ច ាំ ឆ្នាំ រ ប ស់ អ គ្គ លេខ ា ធិ ការ ដ្ឋាន អា ស៊ ាន Ġ និង អង្គ ភាព ពាក់ ព ័ន ្ ធ ផ្ សេ ង ទៀត âĢĭ ឯក ភាព ចំ ព ោះ ការ តែ ង តាំង Ġ និង ការ បញ្ច ប់ អា ណ ត្តិ Ġ អ គ្គ លេខ ា ធិ ការ រ ង បន្ទាប់ ពី បាន ទទួល អនុ សា ស ន៍ រ ប ស់ អ គ្គ លេខ ា ធិ ការ អនុ វត្ត ការងារ ផ្ សេ ង ៗ ទៀត ដ ែល កំ ណ ត់ ឡើង ក្នុង ធម្ម នុ ញ្ញ នេះ Ġ ឬ មុខ នាទី ផ្ សេ ង ទៀត ដ ែល អា ច កំ ណ ត់ ឡើង ដោយ កិច្ច ប្រជុំ កំ ព ូល អា ស៊ ាន	273	▁តើ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ស ម្រ ប ស ម្រ ួល អា ស៊ ាន មាន ភា រ កិច្ច អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	23	▁ក្រុមប្រឹក្សា ស ម្រ ប ស ម្រ ួល អា ស៊ ាន មាន ភា រ កិច្ច ដូច ខា ង ក្រោម រៀបចំ កិច្ច ប្រជុំ ក ំព ូល អា ស៊ ាន ស ម្រ ប ស ម្រ ួល ការ អនុ វត្ត កិច្ច ព្រមព្រៀង ▁និង ស េច ក្តី ស ម្រ េច រ ប ស់ កិច្ច ប្រជុំ ក ំព ូល អា ស៊ ាន ស ម្រ ប ស ម្រ ួល ជា មួយ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ស ហ គមន៍ អា ស៊ ាន ដើម ្ប ី លើក ក ម្ព ស់ ភាព រ ល ូន នៃ គ ោល ន យោ ប ាយ ▁ប្រសិទ្ធិភាព ▁និង សហប្រតិបត្តិការ ណ៍ ក្នុង ច ំណ ោម គ្នា ▁និង គ្នា ស ម្រ ប ស ម្រ ួល គ្នា រ ប ាយ ការណ៍ ន ាន ារ ប ស់ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ស ហ គមន៍ អា ស៊ ាន ជ ូន កិច្ច ប្រជុំ ក ំព ូល អា ស៊ ាន ព ិន ិត ្យ ពិ ចារ ណា លើ រ ប ាយ ការណ៍ ប្រ ច ាំ ឆ្នាំ រ ប ស់ អ គ្គ លេខ ា ធិ ការ ដ្ឋាន អា ស៊ ាន ▁និង អង្គ ភាព ពាក់ ព ័ ន្ធ ផ្ ស េង ទៀត ▁ឯកភាព ច ំព ោះ ការ ត ែង តាំង ▁និង ការ បញ្ច ប់ អា ណ ត្តិ ▁អគ្គ លេខ ា ធិ ការ រ ង បន្ទាប់ ពី បាន ទទួល អនុ សា ស ន៍ រ ប ស់ អ គ្គ លេខ ា ធិ ការ អនុ វត្ត ការងារ ផ្ ស េង ៗ ទៀត ដ ែល ក ំណ ត់ ឡើង ក្នុង ធម្ម នុ ញ្ញ នេះ ▁ឬ មុខ នាទី ផ្ ស េង ទៀត ដ ែល អា ច ក ំណ ត់ ឡើង ដោយ កិច្ច ប្រជុំ ក ំព ូល អា ស៊ ាន	261
តើការគោរពសិទ្ធិគ្នាទៅវិញទៅមកនូវអត្ថន័យប្រយោជន៍សំខាន់សម្រាប់មនុស្ស និងសង្គមដូចម្ដេចខ្លះ	null	ការគោរពសិទ្ធិគ្នាទៅវិញទៅមកនាំមកនូវអត្ថប្រយោជន៍សំខាន់សម្រាប់មនុស្ស និងសង្គមដូចជា ចំពោះមនុស្សធ្វើឲ្យមនុស្សមានកិត្តិយស និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរធ្វើឲ្យមនុស្សចេះយោគយល់គ្នា ចេះស្រឡាញ់គ្នាជាកត្តានាំមកនូវមិត្តភាពដ៏ល្អរវាងមនុស្ស និងមនុស្សធ្វើឲ្យមនុស្សមានការរីកចម្រើនទាំងផ្លូវកាយ និងសម្ភារៈ ចំពោះសង្គមធ្វើឲ្យមានទំនាក់ទំនងល្អជាមិត្តភាព រវាងជាតិ និងជាតិនាំមកនូវការ រីកចម្រើនលើគ្រប់វិស័យដល់សង្គមជាពិសេសសុខសន្តិភាព ដែលជាបំណងប្រាថ្នារបស់មនុស្សលើសកលលោក	null	ការគោរពសិទ្ធិគ្នាទៅវិញទៅមកនាំមកនូវអត្ថប្រយោជន៍សំខាន់សម្រាប់មនុស្ស និងសង្គមដូចជា ចំពោះមនុស្សធ្វើឲ្យមនុស្សមានកិត្តិយស និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរធ្វើឲ្យមនុស្សចេះយោគយល់គ្នា ចេះស្រឡាញ់គ្នាជាកត្តានាំមកនូវមិត្តភាពដ៏ល្អរវាងមនុស្ស និងមនុស្សធ្វើឲ្យមនុស្សមានការរីកចម្រើនទាំងផ្លូវកាយ និងសម្ភារៈ ចំពោះសង្គមធ្វើឲ្យមានទំនាក់ទំនងល្អជាមិត្តភាព រវាងជាតិ និងជាតិនាំមកនូវការ រីកចម្រើនលើគ្រប់វិស័យដល់សង្គមជាពិសេសសុខសន្តិភាព ដែលជាបំណងប្រាថ្នារបស់មនុស្សលើសកលលោក	ត ើក ារ គោ រ ព សិ ទ្ធិ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក ន ូវ អ ត្ថ ន ័យ ប្រ យោ ជន ៍ សំ ខា ន់ សម ្រា ប់ ម នុ ស្ស Ġ និង សង ្ គម ដូច ម្ ដ េច ខ្ ល ះ Ġ	43	ការ គោ រ ព សិ ទ្ធិ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក នាំ មក ន ូវ អ ត្ថ ប្រ យោ ជន ៍ សំ ខា ន់ សម ្រា ប់ ម នុ ស្ស Ġ និង សង ្ គម ដូច ជា Ġ ចំ ព ោះ ម នុ ស្ស ធ ្វ ើ ឲ្យ ម នុ ស្ស មាន ក ិត្ត ិយ ស Ġ និង សេ ច ក្តី ថ្លៃ ថ្ន ូរ ធ ្វ ើ ឲ្យ ម នុ ស្ស ច េះ យោគ យ ល់ គ្នា Ġ ច េះ ស្រ ឡា ញ ់ គ្នា ជា ក ត្ត ាន ាំ មក ន ូវ ម ិត្ត ភាព ដ ៏ ល្អ រ វា ង ម នុ ស្ស Ġ និង ម នុ ស្ស ធ ្វ ើ ឲ្យ ម នុ ស្ស មាន ការ រី ក ចម្រ ើន ទ ាំង ផ្ល ូវ កាយ Ġ និង សម ្ ភា រៈ Ġ ចំ ព ោះ សង ្ គម ធ ្វ ើ ឲ្យ មាន ទំ នាក់ ទំ ន ង ល្អ ជា ម ិត្ត ភាព Ġ រ វា ង ជាតិ Ġ និង ជាតិ នាំ មក ន ូវ ការ Ġ រី ក ចម្រ ើន លើ គ្រ ប់ វិ ស ័យ ដល់ សង ្ គម ជា ពិ សេ ស សុខ ស ន្ត ិ ភាព Ġ ដ ែល ជា ប ំណ ង ប្រា ថ្ន ារ ប ស់ ម នុ ស្ស លើ ស ក ល លោក	202	▁តើ ការ គ ោរ ព សិ ទ្ធិ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក ន ូវ អ ត្ថ ន ័យ ប្រ យោ ជ ន៍ សំ ខ ាន់ ស ម្រ ាប់ ម នុ ស្ស ▁និង ស ង្គ ម ដូច ម្ ដ េច ខ្ ល ះ ▁	42	▁ការគោរព សិ ទ្ធិ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក នាំ មក ន ូវ អ ត្ថ ប្រ យោ ជ ន៍ សំ ខ ាន់ ស ម្រ ាប់ ម នុ ស្ស ▁និង ស ង្គ ម ដូច ជា ▁ចំពោះ ម នុ ស្ស ធ ្វ ើ ឲ្យ ម នុ ស្ស មាន ក ិត្ត ិយ ស ▁និង ស េច ក្តី ថ្លៃ ថ្ន ូរ ធ ្វ ើ ឲ្យ ម នុ ស្ស ច េះ យោគ យ ល់ គ្នា ▁ចេះ ស្រ ឡ ាញ់ គ្នា ជា ក ត្ត ាន ាំ មក ន ូវ ម ិត្ត ភាព ដ ៏ ល្អ រ វ ាង ម នុ ស្ស ▁និង ម នុ ស្ស ធ ្វ ើ ឲ្យ ម នុ ស្ស មាន ការ រី ក ចម្រ ើន ទ ាំង ផ្ល ូវ កាយ ▁និង ស ម្ភ ារ ៈ ▁ចំពោះ ស ង្គ ម ធ ្វ ើ ឲ្យ មាន ទំ នាក់ ទំ ន ង ល្អ ជា ម ិត្ត ភាព ▁រវាង ជាតិ ▁និង ជាតិ នាំ មក ន ូវ ការ ▁រីកចម្រើន លើ គ្រ ប់ វិ ស ័យ ដល់ ស ង្គ ម ជា ពិ ស េស សុខ ស ន្ត ិ ភាព ▁ដែល ជា ប ំណ ង ប្រា ថ្ន ារ ប ស់ ម នុ ស្ស លើ ស ក ល លោក	187
ពណ៌នាពីភស្តុតាងដែលបញ្ចាក់ថាប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់មានភ្នំភ្លើងផ្ទុះពីអតីតកាល	null	គេបានសង្គេតឃើញភស្តុតាងជាច្រើន ដែលបញ្ជក់ថាប្រទេសកម្ពុជា មានការផ្ទុះនៃភ្នំភ្លើងជាច្រើនកាលពី សម័យមុន គេសង្កេតឃើញថា មាត់ភ្នំភ្លើងចាស់នៅ ខេត្តរតនគីរី បឹងយក្សឡោម ខ្ពស់រាបដីក្រហមខេត្ត កំពង់ចាម គឺជា លទ្ធផលនៃកំអែភ្នំភ្លើងរងការពុកផុយជា ច្រើនលានឆ្នាំ និងមានកន្លែងជាច្រើនទៀត ដែលបញ្ជាក់ថាប្រទេសកម្ពុជាមានការបន្ទុះភ្នំភ្លើងជាច្រើនកាលពីសម័យមុន	null	គេបានសង្គេតឃើញភស្តុតាងជាច្រើន ដែលបញ្ជក់ថាប្រទេសកម្ពុជា មានការផ្ទុះនៃភ្នំភ្លើងជាច្រើនកាលពី សម័យមុន គេសង្កេតឃើញថា មាត់ភ្នំភ្លើងចាស់នៅ ខេត្តរតនគីរី បឹងយក្សឡោម ខ្ពស់រាបដីក្រហមខេត្ត កំពង់ចាម គឺជា លទ្ធផលនៃកំអែភ្នំភ្លើងរងការពុកផុយជា ច្រើនលានឆ្នាំ និងមានកន្លែងជាច្រើនទៀត ដែលបញ្ជាក់ថាប្រទេសកម្ពុជាមានការបន្ទុះភ្នំភ្លើងជាច្រើនកាលពីសម័យមុន	ព ណ៌ នា ពី ភ ស្ត ុត ាង ដ ែល បញ្ច ាក់ ថា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា ធ ្លា ប់ មាន ភ្នំ ភ្លើង ផ្ ទ ុះ ពី អ តី ត កាល Ġ	33	គ េ បាន សង ្ គ េត ឃើញ ភ ស្ត ុត ាង ជា ច្ រ ើន Ġ ដ ែល ប ញ្ជ ក់ ថា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា Ġ មាន ការ ផ្ ទ ុះ នៃ ភ្នំ ភ្លើង ជា ច្ រ ើន កាល ពី Ġ សម័យ ម ុន Ġ គ េស ង្ក េត ឃើញ ថា Ġ មា ត់ ភ្នំ ភ្លើង ច ាស់ នៅ Ġ ខ េត ្ត រ ត ន គី រី Ġ ប ឹង យក ្ស ឡ ោម Ġ ខ្ ព ស់ រា ប ដ ី ក្រ ហ ម ខ េត ្ត Ġ កំ ព ង់ ច ាម Ġ គ ឺ ជា Ġ ល ទ្ធ ផល នៃ កំ អ ែ ភ្នំ ភ្លើង រ ង ការ ពុ ក ផ ុយ ជា Ġ ច្ រ ើន លាន ឆ្នាំ Ġ និង មាន កន្លែង ជា ច្ រ ើន ទៀត Ġ ដ ែល បញ្ជា ក់ ថា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា មាន ការ ប ន្ទ ុះ ភ្នំ ភ្លើង ជា ច្ រ ើន កាល ពី សម័យ ម ុន	150	▁ពណ៌ នា ពី ភ ស្ត ុត ាង ដ ែល បញ្ច ាក់ ថា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា ធ ្ល ាប់ មាន ភ្នំ ភ្លើង ផ្ ទ ុះ ពី អ ត ីត កាល ▁	32	▁គេ បាន ស ង្គ េត ឃើញ ភ ស្ត ុត ាង ជា ច ្រ ើន ▁ដែល ប ញ្ជ ក់ ថា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា ▁មាន ការ ផ្ ទ ុះ នៃ ភ្នំ ភ្លើង ជា ច ្រ ើន កាល ពី ▁សម័យ ម ុន ▁គេ ស ង្ក េត ឃើញ ថា ▁មាត់ ភ្នំ ភ្លើង ច ាស់ នៅ ▁ខេត្ត រ ត ន គី រី ▁បឹង យ ក្ស ឡ ោម ▁ខ្ពស់ រ ាប ដ ី ក្រ ហ ម ខ េ ត្ត ▁កំពង់ចាម ▁គឺជា ▁លទ្ធផល នៃ កំ អ ែ ភ្នំ ភ្លើង រ ង ការ ព ុក ផ ុយ ជា ▁ច្រើន លាន ឆ្នាំ ▁និង មាន កន្លែង ជា ច ្រ ើន ទៀត ▁ដែល បញ្ជា ក់ ថា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា មាន ការ ប ន្ទ ុះ ភ្នំ ភ្លើង ជា ច ្រ ើន កាល ពី សម័យ ម ុន	130
តើចលនាកាកបាទក្រហម អឌ្ឍចន្ទក្រហម អន្តរជាតិមានគោលដៅដូចម្តេចខ្លះ	null	ចលនាកាកបាទក្រហម អឌ្ឍចន្ទក្រហម អន្តរជាតិ មានគោលដៅរួមគ្នាគឺការពារអាយុជីវិតកាត់បន្ថយទុក្ខសោកកាត់បន្ថយការឈឺចាប់ ខ្លោចផ្សារការពារសេចក្តីថ្លៃថ្នូរបំផុសឱ្យមានស្ថេរភាព សន្តិភាពលើពិភពលោក	null	ចលនាកាកបាទក្រហម អឌ្ឍចន្ទក្រហម អន្តរជាតិ មានគោលដៅរួមគ្នាគឺការពារអាយុជីវិតកាត់បន្ថយទុក្ខសោកកាត់បន្ថយការឈឺចាប់ ខ្លោចផ្សារការពារសេចក្តីថ្លៃថ្នូរបំផុសឱ្យមានស្ថេរភាព សន្តិភាពលើពិភពលោក	ត ើ ច ល នា កា ក បាទ ក្រ ហ ម Ġ អ ឌ ្ឍ ច ន្ទ ក្រ ហ ម Ġ អ ន្ត រ ជាតិ មាន គោ ល ដ ៅ ដូច ម្ ត េច ខ្ ល ះ Ġ	35	ច ល នា កា ក បាទ ក្រ ហ ម Ġ អ ឌ ្ឍ ច ន្ទ ក្រ ហ ម Ġ អ ន្ត រ ជាតិ Ġ មាន គោ ល ដ ៅ រួម គ្នា គ ឺ ការពារ អា យ ុ ជីវ ិត កាត់ បន្ថយ ទុក្ខ ស ោក កាត់ បន្ថយ ការ ឈ ឺ ច ាប់ Ġ ខ្ ល ោច ផ្ សារ ការពារ សេ ច ក្តី ថ្លៃ ថ្ន ូរ ប ំ ផ ុស ឱ្យ មាន ស្ ថ េរ ភាព Ġ ស ន្ត ិ ភាព លើ ពិ ភព លោក	78	▁តើ ច ល នា កា ក បាទ ក្រ ហ ម ▁អ ឌ ្ឍ ច ន្ទ ក្រ ហ ម ▁អន្តរជាតិ មាន គ ោល ដ ៅ ដូច ម ្ត េច ខ្ ល ះ ▁	31	▁ចលនា កា ក បាទ ក្រ ហ ម ▁អ ឌ ្ឍ ច ន្ទ ក្រ ហ ម ▁អន្តរជាតិ ▁មាន គ ោល ដ ៅ រួម គ្នា គ ឺ ការពារ អ ាយ ុ ជីវ ិត កាត់ បន្ថយ ទុក្ខ ស ោក កាត់ បន្ថយ ការ ឈ ឺ ច ាប់ ▁ខ្ល ោច ផ្ សារ ការពារ ស េច ក្តី ថ្លៃ ថ្ន ូរ ប ំ ផ ុស ឱ្យ មាន ស ្ថ េរ ភាព ▁សន្តិភាព លើ ពិ ភព លោក	69
តើពីរ៉ាមីតសហរដ្ឋអាមេរិកមានទម្រង់ចាស់ឬក្មេង ហេតុអ្វី	null	ពីរ៉ាមីតសហរដ្ឋអាមេរិកមានទម្រង់ជាមនុស្សចាស់ ព្រោះការរីកចម្រើនខាងសុខភាព ពិសេសមកពីការចូលចិត្តធ្វើដំណើរកំសាន្តរបស់មនុស្សចាស់	null	ពីរ៉ាមីតសហរដ្ឋអាមេរិកមានទម្រង់ជាមនុស្សចាស់ ព្រោះការរីកចម្រើនខាងសុខភាព ពិសេសមកពីការចូលចិត្តធ្វើដំណើរកំសាន្តរបស់មនុស្សចាស់	ត ើ ពី រ៉ា មី ត ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក មាន ទ ម្រ ង់ ច ាស់ ឬ ក្ មេ ង Ġ ហេតុ អ ្វី Ġ	25	ពី រ៉ា មី ត ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក មាន ទ ម្រ ង់ ជា ម នុ ស្ស ច ាស់ Ġ ព្រ ោះ ការ រី ក ចម្រ ើន ខា ង សុខ ភាព Ġ ពិ សេ សម ក ពី ការ ចូល ចិត្ត ធ ្វ ើ ដំណើរ កំសាន្ត រ ប ស់ ម នុ ស្ស ច ាស់	52	▁តើ ពី រ៉ា មី ត ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក មាន ទ ម្រ ង់ ច ាស់ ឬ ក ្ម េង ▁ហេតុ អ ្វី ▁	24	▁ពី រ៉ា មី ត ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក មាន ទ ម្រ ង់ ជា ម នុ ស្ស ច ាស់ ▁ព្រោះ ការ រី ក ចម្រ ើន ខា ង សុខ ភាព ▁ពិសេស មក ពី ការ ចូល ចិត្ត ធ ្វ ើ ដំណើរ កំសាន្ត រ ប ស់ ម នុ ស្ស ច ាស់	49
តើសង្គមវប្បធម៌អាស៊ានមានគោលបំណងយ៉ាងដូចម្តេច	null	សហគមន៍សង្គមវប្បធម៌អាស៊ាន គឺជាផែនការចម្បងមួយរបស់អាស៊ានដែលផ្តោតសំខាន់ លើការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស ការបង្កើនសុខមាលភាពសង្គម ការលើកកម្ពស់យុត្តិធម៌ និងសិទ្ធិសេរីភាពការកាត់បន្ថយកាតបំពុលបរិស្ថានការបង្កើតអត្តសញ្ញាណរួម និងការលើកកម្ពស់ការចូលរួមក្នុងសហគមន៍	null	សហគមន៍សង្គមវប្បធម៌អាស៊ាន គឺជាផែនការចម្បងមួយរបស់អាស៊ានដែលផ្តោតសំខាន់ លើការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស ការបង្កើនសុខមាលភាពសង្គម ការលើកកម្ពស់យុត្តិធម៌ និងសិទ្ធិសេរីភាពការកាត់បន្ថយកាតបំពុលបរិស្ថានការបង្កើតអត្តសញ្ញាណរួម និងការលើកកម្ពស់ការចូលរួមក្នុងសហគមន៍	ត ើស ង្គ ម វ ប្ប ធម៌ អា ស៊ ាន មាន គោ ល ប ំណ ង យ៉ាង ដូច ម្ ត េច âĢĭ Ġ	21	ស ហ គមន៍ សង ្ គម វ ប្ប ធម៌ អា ស៊ ាន Ġ គ ឺ ជា ផ ែន ការ ច ម្ បង មួយ រ ប ស់ អា ស៊ ាន ដ ែល ផ្ ត ោត សំ ខា ន់ Ġ លើក ារ អភិវឌ្ឍ ន៍ ធ ន ធាន ម នុ ស្ស Ġ ការ បង ្ក ើន សុខ មា ល ភាព សង ្ គម Ġ ការ លើក ក ម្ព ស់ យុត្តិ ធម៌ Ġ និង សិ ទ្ធិ សេ រី ភាព ការ កាត់ បន្ថយ កា ត ប ំព ុល បរ ិស ្ថ ាន ការ បង ្ក ើត អ ត្ត ស ញ្ញា ណ រួម Ġ និង ការ លើក ក ម្ព ស់ ការ ចូល រួម ក្នុង ស ហ គមន៍	105	▁តើ ស ង្គ ម វ ប្ប ធម៌ អា ស៊ ាន មាន គ ោល ប ំណ ង យ៉ាង ដូច ម ្ត េច ▁	21	▁សហគមន៍ ស ង្គ ម វ ប្ប ធម៌ អា ស៊ ាន ▁គឺជា ផ ែន ការ ច ម្ បង មួយ រ ប ស់ អា ស៊ ាន ដ ែល ផ្ ត ោត សំ ខ ាន់ ▁លើ ការ អភិវឌ្ឍ ន៍ ធ ន ធាន ម នុ ស្ស ▁ការបង្កើន សុខ ម ាល ភាព ស ង្គ ម ▁ការលើកកម្ពស់ យុត្តិ ធម៌ ▁និង សិ ទ្ធិ សេ រី ភាព ការ កាត់ បន្ថយ ក ាត ប ំព ុល ប រិ ស្ថាន ការ ប ង្ក ើត អ ត្ត ស ញ្ញា ណ រួម ▁និង ការ លើក ក ម្ព ស់ ការ ចូល រួម ក្នុង ស ហ គមន៍	93
តើគរុកោសល្យមានតួនាទីអ្វីខ្លះក្នុងការបង្រៀន	null	គរុកោសល្យមានតួនាទីដូចតទៅផ្តើមចេញពីហេតុការណ៍ជាក់ស្តែងនៃការអប់រំនិងតម្រូវការរបសស់សង្គមគរុកោសល្យស្រាយបំភ្លឺពីគោលការណ៍ និងក្បួនច្បាប់នៅក្នុងការប្រតិបត្តិរបស់ការអប់រំ បន្សល់ទុកជាកេរ្តិ៍មត៌កនូវប្រពៃណីល្អ របស់សាលារៀនពីសម័យដើម ដោយលើកឡើងជាការទិតៀនទៅលើចំណុចខ្វះខាតនិងធ្វើឱ្យសម្បូរបែបនូវលទ្ធកម្មថ្មី នៃចំណេះដឹងរបសស់សិស្ស ប្រឆាំងជានិច្ចនឹងភាពអន់ខ្សោយ ហួសសម័យក្នុងការផ្តល់ចំណេះដឹងឱ្យដល់សិស្ស ធ្វើតុល្យការ និងវាយតម្លៃ ទៅលើជោគជ័យដែលសម្រេចបានពី ការបង្រៀនរបស់គ្រូ ឬសាស្រ្តចារ្យ និងការសិក្សារបស់សិស្ស ធ្វើវិភាគណែនាំបង្ហាញពីបទពិសោធន៍លើការបង្រៀនគ្រប់មុខវិជ្ជាឯកទេសដល់គ្រូឬសាស្រ្តចារ្យបង្រៀនដែលទើបចេញពីវិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំឬមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលគរុកោសល្យ	null	គរុកោសល្យមានតួនាទីដូចតទៅផ្តើមចេញពីហេតុការណ៍ជាក់ស្តែងនៃការអប់រំនិងតម្រូវការរបសស់សង្គមគរុកោសល្យស្រាយបំភ្លឺពីគោលការណ៍ និងក្បួនច្បាប់នៅក្នុងការប្រតិបត្តិរបស់ការអប់រំ បន្សល់ទុកជាកេរ្តិ៍មត៌កនូវប្រពៃណីល្អ របស់សាលារៀនពីសម័យដើម ដោយលើកឡើងជាការទិតៀនទៅលើចំណុចខ្វះខាតនិងធ្វើឱ្យសម្បូរបែបនូវលទ្ធកម្មថ្មី នៃចំណេះដឹងរបសស់សិស្ស ប្រឆាំងជានិច្ចនឹងភាពអន់ខ្សោយ ហួសសម័យក្នុងការផ្តល់ចំណេះដឹងឱ្យដល់សិស្ស ធ្វើតុល្យការ និងវាយតម្លៃ ទៅលើជោគជ័យដែលសម្រេចបានពី ការបង្រៀនរបស់គ្រូ ឬសាស្រ្តចារ្យ និងការសិក្សារបស់សិស្ស ធ្វើវិភាគណែនាំបង្ហាញពីបទពិសោធន៍លើការបង្រៀនគ្រប់មុខវិជ្ជាឯកទេសដល់គ្រូឬសាស្រ្តចារ្យបង្រៀនដែលទើបចេញពីវិទ្យាស្ថានជាតិអប់រំឬមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលគរុកោសល្យ	ត ើ គរ ុក ោស ល ្យ មាន ត ួន ា ទី អ ្វី ខ្ ល ះ ក្នុង ការ បង ្រ ៀន Ġ	22	គរ ុក ោស ល ្យ មាន ត ួន ា ទី ដូច ត ទៅ ផ្ ត ើម ចេញ ពី ហេតុ ការណ៍ ជា ក់ ស្ត ែង នៃ ការ អ ប់ រំ និង ត ម្រ ូវ ការ រ ប ស ស់ សង ្ គម គរ ុក ោស ល ្យ ស្រ ាយ ប ំ ភ្ល ឺ ពី គោ ល ការណ៍ Ġ និង ក្ ប ួន ច្ បា ប់ នៅ ក្នុង ការ ប្រ តិ ប ត្តិ រ ប ស់ ការ អ ប់ រំ Ġ ប ន្ ស ល់ ទុក ជា ក េរ ្តិ ៍ ម ត ៌ ក ន ូវ ប្រ ព ៃ ណី ល្អ Ġ រ ប ស់ សា លា រ ៀន ពី សម័យ ដើម Ġ ដោយ លើក ឡើង ជា ការ ទិ ត ៀន ទៅ លើ ចំណុច ខ្វ ះ ខា ត និង ធ ្វ ើ ឱ្យ សម្ប ូរ ប ែប ន ូវ ល ទ្ធ កម្ម ថ ្ម ី Ġ នៃ ចំ ណេ ះ ដ ឹង រ ប ស ស់ សិ ស្ស Ġ ប្រ ឆ ាំង ជា និ ច្ច នឹង ភាព អ ន់ ខ្សោយ Ġ ហ ួស សម័យ ក្នុង ការ ផ្ ត ល់ ចំ ណេ ះ ដ ឹង ឱ្យ ដល់ សិ ស្ស Ġ ធ ្វ ើត ុល ្យ ការ Ġ និង វា យ ត ម្ល ៃ Ġ ទៅ លើ ជ ោ គ ជ ័យ ដ ែល សម ្រ េច បាន ពី Ġ ការ បង ្រ ៀន រ ប ស់ គ្រ ូ Ġ ឬ សា ស្រ ្ត ចារ្យ Ġ និង ការ សិ ក្ស ារ ប ស់ សិ ស្ស Ġ ធ ្វ ើ វិ ភាគ ណ ែន ាំ បង ្ហ ាញ ពី បទ ពិ ស ោ ធ ន៍ លើក ារ បង ្រ ៀន គ្រ ប់ មុខ វិជ្ជា ឯក ទេស ដល់ គ្រ ូ ឬ សា ស្រ ្ត ចារ្យ បង ្រ ៀន ដ ែល ទ ើប ចេញ ពី វិទ្យា ស្ថាន ជាតិ អ ប់ រំ ឬ ម ជ ្ឈ ម ណ្ឌ ល បណ្ត ុះ បណ្ត ាល គរ ុក ោស ល ្យ	297	▁តើ គរ ុក ោស ល ្យ មាន ត ួ នាទី អ ្វី ខ្ ល ះ ក្នុង ការ បង ្រ ៀន ▁	20	▁គរ ុក ោស ល ្យ មាន ត ួ នាទី ដូច ត ទៅ ផ្ ត ើម ចេញ ពី ហេតុ ការណ៍ ជ ាក់ ស្ត ែង នៃ ការ អ ប់ រំ និង ត ម្រ ូវ ការ រ ប ស ស់ ស ង្គ ម គរ ុក ោស ល ្យ ស្រ ាយ ប ំ ភ្ល ឺ ពី គ ោល ការណ៍ ▁និង ក ្ប ួន ច ្ប ាប់ នៅ ក្នុង ការ ប្រ តិ ប ត្តិ រ ប ស់ ការ អ ប់ រំ ▁បន្សល់ទុក ជា ក េរ ្តិ ៍ ម ត ៌ ក ន ូវ ប្រ ព ៃ ណី ល្អ ▁របស់ ស ាល ារ ៀន ពី សម័យ ដើម ▁ដោយ លើក ឡើង ជា ការ ទ ិត ៀន ទៅ លើ ចំណុច ខ្វ ះ ខា ត និង ធ ្វ ើ ឱ្យ សម្ប ូរ ប ែប ន ូវ ល ទ្ធ កម្ម ថ ្ម ី ▁នៃ ច ំណ េះ ដ ឹង រ ប ស ស់ សិ ស្ស ▁ប្រឆាំង ជា និ ច្ច នឹង ភាព អ ន់ ខ្សោយ ▁ហួស សម័យ ក្នុង ការ ផ្ ត ល់ ច ំណ េះ ដ ឹង ឱ្យ ដល់ សិ ស្ស ▁ធ្វើ ត ុល ្យ ការ ▁និង វ ាយ ត ម្ល ៃ ▁ទៅ លើ ជ ោ គ ជ ័យ ដ ែល ស ម្រ េច បាន ពី ▁ការបង្ រ ៀន រ ប ស់ គ្រ ូ ▁ឬ សា ស្រ ្ត ចារ្យ ▁និង ការ សិ ក្ស ារ ប ស់ សិ ស្ស ▁ធ្វើ វិ ភាគ ណ ែន ាំ ប ង្ហ ាញ ពី បទ ពិ ស ោ ធ ន៍ លើ ការ បង ្រ ៀន គ្រ ប់ មុខ វិជ្ជា ឯក ទេស ដល់ គ្រ ូ ឬ សា ស្រ ្ត ចារ្យ បង ្រ ៀន ដ ែល ទ ើប ចេញ ពី វិទ្យា ស្ថាន ជាតិ អ ប់ រំ ឬ ម ជ ្ឈ ម ណ្ឌ ល បណ្ត ុះ បណ្ត ាល គរ ុក ោស ល ្យ	283
តើតារានឹងកើតឡើងដូចម្តេច	null	៣ តារានឹងកើតឡើងដូចតទៅ តារានឹងផ្សំឡើងពីបរិមាណឧស្ម័នដ៏ច្រើនដែលមានមាឌតូច តារាទំនាញទាញឧស្ម័ន និងធូលីផ្តុំគ្នានៅផ្នែកហាប់ណែនជាងគេនៃណេប៊ុយឡា តារាថ្មីចាប់ផ្តើមកើតមាឡើងនៅពេលបន្សំនេះឈានដល់ទំហំមួយ ល្មមគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបង្កើតឲ្យមានការរលាយនុយក្លេអ៊ែ	null	៣ តារានឹងកើតឡើងដូចតទៅ តារានឹងផ្សំឡើងពីបរិមាណឧស្ម័នដ៏ច្រើនដែលមានមាឌតូច តារាទំនាញទាញឧស្ម័ន និងធូលីផ្តុំគ្នានៅផ្នែកហាប់ណែនជាងគេនៃណេប៊ុយឡា តារាថ្មីចាប់ផ្តើមកើតមាឡើងនៅពេលបន្សំនេះឈានដល់ទំហំមួយ ល្មមគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបង្កើតឲ្យមានការរលាយនុយក្លេអ៊ែ	ត ើត ារ ាន ឹង កើត ឡើង ដូច ម្ ត េច Ġ	11	៣ Ġ តា រា នឹង កើត ឡើង ដូច ត ទៅ Ġ តា រា នឹង ផ្ សំ ឡើង ពី បរ ិម ា ណ ឧ ស្ម ័ន ដ ៏ ច្ រ ើន ដ ែល មាន មា ឌ តូ ច Ġ តា រា ទំ នា ញ ទ ាញ ឧ ស្ម ័ន Ġ និង ធ ូល ី ផ្ ត ុំ គ្នា នៅ ផ្ ន ែក ហា ប់ ណ ែន ជា ង គ េន ៃ ណេ ប៊ ុយ ឡា Ġ តា រា ថ ្ម ី ច ាប់ ផ្ ត ើម កើត មា ឡើង នៅ ពេល ប ន្ សំ នេះ ឈ ាន ដល់ ទំ ហ ំ មួយ Ġ ល ្ម ម គ្រ ប់ គ្រ ាន់ ដើម ្ប ី បង ្ក ើត ឲ្យ មាន ការ រ លា យ នុ យក ្ល េ អ៊ ែ	121	▁តើ តា រា នឹង កើត ឡើង ដូច ម ្ត េច ▁	10	▁៣ ▁តារា នឹង កើត ឡើង ដូច ត ទៅ ▁តារា នឹង ផ្ សំ ឡើង ពី ប រិ មា ណ ឧ ស្ម ័ន ដ ៏ ច ្រ ើន ដ ែល មាន មា ឌ ត ូច ▁តារា ទំ ន ាញ ទ ាញ ឧ ស្ម ័ន ▁និង ធ ូ លី ផ្ ត ុំ គ្នា នៅ ផ្ ន ែក ហ ាប់ ណ ែន ជា ង គ េន ៃ ណេ ប៊ ុយ ឡា ▁តារា ថ ្ម ី ច ាប់ ផ្ ត ើម កើត មា ឡើង នៅ ពេល ប ន្ សំ នេះ ឈ ាន ដល់ ទំ ហ ំ មួយ ▁ល្មម គ្រ ប់ គ្រ ាន់ ដើម ្ប ី ប ង្ក ើត ឲ្យ មាន ការ រ ល ាយ នុ យក ្ល េ អ៊ ែ	115
ចូរនិយាយពីសកម្មភាពកាកបាទក្រហមនៅកម្ពុជា	null	សកម្មភាពកាកបាទក្រហមកម្ពុជាមានដូចខាងក្រោម តាមយុទ្ធសាស្រ្ត ២០០៣ ដល់ ២០១០ របស់ខ្លួន កាកបាទក្រហមកម្ពុជា មានទស្សនៈវិស័យ រួមចំណែកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងការពារតម្លៃមនុស្សធម៌របស់ប្រជាពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ និងមានបេសកកម្មជាអង្គការមនុស្សធម៌នាំមុខគេ ដើម្បីជួយប្រជាពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ ដោយផ្តល់ការអប់រំសុខភាព ការត្រៀមបង្ការ និងឆ្លើយតបគ្រោះមហន្តរាយ និងលើកកម្ពស់តម្លៃមនុស្សធម៌ កាកបាទក្រហមកម្ពុជា បាននិងកំពុងធ្វើសកម្មភាពចម្បងៗក្នុងការពារតម្លៃ មនុស្សធម៌ របស់ប្រជាពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ ផ្សព្វផ្សាយអប់រំលើកអប់រំលើកកម្ពស់យល់ដឹងពីច្បាស់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិផ្សព្វផ្សាយលើកកម្ពស់យល់ដឹងពីគ្រោះថ្នាក់បង្កដោយគ្រាប់មីន និងយុទ្ធភណ័្ឌសល់ពីសង្រ្គាមផ្តល់ប្រាក់កម្ចីដល់រងគ្រោះដោយសារមីន និងអ្នកងាយរងគ្រោះក្នុងតំបន់មានចំការមីនអប់រំលើកកម្ពស់យល់ដឹងពីភាពងាយរងគ្រោះដោយទង្វើជួញដូរមនុស្សអប់រំលើកកម្ពស់សុវត្ថិភាពចរាចរស្តារទំនាក់ទំនងគ្រួសារ ដែលព្រាត់ប្រាស់ដោយសង្រ្គាមជម្លោះប្រដាប់អាវុធ កន្លងមក លើកកំពស់ការអប់រំសុខភាព និងការថែទាំសុខភាពតាមសហគមន៍ ទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជម្ញឺអេដស៍ បញ្ឈប់ការរើសអើងអ្នកជម្ងឺអេដស៍ផ្សព្វផ្សាយជ្រើសរើសអ្នកស្ម័ត្រចិត្តផ្តល់ឈាមអប់រំទប់ស្កាត់ និងត្រៀមបង្ការជម្ងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សីអប់រំផ្សព្វផ្សាយការពារជម្ងឺគ្រុនឈាម និងជម្ញឺឆ្លងរាតត្បាតនានាសុខភាពសហគមន៍ ដែលក្នុងនោះមាន អប់រំពីអាហាររូបត្ថម្ភ ទឹកស្អាត អនាម័យ ផ្តល់អណ្តូងទឹកអប់រំ បណ្តុះបណ្តាលសង្រ្គោះបឋម តាមសហគមន៍ប្រមូលព័ត៌មានទិន្នកន័យជនរងគ្រោះដោយសារមីន និងគ្រឿងផ្ទុះសល់ពីសង្រ្គាមគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយការត្រៀមបបង្ការនិងឆ្លើយតបគ្រោះមហន្តរាយផែនការយុទ្ធសាស្រ្តមានទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្រ ៥ ក្នុងនោះរួមមានសកម្មភាព ៣២សកម្មភាពត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយតាមសហគមន៍សកម្មភាពត្រៀមឆ្លើយតបគ្រោះមហន្តរាយតាមសហគមន៍កាត់បន្ថយហានិរភ័យដែលបណ្តាលពីគ្រោះមហន្តរាយកសាងទួលសុវត្ថិភាពសហគមន៍ និងទួលសុវត្ថិភាពគ្រួសារផ្តល់ជំនួយសង្រ្គោះបន្ទាន់ ពេលមានមហន្តរាយកើតឡើងផ្តល់ទូកដល់សហគមន៍សម្រាប់សកម្មភាពសង្រ្គោះ និងតម្រូវការចាំបាច់ ពេលមានទឹកជំនន់	null	សកម្មភាពកាកបាទក្រហមកម្ពុជាមានដូចខាងក្រោម តាមយុទ្ធសាស្រ្ត ២០០៣ ដល់ ២០១០ របស់ខ្លួន កាកបាទក្រហមកម្ពុជា មានទស្សនៈវិស័យ រួមចំណែកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងការពារតម្លៃមនុស្សធម៌របស់ប្រជាពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ និងមានបេសកកម្មជាអង្គការមនុស្សធម៌នាំមុខគេ ដើម្បីជួយប្រជាពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ ដោយផ្តល់ការអប់រំសុខភាព ការត្រៀមបង្ការ និងឆ្លើយតបគ្រោះមហន្តរាយ និងលើកកម្ពស់តម្លៃមនុស្សធម៌ កាកបាទក្រហមកម្ពុជា បាននិងកំពុងធ្វើសកម្មភាពចម្បងៗក្នុងការពារតម្លៃ មនុស្សធម៌ របស់ប្រជាពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះ ផ្សព្វផ្សាយអប់រំលើកអប់រំលើកកម្ពស់យល់ដឹងពីច្បាស់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិផ្សព្វផ្សាយលើកកម្ពស់យល់ដឹងពីគ្រោះថ្នាក់បង្កដោយគ្រាប់មីន និងយុទ្ធភណ័្ឌសល់ពីសង្រ្គាមផ្តល់ប្រាក់កម្ចីដល់រងគ្រោះដោយសារមីន និងអ្នកងាយរងគ្រោះក្នុងតំបន់មានចំការមីនអប់រំលើកកម្ពស់យល់ដឹងពីភាពងាយរងគ្រោះដោយទង្វើជួញដូរមនុស្សអប់រំលើកកម្ពស់សុវត្ថិភាពចរាចរស្តារទំនាក់ទំនងគ្រួសារ ដែលព្រាត់ប្រាស់ដោយសង្រ្គាមជម្លោះប្រដាប់អាវុធ កន្លងមក លើកកំពស់ការអប់រំសុខភាព និងការថែទាំសុខភាពតាមសហគមន៍ ទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជម្ញឺអេដស៍ បញ្ឈប់ការរើសអើងអ្នកជម្ងឺអេដស៍ផ្សព្វផ្សាយជ្រើសរើសអ្នកស្ម័ត្រចិត្តផ្តល់ឈាមអប់រំទប់ស្កាត់ និងត្រៀមបង្ការជម្ងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សីអប់រំផ្សព្វផ្សាយការពារជម្ងឺគ្រុនឈាម និងជម្ញឺឆ្លងរាតត្បាតនានាសុខភាពសហគមន៍ ដែលក្នុងនោះមាន អប់រំពីអាហាររូបត្ថម្ភ ទឹកស្អាត អនាម័យ ផ្តល់អណ្តូងទឹកអប់រំ បណ្តុះបណ្តាលសង្រ្គោះបឋម តាមសហគមន៍ប្រមូលព័ត៌មានទិន្នកន័យជនរងគ្រោះដោយសារមីន និងគ្រឿងផ្ទុះសល់ពីសង្រ្គាមគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយការត្រៀមបបង្ការនិងឆ្លើយតបគ្រោះមហន្តរាយផែនការយុទ្ធសាស្រ្តមានទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្រ ៥ ក្នុងនោះរួមមានសកម្មភាព ៣២សកម្មភាពត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយតាមសហគមន៍សកម្មភាពត្រៀមឆ្លើយតបគ្រោះមហន្តរាយតាមសហគមន៍កាត់បន្ថយហានិរភ័យដែលបណ្តាលពីគ្រោះមហន្តរាយកសាងទួលសុវត្ថិភាពសហគមន៍ និងទួលសុវត្ថិភាពគ្រួសារផ្តល់ជំនួយសង្រ្គោះបន្ទាន់ ពេលមានមហន្តរាយកើតឡើងផ្តល់ទូកដល់សហគមន៍សម្រាប់សកម្មភាពសង្រ្គោះ និងតម្រូវការចាំបាច់ ពេលមានទឹកជំនន់	ច ូរ និ យា យ ពី ស កម្ម ភាព កា ក បាទ ក្រ ហ ម នៅ ក ម្ព ុ ជា Ġ	20	ស កម្ម ភាព កា ក បាទ ក្រ ហ មក ម្ព ុ ជា មាន ដូច ខា ង ក្រោម Ġ តា ម យ ុទ្ធ សា ស្រ ្ត Ġ ២០ ០ ៣ Ġ ដល់ Ġ ២០ ១០ Ġ រ ប ស់ ខ្លួន Ġ កា ក បាទ ក្រ ហ មក ម្ព ុ ជា Ġ មាន ទ ស្ស នៈ វិ ស ័យ Ġ រួម ចំ ណ ែក កាត់ បន្ថយ ភាព ក្រ ី ក្រ Ġ និង ការពារ ត ម្ល ៃ ម នុ ស្ស ធម៌ រ ប ស់ ប្រ ជា ពល រដ្ឋ ង ាយ រ ង គ្រ ោះ Ġ និង មាន ប េស ក កម្ម ជា អង្គ ការ ម នុ ស្ស ធម៌ នាំ មុខ គ េ Ġ ដើម ្ប ី ជ ួយ ប្រ ជា ពល រដ្ឋ ង ាយ រ ង គ្រ ោះ Ġ ដោយ ផ្ ត ល់ ការ អ ប់ រំ សុខ ភាព Ġ ការ ត្រ ៀម បង ្ក ារ Ġ និង ឆ្ លើ យ ត ប គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រា យ Ġ និង លើក ក ម្ព ស់ ត ម្ល ៃ ម នុ ស្ស ធម៌ Ġ កា ក បាទ ក្រ ហ មក ម្ព ុ ជា Ġ បាន និង កំ ពុ ង ធ ្វ ើស កម្ម ភាព ច ម្ បង ៗ ក្នុង ការពារ ត ម្ល ៃ Ġ ម នុ ស្ស ធម៌ Ġ រ ប ស់ ប្រ ជា ពល រដ្ឋ ង ាយ រ ង គ្រ ោះ Ġ ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ អ ប់ រំ លើក អ ប់ រំ លើក ក ម្ព ស់ យ ល់ ដ ឹង ពី ច្ បា ស់ ម នុ ស្ស ធម៌ អ ន្ត រ ជាតិ ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ លើក ក ម្ព ស់ យ ល់ ដ ឹង ពី គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ បង ្ក ដោយ គ្រាប់ មី ន Ġ និង យ ុទ្ធ ភ ណ ័ ្ ឌ ស ល់ ពី សង ្រ ្ គ ាម ផ្ ត ល់ ប្រា ក់ ក ម្ ច ី ដល់ រ ង គ្រ ោះ ដោយ សារ មី ន Ġ និង អ្នក ង ាយ រ ង គ្រ ោះ ក្នុង ត ំ ប ន់ មាន ចំ ការ មី ន អ ប់ រំ លើក ក ម្ព ស់ យ ល់ ដ ឹង ពី ភាព ង ាយ រ ង គ្រ ោះ ដោយ ទ ង ្វ ើ ជ ួញ ដ ូរ ម នុ ស្ស អ ប់ រំ លើក ក ម្ព ស់ សុ វ ត្ថ ិ ភាព ចរ ា ចរ ស្តា រ ទំ នាក់ ទំ ន ង គ្រួសារ Ġ ដ ែល ព្រ ាត់ ប្រា ស់ ដោយ សង ្រ ្ គ ាម ជ ម្ល ោះ ប្រដាប់អាវុធ Ġ ក ន្ លង មក Ġ លើក កំ ព ស់ ការ អ ប់ រំ សុខ ភាព Ġ និង ការ ថ ែ ទ ាំ សុខ ភាព តា ម ស ហ គមន៍ Ġ ទ ប់ ស្ កាត់ ការ រី ករ ាល ដា ល ជ ម្ ញ ឺ អ េ ដ ស៍ Ġ ប ញ ្ឈ ប់ ការ រ ើស អ ើង អ្នក ជ ម្ ង ឺ អ េ ដ ស៍ ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ ជ្រ ើស រ ើស អ្នក ស្ម ័ត ្រ ចិត្ត ផ្ ត ល់ ឈ ាម អ ប់ រំ ទ ប់ ស្ កាត់ Ġ និង ត្រ ៀម បង ្ក ារ ជ ម្ ង ឺ គ្រ ុន ផ្ តា សាយ ប ក្ស ី អ ប់ រំ ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ ការពារ ជ ម្ ង ឺ គ្រ ុន ឈ ាម Ġ និង ជ ម្ ញ ឺ ឆ្ លង រាតត្បាត នា នា សុខ ភាព ស ហ គមន៍ Ġ ដ ែល ក្នុង ន ោះ មាន Ġ អ ប់ រំ ពី អា ហា រ រូប ត្ថ ម្ភ Ġ ទឹក ស្ អា ត Ġ អ នា ម ័យ Ġ ផ្ ត ល់ អ ណ្ត ូង ទឹក អ ប់ រំ Ġ បណ្ត ុះ បណ្ត ាល សង ្រ ្ គោ ះ ប ឋ ម Ġ តា ម ស ហ គមន៍ ប្រ ម ូល ព័ត៌មាន ទិ ន្ន ក ន ័យ ជន រ ង គ្រ ោះ ដោយ សារ មី ន Ġ និង គ្រឿង ផ្ ទ ុះ ស ល់ ពី សង ្រ ្ គ ាម គ្រ ប់ គ្រ ង គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រា យក ារ ត្រ ៀម ប បង ្ក ារ និង ឆ្ លើ យ ត ប គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រា យ ផ ែន ការ យ ុទ្ធ សា ស្រ ្ត មាន ទិ ស ដ ៅ យ ុទ្ធ សាស្ត្រ Ġ ៥ Ġ ក្នុង ន ោះ រួម មាន ស កម្ម ភាព Ġ ៣ ២ ស កម្ម ភាព ត្រ ៀម បង ្ក ារ គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រា យ តា ម ស ហ គមន៍ ស កម្ម ភាព ត្រ ៀម ឆ្ លើ យ ត ប គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រា យ តា ម ស ហ គមន៍ កាត់ បន្ថយ ហាន ិ រ ភ ័យ ដ ែល បណ្ត ាល ពី គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រា យក សា ង ទ ួល សុ វ ត្ថ ិ ភាព ស ហ គមន៍ Ġ និង ទ ួល សុ វ ត្ថ ិ ភាព គ្រួសារ ផ្ ត ល់ ជំ ន ួយ សង ្រ ្ គោ ះ ប ន្ទ ាន់ Ġ ពេល មាន ម ហ ន្ត រា យក ើត ឡើង ផ្ ត ល់ ទូ ក ដល់ ស ហ គមន៍ សម ្រា ប់ ស កម្ម ភាព សង ្រ ្ គោ ះ Ġ និង ត ម្រ ូវ ការ ចាំបាច់ Ġ ពេល មាន ទឹក ជំ ន ន់	790	▁ចូរ ន ិយ ាយ ពី ស កម្ម ភាព កា ក បាទ ក្រ ហ ម នៅ ក ម្ព ុ ជា ▁	19	▁សកម្មភាព កា ក បាទ ក្រ ហ មក ម្ព ុ ជា មាន ដូច ខា ង ក្រោម ▁តាម យ ុទ្ធ សា ស្រ ្ត ▁២០០ ៣ ▁ដល់ ▁២០១០ ▁របស់ ខ្លួន ▁កាកបាទ ក្រ ហ មក ម្ព ុ ជា ▁មាន ទ ស្ស នៈ វិ ស ័យ ▁រួមចំណែក កាត់ បន្ថយ ភាព ក្រ ី ក្រ ▁និង ការពារ ត ម្ល ៃ ម នុ ស្ស ធម៌ រ ប ស់ ប្រ ជា ពល រដ្ឋ ង ាយ រ ង គ្រ ោះ ▁និង មាន ប េស ក កម្ម ជា អង្គ ការ ម នុ ស្ស ធម៌ នាំ មុខ គ េ ▁ដើម្បី ជ ួយ ប្រ ជា ពល រដ្ឋ ង ាយ រ ង គ្រ ោះ ▁ដោយ ផ្ ត ល់ ការ អ ប់ រំ សុខ ភាព ▁ការ ត្រ ៀម ប ង្ក ារ ▁និង ឆ្ ល ើយ ត ប គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រ ាយ ▁និង លើក ក ម្ព ស់ ត ម្ល ៃ ម នុ ស្ស ធម៌ ▁កាកបាទ ក្រ ហ មក ម្ព ុ ជា ▁បាន និង ក ំព ុង ធ ្វ ើស កម្ម ភាព ច ម្ បង ៗ ក្នុង ការពារ ត ម្ល ៃ ▁មនុស្ស ធម៌ ▁របស់ ប្រ ជា ពល រដ្ឋ ង ាយ រ ង គ្រ ោះ ▁ផ្សព្វផ្សាយ អ ប់ រំ លើក អ ប់ រំ លើក ក ម្ព ស់ យ ល់ ដ ឹង ពី ច ្ប ាស់ ម នុ ស្ស ធម៌ អ ន្ត រ ជាតិ ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ លើក ក ម្ព ស់ យ ល់ ដ ឹង ពី គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ប ង្ក ដោយ គ្រាប់ មី ន ▁និង យ ុទ្ធ ភ ណ ័ ្ ឌ ស ល់ ពី សង ្រ ្ គ ាម ផ្ ត ល់ ប្រ ាក់ ក ម្ ច ី ដល់ រ ង គ្រ ោះ ដោយ សារ មី ន ▁និង អ្នក ង ាយ រ ង គ្រ ោះ ក្នុង ត ំ ប ន់ មាន ចំ ការ មី ន អ ប់ រំ លើក ក ម្ព ស់ យ ល់ ដ ឹង ពី ភាព ង ាយ រ ង គ្រ ោះ ដោយ ទ ង ្វ ើ ជ ួញ ដ ូរ ម នុ ស្ស អ ប់ រំ លើក ក ម្ព ស់ សុ វ ត្ថ ិ ភាព ច រា ចរ ស្តា រ ទំ នាក់ ទំ ន ង គ្រួសារ ▁ដែល ព្រ ាត់ ប្រ ាស់ ដោយ សង ្រ ្ គ ាម ជ ម្ល ោះ ប្រដាប់អាវុធ ▁កន្លងមក ▁លើក ក ំព ស់ ការ អ ប់ រំ សុខ ភាព ▁និង ការ ថ ែ ទ ាំ សុខ ភាព ត ាម ស ហ គមន៍ ▁ទប់ស្កាត់ ការ រី ករ ាល ដា ល ជ ម ្ញ ឺ អ េ ដ ស៍ ▁បញ្ឈប់ ការ រ ើស អ ើង អ្នក ជ ម្ ង ឺ អ េ ដ ស៍ ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ ជ្រ ើស រ ើស អ្នក ស្ម ័ ត្រ ចិត្ត ផ្ ត ល់ ឈ ាម អ ប់ រំ ទ ប់ ស្ កាត់ ▁និង ត្រ ៀម ប ង្ក ារ ជ ម្ ង ឺ គ្រ ុន ផ្ តា សាយ ប ក្ស ី អ ប់ រំ ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ ការពារ ជ ម្ ង ឺ គ្រ ុន ឈ ាម ▁និង ជ ម ្ញ ឺ ឆ្ លង រាតត្បាត នា នា សុខ ភាព ស ហ គមន៍ ▁ដែល ក្នុង ន ោះ មាន ▁អប់រំ ពី អា ហា រ រូប ត្ថ ម្ភ ▁ទឹក ស ្អ ាត ▁អនាម័យ ▁ផ្តល់ អ ណ្ត ូង ទឹក អ ប់ រំ ▁បណ្តុះបណ្តាល សង ្រ ្ គ ោះ ប ឋ ម ▁តាម ស ហ គមន៍ ប្រ ម ូល ព័ត៌មាន ទិ ន្ន ក ន ័យ ជន រ ង គ្រ ោះ ដោយ សារ មី ន ▁និង គ្រឿង ផ្ ទ ុះ ស ល់ ពី សង ្រ ្ គ ាម គ្រ ប់ គ្រ ង គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រ ាយ ការ ត្រ ៀម ប ប ង្ក ារ និង ឆ្ ល ើយ ត ប គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រ ាយ ផ ែន ការ យ ុទ្ធ សា ស្រ ្ត មាន ទិ ស ដ ៅ យ ុទ្ធ សាស្ត្រ ▁៥ ▁ក្នុង ន ោះ រួម មាន ស កម្ម ភាព ▁៣២ ស កម្ម ភាព ត្រ ៀម ប ង្ក ារ គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រ ាយ ត ាម ស ហ គមន៍ ស កម្ម ភាព ត្រ ៀម ឆ្ ល ើយ ត ប គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រ ាយ ត ាម ស ហ គមន៍ កាត់ បន្ថយ ហាន ិ រ ភ ័យ ដ ែល បណ្ត ាល ពី គ្រ ោះ ម ហ ន្ត រា យក សា ង ទ ួល សុ វ ត្ថ ិ ភាព ស ហ គមន៍ ▁និង ទ ួល សុ វ ត្ថ ិ ភាព គ្រួសារ ផ្ ត ល់ ជំ ន ួយ សង ្រ ្ គ ោះ ប ន្ទ ាន់ ▁ពេល មាន ម ហ ន្ត រ ាយ កើត ឡើង ផ្ ត ល់ ទូ ក ដល់ ស ហ គមន៍ ស ម្រ ាប់ ស កម្ម ភាព សង ្រ ្ គ ោះ ▁និង ត ម្រ ូវ ការ ចាំបាច់ ▁ពេល មាន ទឹក ជំ ន ន់	744
តើការអនុវត្តនយោបាយប្រឆាំងកំណើតនៅប្រទេសចិនពីឆ្នាំ១៩៥៣មមកដល់សព្វថ្ងៃទទួលបានលទ្ធផលដូចម្តេច	null	បានលទ្ធផលនៃការអនុវត្តនយោបាយប្រឆាំងកំណើតនៅប្រទេសចិនពីឆ្នាំ១៩៥៣មកដល់សព្វថ្ងៃ គឺមានការថយចុះនៃអត្រាកំណើតធម្មជាតិបច្ចុប្បន្ននៅត្រឹម ០៦៥ ២០០៩	null	បានលទ្ធផលនៃការអនុវត្តនយោបាយប្រឆាំងកំណើតនៅប្រទេសចិនពីឆ្នាំ១៩៥៣មកដល់សព្វថ្ងៃ គឺមានការថយចុះនៃអត្រាកំណើតធម្មជាតិបច្ចុប្បន្ននៅត្រឹម ០៦៥ ២០០៩	ត ើក ារ អនុ វត្ត ន យោ បា យ ប្រ ឆ ាំង កំ ណ ើត នៅ ប្រ ទេស ច ិន ពី ឆ្នាំ ១៩ ៥ ៣ ម មក ដល់ ស ព្វ ថ ្ង ៃ ទទួលបាន ល ទ្ធ ផល ដូច ម្ ត េច Ġ	41	បាន ល ទ្ធ ផល នៃ ការ អនុ វត្ត ន យោ បា យ ប្រ ឆ ាំង កំ ណ ើត នៅ ប្រ ទេស ច ិន ពី ឆ្នាំ ១៩ ៥ ៣ មក ដល់ ស ព្វ ថ ្ង ៃ Ġ គ ឺ មាន ការ ថ យ ច ុះ នៃ អ ត្រា កំ ណ ើត ធម្ម ជាតិ ប ច្ច ុប ្ប ន្ន នៅ ត្រ ឹម Ġ ០ ៦ ៥ Ġ ២០ ០ ៩	65	▁តើ ការ អនុ វត្ត ន យោ ប ាយ ប្រ ឆ ាំង ក ំណ ើត នៅ ប្រ ទេស ច ិន ពី ឆ្នាំ ១៩ ៥ ៣ ម មក ដល់ ស ព្វ ថ ្ង ៃ ទទួលបាន ល ទ្ធ ផល ដូច ម ្ត េច ▁	40	▁បាន ល ទ្ធ ផល នៃ ការ អនុ វត្ត ន យោ ប ាយ ប្រ ឆ ាំង ក ំណ ើត នៅ ប្រ ទេស ច ិន ពី ឆ្នាំ ១៩ ៥ ៣ មក ដល់ ស ព្វ ថ ្ង ៃ ▁គឺ មាន ការ ថ យ ច ុះ នៃ អ ត្រា ក ំណ ើត ធម្ម ជាតិ ប ច្ច ុ ប្ប ន្ន នៅ ត្រ ឹម ▁០៦ ៥ ▁២០០៩	61
ចូរវិភាគតួនាទីព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងសង្គមកម្ពុជា	null	វិភាគតួនាទីព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងសង្គមខ្មែរបានអប់រំមនុស្សប្រកាន់នូវចំនុចល្អ ស្គាល់បុណ្យ បាប ចេះធ្វើ អំពើល្អ ប្រកាន់នូវសច្ចៈធម៌ ផ្ដល់ចំណេះដឹង ស្គាល់បុណ្យបាប អំពើអាក្រក់ គុណទោសប្រកាន់នូវសច្ចៈធម៌ជាទីកន្លែង ស្នាក់អាស្រ័យនិងជម្រកសម្រាប់ការអប់រំផ្លូវចិត្ត ផ្ដល់ចំណេះធ្វើ គោរពប្រណិបត្តិអំពីល្អឪ្យស្រលាញ់ជាតិ និងប្រកាន់ពួជសាសន៍ មិនប្រព្រឹត្តខុសកន្លងព្រះសាសនាសីលធម៌មានអត្តចរិតថ្លៃថ្នូរ មានការគោរពចេះរស់នៅក្នុងសង្គម មានទំនាក់ទំនង ចេះអត់អោនអធ្យាស្រ័យសាមគ្គីក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ កន្លែងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ជាតិរស់នៅដោយសុខសន្ដិភាព អហិង្សា រស់នៅក្នុងវប្បធម៌ ចែករំលែក	null	វិភាគតួនាទីព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងសង្គមខ្មែរបានអប់រំមនុស្សប្រកាន់នូវចំនុចល្អ ស្គាល់បុណ្យ បាប ចេះធ្វើ អំពើល្អ ប្រកាន់នូវសច្ចៈធម៌ ផ្ដល់ចំណេះដឹង ស្គាល់បុណ្យបាប អំពើអាក្រក់ គុណទោសប្រកាន់នូវសច្ចៈធម៌ជាទីកន្លែង ស្នាក់អាស្រ័យនិងជម្រកសម្រាប់ការអប់រំផ្លូវចិត្ត ផ្ដល់ចំណេះធ្វើ គោរពប្រណិបត្តិអំពីល្អឪ្យស្រលាញ់ជាតិ និងប្រកាន់ពួជសាសន៍ មិនប្រព្រឹត្តខុសកន្លងព្រះសាសនាសីលធម៌មានអត្តចរិតថ្លៃថ្នូរ មានការគោរពចេះរស់នៅក្នុងសង្គម មានទំនាក់ទំនង ចេះអត់អោនអធ្យាស្រ័យសាមគ្គីក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ កន្លែងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ជាតិរស់នៅដោយសុខសន្ដិភាព អហិង្សា រស់នៅក្នុងវប្បធម៌ ចែករំលែក	ច ូរ វិ ភាគ ត ួន ា ទី ព្រ ះ ពុ ទ្ធ សា ស នា ក្នុង សង ្ គម ក ម្ព ុ ជា Ġ	23	វិ ភាគ ត ួន ា ទី ព្រ ះ ពុ ទ្ធ សា ស នា ក្នុង សង ្ គម ខ្ ម ែរ បាន អ ប់ រំ ម នុ ស្ស ប្រ កាន់ ន ូវ ចំ នុ ច ល្អ Ġ ស្ គ ាល់ ប ុ ណ ្យ Ġ បា ប Ġ ច េះ ធ ្វ ើ Ġ អ ំព ើ ល្អ Ġ ប្រ កាន់ ន ូវ ស ច្ច ៈ ធម៌ Ġ ផ្ ដល់ ចំ ណេ ះ ដ ឹង Ġ ស្ គ ាល់ ប ុ ណ ្យ បា ប Ġ អ ំព ើ អា ក្រ ក់ Ġ គុណ ទោស ប្រ កាន់ ន ូវ ស ច្ច ៈ ធម៌ ជា ទី កន្លែង Ġ ស្ន ាក់ អា ស្រ ័យ និង ជ ម្រ ក សម ្រា ប់ ការ អ ប់ រំ ផ្ល ូវ ចិត្ត Ġ ផ្ ដល់ ចំ ណេ ះ ធ ្វ ើ Ġ គោ រ ព âĢĭ ប្រ ណ ិប ត្តិ អ ំព ី ល្អ ឪ ្យ ស្រលាញ់ ជាតិ Ġ និង ប្រ កាន់ ព ួ ជ សា ស ន៍ Ġ ម ិន ប្រ ព្រ ឹត ្ត ខុស ក ន្ លង ព្រ ះ សា ស នា សី ល ធម៌ មាន អ ត្ត ចរ ិត ថ្លៃ ថ្ន ូរ Ġ មាន ការ គោ រ ព ច េះ រស់ នៅ ក្នុង សង ្ គម Ġ មាន ទំ នាក់ ទំ ន ង Ġ ច េះ អ ត់ អ ោន អ ធ ្យា ស្រ ័យ សា ម គ្គ ី ក្នុង សង ្ គម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ Ġ កន្លែង ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ វ ប្ប ធម៌ ជាតិ រស់ នៅ ដោយ សុខ ស ន្ ដ ិ ភាព Ġ អ ហ ិ ង្ស ា Ġ រស់ នៅ ក្នុង វ ប្ប ធម៌ Ġ ច ែក រំ ល ែក	248	▁ចូរ វិ ភាគ ត ួ នាទី ព្រ ះ ព ុទ្ធ សា ស នា ក្នុង ស ង្គ មក ម្ព ុ ជា ▁	20	▁វិភាគ ត ួ នាទី ព្រ ះ ព ុទ្ធ សា ស នា ក្នុង ស ង្គ ម ខ្ ម ែរ បាន អ ប់ រំ ម នុ ស្ស ប្រ កាន់ ន ូវ ចំ ន ុច ល្អ ▁ស្គាល់ ប ុ ណ ្យ ▁បាប ▁ចេះ ធ ្វ ើ ▁អំពើ ល្អ ▁ប្រកាន់ ន ូវ ស ច្ច ៈ ធម៌ ▁ផ្ ដល់ ច ំណ េះ ដ ឹង ▁ស្គាល់ ប ុ ណ ្យ ប ាប ▁អំពើ អា ក្រ ក់ ▁គុណ ទោស ប្រ កាន់ ន ូវ ស ច្ច ៈ ធម៌ ជា ទី កន្លែង ▁ស្នាក់ អា ស្រ ័យ និង ជ ម្រ ក ស ម្រ ាប់ ការ អ ប់ រំ ផ្ល ូវ ចិត្ត ▁ផ្ ដល់ ច ំណ េះ ធ ្វ ើ ▁គោរព ▁ប្រ ណ ិប ត្តិ អ ំព ី ល្អ ឪ ្យ ស្រលាញ់ ជាតិ ▁និង ប្រ កាន់ ព ួ ជ សា ស ន៍ ▁មិន ប្រ ព្រ ឹ ត្ត ខុស ក ន្ លង ព្រ ះ សា ស នា សី ល ធម៌ មាន អ ត្ត ចរ ិត ថ្លៃ ថ្ន ូរ ▁មាន ការ គ ោរ ព ច េះ រស់ នៅ ក្នុង ស ង្គ ម ▁មាន ទំ នាក់ ទំ ន ង ▁ចេះ អ ត់ អ ោន អ ធ ្យា ស្រ ័យ ស ាម គ្គ ី ក្នុង ស ង្គ ម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ ▁កន្លែង ផ្ ស ព្វ ផ្សាយ វ ប្ប ធម៌ ជាតិ រស់ នៅ ដោយ សុខ ស ន្ ដ ិ ភាព ▁អ ហ ិ ង ្សា ▁រស់ នៅ ក្នុង វ ប្ប ធម៌ ▁ចែករំលែក	226
ហេតុអ្វីបានជាមនុស្សម្នាក់ៗ ប្រទេសនីមួយៗតែងតែទាមទារចង់បានឯករាជភាព	null	បានជាមនុស្សម្នាក់ៗ ប្រទេសនីមួយៗតែងតែទាមទារចង់បានឯករាជភាព ព្រោះ ការមានឯករាជភាពអាចមានលទ្ធភាពជួយខ្លួនឯងផង និងជួយដល់សង្គមផង ការមានឯករាជគឺជាមនុស្សរស់នៅមានសេរីភាពពេញលេញទាំងក្នុងការគិតទាំងក្នុងការប្រកបមុនរបរផ្សេងៗដទៃទៀតរស់នៅជាមនុស្សមានកិត្តិយស មានភាពថ្លៃថ្នូរ និងគ្មានការគាបសង្កត់ពីអ្នកដទៃមានសេរីភាពក្នុងការកសាងសុភមង្គលដោយខ្លួនឯង មិនពឹងពាក់អ្នកដទៃ គឺខ្លួនទីពឹងខ្លួនរស់នៅដោយស្ងប់ចិត្ត មិនខ្វាយខ្វល់ មិនខ្លាចពីឥទ្ធិពលក្រៅការមានឯករាជភាពនេះជាការប្ររសើរត្រង់ថា អ្វីៗ ដែលយើងធ្វើគឺយើងជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះទង្វើរបស់ខ្លួន	null	បានជាមនុស្សម្នាក់ៗ ប្រទេសនីមួយៗតែងតែទាមទារចង់បានឯករាជភាព ព្រោះ ការមានឯករាជភាពអាចមានលទ្ធភាពជួយខ្លួនឯងផង និងជួយដល់សង្គមផង ការមានឯករាជគឺជាមនុស្សរស់នៅមានសេរីភាពពេញលេញទាំងក្នុងការគិតទាំងក្នុងការប្រកបមុនរបរផ្សេងៗដទៃទៀតរស់នៅជាមនុស្សមានកិត្តិយស មានភាពថ្លៃថ្នូរ និងគ្មានការគាបសង្កត់ពីអ្នកដទៃមានសេរីភាពក្នុងការកសាងសុភមង្គលដោយខ្លួនឯង មិនពឹងពាក់អ្នកដទៃ គឺខ្លួនទីពឹងខ្លួនរស់នៅដោយស្ងប់ចិត្ត មិនខ្វាយខ្វល់ មិនខ្លាចពីឥទ្ធិពលក្រៅការមានឯករាជភាពនេះជាការប្ររសើរត្រង់ថា អ្វីៗ ដែលយើងធ្វើគឺយើងជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះទង្វើរបស់ខ្លួន	ហេតុ អ ្វី បាន ជា ម នុ ស្ស ម្ នាក់ ៗ âĢĭ Ġ ប្រ ទេស នី មួយ ៗ តែ ង តែ ទ ាម ទ ារ ច ង់ បាន ឯក រាជ ភាព Ġ	29	បាន ជា ម នុ ស្ស ម្ នាក់ ៗ âĢĭ Ġ ប្រ ទេស នី មួយ ៗ តែ ង តែ ទ ាម ទ ារ ច ង់ បាន ឯក រាជ ភាព Ġ ព្រ ោះ Ġ ការ មាន ឯក រាជ ភាព អា ច មាន ល ទ្ធ ភាព ជ ួយ ខ្លួន ឯ ង ផ ង Ġ និង ជ ួយ ដល់ សង ្ គម ផ ង Ġ ការ មាន ឯក រាជ គ ឺ ជា ម នុ ស្ស រស់ នៅ មាន សេ រី ភាព ព េញ ល េញ ទ ាំង ក្នុង ការ គ ិត ទ ាំង ក្នុង ការ ប្រ ក ប ម ុន រ បរ ផ្ សេ ង ៗ ដ ទ ៃ ទៀត រស់ នៅ ជា ម នុ ស្ស មាន ក ិត្ត ិយ ស Ġ មាន ភាព ថ្លៃ ថ្ន ូរ Ġ និង គ ្ម ាន ការ គ ាប សង ្ក ត់ ពី អ្នក ដ ទ ៃ មាន សេ រី ភាព ក្នុង ការ ក សា ង សុ ភ ម ង្គ ល ដោយ ខ្លួន ឯ ង Ġ ម ិន ព ឹង ពាក់ អ្នក ដ ទ ៃ Ġ គ ឺ ខ្លួន ទី ព ឹង ខ្លួន រស់ នៅ ដោយ ស្ ង ប់ ចិត្ត Ġ ម ិន ខ្វ ាយ ខ្វ ល់ Ġ ម ិន ខ្ លា ច ពី ឥ ទ្ធិ ពល ក្រ ៅ ការ មាន ឯក រាជ ភាព នេះ ជា ការ ប្រ រស ើរ ត្រ ង់ ថា Ġ អ ្វី ៗ Ġ ដ ែល យ ើង ធ ្វ ើ គ ឺ យ ើង ជា អ្នក ទទួល ខុស ត្រូវ ចំ ព ោះ ទ ង ្វ ើរ ប ស់ ខ្លួន	232	▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា ម នុ ស្ស ម្ នាក់ ៗ ▁ប្រទេស នី មួយ ៗ ត ែង តែ ទ ាម ទ ារ ច ង់ បាន ឯក រាជ ភាព ▁	28	▁បានជា ម នុ ស្ស ម្ នាក់ ៗ ▁ប្រទេស នី មួយ ៗ ត ែង តែ ទ ាម ទ ារ ច ង់ បាន ឯក រាជ ភាព ▁ព្រោះ ▁ការ មាន ឯក រាជ ភាព អា ច មាន ល ទ្ធ ភាព ជ ួយ ខ្លួន ឯ ង ផ ង ▁និង ជ ួយ ដល់ ស ង្គ ម ផ ង ▁ការ មាន ឯក រាជ គ ឺ ជា ម នុ ស្ស រស់ នៅ មាន សេ រី ភាព ព េញ ល េញ ទ ាំង ក្នុង ការ គ ិត ទ ាំង ក្នុង ការ ប្រ ក ប ម ុន រ បរ ផ្ ស េង ៗ ដ ទ ៃ ទៀត រស់ នៅ ជា ម នុ ស្ស មាន ក ិត្ត ិយ ស ▁មាន ភាព ថ្លៃ ថ្ន ូរ ▁និង គ ្ មាន ការ គ ាប ស ង្ក ត់ ពី អ្នក ដ ទ ៃ មាន សេ រី ភាព ក្នុង ការ ក សា ង សុ ភ ម ង្គ ល ដោយ ខ្លួន ឯ ង ▁មិន ព ឹង ពាក់ អ្នក ដ ទ ៃ ▁គឺ ខ្លួន ទី ព ឹង ខ្លួន រស់ នៅ ដោយ ស្ ង ប់ ចិត្ត ▁មិន ខ្វ ាយ ខ្វ ល់ ▁មិន ខ ្លា ច ពី ឥ ទ្ធិ ពល ក្រ ៅ ការ មាន ឯក រាជ ភាព នេះ ជា ការ ប្រ រស ើរ ត្រ ង់ ថា ▁អ្វី ៗ ▁ដែល យ ើង ធ ្វ ើ គ ឺ យ ើង ជា អ្នក ទទួល ខុស ត្រូវ ច ំព ោះ ទ ង ្វ ើរ ប ស់ ខ្លួន	223
តើសេដ្ឋកិច្ចអាឡឺម៉ង់ខាងកើតផ្អែកលើវិស័យអ្វីខ្លះ ចូររៀបរាប់	null	សេដ្ឋកិច្ចអាឡឺម៉ង់ខាងកើតពឹងផ្អែកលើវិស័យៈវិស័យឧស្សាហកម្មៈ ប្រទេសអាឡឺម៉ង់ខាងកើតជាប្រទេសឈរនៅលំដាប់ទី១ នៅអឺរ៉ុបខាងកើតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋានគ្រឹះឧស្សាហកម្មមានធ្យូង ថ្មផលិតផលឧស្សាហកម្មមានគីមី គ្រឿងម៉ាស៊ីនអេឡិចត្រូនិច រថយន្តវិស័យកសិកម្ម មានផ្ទៃដីកសិកម្ម ៥៩ នៃផ្ទៃប្រទេសមានកសិដ្ឋានរដ្ឋចំនួន ៤៧១ ចែកជា ៣៩០០សហករណ៍វិស័យពាណិជ្ជកម្ម អាឡឺម៉ង់ខាងកើតនាំចេញផលិតផលឧស្សាហកម្មច្រើនជាងគេទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុបខាងកើត ជាពិសេសទៅកាន់សហភាពសូវៀត ហើយនាំចូលមកវិញនូវវត្ថុធាតុដើម	null	សេដ្ឋកិច្ចអាឡឺម៉ង់ខាងកើតពឹងផ្អែកលើវិស័យៈវិស័យឧស្សាហកម្មៈ ប្រទេសអាឡឺម៉ង់ខាងកើតជាប្រទេសឈរនៅលំដាប់ទី១ នៅអឺរ៉ុបខាងកើតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋានគ្រឹះឧស្សាហកម្មមានធ្យូង ថ្មផលិតផលឧស្សាហកម្មមានគីមី គ្រឿងម៉ាស៊ីនអេឡិចត្រូនិច រថយន្តវិស័យកសិកម្ម មានផ្ទៃដីកសិកម្ម ៥៩ នៃផ្ទៃប្រទេសមានកសិដ្ឋានរដ្ឋចំនួន ៤៧១ ចែកជា ៣៩០០សហករណ៍វិស័យពាណិជ្ជកម្ម អាឡឺម៉ង់ខាងកើតនាំចេញផលិតផលឧស្សាហកម្មច្រើនជាងគេទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុបខាងកើត ជាពិសេសទៅកាន់សហភាពសូវៀត ហើយនាំចូលមកវិញនូវវត្ថុធាតុដើម	ត ើស េ ដ្ឋ កិច្ច អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត ផ្ អ ែក លើ វិ ស ័យ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ ច ូរ រ ៀប រា ប់ Ġ	30	សេ ដ្ឋ កិច្ច អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត ព ឹង ផ្ អ ែក លើ វិ ស ័យ ៈ វិ ស ័យ ឧ ស្សា ហ កម្ម ៈ Ġ ប្រ ទេស អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត ជា ប្រ ទេស ឈ រ នៅ លំ ដា ប់ ទី១ Ġ នៅ អ ឺ រ៉ ុប ខា ង កើត ផ្ ន ែក សេ ដ្ឋ កិច្ច ម ូល ដ្ឋាន គ្រ ឹ ះ ឧ ស្សា ហ កម្ម មាន ធ ្យូ ង Ġ ថ ្ម ផល ិត ផល ឧ ស្សា ហ កម្ម មាន គី មី Ġ គ្រឿង ម៉ា ស៊ី ន អ េ ឡ ិច ត្រ ូន ិច Ġ រ ថ យ ន្ត វិ ស ័យ ក សិ កម្ម Ġ មាន ផ្ ទ ៃ ដ ី ក សិ កម្ម Ġ ៥ ៩ Ġ នៃ ផ្ ទ ៃ ប្រ ទេស âĢĭ មាន ក សិ ដ្ឋាន រដ្ឋ ចំ ន ួន Ġ ៤ ៧ ១ Ġ ច ែក ជា Ġ ៣ ៩០ ០ ស ហ ករណ៍ វិ ស ័យ ពា ណ ិ ជ្ជ កម្ម Ġ អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត នាំ ចេញ ផល ិត ផល ឧ ស្សា ហ កម្ម ច្ រ ើន ជា ង គ េ ទៅ កាន់ ទី ផ្ សារ អ ឺ រ៉ ុប ខា ង កើត Ġ ជា ពិ សេ ស ទៅ កាន់ ស ហ ភាព ស ូវ ៀត Ġ ហើយ នាំ ចូល មក វិញ ន ូវ វ ត្ថ ុ ធាតុ ដើម	212	▁តើ សេ ដ្ឋ កិច្ច អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត ផ្ អ ែក លើ វិ ស ័យ អ ្វី ខ្ ល ះ ▁ចូរ រ ៀប រ ាប់ ▁	28	▁សេដ្ឋកិច្ច អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត ព ឹង ផ្ អ ែក លើ វិ ស ័យ ៈ វិ ស ័យ ឧ ស្សា ហ កម្ម ៈ ▁ប្រទេស អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត ជា ប្រ ទេស ឈ រ នៅ លំ ដ ាប់ ទី១ ▁នៅ អ ឺ រ៉ ុប ខា ង កើត ផ្ ន ែក សេ ដ្ឋ កិច្ច ម ូល ដ្ឋាន គ្រ ឹ ះ ឧ ស្សា ហ កម្ម មាន ធ ្យូ ង ▁ថ្ម ផល ិត ផល ឧ ស្សា ហ កម្ម មាន គី មី ▁គ្រឿង ម៉ា ស៊ី ន អ េ ឡ ិច ត្រ ូន ិច ▁រថយន្ត វិ ស ័យ ក សិ កម្ម ▁មាន ផ្ ទ ៃ ដ ី ក សិ កម្ម ▁៥ ៩ ▁នៃ ផ្ ទ ៃ ប្រ ទេស ▁មាន ក សិ ដ្ឋាន រដ្ឋ ចំ ន ួន ▁៤ ៧ ១ ▁ចែក ជា ▁៣៩ ០០ ស ហ ករណ៍ វិ ស ័យ ពា ណ ិ ជ្ជ កម្ម ▁អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត នាំ ចេញ ផល ិត ផល ឧ ស្សា ហ កម្ម ច ្រ ើន ជា ង គ េ ទៅ កាន់ ទី ផ្ សារ អ ឺ រ៉ ុប ខា ង កើត ▁ជាពិសេស ទៅ កាន់ ស ហ ភាព ស ូវ ៀត ▁ហើយ នាំ ចូល មក វិញ ន ូវ វ ត្ថ ុ ធាតុ ដើម	200
តើប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់បានឆ្លងផុតពីអនក្ខរភាពហើយឬនៅព្រោះអ្វី	null	ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ ពុំទាន់ឆ្លងផុតពីអនក្ខរភាពនៅឡើយទេ ព្រោះ មិនទាន់បានចូលរៀនតាំងពីបឋមសិក្សាបោះបង់ចោលការសិក្សានាំមកនូវគ្រោះភ្លេចអក្សរមិនបានចូលរៀនខាងផ្នែកអនក្ខរកម្មការងារអនក្ខរកម្មតាមភូមិឃុំមានដំណើរការមិនល្អជីវភាពប្រជាជនជួបការលំបាកសាលារៀនស្ថិតនៅឆ្ងាយពីផ្ទះ និងខ្វះមធ្យោបាយទៅមកសាលារៀនកុមារនៅជួយការងារផ្ទះ ជាពិសេសកុមារី	null	ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ ពុំទាន់ឆ្លងផុតពីអនក្ខរភាពនៅឡើយទេ ព្រោះ មិនទាន់បានចូលរៀនតាំងពីបឋមសិក្សាបោះបង់ចោលការសិក្សានាំមកនូវគ្រោះភ្លេចអក្សរមិនបានចូលរៀនខាងផ្នែកអនក្ខរកម្មការងារអនក្ខរកម្មតាមភូមិឃុំមានដំណើរការមិនល្អជីវភាពប្រជាជនជួបការលំបាកសាលារៀនស្ថិតនៅឆ្ងាយពីផ្ទះ និងខ្វះមធ្យោបាយទៅមកសាលារៀនកុមារនៅជួយការងារផ្ទះ ជាពិសេសកុមារី	ត ើប ្រ ជា ជន ក ម្ព ុ ជា ទ ាំង អ ស់ បាន ឆ្ លង ផ ុត ពី អ ន ក្ខ រ ភាព ហើយ ឬ នៅ ព្រ ោះ អ ្វី Ġ	31	ប្រ ជា ជន ក ម្ព ុ ជា ទ ាំង អ ស់ Ġ ពុ ំ ទាន ់ ឆ្ លង ផ ុត ពី អ ន ក្ខ រ ភាព នៅ ឡ ើយ ទេ Ġ ព្រ ោះ Ġ ម ិន ទាន ់ បាន ចូល រ ៀន តាំង ពី ប ឋ ម សិ ក្ស ាប ោះ បង់ ចោល ការ សិ ក្ស ាន ាំ មក ន ូវ គ្រ ោះ ភ្ល េច អ ក្ស រ ម ិន បាន ចូល រ ៀន ខា ង ផ្ ន ែក អ ន ក្ខ រក ម្ម ការងារ អ ន ក្ខ រក ម្ម តា ម ភ ូម ិ ឃ ុំ មាន ដំណើរ ការ ម ិន ល្អ ជីវ ភាព ប្រ ជា ជន ជ ួ ប ការ លំបាក សា លា រ ៀន ស្ ថ ិត នៅ ឆ្ ង ាយ ពី ផ្ ទ ះ Ġ និង ខ្វ ះ ម ធ ្យ ោ បា យ ទៅ មក សា លា រ ៀន ក ុម ារ នៅ ជ ួយ ការងារ ផ្ ទ ះ Ġ ជា ពិ សេ ស ក ុម ារ ី	158	▁តើ ប្រ ជា ជន ក ម្ព ុ ជា ទ ាំង អ ស់ បាន ឆ្ លង ផ ុត ពី អ ន ក្ខ រ ភាព ហើយ ឬ នៅ ព្រ ោះ អ ្វី ▁	30	▁ប្រជាជន ក ម្ព ុ ជា ទ ាំង អ ស់ ▁ពុំ ទ ាន់ ឆ្ លង ផ ុត ពី អ ន ក្ខ រ ភាព នៅ ឡ ើយ ទេ ▁ព្រោះ ▁មិន ទ ាន់ បាន ចូល រ ៀន តាំង ពី ប ឋ ម សិ ក្ស ាប ោះ បង់ ចោល ការ ស ិក ្សា នាំ មក ន ូវ គ្រ ោះ ភ្ល េច អ ក្ស រ ម ិន បាន ចូល រ ៀន ខា ង ផ្ ន ែក អ ន ក្ខ រ កម្ម ការងារ អ ន ក្ខ រ កម្ម ត ាម ភ ូម ិ ឃ ុំ មាន ដំណើរ ការ ម ិន ល្អ ជីវ ភាព ប្រ ជា ជន ជ ួ ប ការ លំបាក ស ាល ារ ៀន ស ្ថ ិត នៅ ឆ្ ង ាយ ពី ផ្ ទ ះ ▁និង ខ្វ ះ ម ធ ្យ ោ ប ាយ ទៅ មក ស ាល ារ ៀន ក ុម ារ នៅ ជ ួយ ការងារ ផ្ ទ ះ ▁ជាពិសេស ក ុម ារ ី	150
ដូចម្តេចដែលហៅថាចំណាំងផ្លាតនៃពន្លឺ	null	ដែលហៅថាចំណាំងផ្លាតនៃពន្លឺ គឺជាដំណាលត្រឡប់មកមជ្ឈដ្ឋានដើមវិញនៃកាំពន្លឺមួយក្រោយពីវាដាលទៅប៉ះនិងឩបករណ៍អុបទិច	null	ដែលហៅថាចំណាំងផ្លាតនៃពន្លឺ គឺជាដំណាលត្រឡប់មកមជ្ឈដ្ឋានដើមវិញនៃកាំពន្លឺមួយក្រោយពីវាដាលទៅប៉ះនិងឩបករណ៍អុបទិច	ដូច ម្ ត េច ដ ែល ហ ៅ ថា ចំ ណា ំ ង ផ្ល ាត នៃ ព ន្ ល ឺ Ġ	20	ដ ែល ហ ៅ ថា ចំ ណា ំ ង ផ្ល ាត នៃ ព ន្ ល ឺ Ġ គ ឺ ជា ដំ ណា ល ត្រ ឡ ប់ មក ម ជ ្ឈ ដ្ឋាន ដើម វិញ នៃ កា ំព ន្ ល ឺ មួយ ក្រ ោយ ពី វា ដា ល ទៅ ប៉ ះ និង ឩ ប ករណ៍ អ ុប ទិ ច	56	▁ដូចម្តេច ដ ែល ហ ៅ ថា ច ំណ ាំង ផ្ល ាត នៃ ព ន ្ល ឺ ▁	16	▁ដែល ហ ៅ ថា ច ំណ ាំង ផ្ល ាត នៃ ព ន ្ល ឺ ▁គឺជា ដ ំណ ាល ត្រ ឡ ប់ មក ម ជ ្ឈ ដ្ឋាន ដើម វិញ នៃ កា ំព ន ្ល ឺ មួយ ក្រ ោយ ពី វា ដា ល ទៅ ប៉ ះ និង ឩ ប ករណ៍ អ ុប ទ ិច	52
តើភ្នាប់ងារបំផ្លាញកំលាំងពលកម្មនៅកម្ពុជាយើងបច្ចុប្បន្ននេះមានអ្វីខ្លះ	null	មាន កង្វះអាហារ មីន អេដស៍ របេង គ្រុនចាញ់	null	មាន កង្វះអាហារ មីន អេដស៍ របេង គ្រុនចាញ់	ត ើ ភ ្នា ប់ ងារ ប ំ ផ្ល ាញ កំ លា ំ ង ពល កម្ម នៅ ក ម្ព ុ ជា យ ើង ប ច្ច ុប ្ប ន្ន នេះ មាន អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	35	មាន Ġ ក ង ្វ ះ អា ហា រ Ġ មី ន Ġ អ េ ដ ស៍ Ġ រ ប េង Ġ គ្រ ុន ច ាញ់	21	▁តើ ភ ្ន ាប់ ងារ ប ំ ផ្ល ាញ កំ ល ាំង ពល កម្ម នៅ ក ម្ព ុ ជ ាយ ើង ប ច្ច ុ ប្ប ន្ន នេះ មាន អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	33	▁មាន ▁កង្វះ អា ហា រ ▁មីន ▁អេដស៍ ▁រប េង ▁គ្រុន ច ាញ់	12
តើលោកប្រធានាធិបតេយ្យ ហ្រ្វង់គ្លីន រូសែ្វល បានអនុវត្តវិធានការថ្មីដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកឆ្នាំ ១៩២៩២៩៣៣	null	លោកប្រធានធិបតី ហ្វ្រង់គ្លីន រូស្វែល បានអនុវត្តវិធានការថ្មីគឺ ញូវឌីលដើម្បីជួយសង្រ្គោះសេដ្ឋកិច្ចជាបន្ដបន្ទាប់ភ្នាក់ងាររដ្ឋបាលសហព័ន្ធ ១៩៩៣ ដើម្បីជួយអ្នករត់ឃ្លាន គ្មានទីជម្រកនិងគ្មានការងារធ្វើភ្នាក់ងារកិច្ចការរដ្ឋបាលស៊ីវិល បង្កើតការងារច្រើនដូចជា កសាង ផ្លូវ សាលារៀន ស្ពានភ្នាក់ងាររដ្ឋបាលសាធារណៈ ជួយកសិករបង្កើនប្រាក់ចំណូលភ្នាក់ងារមូលនិធិសាជីវកម្មកម្ចី ជូយប្រាក់ដល់ប្រជាជនដើម្បីមានប្រាក់បាត់បង់ការទៅម្ចាស់បំណុលភ្នាក់ងារជួយយុវជន ជួយយុវជនដែលមានអាយុចន្លោះ ១៨២៥ ឆ្នាំឪ្យព្រោះជំរុំនៅជនបទ ដាំដើមឈើបង្កើតច្បាប់ធនាគារគឺជួយធនធានឪ្យបើកទ្វារឡើងវិញដោយផ្ដល់ប្រាក់កម្ចី	null	លោកប្រធានធិបតី ហ្វ្រង់គ្លីន រូស្វែល បានអនុវត្តវិធានការថ្មីគឺ ញូវឌីលដើម្បីជួយសង្រ្គោះសេដ្ឋកិច្ចជាបន្ដបន្ទាប់ភ្នាក់ងាររដ្ឋបាលសហព័ន្ធ ១៩៩៣ ដើម្បីជួយអ្នករត់ឃ្លាន គ្មានទីជម្រកនិងគ្មានការងារធ្វើភ្នាក់ងារកិច្ចការរដ្ឋបាលស៊ីវិល បង្កើតការងារច្រើនដូចជា កសាង ផ្លូវ សាលារៀន ស្ពានភ្នាក់ងាររដ្ឋបាលសាធារណៈ ជួយកសិករបង្កើនប្រាក់ចំណូលភ្នាក់ងារមូលនិធិសាជីវកម្មកម្ចី ជូយប្រាក់ដល់ប្រជាជនដើម្បីមានប្រាក់បាត់បង់ការទៅម្ចាស់បំណុលភ្នាក់ងារជួយយុវជន ជួយយុវជនដែលមានអាយុចន្លោះ ១៨២៥ ឆ្នាំឪ្យព្រោះជំរុំនៅជនបទ ដាំដើមឈើបង្កើតច្បាប់ធនាគារគឺជួយធនធានឪ្យបើកទ្វារឡើងវិញដោយផ្ដល់ប្រាក់កម្ចី	ត ើ លោក ប្រ ធាន ា ធិបតេយ្យ Ġ ហ ្រ ្វ ង់ គ ្ល ីន Ġ រ ូស ែ ្វ ល Ġ បាន អនុ វត្ត វិ ធាន ការ ថ ្ម ី ដើម ្ប ី ដ ោះ ស្រ ាយ វិ ប ត្តិ សេ ដ្ឋ កិច្ច ពិ ភព លោក ឆ្នាំ Ġ ១៩ ២ ៩ ២ ៩ ៣ ៣ Ġ	52	លោក ប្រ ធាន ធិ បតី Ġ ហ្វ ្រ ង់ គ ្ល ីន Ġ រ ូស ្វ ែល Ġ បាន អនុ វត្ត វិ ធាន ការ ថ ្ម ី គ ឺ Ġ ញ ូវ ឌី ល ដើម ្ប ី ជ ួយ សង ្រ ្ គោ ះ សេ ដ្ឋ កិច្ច ជា ប ន្ ដ បន្ទាប់ ភ ្នា ក់ ងារ រដ្ឋ បាល ស ហ ព ័ន ្ ធ âĢĭ Ġ ១៩ ៩ ៣ Ġ ដើម ្ប ី ជ ួយ អ្នក រ ត់ ឃ្លា ន Ġ គ ្ម ាន ទី ជ ម្រ ក និង គ ្ម ាន ការងារ ធ ្វ ើ ភ ្នា ក់ ងារ កិច្ច ការ រដ្ឋ បាល ស៊ី វិ ល Ġ បង ្ក ើត ការងារ ច្ រ ើន ដូច ជា Ġ ក សា ង Ġ ផ្ល ូវ Ġ សា លា រ ៀន Ġ ស្ព ាន ភ ្នា ក់ ងារ រដ្ឋ បាល សា ធា រណៈ Ġ ជ ួយ ក សិ ករ បង ្ក ើន ប្រា ក់ ចំ ណូ ល ភ ្នា ក់ ងារ ម ូល និ ធិ សា ជីវ កម្ម ក ម្ ច ី Ġ ជ ូ យ ប្រា ក់ ដល់ ប្រ ជា ជន ដើម ្ប ី មាន ប្រា ក់ បា ត់ បង់ ការ ទៅ ម្ចាស់ ប ំណ ុល ភ ្នា ក់ ងារ ជ ួយ យ ុ វ ជន Ġ ជ ួយ យ ុ វ ជន ដ ែល មាន អា យ ុច ន្ ល ោះ Ġ ១ ៨ ២៥ Ġ ឆ្នាំ ឪ ្យ ព្រ ោះ ជំ រ ុំ នៅ ជន បទ Ġ ដា ំ ដើម ឈ ើប ង្ក ើត ច្ បា ប់ ធ នា គ ារ គ ឺ ជ ួយ ធ ន ធាន ឪ ្យ ប ើក ទ ្វា រ ឡើង វិញ ដោយ ផ្ ដល់ ប្រា ក់ ក ម្ ច ី	258	▁តើ លោក ប្រ ធាន ា ធិបតេយ្យ ▁ហ ្រ ្វ ង់ គ ្ល ីន ▁រ ូស ែ ្វ ល ▁បាន អនុ វត្ត វិ ធាន ការ ថ ្ម ី ដើម ្ប ី ដ ោះ ស្រ ាយ វិ ប ត្តិ សេ ដ្ឋ កិច្ច ពិ ភព លោក ឆ្នាំ ▁១៩ ២ ៩ ២ ៩ ៣ ៣ ▁	51	▁លោក ប្រ ធាន ធិ បតី ▁ហ្វ្រ ង់ គ ្ល ីន ▁រ ូស ្វ ែល ▁បាន អនុ វត្ត វិ ធាន ការ ថ ្ម ី គ ឺ ▁ញ ូវ ឌី ល ដើម ្ប ី ជ ួយ សង ្រ ្ គ ោះ សេ ដ្ឋ កិច្ច ជា ប ន្ ដ បន្ទាប់ ភ ្ន ាក់ ងារ រដ្ឋ បាល ស ហ ព ័ ន្ធ ▁១៩ ៩ ៣ ▁ដើម្បី ជ ួយ អ្នក រ ត់ ឃ្លា ន ▁គ្មាន ទី ជ ម្រ ក និង គ ្ មាន ការងារ ធ ្វ ើ ភ ្ន ាក់ ងារ កិច្ច ការ រដ្ឋ បាល ស៊ី វិ ល ▁បង្កើត ការងារ ច ្រ ើន ដូច ជា ▁កសាង ▁ផ្លូវ ▁សាលារៀន ▁ស្ពាន ភ ្ន ាក់ ងារ រដ្ឋ បាល សា ធា រណៈ ▁ជួយ ក សិ ករ ប ង្ក ើន ប្រ ាក់ ច ំណ ូល ភ ្ន ាក់ ងារ ម ូល និ ធិ សា ជីវ កម្ម ក ម្ ច ី ▁ជូ យ ប្រ ាក់ ដល់ ប្រ ជា ជន ដើម ្ប ី មាន ប្រ ាក់ ប ាត់ បង់ ការ ទៅ ម្ចាស់ ប ំណ ុល ភ ្ន ាក់ ងារ ជ ួយ យ ុ វ ជន ▁ជួយ យ ុ វ ជន ដ ែល មាន អ ាយ ុច ន ្ល ោះ ▁១៨ ២៥ ▁ឆ្នាំ ឪ ្យ ព្រ ោះ ជំ រ ុំ នៅ ជន បទ ▁ដាំ ដើម ឈ ើប ង្ក ើត ច ្ប ាប់ ធ នា គ ារ គ ឺ ជ ួយ ធ ន ធាន ឪ ្យ ប ើក ទ ្វា រ ឡើង វិញ ដោយ ផ្ ដល់ ប្រ ាក់ ក ម្ ច ី	238
ចូរពន្យល់ផែនដីឡើងកម្តៅអាចនាំឲ្យមានទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួត	null	៤ ពន្យល់ផែនដីឡើងកម្តៅអាចនាំឲ្យមានទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួតកំណើនទឹកសមុទ្រ និងទឹកភ្លៀងធា្លក់ខ្លាំងគឺជា មូលហេតុនៃទឹកជំនន់ បម្រែបម្រួលវដ្តទឹក លំហូរ ទឹកនៅលើផែនដី អស់ពេលដ៏យូរដោយសារតែសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ រំហួតកាន់តែខ្លាំង ការរលាយទឹកកក ភ្លៀងធ្លាក់កាន់តែច្រើន រួមចំណែកដល់បុព្វហេតុនៃទឹកជំនន់ កំណើនចំហាយទឹកនៅក្នុងបរិយាកាសដោយសារបរិយាកាសកើនកម្តៅគឺ បណ្តាលឲ្យកើតមានទឹកជំនន់ជារឿយៗនៅលើផែនដីគ្រោះរាំងស្ងួតនឹងមានកាន់តែច្រើនដោយសារតែកំណើន កម្តៅនិងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ បម្រែបម្រួលវដ្តទឹកនាំឲ្យមានបម្រែបម្រួលភ្លៀងធ្លាក់ តំបន់ខ្លះមានភ្លៀងធ្លាក់កាន់តែច្រើន តំបន់ខ្លះទៀតកាន់តែស្ងួតហែង នៅពេលមានកំណើនចំហាយទឹកនៅក្នុងបរិយាកាសដោយសារកើនកម្តៅ ឬការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគ្រោះរាំងស្ងួតនឹងកើតមានកាន់តែញឹកញាប់	null	៤ ពន្យល់ផែនដីឡើងកម្តៅអាចនាំឲ្យមានទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួតកំណើនទឹកសមុទ្រ និងទឹកភ្លៀងធា្លក់ខ្លាំងគឺជា មូលហេតុនៃទឹកជំនន់ បម្រែបម្រួលវដ្តទឹក លំហូរ ទឹកនៅលើផែនដី អស់ពេលដ៏យូរដោយសារតែសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ រំហួតកាន់តែខ្លាំង ការរលាយទឹកកក ភ្លៀងធ្លាក់កាន់តែច្រើន រួមចំណែកដល់បុព្វហេតុនៃទឹកជំនន់ កំណើនចំហាយទឹកនៅក្នុងបរិយាកាសដោយសារបរិយាកាសកើនកម្តៅគឺ បណ្តាលឲ្យកើតមានទឹកជំនន់ជារឿយៗនៅលើផែនដីគ្រោះរាំងស្ងួតនឹងមានកាន់តែច្រើនដោយសារតែកំណើន កម្តៅនិងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ បម្រែបម្រួលវដ្តទឹកនាំឲ្យមានបម្រែបម្រួលភ្លៀងធ្លាក់ តំបន់ខ្លះមានភ្លៀងធ្លាក់កាន់តែច្រើន តំបន់ខ្លះទៀតកាន់តែស្ងួតហែង នៅពេលមានកំណើនចំហាយទឹកនៅក្នុងបរិយាកាសដោយសារកើនកម្តៅ ឬការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគ្រោះរាំងស្ងួតនឹងកើតមានកាន់តែញឹកញាប់	ច ូរ ព ន្ យ ល់ ផ ែន ដ ី ឡើង ក ម្ ត ៅ អា ច នាំ ឲ្យ មាន ទឹក ជំ ន ន់ Ġ និង គ្រ ោះ រា ំ ង ស្ ង ួត Ġ	33	៤ ĠâĢĭ ព ន្ យ ល់ ផ ែន ដ ី ឡើង ក ម្ ត ៅ អា ច នាំ ឲ្យ មាន ទឹក ជំ ន ន់ Ġ និង គ្រ ោះ រា ំ ង ស្ ង ួត កំ ណ ើន ទឹក សម ុ ទ្រ Ġ និង ទឹក ភ្ល ៀង ធា ្ល ក់ ខ្ លា ំ ង គ ឺ ជា Ġ ម ូល ហេតុ នៃ ទឹក ជំ ន ន់ Ġ ប ម្រ ែប ម្រ ួល វ ដ ្ត ទឹក Ġ លំ ហ ូរ Ġ ទឹក នៅ លើ ផ ែន ដ ី âĢĭ Ġ អ ស់ ពេល ដ ៏ យ ូរ ដោយ សារ តែ សី ត ុ ណ ្ហ ភាព ខ្ ព ស់ Ġ រំ ហ ួត កាន់ តែ ខ្ លា ំ ង Ġ ការ រ លា យ ទឹក ក ក Ġ ភ្ល ៀង ធ ្លា ក់ កាន់ តែ ច្ រ ើន Ġ រួម ចំ ណ ែក ដល់ ប ុ ព្វ ហេតុ នៃ ទឹក ជំ ន ន់ Ġ កំ ណ ើន ចំ ហា យ ទឹក នៅ ក្នុង បរ ិយ ាក ាស ដោយ âĢĭ សារ បរ ិយ ាក ាស ក ើន ក ម្ ត ៅ គ ឺ Ġ បណ្ត ាល ឲ្យ កើត មាន ទឹក ជំ ន ន់ ជា រឿយ ៗ នៅ លើ ផ ែន ដ ី គ្រ ោះ រា ំ ង ស្ ង ួត នឹង មាន កាន់ តែ ច្ រ ើន ដោយ សារ តែ កំ ណ ើន Ġ ក ម្ ត ៅ និង ប ម្រ ែប ម្រ ួល អា កាស ធាតុ Ġ ប ម្រ ែប ម្រ ួល វ ដ ្ត ទឹក នាំ ឲ្យ âĢĭ មាន ប ម្រ ែប ម្រ ួល ភ្ល ៀង ធ ្លា ក់ Ġ ត ំ ប ន់ ខ្ ល ះ មាន ភ្ល ៀង ធ ្លា ក់ កាន់ តែ ច្ រ ើន Ġ ត ំ ប ន់ ខ្ ល ះ ទៀត កាន់ តែ ស្ ង ួត ហ ែង Ġ នៅ ពេល មាន កំ ណ ើន ចំ ហា យ ទឹក នៅ ក្នុង បរ ិយ ាក ាស ដោយ សារ âĢĭâĢĭ ក ើន ក ម្ ត ៅ Ġ ឬ ការ ប្រ ែប ្រ ួល អា កាស ធាតុ គ្រ ោះ រា ំ ង ស្ ង ួត នឹង កើត មាន កាន់ តែ ញ ឹក ញ ាប់	323	▁ចូរ ព ន ្យ ល់ ផ ែន ដ ី ឡើង ក ម ្ត ៅ អា ច នាំ ឲ្យ មាន ទឹក ជំ ន ន់ ▁និង គ្រ ោះ រ ាំង ស្ ង ួត ▁	31	▁៤ ▁ពន្យល់ ផ ែន ដ ី ឡើង ក ម ្ត ៅ អា ច នាំ ឲ្យ មាន ទឹក ជំ ន ន់ ▁និង គ្រ ោះ រ ាំង ស្ ង ួត ក ំណ ើន ទឹក សម ុ ទ្រ ▁និង ទឹក ភ្ល ៀង ធា ្ល ក់ ខ្ ល ាំង គ ឺ ជា ▁មូលហេតុ នៃ ទឹក ជំ ន ន់ ▁ប ម្រ ែប ម្រ ួល វ ដ ្ត ទឹក ▁លំហូរ ▁ទឹក នៅ លើ ផ ែន ដ ី ▁អស់ ពេល ដ ៏ យ ូរ ដោយ សារ តែ សី ត ុ ណ ្ហ ភាព ខ្ ព ស់ ▁រំ ហ ួត កាន់ តែ ខ្ ល ាំង ▁ការរ ល ាយ ទឹក ក ក ▁ភ្លៀង ធ ្ល ាក់ កាន់ តែ ច ្រ ើន ▁រួមចំណែក ដល់ ប ុ ព្វ ហេតុ នៃ ទឹក ជំ ន ន់ ▁កំណើន ចំ ហ ាយ ទឹក នៅ ក្នុង ប រិយា កាស ដោយ ▁សារ ប រិយា កាស ក ើន ក ម ្ត ៅ គ ឺ ▁បណ្តាលឲ្យ កើត មាន ទឹក ជំ ន ន់ ជា រឿយ ៗ នៅ លើ ផ ែន ដ ី គ្រ ោះ រ ាំង ស្ ង ួត នឹង មាន កាន់ តែ ច ្រ ើន ដោយ សារ ត ែក ំណ ើន ▁កម្តៅ និង ប ម្រ ែប ម្រ ួល អា កាស ធាតុ ▁ប ម្រ ែប ម្រ ួល វ ដ ្ត ទឹក នាំ ឲ្យ ▁មាន ប ម្រ ែប ម្រ ួល ភ្ល ៀង ធ ្ល ាក់ ▁តំបន់ ខ្ ល ះ មាន ភ្ល ៀង ធ ្ល ាក់ កាន់ តែ ច ្រ ើន ▁តំបន់ ខ្ ល ះ ទៀត កាន់ តែ ស្ ង ួត ហ ែង ▁នៅពេល មាន ក ំណ ើន ចំ ហ ាយ ទឹក នៅ ក្នុង ប រិយា កាស ដោយ សារ ▁កើន ក ម ្ត ៅ ▁ឬ ការ ប្រ ែ ប្រ ួល អា កាស ធាតុ គ្រ ោះ រ ាំង ស្ ង ួត នឹង កើត មាន កាន់ តែ ញ ឹក ញ ាប់	287
ចូរនិយាយពីប្រតិបត្តិការបណ្តេញពួកវៀតមិញឲ្យចេញពីទឹកដីខ្មែររបស់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ	null	សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ទ្រង់ធ្វើជាអគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិដឹកនាំប្រតិបត្តិការឈ្មោះមហាសាមគ្គីដើម្បីបណ្តេញពួកវៀតមិញឲ្យចេញពីទឹកដីខ្មែរ ចាប់ពីខេត្តបាត់ដំបូងរហូតដល់ខេត្តក្រចេះនិងស្ទឹងត្រែងនៅក្នុងខេត្តក្រចេះកង ខេមរភូមិន្ទបានប្រយុទ្ធប្រកបដោយវីរភាពស្នេហាជាតិ កម្ទេចកងទ័ពវៀតមិញ នៅសមរភូមិចុងក្រោយ ដោយធ្វើឲ្យពួកកុំមុយនីសវៀតមិញបរាជ័យយ៉ាង ធ្ងន់ធ្ងរបំផុត	null	សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ទ្រង់ធ្វើជាអគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិដឹកនាំប្រតិបត្តិការឈ្មោះមហាសាមគ្គីដើម្បីបណ្តេញពួកវៀតមិញឲ្យចេញពីទឹកដីខ្មែរ ចាប់ពីខេត្តបាត់ដំបូងរហូតដល់ខេត្តក្រចេះនិងស្ទឹងត្រែងនៅក្នុងខេត្តក្រចេះកង ខេមរភូមិន្ទបានប្រយុទ្ធប្រកបដោយវីរភាពស្នេហាជាតិ កម្ទេចកងទ័ពវៀតមិញ នៅសមរភូមិចុងក្រោយ ដោយធ្វើឲ្យពួកកុំមុយនីសវៀតមិញបរាជ័យយ៉ាង ធ្ងន់ធ្ងរបំផុត	ច ូរ និ យា យ ពី ប្រ តិ ប ត្តិ ការ បណ្ត េញ ព ួ ក វ ៀត ម ិញ ឲ្យ ចេញ ពី ទឹក ដ ី ខ្ ម ែរ រ ប ស់ សម ្ត េច Ġ ន រ ោត ្ត ម Ġ សី ហ នុ Ġ	43	សម ្ត េច Ġ ន រ ោត ្ត ម Ġ សី ហ នុ Ġ ទ្រ ង់ ធ ្វ ើ ជា អ គ្គ មេ បញ្ជា ការ ក ង ទ ័ ព ជាតិ ដ ឹក នាំ ប្រ តិ ប ត្តិ ការ ឈ្មោះ ម ហា សា ម គ្គ ី ដើម ្ប ី បណ្ត េញ ព ួ ក វ ៀត ម ិញ ឲ្យ ចេញ ពី ទឹក ដ ី ខ្ ម ែរ Ġ ច ាប់ ពី ខ េត ្ត បា ត់ ដំ បូ ង រ ហ ូត ដល់ ខ េត ្ត ក្រ ច េះ និង ស្ទ ឹង ត្រ ែង នៅ ក្នុង ខ េត ្ត ក្រ ច េះ ក ង Ġ ខ េ ម រ ភ ូម ិន ្ ទ បាន ប្រ យ ុទ្ធ ប្រ ក ប ដោយ វី រ ភាព ស្ន េ ហា ជាតិ Ġ ក ម្ ទេ ច ក ង ទ ័ ព វ ៀត ម ិញ Ġ នៅ សម រ ភ ូម ិច ុង ក្រ ោយ Ġ ដោយ ធ ្វ ើ ឲ្យ ព ួ ក ក ុំ ម ុយ នី ស វ ៀត ម ិញ បរ ា ជ ័យ យ៉ាង Ġ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រ ប ំ âĢĭ ផ ុត	179	▁ចូរ ន ិយ ាយ ពី ប្រ តិ ប ត្តិ ការ បណ្ត េញ ព ួ ក វ ៀត ម ិញ ឲ្យ ចេញ ពី ទឹក ដ ី ខ្ ម ែរ រ ប ស់ សម ្ត េច ▁នរោត្តម ▁សីហនុ ▁	36	▁សម្តេច ▁នរោត្តម ▁សីហនុ ▁ទ្រង់ ធ ្វ ើ ជា អ គ្គ មេ បញ្ជា ការ ក ង ទ ័ ព ជាតិ ដ ឹក នាំ ប្រ តិ ប ត្តិ ការ ឈ្មោះ ម ហា ស ាម គ្គ ី ដើម ្ប ី បណ្ត េញ ព ួ ក វ ៀត ម ិញ ឲ្យ ចេញ ពី ទឹក ដ ី ខ្ ម ែរ ▁ចាប់ពី ខ េ ត្ត ប ាត់ ដំ បូ ង រ ហ ូត ដល់ ខ េ ត្ត ក្រ ច េះ និង ស្ទ ឹង ត្រ ែង នៅ ក្នុង ខ េ ត្ត ក្រ ច េះ ក ង ▁ខេមរភូមិន្ទ បាន ប្រ យ ុទ្ធ ប្រ ក ប ដោយ វី រ ភាព ស្ន េ ហា ជាតិ ▁កម្ទេច ក ង ទ ័ ព វ ៀត ម ិញ ▁នៅ សម រ ភ ូម ិច ុង ក្រ ោយ ▁ដោយ ធ ្វ ើ ឲ្យ ព ួ ក ក ុំ ម ុយ នី ស វ ៀត ម ិញ ប រាជ ័យ យ៉ាង ▁ធ្ងន់ធ្ងរ ប ំ ▁ផុត	150
ដើម្បីរស់តើចំបាច់មនុស្សត្រូវការអ្វីខ្លះ របស់ទាំងនោះបានមកពីណា	null	ដើម្បីរស់ ជាបឋមមនុស្សចាំបាច់ត្រូវហូបចុក ស្លៀកពាក់ ជំរកស្នាក់នៅនិងប្រដាប់ប្រដាប្រើប្រាស់ចំបាច់ដទៃទៀត នេះជាល័ក្ខខ័ណ្ឌចចាំបាច់សំរាប់ការរស់នៅរបស់មនុស្ស រឺជាតំរូវការចាំបាច់ពីធម្មជាតិ បណ្តាសំភារៈទាំងនេះ មិនមានស្រាប់នៅក្នុងធម្មជាតិទេ បើទោះជាមានក៏ពុំអាចបំពេញតតំរូវការនិងបំពេញចិត្តមនុស្សបានឡើយ ហើយក៏មិនអាចបានដោយសារកំលាំងអាទិទេពឬដោយសារការស្រមើលស្រមៃណាមួយដែរ តែគឺពិតជាកើតឡើងពីពលកម្មផលិតនិងមុនផលិតរបស់មនុស្ស ដូចនេះពលកម្មផលិត គឺជាល័ក្ខខណ័្ឌមួយដ្ឋានដំបូងបង្អស់នៃជីវភាពសង្គមទាំងមូល	null	ដើម្បីរស់ ជាបឋមមនុស្សចាំបាច់ត្រូវហូបចុក ស្លៀកពាក់ ជំរកស្នាក់នៅនិងប្រដាប់ប្រដាប្រើប្រាស់ចំបាច់ដទៃទៀត នេះជាល័ក្ខខ័ណ្ឌចចាំបាច់សំរាប់ការរស់នៅរបស់មនុស្ស រឺជាតំរូវការចាំបាច់ពីធម្មជាតិ បណ្តាសំភារៈទាំងនេះ មិនមានស្រាប់នៅក្នុងធម្មជាតិទេ បើទោះជាមានក៏ពុំអាចបំពេញតតំរូវការនិងបំពេញចិត្តមនុស្សបានឡើយ ហើយក៏មិនអាចបានដោយសារកំលាំងអាទិទេពឬដោយសារការស្រមើលស្រមៃណាមួយដែរ តែគឺពិតជាកើតឡើងពីពលកម្មផលិតនិងមុនផលិតរបស់មនុស្ស ដូចនេះពលកម្មផលិត គឺជាល័ក្ខខណ័្ឌមួយដ្ឋានដំបូងបង្អស់នៃជីវភាពសង្គមទាំងមូល	âĢĭ ដើម ្ប ី រស់ ត ើ ចំ បា ច ់ ម នុ ស្ស ត្រូវ ការ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ រ ប ស់ ទ ាំង ន ោះ បាន មក ពី ណា Ġ	31	ដើម ្ប ី រស់ Ġ ជា ប ឋ ម ម នុ ស្ស ចាំបាច់ ត្រូវ ហ ូប ច ុក Ġ ស្ ល ៀក ពាក់ Ġ ជំ រក ស្ន ាក់ នៅ និង ប្រ ដា ប់ ប្រ ដា ប្រ ើប ្រា ស់ ចំ បា ច ់ ដ ទ ៃ ទៀត Ġ នេះ ជា ល ័ ក្ខ ខ ័ណ្ឌ ច ចាំបាច់ សំ រា ប់ ការ រស់ នៅ រ ប ស់ ម នុ ស្ស Ġ រ ឺ ជា ត ំ រ ូវ ការ ចាំបាច់ ពី ធម្ម ជាតិ Ġ បណ្ត ាស ំ ភា រៈ ទ ាំង នេះ Ġ ម ិន មាន ស្រ ាប់ នៅ ក្នុង ធម្ម ជាតិ ទេ Ġ ប ើ ទ ោះ ជា មាន ក ៏ ពុ ំ អា ច ប ំព េញ ត ត ំ រ ូវ ការ និង ប ំព េញ ចិត្ត ម នុ ស្ស បាន ឡ ើយ Ġ ហើយ ក ៏ ម ិន អា ច បាន ដោយ សារ កំ លា ំ ង អា ទិ ទេ ព ឬ ដោយ សារ ការ ស្រ មើល ស្រ ម ៃ ណា មួយ ដ ែរ Ġ តែ គ ឺ ពិ ត ជា កើត ឡើង ពី ពល កម្ម ផល ិត និង ម ុន ផល ិត រ ប ស់ ម នុ ស្ស Ġ ដូច នេះ ពល កម្ម ផល ិត Ġ គ ឺ ជា ល ័ ក្ខ ខ ណ ័ ្ ឌ មួយ ដ្ឋាន ដំ បូ ង បង ្អ ស់ នៃ ជីវ ភាព សង ្ គម ទ ាំង ម ូល	217	▁ដើម្បី រស់ ត ើ ចំ ប ាច់ ម នុ ស្ស ត្រូវ ការ អ ្វី ខ្ ល ះ ▁របស់ ទ ាំង ន ោះ បាន មក ពី ណា ▁	26	▁ដើម្បី រស់ ▁ជា ប ឋ ម ម នុ ស្ស ចាំបាច់ ត្រូវ ហ ូប ច ុក ▁ស្លៀកពាក់ ▁ជំ រក ស្ន ាក់ នៅ និង ប្រ ដ ាប់ ប្រ ដា ប្រ ើ ប្រ ាស់ ចំ ប ាច់ ដ ទ ៃ ទៀត ▁នេះ ជា ល ័ ក្ខ ខ ័ណ្ឌ ច ចាំបាច់ សំ រ ាប់ ការ រស់ នៅ រ ប ស់ ម នុ ស្ស ▁រឺ ជា ត ំ រ ូវ ការ ចាំបាច់ ពី ធម្ម ជាតិ ▁បណ្តា សំ ភា រៈ ទ ាំង នេះ ▁មិន មាន ស្រ ាប់ នៅ ក្នុង ធម្ម ជាតិ ទេ ▁បើ ទ ោះ ជា មាន ក ៏ ព ុំ អា ច ប ំព េញ ត ត ំ រ ូវ ការ និង ប ំព េញ ចិត្ត ម នុ ស្ស បាន ឡ ើយ ▁ហើយក៏ ម ិន អា ច បាន ដោយ សារ កំ ល ាំង អា ទិ ទេ ព ឬ ដោយ សារ ការ ស្រ មើល ស្រ ម ៃ ណា មួយ ដ ែរ ▁តែ គ ឺ ព ិត ជា កើត ឡើង ពី ពល កម្ម ផល ិត និង ម ុន ផល ិត រ ប ស់ ម នុ ស្ស ▁ដូចនេះ ពល កម្ម ផល ិត ▁គឺជា ល ័ ក្ខ ខ ណ ័ ្ ឌ មួយ ដ្ឋាន ដំ បូ ង បង ្អ ស់ នៃ ជីវ ភាព ស ង្គ ម ទ ាំង ម ូល	201
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤ តើព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានពលរដ្ធចំនួន ៩.៧៥២.៤៦៦នាក់ តើក្នុងចំនួននោះមានប៉ុន្មានគ្រួសារ	null	មាន ១៧៦៨៦៦៤	null	មាន ១៧៦៨៦៦៤	នៅ ក្នុង ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៩៤ Ġ ត ើ ព្រ ះ រាជ ា ណា ច ក្រ ក ម្ព ុ ជា មាន ពល រ ដ ្ ធ ចំ ន ួន Ġ ៩ . ៧ ៥ ២ . ៤ ៦ ៦ នាក់ Ġ ត ើក ្ន ុង ចំ ន ួន ន ោះ មាន ប៉ ុន ្ម ាន គ្រួសារ Ġ	50	មាន Ġ ១ ៧៦ ៨ ៦ ៦ ៤	7	▁នៅក្នុង ឆ្នាំ ▁១៩ ៩៤ ▁តើ ព្រ ះ រាជ ា ណា ច ក្រ ក ម្ព ុ ជា មាន ពល រ ដ ្ ធ ចំ ន ួន ▁៩ . ៧ ៥ ២ . ៤ ៦ ៦ នាក់ ▁តើ ក្នុង ចំ ន ួន ន ោះ មាន ប៉ ុន ្ មាន គ្រួសារ ▁	46	▁មាន ▁១៧ ៦ ៨ ៦ ៦ ៤	7
ចូរធ្វើការប្រៀបធៀបអំពីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរដ្ឋសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសកលស្ដីពីសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងសីលធម៌នៃព្រះពុទ្ធសាសនា	null	ខាងក្រោមនេះគឺជាការប្រៀបធៀបអំពីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរដ្ឋសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសកលស្ដីពីសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងសីលធម៌នៃព្រះពុទ្ធសាសនាជាការប្រៀបធៀបអំពីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសកល មាត្រ៣ សិទ្ធិដើម្បីមានជីវិតរស់នៅមានសេរីភាពនិងសន្ដិសុខផ្ទាស់ខ្លួន មាត្រា១៧ សិទ្ធិមានសម្បត្តិកម្មសិទ្ធ មាត្រា៤ សិទ្ធិការពារមិនឪ្យគេយកទៅធ្វើជាខ្ញុំកញ្ជះ មាត្រា១៩ សិទ្ធិមានសេរីភាពខាងការនិយាយស្ដីឬ បញ្ខេញមតិ សិទ្ឌិទទួលពត៌មានត្រូវនិងច្បាស់លាស់ មាត្រាទី២៩ កាតព្វកិច្ចចំពោះសហគមន៍ និង គោរពសិទ្ធិអ្នកដទៃ មាត្រា៥ សិទ្ធិមិនអោយមានទារុណកម្មមកលើខ្លួន មាត្រា៧ សិទ្ធិស្មើគ្នានៅចំពោះមុខច្បាប់ ៨ មាត្រា២៥ សិទ្ធិមានជីវភាពរស់នៅសមរម្យសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មាត្រា៣២ ជនគ្រប់រូបមានសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត មានសរីភាពនិងមានសន្ដិសុខផ្ទាល់ខ្លួន មាត្រា៤៤ ជនណាក៏ដោយមានសិទ្ធិជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ទោះជាសមូហភាពក្ដី មាត្រា៤៦ អំពើលក់ដូរមនុស្ស អំពើធ្វើអាជីកម្មផ្នែកពេស្យាកម្មនិងអំពើអាសអាភាសដែលប៉ះពាល់ដល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់នារីត្រូវហាមឃាត់ មាត្រា៤១ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួនសេរីភាពខាងសារពត៌មាន សេរីភាពខាងការបោះពុម្ពផ្សាយ សេរីភាពខាងការប្រជុំ មាត្រា៣៨ រដ្ឋហាមឃាត់និងផ្ដន្ទាទោសដល់ជនណាដែលនាំចូល ផលិត លក់ដូរ គ្រឿងញៀនទំនិញក្លែងក្លាយ ល សីលធម៌ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា កុំសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស សត្វ បាណា កុំលូចរបស់អ្នកដទៃអទិន្ទា៣ កុំប្រព្រឹត្តខុសក្នុងផ្លូវ កាមេ កុំភូតភរ មុសា កុំសេពគ្រឿងស្រវឹង សុរា៦ មានអាយុយីនយូរ អាយុ៧មានសុភមង្គល សុខៈ៨ កម្លាំងមាំមួន ពលៈ	null	ខាងក្រោមនេះគឺជាការប្រៀបធៀបអំពីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរដ្ឋសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសកលស្ដីពីសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងសីលធម៌នៃព្រះពុទ្ធសាសនាជាការប្រៀបធៀបអំពីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសកល មាត្រ៣ សិទ្ធិដើម្បីមានជីវិតរស់នៅមានសេរីភាពនិងសន្ដិសុខផ្ទាស់ខ្លួន មាត្រា១៧ សិទ្ធិមានសម្បត្តិកម្មសិទ្ធ មាត្រា៤ សិទ្ធិការពារមិនឪ្យគេយកទៅធ្វើជាខ្ញុំកញ្ជះ មាត្រា១៩ សិទ្ធិមានសេរីភាពខាងការនិយាយស្ដីឬ បញ្ខេញមតិ សិទ្ឌិទទួលពត៌មានត្រូវនិងច្បាស់លាស់ មាត្រាទី២៩ កាតព្វកិច្ចចំពោះសហគមន៍ និង គោរពសិទ្ធិអ្នកដទៃ មាត្រា៥ សិទ្ធិមិនអោយមានទារុណកម្មមកលើខ្លួន មាត្រា៧ សិទ្ធិស្មើគ្នានៅចំពោះមុខច្បាប់ ៨ មាត្រា២៥ សិទ្ធិមានជីវភាពរស់នៅសមរម្យសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មាត្រា៣២ ជនគ្រប់រូបមានសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត មានសរីភាពនិងមានសន្ដិសុខផ្ទាល់ខ្លួន មាត្រា៤៤ ជនណាក៏ដោយមានសិទ្ធិជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ទោះជាសមូហភាពក្ដី មាត្រា៤៦ អំពើលក់ដូរមនុស្ស អំពើធ្វើអាជីកម្មផ្នែកពេស្យាកម្មនិងអំពើអាសអាភាសដែលប៉ះពាល់ដល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់នារីត្រូវហាមឃាត់ មាត្រា៤១ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួនសេរីភាពខាងសារពត៌មាន សេរីភាពខាងការបោះពុម្ពផ្សាយ សេរីភាពខាងការប្រជុំ មាត្រា៣៨ រដ្ឋហាមឃាត់និងផ្ដន្ទាទោសដល់ជនណាដែលនាំចូល ផលិត លក់ដូរ គ្រឿងញៀនទំនិញក្លែងក្លាយ ល សីលធម៌ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា កុំសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស សត្វ បាណា កុំលូចរបស់អ្នកដទៃអទិន្ទា៣ កុំប្រព្រឹត្តខុសក្នុងផ្លូវ កាមេ កុំភូតភរ មុសា កុំសេពគ្រឿងស្រវឹង សុរា៦ មានអាយុយីនយូរ អាយុ៧មានសុភមង្គល សុខៈ៨ កម្លាំងមាំមួន ពលៈ	ច ូរ ធ ្វ ើក ារ ប្រ ៀប ធៀប អ ំព ី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ សេ ច ក្តី ថ ្ល ែង ការណ៍ ជា ស ក ល ស្ ដ ី ពី ស ក ល ស្ ដ ី ពី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ ធម្ម នុ ញ្ញ Ġ និង សី ល ធម៌ នៃ ព្រ ះ ពុ ទ្ធ សា ស នា Ġ	63	ខា ង ក្រោម នេះ គ ឺ ជា ការ ប្រ ៀប ធៀប អ ំព ី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ សេ ច ក្តី ថ ្ល ែង ការណ៍ ជា ស ក ល ស្ ដ ី ពី ស ក ល ស្ ដ ី ពី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ ធម្ម នុ ញ្ញ Ġ និង សី ល ធម៌ នៃ ព្រ ះ ពុ ទ្ធ សា ស នា ជា ការ ប្រ ៀប ធៀប អ ំព ី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង សេ ច ក្តី ថ ្ល ែង ការណ៍ ជា ស ក ល Ġ មា ត្រ ៣ Ġ សិ ទ្ធិ ដើម ្ប ី មាន ជីវ ិត រស់ នៅ មាន សេ រី ភាព និង ស ន្ ដ ិស ុ ខ ផ្ ទ ាស់ ខ្លួន Ġ មា ត្រា ១ ៧ Ġ សិ ទ្ធិ មាន សម្បត្តិ កម្ម សិ ទ្ធ Ġ មា ត្រា ៤ Ġ សិ ទ្ធិ ការពារ ម ិន ឪ ្យ គ េ យក ទៅ ធ ្វ ើ ជា ខ្ ញ ុំ ក ញ្ជ ះ Ġ មា ត្រា ១៩ Ġ សិ ទ្ធិ មាន សេ រី ភាព ខា ង ការ និ យា យ ស្ ដ ី ឬ Ġ ប ញ ្ខ េញ ម តិ Ġ សិ ទ ្ ឌ ិ ទទួល ព ត ៌ មាន ត្រូវ និង ច្ បា ស់ លាស់ Ġ មា ត្រា ទី ២ ៩ Ġ កា ត ព្វ កិច្ច ចំ ព ោះ ស ហ គមន៍ Ġ និង Ġ គោ រ ព សិ ទ្ធិ អ្នក ដ ទ ៃ Ġ មា ត្រា ៥ Ġ សិ ទ្ធិ ម ិន អោយ មាន ទ ារ ុ ណ កម្ម មក លើ ខ្លួន ĠâĢĭ Ġ មា ត្រា ៧ Ġ សិ ទ្ធិ ស្ម ើ គ្នា នៅ ចំ ព ោះ មុខ ច្ បា ប់ ĠâĢĭ ៨ Ġ មា ត្រា ២៥ Ġ សិ ទ្ធិ មាន ជីវ ភាព រស់ នៅ សម រម្យ សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ ធម្ម នុ ញ្ញ Ġ មា ត្រា ៣ ២ Ġ ជន គ្រ ប់ រូប មាន សិ ទ្ធិ រស់ រា ន មាន ជីវ ិត Ġ មាន ស រី ភាព និង មាន ស ន្ ដ ិស ុ ខ ផ្ ទ ាល់ ខ្លួន Ġ មា ត្រា ៤ ៤ âĢĭ Ġ ជន ណា ក ៏ ដោយ មាន សិ ទ្ធិ ជា ម្ចាស់ កម្ម សិ ទ្ធិ Ġ ទ ោះ ជា សម ូ ហ ភាព ក្ ដ ី Ġ មា ត្រា ៤ ៦ Ġ អ ំព ើ ល ក់ ដ ូរ ម នុ ស្ស Ġ អ ំព ើ ធ ្វ ើ អា ជី កម្ម ផ្ ន ែក ព េស ្យា កម្ម និង អ ំព ើ អា ស អា ភា ស ដ ែល ប៉ ះ ពា ល់ ដល់ សេ ច ក្ ដ ី ថ្លៃ ថ្ន ូរ រ ប ស់ នា រី ត្រូវ ហា ម ឃាត ់ Ġ មា ត្រា ៤ ១ Ġ ប្រ ជា ពល រដ្ឋ ខ្ ម ែរ មាន សេ រី ភាព ខា ង ការ បញ្ច េញ ម តិ រ ប ស់ ខ្លួន សេ រី ភាព ខា ង សារ ព ត ៌ មាន Ġ សេ រី ភាព ខា ង ការ ប ោះ ពុ ម្ព ផ្សាយ Ġ សេ រី ភាព ខា ង ការ ប្រជុំ Ġ មា ត្រា ៣ ៨ Ġ រដ្ឋ ហា ម ឃាត ់ និង ផ្ ដ ន្ទ ា ទោស ដល់ ជន ណា ដ ែល នាំ ចូល Ġ ផល ិត Ġ ល ក់ ដ ូរ ÂłĠ គ្រឿង ញ ៀន ទំ និ ញ ក្ លែង ក្លា យ Ġ ល Ġ សី ល ធម៌ ក្នុង ព្រ ះ ពុ ទ្ធ សា ស នា âĢĭ Ġ ក ុំ សម ្លា ប់ ជីវ ិត ម នុ ស្ស Ġ ស ត ្វ Ġ បា ណា Ġ ក ុំ ល ូច រ ប ស់ អ្នក ដ ទ ៃ អ ទិ ន្ទ ា ៣ Ġ ក ុំ ប្រ ព្រ ឹត ្ត ខុស ក្នុង ផ្ល ូវ Ġ កា មេ Ġ ក ុំ ភ ូត ភ រ Ġ ម ុស ា Ġ ក ុំ សេ ព គ្រឿង ស្រ វ ឹង Ġ សុ រា ៦ Ġ មាន អា យ ុយ ីន យ ូរ Ġ អា យ ុ ៧ មាន សុ ភ ម ង្គ ល Ġ សុខ ៈ ៨ Ġ ក ម្ល ាំង មា ំ ម ួន Ġ ពល ៈ Âł	595	▁ចូរ ធ ្វ ើ ការ ប្រ ៀប ធៀប អ ំព ី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ ស េចក្តីថ្លែងការណ៍ ជា ស ក ល ស្ ដ ី ពី ស ក ល ស្ ដ ី ពី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ ធម្ម នុ ញ្ញ ▁និង សី ល ធម៌ នៃ ព្រ ះ ព ុទ្ធ សា ស នា ▁	57	▁ខាងក្រោម នេះ គ ឺ ជា ការ ប្រ ៀប ធៀប អ ំព ី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ ស េចក្តីថ្លែងការណ៍ ជា ស ក ល ស្ ដ ី ពី ស ក ល ស្ ដ ី ពី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ ធម្ម នុ ញ្ញ ▁និង សី ល ធម៌ នៃ ព្រ ះ ព ុទ្ធ សា ស នា ជា ការ ប្រ ៀប ធៀប អ ំព ី សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង ស េចក្តីថ្លែងការណ៍ ជា ស ក ល ▁មា ត្រ ៣ ▁សិទ្ធិ ដើម ្ប ី មាន ជីវ ិត រស់ នៅ មាន សេ រី ភាព និង ស ន្ ដ ិ សុខ ផ្ ទ ាស់ ខ្លួន ▁មាត្រា ១ ៧ ▁សិទ្ធិ មាន សម្បត្តិ កម្ម ស ិទ្ធ ▁មាត្រា ៤ ▁សិទ្ធិ ការពារ ម ិន ឪ ្យ គ េ យក ទៅ ធ ្វ ើ ជា ខ្ ញ ុំ ក ញ្ជ ះ ▁មាត្រា ១៩ ▁សិទ្ធិ មាន សេ រី ភាព ខា ង ការ ន ិយ ាយ ស្ ដ ី ឬ ▁បញ្ ខ េញ ម តិ ▁សិ ទ ្ ឌ ិ ទទួល ព ត ៌ មាន ត្រូវ និង ច ្ប ាស់ លាស់ ▁មាត្រា ទី ២ ៩ ▁កាតព្វកិច្ច ច ំព ោះ ស ហ គមន៍ ▁និង ▁គោរព សិ ទ្ធិ អ្នក ដ ទ ៃ ▁មាត្រា ៥ ▁សិទ្ធិ ម ិន អោយ មាន ទ ា រុណ កម្ម មក លើ ខ្លួន ▁មាត្រា ៧ ▁សិទ្ធិ ស្ម ើ គ្នា នៅ ច ំព ោះ មុខ ច ្ប ាប់ ▁៨ ▁មាត្រា ២៥ ▁សិទ្ធិ មាន ជីវ ភាព រស់ នៅ សម រម្យ សិ ទ្ធិ ម នុ ស្ស ក្នុង រដ្ឋ ធម្ម នុ ញ្ញ ▁មាត្រា ៣ ២ ▁ជន គ្រ ប់ រូប មាន សិ ទ្ធិ រស់ រ ាន មាន ជីវ ិត ▁មាន ស រី ភាព និង មាន ស ន្ ដ ិ សុខ ផ្ ទ ាល់ ខ្លួន ▁មាត្រា ៤ ៤ ▁ជន ណា ក ៏ ដោយ មាន សិ ទ្ធិ ជា ម្ចាស់ កម្ម សិ ទ្ធិ ▁ទោះជា សម ូ ហ ភាព ក្ ដ ី ▁មាត្រា ៤ ៦ ▁អំពើ ល ក់ ដ ូរ ម នុ ស្ស ▁អំពើ ធ ្វ ើ អា ជី កម្ម ផ្ ន ែក ព េស ្យា កម្ម និង អ ំព ើ អា ស អា ភា ស ដ ែល ប៉ ះ ព ាល់ ដល់ ស េច ក្ ដ ី ថ្លៃ ថ្ន ូរ រ ប ស់ នា រី ត្រូវ ហា ម ឃ ាត់ ▁មាត្រា ៤ ១ ▁ប្រជាពលរដ្ឋ ខ្ ម ែរ មាន សេ រី ភាព ខា ង ការ បញ្ច េញ ម តិ រ ប ស់ ខ្លួន សេ រី ភាព ខា ង សារ ព ត ៌ មាន ▁សេរីភាព ខា ង ការ ប ោះ ពុ ម្ព ផ្សាយ ▁សេរីភាព ខា ង ការ ប្រជុំ ▁មាត្រា ៣ ៨ ▁រដ្ឋ ហា ម ឃ ាត់ និង ផ្ ដ ន្ទ ា ទោស ដល់ ជន ណា ដ ែល នាំ ចូល ▁ផលិត ▁លក់ដូរ ▁គ្រឿងញៀន ទំ ន ិញ ក្ លែង ក្លា យ ▁ល ▁សីលធម៌ ក្នុង ព្រ ះ ព ុទ្ធ សា ស នា ▁កុំ ស ម្ល ាប់ ជីវ ិត ម នុ ស្ស ▁សត្វ ▁បា ណា ▁កុំ ល ូច រ ប ស់ អ្នក ដ ទ ៃ អ ទិ ន្ទ ា ៣ ▁កុំ ប្រ ព្រ ឹ ត្ត ខុស ក្នុង ផ្ល ូវ ▁កាម េ ▁កុំ ភ ូត ភ រ ▁ម ុ សា ▁កុំ សេ ព គ្រឿង ស្រ វ ឹង ▁សុ រា ៦ ▁មាន អ ាយ ុយ ីន យ ូរ ▁អាយុ ៧ មាន សុ ភ ម ង្គ ល ▁សុខ ៈ ៨ ▁កម្លាំង ម ាំ ម ួន ▁ពល ៈ ▁	523
តើជនដែលប្រព្រឹត្តគ្រឿងញៀន និងត្រូវមានទោសដូចម្តេចខ្លះ	null	ជនដែលប្រព្រឹត្តគ្រឿងញៀន និងត្រូវមានទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ឆ្នាំដល់ ៥ឆ្នាំចំពោះ ជនណាដែលសម្រួលដោយចេតនាឱ្យជនណាម្នាក់ប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនដោយខុសច្បាប់ដែលបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ ទោះយកថ្លៃក្តី មិនយកថ្លៃក្តី ជនណាដែលលួចដាក់គ្រឿងញៀនដែលបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងអាហារ ក្នុងភេសជ្ជៈ ឬក្នុងសម្ភារៈផ្សេងៗទៀតដោយមិនឱ្យអ្នកបរិភោគ ឬអ្នកប្រើប្រាស់ដឹង ក្រៅពីទោសដាក់ពន្ធនាគារ ជនល្មើសអាចទទួលបន្ថែមនៅទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៥លានរៀន ទៅដល់១០ លានរៀល ជនណាប្រព្រឹត្តដោយចេតនាទាក់ទងនឹងការនាំចេញ ការនាំចូល ការដឹកជញ្ជូនអន្តរជាតិនូវគ្រឿងញៀនដែលបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវផ្តន្ទាទោសពី ១០ ទៅ២០ ឆ្នាំ និងផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១០លានរៀលដល់ ៥០ លានរៀល ច្បាប់ស្តីពីការត្រួតពិនិត្យគ្រឿងញៀន ឆ្នាំ ១៩៩៦	null	ជនដែលប្រព្រឹត្តគ្រឿងញៀន និងត្រូវមានទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ១ឆ្នាំដល់ ៥ឆ្នាំចំពោះ ជនណាដែលសម្រួលដោយចេតនាឱ្យជនណាម្នាក់ប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនដោយខុសច្បាប់ដែលបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ ទោះយកថ្លៃក្តី មិនយកថ្លៃក្តី ជនណាដែលលួចដាក់គ្រឿងញៀនដែលបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងអាហារ ក្នុងភេសជ្ជៈ ឬក្នុងសម្ភារៈផ្សេងៗទៀតដោយមិនឱ្យអ្នកបរិភោគ ឬអ្នកប្រើប្រាស់ដឹង ក្រៅពីទោសដាក់ពន្ធនាគារ ជនល្មើសអាចទទួលបន្ថែមនៅទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ៥លានរៀន ទៅដល់១០ លានរៀល ជនណាប្រព្រឹត្តដោយចេតនាទាក់ទងនឹងការនាំចេញ ការនាំចូល ការដឹកជញ្ជូនអន្តរជាតិនូវគ្រឿងញៀនដែលបណ្តាលឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរ ត្រូវផ្តន្ទាទោសពី ១០ ទៅ២០ ឆ្នាំ និងផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១០លានរៀលដល់ ៥០ លានរៀល ច្បាប់ស្តីពីការត្រួតពិនិត្យគ្រឿងញៀន ឆ្នាំ ១៩៩៦	ត ើ ជន ដ ែល ប្រ ព្រ ឹត ្ត គ្រឿង ញ ៀន Ġ និង ត្រូវ មាន ទោស ដូច ម្ ត េច ខ្ ល ះ Ġ	23	ជន ដ ែល ប្រ ព្រ ឹត ្ត គ្រឿង ញ ៀន Ġ និង ត្រូវ មាន ទោស ដា ក់ ពន្ធ នា គ ារ ពី Ġ ១ ឆ្នាំ ដល់ Ġ ៥ ឆ្នាំ ចំ ព ោះ Ġ ជន ណា ដ ែល សម ្រ ួល ដោយ ច េត នា ឱ្យ ជន ណា ម្ នាក់ ប្រ ើប ្រា ស់ គ្រឿង ញ ៀន ដោយ ខុស ច្ បា ប់ ដ ែល បណ្ត ាល ឱ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រ Ġ ទ ោះ យក ថ្លៃ ក្តី Ġ ម ិន យក ថ្លៃ ក្តី Ġ ជន ណា ដ ែល ល ួច ដា ក់ គ្រឿង ញ ៀន ដ ែល បណ្ត ាល ឱ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រ Ġ ក្នុង អា ហា រ Ġ ក្នុង ភ េស ជ្ជ ៈ Ġ ឬ ក្នុង សម ្ ភា រៈ ផ្ សេ ង ៗ ទៀត ដោយ ម ិន ឱ្យ អ្នក បរ ិ ភោគ Ġ ឬ អ្នក ប្រ ើប ្រា ស់ ដ ឹង Ġ ក្រ ៅ ពី ទោស ដា ក់ ពន្ធ នា គ ារ Ġ ជន ល ្ម ើស អា ច ទទួល ប ន្ ថ ែម នៅ ទោស ពិ ន ័យ ជា ប្រា ក់ ពី Ġ ៥ លាន រ ៀន Ġ ទៅ ដល់ ១០ Ġ លាន រ ៀល Ġ ជន ណា ប្រ ព្រ ឹត ្ត ដោយ ច េត នា ទ ាក់ ទ ង នឹង ការ នាំ ចេញ Ġ ការ នាំ ចូល Ġ ការ ដ ឹក ជ ញ្ជ ូន អ ន្ត រ ជាតិ ន ូវ គ្រឿង ញ ៀន ដ ែល បណ្ត ាល ឱ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រ Ġ ត្រូវ ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ពី Ġ ១០ Ġ ទៅ ២០ Ġ ឆ្នាំ Ġ និង ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ពិ ន ័យ ជា ប្រា ក់ ពី Ġ ១០ លាន រ ៀល ដល់ Ġ ៥០ Ġ លាន រ ៀល Ġ ច្ បា ប់ ស្ត ី ពី ការ ត្រ ួត ពិ និ ត ្យ គ្រឿង ញ ៀន Ġ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៩៦	290	▁តើ ជន ដ ែល ប្រ ព្រ ឹ ត្ត គ្រឿង ញ ៀន ▁និង ត្រូវ មាន ទោស ដូច ម ្ត េច ខ្ ល ះ ▁	22	▁ជន ដ ែល ប្រ ព្រ ឹ ត្ត គ្រឿង ញ ៀន ▁និង ត្រូវ មាន ទោស ដ ាក់ ពន្ធ នា គ ារ ពី ▁១ ឆ្នាំ ដល់ ▁៥ឆ្នាំ ច ំព ោះ ▁ជន ណា ដ ែល ស ម្រ ួល ដោយ ច េត នា ឱ្យ ជន ណា ម្ នាក់ ប្រ ើ ប្រ ាស់ គ្រឿង ញ ៀន ដោយ ខុស ច ្ប ាប់ ដ ែល បណ្ត ាល ឱ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រ ▁ទោះ យក ថ្លៃ ក្តី ▁មិន យក ថ្លៃ ក្តី ▁ជន ណា ដ ែល ល ួច ដ ាក់ គ្រឿង ញ ៀន ដ ែល បណ្ត ាល ឱ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រ ▁ក្នុង អា ហា រ ▁ក្នុង ភ េស ជ្ជ ៈ ▁ឬ ក្នុង ស ម្ភ ារ ៈ ផ្ ស េង ៗ ទៀត ដោយ ម ិន ឱ្យ អ្នក ប រិ ភោគ ▁ឬ អ្នក ប្រ ើ ប្រ ាស់ ដ ឹង ▁ក្រៅពី ទោស ដ ាក់ ពន្ធ នា គ ារ ▁ជនល្មើស អា ច ទទួល ប ន ្ថ ែម នៅ ទោស ព ិន ័យ ជា ប្រ ាក់ ពី ▁៥ លាន រ ៀន ▁ទៅដល់ ១០ ▁លាន រ ៀល ▁ជន ណា ប្រ ព្រ ឹ ត្ត ដោយ ច េត នា ទ ាក់ ទ ង នឹង ការ នាំ ចេញ ▁ការនាំចូល ▁ការដឹកជញ្ជូន អ ន្ត រ ជាតិ ន ូវ គ្រឿង ញ ៀន ដ ែល បណ្ត ាល ឱ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រ ▁ត្រូវ ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ពី ▁១០ ▁ទៅ ២០ ▁ឆ្នាំ ▁និង ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ព ិន ័យ ជា ប្រ ាក់ ពី ▁១០ លាន រ ៀល ដល់ ▁៥០ ▁លាន រ ៀល ▁ច្បាប់ ស្ត ី ពី ការ ត្រ ួត ព ិន ិត ្យ គ្រឿង ញ ៀន ▁ឆ្នាំ ▁១៩ ៩៦	272
ចូរពន្យល់ពីការផ្តន្ទាទោសចំពោះអ្នកសមគំនិតដែលប្រព្រឹត្តខុសនឹងច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍	null	ការផ្តន្ទាទោសចំពោះអ្នកសមគំនិតដែលប្រព្រឹត្តខុសនឹងច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍មានដូចជា ការជាប់ពន្ធនាគារ ត្រូវជាប់ពន្ធនាគារពី៣ទៅ៦ខែចំពោះជនដែលផ្តល់ជំនួយឬជួយលាក់បាំងក្នុងការបញ្ចូលជនបរទេសដែលគ្មានការអនុញ្ញាតមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់គុកពី ៦ខែដល់១ឆ្នាំ ចំពោះមន្ត្រីឬភ្នាប់ងាររាជការមានសមត្ថកិច្ចរូបណា ដែលសមគំនិត ឬជួយសម្រួលដល់ការប្រព្រឹត្តបទល្មើសត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់គុកពី៥ ដល់១០ឆ្នាំចំពោះអ្នកដែលសមគំនិតជាមួយជនបរទេសក្នុងការក្លែងបន្លំសរសេរត្រួតកោសលប់ ឱ្យគេខ្ចី ឬមួយសរសេរឈ្មោះក្លែងក្លាយក្នុងប័ណ្ណស្នាក់នៅ ប័ណ្ណការងារ កិច្ចសន្យា ឬមួយក៏ប្រើប្រាស់ឯកសារដែលមានឈ្មោះផ្សេងពីខ្លួន ឬធ្វើបណ្តឹងក្លែងបន្លំសុំឯកសារខាងលើ ទោសពិន័យជាប្រាក់ពិន័យអន្តរកាណ៍ជាប្រាក់ពី ១០ ០០០ទៅ៣០ ០០០រៀលចំពោះម្ចាស់ ឬអ្នកកាន់កាប់ លំនៅឋាន ណាដែលពុំបានជូនដំណឹងដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចស្តីពីការស្នាក់នៅរបស់ ជនបរទេសនៅក្នុងលំនៅឋានរបស់ខ្លួនក្នុងករណីមិនរាងចាល គឺត្រូវពិន័យអន្តរកាណ៍ជាប្រាក់ពី៣០ ០០០ ដល់ ៦០ ០០០រៀលត្រូវពិន័យអន្តរការណ៍ជាប្រាក់ពី២០០ ០០០ដល់៥០០ ០០០រៀល ចំពោះជនដែល ទទួលជនបរទេសឱ្យធ្វើការហើយមិនគោរពច្បាប់ការងារ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា	null	ការផ្តន្ទាទោសចំពោះអ្នកសមគំនិតដែលប្រព្រឹត្តខុសនឹងច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍មានដូចជា ការជាប់ពន្ធនាគារ ត្រូវជាប់ពន្ធនាគារពី៣ទៅ៦ខែចំពោះជនដែលផ្តល់ជំនួយឬជួយលាក់បាំងក្នុងការបញ្ចូលជនបរទេសដែលគ្មានការអនុញ្ញាតមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់គុកពី ៦ខែដល់១ឆ្នាំ ចំពោះមន្ត្រីឬភ្នាប់ងាររាជការមានសមត្ថកិច្ចរូបណា ដែលសមគំនិត ឬជួយសម្រួលដល់ការប្រព្រឹត្តបទល្មើសត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់គុកពី៥ ដល់១០ឆ្នាំចំពោះអ្នកដែលសមគំនិតជាមួយជនបរទេសក្នុងការក្លែងបន្លំសរសេរត្រួតកោសលប់ ឱ្យគេខ្ចី ឬមួយសរសេរឈ្មោះក្លែងក្លាយក្នុងប័ណ្ណស្នាក់នៅ ប័ណ្ណការងារ កិច្ចសន្យា ឬមួយក៏ប្រើប្រាស់ឯកសារដែលមានឈ្មោះផ្សេងពីខ្លួន ឬធ្វើបណ្តឹងក្លែងបន្លំសុំឯកសារខាងលើ ទោសពិន័យជាប្រាក់ពិន័យអន្តរកាណ៍ជាប្រាក់ពី ១០ ០០០ទៅ៣០ ០០០រៀលចំពោះម្ចាស់ ឬអ្នកកាន់កាប់ លំនៅឋាន ណាដែលពុំបានជូនដំណឹងដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចស្តីពីការស្នាក់នៅរបស់ ជនបរទេសនៅក្នុងលំនៅឋានរបស់ខ្លួនក្នុងករណីមិនរាងចាល គឺត្រូវពិន័យអន្តរកាណ៍ជាប្រាក់ពី៣០ ០០០ ដល់ ៦០ ០០០រៀលត្រូវពិន័យអន្តរការណ៍ជាប្រាក់ពី២០០ ០០០ដល់៥០០ ០០០រៀល ចំពោះជនដែល ទទួលជនបរទេសឱ្យធ្វើការហើយមិនគោរពច្បាប់ការងារ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា	ច ូរ ព ន្ យ ល់ ពី ការ ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ចំ ព ោះ អ្នក សម គ ំ និ ត ដ ែល ប្រ ព្រ ឹត ្ត ខុស នឹង ច្ បា ប់ អ ន្ត ោ ប្រ វេ ស ន៍ Ġ	40	ការ ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ចំ ព ោះ អ្នក សម គ ំ និ ត ដ ែល ប្រ ព្រ ឹត ្ត ខុស នឹង ច្ បា ប់ អ ន្ត ោ ប្រ វេ ស ន៍ មាន ដូច ជា Ġ ការ ជាប់ ពន្ធ នា គ ារ Ġ ត្រូវ ជាប់ ពន្ធ នា គ ារ ពី ៣ ទៅ ៦ ខែ ចំ ព ោះ ជន ដ ែល ផ្ ត ល់ ជំ ន ួយ ឬ ជ ួយ លា ក់ បា ំ ង ក្នុង ការ បញ្ចូល ជន បរ ទេស ដ ែល គ ្ម ាន ការ អនុ ញ្ញា ត មក ក្នុង ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា ត្រូវ ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ដា ក់ គ ុក ពី Ġ ៦ ខែ ដល់ ១ ឆ្នាំ Ġ ចំ ព ោះ ម ន្ត ្រី ឬ ភ ្នា ប់ ងារ រាជ ការ មាន សម ត្ថ កិច្ច រូប ណា Ġ ដ ែល សម គ ំ និ ត Ġ ឬ ជ ួយ សម ្រ ួល ដល់ ការ ប្រ ព្រ ឹត ្ត បទ ល ្ម ើស ត្រូវ ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ដា ក់ គ ុក ពី ៥ Ġ ដល់ ១០ ឆ្នាំ ចំ ព ោះ អ្នក ដ ែល សម គ ំ និ ត ជា មួយ ជន បរ ទេស ក្នុង ការ ក្ លែង ប ន្ លំ ស រស េរ ត្រ ួត ក ោស ល ប់ Ġ ឱ្យ គ េ ខ្ ច ី Ġ ឬ មួយ ស រស េរ ឈ្មោះ ក្ លែង ក្លា យក ្ន ុង ប ័ ណ្ណ ស្ន ាក់ នៅ Ġ ប ័ ណ្ណ ការងារ Ġ កិច្ច ស ន្ យា Ġ ឬ មួយ ក ៏ ប្រ ើប ្រា ស់ ឯក សារ ដ ែល មាន ឈ្មោះ ផ្ សេ ង ពី ខ្លួន Ġ ឬ ធ ្វ ើប ណ្ត ឹង ក្ លែង ប ន្ លំ សុ ំ ឯក សារ ខា ង លើ Ġ ទោស ពិ ន ័យ ជា ប្រា ក់ ពិ ន ័យ អ ន្ត រក ា ណ៍ ជា ប្រា ក់ ពី Ġ ១០ Ġ ០០០ ទៅ ៣០ Ġ ០០០ រ ៀល ចំ ព ោះ ម្ចាស់ Ġ ឬ អ្នក កាន់ កា ប់ Ġ លំ នៅ ឋ ាន Ġ ណា ដ ែល ពុ ំ បាន ជ ូន ដំ ណ ឹង ដល់ អា ជ្ញ ា ធរ មាន សម ត្ថ កិច្ច ស្ត ី ពី ការ ស្ន ាក់ នៅ រ ប ស់ Ġ ជន បរ ទេស នៅ ក្នុង លំ នៅ ឋ ាន រ ប ស់ ខ្លួន ក្នុង ករណី ម ិន រា ង ច ាល Ġ គ ឺត ្រ ូវ ពិ ន ័យ អ ន្ត រក ា ណ៍ ជា ប្រា ក់ ពី ៣០ Ġ ០០០ Ġ ដល់ Ġ ៦០ Ġ ០០០ រ ៀល ត្រូវ ពិ ន ័យ អ ន្ត រក ារ ណ៍ ជា ប្រា ក់ ពី ២០ ០ Ġ ០០០ ដល់ ៥០០ Ġ ០០០ រ ៀល Ġ ចំ ព ោះ ជន ដ ែល Ġ ទទួល ជន បរ ទេស ឱ្យ ធ ្វ ើក ារ ហើយ ម ិន គោ រ ព ច្ បា ប់ ការងារ Ġ នៃ ព្រ ះ រាជ ា ណា ច ក្រ ក ម្ព ុ ជា	441	▁ចូរ ព ន ្យ ល់ ពី ការ ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ច ំព ោះ អ្នក សម គ ំ ន ិត ដ ែល ប្រ ព្រ ឹ ត្ត ខុស នឹង ច ្ប ាប់ អ ន្ត ោ ប្រ វ េស ន៍ ▁	39	▁ការផ្ ត ន្ទ ា ទោស ច ំព ោះ អ្នក សម គ ំ ន ិត ដ ែល ប្រ ព្រ ឹ ត្ត ខុស នឹង ច ្ប ាប់ អ ន្ត ោ ប្រ វ េស ន៍ មាន ដូច ជា ▁ការ ជាប់ ពន្ធ នា គ ារ ▁ត្រូវ ជាប់ ពន្ធ នា គ ារ ពី ៣ ទៅ ៦ ខែ ច ំព ោះ ជន ដ ែល ផ្ ត ល់ ជំ ន ួយ ឬ ជ ួយ ល ាក់ ប ាំង ក្នុង ការ បញ្ចូល ជន បរ ទេស ដ ែល គ ្ មាន ការ អនុ ញ្ញា ត មក ក្នុង ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា ត្រូវ ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ដ ាក់ គ ុក ពី ▁៦ខែ ដល់ ១ ឆ្នាំ ▁ចំពោះ ម ន្ត ្រី ឬ ភ ្ន ាប់ ងារ រាជ ការ មាន សម ត្ថ កិច្ច រូប ណា ▁ដែល សម គ ំ ន ិត ▁ឬ ជ ួយ ស ម្រ ួល ដល់ ការ ប្រ ព្រ ឹ ត្ត បទ ល ្ម ើស ត្រូវ ផ្ ត ន្ទ ា ទោស ដ ាក់ គ ុក ពី ៥ ▁ដល់ ១០ ឆ្នាំ ច ំព ោះ អ្នក ដ ែល សម គ ំ ន ិត ជា មួយ ជន បរ ទេស ក្នុង ការ ក្ លែង ប ន្ លំ ស រស េរ ត្រ ួត ក ោស ល ប់ ▁ឱ្យ គ េ ខ្ ច ី ▁ឬ មួយ ស រស េរ ឈ្មោះ ក្ លែង ក្លា យ ក្នុង ប ័ ណ្ណ ស្ន ាក់ នៅ ▁ប័ណ្ណ ការងារ ▁កិច្ចសន្យា ▁ឬ មួយ ក ៏ ប្រ ើ ប្រ ាស់ ឯក សារ ដ ែល មាន ឈ្មោះ ផ្ ស េង ពី ខ្លួន ▁ឬ ធ ្វ ើ បណ្ត ឹង ក្ លែង ប ន្ លំ ស ុំ ឯក សារ ខា ង លើ ▁ទោស ព ិន ័យ ជា ប្រ ាក់ ព ិន ័យ អ ន្ត រ កា ណ៍ ជា ប្រ ាក់ ពី ▁១០ ▁ ០០០ ទៅ ៣០ ▁ ០០០ រ ៀល ច ំព ោះ ម្ចាស់ ▁ឬ អ្នក កាន់ ក ាប់ ▁លំនៅឋាន ▁ណា ដ ែល ព ុំ បាន ជ ូន ដ ំណ ឹង ដល់ អា ជ្ញ ា ធរ មាន សម ត្ថ កិច្ច ស្ត ី ពី ការ ស្ន ាក់ នៅ រ ប ស់ ▁ជន បរ ទេស នៅ ក្នុង លំ នៅ ឋ ាន រ ប ស់ ខ្លួន ក្នុង ករណី ម ិន រ ាង ច ាល ▁គឺ ត្រូវ ព ិន ័យ អ ន្ត រ កា ណ៍ ជា ប្រ ាក់ ពី ៣០ ▁ ០០០ ▁ដល់ ▁៦០ ▁ ០០០ រ ៀល ត្រូវ ព ិន ័យ អ ន្ត រ ការណ៍ ជា ប្រ ាក់ ពី ២ ០០ ▁ ០០០ ដល់ ៥០០ ▁ ០០០ រ ៀល ▁ចំពោះ ជន ដ ែល ▁ទទួល ជន បរ ទេស ឱ្យ ធ ្វ ើ ការ ហើយ ម ិន គ ោរ ព ច ្ប ាប់ ការងារ ▁នៃ ព្រ ះ រាជ ា ណា ច ក្រ ក ម្ព ុ ជា	421
តើសង្រ្គាមត្រជាក់កើតឡើង និងបញ្ចប់នៅពេលណា ចូររកមូលហេតុនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ ចូរលើកយកព្រឹត្តិការណ៍ធំៗក្នុងពេលមានសង្រ្គាមត្រជាក់ឱ្យបានបួនយ៉ាងតិច	null	សង្រ្គាមត្រជាក់កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៤៧ និងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ ១៩៩១ មូលហេតុនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ គឺការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងមនោគមវិជ្ជាកុំមុយនីស និងមនោគមវិជ្ជាសេរី ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗក្នុងពេលមានសង្រ្គាមត្រជាក់មានការបែងចែករូបិយបណ្ណអាឡឺម៉ង់ខាងលិច និងអាឡឺម៉ង់ខាងកើតការបង្កើតបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ និងវ៉ាសូវីការក្រកួតប្រជែងខាងបច្ចេកវិទ្យា និងសព្វាវុធសង្រ្គាមនៅឩបទ្វីបកូរ៉េ	null	សង្រ្គាមត្រជាក់កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៤៧ និងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ ១៩៩១ មូលហេតុនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ គឺការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងមនោគមវិជ្ជាកុំមុយនីស និងមនោគមវិជ្ជាសេរី ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗក្នុងពេលមានសង្រ្គាមត្រជាក់មានការបែងចែករូបិយបណ្ណអាឡឺម៉ង់ខាងលិច និងអាឡឺម៉ង់ខាងកើតការបង្កើតបក្សសម្ព័ន្ធអូតង់ និងវ៉ាសូវីការក្រកួតប្រជែងខាងបច្ចេកវិទ្យា និងសព្វាវុធសង្រ្គាមនៅឩបទ្វីបកូរ៉េ	ត ើស ង ្រ ្ គ ាម ត្រ ជា ក់ កើត ឡើង Ġ និង បញ្ច ប់ នៅ ពេល ណា Ġ ច ូរ រក ម ូល ហេតុ នៃ សង ្ គ្រ ាម ត្រ ជា ក់ Ġ ច ូរ លើក យក ព្រ ឹត ្តិ ការណ៍ ធ ំ ៗ ក្នុង ពេល មាន សង ្រ ្ គ ាម ត្រ ជា ក់ âĢĭ ឱ្យ បាន ប ួន យ៉ាង តិ ច ĠâĢĭ Ġ	61	សង ្រ ្ គ ាម ត្រ ជា ក់ កើត ឡើង នៅ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៤ ៧ Ġ និង បញ្ច ប់ នៅ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៩ ១ Ġ ម ូល ហេតុ នៃ សង ្ គ្រ ាម ត្រ ជា ក់ Ġ គ ឺ ការ ប្រ ឈ ម មុខ ដា ក់ គ្នា រ វា ង ម ន ោ គម វិជ្ជា ក ុំ ម ុយ នី ស Ġ និង ម ន ោ គម វិជ្ជា សេ រី Ġ ព្រ ឹត ្តិ ការណ៍ សំ ខា ន់ ៗ ក្នុង ពេល មាន សង ្រ ្ គ ាម ត្រ ជា ក់ មាន ការ ប ែង ច ែក រូប ិយ ប ណ្ណ អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង ល ិច Ġ និង អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត ការ បង ្ក ើត ប ក្ស សម ្ ព ័ន ្ ធ អូ ត ង់ Ġ និង វ៉ា ស ូវ ី ការ ក្រ ក ួត ប្រ ជ ែង ខា ង ប ច្ច េក វិទ្យា Ġ និង ស ព្វ ាវ ុ ធ សង ្រ ្ គ ាម នៅ ឩ បទ ្វី ប កូ រ៉េ	162	▁តើ សង ្រ ្ គ ាម ត្រ ជ ាក់ កើត ឡើង ▁និង បញ្ច ប់ នៅ ពេល ណា ▁ចូរ រក ម ូល ហេតុ នៃ ស ង្គ ្រា ម ត្រ ជ ាក់ ▁ចូរ លើក យក ព្រ ឹ ត្តិ ការណ៍ ធ ំ ៗ ក្នុង ពេល មាន សង ្រ ្ គ ាម ត្រ ជ ាក់ ▁ឱ្យ បាន ប ួន យ៉ាង ត ិច ▁	58	▁សង ្រ ្ គ ាម ត្រ ជ ាក់ កើត ឡើង នៅ ឆ្នាំ ▁១៩ ៤ ៧ ▁និង បញ្ច ប់ នៅ ឆ្នាំ ▁១៩ ៩ ១ ▁មូលហេតុ នៃ ស ង្គ ្រា ម ត្រ ជ ាក់ ▁គឺ ការ ប្រ ឈ ម មុខ ដ ាក់ គ្នា រ វ ាង ម ន ោ គម វិជ្ជា ក ុំ ម ុយ នី ស ▁និង ម ន ោ គម វិជ្ជា សេ រី ▁ព្រឹត្តិការណ៍ សំ ខ ាន់ ៗ ក្នុង ពេល មាន សង ្រ ្ គ ាម ត្រ ជ ាក់ មាន ការ ប ែង ច ែក រូប ិយ ប ណ្ណ អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង ល ិច ▁និង អា ឡ ឺ ម៉ង់ ខា ង កើត ការ ប ង្ក ើត ប ក្ស ស ម្ព ័ ន្ធ អ ូត ង់ ▁និង វ៉ា ស ូវ ី ការ ក្រ ក ួត ប្រ ជ ែង ខា ង ប ច្ច េក វិទ្យា ▁និង ស ព ្វា វុធ សង ្រ ្ គ ាម នៅ ឩ បទ ្វី ប កូ រ៉េ	153
តើអគតិមានប៉ុន្មាន អ្វីខ្លះ	null	អគតិមានបីយ៉ាងគឺឆន្ទាគតិ សេចក្តីលម្អៀងព្រោះស្រលាញ់ទោសាគតិ សេចក្តីលម្អៀងព្រោះស្អប់មោហាគតិ សេចក្តីលម្អៀងព្រោះខ្លាចអំណាច ឬខ្លាចចិត្តគេ	null	អគតិមានបីយ៉ាងគឺឆន្ទាគតិ សេចក្តីលម្អៀងព្រោះស្រលាញ់ទោសាគតិ សេចក្តីលម្អៀងព្រោះស្អប់មោហាគតិ សេចក្តីលម្អៀងព្រោះខ្លាចអំណាច ឬខ្លាចចិត្តគេ	ត ើ អ គ តិ មាន ប៉ ុន ្ម ាន Ġ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	15	អ គ តិ មាន បី យ៉ាង គ ឺ ឆ ន្ទ ា គ តិ Ġ សេ ច ក្តី លម្អ ៀង ព្រ ោះ ស្រលាញ់ ទោស ា គ តិ Ġ សេ ច ក្តី លម្អ ៀង ព្រ ោះ ស្ អ ប់ ម ោ ហា គ តិ Ġ សេ ច ក្តី លម្អ ៀង ព្រ ោះ ខ្ លា ច អ ំណ ា ច Ġ ឬ ខ្ លា ច ចិត្ត គ េ	61	▁តើ អ គ តិ មាន ប៉ ុន ្ មាន ▁អ្វី ខ្ ល ះ ▁	13	▁អ គ តិ មាន បី យ៉ាង គ ឺ ឆ ន្ទ ា គ តិ ▁សេចក្តី លម្អ ៀង ព្រ ោះ ស្រលាញ់ ទោស ា គ តិ ▁សេចក្តី លម្អ ៀង ព្រ ោះ ស ្អ ប់ ម ោ ហា គ តិ ▁សេចក្តី លម្អ ៀង ព្រ ោះ ខ ្លា ច អ ំ ណា ច ▁ឬ ខ ្លា ច ចិត្ត គ េ	55
តើអំបូរជនជាតិស៊ែបមានឥទ្ធិពលគ្រប់ដណ្ដប់លើដ្ឋអ្វីខ្លះ	null	អំបូរជនជាតិស៊ែបមានឥទ្ធិពលគ្រប់ដណ្ដប់លើរដ្ឋ ស៊ែប ខេត្តបូស្នី វូសវូឌីណា ក្រូអាតស៊ីយ៉ា អេសេកូវីណា និងម៉ាសេដូណា	null	អំបូរជនជាតិស៊ែបមានឥទ្ធិពលគ្រប់ដណ្ដប់លើរដ្ឋ ស៊ែប ខេត្តបូស្នី វូសវូឌីណា ក្រូអាតស៊ីយ៉ា អេសេកូវីណា និងម៉ាសេដូណា	ត ើ អ ំ បូ រ ជន ជាតិ ស៊ ែប មាន ឥ ទ្ធិ ពល គ្រ ប់ ដ ណ ្ ដ ប់ លើ ដ្ឋ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	28	អ ំ បូ រ ជន ជាតិ ស៊ ែប មាន ឥ ទ្ធិ ពល គ្រ ប់ ដ ណ ្ ដ ប់ លើ រដ្ឋ Ġ ស៊ ែប Ġ ខ េត ្ត បូ ស្ន ី Ġ វ ូស វ ូ ឌី ណា Ġ ក្រ ូ អា ត ស៊ី យ៉ា Ġ អ េស េក ូវ ី ណា Ġ និង ម៉ា សេ ដ ូ ណា	53	▁តើ អ ំ ប ូរ ជន ជាតិ ស៊ ែប មាន ឥ ទ្ធិ ពល គ្រ ប់ ដ ណ ្ ដ ប់ លើ ដ្ឋ អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	27	▁អំ ប ូរ ជន ជាតិ ស៊ ែប មាន ឥ ទ្ធិ ពល គ្រ ប់ ដ ណ ្ ដ ប់ លើ រដ្ឋ ▁ស៊ ែប ▁ខេត្ត បូ ស្ន ី ▁វ ូស វ ូ ឌី ណា ▁ក្រ ូ អា ត ស៊ី យ៉ា ▁អេស េក ូវ ី ណា ▁និង ម៉ា សេ ដ ូ ណា	49
ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសដែលចាកចេញពីប្លុកសង្គមនិយម ដើម្បិកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបែរជាជួបនិងភាពអាណាធិបតេយ្យ និងសង្គ្រាមស៊ីវិលទៅវិញ	null	ការលំបាកណាស់ នៅពេលដែលការកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសមួយគ្មានមូលដ្ឋានសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ដែលប្រជាជនភាគច្រើនជាអនក្ខរជន និងមានសេដ្ឋកិច្ចអន់ថយ	null	ការលំបាកណាស់ នៅពេលដែលការកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសមួយគ្មានមូលដ្ឋានសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ដែលប្រជាជនភាគច្រើនជាអនក្ខរជន និងមានសេដ្ឋកិច្ចអន់ថយ	ហេតុ អ ្វី បាន ជា ប្រ ទេស ដ ែល ច ាក ចេញ ពី ប្ ល ុក សង ្ គម និយម Ġ ដើម ្ប ិក សា ង ល ទ្ធិ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ ប ែរ ជា ជ ួ ប និង ភាព អា ណា ធិបតេយ្យ Ġ និង សង ្ គ្រ ាម ស៊ី វិ ល ទៅ វិញ Ġ	51	ការ លំបាក ណា ស់ Ġ នៅ ពេល ដ ែល ការ ក សា ង ល ទ្ធិ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ នៅ ក្នុង ប្រ ទេស មួយ គ ្ម ាន ម ូល ដ្ឋាន សង ្ គម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ Ġ ដ ែល ប្រ ជា ជន ភាគ ច្ រ ើន ជា អ ន ក្ខ រ ជន Ġ និង មាន សេ ដ្ឋ កិច្ច អ ន់ ថ យ	58	▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា ប្រ ទេស ដ ែល ច ាក ចេញ ពី ប ្ល ុក ស ង្គ ម និយម ▁ដើម ្ប ិក សា ង ល ទ្ធិ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ ប ែរ ជា ជ ួ ប និង ភាព អា ណា ធិបតេយ្យ ▁និង ស ង្គ ្រា ម ស៊ី វិ ល ទៅ វិញ ▁	51	▁ការលំបាក ណ ាស់ ▁នៅពេល ដ ែល ការ ក សា ង ល ទ្ធិ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ នៅ ក្នុង ប្រ ទេស មួយ គ ្ មាន ម ូល ដ្ឋាន ស ង្គ ម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ ▁ដែល ប្រ ជា ជន ភាគ ច ្រ ើន ជា អ ន ក្ខ រ ជន ▁និង មាន សេ ដ្ឋ កិច្ច អ ន់ ថ យ	55
តើបុគ្គលណាខ្លះ ដែលច្បាប់អាចទុកថាជាមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ឬអាចបំពេញមុខងារមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌	null	បុគ្គលដែលច្បាប់នឹងចាត់ទុកជាមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ឬអាចបំពេញមុខងារជាមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌រួមមានព្រះរាជអាជ្ញានិងចៅក្រមស៊ើបអង្កេតប្រធាននិងអនុប្រធានទាំងឡាយ នៃនាយកដ្ឋាននគរបាលព្រហ្មទណ្ឌនិងសេដ្ឋកិច្ចប្រធាននិងអនុប្រធានទាំងឡាយ នៃនាយកដ្ឋានប្រឆាំងភេរវកម្មស្នងការនិងស្នងការរងទាំងឡាយ នៃនគរបាលរាជធានីខែត្រប្រធានការិយាល័យនគរបាលព្រហ្មទណ្ឌនិងសេដ្ឋកិច្ចប្រធានការិយាល័យប្រឆាំងភេរវកម្មប្រធានការិយាល័យនគរបាលសន្តិសុខអធិការនិងអធិការរងនគរបាលនយោបាយស្រុក ទីរួមខែត្រនិងខណ្ឌប្រធានប៉ុស្តីនគររដ្ឋបាល ចំពោះរឿងព្រហ្មទណ្ឌប្រធានការការិយាល័យនគរបាយចរាចរណ៍និងប្រធានផ្នែកបទល្មើសចរាចរណ៍ ចំពោះបទល្មើសចរាចរណ៍ប្រធាននិងមន្ត្រីទាំងឡាយនៃកងតម្រូតយោធា ចំពោះបទល្មើសយោធាមន្ត្រីនគរបាលព្រំដែនអធិការគយ ចំពោះបទល្មើសគយមន្ត្រីរុក្ខាប្រម៉ាញ់និងនេសាទមន្ត្រីអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ	null	បុគ្គលដែលច្បាប់នឹងចាត់ទុកជាមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ឬអាចបំពេញមុខងារជាមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌រួមមានព្រះរាជអាជ្ញានិងចៅក្រមស៊ើបអង្កេតប្រធាននិងអនុប្រធានទាំងឡាយ នៃនាយកដ្ឋាននគរបាលព្រហ្មទណ្ឌនិងសេដ្ឋកិច្ចប្រធាននិងអនុប្រធានទាំងឡាយ នៃនាយកដ្ឋានប្រឆាំងភេរវកម្មស្នងការនិងស្នងការរងទាំងឡាយ នៃនគរបាលរាជធានីខែត្រប្រធានការិយាល័យនគរបាលព្រហ្មទណ្ឌនិងសេដ្ឋកិច្ចប្រធានការិយាល័យប្រឆាំងភេរវកម្មប្រធានការិយាល័យនគរបាលសន្តិសុខអធិការនិងអធិការរងនគរបាលនយោបាយស្រុក ទីរួមខែត្រនិងខណ្ឌប្រធានប៉ុស្តីនគររដ្ឋបាល ចំពោះរឿងព្រហ្មទណ្ឌប្រធានការការិយាល័យនគរបាយចរាចរណ៍និងប្រធានផ្នែកបទល្មើសចរាចរណ៍ ចំពោះបទល្មើសចរាចរណ៍ប្រធាននិងមន្ត្រីទាំងឡាយនៃកងតម្រូតយោធា ចំពោះបទល្មើសយោធាមន្ត្រីនគរបាលព្រំដែនអធិការគយ ចំពោះបទល្មើសគយមន្ត្រីរុក្ខាប្រម៉ាញ់និងនេសាទមន្ត្រីអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ	ត ើប ុ គ្គ ល ណា ខ្ ល ះ Ġ ដ ែល ច្ បា ប់ អា ច ទុក ថា ជា ម ន្ត ្រី ន គរ បាល យុត្តិ ធម៌ ឬ អា ច ប ំព េញ មុខ ងារ ម ន្ត ្រី ន គរ បាល យុត្តិ ធម៌ Ġ	43	ប ុ គ្គ ល ដ ែល ច្ បា ប់ នឹង ច ាត់ ទុក ជា ម ន្ត ្រី ន គរ បាល យុត្តិ ធម៌ ឬ អា ច ប ំព េញ មុខ ងារ ជា ម ន្ត ្រី ន គរ បាល យុត្តិ ធម៌ រួម មាន ព្រ ះ រាជ អា ជ្ញ ាន ិ ង ច ៅ ក្រ ម ស៊ ើប អ ង្ក េត ប្រ ធាន និង អនុ ប្រ ធាន ទ ាំង ឡា យ Ġ នៃ នា យក ដ្ឋាន ន គរ បាល ព្រ ហ្ម ទ ណ្ឌ និង សេ ដ្ឋ កិច្ច ប្រ ធាន និង អនុ ប្រ ធាន ទ ាំង ឡា យ Ġ នៃ នា យក ដ្ឋាន ប្រ ឆ ាំង ភ េរ វ កម្ម ស្ន ង ការ និង ស្ន ង ការ រ ង ទ ាំង ឡា យ Ġ នៃ ន គរ បាល រាជ ធាន ី ខែ ត្រ ប្រ ធាន ការ ិយ ាល ័យ ន គរ បាល ព្រ ហ្ម ទ ណ្ឌ និង សេ ដ្ឋ កិច្ច ប្រ ធាន ការ ិយ ាល ័យ ប្រ ឆ ាំង ភ េរ វ កម្ម ប្រ ធាន ការ ិយ ាល ័យ ន គរ បាល ស ន្ត ិស ុ ខ អ ធិ ការ និង អ ធិ ការ រ ង ន គរ បាល ន យោ បា យ ស្រ ុក Ġ ទី រួម ខែ ត្រ និង ខ ណ្ឌ ប្រ ធាន ប៉ ុស ្ត ីន គរ រដ្ឋ បាល Ġ ចំ ព ោះ រឿង ព្រ ហ្ម ទ ណ្ឌ ប្រ ធាន ការ ការ ិយ ាល ័យ ន គរ បា យ ចរ ា ចរ ណ៍ និង ប្រ ធាន ផ្ ន ែក បទ ល ្ម ើស ចរ ា ចរ ណ៍ Ġ ចំ ព ោះ បទ ល ្ម ើស ចរ ា ចរ ណ៍ ប្រ ធាន និង ម ន្ត ្រី ទ ាំង ឡា យ នៃ ក ង ត ម្រ ូត យោ ធា Ġ ចំ ព ោះ បទ ល ្ម ើស យោ ធា ម ន្ត ្រី ន គរ បាល ព្រ ំ ដ ែន អ ធិ ការ គ យ Ġ ចំ ព ោះ បទ ល ្ម ើស គ យ ម ន្ត ្រី រ ុក ្ខ ាប ្រ ម៉ា ញ ់ និង ន េស ា ទ ម ន្ត ្រី អង្គ ភាព ប្រ ឆ ាំង អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ	334	▁តើ ប ុ គ្គ ល ណា ខ្ ល ះ ▁ដែល ច ្ប ាប់ អា ច ទុក ថា ជា ម ន្ត ្រី ន គរ បាល យុត្តិ ធម៌ ឬ អា ច ប ំព េញ មុខ ងារ ម ន្ត ្រី ន គរ បាល យុត្តិ ធម៌ ▁	42	▁បុគ្គល ដ ែល ច ្ប ាប់ នឹង ច ាត់ ទុក ជា ម ន្ត ្រី ន គរ បាល យុត្តិ ធម៌ ឬ អា ច ប ំព េញ មុខ ងារ ជា ម ន្ត ្រី ន គរ បាល យុត្តិ ធម៌ រួម មាន ព្រ ះ រាជ អា ជ្ញ ា និង ច ៅ ក្រ ម ស៊ ើប អ ង្ក េត ប្រ ធាន និង អនុ ប្រ ធាន ទ ាំង ឡា យ ▁នៃ នា យក ដ្ឋាន ន គរ បាល ព្រ ហ្ម ទ ណ្ឌ និង សេ ដ្ឋ កិច្ច ប្រ ធាន និង អនុ ប្រ ធាន ទ ាំង ឡា យ ▁នៃ នា យក ដ្ឋាន ប្រ ឆ ាំង ភ េរ វ កម្ម ស្ន ង ការ និង ស្ន ង ការ រ ង ទ ាំង ឡា យ ▁នៃ ន គរ បាល រាជ ធាន ី ខែ ត្រ ប្រ ធាន កា រិយា ល័យ ន គរ បាល ព្រ ហ្ម ទ ណ្ឌ និង សេ ដ្ឋ កិច្ច ប្រ ធាន កា រិយា ល័យ ប្រ ឆ ាំង ភ េរ វ កម្ម ប្រ ធាន កា រិយា ល័យ ន គរ បាល ស ន្ត ិ សុខ អ ធិ ការ និង អ ធិ ការ រ ង ន គរ បាល ន យោ ប ាយ ស្រ ុក ▁ទី រួម ខែ ត្រ និង ខ ណ្ឌ ប្រ ធាន ប៉ ុ ស្ត ីន គរ រដ្ឋ បាល ▁ចំពោះ រឿង ព្រ ហ្ម ទ ណ្ឌ ប្រ ធាន ការ កា រិយា ល័យ ន គរ ប ាយ ច រា ចរ ណ៍ និង ប្រ ធាន ផ្ ន ែក បទ ល ្ម ើស ច រា ចរ ណ៍ ▁ចំពោះ បទ ល ្ម ើស ច រា ចរ ណ៍ ប្រ ធាន និង ម ន្ត ្រី ទ ាំង ឡា យ នៃ ក ង ត ម្រ ូត យោ ធា ▁ចំពោះ បទ ល ្ម ើស យោ ធ ាម ន្ត ្រី ន គរ បាល ព្រ ំ ដ ែន អ ធិ ការ គ យ ▁ចំពោះ បទ ល ្ម ើស គ យ ម ន្ត ្រី រ ុ ក្ខ ា ប្រ ម៉ ាញ់ និង ន េ សា ទ ម ន្ត ្រី អង្គ ភាព ប្រ ឆ ាំង អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ	316
តើសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយមបានដួលរលំនៅឆ្នាំណាព្រោះអ្វី	null	ឆ្នាំ១៩៧០ ព្រោះវិបត្តិសង្គម នយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច ហើយដោយឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមត្រជាក់	null	ឆ្នាំ១៩៧០ ព្រោះវិបត្តិសង្គម នយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច ហើយដោយឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមត្រជាក់	ត ើស ម ័យ សង ្ គម រា ស្រ ្ត និយម បាន ដ ួល រ លំ នៅ ឆ្នាំ ណា ព្រ ោះ អ ្វី Ġ	23	ឆ្នាំ ១៩ ៧០ Ġ ព្រ ោះ វិ ប ត្តិ សង ្ គម Ġ ន យោ បា យ Ġ និង សេ ដ្ឋ កិច្ច Ġ ហើយ ដោយ ឥ ទ្ធិ ពល នៃ សង ្ គ្រ ាម ត្រ ជា ក់	32	▁តើ សម័យ ស ង្គ ម រា ស្រ ្ត និយម បាន ដ ួល រ លំ នៅ ឆ្នាំ ណា ព្រ ោះ អ ្វី ▁	21	▁ឆ្នាំ ១៩ ៧០ ▁ព្រោះ វិ ប ត្តិ ស ង្គ ម ▁នយោបាយ ▁និង សេ ដ្ឋ កិច្ច ▁ហើយ ដោយ ឥ ទ្ធិ ពល នៃ ស ង្គ ្រា ម ត្រ ជ ាក់	28
ចូរនិយាយពីលំនាំប្រែកំណើតដោយប៉ះនឹងម៉ាក់ម៉ា	null	និយាយពីលំនាំប្រែកំណើតដោយប៉ះនឹងម៉ាក់ម៉ា នៅពេលម៉ាក់ម៉ាធ្វើចលនាឆ្លងកាត់សំបកផែនដី វាកម្តៅមជ្ឈដ្ឋានជុំវិញសិលា ជាលទ្ធផលម៉ាក់ម៉ាធ្វើឲ្យរ៉ែខ្លះនៅជុំវិញសិលាប្រែក្លាយទៅជារ៉ែផ្សេងទៀត កម្តៅចុះត្រជាក់បន្តិចម្តងៗ អាស្រ័យនឹងចម្ងាយពីម៉ាក់ម៉ា	null	និយាយពីលំនាំប្រែកំណើតដោយប៉ះនឹងម៉ាក់ម៉ា នៅពេលម៉ាក់ម៉ាធ្វើចលនាឆ្លងកាត់សំបកផែនដី វាកម្តៅមជ្ឈដ្ឋានជុំវិញសិលា ជាលទ្ធផលម៉ាក់ម៉ាធ្វើឲ្យរ៉ែខ្លះនៅជុំវិញសិលាប្រែក្លាយទៅជារ៉ែផ្សេងទៀត កម្តៅចុះត្រជាក់បន្តិចម្តងៗ អាស្រ័យនឹងចម្ងាយពីម៉ាក់ម៉ា	ច ូរ និ យា យ ពី លំ នាំ ប្រ ែក ំណ ើត ដោយ ប៉ ះ នឹង ម៉ា ក់ ម៉ា Ġ	19	និ យា យ ពី លំ នាំ ប្រ ែក ំណ ើត ដោយ ប៉ ះ នឹង ម៉ា ក់ ម៉ា Ġ នៅ ពេល ម៉ា ក់ ម៉ា ធ ្វ ើ ច ល នា ឆ្ លង កាត់ សំ ប ក ផ ែន ដ ី Ġ វា ក ម្ ត ៅ ម ជ ្ឈ ដ្ឋាន ជ ុំ វិញ សិ លា Ġ ជា ល ទ្ធ ផល ម៉ា ក់ ម៉ា ធ ្វ ើ ឲ្យ រ៉ ែ ខ្ ល ះ នៅ ជ ុំ វិញ សិ លា ប្រ ែក ្លា យ ទៅ ជា រ៉ ែ ផ្ សេ ង ទៀត Ġ ក ម្ ត ៅ ច ុះ ត្រ ជា ក់ ប ន្ត ិច ម្ ត ង ៗ Ġ អា ស្រ ័យ នឹង ច ម្ ង ាយ ពី ម៉ា ក់ ម៉ា	114	▁ចូរ ន ិយ ាយ ពី លំ នាំ ប្រ ែក ំណ ើត ដោយ ប៉ ះ នឹង ម៉ា ក់ ម៉ា ▁	18	▁និយាយ ពី លំ នាំ ប្រ ែក ំណ ើត ដោយ ប៉ ះ នឹង ម៉ា ក់ ម៉ា ▁នៅពេល ម៉ា ក់ ម៉ា ធ ្វ ើ ច ល នា ឆ្ លង កាត់ សំ ប ក ផ ែន ដ ី ▁វា ក ម ្ត ៅ ម ជ ្ឈ ដ្ឋាន ជ ុំ វិញ សិ លា ▁ជា ល ទ្ធ ផល ម៉ា ក់ ម៉ា ធ ្វ ើ ឲ្យ រ៉ ែ ខ្ ល ះ នៅ ជ ុំ វិញ សិ លា ប្រ ែក ្ល ាយ ទៅ ជា រ៉ ែ ផ្ ស េង ទៀត ▁កម្តៅ ច ុះ ត្រ ជ ាក់ ប ន្ត ិច ម ្ត ង ៗ ▁អាស្រ័យ នឹង ច ម្ ង ាយ ពី ម៉ា ក់ ម៉ា	106
ក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២ តើរដ្ឋដែលជាសហព័ន្ធយូហ្គោស្លាវីមានចំនួនប៉ុន្មាន	null	ក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២ រដ្ឋដែលជាសហព័ន្ធយូហ្គោស្លាវីមាន ៦ រដ្ឋគឺ សង្គមនិយម រដ្ឋ សង្គមនិយម បូស្នីអ៊ែសេកូវីន ក្រូអាត ម៉ាសេដូន ស្លូវ៉ែន ម៉ុងតេនេក្រុ និងស៊ែប ដែលរួមបញ្ចូលទាំងខេត្ត ស័្វយត ២ ទៀតគឺ វ៉ូសវ៉ូឌីន និងកូសូវ៉ូដែលមានសិទ្ធិស្មើគ្នា និងរដ្ឋផ្សេងៗទៀត	null	ក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២ រដ្ឋដែលជាសហព័ន្ធយូហ្គោស្លាវីមាន ៦ រដ្ឋគឺ សង្គមនិយម រដ្ឋ សង្គមនិយម បូស្នីអ៊ែសេកូវីន ក្រូអាត ម៉ាសេដូន ស្លូវ៉ែន ម៉ុងតេនេក្រុ និងស៊ែប ដែលរួមបញ្ចូលទាំងខេត្ត ស័្វយត ២ ទៀតគឺ វ៉ូសវ៉ូឌីន និងកូសូវ៉ូដែលមានសិទ្ធិស្មើគ្នា និងរដ្ឋផ្សេងៗទៀត	ក្រ ោយ សង ្រ ្ គ ាម លោក លើក ទី ២ Ġ ត ើរ ដ្ឋ ដ ែល ជា ស ហ ព ័ន ្ ធ យ ូ ហ្គោ ស្ លា វី មាន ចំ ន ួន ប៉ ុន ្ម ាន Ġ	37	ក្រ ោយ សង ្រ ្ គ ាម លោក លើក ទី ២ Ġ រដ្ឋ ដ ែល ជា ស ហ ព ័ន ្ ធ យ ូ ហ្គោ ស្ លា វី មាន Ġ ៦ Ġ រដ្ឋ គ ឺ Ġ សង ្ គម និយម Ġ រដ្ឋ Ġ សង ្ គម និយម Ġ បូ ស្ន ី អ៊ ែ សេ កូ វី ន Ġ ក្រ ូ អា ត Ġ ម៉ា សេ ដ ូន Ġ ស្ ល ូវ ៉ ែន Ġ ម៉ ុង ត េន េក ្រ ុ Ġ និង ស៊ ែប Ġ ដ ែល រួម បញ្ចូល ទ ាំង ខ េត ្ត Ġ ស ័ ្វ យ ត Ġ ២ Ġ ទៀត គ ឺ Ġ វ ៉ ូស វ ៉ ូ ឌី ន Ġ និង កូ ស ូវ ៉ ូ ដ ែល មាន សិ ទ្ធិ ស្ម ើ គ្នា Ġ និង រដ្ឋ ផ្ សេ ង ៗ ទៀត	120	▁ក្រោយ សង ្រ ្ គ ាម លោក លើក ទី ២ ▁តើ រដ្ឋ ដ ែល ជា ស ហ ព ័ ន្ធ យ ូ ហ្គោ ស ្លា វី មាន ចំ ន ួន ប៉ ុន ្ មាន ▁	34	▁ក្រោយ សង ្រ ្ គ ាម លោក លើក ទី ២ ▁រដ្ឋ ដ ែល ជា ស ហ ព ័ ន្ធ យ ូ ហ្គោ ស ្លា វី មាន ▁៦ ▁រដ្ឋ គ ឺ ▁សង្គម និយម ▁រដ្ឋ ▁សង្គម និយម ▁បូ ស្ន ី អ៊ ែ ស េក ូវ ីន ▁ក្រ ូ អា ត ▁ម៉ា សេ ដ ូន ▁ស្ល ូវ ៉ ែន ▁ម៉ុង ត េន េ ក្រ ុ ▁និង ស៊ ែប ▁ដែល រួម បញ្ចូល ទ ាំង ខ េ ត្ត ▁ស ័ ្វ យ ត ▁២ ▁ទៀត គ ឺ ▁វ៉ ូស វ ៉ ូ ឌី ន ▁និង ក ូស ូវ ៉ ូ ដ ែល មាន សិ ទ្ធិ ស្ម ើ គ្នា ▁និង រដ្ឋ ផ្ ស េង ៗ ទៀត	110
តើមានកត្តាអ្វីខ្លះដែលបណ្តាលឲ្យមានរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរកើតឡើង	null	ពីព្រោះនៅចុងសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមមានវិបត្តិជាច្រើនបានកើតឡើងគឺសង្គ្រាមត្រជាក់ ការប្រកួតប្រជែងរវាងមនោគមវិជ្ជា២គឺ សេរី និងកុំមុយនីស្តវិបត្តិសង្គម មានកើតឡើងអំពើពុករលួយ អយុត្តិធម៌ បក្សពួកនិយម ល្បែងស៊ីសង អសន្តិសុខវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច រោងចក្រ សហគ្រាសរដ្ឋត្រូវដួលរលំ ដោយសារអំពើពុករលួយ បក្សពួកនិយម ដោយសារការធ្វើជាតូបនីយកម្ម ការចំណាយខ្វះតុល្យភាព និងការផ្តាច់ជំនួយពីសហរដ្ឋអាមេរិកវិបត្តិនយោបាយ នយោបាយអព្យាក្រឹត្យមិនចំទិស មានភាពលម្អៀង ដោយសារមនោគមន៍វិជ្ជា និងអ្នកដឹកនាំខ្មែរលោភលន់អំណាចការពង្រឹងកម្លាំងរបស់ពួកកុម្មុយនីស្ត ពួកកម្មុនីស្តបានបង្ករអសន្តិសុខ និងបានកាន់កាប់ផ្ទៃដី១ភាគ ៥ លើទឹកដីកម្ពុជាទាំងមូល ដែលមានការគាំទ្រពីពួកនិស្សិត និងគ្រូបង្រៀន ជាពិសេសគឹមានការជួយគាំទ្រពីពូកវៀតមិញវិបត្តិផ្ទៃក្នុងរដ្ឋាភិបាល មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលស្រោចស្រង់ជាតិ ភាគច្រើនពុករលួយ ដោយការរកស៊ីលក់អាវិធថ្នាំពេទ្យ និងផ្គត់ផ្គងគ្រឿងផ្សេងៗដល់ពួកកុម្មុនីស្តវៀតណាមវត្តមានជនបរទេស យួនយៀកមិញ និងយៀកកុង ចូលមករស់នៅក្នុងទឹកដីខ្មែរកាន់តែច្រើនឡើងៗ	null	ពីព្រោះនៅចុងសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមមានវិបត្តិជាច្រើនបានកើតឡើងគឺសង្គ្រាមត្រជាក់ ការប្រកួតប្រជែងរវាងមនោគមវិជ្ជា២គឺ សេរី និងកុំមុយនីស្តវិបត្តិសង្គម មានកើតឡើងអំពើពុករលួយ អយុត្តិធម៌ បក្សពួកនិយម ល្បែងស៊ីសង អសន្តិសុខវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច រោងចក្រ សហគ្រាសរដ្ឋត្រូវដួលរលំ ដោយសារអំពើពុករលួយ បក្សពួកនិយម ដោយសារការធ្វើជាតូបនីយកម្ម ការចំណាយខ្វះតុល្យភាព និងការផ្តាច់ជំនួយពីសហរដ្ឋអាមេរិកវិបត្តិនយោបាយ នយោបាយអព្យាក្រឹត្យមិនចំទិស មានភាពលម្អៀង ដោយសារមនោគមន៍វិជ្ជា និងអ្នកដឹកនាំខ្មែរលោភលន់អំណាចការពង្រឹងកម្លាំងរបស់ពួកកុម្មុយនីស្ត ពួកកម្មុនីស្តបានបង្ករអសន្តិសុខ និងបានកាន់កាប់ផ្ទៃដី១ភាគ ៥ លើទឹកដីកម្ពុជាទាំងមូល ដែលមានការគាំទ្រពីពួកនិស្សិត និងគ្រូបង្រៀន ជាពិសេសគឹមានការជួយគាំទ្រពីពូកវៀតមិញវិបត្តិផ្ទៃក្នុងរដ្ឋាភិបាល មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលស្រោចស្រង់ជាតិ ភាគច្រើនពុករលួយ ដោយការរកស៊ីលក់អាវិធថ្នាំពេទ្យ និងផ្គត់ផ្គងគ្រឿងផ្សេងៗដល់ពួកកុម្មុនីស្តវៀតណាមវត្តមានជនបរទេស យួនយៀកមិញ និងយៀកកុង ចូលមករស់នៅក្នុងទឹកដីខ្មែរកាន់តែច្រើនឡើងៗ	ត ើម ាន ក ត្ត ា អ ្វី ខ្ ល ះ ដ ែល បណ្ត ាល ឲ្យ មាន រ ប ប សា ធា រណ រដ្ឋ ខ្ ម ែរ កើត ឡើង Ġ	29	ពី ព្រ ោះ នៅ ច ុង សម័យ សង ្ គម រា ស្ត្រ និយម មាន វិ ប ត្តិ ជា ច្ រ ើន បាន កើត ឡើង គ ឺ សង ្ គ្រ ាម ត្រ ជា ក់ Ġ ការ ប្រកួត ប្រ ជ ែង រ វា ង ម ន ោ គម វិជ្ជា ២ គ ឺ Ġ សេ រី Ġ និង ក ុំ ម ុយ នី ស្ត វិ ប ត្តិ សង ្ គម Ġ មាន កើត ឡើង អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ Ġ អ យុត្តិ ធម៌ Ġ ប ក្ស ព ួ ក និយម Ġ ល ្ប ែង ស៊ី សង Ġ អ ស ន្ត ិស ុ ខ វិ ប ត្តិ សេ ដ្ឋ កិច្ច Ġ រ ោង ច ក្រ Ġ ស ហ គ្រ ាស រដ្ឋ ត្រូវ ដ ួល រ លំ Ġ ដោយ សារ អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ Ġ ប ក្ស ព ួ ក និយម Ġ ដោយ សារ ការ ធ ្វ ើ ជា តូ ប នី យក ម្ម Ġ ការ ចំ ណា យ ខ្វ ះ ត ុល ្យ ភាព Ġ និង ការ ផ្ តា ច ់ ជំ ន ួយ ពី ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក វិ ប ត្តិ ន យោ បា យ Ġ ន យោ បា យ អ ព្យា ក្រ ឹត ្យ ម ិន ចំ ទិ ស Ġ មាន ភាព លម្អ ៀង Ġ ដោយ សារ ម ន ោ គមន៍ វិជ្ជា Ġ និង អ្នក ដ ឹក នាំ ខ្ ម ែរ ល ោ ភ ល ន់ អ ំណ ា ច ការ ពង្រឹង ក ម្ល ាំង âĢĭ រ ប ស់ ព ួ ក ក ុម ្ម ុយ នី ស្ត Ġ ព ួ ក កម្ម ុន ី ស្ត បាន បង ្ក រ អ ស ន្ត ិស ុ ខ Ġ និង បាន កាន់ កា ប់ ផ្ ទ ៃ ដ ី ១ ភាគ Ġ ៥ Ġ លើ ទឹក ដ ី ក ម្ព ុ ជា ទ ាំង ម ូល Ġ ដ ែល មាន ការ គ ាំ ទ្រ ពី ព ួ ក និ ស្ស ិត Ġ និង គ្រ ូប ង ្រ ៀន Ġ ជា ពិ សេ ស គ ឹម ាន ការ ជ ួយ គ ាំ ទ្រ ពី ព ូក វ ៀត ម ិញ វិ ប ត្តិ ផ្ ទ ៃ ក្នុង រដ្ឋ ា ភិ បាល Ġ ម ន្ រ ្ត ី រដ្ឋ ា ភិ បាល ស្រ ោច ស្រ ង់ ជាតិ Ġ ភាគ ច្ រ ើន ពុ ករ ល ួយ Ġ ដោយ ការ រក ស៊ី âĢĭ ល ក់ អា វិ ធ ថ្ន ាំ ពេទ្យ Ġ និង ផ្ គ ត់ ផ្ គ ង គ្រឿង ផ្ សេ ង ៗ ដល់ ព ួ ក ក ុម ្ម ុន ី ស្ត វ ៀត ណា ម វត្ត មាន ជន បរ ទេស Ġ យ ួន យ ៀក ម ិញ Ġ និង យ ៀក ក ុង Ġ ចូល មក រស់ នៅ ក្នុង ទឹក ដ ី ខ្ ម ែរ កាន់ តែ ច្ រ ើន ឡើង ៗ Âł	420	▁តើ មាន ក ត្ត ា អ ្វី ខ្ ល ះ ដ ែល បណ្ត ាល ឲ្យ មាន រ ប ប សា ធា រណ រដ្ឋ ខ្ ម ែរ កើត ឡើង ▁	28	▁ពីព្រោះ នៅ ច ុង សម័យ ស ង្គ ម រា ស្ត្រ និយម មាន វិ ប ត្តិ ជា ច ្រ ើន បាន កើត ឡើង គ ឺ ស ង្គ ្រា ម ត្រ ជ ាក់ ▁ការប្រកួតប្រជែង រ វ ាង ម ន ោ គម វិជ្ជា ២ គ ឺ ▁សេរី ▁និង ក ុំ ម ុយ នី ស្ត វិ ប ត្តិ ស ង្គ ម ▁មាន កើត ឡើង អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ ▁អ យុត្តិ ធម៌ ▁បក្ស ព ួ ក និយម ▁ល្បែងស៊ីសង ▁អស ន្ត ិ សុខ វិ ប ត្តិ សេ ដ្ឋ កិច្ច ▁រោងចក្រ ▁សហគ្រាស រដ្ឋ ត្រូវ ដ ួល រ លំ ▁ដោយសារ អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ ▁បក្ស ព ួ ក និយម ▁ដោយសារ ការ ធ ្វ ើ ជា ត ូប នី យ កម្ម ▁ការចំណាយ ខ្វ ះ ត ុល ្យ ភាព ▁និង ការ ផ្ ត ាច់ ជំ ន ួយ ពី ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក វិ ប ត្តិ ន យោ ប ាយ ▁នយោបាយ អ ព្យា ក្រ ឹត ្យ ម ិន ចំ ទិ ស ▁មាន ភាព លម្អ ៀង ▁ដោយសារ ម ន ោ គមន៍ វិជ្ជា ▁និង អ្នក ដ ឹក នាំ ខ្ ម ែរ ល ោ ភ ល ន់ អ ំ ណា ច ការ ពង្រឹង ក ម្ល ាំង ▁របស់ ព ួ ក ក ុ ម្ម ុយ នី ស្ត ▁ពួក កម្ម ុន ី ស្ត បាន ប ង្ក រ អ ស ន្ត ិ សុខ ▁និង បាន កាន់ ក ាប់ ផ្ ទ ៃ ដ ី ១ ភាគ ▁៥ ▁លើ ទឹក ដ ី ក ម្ព ុ ជា ទ ាំង ម ូល ▁ដែល មាន ការ គ ាំ ទ្រ ពី ព ួ ក និ ស្ស ិត ▁និង គ្រ ូប ង ្រ ៀន ▁ជាពិសេស គ ឹម ាន ការ ជ ួយ គ ាំ ទ្រ ពី ព ូក វ ៀត ម ិញ វិ ប ត្តិ ផ្ ទ ៃ ក្នុង រ ដ្ឋា ភិ បាល ▁មន ្រ ្ត ី រ ដ្ឋា ភិ បាល ស្រ ោច ស្រ ង់ ជាតិ ▁ភាគ ច ្រ ើន ពុ ករ ល ួយ ▁ដោយ ការ រក ស៊ី ▁លក់ អា វិ ធ ថ្ន ាំ ពេទ្យ ▁និង ផ្ គ ត់ ផ្ គ ង គ្រឿង ផ្ ស េង ៗ ដល់ ព ួ ក ក ុ ម្ម ុន ី ស្ត វ ៀត ណា ម វត្ត មាន ជន បរ ទេស ▁យួន យ ៀក ម ិញ ▁និង យ ៀក ក ុង ▁ចូលមក រស់ នៅ ក្នុង ទឹក ដ ី ខ្ ម ែរ កាន់ តែ ច ្រ ើន ឡើង ៗ ▁	376
តើនេះបណ្ដាលមកពីមូលហេតុអ្វីខ្លះ	null	នៅឆ្នាំ ១៩៨៥ សហរដ្ឋអាមេរិក មានកំណើតប្រជាជនយ៉ាងខ្លាំងនេះបណ្ដាលមកពីនៅក្រៅយសង្រ្គាមប្រជាជន អឺរ៉ុបបានធ្វើចំណាកស្រុកទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីកសាងជីវិតភាពឪ្យបានប្រសើរ	null	នៅឆ្នាំ ១៩៨៥ សហរដ្ឋអាមេរិក មានកំណើតប្រជាជនយ៉ាងខ្លាំងនេះបណ្ដាលមកពីនៅក្រៅយសង្រ្គាមប្រជាជន អឺរ៉ុបបានធ្វើចំណាកស្រុកទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីកសាងជីវិតភាពឪ្យបានប្រសើរ	ត ើន េះ ប ណ ្ ដា ល មក ពី ម ូល ហេតុ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	18	នៅ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៨ ៥ Ġ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក Ġ មាន កំ ណ ើត ប្រ ជា ជន យ៉ាង ខ្ លា ំ ង នេះ ប ណ ្ ដា ល មក ពី នៅ ក្រ ៅ យ សង ្រ ្ គ ាម ប្រ ជា ជន Ġ អ ឺ រ៉ ុប បាន ធ ្វ ើ ចំ ណា ក ស្រ ុក ទៅ កាន់ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក âĢĭ ដើម ្ប ី ក សា ង ជីវ ិត ភាព ឪ ្យ បាន ប្រសើរ	77	▁តើ នេះ ប ណ ្ ដា ល មក ពី ម ូល ហេតុ អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	17	▁នៅ ឆ្នាំ ▁១៩ ៨ ៥ ▁សហរដ្ឋ អា មេ រិក ▁មាន ក ំណ ើត ប្រ ជា ជន យ៉ាង ខ្ ល ាំង នេះ ប ណ ្ ដា ល មក ពី នៅ ក្រ ៅ យ សង ្រ ្ គ ាម ប្រ ជា ជន ▁អឺរ៉ុប បាន ធ ្វ ើ ចំ ណា ក ស្រ ុក ទៅ កាន់ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ▁ដើម្បី ក សា ង ជីវ ិត ភាព ឪ ្យ បាន ប្រសើរ	69
ហេតុអ្វីបានជាគេចាត់ទុកថា ការបោះឆ្នោតសភាថ្ងៃទី ១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៧០ ជាការធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាប់ព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ	null	បានជាគេចាត់ទុកការបោះឆ្នោតសភាថ្ងៃទី ១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៧០ ជាការធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាប់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ព្រោះតែការបោះឆ្នោតនេះ ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងសភាពស្ងប់ស្ងាត់ជាទីបំផុត ដោយមានគម្រោងទុកជាមុន ហើយចាត់ទុកសភាពគ្រាន់តែជាឧបករណ៍ពង្រីងអំណាចតែប៉ុណ្ណោះ ពេលនោះមានការគាំទ្រ៨៦ ក្នុងចំណោម៨៩សំឡែង ដើម្បីដកព្រះបាទសម្ដេចនរោត្តម សីហនុចេញពីតំណែង	null	បានជាគេចាត់ទុកការបោះឆ្នោតសភាថ្ងៃទី ១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៧០ ជាការធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាប់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ព្រោះតែការបោះឆ្នោតនេះ ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងសភាពស្ងប់ស្ងាត់ជាទីបំផុត ដោយមានគម្រោងទុកជាមុន ហើយចាត់ទុកសភាពគ្រាន់តែជាឧបករណ៍ពង្រីងអំណាចតែប៉ុណ្ណោះ ពេលនោះមានការគាំទ្រ៨៦ ក្នុងចំណោម៨៩សំឡែង ដើម្បីដកព្រះបាទសម្ដេចនរោត្តម សីហនុចេញពីតំណែង	ហេតុ អ ្វី បាន ជា គ េច ាត់ ទុក ថា Ġ ការ ប ោះ ឆ្ ន ោត âĢĭ ស ភា ថ ្ង ៃ ទី Ġ ១ ៨ Ġ ខែ មី នា Ġ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៧០ Ġ ជា ការ ធ ្វ ើរ ដ្ឋ ប្រហារ ទ ម្ល ាប់ ព្រ ះ បាទ ន រ ោត ្ត ម សី ហ នុ Ġ	51	បាន ជា គ េច ាត់ ទុក ការ ប ោះ ឆ្ ន ោត ស ភា ថ ្ង ៃ ទី Ġ ១ ៨ Ġ ខែ មី នា Ġ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៧០ Ġ ជា ការ ធ ្វ ើរ ដ្ឋ ប្រហារ ទ ម្ល ាប់ ព្រ ះ បាទ ន រ ោត ្ត ម Ġ សី ហ នុ Ġ ព្រ ោះ តែ ការ ប ោះ ឆ្ ន ោត នេះ Ġ ប្រ ព្រ ឹត ្ត ទៅ ក្នុង ស ភាព ស្ងប់ស្ងាត់ ជា ទី ប ំ ផ ុត Ġ ដោយ មាន គម ្រ ោង ទុក ជា ម ុន Ġ ហើយ ច ាត់ ទុក ស ភាព គ្រ ាន់ តែ ជា ឧ ប ករណ៍ ព ង ្រី ង អ ំណ ា ច តែ ប៉ ុ ណ្ណ ោះ Ġ ពេល ន ោះ មាន ការ គ ាំ ទ្រ ៨ ៦ Ġ ក្នុង ចំ ណ ោម ៨ ៩ សំ ឡ ែង Ġ ដើម ្ប ី ដ ក ព្រ ះ បាទ សម ្ ដ េច ន រ ោត ្ត ម âĢĭ Ġ សី ហ នុ ចេញ ពី ត ំណ ែង	151	▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា គ េច ាត់ ទុក ថា ▁ការបោះឆ្នោត ▁សភា ថ ្ង ៃ ទី ▁១៨ ▁ខែមីនា ▁ឆ្នាំ ▁១៩ ៧០ ▁ជា ការ ធ ្វ ើ រដ្ឋ ប្រហារ ទ ម្ល ាប់ ព្រ ះ បាទ ន រ ោ ត្ត ម សី ហ នុ ▁	42	▁បានជា គ េច ាត់ ទុក ការ ប ោះ ឆ្ ន ោត ស ភា ថ ្ង ៃ ទី ▁១៨ ▁ខែមីនា ▁ឆ្នាំ ▁១៩ ៧០ ▁ជា ការ ធ ្វ ើ រដ្ឋ ប្រហារ ទ ម្ល ាប់ ព្រ ះ បាទ ន រ ោ ត្ត ម ▁សីហនុ ▁ព្រោះតែ ការ ប ោះ ឆ្ ន ោត នេះ ▁ប្រព្រឹត្តទៅ ក្នុង ស ភាព ស្ងប់ស្ងាត់ ជា ទី ប ំ ផ ុត ▁ដោយ មាន គ ម្រ ោង ទុក ជា ម ុន ▁ហើយ ច ាត់ ទុក ស ភាព គ្រ ាន់ តែ ជា ឧ ប ករណ៍ ព ង ្រី ង អ ំ ណា ច តែ ប៉ ុ ណ្ណ ោះ ▁ពេល ន ោះ មាន ការ គ ាំ ទ្រ ៨ ៦ ▁ក្នុង ច ំណ ោម ៨ ៩ សំ ឡ ែង ▁ដើម្បី ដ ក ព្រ ះ បាទ ស ម្ ដ េច ន រ ោ ត្ត ម ▁សីហនុ ចេញ ពី ត ំណ ែង	135
តើតួនាទីវប្បធម៌សន្ទនានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យមានអ្វីខ្លះ	null	តួនាទីវប្បធម៌សន្ទនានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យវប្បធម៌សន្ទនាផ្តល់ប្រយោជន៍ជាតិធំជាងប្រយោជន៍បុគ្គលបញ្ចៀសបានរាល់សង្គ្រាមពាក្យសម្តីនិងទំនាស់ផ្សេងៗក្នុងសង្គមជាវទិការជជែកដេញដោល និងពិភាក្សាឈរលើគោលការណ៍ស្មើភាពគ្នាជាគំរូល្អក្នុងសង្គមជាតិដោយភាពជឿជាក់ពីសំណាក់រាស្រ្តមានទំនួលខុសត្រូវលើប្រយោជន៍ជាតិក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យបញ្ចៀសនូវសង្គ្រាមនិងអំពើហឹង្សាក្នុងសង្គមសោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗដោយសន្តិវិធីផ្តល់នូវភាពស្មោះត្រង់និងភាពជឿជាក់ដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកបង្កើនសាមគ្គីភាពនិងសហប្រតិបត្តិការប្រសើរជាងមុនពុំមានការគំរាមកំហែងចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមកគោរពគ្នាទៅវិញទៅមកដោយភាពថ្លៃថ្នូរ	null	តួនាទីវប្បធម៌សន្ទនានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យវប្បធម៌សន្ទនាផ្តល់ប្រយោជន៍ជាតិធំជាងប្រយោជន៍បុគ្គលបញ្ចៀសបានរាល់សង្គ្រាមពាក្យសម្តីនិងទំនាស់ផ្សេងៗក្នុងសង្គមជាវទិការជជែកដេញដោល និងពិភាក្សាឈរលើគោលការណ៍ស្មើភាពគ្នាជាគំរូល្អក្នុងសង្គមជាតិដោយភាពជឿជាក់ពីសំណាក់រាស្រ្តមានទំនួលខុសត្រូវលើប្រយោជន៍ជាតិក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យបញ្ចៀសនូវសង្គ្រាមនិងអំពើហឹង្សាក្នុងសង្គមសោះស្រាយបញ្ហាផ្សេងៗដោយសន្តិវិធីផ្តល់នូវភាពស្មោះត្រង់និងភាពជឿជាក់ដាក់គ្នាទៅវិញទៅមកបង្កើនសាមគ្គីភាពនិងសហប្រតិបត្តិការប្រសើរជាងមុនពុំមានការគំរាមកំហែងចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមកគោរពគ្នាទៅវិញទៅមកដោយភាពថ្លៃថ្នូរ	ត ើត ួន ា ទី វ ប្ប ធម៌ ស ន្ទ នា នៅ ក្នុង សង ្ គម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ មាន អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	25	ត ួន ា ទី វ ប្ប ធម៌ ស ន្ទ នា នៅ ក្នុង សង ្ គម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ វ ប្ប ធម៌ ស ន្ទ នា ផ្ ត ល់ ប្រ យោ ជន ៍ ជាតិ ធ ំ ជា ង ប្រ យោ ជន ៍ ប ុ គ្គ ល បញ្ច ៀស បាន រា ល់ សង ្ គ្រ ាម ពាក្យ សម ្ត ីន ិ ង ទំ នា ស់ ផ្ សេ ង ៗ ក្នុង សង ្ គម ជា វ ទិ ការ ជ ជ ែក ដ េញ ដ ោល Ġ និង ពិ ភា ក្ស ា ឈ រ លើ គោ ល ការណ៍ ស្ម ើ ភាព គ ្ âĢĭ នា ជា គ ំ រ ូល ្អ ក្នុង សង ្ គម ជាតិ ដោយ ភាព ជ ឿ ជា ក់ ពី សំ ណា ក់ រា ស្រ ្ត មាន ទំ ន ួល ខុស ត្រូវ លើ ប្រ យោ ជន ៍ ជាតិ ក្នុង សង ្ គម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ បញ្ច ៀស ន ូវ សង ្ គ្រ ាម និង អ ំព ើ ហ ឹង ្សា ក្នុង សង ្ គម ស ោះ ស្រ ាយ ប ញ ្ហ ា ផ្ សេ ង ៗ ដោយ ស ន្ត ិ វិ ធី ផ្ ត ល់ ន ូវ ភាព ស្ម ោះ ត្រ ង់ និង ភាព ជ ឿ ជា ក់ ដា ក់ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក បង ្ក ើន សា ម គ្គ ី ភាព និង សហប្រតិបត្តិការ ប្រសើរ ជា ង ម ុន ពុ ំ មាន ការ គ ំ រា មក ំ ហ ែង ចំ ព ោះ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក âĢĭ គោ រ ព គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក ដោយ ភាព ថ្លៃ ថ្ន ូរ	248	▁តើ ត ួ នាទី វ ប្ប ធម៌ ស ន្ទ នា នៅ ក្នុង ស ង្គ ម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ មាន អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	24	▁តួនាទី វ ប្ប ធម៌ ស ន្ទ នា នៅ ក្នុង ស ង្គ ម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ វ ប្ប ធម៌ ស ន្ទ នា ផ្ ត ល់ ប្រ យោ ជ ន៍ ជាតិ ធ ំ ជា ង ប្រ យោ ជ ន៍ ប ុ គ្គ ល បញ្ច ៀស បាន រ ាល់ ស ង្គ ្រា ម ពាក្យ សម ្ត ី និង ទំ ន ាស់ ផ្ ស េង ៗ ក្នុង ស ង្គ ម ជា វ ទិ ការ ជ ជ ែក ដ េញ ដ ោល ▁និង ពិ ភា ក ្សា ឈ រ លើ គ ោល ការណ៍ ស្ម ើ ភាព គ ្ ▁នា ជា គ ំ រ ូ ល្អ ក្នុង ស ង្គ ម ជាតិ ដោយ ភាព ជ ឿ ជ ាក់ ពី ស ំណ ាក់ រា ស្រ ្ត មាន ទំ ន ួល ខុស ត្រូវ លើ ប្រ យោ ជ ន៍ ជាតិ ក្នុង ស ង្គ ម ប្រ ជា ធិបតេយ្យ បញ្ច ៀស ន ូវ ស ង្គ ្រា ម និង អ ំព ើ ហ ឹង ្សា ក្នុង ស ង្គ ម ស ោះ ស្រ ាយ ប ញ ្ហ ា ផ្ ស េង ៗ ដោយ ស ន្ត ិ វិ ធី ផ្ ត ល់ ន ូវ ភាព ស្ម ោះ ត្រ ង់ និង ភាព ជ ឿ ជ ាក់ ដ ាក់ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក ប ង្ក ើន ស ាម គ្គ ី ភាព និង សហប្រតិបត្តិការ ប្រសើរ ជា ង ម ុន ព ុំ មាន ការ គ ំ រ ាម កំ ហ ែង ច ំព ោះ គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក ▁គោរព គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក ដោយ ភាព ថ្លៃ ថ្ន ូរ	242
តើអាស៊ានបានធ្វើដូចម្តេច ដើម្បីថែរក្សាបរិស្ថានតំបន់	null	បញ្ហាបរិស្ថានបន្ទាប់បំផុតគឺផ្សេងអ័ព្ទដែលបណ្តាលពីភ្លើងឆេះព្រៃ និងឆេះដី មុននឹងហេតុការផ្សែងអ័ព្ទធ្ងន់ធ្ងរ ១៩៩៧ ១៩៩៨ អាស៊ានបានប្រកាន់យកនូវការងារសហប្រតិបត្តិការ ដើម្បីការពារផ្សែងអ័ព្ទនិងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់របស់វា ដែលមានចែងក្នុងផែនការណ៍កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ អាស៊ានឆ្នាំ ១៩៩៥ លើកករណីការសាយភាយផ្សែងឆ្លងដែន វិធានការណ៍ខាងលើរាប់បញ្ចូលទាំងការពង្រឹងមជ្ឈមណ្ឌលឯកទេសឧត្តុនិយមអាស៊ាននោសឹង្ហបុរីលើកម្ពស់គុណភាពខ្យល់អាកាសនិងប្រព័ន្ធកមម្រិតគុណភាពគ្រោះថ្នាក់ដោយសារភ្លើង ឆ្លើយតបទៅនឹងហេតុការណ៍បន្ទាន់ ឆ្នាំ១៩៩៧ ១៩៩៨អាស៊ានបានអនុម័តផែនការសកម្មភាពផ្សែងអ័ព្ទតំបន់ដោយដាក់វិធានការការពារទប់ស្កាត់ ភ្លើងឆេះ ដី និងព្រៃរាប់បញ្ចូលទាំងការរៀបចំក្រុមពន្លត់អគ្គីភ័យតំបន់ការអប់រំ និងការចូលរួមពិសហគមន៍មូលដ្ឋាន ឆ្នាំ២០០២ អាស៊ានបានបញ្ចប់នូវកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការសាយភាយផ្សែងអ័ព្ទឆ្លងដែនជាកត្តាឆ្លុះបញ្ជាក់អំពីការប្តេជ្ញារបស់ពួកគេ កិច្ចព្រមព្រៀងបានចូលជាធរមាននៅខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០៣ ចំពោះបញ្ហាបរិស្ថានដទៃទៀត អាស៊ានបានជ្រើសរើសតំបន់ការពារចំនួន២៨ ជារមណីោយដ្ឋានបេតកភ័ណ្ឌអាស៊ានហើយដាក់ចេញកម្មវិធីគ្រប់គ្រងប្រភពធនធានទឹកបង្កើតនូវមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ានសម្រាប់ជីវចំរុះបង្កើតគម្រោងបណ្តុះព្រៃឈើឡើងវិញ និងចំពោះប្រព័ន្ធបរិស្ថានដែលទ្រុឌទ្រោមយល់ព្រមធ្វើលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យគុណភាពទឹកសមុទ្រ និងអនុម័តលើកម្មវិធីសិក្សាពីបរិស្ថាន និងការយល់ដឹងជាសាធារណៈ	null	បញ្ហាបរិស្ថានបន្ទាប់បំផុតគឺផ្សេងអ័ព្ទដែលបណ្តាលពីភ្លើងឆេះព្រៃ និងឆេះដី មុននឹងហេតុការផ្សែងអ័ព្ទធ្ងន់ធ្ងរ ១៩៩៧ ១៩៩៨ អាស៊ានបានប្រកាន់យកនូវការងារសហប្រតិបត្តិការ ដើម្បីការពារផ្សែងអ័ព្ទនិងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់របស់វា ដែលមានចែងក្នុងផែនការណ៍កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ អាស៊ានឆ្នាំ ១៩៩៥ លើកករណីការសាយភាយផ្សែងឆ្លងដែន វិធានការណ៍ខាងលើរាប់បញ្ចូលទាំងការពង្រឹងមជ្ឈមណ្ឌលឯកទេសឧត្តុនិយមអាស៊ាននោសឹង្ហបុរីលើកម្ពស់គុណភាពខ្យល់អាកាសនិងប្រព័ន្ធកមម្រិតគុណភាពគ្រោះថ្នាក់ដោយសារភ្លើង ឆ្លើយតបទៅនឹងហេតុការណ៍បន្ទាន់ ឆ្នាំ១៩៩៧ ១៩៩៨អាស៊ានបានអនុម័តផែនការសកម្មភាពផ្សែងអ័ព្ទតំបន់ដោយដាក់វិធានការការពារទប់ស្កាត់ ភ្លើងឆេះ ដី និងព្រៃរាប់បញ្ចូលទាំងការរៀបចំក្រុមពន្លត់អគ្គីភ័យតំបន់ការអប់រំ និងការចូលរួមពិសហគមន៍មូលដ្ឋាន ឆ្នាំ២០០២ អាស៊ានបានបញ្ចប់នូវកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការសាយភាយផ្សែងអ័ព្ទឆ្លងដែនជាកត្តាឆ្លុះបញ្ជាក់អំពីការប្តេជ្ញារបស់ពួកគេ កិច្ចព្រមព្រៀងបានចូលជាធរមាននៅខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០៣ ចំពោះបញ្ហាបរិស្ថានដទៃទៀត អាស៊ានបានជ្រើសរើសតំបន់ការពារចំនួន២៨ ជារមណីោយដ្ឋានបេតកភ័ណ្ឌអាស៊ានហើយដាក់ចេញកម្មវិធីគ្រប់គ្រងប្រភពធនធានទឹកបង្កើតនូវមជ្ឈមណ្ឌលអាស៊ានសម្រាប់ជីវចំរុះបង្កើតគម្រោងបណ្តុះព្រៃឈើឡើងវិញ និងចំពោះប្រព័ន្ធបរិស្ថានដែលទ្រុឌទ្រោមយល់ព្រមធ្វើលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យគុណភាពទឹកសមុទ្រ និងអនុម័តលើកម្មវិធីសិក្សាពីបរិស្ថាន និងការយល់ដឹងជាសាធារណៈ	ត ើ អា ស៊ ាន បាន ធ ្វ ើ ដូច ម្ ត េច Ġ ដើម ្ប ី ថ ែរ ក្ស ាប រិ ស្ថាន ត ំ ប ន់ Ġ	26	ប ញ ្ហ ាប រិ ស្ថាន បន្ទាប់ ប ំ ផ ុត គ ឺ ផ្ សេ ង អ ័ ព្ ទ ដ ែល បណ្ត ាល ពី ភ្លើង ឆ េះ ព្រ ៃ Ġ និង ឆ េះ ដ ី Ġ ម ុន នឹង ហេតុ ការ ផ្ ស ែង អ ័ ព្ ទ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រ Ġ ១៩ ៩ ៧ Ġ ១៩ ៩៨ Ġ អា ស៊ ាន បាន ប្រ កាន់ យក ន ូវ ការងារ សហប្រតិបត្តិការ Ġ ដើម ្ប ី ការពារ ផ្ ស ែង អ ័ ព្ ទ និង កាត់ បន្ថយ ផល ប៉ ះ ពា ល់ រ ប ស់ វា Ġ ដ ែល មាន âĢĭâĢĭ ច ែង ក្នុង ផ ែន ការណ៍ កិច្ច សហប្រតិបត្តិការ Ġ អា ស៊ ាន ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៩ ៥ Ġ លើក ករណី ការ សាយ ភា យ ផ្ ស ែង ឆ្ លង ដ ែន Ġ វិ ធាន ការណ៍ ខា ង លើ រា ប់ បញ្ចូល ទ ាំង ការ ព ង ្រ ឹ âĢĭ ង ម ជ ្ឈ ម ណ្ឌ ល ឯក ទេស ឧ ត្ត ុន ិយ ម អា ស៊ ាន ន ោស ឹង ្ហ ប ុរ ី លើក ម្ព ស់ គុណ ភាព ខ្ យ ល់ អា កាស និង ប្រ ព ័ន ្ ធ ក ម ម្រ ិត គុណ ភាព គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ដោយ សារ ភ្លើង Ġ ឆ្ លើ យ ត បទ ៅ ន ឹ âĢĭ ង ហេតុ ការណ៍ ប ន្ទ ាន់ Ġ ឆ្នាំ ១៩ ៩ ៧ Ġ ១៩ ៩៨ អា ស៊ ាន បាន អនុ ម ័ត ផ ែន ការ ស កម្ម ភាព ផ្ ស ែ âĢĭ ង អ ័ ព្ ទ ត ំ ប ន់ ដោយ ដា ក់ វិ ធាន ការ ការពារ ទ ប់ ស្ កាត់ Ġ ភ្លើង ឆ េះ Ġ ដ ី Ġ និង ព្រ ៃ រា ប់ បញ្ចូល ទ ាំង ការ រៀបចំ ក្រុម ព ន្ ល ត់ អ គ្គ ី ភ ័យ ត ំ ប ន់ ការ អ ប់ រំ Ġ និង ការ ចូល រួម ពិ ស ហ គមន៍ ម ូល ដ្ឋាន Ġ ឆ្នាំ ២០ ០ ២ Ġ អា ស៊ ាន បាន បញ្ច ប់ ន ូវ កិច្ច ព្រមព្រៀង ស្ត ី ពី ការ សាយ ភា យ ផ្ ស ែង អ ័ ព្ ទ ឆ្ លង ដ ែន ជា ក ត្ត ា ឆ្ ល ុះ បញ្ជា ក់ អ ំព ី ការ ប្ ត េ ជ្ញ ារ ប ស់ ព ួ ក គ េ ÂłĠ កិច្ច ព្រមព្រៀង បាន ចូល ជា ធរ មាន នៅ ខែ Ġ វិ ច្ឆ ិកា Ġ ឆ្នាំ Ġ ២០ ០ ៣ Ġ ចំ ព ោះ ប ញ ្ហ ាប រិ ស្ថាន ដ ទ ៃ ទៀត Ġ អា ស៊ ាន បាន ជ្រ ើស រ ើស ត ំ ប ន់ ការពារ ចំ ន ួន ២ ៨ ÂłĠ ជា រ ម ណី ោយ ដ្ឋាន ប េត ក ភ ័ណ្ឌ អា ស៊ ាន ហើយ ដា ក់ ចេញ កម្ម វិ ធី គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ភព ធ ន ធាន ទឹក បង ្ក ើត ន ូវ ម ជ ្ឈ ម ណ្ឌ ល អា ស៊ ាន សម ្រា ប់ ជីវ ចំ រ ុះ បង ្ក ើត គម ្រ ោង បណ្ត ុះ ព្រ ៃ ឈ ើ ឡើង វិញ Ġ និង ចំ ព ោះ ប្រ ព ័ន ្ ធ បរ ិស ្ថ ាន ដ ែល ទ្រ ុ ឌ ទ្រ ោម យ ល់ ព្រ ម ធ ្វ ើ ល ក្ខ ណៈ វិ និ ច្ឆ ័យ គុណ ភាព ទឹក សម ុ ទ្រ Ġ និង អនុ ម ័ត លើក ម្ម វិ ធី សិ ក្ស ា ពី បរ ិស ្ថ ាន Ġ និង ការ យ ល់ ដ ឹង ជា សា ធា រណៈ	528	▁តើ អា ស៊ ាន បាន ធ ្វ ើ ដូច ម ្ត េច ▁ដើម្បី ថ ែរ ក្ស ាប រិ ស្ថាន ត ំ ប ន់ ▁	23	▁បញ្ហា ប រិ ស្ថាន បន្ទាប់ ប ំ ផ ុត គ ឺ ផ្ ស េង អ ័ ព្ ទ ដ ែល បណ្ត ាល ពី ភ្លើង ឆ េះ ព្រ ៃ ▁និង ឆ េះ ដ ី ▁មុននឹង ហេតុ ការ ផ្ ស ែង អ ័ ព្ ទ ធ ្ង ន់ ធ ្ង រ ▁១៩ ៩ ៧ ▁១៩ ៩៨ ▁អាស៊ាន បាន ប្រ កាន់ យក ន ូវ ការងារ សហប្រតិបត្តិការ ▁ដើម្បី ការពារ ផ្ ស ែង អ ័ ព្ ទ និង កាត់ បន្ថយ ផល ប៉ ះ ព ាល់ រ ប ស់ វា ▁ដែល មាន ▁ចែង ក្នុង ផ ែន ការណ៍ កិច្ច សហប្រតិបត្តិការ ▁អាស៊ាន ឆ្នាំ ▁១៩ ៩ ៥ ▁លើក ករណី ការ សាយ ភ ាយ ផ្ ស ែង ឆ្ លង ដ ែន ▁វិធានការ ណ៍ ខា ង លើ រ ាប់ បញ្ចូល ទ ាំង ការ ព ង ្រ ឹ ▁ង ម ជ ្ឈ ម ណ្ឌ ល ឯក ទេស ឧ ត្ត ុ និយម អា ស៊ ាន ន ោស ឹង ្ហ ប ុ រី លើក ម្ព ស់ គុណ ភាព ខ្ យ ល់ អា កាស និង ប្រ ព ័ ន្ធ ក ម ម្រ ិត គុណ ភាព គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ដោយ សារ ភ្លើង ▁ឆ្លើយតប ទៅ ន ឹ ▁ង ហេតុ ការណ៍ ប ន្ទ ាន់ ▁ឆ្នាំ ១៩ ៩ ៧ ▁១៩ ៩៨ អា ស៊ ាន បាន អនុ ម ័ត ផ ែន ការ ស កម្ម ភាព ផ្ ស ែ ▁ង អ ័ ព្ ទ ត ំ ប ន់ ដោយ ដ ាក់ វិ ធាន ការ ការពារ ទ ប់ ស្ កាត់ ▁ភ្លើង ឆ េះ ▁ដី ▁និង ព្រ ៃ រ ាប់ បញ្ចូល ទ ាំង ការ រៀបចំ ក្រុម ព ន ្ល ត់ អ គ្គ ី ភ ័យ ត ំ ប ន់ ការ អ ប់ រំ ▁និង ការ ចូល រួម ពិ ស ហ គមន៍ ម ូល ដ្ឋាន ▁ឆ្នាំ ២ ០០ ២ ▁អាស៊ាន បាន បញ្ច ប់ ន ូវ កិច្ច ព្រមព្រៀង ស្ត ី ពី ការ សាយ ភ ាយ ផ្ ស ែង អ ័ ព្ ទ ឆ្ លង ដ ែន ជា ក ត្ត ា ឆ្ ល ុះ បញ្ជា ក់ អ ំព ី ការ ប ្ត េ ជ្ញ ារ ប ស់ ព ួ ក គ េ ▁កិច្ចព្រមព្រៀង បាន ចូល ជា ធរ មាន នៅ ខែ ▁វិច្ឆិកា ▁ឆ្នាំ ▁២០០ ៣ ▁ចំពោះ ប ញ ្ហ ាប រិ ស្ថាន ដ ទ ៃ ទៀត ▁អាស៊ាន បាន ជ្រ ើស រ ើស ត ំ ប ន់ ការពារ ចំ ន ួន ២ ៨ ▁ជា រ ម ណី ោយ ដ្ឋាន ប េត ក ភ ័ណ្ឌ អា ស៊ ាន ហើយ ដ ាក់ ចេញ កម្ម វិ ធី គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ភព ធ ន ធាន ទឹក ប ង្ក ើត ន ូវ ម ជ ្ឈ ម ណ្ឌ ល អា ស៊ ាន ស ម្រ ាប់ ជីវ ចំ រ ុះ ប ង្ក ើត គ ម្រ ោង បណ្ត ុះ ព្រ ៃ ឈ ើ ឡើង វិញ ▁និង ច ំព ោះ ប្រ ព ័ ន្ធ ប រិ ស្ថាន ដ ែល ទ្រ ុ ឌ ទ្រ ោម យ ល់ ព្រ ម ធ ្វ ើ ល ក្ខ ណៈ វិ និ ច្ឆ ័យ គុណ ភាព ទឹក សម ុ ទ្រ ▁និង អនុ ម ័ត លើ កម្ម វិ ធី ស ិក ្សា ពី ប រិ ស្ថាន ▁និង ការ យ ល់ ដ ឹង ជា សា ធា រណៈ	495
តើវប្បធម៍ខ្មែរមានលក្ខណៈដូចម្តេច	null	វប្បធម៍ខ្មែរមានលក្ខណៈ ខុសពីប្រពៃណីវប្បធម៍ខ្មែរជាវប្បធម៍ពួកបដិវត្តន៍គ្មានជំនឿសាសនាផ្សឹកលោកសង្ឃ កំទេចវត្តអារាមអាពាពិហ៍ពិពាហ៍ រៀបចំខុសពីប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរការអប់រំ គឺបណ្តុះបណ្តាលកុមារឲ្យជឿជាក់ដាច់ខាតចំពោះអង្គការ គ្មានសាលារៀនសិល្បៈចំរៀង របាំ គឺបម្រើឲ្យអង្គការ គ្មានលក្ខណៈប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាក់ខ្មែរឡើយ	null	វប្បធម៍ខ្មែរមានលក្ខណៈ ខុសពីប្រពៃណីវប្បធម៍ខ្មែរជាវប្បធម៍ពួកបដិវត្តន៍គ្មានជំនឿសាសនាផ្សឹកលោកសង្ឃ កំទេចវត្តអារាមអាពាពិហ៍ពិពាហ៍ រៀបចំខុសពីប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរការអប់រំ គឺបណ្តុះបណ្តាលកុមារឲ្យជឿជាក់ដាច់ខាតចំពោះអង្គការ គ្មានសាលារៀនសិល្បៈចំរៀង របាំ គឺបម្រើឲ្យអង្គការ គ្មានលក្ខណៈប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាក់ខ្មែរឡើយ	ត ើ វ ប្ប ធម ៍ ខ្ ម ែរ មាន ល ក្ខ ណៈ ដូច ម្ ត េច Ġ	17	វ ប្ប ធម ៍ ខ្ ម ែរ មាន ល ក្ខ ណៈ Ġ ខុស ពី ប្រ ព ៃ ណី វ ប្ប ធម ៍ ខ្ ម ែរ ជា វ ប្ប ធម ៍ ព ួ ក ប ដ ិ វត្ត ន៍ គ ្ម ាន ជំ ន ឿ សា ស នា ផ្ ស ឹក លោក សង ្ ឃ Ġ កំ ទេ ច វត្ត អា រា ម អា ពា ពិ ហ៍ ពិ ពា ហ៍ Ġ រៀបចំ ខុស ពី ប្រ ព ៃ ណី ទំ ន ៀម ទ ម្ល ាប់ ខ្ ម ែរ ការ អ ប់ រំ Ġ គ ឺ បណ្ត ុះ បណ្ត ាល ក ុម ារ ឲ្យ ជ ឿ ជា ក់ ដា ច ់ ខា ត ចំ ព ោះ អង្គ ការ Ġ គ ្ម ាន សា លា រ ៀន សិ ល ្ប ៈ ចំ រ ៀង Ġ រ បា ំ Ġ គ ឺ ប ម្រ ើ ឲ្យ អង្គ ការ Ġ គ ្ម ាន ល ក្ខ ណៈ ប្រ ព ៃ ណី Ġ ទំ ន ៀម ទ ម្ល ាក់ ខ្ ម ែរ ឡ ើយ	157	▁តើ វ ប្ប ធម ៍ ខ្ ម ែរ មាន ល ក្ខ ណៈ ដូច ម ្ត េច ▁	16	▁វប្បធម ៍ ខ្ ម ែរ មាន ល ក្ខ ណៈ ▁ខុសពី ប្រ ព ៃ ណី វ ប្ប ធម ៍ ខ្ ម ែរ ជា វ ប្ប ធម ៍ ព ួ ក ប ដ ិ វត្ត ន៍ គ ្ មាន ជំ ន ឿ សា ស នា ផ្ ស ឹក លោក សង ្ ឃ ▁កំ ទ េច វត្ត អា រ ាម អា ពា ពិ ហ៍ ពិ ពា ហ៍ ▁រៀបចំ ខុស ពី ប្រ ព ៃ ណី ទំ ន ៀម ទ ម្ល ាប់ ខ្ ម ែរ ការ អ ប់ រំ ▁គឺ បណ្ត ុះ បណ្ត ាល ក ុម ារ ឲ្យ ជ ឿ ជ ាក់ ដ ាច់ ខា ត ច ំព ោះ អង្គ ការ ▁គ្មាន ស ាល ារ ៀន ស ិល ្ប ៈ ចំ រ ៀង ▁របាំ ▁គឺ ប ម្រ ើ ឲ្យ អង្គ ការ ▁គ្មាន ល ក្ខ ណៈ ប្រ ព ៃ ណី ▁ទំ ន ៀម ទ ម្ល ាក់ ខ្ ម ែរ ឡ ើយ	145
ដើម្បីសម្របសម្រួលនិងគាំទ្រដល់ដំណើរការនៃកំនែទម្រងវិមជ្ឈការនិងវិសហមជ្ឈការ ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពតើរដ្ឋាភិបាលត្រូវមានវិធានការដូចម្តេខ្លះ	null	ដើម្បីសម្របសម្រួល និងគាំទ្រដល់ដំណើរការនៃកំណែទម្រង់វិមជ្ឈការនិងវិសហមជ្ឈការ ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពរដ្ឋាភិបាលត្រូវមានវិធានការរៀបចំឡើងវិញនូវរចនាសម្ព័ន្ធនៃប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង នៅរដ្ឋបាលថ្នាក់មូលដ្ឋានបន្តបង្រឹងប្រព័ន្ធ គ្រប់គ្រងនាបច្ចុប្បន្នរបស់ក្រុមនីមួយៗត្រូវចូលរួមដោយឥតសំចៃពីគ្រប់ក្រសួងស្ថាប័ននៃរដ្ឋាភិបាល មន្រ្តីរាជការ ស៊ីវិល នគរបាលជាតិកងយោធពលខេមរភូមិន្ទរៀបចំកម្មវិធីជាតិ ដើម្បីកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលវិមជ្ឈការ មជ្ឈការនិងវិសហមជ្ឈការត្រូវពង្រឹងការគ្រប់គ្រងនិងការអនុវត្តច្បាប់ត្រូវមានគោលនយោបាយដឹកនាំប្រកបដោយភាពពិតប្រាកដនិងច្បាស់លាស់	null	ដើម្បីសម្របសម្រួល និងគាំទ្រដល់ដំណើរការនៃកំណែទម្រង់វិមជ្ឈការនិងវិសហមជ្ឈការ ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពរដ្ឋាភិបាលត្រូវមានវិធានការរៀបចំឡើងវិញនូវរចនាសម្ព័ន្ធនៃប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង នៅរដ្ឋបាលថ្នាក់មូលដ្ឋានបន្តបង្រឹងប្រព័ន្ធ គ្រប់គ្រងនាបច្ចុប្បន្នរបស់ក្រុមនីមួយៗត្រូវចូលរួមដោយឥតសំចៃពីគ្រប់ក្រសួងស្ថាប័ននៃរដ្ឋាភិបាល មន្រ្តីរាជការ ស៊ីវិល នគរបាលជាតិកងយោធពលខេមរភូមិន្ទរៀបចំកម្មវិធីជាតិ ដើម្បីកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលវិមជ្ឈការ មជ្ឈការនិងវិសហមជ្ឈការត្រូវពង្រឹងការគ្រប់គ្រងនិងការអនុវត្តច្បាប់ត្រូវមានគោលនយោបាយដឹកនាំប្រកបដោយភាពពិតប្រាកដនិងច្បាស់លាស់	ដើម ្ប ី សម ្រ ប សម ្រ ួល និង គ ាំ ទ្រ ដល់ ដំណើរ ការ នៃ កំ ន ែ ទ ម្រ ង វិ ម ជ ្ឈ ការ និង វិ ស ហ ម ជ ្ឈ ការ Ġ ឲ្យ មាន ប្រ សិ ទ្ធិ ភាព ត ើរ ដ្ឋា ភិ បាល ត្រូវ មាន វិ ធាន ការ ដូច ម្ ត េ ខ្ ល ះ Ġ	59	ដើម ្ប ី សម ្រ ប សម ្រ ួល Ġ និង គ ាំ ទ្រ ដល់ ដំណើរ ការ នៃ កំ ណ ែ ទ ម្រ ង់ វិ ម ជ ្ឈ ការ និង វិ ស ហ ម ជ ្ឈ ការ Ġ ឲ្យ មាន ប្រ សិ ទ្ធិ ភាព រដ្ឋ ា ភិ បាល ត្រូវ មាន វិ ធាន ការ រៀបចំ ឡើង វិញ ន ូវ រ ច នា សម ្ ព ័ន ្ ធ នៃ ប្រ ព ័ន ្ ធ គ្រ ប់ គ្រ ង Ġ នៅ រដ្ឋ បាល ថ្ន ាក់ ម ូល ដ្ឋាន ប ន្ត បង ្រ ឹង ប្រ ព ័ន ្ ធ Ġ គ្រ ប់ គ្រ ង នា ប ច្ច ុប ្ប ន្ន រ ប ស់ ក្រុម នី មួយ ៗ ត្រូវ ចូល រួម ដោយ ឥ ត សំ ច ៃ ពី គ្រ ប់ ក្រ ស ួង ស្ ថា ប ័ន នៃ រដ្ឋ ា ភិ បាល Ġ ម ន្ រ ្ត ី រាជ ការ Ġ ស៊ី វិ ល Ġ ន គរ បាល ជាតិ ក ង យោ ធ ពល ខ េ ម រ ភ ូម ិន ្ ទ រៀបចំ កម្ម âĢĭ វិ ធី ជាតិ Ġ ដើម ្ប ី កំ ណ ែ ទ ម្រ ង់ រដ្ឋ បាល វិ ម ជ ្ឈ ការ ĠâĢĭ ម ជ ្ឈ ការ និង វិ ស ហ ម ជ ្ឈ ការ ត្រូវ ពង្រឹង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង និង ការ âĢĭ អនុ វត្ត ច្ បា ប់ ត្រូវ មាន âĢĭâĢĭ គោ ល ន យោ បា យ ដ ឹក នាំ ប្រ ក ប ដោយ ភាព ពិ ត ប្រា ក ដ និង ច្ បា ស់ លាស់	235	▁ដើម្បី ស ម្រ ប ស ម្រ ួល និង គ ាំ ទ្រ ដល់ ដំណើរ ការ នៃ កំ ន ែ ទ ម្រ ង វិ ម ជ ្ឈ ការ និង វិ ស ហ ម ជ ្ឈ ការ ▁ឲ្យ មាន ប្រ សិ ទ្ធិ ភាព ត ើរ ដ្ឋា ភិ បាល ត្រូវ មាន វិ ធាន ការ ដូច ម ្ត េ ខ្ ល ះ ▁	57	▁ដើម្បី ស ម្រ ប ស ម្រ ួល ▁និង គ ាំ ទ្រ ដល់ ដំណើរ ការ នៃ ក ំណ ែ ទ ម្រ ង់ វិ ម ជ ្ឈ ការ និង វិ ស ហ ម ជ ្ឈ ការ ▁ឲ្យ មាន ប្រ សិ ទ្ធិ ភាព រ ដ្ឋា ភិ បាល ត្រូវ មាន វិ ធាន ការ រៀបចំ ឡើង វិញ ន ូវ រ ច នា ស ម្ព ័ ន្ធ នៃ ប្រ ព ័ ន្ធ គ្រ ប់ គ្រ ង ▁នៅ រដ្ឋ បាល ថ្ន ាក់ ម ូល ដ្ឋាន ប ន្ត បង ្រ ឹង ប្រ ព ័ ន្ធ ▁គ្រប់គ្រង នា ប ច្ច ុ ប្ប ន្ន រ ប ស់ ក្រុម នី មួយ ៗ ត្រូវ ចូល រួម ដោយ ឥ ត សំ ច ៃ ពី គ្រ ប់ ក្រ ស ួង ស្ ថា ប ័ន នៃ រ ដ្ឋា ភិ បាល ▁មន ្រ ្ត ី រាជ ការ ▁ស៊ីវិល ▁នគរបាល ជាតិ ក ង យោ ធ ពល ខ េ ម រ ភ ូម ិ ន្ទ រៀបចំ កម្ម ▁វិធី ជាតិ ▁ដើម្បី ក ំណ ែ ទ ម្រ ង់ រដ្ឋ បាល វិ ម ជ ្ឈ ការ ▁ម ជ ្ឈ ការ និង វិ ស ហ ម ជ ្ឈ ការ ត្រូវ ពង្រឹង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង និង ការ ▁អនុវត្ត ច ្ប ាប់ ត្រូវ មាន ▁គោល ន យោ ប ាយ ដ ឹក នាំ ប្រ ក ប ដោយ ភាព ព ិត ប្រា ក ដ និង ច ្ប ាស់ លាស់	215
តើប្រទេសណាដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក	null	ប្រទេសដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតនៅក្នុងពិភពលោកគឺប្រទេសចិន	null	ប្រទេសដែលមានប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតនៅក្នុងពិភពលោកគឺប្រទេសចិន	ត ើប ្រ ទេស ណា ដ ែល មាន ប្រ ជា ជន ច្ រ ើន ជា ង គ េ ប ំ ផ ុត នៅ ក្នុង ពិ ភព លោក Ġ	27	ប្រ ទេស ដ ែល មាន ប្រ ជា ជន ច្ រ ើន ជា ង គ េ ប ំ ផ ុត នៅ ក្នុង ពិ ភព លោក គ ឺ ប្រ ទេស ច ិន	30	▁តើ ប្រ ទេស ណា ដ ែល មាន ប្រ ជា ជន ច ្រ ើន ជា ង គ េ ប ំ ផ ុត នៅ ក្នុង ពិ ភព លោក ▁	26	▁ប្រទេស ដ ែល មាន ប្រ ជា ជន ច ្រ ើន ជា ង គ េ ប ំ ផ ុត នៅ ក្នុង ពិ ភព លោក គ ឺ ប្រ ទេស ច ិន	29
តើខួរធំនិង ខួរឆ្អឹងខ្នង កើតឡើងពីសារធាតុអ្វីខ្លះ?	null	ខួរធំនិង ខួរឆ្អឹងខ្នង កើតឡើងពីសារធាតុស និងសារធាតុប្រផេះ	null	ខួរធំនិង ខួរឆ្អឹងខ្នង កើតឡើងពីសារធាតុស និងសារធាតុប្រផេះ	ត ើ ខ ួរ ធ ំ និង Ġ ខ ួរ ឆ្ អ ឹង ខ្នង Ġ កើត ឡើង ពី សារ ធាតុ អ ្វី ខ្ ល ះ ? Ġ	23	ខ ួរ ធ ំ និង Ġ ខ ួរ ឆ្ អ ឹង ខ្នង Ġ កើត ឡើង ពី សារ ធាតុ ស Ġ និង សារ ធាតុ ប្រ ផ េះ	23	▁តើ ខ ួរ ធ ំ និង ▁ខ ួរ ឆ្ អ ឹង ខ្នង ▁កើតឡើង ពី សារ ធាតុ អ ្វី ខ្ ល ះ ? ▁	21	▁ខ ួរ ធ ំ និង ▁ខ ួរ ឆ្ អ ឹង ខ្នង ▁កើតឡើង ពី សារ ធាតុ ស ▁និង សារ ធាតុ ប្រ ផ េះ	22
ចូររៀបរាប់ឋានន្តរសក្តិនគរបាលដែលប្អូនបានស្គាល់ឲ្យបានយ៉ាងតិច១០	null	រៀបរាប់ពីឋានន្តរស័កនគរបាលដូចតទៅនាយនគរបាលរងពលបាលបាលត្រីពលបាលទោពលបាលឯកព្រិន្ទបាលទោព្រិន្ទបាលឯកនាយនគរបាលអនុសេនីយ៍ត្រីអនុសេនីយ៍ទោអនុសេនិយ៍ឯកនាយនគរបាលជាន់ខ្ពស់វរសេនីយ៍ត្រីវរសេនីយ៍ទោវរសេនីយ៍ឯកនាយនគរបាលថ្នាក់ឧត្តមសេនីយ៍ឧត្តមសេនីយ៍ត្រីឧត្តមសេនីយ៍ទោឧត្តមសេនីយ៍ឯកនាយឧត្តមសេនីយ៍	null	រៀបរាប់ពីឋានន្តរស័កនគរបាលដូចតទៅនាយនគរបាលរងពលបាលបាលត្រីពលបាលទោពលបាលឯកព្រិន្ទបាលទោព្រិន្ទបាលឯកនាយនគរបាលអនុសេនីយ៍ត្រីអនុសេនីយ៍ទោអនុសេនិយ៍ឯកនាយនគរបាលជាន់ខ្ពស់វរសេនីយ៍ត្រីវរសេនីយ៍ទោវរសេនីយ៍ឯកនាយនគរបាលថ្នាក់ឧត្តមសេនីយ៍ឧត្តមសេនីយ៍ត្រីឧត្តមសេនីយ៍ទោឧត្តមសេនីយ៍ឯកនាយឧត្តមសេនីយ៍	ច ូរ រ ៀប រា ប់ ឋ ាន ន្ត រស ក្ត ិន គរ បាល ដ ែល ប្ អូ ន បាន ស្ គ ាល់ ឲ្យ បាន យ៉ាង តិ ច ១០ Ġ	29	រ ៀប រា ប់ ពី ឋ ាន ន្ត រស ័ ក ន គរ បាល ដូច ត ទៅ âĢĭ នា យ ន គរ បាល រ ង ពល បាល បាល ត្រ ី ពល បាល ទ ោ ពល បាល ឯក ព្រ ិន ្ ទ បាល ទ ោ ព្រ ិន ្ ទ បាល ឯក នា យ ន គរ បាល អនុ សេ នី យ ៍ ត្រ ី អនុ សេ នី យ ៍ ទ ោ អនុ សេ និ យ ៍ ឯក នា យ ន គរ បាល ជា ន់ ខ្ ព ស់ វរ សេ នី យ ៍ ត្រ ី វរ សេ នី យ ៍ ទ ោ វរ សេ នី យ ៍ ឯក នា យ ន គរ បាល ថ្ន ាក់ ឧ ត្ត ម សេ នី យ ៍ ឧ ត្ត ម សេ នី យ ៍ ត្រ ី ឧ ត្ត ម សេ នី យ ៍ ទ ោ ឧ ត្ត ម សេ នី យ ៍ ឯក នា យ ឧ ត្ត ម សេ នី យ ៍	153	▁ចូរ រ ៀប រ ាប់ ឋ ាន ន្ត រស ក្ត ិន គរ បាល ដ ែល ប ្អ ូន បាន ស្ គ ាល់ ឲ្យ បាន យ៉ាង ត ិច ១០ ▁	28	▁រៀបរាប់ ពី ឋ ាន ន្ត រស ័ ក ន គរ បាល ដូច ត ទៅ ▁នាយ ន គរ បាល រ ង ពល បាល បាល ត្រ ី ពល បាល ទ ោ ពល បាល ឯក ព្ រិន្ទ បាល ទ ោ ព្ រិន្ទ បាល ឯក ន ាយ ន គរ បាល អនុ ស េន ីយ៍ ត្រ ី អនុ ស េន ីយ៍ ទ ោ អនុ ស េន ិយ ៍ ឯក ន ាយ ន គរ បាល ជ ាន់ ខ្ ព ស់ វរ ស េន ីយ៍ ត្រ ី វរ ស េន ីយ៍ ទ ោ វរ ស េន ីយ៍ ឯក ន ាយ ន គរ បាល ថ្ន ាក់ ឧ ត្ត ម ស េន ីយ៍ ឧ ត្ត ម ស េន ីយ៍ ត្រ ី ឧ ត្ត ម ស េន ីយ៍ ទ ោ ឧ ត្ត ម ស េន ីយ៍ ឯក ន ាយ ឧ ត្ត ម ស េន ីយ៍	135
ហេតុអ្វីបានជាសហរដ្ឋអាមេរិកបានក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច នៅក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២	null	បានជាសហរដ្ឋអាមេរិកក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចនៅក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២ ព្រោះ ប្រទេសនៅអឺរ៉ុបត្រូវស្ដារសេដ្ឋកិច្ចខ្លួនឡើងវិញដែលខូចខាតដោយសារសង្គ្រាមហើយពឹងផ្នែកយ៉ាងខ្លាំងលើប្រាក់កម្ចីពីសហរដ្ឋអាមេរិក សហរដ្ឋអាមេរិកបានគេចផុតពីការខ្ទេចខ្ទាំសេដ្ឋកិច្ចដោយសារសង្រ្គាម នៅដើមឆ្នាំ ១៩២០ ប្រទេសនៅអឺរ៉ុបបានខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកចំនួន ១០ពាន់លានដុល្លារ ទំនិញអាមេរិកបានចូលទៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុបគិតជាទឹកប្រាក់ ៧ពាន់លានដុល្លារក្នុង១ឆ្នាំ ប្រជាជនអាមេរិកប្រឹងប្រែងពង្រីកវិស័យកសិកម្ម ដើម្បីបំពេញសេចក្ដីត្រូវការក្រៅប្រទេស រោងចក្រឧស្សាហកម្មខិតខំផលិតឪ្យទាន់តម្រូវការទីផ្សារដូចជា រថយន្ដ វិទ្យុ និងមុខទំនិញផ្សេងៗជាច្រើនទៀត	null	បានជាសហរដ្ឋអាមេរិកក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចនៅក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២ ព្រោះ ប្រទេសនៅអឺរ៉ុបត្រូវស្ដារសេដ្ឋកិច្ចខ្លួនឡើងវិញដែលខូចខាតដោយសារសង្គ្រាមហើយពឹងផ្នែកយ៉ាងខ្លាំងលើប្រាក់កម្ចីពីសហរដ្ឋអាមេរិក សហរដ្ឋអាមេរិកបានគេចផុតពីការខ្ទេចខ្ទាំសេដ្ឋកិច្ចដោយសារសង្រ្គាម នៅដើមឆ្នាំ ១៩២០ ប្រទេសនៅអឺរ៉ុបបានខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកចំនួន ១០ពាន់លានដុល្លារ ទំនិញអាមេរិកបានចូលទៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុបគិតជាទឹកប្រាក់ ៧ពាន់លានដុល្លារក្នុង១ឆ្នាំ ប្រជាជនអាមេរិកប្រឹងប្រែងពង្រីកវិស័យកសិកម្ម ដើម្បីបំពេញសេចក្ដីត្រូវការក្រៅប្រទេស រោងចក្រឧស្សាហកម្មខិតខំផលិតឪ្យទាន់តម្រូវការទីផ្សារដូចជា រថយន្ដ វិទ្យុ និងមុខទំនិញផ្សេងៗជាច្រើនទៀត	ហេតុ អ ្វី បាន ជា ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក បាន ក្លា យ ជា ម ហា អ ំណ ា ច សេ ដ្ឋ កិច្ច Ġ នៅ ក្រ ោយ សង ្រ ្ គ ាម លោក លើក ទី ២ Ġ	36	បាន ជា ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ក្លា យ ជា ម ហា អ ំណ ា ច សេ ដ្ឋ កិច្ច នៅ ក្រ ោយ សង ្រ ្ គ ាម លោក លើក ទី ២ Ġ ព្រ ោះ Ġ ប្រ ទេស នៅ អ ឺ រ៉ ុប ត្រូវ ស្ ដា រស េ ដ្ឋ កិច្ច ខ្លួន ឡើង វិញ ដ ែល ខ ូច ខា ត ដោយ សារ សង ្ គ្រ ាម ហើយ ព ឹង ផ្ ន ែក យ៉ាង ខ្ លា ំ ង លើ ប្រា ក់ ក ម្ ច ី ពី ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក Ġ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក បាន គ េច ផ ុត ពី ការ ខ្ ទេ ច ខ្ ទ ាំ សេ ដ្ឋ កិច្ច ដោយ សារ សង ្រ ្ គ ាម Ġ នៅ ដើម ឆ្នាំ Ġ ១៩ ២០ Ġ ប្រ ទេស នៅ អ ឺ រ៉ ុប បាន ខ្ ច ី ប្រា ក់ ពី ធ នា គ ារ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ចំ ន ួន Ġ ១០ ពាន់ លាន ដុល្លារ Ġ ទំ និ ញ អា មេ រិក បាន ចូល ទៅ ក្នុង ទ ្វី ប អ ឺ រ៉ ុប គ ិត ជា ទឹក ប្រា ក់ Ġ ៧ ពាន់ លាន ដុល្លារ ក្នុង ១ ឆ្នាំ Ġ ប្រ ជា ជន អា មេ រិក ប្រ ឹង ប្រ ែង ព ង ្រី ក វិ ស ័យ ក សិ កម្ម Ġ ដើម ្ប ី ប ំព េញ សេ ច ក្ ដ ីត ្រ ូវ ការ ក្រ ៅ ប្រ ទេស Ġ រ ោង ច ក្រ ឧ ស្សា ហ កម្ម ខ ិត ខ ំ ផល ិត ឪ ្យ ទាន ់ ត ម្រ ូវ ការ ទី ផ្ សារ ដូច ជា Ġ រ ថ យ ន្ ដ Ġ វិ ទ ្យ ុ Ġ និង មុខ ទំ និ ញ ផ្ សេ ង ៗ ជា ច្ រ ើន ទៀត	271	▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក បាន ក្លា យ ជា ម ហា អ ំ ណា ច សេ ដ្ឋ កិច្ច ▁នៅ ក្រ ោយ សង ្រ ្ គ ាម លោក លើក ទី ២ ▁	36	▁បានជា ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ក្លា យ ជា ម ហា អ ំ ណា ច សេ ដ្ឋ កិច្ច នៅ ក្រ ោយ សង ្រ ្ គ ាម លោក លើក ទី ២ ▁ព្រោះ ▁ប្រទេស នៅ អ ឺ រ៉ ុប ត្រូវ ស្ ដា រ សេ ដ្ឋ កិច្ច ខ្លួន ឡើង វិញ ដ ែល ខ ូច ខា ត ដោយ សារ ស ង្គ ្រា ម ហើយ ព ឹង ផ្ ន ែក យ៉ាង ខ្ ល ាំង លើ ប្រ ាក់ ក ម្ ច ី ពី ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ▁សហរដ្ឋ អា មេ រិក បាន គ េច ផ ុត ពី ការ ខ្ ទ េច ខ្ ទ ាំ សេ ដ្ឋ កិច្ច ដោយ សារ សង ្រ ្ គ ាម ▁នៅ ដើម ឆ្នាំ ▁១៩ ២០ ▁ប្រទេស នៅ អ ឺ រ៉ ុប បាន ខ្ ច ី ប្រ ាក់ ពី ធ នា គ ារ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ចំ ន ួន ▁១០ ពាន់ លាន ដុល្លារ ▁ទំនិញ អា មេ រិក បាន ចូល ទៅ ក្នុង ទ ្វី ប អ ឺ រ៉ ុប គ ិត ជា ទឹក ប្រ ាក់ ▁៧ ពាន់ លាន ដុល្លារ ក្នុង ១ ឆ្នាំ ▁ប្រជាជន អា មេ រិក ប្រ ឹង ប្រ ែង ព ង ្រី ក វិ ស ័យ ក សិ កម្ម ▁ដើម្បី ប ំព េញ ស េច ក្ ដ ី ត្រូវ ការ ក្រ ៅ ប្រ ទេស ▁រោងចក្រ ឧ ស្សា ហ កម្ម ខ ិត ខ ំ ផល ិត ឪ ្យ ទ ាន់ ត ម្រ ូវ ការ ទី ផ្ សារ ដូច ជា ▁រ ថ យ ន្ ដ ▁វិទ្យុ ▁និង មុខ ទំ ន ិញ ផ្ ស េង ៗ ជា ច ្រ ើន ទៀត	251
ក្រៅពីរចនាសម្ព័ន្ធទាំងបីនេះ អង្គការសហប្រជាជាតិមានអង្គការអមធំៗ បីទៀត គឺអ្វីខ្លះ	null	ក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម,ក្រុមប្រឹក្សាអាណាព្យាបាល,តុលាការអន្តរជាតិ	null	ក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម,ក្រុមប្រឹក្សាអាណាព្យាបាល,តុលាការអន្តរជាតិ	ក្រ ៅ ពី រ ច នា សម ្ ព ័ន ្ ធ ទ ាំង បី នេះ Ġ អង្គ ការ ស ហ ប្រ ជា ជាតិ មាន អង្គ ការ អ ម ធ ំ ៗ Ġ បី ទៀត Ġ គ ឺ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	40	ក្រុម ប្រ ឹក ្សា សេ ដ្ឋ កិច្ច Ġ និង សង ្ គម , ក្រុម ប្រ ឹក ្សា អា ណា ព្យា បាល , ត ុល ាក ារ អ ន្ត រ ជាតិ	27	▁ក្រៅពី រ ច នា ស ម្ព ័ ន្ធ ទ ាំង បី នេះ ▁អង្គការ ស ហ ប្រ ជា ជាតិ មាន អង្គ ការ អ ម ធ ំ ៗ ▁បី ទៀត ▁គឺ អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	34	▁ក្រុមប្រឹក្សា សេ ដ្ឋ កិច្ច ▁និង ស ង្គ ម , ក្រុម ប្រ ឹក ្សា អា ណា ព្យា បាល , ត ុល ា ការ អ ន្ត រ ជាតិ	24
តើដង់ឌ្រីតមាននាទីអ្វីខ្លះ	null	ដង់ឌ្រីតមាននាទីដូចជាភ្ជាប់ទៅនឹងសរីរាង្គចលករ ឬ សរីរាង្គទទួលរំញោចបញ្ជូនព័ត៌មានទីកាន់តួកោសិកា និងអាក់សូន តភ្ជាប់អាក់សូនដើម្បីទទួលព័ត៌មានបញ្ជូនទីកាន់មជ្ឈមណ្ឌលប្រសាទ ដើម្បីធ្វើការវិភាគ	null	ដង់ឌ្រីតមាននាទីដូចជាភ្ជាប់ទៅនឹងសរីរាង្គចលករ ឬ សរីរាង្គទទួលរំញោចបញ្ជូនព័ត៌មានទីកាន់តួកោសិកា និងអាក់សូន តភ្ជាប់អាក់សូនដើម្បីទទួលព័ត៌មានបញ្ជូនទីកាន់មជ្ឈមណ្ឌលប្រសាទ ដើម្បីធ្វើការវិភាគ	ត ើ ដង ់ ឌ ្រី ត មាន នាទី អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	14	ដង ់ ឌ ្រី ត មាន នាទី ដូច ជា ភ្ជាប់ ទៅ នឹង ស រី រា ង្គ ច ល ករ Ġ ឬ Ġ ស រី រា ង្គ ទទួល រំ ញ ោច ប ញ្ជ ូន ព័ត៌មាន ទី កាន់ ត ួ ក ោស ិកា Ġ និង អា ក់ ស ូន Ġ ត ភ្ជាប់ អា ក់ ស ូន ដើម ្ប ី ទទួល ព័ត៌មាន ប ញ្ជ ូន ទី កាន់ ម ជ ្ឈ ម ណ្ឌ ល ប្រ សា ទ Ġ ដើម ្ប ី ធ ្វ ើក ារ វិ ភាគ	78	▁តើ ដ ង់ ឌ ្រី ត មាន នាទី អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	13	▁ដ ង់ ឌ ្រី ត មាន នាទី ដូច ជា ភ្ជាប់ ទៅ នឹង ស រី រា ង្គ ច ល ករ ▁ឬ ▁សរីរាង្គ ទទួល រំ ញ ោច ប ញ្ជ ូន ព័ត៌មាន ទី កាន់ ត ួ ក ោស ិកា ▁និង អ ាក់ ស ូន ▁តភ្ជាប់ អ ាក់ ស ូន ដើម ្ប ី ទទួល ព័ត៌មាន ប ញ្ជ ូន ទី កាន់ ម ជ ្ឈ ម ណ្ឌ ល ប្រ សា ទ ▁ដើម្បី ធ ្វ ើ ការ វិ ភាគ	72
ចូរពន្យល់ពីប្រវត្តិរឿងភ្នំដូនពេញ	null	ប្រវត្តិរឿងភ្នំដូនពេញ គឺ មានស្រ្តីម្នាក់មេម៉ាយអ្នកមានស្តុកស្តម្ភម្នាក់ អ្នកផលងហៅថា ដូនពេញបានឱ្យគេលើកដីពូនជាកូនភ្នំ សាងសង់ព្រះវិហារដើម្បីតម្កល់ព្រះពុទ្ធរូប ៤ អង្គ ធ្វើអំពីលង្ហិន និងបដិមាថ្មមួយអង្គស្ថិតក្នុងដើមគគីរមួយ ដែលបានរសាត់អណ្តែតតាមទឹកទន្លេមេគង្គយាយពេញសង់ព្រះវិហាររួចរាល់ឆ្នាំ ១៣៧២ បដិមាថ្មនោះឈ្មោះថាអ្នកតាព្រះចៅ តែឥឡូវគេហៅលោកតាព្រះចៅវិញ	null	ប្រវត្តិរឿងភ្នំដូនពេញ គឺ មានស្រ្តីម្នាក់មេម៉ាយអ្នកមានស្តុកស្តម្ភម្នាក់ អ្នកផលងហៅថា ដូនពេញបានឱ្យគេលើកដីពូនជាកូនភ្នំ សាងសង់ព្រះវិហារដើម្បីតម្កល់ព្រះពុទ្ធរូប ៤ អង្គ ធ្វើអំពីលង្ហិន និងបដិមាថ្មមួយអង្គស្ថិតក្នុងដើមគគីរមួយ ដែលបានរសាត់អណ្តែតតាមទឹកទន្លេមេគង្គយាយពេញសង់ព្រះវិហាររួចរាល់ឆ្នាំ ១៣៧២ បដិមាថ្មនោះឈ្មោះថាអ្នកតាព្រះចៅ តែឥឡូវគេហៅលោកតាព្រះចៅវិញ	ច ូរ ព ន្ យ ល់ ពី ប្រ វត្ត ិ រឿង ភ្នំ ដ ូន ព េញ Ġ	16	ប្រ វត្ត ិ រឿង ភ្នំ ដ ូន ព េញ Ġ គ ឺ Ġ មាន ស្រ ្ត ី ម្ នាក់ មេ ម៉ា យ អ្នក មាន ស្ត ុក ស្ត ម្ភ ម្ នាក់ Ġ អ្នក ផល ង ហ ៅ ថា Ġ ដ ូន ព េញ បាន ឱ្យ គ េ លើក ដ ី ព ូន ជា កូ ន ភ្នំ Ġ សា ង សង ់ ព្រ ះ វិ ហា រ ដើម ្ប ីត ម្ ក ល់ ព្រ ះ ពុ ទ្ធ រូប Ġ ៤ Ġ អង្គ Ġ ធ ្វ ើ អ ំព ី លង ្ហ ិន Ġ និង ប ដ ិម ា ថ ្ម មួយ អង្គ ស្ ថ ិត ក្នុង ដើម គ គី រ មួយ Ġ ដ ែល បាន រស ាត់ អ ណ្ត ែត តា ម ទឹក ទ ន្ ល េ មេ គ ង្គ យា យ ព េញ សង ់ ព្រ ះ វិ ហា រ រ ួច រា ល់ ឆ្នាំ Ġ ១ ៣ ៧ ២ Ġ ប ដ ិម ា ថ ្ម ន ោះ ឈ្មោះ ថា អ្នក តា ព្រ ះ ច ៅ Ġ តែ ឥ ឡូ វ គ េ ហ ៅ លោក តា ព្រ ះ ច ៅ វិញ	169	▁ចូរ ព ន ្យ ល់ ពី ប្រ វ ត្តិ រឿង ភ្នំ ដ ូន ព េញ ▁	15	▁ប្រវត្តិ រឿង ភ្នំ ដ ូន ព េញ ▁គឺ ▁មាន ស្រ ្ត ី ម្ នាក់ មេ ម៉ា យ អ្នក មាន ស្ត ុក ស្ត ម្ភ ម្ នាក់ ▁អ្នក ផល ង ហ ៅ ថា ▁ដូនពេញ បាន ឱ្យ គ េ លើក ដ ី ព ូន ជា ក ូន ភ្នំ ▁សាងសង់ ព្រ ះ វិ ហា រ ដើម ្ប ីត ម្ ក ល់ ព្រ ះ ព ុទ្ធ រូប ▁៤ ▁អង្គ ▁ធ្វើ អ ំព ី ល ង្ហ ិន ▁និង ប ដ ិ មា ថ ្ម មួយ អង្គ ស ្ថ ិត ក្នុង ដើម គ គី រ មួយ ▁ដែល បាន រស ាត់ អ ណ្ត ែត ត ាម ទឹក ទ ន ្ល េ មេ គ ង្គ យ ាយ ព េញ ស ង់ ព្រ ះ វិ ហា រ រ ួច រ ាល់ ឆ្នាំ ▁១៣ ៧ ២ ▁បដិ មា ថ ្ម ន ោះ ឈ្មោះ ថា អ្នក តា ព្រ ះ ច ៅ ▁តែ ឥ ឡូ វ គ េ ហ ៅ លោក តា ព្រ ះ ច ៅ វិញ	154
តើកត្តាព្រលឹងអ្វីខ្លះដែលបញ្ជាក់ថាខ្មែរមិនសាបសូន្យ	null	កត្តាព្រលឹងដែលបញ្ជាក់ថាខ្មែរមិនចេះសាបសូន្យមានដូចជាព្រលឹងដូនតា អ្នកថែរក្សាព្រលឹងទឹកដី ភូមិសាស្ត្រព្រលឹងជនជាតិ មនុស្សខ្មែរព្រលឹងអក្សរសិល្ប៍ព្រលឹងសិល្បៈព្រលឹងប្រពៃណីព្រលឹងទំនៀមទម្លាប់ព្រលឹងសាសនាដូចនេះព្រលឹងរបស់ជនជាតិខ្មែរដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងខ្មែរមិនចេះសាបសូន្យឬបាត់បង់ឡើយ ពោលគឺស្ថិតនៅជាប់ជានិច្ច	null	កត្តាព្រលឹងដែលបញ្ជាក់ថាខ្មែរមិនចេះសាបសូន្យមានដូចជាព្រលឹងដូនតា អ្នកថែរក្សាព្រលឹងទឹកដី ភូមិសាស្ត្រព្រលឹងជនជាតិ មនុស្សខ្មែរព្រលឹងអក្សរសិល្ប៍ព្រលឹងសិល្បៈព្រលឹងប្រពៃណីព្រលឹងទំនៀមទម្លាប់ព្រលឹងសាសនាដូចនេះព្រលឹងរបស់ជនជាតិខ្មែរដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងខ្មែរមិនចេះសាបសូន្យឬបាត់បង់ឡើយ ពោលគឺស្ថិតនៅជាប់ជានិច្ច	ត ើក ត្ត ា ព្រ ល ឹង អ ្វី ខ្ ល ះ ដ ែល បញ្ជា ក់ ថា ខ្ ម ែរ ម ិន សា ប ស ូន ្យ Ġ	27	ក ត្ត ា ព្រ ល ឹង ដ ែល បញ្ជា ក់ ថា ខ្ ម ែរ ម ិន ច េះ សា ប ស ូន ្យ មាន ដូច ជា ព្រ ល ឹង ដ ូន តា Ġ អ្នក ថ ែរ ក្ស ា ព្រ ល ឹង ទឹក ដ ី Ġ ភ ូម ិស ាស ្ត ្រ ព្រ ល ឹង ជន ជាតិ Ġ ម នុ ស្ស ខ្ ម ែរ ព្រ ល ឹង អ ក្ស រស ិល ្ប ៍ ព្រ ល ឹង សិ ល ្ប ៈ ព្រ ល ឹង ប្រ ព ៃ ណី ព្រ ល ឹង ទំ ន ៀម ទ ម្ល ាប់ ព្រ ល ឹង សា ស នា ដូច នេះ ព្រ ល ឹង រ ប ស់ ជន ជាតិ ខ្ ម ែរ ដ ែល ស្ ថ ិត នៅ ជាប់ នឹង ខ្ ម ែរ ម ិន ច េះ សា ប ស ូន ្យ ឬ បា ត់ បង់ ឡ ើយ Ġ ព ោល គ ឺ ស្ ថ ិត នៅ ជាប់ ជា និ ច្ច	149	▁តើ ក ត្ត ា ព្រ ល ឹង អ ្វី ខ្ ល ះ ដ ែល បញ្ជា ក់ ថា ខ្ ម ែរ ម ិន សា ប ស ូន ្យ ▁	27	▁កត្តា ព្រ ល ឹង ដ ែល បញ្ជា ក់ ថា ខ្ ម ែរ ម ិន ច េះ សា ប ស ូន ្យ មាន ដូច ជា ព្រ ល ឹង ដ ូន តា ▁អ្នក ថ ែរ ក ្សា ព្រ ល ឹង ទឹក ដ ី ▁ភូមិសាស្ត្រ ព្រ ល ឹង ជន ជាតិ ▁មនុស្ស ខ្ ម ែរ ព្រ ល ឹង អ ក្ស រស ិល ្ប ៍ ព្រ ល ឹង ស ិល ្ប ៈ ព្រ ល ឹង ប្រ ព ៃ ណី ព្រ ល ឹង ទំ ន ៀម ទ ម្ល ាប់ ព្រ ល ឹង សា ស នា ដូច នេះ ព្រ ល ឹង រ ប ស់ ជន ជាតិ ខ្ ម ែរ ដ ែល ស ្ថ ិត នៅ ជាប់ នឹង ខ្ ម ែរ ម ិន ច េះ សា ប ស ូន ្យ ឬ ប ាត់ បង់ ឡ ើយ ▁ពោលគឺ ស ្ថ ិត នៅ ជាប់ ជា និ ច្ច	137
តើកត្តាអ្វីខ្លះដែលបង្កឪ្យមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរ តើអ្នកមានវិធានការយ៉ាងណាខ្លះដើម្បីបង្ការគ្រោះថ្នាក់ទាំងនោះ	null	កត្តាដែលបង្កឪ្យមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរ គឺមិនចេះគោរពច្បាប់ចរាចរ មិនគោរពច្បាប់ចរាចរប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនឬ គ្រឿងស្រវឹងបើកបរហួសល្បឿនកំណត់ ពិសេសនៅក្នុងទីប្រជុំជនអ្នកបើកបរមិនទាន់គ្រប់អាយុប្រើប្រាស់យាន្ដយន្ដផ្ទុកឥវ៉ាន់ ឬ ទំនិញធ្ងន់់់ហួសកំណត់មិនគោរពសិទ្ធិអាទិកភាព មិនខយោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នាធ្វេសប្រហែសមិនបានត្រួវពិនិត្យសុវត្តិភាពយានយន្តមុនពេលបើកបរឪ្យបានម៉ត់ចត់ហេដ្ឋារចនាសម័្ពន្ធមិនអាចសមស្រមវិធានការបង្ការគ្រោះថ្នាក់បណ្ដុះបណ្ដាលនិងបង្រៀនច្បាប់ថ្នាក់ចរាចរឲ្យបានទូលំទូលាយដល់គ្រប់ស្រទាប់ប្រជាជនជាពិសេសនៅតាមសាលារៀននិងសហគមន៍ពង្រីងការគោរពច្បាប់ចរាចរឪ្យបានតឹងតែងចាត់វិធានការយ៉ាងតឹងតែងក្នុងការត្រួតពិនិត្យប័ណ្ណបើកបរ និងមូកសុវត្ថិភាពសដម្រាប់អ្នកបើកបរទោចក្រយានយន្ដពិន័យដល់យានយន្ដនាដែលផ្ទុកឥវ៉ាន ឬដាក់មនុស្សធ្ងនឪហួសកំណត់ពិន័យដល់អ្នកបើកបរណាដែលបើកហួសល្បឿនកំណត់ពិន័យដល់អ្នកបើកបរណាដែលមិនទាន់គ្រប់អាយុប្រើប្រាស់យានយន្ដពិន័យយ៉ាងតឹងរឹងដល់ជនណាដែលប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទនៅពេលកំពុងបើកបរយាន្ដយន្ដគោរពសិទ្ធិអាទិភាពនិងយោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នាត្រួតពិនិត្យសុវត្ថិភាបយាន្តយន្ដមុនពេលបើកបរឪ្យបានម៉ត់ចត់ ជួសជុល សា្ថបនា ហេដ្ឋារចនាសម័្ធន្ធដឹកនាំជញ្ជូនឪ្យបានសមស្រប និងដាក់ផ្លាក់សញ្ញាឪ្យបានត្រឹមត្រូវតាមបទដ្ឋានបច្ចេកទេសនៃច្បាប់ចរាចរ	null	កត្តាដែលបង្កឪ្យមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរ គឺមិនចេះគោរពច្បាប់ចរាចរ មិនគោរពច្បាប់ចរាចរប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនឬ គ្រឿងស្រវឹងបើកបរហួសល្បឿនកំណត់ ពិសេសនៅក្នុងទីប្រជុំជនអ្នកបើកបរមិនទាន់គ្រប់អាយុប្រើប្រាស់យាន្ដយន្ដផ្ទុកឥវ៉ាន់ ឬ ទំនិញធ្ងន់់់ហួសកំណត់មិនគោរពសិទ្ធិអាទិកភាព មិនខយោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នាធ្វេសប្រហែសមិនបានត្រួវពិនិត្យសុវត្តិភាពយានយន្តមុនពេលបើកបរឪ្យបានម៉ត់ចត់ហេដ្ឋារចនាសម័្ពន្ធមិនអាចសមស្រមវិធានការបង្ការគ្រោះថ្នាក់បណ្ដុះបណ្ដាលនិងបង្រៀនច្បាប់ថ្នាក់ចរាចរឲ្យបានទូលំទូលាយដល់គ្រប់ស្រទាប់ប្រជាជនជាពិសេសនៅតាមសាលារៀននិងសហគមន៍ពង្រីងការគោរពច្បាប់ចរាចរឪ្យបានតឹងតែងចាត់វិធានការយ៉ាងតឹងតែងក្នុងការត្រួតពិនិត្យប័ណ្ណបើកបរ និងមូកសុវត្ថិភាពសដម្រាប់អ្នកបើកបរទោចក្រយានយន្ដពិន័យដល់យានយន្ដនាដែលផ្ទុកឥវ៉ាន ឬដាក់មនុស្សធ្ងនឪហួសកំណត់ពិន័យដល់អ្នកបើកបរណាដែលបើកហួសល្បឿនកំណត់ពិន័យដល់អ្នកបើកបរណាដែលមិនទាន់គ្រប់អាយុប្រើប្រាស់យានយន្ដពិន័យយ៉ាងតឹងរឹងដល់ជនណាដែលប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទនៅពេលកំពុងបើកបរយាន្ដយន្ដគោរពសិទ្ធិអាទិភាពនិងយោគយល់អធ្យាស្រ័យគ្នាត្រួតពិនិត្យសុវត្ថិភាបយាន្តយន្ដមុនពេលបើកបរឪ្យបានម៉ត់ចត់ ជួសជុល សា្ថបនា ហេដ្ឋារចនាសម័្ធន្ធដឹកនាំជញ្ជូនឪ្យបានសមស្រប និងដាក់ផ្លាក់សញ្ញាឪ្យបានត្រឹមត្រូវតាមបទដ្ឋានបច្ចេកទេសនៃច្បាប់ចរាចរ	ត ើក ត្ត ា អ ្វី ខ្ ល ះ ដ ែល បង ្ក ឪ ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ចរ ា ចរ Ġ ត ើ អ្នក មាន វិ ធាន ការ យ៉ាង ណា ខ្ ល ះ ដើម ្ប ី បង ្ក ារ គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ទ ាំង ន ោះ Ġ	49	ក ត្ត ា ដ ែល បង ្ក ឪ ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ចរ ា ចរ Ġ គ ឺ ម ិន ច េះ គោ រ ព ច្ បា ប់ ចរ ា ចរ Ġ ម ិន គោ រ ព ច្ បា ប់ ចរ ា ចរ ប្រ ើប ្រា ស់ គ្រឿង ញ ៀន ឬ Ġ គ្រឿង ស្រ វ ឹង ប ើក បរ ហ ួស ល ្ប ឿន កំ ណ ត់ Ġ ពិ សេ ស នៅ ក្នុង ទី ប្រជុំ ជន អ្នក ប ើក បរ ម ិន ទាន ់ គ្រ ប់ អា យ ុប ្រ ើប ្រា ស់ យា ន្ ដ យ ន្ ដ ផ្ ទុក ឥ វ៉ាន់ Ġ ឬ Ġ ទំ និ ញ ធ ្ង ន់ ់ ់ ហ ួស កំ ណ ត់ ម ិន គោ រ ព សិ ទ្ធិ អា ទិ ក ភាព Ġ ម ិន ខ យោគ យ ល់ អ ធ ្យា ស្រ ័យ គ្នា ធ ្វ េស ប្រ ហ ែ សម ិន បាន ត្រ ួ វ ពិ និ ត ្យ សុ វត្ត ិ ភាព យា ន យ ន្ត ម ុន ពេល ប ើក បរ ឪ ្យ បាន ម៉ ត់ ច ត់ ហ េ ដ្ឋា រ ច នា សម ័ ្ ពន្ធ ម ិន អា ច សម ស្រ ម វិ ធាន ការ បង ្ក ារ គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ប ណ ្ ដ ុះ ប ណ ្ ដា ល និង បង ្រ ៀន ច្ បា ប់ ថ្ន ាក់ ចរ ា ចរ ឲ្យ បាន ទូ លំ ទូ លា យ ដល់ គ្រ ប់ ស្រ ទ ាប់ ប្រ ជា ជន ជា ពិ សេ ស នៅ តា ម សា លា រ ៀន និង ស ហ គមន៍ ព ង ្រី ង ការ គោ រ ព ច្ បា ប់ ចរ ា ចរ ឪ ្យ បាន ត ឹង តែ ង ច ាត់ វិ ធាន ការ យ៉ាង ត ឹង តែ ង ក្នុង ការ ត្រ ួត ពិ និ ត ្យ ប ័ ណ្ណ ប ើក បរ Ġ និង ម ូក សុ វ ត្ថ ិ ភាព ស ដ ម្រ ាប់ អ្នក ប ើក បរ ទ ោច ក្រ យា ន យ ន្ ដ ពិ ន ័យ ដល់ យា ន យ ន្ ដ នា ដ ែល ផ្ ទុក ឥ វ៉ា ន Ġ ឬ ដា ក់ ម នុ ស្ស ធ ្ង ន ឪ ហ ួស កំ ណ ត់ ពិ ន ័យ ដល់ អ្នក ប ើក បរ ណា ដ ែល ប ើក ហ ួស ល ្ប ឿន កំ ណ ត់ ពិ ន ័យ ដល់ អ្នក ប ើក បរ ណា ដ ែល ម ិន ទាន ់ គ្រ ប់ អា យ ុប ្រ ើប ្រា ស់ យា ន យ ន្ ដ ពិ ន ័យ យ៉ាង ត ឹង រ ឹង ដល់ ជន ណា ដ ែល ប្រ ើប ្រា ស់ ទូ រស ័ ព្ ទ នៅ ពេល កំ ពុ ង ប ើក បរ យា ន្ ដ យ ន្ ដ គោ រ ព សិ ទ្ធិ អា ទិ ភាព âĢĭ និង យោគ យ ល់ អ ធ ្យា ស្រ ័យ គ្នា ត្រ ួត ពិ និ ត ្យ សុ វ ត្ថ ិ ភា ប យា ន្ត យ ន្ ដ ម ុន ពេល ប ើក បរ ឪ ្យ បាន ម៉ ត់ ច ត់ Ġ ជ ួស ជ ុល Ġ សា ្ថ ប នា Ġ ហ េ ដ្ឋា រ ច នា សម ័ ្ ធ ន្ធ ដ ឹក នាំ ជ ញ្ជ ូន ឪ ្យ បាន សម ស្រ ប Ġ និង ដា ក់ ផ្ល ាក់ ស ញ្ញា ឪ ្យ បាន ត្រ ឹម ត្រូវ តា ម បទ ដ្ឋាន ប ច្ច េក ទេស នៃ ច្ បា ប់ ចរ ា ចរ	549	▁តើ ក ត្ត ា អ ្វី ខ្ ល ះ ដ ែល ប ង្ក ឪ ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ច រា ចរ ▁តើ អ្នក មាន វិ ធាន ការ យ៉ាង ណា ខ្ ល ះ ដើម ្ប ី ប ង្ក ារ គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ទ ាំង ន ោះ ▁	48	▁កត្តា ដ ែល ប ង្ក ឪ ្យ មាន គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ច រា ចរ ▁គឺ ម ិន ច េះ គ ោរ ព ច ្ប ាប់ ច រា ចរ ▁មិន គ ោរ ព ច ្ប ាប់ ច រា ចរ ប្រ ើ ប្រ ាស់ គ្រឿង ញ ៀន ឬ ▁គ្រឿងស្រវឹង ប ើក បរ ហ ួស ល ្ប ឿន ក ំណ ត់ ▁ពិសេស នៅ ក្នុង ទី ប្រជុំ ជន អ្នក ប ើក បរ ម ិន ទ ាន់ គ្រ ប់ អ ាយ ុ ប្រ ើ ប្រ ាស់ យា ន្ ដ យ ន្ ដ ផ្ ទុក ឥ វ៉ាន់ ▁ឬ ▁ទំនិញ ធ ្ង ន់ ់ ់ ហ ួស ក ំណ ត់ ម ិន គ ោរ ព សិ ទ្ធិ អា ទ ិក ភាព ▁មិន ខ យោគ យ ល់ អ ធ ្យា ស្រ ័យ គ្នា ធ ្វ េស ប្រ ហ ែ សម ិន បាន ត្រ ួ វ ព ិន ិត ្យ សុ វ ត្តិ ភាព យ ាន យ ន្ត ម ុន ពេល ប ើក បរ ឪ ្យ បាន ម៉ ត់ ច ត់ ហ េ ដ្ឋា រ ច នា សម ័ ្ ពន្ធ ម ិន អា ច សម ស្រ ម វិ ធាន ការ ប ង្ក ារ គ្រ ោះ ថ្ន ាក់ ប ណ ្ ដ ុះ ប ណ ្ ដា ល និង បង ្រ ៀន ច ្ប ាប់ ថ្ន ាក់ ច រា ចរ ឲ្យ បាន ទូ លំ ទ ូល ាយ ដល់ គ្រ ប់ ស្រ ទ ាប់ ប្រ ជា ជន ជា ពិ ស េស នៅ ត ាម ស ាល ារ ៀន និង ស ហ គមន៍ ព ង ្រី ង ការ គ ោរ ព ច ្ប ាប់ ច រា ចរ ឪ ្យ បាន ត ឹង ត ែង ច ាត់ វិ ធាន ការ យ៉ាង ត ឹង ត ែង ក្នុង ការ ត្រ ួត ព ិន ិត ្យ ប ័ ណ្ណ ប ើក បរ ▁និង ម ូក សុ វ ត្ថ ិ ភាព ស ដ ម្រ ាប់ អ្នក ប ើក បរ ទ ោច ក្រ យ ាន យ ន្ ដ ព ិន ័យ ដល់ យ ាន យ ន្ ដ នា ដ ែល ផ្ ទុក ឥ វ៉ា ន ▁ឬ ដ ាក់ ម នុ ស្ស ធ ្ង ន ឪ ហ ួស ក ំណ ត់ ព ិន ័យ ដល់ អ្នក ប ើក បរ ណា ដ ែល ប ើក ហ ួស ល ្ប ឿន ក ំណ ត់ ព ិន ័យ ដល់ អ្នក ប ើក បរ ណា ដ ែល ម ិន ទ ាន់ គ្រ ប់ អ ាយ ុ ប្រ ើ ប្រ ាស់ យ ាន យ ន្ ដ ព ិន ័យ យ៉ាង ត ឹង រ ឹង ដល់ ជន ណា ដ ែល ប្រ ើ ប្រ ាស់ ទូ រស ័ ព្ ទ នៅ ពេល ក ំព ុង ប ើក បរ យា ន្ ដ យ ន្ ដ គ ោរ ព សិ ទ្ធិ អា ទិ ភាព ▁និង យោគ យ ល់ អ ធ ្យា ស្រ ័យ គ្នា ត្រ ួត ព ិន ិត ្យ សុ វ ត្ថ ិ ភា ប យា ន្ត យ ន្ ដ ម ុន ពេល ប ើក បរ ឪ ្យ បាន ម៉ ត់ ច ត់ ▁ជួសជុល ▁សា ្ថ ប នា ▁ហេ ដ្ឋា រ ច នា សម ័ ្ ធ ន្ធ ដ ឹក នាំ ជ ញ្ជ ូន ឪ ្យ បាន សម ស្រ ប ▁និង ដ ាក់ ផ្ល ាក់ ស ញ្ញា ឪ ្យ បាន ត្រ ឹម ត្រូវ ត ាម បទ ដ្ឋាន ប ច្ច េក ទេស នៃ ច ្ប ាប់ ច រា ចរ	533
តើអ្វីដែលទាក់ទាញដែលធ្វើឲ្យបារាំងចង់ចូលមកត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជា	null	ភាពទាក់ទាញបារាំងឲ្យចង់ចូលមកត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជាមានទេសភាពដ៏ស្រស់ត្រកាល នៅអមច្រាំងទន្លេទាំងសងខាងមានដំណាំខៀវស្រងាត់ដូចជាសណ្តែក ល្ង ពោត និងបន្លែលាយឡំនិងដើមឈើហូបផ្លែជាច្រើនប្រភេទប្រទេសកម្ពុជាសម្បូរទៅដោយទន្លេ ដែលជាផ្លូវគមនាគមន៍យ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ដឹកជញ្ជូនផលិតផលកសិកម្មទៅកាន់ទីផ្សារអឹរ៉ុបកម្ពុជាមានផ្ទៃដីកសិកម្មច្រើនហើយប្រជាជនតិច ពួកបារាំងនិងអាចបង្កើតដីដាំដំណាំកសិកម្មបានច្រើនប្រទេសកម្ពុជាសម្បូរទៅដោយព្រៃនិងភ្នំ ប្រកបដោយើឈើដែលមានគុណភាពខ្ពស់នៅក្រោមដីកម្ពុជាសម្បូរទៅដោយរ៉ែជាច្រើនប្រភេទ	null	ភាពទាក់ទាញបារាំងឲ្យចង់ចូលមកត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជាមានទេសភាពដ៏ស្រស់ត្រកាល នៅអមច្រាំងទន្លេទាំងសងខាងមានដំណាំខៀវស្រងាត់ដូចជាសណ្តែក ល្ង ពោត និងបន្លែលាយឡំនិងដើមឈើហូបផ្លែជាច្រើនប្រភេទប្រទេសកម្ពុជាសម្បូរទៅដោយទន្លេ ដែលជាផ្លូវគមនាគមន៍យ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ដឹកជញ្ជូនផលិតផលកសិកម្មទៅកាន់ទីផ្សារអឹរ៉ុបកម្ពុជាមានផ្ទៃដីកសិកម្មច្រើនហើយប្រជាជនតិច ពួកបារាំងនិងអាចបង្កើតដីដាំដំណាំកសិកម្មបានច្រើនប្រទេសកម្ពុជាសម្បូរទៅដោយព្រៃនិងភ្នំ ប្រកបដោយើឈើដែលមានគុណភាពខ្ពស់នៅក្រោមដីកម្ពុជាសម្បូរទៅដោយរ៉ែជាច្រើនប្រភេទ	ត ើ អ ្វី ដ ែល ទ ាក់ ទ ាញ ដ ែល ធ ្វ ើ ឲ្យ បា រា ំ ង ច ង់ ចូល មក ត្រ ួត ត្រា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា Ġ	33	ភាព ទ ាក់ ទ ាញ បា រា ំ ង ឲ្យ ច ង់ ចូល មក ត្រ ួត ត្រា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា មាន ទេស ភាព ដ ៏ ស្រ ស់ ត្រ កាល Ġ នៅ អ ម ច្ រា ំ ង ទ ន្ ល េ ទ ាំង សង ខា ង មាន ដំ ណា ំ ខ ៀវ ស្រ ង ាត់ ដូច ជា ស ណ្ត ែក Ġ ល ្ង Ġ ព ោត Ġ និង ប ន្ ល ែល ាយ ឡ ំ និង ដើម ឈ ើ ហ ូប ផ្ល ែ ជា ច្ រ ើន ប្រ ភ េ ទ ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា សម្ប ូរ ទៅ ដោយ ទ ន្ ល េ Ġ ដ ែល ជា ផ្ល ូវ គម នា គមន៍ យ៉ាង សំ ខា ន់ សម ្រា ប់ ដ ឹក ជ ញ្ជ ូន ផល ិត ផល ក សិ កម្ម ទៅ កាន់ ទី ផ្ សារ អ ឹ រ៉ ុប ក ម្ព ុ ជា មាន ផ្ ទ ៃ ដ ី ក សិ កម្ម ច្ រ ើន ហើយ ប្រ ជា ជន តិ ច Ġ ព ួ ក បា រា ំ ង និង អា ច បង ្ក ើត ដ ី ដា ំ ដំ ណា ំ ក សិ កម្ម បាន ច្ រ ើន ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា សម្ប ូរ ទៅ ដោយ ព្រ ៃ និង ភ្នំ Ġ ប្រ ក ប ដោយ ើ ឈ ើ ដ ែល មាន គុណ ភាព ខ្ ព ស់ នៅ ក្រោម ដ ី ក ម្ព ុ ជា សម្ប ូរ ទៅ ដោយ រ៉ ែ ជា ច្ រ ើន ប្រ ភ េ ទ	239	▁តើ អ ្វី ដ ែល ទ ាក់ ទ ាញ ដ ែល ធ ្វ ើ ឲ្យ ប ារ ាំង ច ង់ ចូល មក ត្រ ួត ត្រា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា ▁	31	▁ភាព ទ ាក់ ទ ាញ ប ារ ាំង ឲ្យ ច ង់ ចូល មក ត្រ ួត ត្រា ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា មាន ទេស ភាព ដ ៏ ស្រ ស់ ត្រ កាល ▁នៅ អ ម ច ្រ ាំង ទ ន ្ល េ ទ ាំង សង ខា ង មាន ដ ំណ ាំ ខ ៀវ ស្រ ង ាត់ ដូច ជា ស ណ្ត ែក ▁ល ្ង ▁ព ោត ▁និង ប ន ្ល ែល ាយ ឡ ំ និង ដើម ឈ ើ ហ ូប ផ្ល ែ ជា ច ្រ ើន ប្រ ភ េ ទ ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា សម្ប ូរ ទៅ ដោយ ទ ន ្ល េ ▁ដែល ជា ផ្ល ូវ គម នា គមន៍ យ៉ាង សំ ខ ាន់ ស ម្រ ាប់ ដ ឹក ជ ញ្ជ ូន ផល ិត ផល ក សិ កម្ម ទៅ កាន់ ទី ផ្ សារ អ ឹ រ៉ ុប ក ម្ព ុ ជា មាន ផ្ ទ ៃ ដ ី ក សិ កម្ម ច ្រ ើន ហើយ ប្រ ជា ជន ត ិច ▁ពួក ប ារ ាំង និង អា ច ប ង្ក ើត ដ ី ដ ាំ ដ ំណ ាំ ក សិ កម្ម បាន ច ្រ ើន ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា សម្ប ូរ ទៅ ដោយ ព្រ ៃ និង ភ្នំ ▁ប្រកបដោយ ើ ឈ ើ ដ ែល មាន គុណ ភាព ខ្ ព ស់ នៅ ក្រោម ដ ី ក ម្ព ុ ជា សម្ប ូរ ទៅ ដោយ រ៉ ែ ជា ច ្រ ើន ប្រ ភ េ ទ	230
អ្វីទៅហៅថាល្បះសំណួរ តើល្បះសំណួរមានទម្រង់យ៉ាងដូចម្តេច	null	ល្បះសំណួរ ជាល្បះសម្រាប់សួររកដំណឹងឬព័ត៍មានផ្សេងៗដែលគេចង់រក ចង់ដឹង ហើយល្បះនេះបញ្ចប់ដោយសញ្ញាសួរ ល្បះសំណួរមានទម្រង់ល្បះសំណួរបញ្ជាក់មានសំនៀងសួរ ឧ ពួកបាណកសត្វទៅធ្វើសង្គ្រាម តើល្បះបញ្ជាក់ ឧ តើពួកបាណកសត្វទៅធ្វើសង្រ្គាមក ល្បះបញ្ជាក់ ទេ ឧ ពួកបាណកសត្វទៅធ្វើសង្រ្គាមឬទេ ប្រើសព្វនាមសំណួរ ឧ វាជានរណា ប្រើគុណកិរិយាសំណួរ ឧ ហេតុអ្វីបានជាពួកបាណកសត្វទៅធ្វើសង្រ្គាមក ល្បះសំណួរបែប បញ្ជាក់ ឧ ពីរកញ្ចប់ ល្បះសំណួរបែប ដណ្តឹង ឧ ឯងហៅអ្នកណា ល្បះសំណួរស្រប ឧ ឯងបានរៀនហើយឬនៅ ល្បះសំណួរមិនស្រប ឧ ឯងមិនទាន់បានរៀនទេឬ ល្បះបញ្ជាក់ មែនទេ ឧ មេឃចង់ភ្លៀងមែនទេ	null	ល្បះសំណួរ ជាល្បះសម្រាប់សួររកដំណឹងឬព័ត៍មានផ្សេងៗដែលគេចង់រក ចង់ដឹង ហើយល្បះនេះបញ្ចប់ដោយសញ្ញាសួរ ល្បះសំណួរមានទម្រង់ល្បះសំណួរបញ្ជាក់មានសំនៀងសួរ ឧ ពួកបាណកសត្វទៅធ្វើសង្គ្រាម តើល្បះបញ្ជាក់ ឧ តើពួកបាណកសត្វទៅធ្វើសង្រ្គាមក ល្បះបញ្ជាក់ ទេ ឧ ពួកបាណកសត្វទៅធ្វើសង្រ្គាមឬទេ ប្រើសព្វនាមសំណួរ ឧ វាជានរណា ប្រើគុណកិរិយាសំណួរ ឧ ហេតុអ្វីបានជាពួកបាណកសត្វទៅធ្វើសង្រ្គាមក ល្បះសំណួរបែប បញ្ជាក់ ឧ ពីរកញ្ចប់ ល្បះសំណួរបែប ដណ្តឹង ឧ ឯងហៅអ្នកណា ល្បះសំណួរស្រប ឧ ឯងបានរៀនហើយឬនៅ ល្បះសំណួរមិនស្រប ឧ ឯងមិនទាន់បានរៀនទេឬ ល្បះបញ្ជាក់ មែនទេ ឧ មេឃចង់ភ្លៀងមែនទេ	អ ្វី ទៅ ហ ៅ ថា ល ្ប ះ សំ ណ ួរ Ġ ត ើ ល ្ប ះ សំ ណ ួរ មាន ទ ម្រ ង់ យ៉ាង ដូច ម្ ត េច Ġ	29	ល ្ប ះ សំ ណ ួរ Ġ ជា ល ្ប ះ សម ្រា ប់ ស ួរ រក ដំ ណ ឹង ឬ ព ័ត ៍ មាន ផ្ សេ ង ៗ ដ ែល គ េច ង់ រក Ġ ច ង់ ដ ឹង Ġ ហើយ ល ្ប ះ នេះ បញ្ច ប់ ដោយ ស ញ្ញា ស ួរ Ġ ល ្ប ះ សំ ណ ួរ មាន ទ ម្រ ង់ ល ្ប ះ សំ ណ ួរ បញ្ជា ក់ មាន សំ ន ៀង ស ួរ Ġ ឧ Ġ ព ួ ក បា ណ ក ស ត ្វ ទៅ ធ ្វ ើស ង្គ ្រា ម Ġ ត ើ ល ្ប ះ បញ្ជា ក់ Ġ ឧ Ġ ត ើ ព ួ ក បា ណ ក ស ត ្វ ទៅ ធ ្វ ើស ង ្រ ្ គ ាម ក Ġ ល ្ប ះ បញ្ជា ក់ Ġ ទេ Ġ ឧ Ġ ព ួ ក បា ណ ក ស ត ្វ ទៅ ធ ្វ ើស ង ្រ ្ គ ាម ឬ ទេ Ġ ប្រ ើស ព្វ នា ម សំ ណ ួរ Ġ ឧ Ġ វា ជា ន រណ ា Ġ ប្រ ើ គុណ ក ិ រិយា សំ ណ ួរ Ġ ឧ Ġ ហេតុ អ ្វី បាន ជា ព ួ ក បា ណ ក ស ត ្វ ទៅ ធ ្វ ើស ង ្រ ្ គ ាម ក Ġ ល ្ប ះ សំ ណ ួរ ប ែប Ġ បញ្ជា ក់ Ġ ឧ Ġ ពី រក ញ្ច ប់ Ġ ល ្ប ះ សំ ណ ួរ ប ែប Ġ ដ ណ្ត ឹង Ġ ឧ Ġ ឯ ង ហ ៅ អ្នក ណា Ġ ល ្ប ះ សំ ណ ួរ ស្រ ប Ġ ឧ Ġ ឯ ង បាន រ ៀន ហើយ ឬ នៅ Ġ ល ្ប ះ សំ ណ ួរ ម ិន ស្រ ប Ġ ឧ Ġ ឯ ង ម ិន ទាន ់ បាន រ ៀន ទេ ឬ Ġ ល ្ប ះ បញ្ជា ក់ Ġ ម ែន ទេ Ġ ឧ Ġ មេ ឃ ច ង់ ភ្ល ៀង ម ែន ទេ	285	▁អ្វី ទៅ ហ ៅ ថា ល ្ប ះ ស ំណ ួរ ▁តើ ល ្ប ះ ស ំណ ួរ មាន ទ ម្រ ង់ យ៉ាង ដូច ម ្ត េច ▁	27	▁ល្ប ះ ស ំណ ួរ ▁ជា ល ្ប ះ ស ម្រ ាប់ ស ួរ រក ដ ំណ ឹង ឬ ព ័ត ៍ មាន ផ្ ស េង ៗ ដ ែល គ េច ង់ រក ▁ចង់ ដ ឹង ▁ហើយ ល ្ប ះ នេះ បញ្ច ប់ ដោយ ស ញ្ញា ស ួរ ▁ល្ប ះ ស ំណ ួរ មាន ទ ម្រ ង់ ល ្ប ះ ស ំណ ួរ បញ្ជា ក់ មាន សំ ន ៀង ស ួរ ▁ឧ ▁ពួក បា ណ ក ស ត ្វ ទៅ ធ ្វ ើស ង្គ ្រា ម ▁តើ ល ្ប ះ បញ្ជា ក់ ▁ឧ ▁តើ ព ួ ក បា ណ ក ស ត ្វ ទៅ ធ ្វ ើស ង ្រ ្ គ ាម ក ▁ល្ប ះ បញ្ជា ក់ ▁ទេ ▁ឧ ▁ពួក បា ណ ក ស ត ្វ ទៅ ធ ្វ ើស ង ្រ ្ គ ាម ឬ ទេ ▁ប្រើ ស ព្វ ន ាម ស ំណ ួរ ▁ឧ ▁វា ជា ន រ ណា ▁ប្រើ គុណ ក ិ រិយា ស ំណ ួរ ▁ឧ ▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា ព ួ ក បា ណ ក ស ត ្វ ទៅ ធ ្វ ើស ង ្រ ្ គ ាម ក ▁ល្ប ះ ស ំណ ួរ ប ែប ▁បញ្ជាក់ ▁ឧ ▁ពីរ កញ្ចប់ ▁ល្ប ះ ស ំណ ួរ ប ែប ▁ដណ្តឹង ▁ឧ ▁ឯង ហ ៅ អ្នក ណា ▁ល្ប ះ ស ំណ ួរ ស្រ ប ▁ឧ ▁ឯង បាន រ ៀន ហើយ ឬ នៅ ▁ល្ប ះ ស ំណ ួរ ម ិន ស្រ ប ▁ឧ ▁ឯង ម ិន ទ ាន់ បាន រ ៀន ទេ ឬ ▁ល្ប ះ បញ្ជា ក់ ▁មែន ទេ ▁ឧ ▁មេឃ ច ង់ ភ្ល ៀង ម ែន ទេ	259
តើក្រសួងសុខាភិបាលមានសមាសភាពសំខាន់អ្វីខ្លះ	null	សមាសភាពសំខាន់ៗរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលមានដូចជារដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋលេខាធិការអនុរដ្ឋដលេខាធិការខុទ្ធាកាល័យអគ្គធិការដ្ឋានអគ្គធិការដ្ឋាន បច្ចេកទេសសុខាភិបាលអគ្គធិការដ្ឋាន រដ្ឋបាល និងហិរវត្ថុនាយកដ្ឋានអង្គភាពថ្នាក់កណ្តាលមន្ទីរសុខាភិបាល ខេត្តក្រុងសាលាមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសវេជ្ជសាស្រ្ត	null	សមាសភាពសំខាន់ៗរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលមានដូចជារដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋលេខាធិការអនុរដ្ឋដលេខាធិការខុទ្ធាកាល័យអគ្គធិការដ្ឋានអគ្គធិការដ្ឋាន បច្ចេកទេសសុខាភិបាលអគ្គធិការដ្ឋាន រដ្ឋបាល និងហិរវត្ថុនាយកដ្ឋានអង្គភាពថ្នាក់កណ្តាលមន្ទីរសុខាភិបាល ខេត្តក្រុងសាលាមធ្យមសិក្សាបច្ចេកទេសវេជ្ជសាស្រ្ត	ត ើក ្រ ស ួង សុខ ា ភិ បាល មាន សម ាស ភាព សំ ខា ន់ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	21	សម ាស ភាព សំ ខា ន់ ៗ រ ប ស់ ក្រ ស ួង សុខ ា ភិ បាល មាន ដូច ជា រដ្ឋ ម ន្ត ្រី រដ្ឋ លេខ ា ធិ ការ អនុ រដ្ឋ ដ លេខ ា ធិ ការ ខ ុទ្ធ ាក ាល ័យ អ គ្គ ធិ ការ ដ្ឋាន អ គ្គ ធិ ការ ដ្ឋាន Ġ ប ច្ច េក ទេស សុខ ា ភិ បាល អ គ្គ ធិ ការ ដ្ឋាន Ġ រដ្ឋ បាល Ġ និង ហ ិ រ វ ត្ថ ុន ាយ ក ដ្ឋាន អង្គ ភាព ថ្ន ាក់ ក ណ្ត ាល ម ន្ទ ី រស ុ ខា ភិ បាល Ġ ខ េត ្ត ក្រុង សា លា ម ធ ្យ ម សិ ក្ស ាប ច្ច េក ទេស វេ ជ្ជ សា ស្រ ្ត	112	▁តើ ក្រ ស ួង សុខ ា ភិ បាល មាន ស មាស ភាព សំ ខ ាន់ អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	20	▁សមាសភាព សំ ខ ាន់ ៗ រ ប ស់ ក្រ ស ួង សុខ ា ភិ បាល មាន ដូច ជា រដ្ឋ ម ន្ត ្រី រដ្ឋ លេខ ា ធិ ការ អនុ រដ្ឋ ដ លេខ ា ធិ ការ ខ ុទ្ធ ា កាល ័យ អ គ្គ ធិ ការ ដ្ឋាន អ គ្គ ធិ ការ ដ្ឋាន ▁បច្ចេកទេស សុខ ា ភិ បាល អ គ្គ ធិ ការ ដ្ឋាន ▁រដ្ឋបាល ▁និង ហ ិ រ វ ត្ថ ុន ាយ ក ដ្ឋាន អង្គ ភាព ថ្ន ាក់ ក ណ្ត ាល ម ន្ទ ី រ សុខ ា ភិ បាល ▁ខេត្ត ក្រុង ស ាល ាម ធ ្យ ម សិ ក្ស ាប ច្ច េក ទេស វេ ជ្ជ សា ស្រ ្ត	104
តើអ្វីទៅដែលហៅថាឧស្សាហកម្មបញ្ញា ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសមហាអំណាចខិតខំប្រឹងប្រែអភិវឌ្ឍវិស័យបញ្ញា	null	ឧស្សាហកម្មបញ្ញា គឺជាឧស្សាហកម្មប្រើដោយបញ្ញា ដែលផលិតមុខជំនាញ ដោយទាមទារក្រុមហត្ថពលករមានកម្រិតជំនាញខ្ពស់ការស្រាវជ្រាវទុកជាមុន ការផ្សាំទៅនឹងបច្ចេកវិទ្យាចំឡែក និងមានការផ្លាស់ប្តូររហ័ស និងជាប់ជានិច្ច បានជាប្រទេសមហាអំណាចខិតខំប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍវិស័យបញ្ញានេះ ព្រោះវាជាវិស័យមួយដ៏មានសារៈសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសប្រកបដោយនិរន្តភាព ដោយគ្រប់វិស័យទាំងអស់អាចរីកចម្រើនទៅបានក៏ដោយសារវិស័យនេះដែរ	null	ឧស្សាហកម្មបញ្ញា គឺជាឧស្សាហកម្មប្រើដោយបញ្ញា ដែលផលិតមុខជំនាញ ដោយទាមទារក្រុមហត្ថពលករមានកម្រិតជំនាញខ្ពស់ការស្រាវជ្រាវទុកជាមុន ការផ្សាំទៅនឹងបច្ចេកវិទ្យាចំឡែក និងមានការផ្លាស់ប្តូររហ័ស និងជាប់ជានិច្ច បានជាប្រទេសមហាអំណាចខិតខំប្រឹងប្រែងអភិវឌ្ឍវិស័យបញ្ញានេះ ព្រោះវាជាវិស័យមួយដ៏មានសារៈសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសប្រកបដោយនិរន្តភាព ដោយគ្រប់វិស័យទាំងអស់អាចរីកចម្រើនទៅបានក៏ដោយសារវិស័យនេះដែរ	ត ើ អ ្វី ទៅ ដ ែល ហ ៅ ថា ឧ ស្សា ហ កម្ម ប ញ្ញា Ġ ហេតុ អ ្វី បាន ជា ប្រ ទេស ម ហា អ ំណ ា ច ខ ិត ខ ំ ប្រ ឹង ប្រ ែ អភិវឌ្ឍ វិ ស ័យ ប ញ្ញា Ġ	43	ឧ ស្សា ហ កម្ម ប ញ្ញា Ġ គ ឺ ជា ឧ ស្សា ហ កម្ម ប្រ ើ ដោយ ប ញ្ញា Ġ ដ ែល ផល ិត មុខ ជំ នា ញ Ġ ដោយ ទ ាម ទ ារ ក្រុម ហ ត្ថ ពល ករ មាន ក ម្រ ិត ជំ នា ញ ខ្ ព ស់ ការ ស្រ ាវ ជ្រ ាវ ទុក ជា ម ុន Ġ ការ ផ្ សា ំ ទៅ នឹង ប ច្ច េក វិទ្យា ចំ ឡ ែក Ġ និង មាន ការ ផ្ល ាស់ ប្ តូ រ រ ហ ័ ស Ġ និង ជាប់ ជា និ ច្ច Ġ បាន ជា ប្រ ទេស ម ហា អ ំណ ា ច ខ ិត ខ ំ ប្រ ឹង ប្រ ែង អភិវឌ្ឍ វិ ស ័យ ប ញ្ញា នេះ Ġ ព្រ ោះ វា ជា វិ ស ័យ មួយ ដ ៏ មាន សារ ៈ សំ ខា ន់ ក្នុង ការ អភិវឌ្ឍ ប្រ ទេស ប្រ ក ប ដោយ និ រ ន្ត ភាព Ġ ដោយ គ្រ ប់ វិ ស ័យ ទ ាំង អ ស់ អា ចរ ី ក ចម្រ ើន ទៅ បាន ក ៏ ដោយ សារ វិ ស ័យ នេះ ដ ែរ	167	▁តើ អ ្វី ទៅ ដ ែល ហ ៅ ថា ឧ ស្សា ហ កម្ម ប ញ្ញា ▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា ប្រ ទេស ម ហា អ ំ ណា ច ខ ិត ខ ំ ប្រ ឹង ប្រ ែ អភិវឌ្ឍ វិ ស ័យ ប ញ្ញា ▁	42	▁ឧស្សាហកម្ម ប ញ្ញា ▁គឺជា ឧ ស្សា ហ កម្ម ប្រ ើ ដោយ ប ញ្ញា ▁ដែល ផល ិត មុខ ជំ ន ាញ ▁ដោយ ទ ាម ទ ារ ក្រុម ហ ត្ថ ពល ករ មាន ក ម្រ ិត ជំ ន ាញ ខ្ ព ស់ ការ ស្រ ាវ ជ្រ ាវ ទុក ជា ម ុន ▁ការផ្ ស ាំ ទៅ នឹង ប ច្ច េក វិទ្យា ចំ ឡ ែក ▁និង មាន ការ ផ្ល ាស់ ប ្ត ូរ រ ហ ័ ស ▁និង ជាប់ ជា និ ច្ច ▁បានជា ប្រ ទេស ម ហា អ ំ ណា ច ខ ិត ខ ំ ប្រ ឹង ប្រ ែង អភិវឌ្ឍ វិ ស ័យ ប ញ្ញា នេះ ▁ព្រោះ វា ជា វិ ស ័យ មួយ ដ ៏ មាន សារ ៈ សំ ខ ាន់ ក្នុង ការ អភិវឌ្ឍ ប្រ ទេស ប្រ ក ប ដោយ និ រ ន្ត ភាព ▁ដោយ គ្រ ប់ វិ ស ័យ ទ ាំង អ ស់ អា ច រី ក ចម្រ ើន ទៅ បាន ក ៏ ដោយ សារ វិ ស ័យ នេះ ដ ែរ	158
តើស្ថាប័ននៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានអំណាចនីតិប្រតិបត្តិឈ្មោះអ្វី	null	ស្ថាប័ននៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានអំណាចនីតិប្រតិបត្តិឈ្មោះ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ	null	ស្ថាប័ននៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានអំណាចនីតិប្រតិបត្តិឈ្មោះ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ	ត ើស ្ថ ាប ័ន នៃ អង្គ ការ ស ហ ប្រ ជា ជាតិ Ġ ដ ែល មាន អ ំណ ា ច នី តិ ប្រ តិ ប ត្តិ ឈ្មោះ អ ្វី Ġ	29	ស្ ថា ប ័ន នៃ អង្គ ការ ស ហ ប្រ ជា ជាតិ Ġ ដ ែល មាន អ ំណ ា ច នី តិ ប្រ តិ ប ត្តិ ឈ្មោះ Ġ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ស ន្ត ិស ុ ខ	35	▁តើ ស្ ថា ប ័ន នៃ អង្គ ការ ស ហ ប្រ ជា ជាតិ ▁ដែល មាន អ ំ ណា ច នី តិ ប្រ តិ ប ត្តិ ឈ្មោះ អ ្វី ▁	28	▁ស្ថាប័ន នៃ អង្គ ការ ស ហ ប្រ ជា ជាតិ ▁ដែល មាន អ ំ ណា ច នី តិ ប្រ តិ ប ត្តិ ឈ្មោះ ▁ក្រុមប្រឹក្សា ស ន្ត ិ សុខ	27
តើសាកលវិទ្យាល័យមានវ័យចំណាស់ជាងគេនៅអាឡឺម៉ង់មានឈ្មោះអ្វីសាងសង់ឡើងនៅឆ្នាំណា	null	សាកលវិទ្យាល័យដែលមានវ័យចំណាស់ជាងគេនៅអាឡឺម៉ងមានឈ្មោះ ហេដេ ប៊ែរ សាងសង់ឡើងនៅឆ្នាំ ១៣៥៦	null	សាកលវិទ្យាល័យដែលមានវ័យចំណាស់ជាងគេនៅអាឡឺម៉ងមានឈ្មោះ ហេដេ ប៊ែរ សាងសង់ឡើងនៅឆ្នាំ ១៣៥៦	ត ើស ាក ល វិទ្យា ល័យ មាន វ ័យ ចំ ណា ស់ ជា ង គ េន ៅ អា ឡ ឺ ម៉ង់ មាន ឈ្មោះ អ ្វី សា ង សង ់ ឡើង នៅ ឆ្នាំ ណា Ġ	33	សា ក ល វិទ្យា ល័យ ដ ែល មាន វ ័យ ចំ ណា ស់ ជា ង គ េន ៅ អា ឡ ឺ ម៉ ង មាន ឈ្មោះ Ġ ហ េ ដ េ Ġ ប៊ ែរ Ġ សា ង សង ់ ឡើង នៅ ឆ្នាំ Ġ ១ ៣ ៥ ៦	42	▁តើ សា ក ល វិទ្យា ល័យ មាន វ ័យ ច ំណ ាស់ ជា ង គ េន ៅ អា ឡ ឺ ម៉ង់ មាន ឈ្មោះ អ ្វី សា ង ស ង់ ឡើង នៅ ឆ្នាំ ណា ▁	33	▁សាកលវិទ្យាល័យ ដ ែល មាន វ ័យ ច ំណ ាស់ ជា ង គ េន ៅ អា ឡ ឺ ម៉ ង មាន ឈ្មោះ ▁ហេ ដ េ ▁ប៊ ែរ ▁សាងសង់ ឡើង នៅ ឆ្នាំ ▁១៣ ៥ ៦	33
ហេតុអ្វីបានជាអាឡឺម៉ង់បែកបាក់ជាពីរ នៅថ្ងៃខែឆ្នាំណា	null	អាឡឺម៉ង់ត្រូវបានបែកចែកជាពីរនៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៤៨ ដោយសារការប្រឈមដាក់គ្នារវាងមហាអំណាចទាំងពីរគឺសហភាពសូវៀត និងសហរដ្ឋអាមេរិកសន្និសីទក្រុងយ៉ាល់តាដែលបែងចែកប្រទេសអាឡឺម៉ង់ជាបួនតំបន់ត្រួតត្រា ដើម្បីកុំឲ្យប្រទេសនេះមានលទ្ធភាព បង្កសង្គ្រាមទៀត	null	អាឡឺម៉ង់ត្រូវបានបែកចែកជាពីរនៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៤៨ ដោយសារការប្រឈមដាក់គ្នារវាងមហាអំណាចទាំងពីរគឺសហភាពសូវៀត និងសហរដ្ឋអាមេរិកសន្និសីទក្រុងយ៉ាល់តាដែលបែងចែកប្រទេសអាឡឺម៉ង់ជាបួនតំបន់ត្រួតត្រា ដើម្បីកុំឲ្យប្រទេសនេះមានលទ្ធភាព បង្កសង្គ្រាមទៀត	ហេតុ អ ្វី បាន ជា អា ឡ ឺ ម៉ង់ បែក បា ក់ ជា ពី រ Ġ នៅ ថ ្ង ៃ ខែ ឆ្នាំ ណា Ġ	22	អា ឡ ឺ ម៉ង់ ត្រូវ បាន បែក ច ែក ជា ពី រ នៅ ថ ្ង ៃ ទី១ ២ Ġ ខែ សី ហា Ġ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៤ ៨ Ġ ដោយ សារ ការ ប្រ ឈ ម ដា ក់ គ្នា រ វា ង ម ហា អ ំណ ា ច ទ ាំង ពី រ គ ឺ ស ហ ភាព ស ូវ ៀត Ġ និង ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ស ន្ន ិស ី ទ ក្រុង យ៉ា ល់ តា ដ ែល ប ែង ច ែក ប្រ ទេស អា ឡ ឺ ម៉ង់ ជា ប ួន ត ំ ប ន់ ត្រ ួត ត្រា Ġ ដើម ្ប ី ក ុំ ឲ្យ ប្រ ទេស នេះ មាន ល ទ្ធ ភាព Ġ បង ្ក សង ្ គ្រ ាម ទៀត	113	▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា អា ឡ ឺ ម៉ង់ បែក ប ាក់ ជា ពី រ ▁នៅ ថ ្ង ៃ ខែ ឆ្នាំ ណា ▁	22	▁អា ឡ ឺ ម៉ង់ ត្រូវ បាន បែក ច ែក ជា ពី រ នៅ ថ ្ង ៃ ទី១ ២ ▁ខែសីហា ▁ឆ្នាំ ▁១៩ ៤ ៨ ▁ដោយសារ ការ ប្រ ឈ ម ដ ាក់ គ្នា រ វ ាង ម ហា អ ំ ណា ច ទ ាំង ពី រ គ ឺ ស ហ ភាព ស ូវ ៀត ▁និង ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ស ន្ន ិ សី ទ ក្រុង យ៉ា ល់ តា ដ ែល ប ែង ច ែក ប្រ ទេស អា ឡ ឺ ម៉ង់ ជា ប ួន ត ំ ប ន់ ត្រ ួត ត្រា ▁ដើម្បី ក ុំ ឲ្យ ប្រ ទេស នេះ មាន ល ទ្ធ ភាព ▁បង្ក ស ង្គ ្រា ម ទៀត	107
តើអណត្តិរបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់មានប៉ុន្មានឆ្នាំ ចុះអាណត្តិក្រុមឡជំនុំវិញ	null	អាណត្តិក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់បច្ចុប្បន្នមាន៥ឆ្នាំ រីឯអាណត្តិរបស់ក្រុមជំនុំគឺមានតែ៤ឆ្នាំ ដែលស្ថិតនៅក្រោមការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតាមប្រព័ន្ធសមាមាត្រ និងសមាជិកគណបក្សនយោបាយដែលផ្ទុយពីច្បាប់ឆ្នាំ ១៩៥៩ក្រុមជំនុំត្រូវបានបោះឆ្នោតជាបុគ្គល	null	អាណត្តិក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់បច្ចុប្បន្នមាន៥ឆ្នាំ រីឯអាណត្តិរបស់ក្រុមជំនុំគឺមានតែ៤ឆ្នាំ ដែលស្ថិតនៅក្រោមការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតាមប្រព័ន្ធសមាមាត្រ និងសមាជិកគណបក្សនយោបាយដែលផ្ទុយពីច្បាប់ឆ្នាំ ១៩៥៩ក្រុមជំនុំត្រូវបានបោះឆ្នោតជាបុគ្គល	ត ើ អ ណ ត្តិ រ ប ស់ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ឃ ុំ Ġ សង ្ក ាត់ មាន ប៉ ុន ្ម ាន ឆ្នាំ Ġ ច ុះ អា ណ ត្តិ ក្រុម ឡ ជំ នុ ំ វិញ Ġ	34	អា ណ ត្តិ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ឃ ុំ Ġ សង ្ក ាត់ ប ច្ច ុប ្ប ន្ន មាន ៥ ឆ្នាំ Ġ រី ឯ អា ណ ត្តិ រ ប ស់ ក្រុម ជំ នុ ំ គ ឺ មាន តែ ៤ ឆ្នាំ Ġ ដ ែល ស្ ថ ិត នៅ ក្រោម ការ ប ោះ ឆ្ ន ោត ជ្រ ើស រ ើស តា ម ប្រ ព ័ន ្ ធ សម ាម ាត ្រ Ġ និង សម ា ជ ិក គ ណ ប ក្ស ន យោ បា យ ដ ែល ផ្ ទ ុយ ពី ច្ បា ប់ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៥ ៩ ក្រុម ជំ នុ ំ ត្រូវ បាន ប ោះ ឆ្ ន ោត ជា ប ុ គ្គ ល ĠâĢĭ	108	▁តើ អ ណ ត្តិ រ ប ស់ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ឃ ុំ ▁សង្កាត់ មាន ប៉ ុន ្ មាន ឆ្នាំ ▁ចុះ អា ណ ត្តិ ក្រុម ឡ ជំ ន ុំ វិញ ▁	30	▁អាណត្តិ ក្រុម ប្រ ឹក ្សា ឃ ុំ ▁សង្កាត់ ប ច្ច ុ ប្ប ន្ន មាន ៥ ឆ្នាំ ▁រីឯ អា ណ ត្តិ រ ប ស់ ក្រុម ជំ ន ុំ គ ឺ មាន តែ ៤ ឆ្នាំ ▁ដែល ស ្ថ ិត នៅ ក្រោម ការ ប ោះ ឆ្ ន ោត ជ្រ ើស រ ើស ត ាម ប្រ ព ័ ន្ធ ស មា មា ត្រ ▁និង ស មា ជ ិក គ ណ ប ក្ស ន យោ ប ាយ ដ ែល ផ្ ទ ុយ ពី ច ្ប ាប់ ឆ្នាំ ▁១៩ ៥ ៩ ក្រុម ជំ ន ុំ ត្រូវ បាន ប ោះ ឆ្ ន ោត ជា ប ុ គ្គ ល ▁	101
តើកត្តាអ្វីខ្លះធ្វើឲ្យបរាជ័យវិស័យកសិកម្មសូវៀត	null	កត្តាដែលឲ្យបរាជ័យវិស័យកសិកម្មសូវៀតគឺៈការប្រើប្រាស់ជីនិងថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតហួសប្រមាណដីខ្សោះជីជាតិ	null	កត្តាដែលឲ្យបរាជ័យវិស័យកសិកម្មសូវៀតគឺៈការប្រើប្រាស់ជីនិងថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតហួសប្រមាណដីខ្សោះជីជាតិ	ត ើក ត្ត ា អ ្វី ខ្ ល ះ ធ ្វ ើ ឲ្យ បរ ា ជ ័យ វិ ស ័យ ក សិ កម្ម ស ូវ ៀត Ġ	26	ក ត្ត ា ដ ែល ឲ្យ បរ ា ជ ័យ វិ ស ័យ ក សិ កម្ម ស ូវ ៀត គ ឺ âĢĭ ៈ ការ ប្រ ើប ្រា ស់ ជី និង ថ្ន ាំ សម ្លា ប់ ស ត ្វ ល្អ ិត ហ ួស ប្រ មា ណ ដ ី ខ្ ស ោះ ជី ជាតិ	51	▁តើ ក ត្ត ា អ ្វី ខ្ ល ះ ធ ្វ ើ ឲ្យ ប រាជ ័យ វិ ស ័យ ក សិ កម្ម ស ូវ ៀត ▁	25	▁កត្តា ដ ែល ឲ្យ ប រាជ ័យ វិ ស ័យ ក សិ កម្ម ស ូវ ៀត គ ឺ ▁ ៈ ការ ប្រ ើ ប្រ ាស់ ជី និង ថ្ន ាំ ស ម្ល ាប់ ស ត ្វ ល្អ ិត ហ ួស ប្រ មា ណ ដ ី ខ្ ស ោះ ជី ជាតិ	48
ហេតុអ្វីបានបាតុភូតនេះមិនកើតឡើងជារៀងរាល់ខែ	null	បានជាបាតុភូតនេះមិនកើតឡើងជារៀលរាល់ខែ ព្រោះគន្លងរបស់ព្រះចន្ទជុំវិញផែនដីជុំវិញព្រះអាទិត្យ ដោយសារការទ្រេតនេះ សមល្មមគ្រប់គ្រាន់ឪ្យទីតាំងព្រះចន្ទចេញពីស្រមោលរបស់ផែនដីនៅពេលខែពេញវង់ និងភពផែនដីចេញពីស្រមោលរបស់ព្រះចន្ទនៅពេលខែដាច់	null	បានជាបាតុភូតនេះមិនកើតឡើងជារៀលរាល់ខែ ព្រោះគន្លងរបស់ព្រះចន្ទជុំវិញផែនដីជុំវិញព្រះអាទិត្យ ដោយសារការទ្រេតនេះ សមល្មមគ្រប់គ្រាន់ឪ្យទីតាំងព្រះចន្ទចេញពីស្រមោលរបស់ផែនដីនៅពេលខែពេញវង់ និងភពផែនដីចេញពីស្រមោលរបស់ព្រះចន្ទនៅពេលខែដាច់	ហេតុ អ ្វី បាន បា ត ុ ភ ូត នេះ ម ិន កើត ឡើង ជា រ ៀង រា ល់ ខែ Ġ	20	បាន ជា បា ត ុ ភ ូត នេះ ម ិន កើត ឡើង ជា រ ៀល រា ល់ ខែ Ġ ព្រ ោះ គ ន្ លង រ ប ស់ ព្រ ះ ច ន្ទ ជ ុំ វិញ ផ ែន ដ ី ជ ុំ វិញ ព្រ ះ អា ទិ ត ្យ Ġ ដោយ សារ ការ ទ្រ េត នេះ Ġ សម ល ្ម ម គ្រ ប់ គ្រ ាន់ ឪ ្យ ទី តាំង ព្រ ះ ច ន្ទ ចេញ ពី ស្រ ម ោល រ ប ស់ ផ ែន ដ ីន ៅ ពេល ខែ ព េញ វ ង់ Ġ និង ភព ផ ែន ដ ី ចេញ ពី ស្រ ម ោល រ ប ស់ ព្រ ះ ច ន្ទ នៅ ពេល ខែ ដា ច ់	111	▁ហេតុ អ ្វី បាន ប ាត ុ ភ ូត នេះ ម ិន កើត ឡើង ជា រ ៀង រ ាល់ ខែ ▁	20	▁បានជា ប ាត ុ ភ ូត នេះ ម ិន កើត ឡើង ជា រ ៀល រ ាល់ ខែ ▁ព្រោះ គ ន្ លង រ ប ស់ ព្រ ះ ច ន្ទ ជ ុំ វិញ ផ ែន ដ ី ជ ុំ វិញ ព្រ ះ អា ទ ិត ្យ ▁ដោយសារ ការ ទ្រ េត នេះ ▁សម ល ្ម ម គ្រ ប់ គ្រ ាន់ ឪ ្យ ទី តាំង ព្រ ះ ច ន្ទ ចេញ ពី ស្រ ម ោល រ ប ស់ ផ ែន ដ ី នៅ ពេល ខែ ព េញ វ ង់ ▁និង ភព ផ ែន ដ ី ចេញ ពី ស្រ ម ោល រ ប ស់ ព្រ ះ ច ន្ទ នៅ ពេល ខែ ដ ាច់	107
ចូរនិយាយអំពីសមត្ថកិច្ចដែលគ្រប់គ្រងផ្លូវថ្នល់	null	សមត្ថកិច្ចដែលគ្រប់គ្រងផ្លូវថ្នល់រួមមានក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន មានសមត្ថកិច្ចគ្រប់គ្រងលើផ្លូវល្បឿនលឿន ផ្លូវជាតិ ផ្លូវខែត្រ និងផ្លូវផ្សេងទៀតដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ឱ្យ ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទមានសមត្ថកិច្ចគ្រប់គ្រងលើផ្លូវជនបទនិងផ្លូវផ្សេងទៀតដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ឱ្យ រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិមានសមត្ថកិច្ចគ្រប់គ្រងលើផ្លូវរាជធានី ផ្លូវក្រុង ផ្លូវទីប្រជុំជននានាក្នងុខែត្រ ដែលត្រូវបានកសាងជួសជុលថែទាំ ដោយប្រើប្រាស់ថវិការបស់រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិនិងថវិកាដែលបានកៀរពីប្រភពផ្សេងទៀត និងផ្លូវផ្សេងទៀត តាមការផ្ទេរមុខងារពីក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូននិងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ទៅរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិព្រមទាំងផ្លូវផ្សេងទៀតក្រោយពីមានការសម្រេចឯកភាព ពីរាជរដ្ឋាភិបាល	null	សមត្ថកិច្ចដែលគ្រប់គ្រងផ្លូវថ្នល់រួមមានក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន មានសមត្ថកិច្ចគ្រប់គ្រងលើផ្លូវល្បឿនលឿន ផ្លូវជាតិ ផ្លូវខែត្រ និងផ្លូវផ្សេងទៀតដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ឱ្យ ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទមានសមត្ថកិច្ចគ្រប់គ្រងលើផ្លូវជនបទនិងផ្លូវផ្សេងទៀតដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ឱ្យ រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិមានសមត្ថកិច្ចគ្រប់គ្រងលើផ្លូវរាជធានី ផ្លូវក្រុង ផ្លូវទីប្រជុំជននានាក្នងុខែត្រ ដែលត្រូវបានកសាងជួសជុលថែទាំ ដោយប្រើប្រាស់ថវិការបស់រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិនិងថវិកាដែលបានកៀរពីប្រភពផ្សេងទៀត និងផ្លូវផ្សេងទៀត តាមការផ្ទេរមុខងារពីក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូននិងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ទៅរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិព្រមទាំងផ្លូវផ្សេងទៀតក្រោយពីមានការសម្រេចឯកភាព ពីរាជរដ្ឋាភិបាល	ច ូរ និ យា យ អ ំព ី សម ត្ថ កិច្ច ដ ែល គ្រ ប់ គ្រ ង ផ្ល ូវ ថ្ន ល់ Ġ	21	សម ត្ថ កិច្ច ដ ែល គ្រ ប់ គ្រ ង ផ្ល ូវ ថ្ន ល់ រួម មាន ក្រ ស ួង សា ធា រណ ការ និង ដ ឹក ជ ញ្ជ ូន Ġ មាន សម ត្ថ កិច្ច គ្រ ប់ គ្រ ង លើ ផ្ល ូវ ល ្ប ឿន ល ឿន Ġ ផ្ល ូវ ជាតិ Ġ ផ្ល ូវ ខែ ត្រ Ġ និង ផ្ល ូវ ផ្ សេ ង ទៀត ដ ែល រាជ រដ្ឋ ា ភិ បាល ប្រ គ ល់ ឱ្យ Ġ ក្រ ស ួង អភិវឌ្ឍ ន៍ ជន បទ មាន សម ត្ថ កិច្ច គ្រ ប់ គ្រ ង លើ ផ្ល ូវ ជន បទ និង ផ្ល ូវ ផ្ សេ ង ទៀត ដ ែល រាជ រដ្ឋ ា ភិ បាល ប្រ គ ល់ ឱ្យ Ġ រដ្ឋ បាល ថ្ន ាក់ ក្រោម ជាតិ មាន សម ត្ថ កិច្ច គ្រ ប់ គ្រ ង លើ ផ្ល ូវ រាជ ធាន ី Ġ ផ្ល ូវ ក្រុង Ġ ផ្ល ូវ ទី ប្រជុំ ជន នា នា ក្ ន ង ុ ខែ ត្រ Ġ ដ ែល ត្រូវ បាន ក សា ង ជ ួស ជ ុល ថ ែ ទ ាំ Ġ ដោយ ប្រ ើប ្រា ស់ ថ វិ ការ ប ស់ រដ្ឋ បាល ថ្ន ាក់ ក្រោម ជាតិ និង ថ វិ កា ដ ែល បាន ក ៀរ ពី ប្រ ភព ផ្ សេ ង ទៀត Ġ និង ផ្ល ូវ ផ្ សេ ង ទៀត Ġ តា មក ារ ផ្ ទេ រ មុខ ងារ ពី ក្រ ស ួង សា ធា រណ ការ និង ដ ឹក ជ ញ្ជ ូន និង ក្រ ស ួង អភិវឌ្ឍ ន៍ ជន បទ Ġ ទៅ រដ្ឋ បាល ថ្ន ាក់ ក្រោម ជាតិ ព្រ ម ទ ាំង ផ្ល ូវ ផ្ សេ ង ទៀត ក្រ ោយ ពី មាន ការ សម ្រ េច ឯក ភាព Ġ ពី រាជ រដ្ឋ ា ភិ បាល	260	▁ចូរ ន ិយ ាយ អ ំព ី សម ត្ថ កិច្ច ដ ែល គ្រ ប់ គ្រ ង ផ្ល ូវ ថ្ន ល់ ▁	20	▁សមត្ថកិច្ច ដ ែល គ្រ ប់ គ្រ ង ផ្ល ូវ ថ្ន ល់ រួម មាន ក្រ ស ួង សា ធា រណ ការ និង ដ ឹក ជ ញ្ជ ូន ▁មាន សម ត្ថ កិច្ច គ្រ ប់ គ្រ ង លើ ផ្ល ូវ ល ្ប ឿន ល ឿន ▁ផ្លូវ ជាតិ ▁ផ្លូវ ខែ ត្រ ▁និង ផ្ល ូវ ផ្ ស េង ទៀត ដ ែល រាជ រ ដ្ឋា ភិ បាល ប្រ គ ល់ ឱ្យ ▁ក្រសួង អភិវឌ្ឍ ន៍ ជន បទ មាន សម ត្ថ កិច្ច គ្រ ប់ គ្រ ង លើ ផ្ល ូវ ជន បទ និង ផ្ល ូវ ផ្ ស េង ទៀត ដ ែល រាជ រ ដ្ឋា ភិ បាល ប្រ គ ល់ ឱ្យ ▁រដ្ឋបាល ថ្ន ាក់ ក្រោម ជាតិ មាន សម ត្ថ កិច្ច គ្រ ប់ គ្រ ង លើ ផ្ល ូវ រាជ ធាន ី ▁ផ្លូវ ក្រុង ▁ផ្លូវ ទី ប្រជុំ ជន នា នា ក ្ន ង ុ ខែ ត្រ ▁ដែល ត្រូវ បាន ក សា ង ជ ួស ជ ុល ថ ែ ទ ាំ ▁ដោយ ប្រ ើ ប្រ ាស់ ថ វិ ការ ប ស់ រដ្ឋ បាល ថ្ន ាក់ ក្រោម ជាតិ និង ថ វ ិកា ដ ែល បាន ក ៀរ ពី ប្រ ភព ផ្ ស េង ទៀត ▁និង ផ្ល ូវ ផ្ ស េង ទៀត ▁តាម ការ ផ្ ទ េរ មុខ ងារ ពី ក្រ ស ួង សា ធា រណ ការ និង ដ ឹក ជ ញ្ជ ូន និង ក្រ ស ួង អភិវឌ្ឍ ន៍ ជន បទ ▁ទៅ រដ្ឋ បាល ថ្ន ាក់ ក្រោម ជាតិ ព្រ ម ទ ាំង ផ្ល ូវ ផ្ ស េង ទៀត ក្រ ោយ ពី មាន ការ ស ម្រ េច ឯក ភាព ▁ពី រាជ រ ដ្ឋា ភិ បាល	249
ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តភាព តើអង្គការសហប្រជាជាតិដើរតួនាទីយ៉ាងដូចម្តេច	null	អង្គការសហប្រជជាតិដែលបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ នៅក្នុងការកំណត់និងជម្រុញនូវទស្សននានាការអភិវឌ្ឍន៍ប្របដោយនិរន្តរភាពជាការអភិវឌ្ឍន៍ដែលអាចសម្រេចនូវតម្រូវការទាំងឡាយនៃបច្ចុប្បន្នដោយចាំបាច់មានការសម្របសម្រួលជាមួយនឹង សមត្ថភាពជំនាន់បន្ទាប់ៗឲ្យទទួលបាននូវតម្រូវការផ្ទាល់របស់ពួកគេទេ គោលដៅនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តរភាពនេះគឺ ដឹកនាំគ្រប់សកម្មភាពទាំងអស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ការរីកចម្រើនផ្នែកសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ច	null	អង្គការសហប្រជជាតិដែលបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ នៅក្នុងការកំណត់និងជម្រុញនូវទស្សននានាការអភិវឌ្ឍន៍ប្របដោយនិរន្តរភាពជាការអភិវឌ្ឍន៍ដែលអាចសម្រេចនូវតម្រូវការទាំងឡាយនៃបច្ចុប្បន្នដោយចាំបាច់មានការសម្របសម្រួលជាមួយនឹង សមត្ថភាពជំនាន់បន្ទាប់ៗឲ្យទទួលបាននូវតម្រូវការផ្ទាល់របស់ពួកគេទេ គោលដៅនៃការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយនិរន្តរភាពនេះគឺ ដឹកនាំគ្រប់សកម្មភាពទាំងអស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ការរីកចម្រើនផ្នែកសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ច	ដើម ្ប ី អភិវឌ្ឍ ន៍ ប្រ ក ប âĢĭ ដោយ និ រ ន្ត ភាព Ġ ត ើ អង្គ ការ ស âĢĭ ហ ប្រ ជា ជាតិ ដ ើរ ត ួន ា ទី យ៉ាង ដូច ម្ ត េច Ġ	33	អង្គ ការ ស ហ ប្រ ជ ជាតិ ដ ែល បាន ដ ើរ ត ួយ ៉ ាង សំ ខា ន់ Ġ នៅ ក្នុង ការ កំ ណ ត់ និង ជ ម្រ ុញ ន ូវ ទ ស្ស ន នា នា ការ អភិវឌ្ឍ ន៍ ប្រ ប ដោយ និ រ ន្ត រ ភាព ជា ការ អភិវឌ្ឍ ន៍ ដ ែល អា ច សម ្រ េច ន ូវ ត ម្រ ូវ ការ ទ ាំង ឡា យ នៃ ប ច្ច ុប ្ប ន្ន ដោយ ចាំបាច់ មាន ការ សម ្រ ប សម ្រ ួល ជា មួយ នឹង Ġ សម ត្ថ ភាព ជំ នា ន់ បន្ទាប់ ៗ ឲ្យ ទទួលបាន ន ូវ ត ម្រ ូវ ការ ផ្ ទ ាល់ រ ប ស់ ព ួ ក គ េ ទេ Ġ គោ ល ដ ៅ នៃ ការ អភិវឌ្ឍ ន៍ ប្រ ក ប ដោយ និ រ ន្ត រ ភាព នេះ គ ឺ Ġ ដ ឹក នាំ គ្រ ប់ ស កម្ម ភាព ទ ាំង អ ស់ រ ប ស់ អង្គ ការ ស ហ ប្រ ជា ជាតិ សម ្រា ប់ ការ រី ក ចម្រ ើន ផ្ ន ែក សង ្ គម និង សេ ដ្ឋ កិច្ច	175	▁ដើម្បី អភិវឌ្ឍ ន៍ ប្រ ក ប ▁ដោយ និ រ ន្ត ភាព ▁តើ អង្គ ការ ស ▁ហ ប្រ ជា ជាតិ ដ ើរ ត ួ នាទី យ៉ាង ដូច ម ្ត េច ▁	29	▁អង្គការ ស ហ ប្រ ជ ជាតិ ដ ែល បាន ដ ើរ ត ួ យ៉ាង សំ ខ ាន់ ▁នៅក្នុង ការ ក ំណ ត់ និង ជ ម្រ ុញ ន ូវ ទ ស្ស ន នា នា ការ អភិវឌ្ឍ ន៍ ប្រ ប ដោយ និ រ ន្ត រ ភាព ជា ការ អភិវឌ្ឍ ន៍ ដ ែល អា ច ស ម្រ េច ន ូវ ត ម្រ ូវ ការ ទ ាំង ឡា យ នៃ ប ច្ច ុ ប្ប ន្ន ដោយ ចាំបាច់ មាន ការ ស ម្រ ប ស ម្រ ួល ជា មួយ នឹង ▁សមត្ថភាព ជំ ន ាន់ បន្ទាប់ ៗ ឲ្យ ទទួលបាន ន ូវ ត ម្រ ូវ ការ ផ្ ទ ាល់ រ ប ស់ ព ួ ក គ េ ទេ ▁គោលដៅ នៃ ការ អភិវឌ្ឍ ន៍ ប្រ ក ប ដោយ និ រ ន្ត រ ភាព នេះ គ ឺ ▁ដឹកនាំ គ្រ ប់ ស កម្ម ភាព ទ ាំង អ ស់ រ ប ស់ អង្គ ការ ស ហ ប្រ ជា ជាតិ ស ម្រ ាប់ ការ រី ក ចម្រ ើន ផ្ ន ែក ស ង្គ ម និង សេ ដ្ឋ កិច្ច	165
តើគោលខន្តីសំខាន់ៗដែលត្រូវប្រកាន់យកអ្វីខ្លះ	null	គោលខន្តីសំខាន់ៗដែលត្រូវប្រកាន់យកមានខន្តីចំពោះសេចក្តីលំបាក គឺអត់ធន់ចំពោះការលំបាករបស់ការងារ ឧបសគ្គខន្តីចំពោះទុក្ខវេទនា គឺអត់ធន់ចំពោះការឈឺចាប់ជំងឺតំកាត់ខន្តីចំពោះការឈឺចាប់គឺអត់ធន់ចំពោះអំពើអយុត្តិធម៌ការមួលបង្កាច់ខន្តីចំពោះការបដិបត្តិធម៌ ជាការបដិបត្តិតាមទសពិធរាជធម៌ទាំង ១០ ឱ្យត្រឹមត្រូវខន្តីចំពោះភាពល្ងង់ខ្លៅរបស់ខ្លួនមិនធ្វើអ្វីៗទាំងអស់ងងើលគ្មានការគិតពិចារណាខន្តីចំពោះអ្នកតូចឬអ្នកធំ មិនមានការបែងចែកវណ្ណៈបែកបាក់សាមគ្គីភាព	null	គោលខន្តីសំខាន់ៗដែលត្រូវប្រកាន់យកមានខន្តីចំពោះសេចក្តីលំបាក គឺអត់ធន់ចំពោះការលំបាករបស់ការងារ ឧបសគ្គខន្តីចំពោះទុក្ខវេទនា គឺអត់ធន់ចំពោះការឈឺចាប់ជំងឺតំកាត់ខន្តីចំពោះការឈឺចាប់គឺអត់ធន់ចំពោះអំពើអយុត្តិធម៌ការមួលបង្កាច់ខន្តីចំពោះការបដិបត្តិធម៌ ជាការបដិបត្តិតាមទសពិធរាជធម៌ទាំង ១០ ឱ្យត្រឹមត្រូវខន្តីចំពោះភាពល្ងង់ខ្លៅរបស់ខ្លួនមិនធ្វើអ្វីៗទាំងអស់ងងើលគ្មានការគិតពិចារណាខន្តីចំពោះអ្នកតូចឬអ្នកធំ មិនមានការបែងចែកវណ្ណៈបែកបាក់សាមគ្គីភាព	ត ើ គោ ល ខ âĢĭ ន្ត ី សំ ខា ន់ ៗ ដ ែល ត្រូវ ប្រ កាន់ យក អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	22	គោ ល ខ ន្ត ី សំ ខា ន់ ៗ ដ ែល ត្រូវ ប្រ កាន់ យក មាន ខ ន្ត ី ចំ ព ោះ សេ ច ក្តី លំបាក Ġ គ ឺ អ ត់ ធ ន់ ចំ ព ោះ ការ លំបាក រ ប ស់ ការងារ Ġ ឧ ប ស គ្គ ខ ន្ត ី ចំ ព ោះ ទុក្ខ វេ ទ នា Ġ គ ឺ អ ត់ ធ ន់ ចំ ព ោះ ការ ឈ ឺ ច ាប់ ជំ ង ឺត ំ កាត់ ខ ន្ត ី ចំ ព ោះ ការ ឈ ឺ ច ាប់ គ ឺ អ ត់ ធ ន់ ចំ ព ោះ អ ំព ើ អ យុត្តិ ធម៌ ការ ម ួល បង ្ក ាច់ ខ ន្ត ី ចំ ព ោះ ការ ប ដ ិប ត្តិ ធម៌ Ġ ជា ការ ប ដ ិប ត្តិ តា ម ទ ស ពិ ធរ ា ជ ធម៌ ទ ាំង Ġ ១០ Ġ ឱ្យ ត្រ ឹម ត្រូវ ខ ន្ត ី ចំ ព ោះ ភាព ល ្ង ង់ ខ្ ល ៅ រ ប ស់ ខ្លួន ម ិន ធ ្វ ើ អ ្វី ៗ ទ ាំង អ ស់ ង ង ើ ល គ ្ម ាន ការ គ ិត ពិ ចារ ណា ខ ន្ត ី ចំ ព ោះ អ្នក តូ ច ឬ អ្នក ធ ំ Ġ ម ិន មាន ការ ប ែង ច ែក វ ណ្ណ ៈ បែក បា ក់ សា ម គ្គ ី ភាព	214	▁តើ គ ោល ខ ▁ ន្ត ី សំ ខ ាន់ ៗ ដ ែល ត្រូវ ប្រ កាន់ យក អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	21	▁គោល ខ ន្ត ី សំ ខ ាន់ ៗ ដ ែល ត្រូវ ប្រ កាន់ យក មាន ខ ន្ត ី ច ំព ោះ ស េច ក្តី លំបាក ▁គឺ អ ត់ ធ ន់ ច ំព ោះ ការ លំបាក រ ប ស់ ការងារ ▁ឧបសគ្គ ខ ន្ត ី ច ំព ោះ ទុក្ខ វេ ទ នា ▁គឺ អ ត់ ធ ន់ ច ំព ោះ ការ ឈ ឺ ច ាប់ ជំ ង ឺត ំ កាត់ ខ ន្ត ី ច ំព ោះ ការ ឈ ឺ ច ាប់ គ ឺ អ ត់ ធ ន់ ច ំព ោះ អ ំព ើ អ យុត្តិ ធម៌ ការ ម ួល ប ង្ក ាច់ ខ ន្ត ី ច ំព ោះ ការ ប ដ ិប ត្តិ ធម៌ ▁ជា ការ ប ដ ិប ត្តិ ត ាម ទ ស ពិ ធ រាជ ធម៌ ទ ាំង ▁១០ ▁ឱ្យ ត្រ ឹម ត្រូវ ខ ន្ត ី ច ំព ោះ ភាព ល ្ង ង់ ខ្ ល ៅ រ ប ស់ ខ្លួន ម ិន ធ ្វ ើ អ ្វី ៗ ទ ាំង អ ស់ ង ង ើ ល គ ្ មាន ការ គ ិត ពិ ចារ ណា ខ ន្ត ី ច ំព ោះ អ្នក ត ូច ឬ អ្នក ធ ំ ▁មិន មាន ការ ប ែង ច ែក វ ណ្ណ ៈ បែក ប ាក់ ស ាម គ្គ ី ភាព	206
តើប្រាសាទណាខ្លះ ដែលស្ថិតនៅក្នុងរចនាបថបន្ទាយស្រី	null	ប្រាសាទ ដែលឥស្ថិតនៅក្នុងរចនាបថបន្ទាយស្រី កសាងនៅក្នុងចុងសវទី៩ និងដើមសវទី១០ មានប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើតប្រាសាទប្រែរូបប្រាសាទលាកនាងប្រាសាទបក្សីចាំក្រុងប្រាសាទបាទជុំប្រាសាទព្រះឥន្រ្ទកោសីយ៍ប្រាសាទបន្ទាយស្រី	null	ប្រាសាទ ដែលឥស្ថិតនៅក្នុងរចនាបថបន្ទាយស្រី កសាងនៅក្នុងចុងសវទី៩ និងដើមសវទី១០ មានប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើតប្រាសាទប្រែរូបប្រាសាទលាកនាងប្រាសាទបក្សីចាំក្រុងប្រាសាទបាទជុំប្រាសាទព្រះឥន្រ្ទកោសីយ៍ប្រាសាទបន្ទាយស្រី	ត ើប ្រា សា ទ ណា ខ្ ល ះ Ġ ដ ែល ស្ ថ ិត នៅ ក្នុង រ ច នា ប ថ ប ន្ទ ាយ ស្រី Ġ	25	ប្រា សា ទ Ġ ដ ែល ឥ ស្ ថ ិត នៅ ក្នុង រ ច នា ប ថ ប ន្ទ ាយ ស្រី Ġ ក សា ង នៅ ក្នុង ច ុង ស វ ទី ៩ Ġ និង ដើម ស វ ទី១ ០ Ġ មាន ប្រា សា ទ មេ ប ុ ណ ្យ ខា ង កើត ប្រា សា ទ ប្រ ែរ ូប ប្រា សា ទ លា ក នា ង ប្រា សា ទ ប ក្ស ី ច ាំ ក្រុង ប្រា សា ទ បាទ ជ ុំ ប្រា សា ទ ព្រ ះ ឥ ន្ រ ្ ទ ក ោស ីយ៍ ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ស្រី	97	▁តើ ប្រា សា ទ ណា ខ្ ល ះ ▁ដែល ស ្ថ ិត នៅ ក្នុង រ ច នា ប ថ ប ន្ទ ាយ ស្រី ▁	23	▁ប្រាសាទ ▁ដែល ឥ ស ្ថ ិត នៅ ក្នុង រ ច នា ប ថ ប ន្ទ ាយ ស្រី ▁កសាង នៅ ក្នុង ច ុង ស វ ទី ៩ ▁និង ដើម ស វ ទី ១០ ▁មាន ប្រា សា ទ មេ ប ុ ណ ្យ ខា ង កើត ប្រា សា ទ ប្រ ែ រូប ប្រា សា ទ លា ក ន ាង ប្រា សា ទ ប ក្ស ី ច ាំ ក្រុង ប្រា សា ទ បាទ ជ ុំ ប្រា សា ទ ព្រ ះ ឥ ន ្រ ្ ទ ក ោស ីយ៍ ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ស្រី	92
គោលការណ៍ផ្សេងៗរបស់អាស៊ាន ក្រោយបានបង្កើតឆ្នាំ ១៩៦៧ មានអ្វីខ្លះ	null	គោលការណ៍ផ្សេងៗរបស់អាស៊ានមាន ការបង្កើតតំបន់សន្តិភាព សេរីភាព និងអព្យាក្រឹតភាពការបង្កើតសន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការការបង្កើតតំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ានការបង្កើតវេទិកាតំបន់អាស៊ាន	null	គោលការណ៍ផ្សេងៗរបស់អាស៊ានមាន ការបង្កើតតំបន់សន្តិភាព សេរីភាព និងអព្យាក្រឹតភាពការបង្កើតសន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការការបង្កើតតំបន់ពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ានការបង្កើតវេទិកាតំបន់អាស៊ាន	គោ ល ការណ៍ ផ្ សេ ង ៗ រ ប ស់ អា ស៊ ាន Ġ ក្រ ោយ បាន បង ្ក ើត ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៦ ៧ Ġ មាន អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	29	គោ ល ការណ៍ ផ្ សេ ង ៗ រ ប ស់ អា ស៊ ាន មាន ĠâĢĭ ĠâĢĭ ការ បង ្ក ើត ត ំ ប ន់ ស ន្ត ិ ភាព Ġ សេ រី ភាព Ġ និង អ ព្យា ក្រ ឹត ភាព ការ បង ្ក ើត ស ន្ធ ិស ញ្ញា ម ិត្ត ភាព ĠâĢĭ និង សហប្រតិបត្តិការ ការ បង ្ក ើត ត ំ ប ន់ ពា ណ ិ ជ្ជ កម្ម សេ រី អា ស៊ ាន ការ បង ្ក ើត វេ ទិ កា ត ំ ប ន់ អា ស៊ ាន	80	▁គោលការណ៍ ផ្ ស េង ៗ រ ប ស់ អា ស៊ ាន ▁ក្រោយ បាន ប ង្ក ើត ឆ្នាំ ▁១៩ ៦ ៧ ▁មាន អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	26	▁គោលការណ៍ ផ្ ស េង ៗ រ ប ស់ អា ស៊ ាន មាន ▁ការបង្កើត ត ំ ប ន់ ស ន្ត ិ ភាព ▁សេរីភាព ▁និង អ ព្យា ក្រ ឹត ភាព ការ ប ង្ក ើត ស ន្ធ ិស ញ្ញា ម ិត្ត ភាព ▁និង សហប្រតិបត្តិការ ការ ប ង្ក ើត ត ំ ប ន់ ពា ណ ិ ជ្ជ កម្ម សេ រី អា ស៊ ាន ការ ប ង្ក ើត វេ ទ ិកា ត ំ ប ន់ អា ស៊ ាន	73
តើវិធានការ៣យ៉ាងក្នុងផលិតកម្មស្បៀង នៃមហាសន្និបាតបក្ស លើទី៤ មានអ្វីខ្លះ	null	វិធានការ៣ យ៉ាងក្នុងផលិតកម្មើស្បៀងនៃមហាសន្និបាតបក្សលើទី៤ មានពង្រីកផ្ទៃដិកសិកម្មបង្កើនផ្ទៃដីដាំដុះនិងប្រជាពលវប្បកម្ម	null	វិធានការ៣ យ៉ាងក្នុងផលិតកម្មើស្បៀងនៃមហាសន្និបាតបក្សលើទី៤ មានពង្រីកផ្ទៃដិកសិកម្មបង្កើនផ្ទៃដីដាំដុះនិងប្រជាពលវប្បកម្ម	ត ើ វិ ធាន ការ ៣ យ៉ាង ក្នុង ផល ិត កម្ម ស្ ប ៀង Ġ នៃ ម ហា ស ន្ន ិប ាត ប ក្ស Ġ លើ ទី ៤ Ġ មាន អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	32	វិ ធាន ការ ៣ Ġ យ៉ាង ក្នុង ផល ិត កម្ម ើស ្ប ៀង âĢĭ នៃ ម ហា ស ន្ន ិប ាត ប ក្ស លើ ទី ៤ Ġ មាន ព ង ្រី ក ផ្ ទ ៃ ដ ិក សិ កម្ម បង ្ក ើន ផ្ ទ ៃ ដ ី ដា ំ ដ ុះ និង ប្រ ជា ពល វ ប្ប កម្ម	55	▁តើ វិ ធាន ការ ៣ យ៉ាង ក្នុង ផល ិត កម្ម ស ្ប ៀង ▁នៃ ម ហា ស ន្ន ិប ាត ប ក្ស ▁លើ ទី ៤ ▁មាន អ ្វី ខ្ ល ះ ▁	31	▁វិធានការ ៣ ▁យ៉ាង ក្នុង ផល ិត កម្ម ើស ្ប ៀង ▁នៃ ម ហា ស ន្ន ិប ាត ប ក្ស លើ ទី ៤ ▁មាន ព ង ្រី ក ផ្ ទ ៃ ដ ិក សិ កម្ម ប ង្ក ើន ផ្ ទ ៃ ដ ី ដ ាំ ដ ុះ និង ប្រ ជា ពល វ ប្ប កម្ម	53
នៅពេលសូវៀតបង្ហោះស្លុតនិចបាននៅឆ្នាំ ១៩៥៧ តើសហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើសកម្មភាពដូចម្ដេចដែរ	null	ដើម្បីឆ្លើយតបយានអាវកាសរបស់សូវៀត សហរដ្ឋអាមេរិកបានជំរុញអង្គការ អាវកាសណាសា ធ្វើការស្រាវជ្រាវក្នុងទីអាវកាស អស់ទឹកប្រាក់សហព័ន្ធយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ សហរដ្ឋអាមេរិកបានយកឈ្នះសូវៀតដោយសម្រេចឪ្យមនុស្សជាន់លើឋានព្រះចន្ទនៅឆ្នាំ ១៩៦៧	null	ដើម្បីឆ្លើយតបយានអាវកាសរបស់សូវៀត សហរដ្ឋអាមេរិកបានជំរុញអង្គការ អាវកាសណាសា ធ្វើការស្រាវជ្រាវក្នុងទីអាវកាស អស់ទឹកប្រាក់សហព័ន្ធយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ សហរដ្ឋអាមេរិកបានយកឈ្នះសូវៀតដោយសម្រេចឪ្យមនុស្សជាន់លើឋានព្រះចន្ទនៅឆ្នាំ ១៩៦៧	នៅ ពេល ស ូវ ៀត បង ្ហ ោះ ស្ ល ុត និ ច បាន នៅ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៥ ៧ Ġ ត ើស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ធ ្វ ើស កម្ម ភាព ដូច ម្ ដ េច ដ ែរ Ġ	37	ដើម ្ប ី ឆ្ លើ យ ត ប យា ន អា វ កាស រ ប ស់ ស ូវ ៀត Ġ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក បាន ជំ រ ុញ អង្គ ការ Ġ អា វ កាស ណា សា Ġ ធ ្វ ើក ារ ស្រ ាវ ជ្រ ាវ ក្នុង ទី អា វ កាស Ġ អ ស់ ទឹក ប្រា ក់ ស ហ ព ័ន ្ ធ យ៉ាង ច្ រ ើន ស ន្ធ ឹក ស ន្ធ ាប់ Ġ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក បាន យក ឈ ្ន ះ ស ូវ ៀត ដោយ សម ្រ េច ឪ ្យ ម នុ ស្ស ជា ន់ លើ ឋ ាន ព្រ ះ ច ន្ទ នៅ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៦ ៧	107	▁នៅពេល ស ូវ ៀត ប ង្ហ ោះ ស ្ល ុត ន ិច បាន នៅ ឆ្នាំ ▁១៩ ៥ ៧ ▁តើ ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិក ធ ្វ ើស កម្ម ភាព ដូច ម្ ដ េច ដ ែរ ▁	36	▁ដើម្បី ឆ្ ល ើយ ត ប យ ាន អា វ កាស រ ប ស់ ស ូវ ៀត ▁សហរដ្ឋ អា មេ រិក បាន ជំ រ ុញ អង្គ ការ ▁អាវ កាស ណា សា ▁ធ្វើការ ស្រ ាវ ជ្រ ាវ ក្នុង ទី អា វ កាស ▁អស់ ទឹក ប្រ ាក់ ស ហ ព ័ ន្ធ យ៉ាង ច ្រ ើន ស ន្ធ ឹក ស ន្ធ ាប់ ▁សហរដ្ឋ អា មេ រិក បាន យក ឈ ្ន ះ ស ូវ ៀត ដោយ ស ម្រ េច ឪ ្យ ម នុ ស្ស ជ ាន់ លើ ឋ ាន ព្រ ះ ច ន្ទ នៅ ឆ្នាំ ▁១៩ ៦ ៧	95
ហេតុអ្វីបានជាគេនិយាយថាគ្រូបង្រៀនជាវិស្វករនៃព្រលឹង	null	វិស្វករ គឺជាអ្នកដែលធ្វើឱ្យសម្រេចការងារពលកម្ម និងបច្ចេកទេសគ្រប់បែបយ៉ាង ឬហៅថាអ្នកដែលមានគំនិតថ្នៃប្រឌិតបង្កើតថ្មី វិស្វករនៃព្រលឹង គឺជាអ្នកធ្វើឱ្យបញ្ញាញាណរបស់មនស្សមានការរីកចំរើនឈ្លាសវៃ បានជាគេនិយាយថាគ្រូបង្រៀនជាវិស្វករនៃព្រលឹងព្រោះគ្រូបង្រៀនជាអ្នកអប់រំកសាងបញ្ញារបស់មនុស្សជាតិគ្រូបង្រៀនជាអ្នកចង្អុលបង្ហាញពីសេចក្តីសុខ និងរីកចំរើននៃការរស់នៅរបស់មនុស្សគ្រូបង្រៀនជាគ្រូពេទ្យព្យាបាលជម្ងឺល្ងង់ខ្លៅរបស់មនុស្សជាតិគ្រូបង្រៀនជាឃ្លាំងនៃបញ្ញាញាណរបស់មនុស្សជាតិ	null	វិស្វករ គឺជាអ្នកដែលធ្វើឱ្យសម្រេចការងារពលកម្ម និងបច្ចេកទេសគ្រប់បែបយ៉ាង ឬហៅថាអ្នកដែលមានគំនិតថ្នៃប្រឌិតបង្កើតថ្មី វិស្វករនៃព្រលឹង គឺជាអ្នកធ្វើឱ្យបញ្ញាញាណរបស់មនស្សមានការរីកចំរើនឈ្លាសវៃ បានជាគេនិយាយថាគ្រូបង្រៀនជាវិស្វករនៃព្រលឹងព្រោះគ្រូបង្រៀនជាអ្នកអប់រំកសាងបញ្ញារបស់មនុស្សជាតិគ្រូបង្រៀនជាអ្នកចង្អុលបង្ហាញពីសេចក្តីសុខ និងរីកចំរើននៃការរស់នៅរបស់មនុស្សគ្រូបង្រៀនជាគ្រូពេទ្យព្យាបាលជម្ងឺល្ងង់ខ្លៅរបស់មនុស្សជាតិគ្រូបង្រៀនជាឃ្លាំងនៃបញ្ញាញាណរបស់មនុស្សជាតិ	ហេតុ អ ្វី បាន ជា គ េន ិយ ាយ ថា គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា វិ ស្ វ ករ នៃ ព្រ ល ឹង Ġ	24	វិ ស្ វ ករ Ġ គ ឺ ជា អ្នក ដ ែល ធ ្វ ើ ឱ្យ សម ្រ េច ការងារ ពល កម្ម Ġ និង ប ច្ច េក ទេស គ្រ ប់ ប ែប យ៉ាង Ġ ឬ ហ ៅ ថា អ្នក ដ ែល មាន គ ំ និ ត ថ្ន ៃ ប្រ ឌ ិត បង ្ក ើត ថ ្ម ី Ġ វិ ស្ វ ករ នៃ ព្រ ល ឹង Ġ គ ឺ ជា អ្នក ធ ្វ ើ ឱ្យ ប ញ្ញា ញ ា ណ រ ប ស់ ម ន ស្ស មាន ការ រី ក ចំ រ ើន ឈ ្លា ស វ ៃ Ġ បាន ជា គ េន ិយ ាយ ថា គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា វិ ស្ វ ករ នៃ ព្រ ល ឹង ព្រ ោះ គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា អ្នក អ ប់ រំ ក សា ង ប ញ្ញា រ ប ស់ ម នុ ស្ស ជាតិ គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា អ្នក ច ង ្អ ុល បង ្ហ ាញ ពី សេ ច ក្តី សុខ Ġ និង រី ក ចំ រ ើន នៃ ការ រស់ នៅ រ ប ស់ ម នុ ស្ស គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា គ្រ ូ ពេទ្យ ព្យា បាល ជ ម្ ង ឺ ល ្ង ង់ ខ្ ល ៅ រ ប ស់ ម នុ ស្ស ជាតិ គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា ឃ្លា ំ ង នៃ ប ញ្ញា ញ ា ណ រ ប ស់ ម នុ ស្ស ជាតិ	222	▁ហេតុ អ ្វី បាន ជា គ េន ិយ ាយ ថា គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា វិ ស ្វ ករ នៃ ព្រ ល ឹង ▁	24	▁វិ ស ្វ ករ ▁គឺជា អ្នក ដ ែល ធ ្វ ើ ឱ្យ ស ម្រ េច ការងារ ពល កម្ម ▁និង ប ច្ច េក ទេស គ្រ ប់ ប ែប យ៉ាង ▁ឬ ហ ៅ ថា អ្នក ដ ែល មាន គ ំ ន ិត ថ្ន ៃ ប្រ ឌ ិត ប ង្ក ើត ថ ្ម ី ▁វិ ស ្វ ករ នៃ ព្រ ល ឹង ▁គឺជា អ្នក ធ ្វ ើ ឱ្យ ប ញ្ញា ញ ា ណ រ ប ស់ ម ន ស្ស មាន ការ រី ក ចំ រ ើន ឈ ្លា ស វ ៃ ▁បានជា គ េន ិយ ាយ ថា គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា វិ ស ្វ ករ នៃ ព្រ ល ឹង ព្រ ោះ គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា អ្នក អ ប់ រំ ក សា ង ប ញ្ញា រ ប ស់ ម នុ ស្ស ជាតិ គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា អ្នក ច ង ្អ ុល ប ង្ហ ាញ ពី ស េច ក្តី សុខ ▁និង រី ក ចំ រ ើន នៃ ការ រស់ នៅ រ ប ស់ ម នុ ស្ស គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា គ្រ ូ ពេទ្យ ព្យា បាល ជ ម្ ង ឺ ល ្ង ង់ ខ្ ល ៅ រ ប ស់ ម នុ ស្ស ជាតិ គ្រ ូប ង ្រ ៀន ជា ឃ្លា ំ ង នៃ ប ញ្ញា ញ ា ណ រ ប ស់ ម នុ ស្ស ជាតិ	217
គេបានដឹងថាប្រាសាទបាយ័ន្តកសាងនៅពុទ្ធសករាជ ១៧២៤ ដល់ ១៧៤៤ តើត្រូវនឹង គ្រឹស្តសករាជទីប៉ុន្មាន គ្រឹស្តសតវត្សទីប៉ុន្មាន មហាសករាជប៉ុន្មាន ចុល្លសករាជទីបប៉ុន្មាន	null	ប្រាសាទបាយ័ន្តកសាងនៅពុទ្ធសករាជ ១៧២៤ ដល់ ១៧៤៤ ត្រូវនឹងស សវទី ១២ ដល់១២០១គ្រឹស្ត សវទី ១២ ដល់ ១៣ នៃគសមហាសករាជ ១១០៣ ដល់ ១១២៣ចុល្លសករាជ ៥៤១ ដល់ ៥៦១	null	ប្រាសាទបាយ័ន្តកសាងនៅពុទ្ធសករាជ ១៧២៤ ដល់ ១៧៤៤ ត្រូវនឹងស សវទី ១២ ដល់១២០១គ្រឹស្ត សវទី ១២ ដល់ ១៣ នៃគសមហាសករាជ ១១០៣ ដល់ ១១២៣ចុល្លសករាជ ៥៤១ ដល់ ៥៦១	គ េ បាន ដ ឹង ថា ប្រា សា ទ បា យ ័ន ្ត ក សា ង នៅ ពុ ទ្ធ ស ករ ា ជ Ġ ១ ៧ ២ ៤ Ġ ដល់ Ġ ១ ៧ ៤ ៤ Ġ ត ើត ្រ ូវ នឹង Ġ គ្រ ឹ ស្ត ស ករ ា ជ ទី ប៉ ុន ្ម ាន Ġ គ្រ ឹ ស្ត ស ត វ ត ្ស ទី ប៉ ុន ្ម ា âĢĭ ន Ġ ម ហា ស ករ ា ជ ប៉ ុន ្ម ាន Ġ ច ុល ្ល ស ករ ា ជ ទី ប ប៉ ុន ្ម ាន Ġ	86	ប្រា សា ទ បា យ ័ន ្ត ក សា ង នៅ ពុ ទ្ធ ស ករ ា ជ Ġ ១ ៧ ២ ៤ Ġ ដល់ Ġ ១ ៧ ៤ ៤ Ġ ត្រូវ នឹង ស Ġ ស វ ទី Ġ ១ ២ Ġ ដល់ ១ ២០ ១ គ្រ ឹ ស្ត Ġ ស វ ទី Ġ ១ ២ Ġ ដល់ Ġ ១ ៣ Ġ នៃ គ សម ហា ស ករ ា ជ Ġ ១ ១០ ៣ Ġ ដល់ Ġ ១ ១ ២ ៣ ច ុល ្ល ស ករ ា ជ Ġ ៥ ៤ ១ Ġ ដល់ Ġ ៥ ៦ ១	79	▁គេ បាន ដ ឹង ថា ប្រា សា ទ ប ាយ ័ ន្ត ក សា ង នៅ ព ុទ្ធ ស ក រាជ ▁១៧ ២ ៤ ▁ដល់ ▁១៧ ៤ ៤ ▁តើ ត្រូវ នឹង ▁គ្រ ឹ ស្ត ស ក រាជ ទី ប៉ ុន ្ មាន ▁គ្រ ឹ ស្ត ស ត វ ត ្ស ទី ប៉ ុន ្ម ា ▁ន ▁មហា ស ក រាជ ប៉ ុន ្ មាន ▁ច ុល ្ល ស ក រាជ ទី ប ប៉ ុន ្ មាន ▁	76	▁ប្រាសាទ ប ាយ ័ ន្ត ក សា ង នៅ ព ុទ្ធ ស ក រាជ ▁១៧ ២ ៤ ▁ដល់ ▁១៧ ៤ ៤ ▁ត្រូវ នឹង ស ▁ស វ ទី ▁១២ ▁ដល់ ១ ២០ ១ គ្រ ឹ ស្ត ▁ស វ ទី ▁១២ ▁ដល់ ▁១៣ ▁នៃ គ សម ហា ស ក រាជ ▁១ ១០ ៣ ▁ដល់ ▁១១ ២ ៣ ច ុល ្ល ស ក រាជ ▁៥ ៤ ១ ▁ដល់ ▁៥ ៦ ១	68
ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដ៏ចំណាស់នៅតំបន់អាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍ដែលមានប្រាសាទច្រើនជាងគេ ចូររាប់ឈ្មោះប្រាសាទឱ្យបាន២០	null	ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដ៏ចំណាស់នៅតំបន់អាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍ដែលមានប្រាសាទច្រើនជាងគេ រាប់ឈ្មោះប្រាសាទឱ្យបាន២០ រួមមានប្រាសាទព្រះវិហារប្រាសាទបន្ទាយស្រីប្រាសាទអង្គរវត្តប្រាសាទបន្ទាយក្តីប្រាសាទបន្ទាយទ័ពប្រាសាទបន្ទាយឆា្មរប្រាសាទតាមព្រហ្មបាទីប្រាសាទប្រែរូបប្រាសាទតាមាន់ធំប្រាសាទតាក្របីប្រាសាទគុកព្រះធាតុប្រាសាទភ្នំដាប្រាសាទភ្នំជីសូរប្រាសាទនាងខ្មៅប្រាសាទបាលិលេយ្យប្រាសាទបក្សីចាំក្រុងប្រាសាទភិមានអាកាសប្រាសាទនាគព័ន្ធប្រាសាទបឹងមាលាប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍ប្រាសាទទេពប្រណមប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុហ៍ប្រាសាទបឹងប៉ែនជុំប្រាសាទឯកភ្នំ	null	ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដ៏ចំណាស់នៅតំបន់អាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍ដែលមានប្រាសាទច្រើនជាងគេ រាប់ឈ្មោះប្រាសាទឱ្យបាន២០ រួមមានប្រាសាទព្រះវិហារប្រាសាទបន្ទាយស្រីប្រាសាទអង្គរវត្តប្រាសាទបន្ទាយក្តីប្រាសាទបន្ទាយទ័ពប្រាសាទបន្ទាយឆា្មរប្រាសាទតាមព្រហ្មបាទីប្រាសាទប្រែរូបប្រាសាទតាមាន់ធំប្រាសាទតាក្របីប្រាសាទគុកព្រះធាតុប្រាសាទភ្នំដាប្រាសាទភ្នំជីសូរប្រាសាទនាងខ្មៅប្រាសាទបាលិលេយ្យប្រាសាទបក្សីចាំក្រុងប្រាសាទភិមានអាកាសប្រាសាទនាគព័ន្ធប្រាសាទបឹងមាលាប្រាសាទកោះកេរ្តិ៍ប្រាសាទទេពប្រណមប្រាសាទសម្បូរព្រៃគុហ៍ប្រាសាទបឹងប៉ែនជុំប្រាសាទឯកភ្នំ	ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា គ ឺ ជា ប្រ ទេស មួយ ដ ៏ ចំ ណា ស់ នៅ ត ំ ប ន់ អា ស៊ី ភាគ អា គ ្ន េ យ ៍ ដ ែល មាន ប្រា សា ទ ច្ រ ើន ជា ង គ េ Ġ ច ូរ រា ប់ ឈ្មោះ ប្រា សា ទ ឱ្យ បាន ២០ Ġ	55	ប្រ ទេស ក ម្ព ុ ជា គ ឺ ជា ប្រ ទេស មួយ ដ ៏ ចំ ណា ស់ នៅ ត ំ ប ន់ អា ស៊ី ភាគ អា គ ្ន េ យ ៍ ដ ែល មាន ប្រា សា ទ ច្ រ ើន ជា ង គ េ Ġ រា ប់ ឈ្មោះ ប្រា សា ទ ឱ្យ បាន ២០ Ġ រួម មាន ប្រា សា ទ ព្រ ះ វិ ហា រ ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ស្រី ប្រា សា ទ អង្គ រ វត្ត ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ក្តី ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ទ ័ ព ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ឆ ា ្ម រ ប្រា សា ទ តា ម ព្រ ហ្ម បាទ ី ប្រា សា ទ ប្រ ែរ ូប ប្រា សា ទ តា មាន ់ ធ ំ ប្រា សា ទ តា ក្រ បី ប្រា សា ទ គ ុក ព្រ ះ ធាតុ ប្រា សា ទ ភ្នំ ដា ប្រា សា ទ ភ្នំ ជី ស ូរ ប្រា សា ទ នា ង ខ្ ម ៅ ប្រា សា ទ បាល ិល េយ្យ ប្រា សា ទ ប ក្ស ី ច ាំ ក្រុង ប្រា សា ទ ភិ មាន អា កាស ប្រា សា ទ នា គ ព ័ន ្ ធ ប្រា សា ទ ប ឹង មា លា ប្រា សា ទ ក ោះ ក េរ ្តិ ៍ ប្រា សា ទ ទេ ព ប្រ ណ ម ប្រា សា ទ សម្ប ូរ ព្រ ៃ គ ុ ហ៍ ប្រា សា ទ ប ឹង ប៉ ែន ជ ុំ ប្រា សា ទ ឯក ភ្នំ	238	▁ប្រទេស ក ម្ព ុ ជា គ ឺ ជា ប្រ ទេស មួយ ដ ៏ ច ំណ ាស់ នៅ ត ំ ប ន់ អា ស៊ី ភាគ អា គ ្ន េ យ ៍ ដ ែល មាន ប្រា សា ទ ច ្រ ើន ជា ង គ េ ▁ចូរ រ ាប់ ឈ្មោះ ប្រា សា ទ ឱ្យ បាន ២០ ▁	53	▁ប្រទេស ក ម្ព ុ ជា គ ឺ ជា ប្រ ទេស មួយ ដ ៏ ច ំណ ាស់ នៅ ត ំ ប ន់ អា ស៊ី ភាគ អា គ ្ន េ យ ៍ ដ ែល មាន ប្រា សា ទ ច ្រ ើន ជា ង គ េ ▁រាប់ ឈ្មោះ ប្រា សា ទ ឱ្យ បាន ២០ ▁រួម មាន ប្រា សា ទ ព្រ ះ វិ ហា រ ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ស្រី ប្រា សា ទ អង្គ រ វត្ត ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ក្តី ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ទ ័ ព ប្រា សា ទ ប ន្ទ ាយ ឆ ា ្ម រ ប្រា សា ទ ត ាម ព្រ ហ្ម បាទ ី ប្រា សា ទ ប្រ ែ រូប ប្រា សា ទ ត ាម ាន់ ធ ំ ប្រា សា ទ តា ក្រ បី ប្រា សា ទ គ ុក ព្រ ះ ធាតុ ប្រា សា ទ ភ្នំ ដា ប្រា សា ទ ភ្នំ ជី ស ូរ ប្រា សា ទ ន ាង ខ្ ម ៅ ប្រា សា ទ បាល ិល េយ្យ ប្រា សា ទ ប ក្ស ី ច ាំ ក្រុង ប្រា សា ទ ភិ មាន អា កាស ប្រា សា ទ នា គ ព ័ ន្ធ ប្រា សា ទ ប ឹង មា លា ប្រា សា ទ ក ោះ ក េរ ្តិ ៍ ប្រា សា ទ ទេ ព ប្រ ណ ម ប្រា សា ទ សម្ប ូរ ព្រ ៃ គ ុ ហ៍ ប្រា សា ទ ប ឹង ប៉ ែន ជ ុំ ប្រា សា ទ ឯក ភ្នំ	235
ចូរបៀ្របធៀបចំនួនប្រជាជនសកម្មនៅឆ្នាំ ១៩៩៨ និង ២០០៨	null	ចំនួនប្រជាជនសកម្មនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ មានបុរស និងស្រ្តីដែលធ្វើការងារលើវិស័យការងារទាំងបីគឺ កសិកម្ម ឩស្សាហកម្ម និងសេវាកម្មមានដូចជា ចំពោះវិស័យកសិកម្ម ប្រជាជនដែលធ្វើការក្នុងវិស័យនេះភាពច្រើនជាស្រ្តី និងមាននិន្នាការថយចុះនៅឆ្នាំ ២០០៨ ចំពោះវិស័យឩស្សាហកម្ម ប្រជាជនដែលធ្វើការក្នុងវិស័យនេះមានការកើន ឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺ ស្រ្តីមានចំនួនច្រើនជាងបុរស ចំពោះវិស័យសេវាកម្ម ប្រជាជនដែលធ្វើការក្នុងវិស័យនេះ ក៏មានចំនួនកើនឡើង ឯចំនួនស្រ្តីវិញថ្វីត្បិតមានចំនួនតិចជាងបុរសក៏ដោយ តែបើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ១៩៩៨ មានសន្ទះកើនឡើងខ្លាំងជាងបុរស	null	ចំនួនប្រជាជនសកម្មនៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ មានបុរស និងស្រ្តីដែលធ្វើការងារលើវិស័យការងារទាំងបីគឺ កសិកម្ម ឩស្សាហកម្ម និងសេវាកម្មមានដូចជា ចំពោះវិស័យកសិកម្ម ប្រជាជនដែលធ្វើការក្នុងវិស័យនេះភាពច្រើនជាស្រ្តី និងមាននិន្នាការថយចុះនៅឆ្នាំ ២០០៨ ចំពោះវិស័យឩស្សាហកម្ម ប្រជាជនដែលធ្វើការក្នុងវិស័យនេះមានការកើន ឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់គឺ ស្រ្តីមានចំនួនច្រើនជាងបុរស ចំពោះវិស័យសេវាកម្ម ប្រជាជនដែលធ្វើការក្នុងវិស័យនេះ ក៏មានចំនួនកើនឡើង ឯចំនួនស្រ្តីវិញថ្វីត្បិតមានចំនួនតិចជាងបុរសក៏ដោយ តែបើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ១៩៩៨ មានសន្ទះកើនឡើងខ្លាំងជាងបុរស	ច ូរ ប ៀ ្រ ប ធៀប ចំ ន ួន ប្រ ជា ជន ស កម្ម នៅ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៩៨ Ġ និង Ġ ២០ ០ ៨ Ġ	23	ចំ ន ួន ប្រ ជា ជន ស កម្ម នៅ ក ម្ព ុ ជា ក្នុង ឆ្នាំ Ġ ២០ ០ ៨ Ġ មាន ប ុរ ស Ġ និង ស្រ ្ត ី ដ ែល ធ ្វ ើក ារ ងារ លើ វិ ស ័យ ការងារ ទ ាំង បី គ ឺ Ġ ក សិ កម្ម Ġ ឩ ស្សា ហ កម្ម Ġ និង សេ វា កម្ម មាន ដូច ជា Ġ ចំ ព ោះ វិ ស ័យ ក សិ កម្ម Ġ ប្រ ជា ជន ដ ែល ធ ្វ ើក ារ ក្នុង វិ ស ័យ នេះ ភាព ច្ រ ើន ជា ស្រ ្ត ី Ġ និង មាន និ ន្ន ាក ារ ថ យ ច ុះ នៅ ឆ្នាំ Ġ ២០ ០ ៨ Ġ ចំ ព ោះ វិ ស ័យ ឩ ស្សា ហ កម្ម Ġ ប្រ ជា ជន ដ ែល ធ ្វ ើក ារ ក្នុង វិ ស ័យ នេះ មាន ការ ក ើន Ġ ឡើង គ ួរ ឲ្យ ក ត់ សម ្ គ ាល់ គ ឺ Ġ ស្រ ្ត ី មាន ចំ ន ួន ច្ រ ើន ជា ង ប ុរ ស Ġ ចំ ព ោះ វិ ស ័យ សេ វា កម្ម Ġ ប្រ ជា ជន ដ ែល ធ ្វ ើក ារ ក្នុង វិ ស ័យ នេះ Ġ ក ៏ មាន ចំ ន ួន ក ើន ឡើង Ġ ឯ ចំ ន ួន ស្រ ្ត ី វិញ ថ ្វី ត្ប ិត មាន ចំ ន ួន តិ ច ជា ង ប ុរ ស ក ៏ ដោយ Ġ តែ ប ើប ្រ ៀប ធៀប នឹង ឆ្នាំ ១៩ ៩៨ Ġ មាន ស ន្ទ ះ ក ើន ឡើង ខ្ លា ំ ង ជា ង ប ុរ ស	242	▁ចូរ ប ៀ ្រ ប ធៀប ចំ ន ួន ប្រ ជា ជន ស កម្ម នៅ ឆ្នាំ ▁១៩ ៩៨ ▁និង ▁២០០៨ ▁	20	▁ចំនួន ប្រ ជា ជន ស កម្ម នៅ ក ម្ព ុ ជា ក្នុង ឆ្នាំ ▁២០០៨ ▁មាន ប ុរ ស ▁និង ស្រ ្ត ី ដ ែល ធ ្វ ើ ការងារ លើ វិ ស ័យ ការងារ ទ ាំង បី គ ឺ ▁កសិកម្ម ▁ ឩ ស្សា ហ កម្ម ▁និង សេ វា កម្ម មាន ដូច ជា ▁ចំពោះ វិ ស ័យ ក សិ កម្ម ▁ប្រជាជន ដ ែល ធ ្វ ើ ការ ក្នុង វិ ស ័យ នេះ ភាព ច ្រ ើន ជា ស្រ ្ត ី ▁និង មាន ន ិន ្នា ការ ថ យ ច ុះ នៅ ឆ្នាំ ▁២០០៨ ▁ចំពោះ វិ ស ័យ ឩ ស្សា ហ កម្ម ▁ប្រជាជន ដ ែល ធ ្វ ើ ការ ក្នុង វិ ស ័យ នេះ មាន ការ ក ើន ▁ឡើង គ ួរ ឲ្យ ក ត់ ស ម្ គ ាល់ គ ឺ ▁ស្រ ្ត ី មាន ចំ ន ួន ច ្រ ើន ជា ង ប ុរ ស ▁ចំពោះ វិ ស ័យ សេ វា កម្ម ▁ប្រជាជន ដ ែល ធ ្វ ើ ការ ក្នុង វិ ស ័យ នេះ ▁ក៏ មាន ចំ ន ួន ក ើន ឡើង ▁ឯ ចំ ន ួន ស្រ ្ត ី វិញ ថ ្វី ត្ប ិត មាន ចំ ន ួន ត ិច ជា ង ប ុរ ស ក ៏ ដោយ ▁តែ ប ើ ប្រ ៀប ធៀប នឹង ឆ្នាំ ១៩ ៩៨ ▁មាន ស ន្ទ ះ ក ើន ឡើង ខ្ ល ាំង ជា ង ប ុរ ស	219
ចូរនិយាយពីដំណើរវិវត្តន៍នៃរដ្ឋាបាលលើពិភពលោក	null	ដំណើរវិវត្តន៍រដ្ឋបាល លើពិភពលោកមានលក្ខណៈដូចជាក្នុងទស្សវត្សឆ្នាំ ១៩៦០ ដល់ ១៩៧០ គេឃើញមានកំនើនរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងតំបន់ជាច្រើននៅក្នុងពិភពលោកទាំងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ និងកំពងអភិវឌ្ឍន៍ដែលជាលទផលនៃការប្រឹងប្រែងរបស់ទាំងនោះ ដើម្បីផ្តល់ដំណោះស្រាយចំពោះ បញ្ហាដែលមិនត្រូវបានគេអំពើ ឬ មិនត្រូវបានដោះស្រាយ ដោយវិស័យឯកជន ដូចជាការធ្វើកង្វក់បរិស្ថានលទ្ធភាពទទួលការអប់រំការរីករាលដាលនៃទីប្រជុំជន និងបញ្ហាសុខមាលភាព ប៉ុន្ដែមនុស្សជាច្រើនឃើញច្បាស់ថាជារឿយៗរដ្ឋាភិបាលមិនអាចផ្តល់ដំណោះស្រាយ ហើយចំណាយបន្ថែមចំពោះអ្នកបង់ពន្ធ បានធ្វើឪ្យគេខឹងសម្បា នៅក្នុងប៉ះបោរពន្ធដារ នៃទស្សវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ បញ្ហាអន្ដរជាតិ ដែលបណ្ដាលមក ពីវិវបត្តិប្រេងកាត អតិផរណា និងកំនើនភាពគ្មានការងារធ្វើនាំឪ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការវាយតម្លៃឡើងវិញ នូវប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនរួមមានស្នាដៃរបស់ការិយាល័យធិបតេយ្យ ប្រការនេះនាំឪ្យមានការស៊ើបអង្កេតឡើងវិញជាបន្តបន្ទាប់អំពីរដ្ឋាភិបាល ដែលសន្និដ្ឋានដូចគ្នាថារដ្ឋបាល ឬការគ្រប់គ្រងសាធារណៈចាំបាច់ត្រូវតែបានកែលម្អ ការស៊ើបអង្កេតទាំងនេះបានស្ដីបន្ទោសលើស្នាដៃនៃការិយាល័យធិបតេយ្យជាពិសេស ស្នាដៃអន់ថយនៃការិយាល័យធិបតេយ្យ និងការរុកកួនប្រចាំដ៏គួរឪ្យធុញទ្រាន់រដ្ឋបាល សេវាកម្មដ៏អន់ និងអំពើពុករលួយទោះបីឥទ្ធិពល នៃសេរីភាពបែបថ្មី ដែលកើតមានក្នុងទស្សវត្សទី ១៩៨០ និងទស្សវត្ស ១៩៩០ ដែលគេដឹងថាបុគ្គលម្នាក់ពិតជាត្រូវការនូវស្ថាប័ននានារបស់រដ្ឋមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យ សមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រភពធនធាននានារបស់រដ្ឋ និងប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការផ្តល់សេវាសាធារណៈនានា នោះក្ដីក៏មានការក្រោកឈរប្រឆាំង និងការប្រើប្រាស់អំណាចខ្លាំងជាសកលផងដែរ ប្រជាជនចង់ឪ្យរដ្ឋ និងរដ្ឋបាលសាធារណៈដែលប្រព្រឹត្តជាអ្នកជំរុញសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមមានសមត្ថភាព ធ្វើការបែងចែកការអនុវត្តប្រកបដោយសមធម៌ ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយចីរភាពលើប្រភពធនធានផ្សេងៗមានការអនុវត្តស្នើគ្នា ទាំងខាងនយោបាយ សង្គម និងវប្បធម៌ ការអភិវឌ្ឍមានសារៈសំខាន់ណាស់ដែលគេត្រូវកសាង រដ្ឋបាលសាធារណៈឪ្យមានវិចារណញ្ញាណ ហើយវាចាំបាច់ជាការចង់បាន ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្ដដែលមានលក្ខណៈសេរី នាំឪ្យនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសរីកចម្រើនតិចតួច ដោយសារផ្នែកឯកជន មានការរីកចម្រើននៅមានចម្រើន ទាមទារឪ្យផ្នែករដ្ឋបាលសាធារណៈដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផ្ដល់សេវាសាធារណៈនិងទាមទារហេដ្ឋារចនាសម័្ពន្ធសេដ្ឋកិច្ច ការរៀបចំឪ្យមានមន្រ្ដីរដ្ឋបាលដែលមិនមែនជាសមាជិកគណបក្សនយោបាយនេះគឺ ជាភាពចាំបាច់ដែលគេត្រូវការបំផុតក្នុងលទិ្ធប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាបង្កលទ្ធភាពឪ្យមានឧត្តរាធិការ ខាងនយោបាយនិងមានភាពស្មោះត្រង់ក្នុងរបបពហុបក្ស ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះការគ្រប់គ្រងវិស័យរដ្ឋបាលសាធារណៈគឺត្រូវមើលឃើញថា មានការកើនច្រើននូវការធ្វើទំនើបកម្មស្ថាប័នរដ្ឋ ក៏ដូចជាការកាត់បន្ថយចំនាយសេវាសាធារណៈ វាក៏បានជំរុញឪ្យមានការធ្វើឪ្យជាដៃគូជាសង្គមស៊ីវិល និងផ្នែកឯកជនដើម្បីធ្វើការកែលម្អឪ្យកាន់តែប្រសើរឡើងនូវការផ្តល់សេវាសាធារណៈជំវុញឪ្យមានការទទួល ខុសត្រូវចំបោះសង្គម ក៏ដូចជាការញុំាងឪ្យប្រជាជនចូលរួមនៅក្នុងដំនើរការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តនិងឆ្លើយតបទៅនិងសេវាកម្មសាធារណៈ	null	ដំណើរវិវត្តន៍រដ្ឋបាល លើពិភពលោកមានលក្ខណៈដូចជាក្នុងទស្សវត្សឆ្នាំ ១៩៦០ ដល់ ១៩៧០ គេឃើញមានកំនើនរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងតំបន់ជាច្រើននៅក្នុងពិភពលោកទាំងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ និងកំពងអភិវឌ្ឍន៍ដែលជាលទផលនៃការប្រឹងប្រែងរបស់ទាំងនោះ ដើម្បីផ្តល់ដំណោះស្រាយចំពោះ បញ្ហាដែលមិនត្រូវបានគេអំពើ ឬ មិនត្រូវបានដោះស្រាយ ដោយវិស័យឯកជន ដូចជាការធ្វើកង្វក់បរិស្ថានលទ្ធភាពទទួលការអប់រំការរីករាលដាលនៃទីប្រជុំជន និងបញ្ហាសុខមាលភាព ប៉ុន្ដែមនុស្សជាច្រើនឃើញច្បាស់ថាជារឿយៗរដ្ឋាភិបាលមិនអាចផ្តល់ដំណោះស្រាយ ហើយចំណាយបន្ថែមចំពោះអ្នកបង់ពន្ធ បានធ្វើឪ្យគេខឹងសម្បា នៅក្នុងប៉ះបោរពន្ធដារ នៃទស្សវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ បញ្ហាអន្ដរជាតិ ដែលបណ្ដាលមក ពីវិវបត្តិប្រេងកាត អតិផរណា និងកំនើនភាពគ្មានការងារធ្វើនាំឪ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការវាយតម្លៃឡើងវិញ នូវប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនរួមមានស្នាដៃរបស់ការិយាល័យធិបតេយ្យ ប្រការនេះនាំឪ្យមានការស៊ើបអង្កេតឡើងវិញជាបន្តបន្ទាប់អំពីរដ្ឋាភិបាល ដែលសន្និដ្ឋានដូចគ្នាថារដ្ឋបាល ឬការគ្រប់គ្រងសាធារណៈចាំបាច់ត្រូវតែបានកែលម្អ ការស៊ើបអង្កេតទាំងនេះបានស្ដីបន្ទោសលើស្នាដៃនៃការិយាល័យធិបតេយ្យជាពិសេស ស្នាដៃអន់ថយនៃការិយាល័យធិបតេយ្យ និងការរុកកួនប្រចាំដ៏គួរឪ្យធុញទ្រាន់រដ្ឋបាល សេវាកម្មដ៏អន់ និងអំពើពុករលួយទោះបីឥទ្ធិពល នៃសេរីភាពបែបថ្មី ដែលកើតមានក្នុងទស្សវត្សទី ១៩៨០ និងទស្សវត្ស ១៩៩០ ដែលគេដឹងថាបុគ្គលម្នាក់ពិតជាត្រូវការនូវស្ថាប័ននានារបស់រដ្ឋមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យ សមត្ថភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រភពធនធាននានារបស់រដ្ឋ និងប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការផ្តល់សេវាសាធារណៈនានា នោះក្ដីក៏មានការក្រោកឈរប្រឆាំង និងការប្រើប្រាស់អំណាចខ្លាំងជាសកលផងដែរ ប្រជាជនចង់ឪ្យរដ្ឋ និងរដ្ឋបាលសាធារណៈដែលប្រព្រឹត្តជាអ្នកជំរុញសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមមានសមត្ថភាព ធ្វើការបែងចែកការអនុវត្តប្រកបដោយសមធម៌ ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រកបដោយចីរភាពលើប្រភពធនធានផ្សេងៗមានការអនុវត្តស្នើគ្នា ទាំងខាងនយោបាយ សង្គម និងវប្បធម៌ ការអភិវឌ្ឍមានសារៈសំខាន់ណាស់ដែលគេត្រូវកសាង រដ្ឋបាលសាធារណៈឪ្យមានវិចារណញ្ញាណ ហើយវាចាំបាច់ជាការចង់បាន ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្ដដែលមានលក្ខណៈសេរី នាំឪ្យនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសរីកចម្រើនតិចតួច ដោយសារផ្នែកឯកជន មានការរីកចម្រើននៅមានចម្រើន ទាមទារឪ្យផ្នែករដ្ឋបាលសាធារណៈដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផ្ដល់សេវាសាធារណៈនិងទាមទារហេដ្ឋារចនាសម័្ពន្ធសេដ្ឋកិច្ច ការរៀបចំឪ្យមានមន្រ្ដីរដ្ឋបាលដែលមិនមែនជាសមាជិកគណបក្សនយោបាយនេះគឺ ជាភាពចាំបាច់ដែលគេត្រូវការបំផុតក្នុងលទិ្ធប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាបង្កលទ្ធភាពឪ្យមានឧត្តរាធិការ ខាងនយោបាយនិងមានភាពស្មោះត្រង់ក្នុងរបបពហុបក្ស ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះការគ្រប់គ្រងវិស័យរដ្ឋបាលសាធារណៈគឺត្រូវមើលឃើញថា មានការកើនច្រើននូវការធ្វើទំនើបកម្មស្ថាប័នរដ្ឋ ក៏ដូចជាការកាត់បន្ថយចំនាយសេវាសាធារណៈ វាក៏បានជំរុញឪ្យមានការធ្វើឪ្យជាដៃគូជាសង្គមស៊ីវិល និងផ្នែកឯកជនដើម្បីធ្វើការកែលម្អឪ្យកាន់តែប្រសើរឡើងនូវការផ្តល់សេវាសាធារណៈជំវុញឪ្យមានការទទួល ខុសត្រូវចំបោះសង្គម ក៏ដូចជាការញុំាងឪ្យប្រជាជនចូលរួមនៅក្នុងដំនើរការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តនិងឆ្លើយតបទៅនិងសេវាកម្មសាធារណៈ	ច ូរ និ យា យ ពី ដំណើរ វិ វត្ត ន៍ នៃ រដ្ឋ ាប ាល លើ ពិ ភព លោក Ġ	18	ដំណើរ វិ វត្ត ន៍ រដ្ឋ បាល Ġ លើ ពិ ភព លោក មាន ល ក្ខ ណៈ ដូច ជា ក្នុង ទ ស្ស វ ត ្ស ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៦០ Ġ ដល់ Ġ ១៩ ៧០ Ġ គ េ ឃើញ មាន កំ ន ើន រដ្ឋ ា ភិ បាល នៅ ក្នុង ត ំ ប ន់ ជា ច្ រ ើន នៅ ក្នុង ពិ ភព លោក ទ ាំង ត ំ ប ន់ អភិវឌ្ឍ ន៍ Ġ និង កំ ព ង អភិវឌ្ឍ ន៍ ដ ែល ជា ល ទ ផល នៃ ការ ប្រ ឹង ប្រ ែង រ ប ស់ ទ ាំង ន ោះ Ġ ដើម ្ប ី ផ្ ត ល់ ដំ ណ ោះ ស្រ ាយ ចំ ព ោះ Ġ ប ញ ្ហ ា ដ ែល ម ិន ត្រូវ បាន គ េ អ ំព ើ Ġ ឬ Ġ ម ិន ត្រូវ បាន ដ ោះ ស្រ ាយ Ġ ដោយ វិ ស ័យ ឯក ជន Ġ ដូច ជា ការ ធ ្វ ើក ង ្វ ក់ បរ ិស ្ថ ាន ល ទ្ធ ភាព ទទួល ការ អ ប់ រំ ការ រី ករ ាល ដា ល នៃ ទី ប្រជុំ ជន Ġ និង ប ញ ្ហ ាស ុ ខ មា ល ភាព Ġ ប៉ ុន ្ ដ ែម នុ ស្ស ជា ច្ រ ើន ឃើញ ច្ បា ស់ ថា ជា រឿយ ៗ រដ្ឋ ា ភិ បាល ម ិន អា ច ផ្ ត ល់ ដំ ណ ោះ ស្រ ាយ Ġ ហើយ ចំ ណា យ ប ន្ ថ ែម ចំ ព ោះ អ្នក បង់ ពន្ធ Ġ បាន ធ ្វ ើ ឪ ្យ គ េ ខ ឹង សម្ប ា Ġ នៅ ក្នុង ប៉ ះ ប ោរ ពន្ធ ដា រ Ġ នៃ ទ ស្ស វ ត ្ស ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៨០ Ġ ប ញ ្ហ ា អ ន្ ដ រ ជាតិ Ġ ដ ែល ប ណ ្ ដា ល មក Ġ ពី វិ វ ប ត្តិ ប្រ េង កា ត Ġ អ តិ ផ រណ ា Ġ និង កំ ន ើន ភាព គ ្ម ាន ការងារ ធ ្វ ើន ាំ ឪ ្យ រដ្ឋ ា ភិ បាល ធ ្វ ើក ារ វា យ ត ម្ល ៃ ឡើង វិញ Ġ ន ូវ ប្រ តិ ប ត្តិ ការ រ ប ស់ ខ្លួន រួម មាន ស្ន ា ដៃ រ ប ស់ ការ ិយ ាល ័យ ធិបតេយ្យ Ġ ប្រ ការ នេះ នាំ ឪ ្យ មាន ការ ស៊ ើប អ ង្ក េត ឡើង វិញ ជា ប ន្ត បន្ទាប់ អ ំព ី រដ្ឋ ា ភិ បាល Ġ ដ ែល ស ន្ន ិ ដ្ឋាន ដូច គ្នា ថា រដ្ឋ បាល Ġ ឬ ការ គ្រ ប់ គ្រ ង សា ធា រណៈ ចាំបាច់ ត្រូវ តែ បាន ក ែល ម្ អ Ġ ការ ស៊ ើប អ ង្ក េត ទ ាំង នេះ បាន ស្ ដ ី ប ន្ទ ោស លើ ស្ន ា ដៃ នៃ ការ ិយ ាល ័យ ធិបតេយ្យ ជា ពិ សេ ស Ġ ស្ន ា ដៃ អ ន់ ថ យ នៃ ការ ិយ ាល ័យ ធិបតេយ្យ Ġ និង ការ រ ុក ក ួន ប្រ ច ាំ ដ ៏ គ ួរ ឪ ្យ ធ ុញ ទ្រ ាន់ រដ្ឋ បាល Ġ សេ វា កម្ម ដ ៏ អ ន់ Ġ និង អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ ទ ោះ បី ឥ ទ្ធិ ពល Ġ នៃ សេ រី ភាព ប ែប ថ ្ម ី Ġ ដ ែល កើត មាន ក្នុង ទ ស្ស វ ត ្ស ទី Ġ ១៩ ៨០ Ġ និង ទ ស្ស វ ត ្ស Ġ ១៩ ៩០ Ġ ដ ែល គ េ ដ ឹង ថា ប ុ គ្គ ល ម្ នាក់ ពិ ត ជា ត្រូវ ការ ន ូវ ស្ ថា ប ័ន នា នា រ ប ស់ រដ្ឋ មាន ល ក្ខ ណៈ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ Ġ សម ត្ថ ភាព ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ភព ធ ន ធាន នា នា រ ប ស់ រដ្ឋ Ġ និង ប្រ សិ ទ្ធិ ភាព ក្នុង ការ ផ្ ត ល់ សេ វា សា ធា រណៈ នា នា Ġ ន ោះ ក្ ដ ី ក ៏ មាន ការ ក្រ ោក ឈ រ ប្រ ឆ ាំង Ġ និង ការ ប្រ ើប ្រា ស់ អ ំណ ា ច ខ្ លា ំ ង ជា ស ក ល ផ ង ដ ែរ Ġ ប្រ ជា ជន ច ង់ ឪ ្យ រដ្ឋ Ġ និង រដ្ឋ បាល សា ធា រណៈ ដ ែល ប្រ ព្រ ឹត ្ត ជា អ្នក ជំ រ ុញ សេ ដ្ឋ កិច្ច Ġ និង សង ្ គម មាន សម ត្ថ ភាព Ġ ធ ្វ ើក ារ ប ែង ច ែក ការ អនុ វត្ត ប្រ ក ប ដោយ សម ធម៌ Ġ ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ក ប ដោយ ច ី រ ភាព លើ ប្រ ភព ធ ន ធាន ផ្ សេ ង ៗ មាន ការ អនុ វត្ត ស្ន ើ គ្នា Ġ ទ ាំង ខា ង ន យោ បា យ Ġ សង ្ គម Ġ និង វ ប្ប ធម៌ Ġ ការ អភិវឌ្ឍ មាន សារ ៈ សំ ខា ន់ ណា ស់ ដ ែល គ េត ្រ ូវ ក សា ង Ġ រដ្ឋ បាល âĢĭ សា ធា រណៈ ឪ ្យ មាន វិ ចារ ណ ញ្ញា ណ Ġ ហើយ វា ចាំបាច់ ជា ការ ច ង់ បាន Ġ ការ ប ោះ ឆ្ ន ោត ជ្រ ើស រ ើស ត ំណ ាង រា ស្រ ្ ដ ដ ែល មាន ល ក្ខ ណៈ សេ រី Ġ នាំ ឪ ្យ នៅ ក្នុង ប ណ ្ ដា ប្រ ទេស រី ក ចម្រ ើន តិ ច ត ួច Ġ ដោយ សារ ផ្ ន ែក âĢĭ ឯក ជន Ġ មាន ការ រី ក ចម្រ ើន នៅ មាន ចម្រ ើន Ġ ទ ាម ទ ារ ឪ ្យ ផ្ ន ែក រដ្ឋ បាល សា ធា រណៈ ដ ើរ ត ួន ា ទី យ៉ាង សំ ខា ន់ ក្នុង ការ ផ្ ដល់ សេ វា សា ធា រណៈ និង ទ ាម ទ ារ ហ េ ដ្ឋា រ ច នា សម ័ ្ ពន្ធ សេ ដ្ឋ កិច្ច Ġ ការ រៀបចំ ឪ ្យ មាន ម ន្ រ ្ ដ ី រដ្ឋ បាល ដ ែល ម ិន ម ែន ជា សម ា ជ ិក គ ណ ប ក្ស ន យោ បា យ នេះ គ ឺ Ġ ជា ភាព ចាំបាច់ ដ ែល គ េត ្រ ូវ ការ ប ំ ផ ុត ក្នុង ល ទិ ្ ធ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ Ġ ដើម ្ប ី ធ ្វ ើយ ៉ ាង ណា បង ្ក ល ទ្ធ ភាព ឪ ្យ មាន ឧ ត្ត រា ធិ ការ Ġ ខា ង ន យោ បា យ និង មាន ភាព ស្ម ោះ ត្រ ង់ ក្នុង រ ប ប ព ហ ុប ក្ស âĢĭ Ġ ក្នុង រយ ៈ ពេល ប៉ ុន ្ម ាន ឆ្នាំ មក នេះ ការ គ្រ ប់ គ្រ ង វិ ស ័យ រដ្ឋ បាល សា ធា រណៈ គ ឺត ្រ ូវ មើល ឃើញ ថា Ġ មាន ការ ក ើន ច្ រ ើន ន ូវ ការ ធ ្វ ើ ទំ ន ើប កម្ម ស្ ថា ប ័ន រដ្ឋ Ġ ក ៏ ដូច ជា ការ កាត់ បន្ថយ ចំ នា យ សេ វា សា ធា រណៈ Ġ វា ក ៏ បាន ជំ រ ុញ ឪ ្យ មាន ការ ធ ្វ ើ ឪ ្យ ជា ដៃ គូ ជា សង ្ គម ស៊ី វិ ល Ġ និង ផ្ ន ែក ឯក ជន ដើម ្ប ី ធ ្វ ើក ារ ក ែល ម្ អ ឪ ្យ កាន់ តែ ប្រសើរ ឡើង ន ូវ ការ ផ្ ត ល់ សេ វា សា ធា រណៈ ជំ វ ុញ ឪ ្យ មាន ការ ទទួល Ġ ខុស ត្រូវ ចំ ប ោះ សង ្ គម Ġ ក ៏ ដូច ជា ការ ញ ុំ ាង ឪ ្យ ប្រ ជា ជន ចូល រួម នៅ ក្នុង ដំ ន ើរ ការ ធ ្វ ើស េច ក្ ដ ី សម ្រ េច ចិត្ត និង ឆ្ លើ យ ត បទ ៅ និង សេ វា កម្ម សា ធា រណៈ	1,158	▁ចូរ ន ិយ ាយ ពី ដំណើរ វិ វត្ត ន៍ នៃ រ ដ្ឋា បាល លើ ពិ ភព លោក ▁	17	▁ដំណើរ វិ វត្ត ន៍ រដ្ឋ បាល ▁លើ ពិ ភព លោក មាន ល ក្ខ ណៈ ដូច ជា ក្នុង ទ ស្ស វ ត ្ស ឆ្នាំ ▁១៩ ៦០ ▁ដល់ ▁១៩ ៧០ ▁គេ ឃើញ មាន កំ ន ើន រ ដ្ឋា ភិ បាល នៅ ក្នុង ត ំ ប ន់ ជា ច ្រ ើន នៅ ក្នុង ពិ ភព លោក ទ ាំង ត ំ ប ន់ អភិវឌ្ឍ ន៍ ▁និង ក ំព ង អភិវឌ្ឍ ន៍ ដ ែល ជា ល ទ ផល នៃ ការ ប្រ ឹង ប្រ ែង រ ប ស់ ទ ាំង ន ោះ ▁ដើម្បី ផ្ ត ល់ ដ ំណ ោះ ស្រ ាយ ច ំព ោះ ▁បញ្ហា ដ ែល ម ិន ត្រូវ បាន គ េ អ ំព ើ ▁ឬ ▁មិន ត្រូវ បាន ដ ោះ ស្រ ាយ ▁ដោយ វិ ស ័យ ឯក ជន ▁ដូចជា ការ ធ ្វ ើក ង ្វ ក់ ប រិ ស្ថាន ល ទ្ធ ភាព ទទួល ការ អ ប់ រំ ការ រី ករ ាល ដា ល នៃ ទី ប្រជុំ ជន ▁និង ប ញ ្ហ ា សុខ ម ាល ភាព ▁ប៉ុន ្ ដ ែម នុ ស្ស ជា ច ្រ ើន ឃើញ ច ្ប ាស់ ថា ជា រឿយ ៗ រ ដ្ឋា ភិ បាល ម ិន អា ច ផ្ ត ល់ ដ ំណ ោះ ស្រ ាយ ▁ហើយ ច ំណ ាយ ប ន ្ថ ែម ច ំព ោះ អ្នក បង់ ពន្ធ ▁បាន ធ ្វ ើ ឪ ្យ គ េ ខ ឹង សម្ប ា ▁នៅក្នុង ប៉ ះ ប ោរ ពន្ធ ដា រ ▁នៃ ទ ស្ស វ ត ្ស ឆ្នាំ ▁១៩ ៨០ ▁បញ្ហា អ ន្ ដ រ ជាតិ ▁ដែល ប ណ ្ ដា ល មក ▁ពី វិ វ ប ត្តិ ប្រ េង ក ាត ▁អ តិ ផ រ ណា ▁និង កំ ន ើន ភាព គ ្ មាន ការងារ ធ ្វ ើ នាំ ឪ ្យ រ ដ្ឋា ភិ បាល ធ ្វ ើ ការ វ ាយ ត ម្ល ៃ ឡើង វិញ ▁នូវ ប្រ តិ ប ត្តិ ការ រ ប ស់ ខ្លួន រួម មាន ស្ន ា ដៃ រ ប ស់ កា រិយា ល័យ ធិបតេយ្យ ▁ប្រការ នេះ នាំ ឪ ្យ មាន ការ ស៊ ើប អ ង្ក េត ឡើង វិញ ជា ប ន្ត បន្ទាប់ អ ំព ី រ ដ្ឋា ភិ បាល ▁ដែល ស ន្ន ិ ដ្ឋាន ដូច គ្នា ថា រដ្ឋ បាល ▁ឬ ការ គ្រ ប់ គ្រ ង សា ធា រណៈ ចាំបាច់ ត្រូវ តែ បាន ក ែ លម្អ ▁ការស៊ើបអង្កេត ទ ាំង នេះ បាន ស្ ដ ី ប ន្ទ ោស លើ ស្ន ា ដៃ នៃ កា រិយា ល័យ ធិបតេយ្យ ជា ពិ ស េស ▁ស្នាដៃ អ ន់ ថ យ នៃ កា រិយា ល័យ ធិបតេយ្យ ▁និង ការ រ ុក ក ួន ប្រ ច ាំ ដ ៏ គ ួរ ឪ ្យ ធ ុញ ទ្រ ាន់ រដ្ឋ បាល ▁សេវាកម្ម ដ ៏ អ ន់ ▁និង អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ ទ ោះ បី ឥ ទ្ធិ ពល ▁នៃ សេ រី ភាព ប ែប ថ ្ម ី ▁ដែល កើត មាន ក្នុង ទ ស្ស វ ត ្ស ទី ▁១៩ ៨០ ▁និង ទ ស្ស វ ត ្ស ▁១៩ ៩០ ▁ដែល គ េ ដ ឹង ថា ប ុ គ្គ ល ម្ នាក់ ព ិត ជា ត្រូវ ការ ន ូវ ស្ ថា ប ័ន ន ាន ារ ប ស់ រដ្ឋ មាន ល ក្ខ ណៈ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ ▁សមត្ថភាព ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ភព ធ ន ធាន ន ាន ារ ប ស់ រដ្ឋ ▁និង ប្រ សិ ទ្ធិ ភាព ក្នុង ការ ផ្ ត ល់ សេ វា សា ធា រណៈ នា នា ▁នោះ ក្ ដ ី ក ៏ មាន ការ ក្រ ោក ឈ រ ប្រ ឆ ាំង ▁និង ការ ប្រ ើ ប្រ ាស់ អ ំ ណា ច ខ្ ល ាំង ជា ស ក ល ផ ង ដ ែរ ▁ប្រជាជន ច ង់ ឪ ្យ រដ្ឋ ▁និង រដ្ឋ បាល សា ធា រណៈ ដ ែល ប្រ ព្រ ឹ ត្ត ជា អ្នក ជំ រ ុញ សេ ដ្ឋ កិច្ច ▁និង ស ង្គ ម មាន សម ត្ថ ភាព ▁ធ្វើការ ប ែង ច ែក ការ អនុ វត្ត ប្រ ក ប ដោយ សម ធម៌ ▁ក្នុង ការ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រ ក ប ដោយ ច ី រ ភាព លើ ប្រ ភព ធ ន ធាន ផ្ ស េង ៗ មាន ការ អនុ វត្ត ស្ន ើ គ្នា ▁ទាំង ខា ង ន យោ ប ាយ ▁សង្គម ▁និង វ ប្ប ធម៌ ▁ការអភិវឌ្ឍ មាន សារ ៈ សំ ខ ាន់ ណ ាស់ ដ ែល គ េ ត្រូវ ក សា ង ▁រដ្ឋបាល ▁សាធារណៈ ឪ ្យ មាន វិ ចារ ណ ញ្ញា ណ ▁ហើយ វា ចាំបាច់ ជា ការ ច ង់ បាន ▁ការបោះឆ្នោត ជ្រ ើស រ ើស ត ំណ ាង រា ស្រ ្ ដ ដ ែល មាន ល ក្ខ ណៈ សេ រី ▁នាំ ឪ ្យ នៅ ក្នុង ប ណ ្ ដា ប្រ ទេស រី ក ចម្រ ើន ត ិច ត ួច ▁ដោយសារ ផ្ ន ែក ▁ឯកជន ▁មាន ការ រី ក ចម្រ ើន នៅ មាន ចម្រ ើន ▁ទាមទារ ឪ ្យ ផ្ ន ែក រដ្ឋ បាល សា ធា រណៈ ដ ើរ ត ួ នាទី យ៉ាង សំ ខ ាន់ ក្នុង ការ ផ្ ដល់ សេ វា សា ធា រណៈ និង ទ ាម ទ ារ ហ េ ដ្ឋា រ ច នា សម ័ ្ ពន្ធ សេ ដ្ឋ កិច្ច ▁ការរៀបចំ ឪ ្យ មាន ម ន ្រ ្ ដ ី រដ្ឋ បាល ដ ែល ម ិន ម ែន ជា ស មា ជ ិក គ ណ ប ក្ស ន យោ ប ាយ នេះ គ ឺ ▁ជា ភាព ចាំបាច់ ដ ែល គ េ ត្រូវ ការ ប ំ ផ ុត ក្នុង ល ទិ ្ ធ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ ▁ដើម្បី ធ ្វ ើ យ៉ាង ណា ប ង្ក ល ទ្ធ ភាព ឪ ្យ មាន ឧ ត្ត រា ធិ ការ ▁ខាង ន យោ ប ាយ និង មាន ភាព ស្ម ោះ ត្រ ង់ ក្នុង រ ប ប ព ហ ុប ក្ស ▁ក្នុង រយ ៈ ពេល ប៉ ុន ្ មាន ឆ្នាំ មក នេះ ការ គ្រ ប់ គ្រ ង វិ ស ័យ រដ្ឋ បាល សា ធា រណៈ គ ឺ ត្រូវ មើល ឃើញ ថា ▁មាន ការ ក ើន ច ្រ ើន ន ូវ ការ ធ ្វ ើ ទំ ន ើប កម្ម ស្ ថា ប ័ន រដ្ឋ ▁ក៏ ដូច ជា ការ កាត់ បន្ថយ ចំ ន ាយ សេ វា សា ធា រណៈ ▁វា ក ៏ បាន ជំ រ ុញ ឪ ្យ មាន ការ ធ ្វ ើ ឪ ្យ ជា ដៃ គូ ជា ស ង្គ ម ស៊ី វិ ល ▁និង ផ្ ន ែក ឯក ជន ដើម ្ប ី ធ ្វ ើ ការ ក ែ លម្អ ឪ ្យ កាន់ តែ ប្រសើរ ឡើង ន ូវ ការ ផ្ ត ល់ សេ វា សា ធា រណៈ ជំ វ ុញ ឪ ្យ មាន ការ ទទួល ▁ខុស ត្រូវ ចំ ប ោះ ស ង្គ ម ▁ក៏ ដូច ជា ការ ញ ុំ ាង ឪ ្យ ប្រ ជា ជន ចូល រួម នៅ ក្នុង ដំ ន ើរ ការ ធ ្វ ើស េច ក្ ដ ី ស ម្រ េច ចិត្ត និង ឆ្ ល ើយ ត ប ទៅ និង សេ វា កម្ម សា ធា រណៈ	1,086
តើស្ថាបត្យករដ៏ល្បីល្បាញរបស់ខ្មែរ នៅសម័យសង្គមរាស្រ្ដនិយមមានឈ្មោះអ្វី	null	ស្ថាបត្យករដ៏ល្បីល្បាញរបស់ខ្មែរ នៅសម័យសង្គមរាស្រ្ដនិយម មានឈ្មោះថា វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ	null	ស្ថាបត្យករដ៏ល្បីល្បាញរបស់ខ្មែរ នៅសម័យសង្គមរាស្រ្ដនិយម មានឈ្មោះថា វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ	ត ើស ្ថ ាប ត ្យ ករ ដ ៏ ល ្ប ី ល ្ប ាញ រ ប ស់ ខ្ ម ែរ Ġ នៅ សម័យ សង ្ គម រា ស្រ ្ ដ និយម មាន ឈ្មោះ អ ្វី Ġ	35	ស្ ថា ប ត ្យ ករ ដ ៏ ល ្ប ី ល ្ប ាញ រ ប ស់ ខ្ ម ែរ Ġ នៅ សម័យ សង ្ គម រា ស្រ ្ ដ និយម Ġ មាន ឈ្មោះ ថា Ġ វ ណ្ណ Ġ ម៉ូ លី វ ណ្ណ	39	▁តើ ស្ ថា ប ត ្យ ករ ដ ៏ ល ្ប ី ល ្ប ាញ រ ប ស់ ខ្ ម ែរ ▁នៅ សម័យ ស ង្គ ម រា ស្រ ្ ដ និយម មាន ឈ្មោះ អ ្វី ▁	35	▁ស្ ថា ប ត ្យ ករ ដ ៏ ល ្ប ី ល ្ប ាញ រ ប ស់ ខ្ ម ែរ ▁នៅ សម័យ ស ង្គ ម រា ស្រ ្ ដ និយម ▁មាន ឈ្មោះ ថា ▁វណ្ណ ▁ម៉ូ លី វ ណ្ណ	38
តើការបង្កើតសមាជជាតិមានអត្ថប្រយោជន៍ដូចម្ដេចខ្លះដល់សង្គមជាតិទាំងមូល	null	ការបង្កើតសមាជជាតិមានអត្ថប្រយោជន៍ដល់សង្គមជាតិដូចជា សមាជជាតិស្ថាប័ននយោបាយរបស់រដ្ឋ ដើម្បីឯកភាព និងសាមគ្គីភាពជាតិ សមាជជាតិជាលទ្ធផលនៃការភ្ជាប់រវាងរដ្ឋាភិបាល រដ្ឋសភាជាមួយនឹងមហាជនហើយក៏ជាផ្លែផ្កានៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅម្ពុជា សមាជជាតិបានបើកឪ្យប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិយោបល់របស់មខ្លួនរាល់ទង្វើអយុត្តិធម៌ និងអំពើពុករលួយរបស់មន្ដ្រីដឹកនាំ និងជាអ្នកចូលរួមទទួលខុសត្រូវចំពោះវាសនា ប្រទេសជាតិ ពង្រីងបម្រុងប្រយ័ត្នរបស់មន្ដ្រីរាជការឪ្យកាន់តែមានភាពសុក្រឹត្យ សមាជជាតិបានធ្វើឪ្យកិត្យានុភាពប្រទេសលេចឡើងយ៉ាងត្រដែតនៅលើឆាកអន្ដរជាតិ	null	ការបង្កើតសមាជជាតិមានអត្ថប្រយោជន៍ដល់សង្គមជាតិដូចជា សមាជជាតិស្ថាប័ននយោបាយរបស់រដ្ឋ ដើម្បីឯកភាព និងសាមគ្គីភាពជាតិ សមាជជាតិជាលទ្ធផលនៃការភ្ជាប់រវាងរដ្ឋាភិបាល រដ្ឋសភាជាមួយនឹងមហាជនហើយក៏ជាផ្លែផ្កានៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅម្ពុជា សមាជជាតិបានបើកឪ្យប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិយោបល់របស់មខ្លួនរាល់ទង្វើអយុត្តិធម៌ និងអំពើពុករលួយរបស់មន្ដ្រីដឹកនាំ និងជាអ្នកចូលរួមទទួលខុសត្រូវចំពោះវាសនា ប្រទេសជាតិ ពង្រីងបម្រុងប្រយ័ត្នរបស់មន្ដ្រីរាជការឪ្យកាន់តែមានភាពសុក្រឹត្យ សមាជជាតិបានធ្វើឪ្យកិត្យានុភាពប្រទេសលេចឡើងយ៉ាងត្រដែតនៅលើឆាកអន្ដរជាតិ	ត ើក ារ បង ្ក ើត សម ា ជ ជាតិ មាន អ ត្ថ ប្រ យោ ជន ៍ ដូច ម្ ដ េច ខ្ ល ះ ដល់ សង ្ គម ជាតិ ទ ាំង ម ូល Ġ	33	ការ បង ្ក ើត សម ា ជ ជាតិ មាន អ ត្ថ ប្រ យោ ជន ៍ ដល់ សង ្ គម ជាតិ ដូច ជា Ġ សម ា ជ ជាតិ ស្ ថា ប ័ន ន យោ បា យ រ ប ស់ រដ្ឋ Ġ ដើម ្ប ី ឯក ភាព Ġ និង សា ម គ្គ ី ភាព ជាតិ Ġ សម ា ជ ជាតិ ជា ល ទ្ធ ផល នៃ ការ ភ្ជាប់ រ វា ង រដ្ឋ ា ភិ បាល Ġ រដ្ឋ ស ភា ជា មួយ នឹង ម ហា ជន ហើយ ក ៏ ជា ផ្ល ែ ផ្ âĢĭ កា នៃ ល ទ្ធិ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ នៅ ម្ព ុ ជា Ġ សម ា ជ ជាតិ បាន ប ើក ឪ ្យ ប្រ ជា ពល រដ្ឋ មាន សិ ទ្ធិ បញ្ច េញ ម តិ យោ ប ល់ រ ប ស់ ម ខ្លួន រា ល់ ទ ង ្វ ើ អ យុត្តិ ធម៌ Ġ និង អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ រ ប ស់ ម ន្ ដ ្រី ដ ឹក នាំ Ġ និង ជា អ្នក ចូល រួម ទទួល ខុស ត្រូវ ចំ ព ោះ វា ស នា Ġ ប្រ ទេស ជាតិ Ġ ព ង ្រី ង ប ម្រ ុង ប្រ យ ័ត ្ន រ ប ស់ ម ន្ ដ ្រី រាជ ការ ឪ ្យ កាន់ តែ មាន ភាព សុ ក្រ ឹត ្យ Ġ សម ា ជ ជាតិ បាន ធ ្វ ើ ឪ ្យ ក ិត ្យា នុ ភាព ប្រ ទេស ល េច ឡើង យ៉ាង ត្រ ដ ែត នៅ លើ ឆ ាក អ ន្ ដ រ ជាតិ	230	▁តើ ការ ប ង្ក ើត ស មា ជ ជាតិ មាន អ ត្ថ ប្រ យោ ជ ន៍ ដូច ម្ ដ េច ខ្ ល ះ ដល់ ស ង្គ ម ជាតិ ទ ាំង ម ូល ▁	32	▁ការបង្កើត ស មា ជ ជាតិ មាន អ ត្ថ ប្រ យោ ជ ន៍ ដល់ ស ង្គ ម ជាតិ ដូច ជា ▁សម ា ជ ជាតិ ស្ ថា ប ័ន ន យោ ប ាយ រ ប ស់ រដ្ឋ ▁ដើម្បី ឯក ភាព ▁និង ស ាម គ្គ ី ភាព ជាតិ ▁សម ា ជ ជាតិ ជា ល ទ្ធ ផល នៃ ការ ភ្ជាប់ រ វ ាង រ ដ្ឋា ភិ បាល ▁រដ្ឋសភា ជា មួយ នឹង ម ហា ជន ហើយ ក ៏ ជា ផ្ល ែ ផ្ ▁កា នៃ ល ទ្ធិ ប្រ ជា ធិបតេយ្យ នៅ ម្ព ុ ជា ▁សម ា ជ ជាតិ បាន ប ើក ឪ ្យ ប្រ ជា ពល រដ្ឋ មាន សិ ទ្ធិ បញ្ច េញ ម តិ យោ ប ល់ រ ប ស់ ម ខ្លួន រ ាល់ ទ ង ្វ ើ អ យុត្តិ ធម៌ ▁និង អ ំព ើ ពុ ករ ល ួយ រ ប ស់ ម ន្ ដ ្រី ដ ឹក នាំ ▁និង ជា អ្នក ចូល រួម ទទួល ខុស ត្រូវ ច ំព ោះ វា ស នា ▁ប្រទេសជាតិ ▁ពង្រ ី ង ប ម្រ ុង ប្រ យ ័ត ្ន រ ប ស់ ម ន្ ដ ្រី រាជ ការ ឪ ្យ កាន់ តែ មាន ភាព សុ ក្រ ឹត ្យ ▁សម ា ជ ជាតិ បាន ធ ្វ ើ ឪ ្យ ក ិត ្យ ានុ ភាព ប្រ ទេស ល េច ឡើង យ៉ាង ត្រ ដ ែត នៅ លើ ឆ ាក អ ន្ ដ រ ជាតិ	220
ចូរនិយាយពីវិស័យសុខាភិបាល នៅស្លូវ៉ាគី	null	វិស័យសុខាភិបាលនៅស្លូវ៉ាគឺំមាន មន្ទីរពេទ្យមានចំនួន ២២៩ កន្លែង ស្មើនឹង ១២៣ ១៥១ គ្រែមន្ទីរសម្ភពចំនួន ១៤១ និងមន្ទីរពេទ្យកុមារ ៤៣កន្លែងរដ្ឋាភិបាលបានយកចិត្តទុកដាក់ការធ្វើយុទ្ធនាការចាប់ថ្នាំបង្ការជំងឺឆ្លងដូចជា របេង ខាន់ស្លាក់ ស្វិតដៃជើង និងជំងឺ ខួរក្បាលប្រជាជនស្លូវ៉ាគី ជាបុរសអាយុជាមធ្យមគឺ ៦៦ ឆ្នាំ ចំណែកស្រ្ដីវិញ អាយុមធ្យមពី ៧៥ឆ្នាំ	null	វិស័យសុខាភិបាលនៅស្លូវ៉ាគឺំមាន មន្ទីរពេទ្យមានចំនួន ២២៩ កន្លែង ស្មើនឹង ១២៣ ១៥១ គ្រែមន្ទីរសម្ភពចំនួន ១៤១ និងមន្ទីរពេទ្យកុមារ ៤៣កន្លែងរដ្ឋាភិបាលបានយកចិត្តទុកដាក់ការធ្វើយុទ្ធនាការចាប់ថ្នាំបង្ការជំងឺឆ្លងដូចជា របេង ខាន់ស្លាក់ ស្វិតដៃជើង និងជំងឺ ខួរក្បាលប្រជាជនស្លូវ៉ាគី ជាបុរសអាយុជាមធ្យមគឺ ៦៦ ឆ្នាំ ចំណែកស្រ្ដីវិញ អាយុមធ្យមពី ៧៥ឆ្នាំ	ច ូរ និ យា យ ពី វិ ស ័យ សុខ ា ភិ បាល Ġ នៅ ស្ ល ូវ ៉ ា គី Ġ	20	វិ ស ័យ សុខ ា ភិ បាល នៅ ស្ ល ូវ ៉ ា គ ឺ ំ មាន Ġ ម ន្ទ ី រ ពេទ្យ មាន ចំ ន ួន Ġ ២ ២ ៩ Ġ កន្លែង Ġ ស្ម ើន ឹង Ġ ១ ២ ៣ Ġ ១ ៥ ១ Ġ គ្រ ែម ន្ទ ី រស ម្ភ ព ចំ ន ួន Ġ ១ ៤ ១ Ġ និង ម ន្ទ ី រ ពេទ្យ ក ុម ារ Ġ ៤ ៣ កន្លែង រដ្ឋ ា ភិ បាល បាន យកចិត្តទុកដាក់ ការ ធ ្វ ើយ ុទ្ធ នា ការ ច ាប់ ថ្ន ាំ បង ្ក ារ ជំ ង ឺ ឆ្ លង ដូច ជា Ġ រ ប េង Ġ ខា ន់ ស្ លា ក់ Ġ ស្ វិ ត ដៃ ជើង Ġ និង ជំ ង ឺ Ġ ខ ួរ ក្ បាល ប្រ ជា ជន ស្ ល ូវ ៉ ា គី Ġ ជា ប ុរ ស អា យ ុ ជា ម ធ ្យ ម គ ឺ Ġ ៦ ៦ Ġ ឆ្នាំ ÂłĠ ចំ ណ ែក ស្រ ្ ដ ី វិញ Ġ អា យ ុម ធ ្យ ម ពី Ġ ៧ ៥ ឆ្នាំ	156	▁ចូរ ន ិយ ាយ ពី វិ ស ័យ សុខ ា ភិ បាល ▁នៅ ស ្ល ូ វ៉ា គី ▁	18	▁វិស័យ សុខ ា ភិ បាល នៅ ស ្ល ូ វ៉ា គ ឺ ំ មាន ▁មន្ទីរពេទ្យ មាន ចំ ន ួន ▁២២ ៩ ▁កន្លែង ▁ស្មើនឹង ▁១២ ៣ ▁១៥ ១ ▁គ្រែ ម ន្ទ ី រស ម្ភ ព ចំ ន ួន ▁១៤ ១ ▁និង ម ន្ទ ី រ ពេទ្យ ក ុម ារ ▁៤៣ កន្លែង រ ដ្ឋា ភិ បាល បាន យកចិត្តទុកដាក់ ការ ធ ្វ ើយ ុទ្ធ នា ការ ច ាប់ ថ្ន ាំ ប ង្ក ារ ជំ ង ឺ ឆ្ លង ដូច ជា ▁រប េង ▁ខ ាន់ ស ្ល ាក់ ▁ស្វ ិត ដៃ ជើង ▁និង ជំ ង ឺ ▁ខួរក្បាល ប្រ ជា ជន ស ្ល ូ វ៉ា គី ▁ជា ប ុរ ស អ ាយ ុ ជា ម ធ ្យ ម គ ឺ ▁៦ ៦ ▁ឆ្នាំ ▁ចំណែក ស្រ ្ ដ ី វិញ ▁អាយុ ម ធ ្យ ម ពី ▁៧ ៥ ឆ្នាំ	133
អាទិទេពក្នុងទស្សនៈត្រីម៌ូរតិមានឈ្មោះអ្វី ហើយមានមុខងារអ្វី	null	អាទិទេពក្នុងទស្សនៈត្រីម៌ូរតិមានឈ្មោះដូចខាងក្រោមនេះព្រះព្រហ្ម ជាអាទិទេព មានមុខងារបង្កើតលោកព្រះវិស្ណុ ជាអាទិទេព មានមុខងារគ្រប់គ្រង់ថែរក្សាលោកព្រះសិវ ជាអាទិទេពមានមុខងារបំផ្លាញលោកផងនិងបង្កើតលោកផង	null	អាទិទេពក្នុងទស្សនៈត្រីម៌ូរតិមានឈ្មោះដូចខាងក្រោមនេះព្រះព្រហ្ម ជាអាទិទេព មានមុខងារបង្កើតលោកព្រះវិស្ណុ ជាអាទិទេព មានមុខងារគ្រប់គ្រង់ថែរក្សាលោកព្រះសិវ ជាអាទិទេពមានមុខងារបំផ្លាញលោកផងនិងបង្កើតលោកផង	អា ទិ ទេ ព ក្នុង ទ ស្ស នៈ ត្រ ី ម ៌ ូរ តិ មាន ឈ្មោះ អ ្វី Ġ ហើយ មាន មុខ ងារ អ ្វី Ġ	24	អា ទិ ទេ ព ក្នុង ទ ស្ស នៈ ត្រ ី ម ៌ ូរ តិ មាន ឈ្មោះ ដូច ខា ង ក្រោម នេះ ព្រ ះ ព្រ ហ្ម Ġ ជា អា ទិ ទេ ព Ġ មាន មុខ ងារ បង ្ក ើត លោក ព្រ ះ វិ ស្ ណ ុ Ġ ជា អា ទិ ទេ ព Ġ មាន មុខ ងារ គ្រ ប់ គ្រ ង់ ថ ែរ ក្ស ាល ោក ព្រ ះ សិ វ Ġ ជា អា ទិ ទេ ព មាន មុខ ងារ ប ំ ផ្ល ាញ លោក ផ ង និង បង ្ក ើត លោក ផ ង	86	▁អា ទិ ទេ ព ក្នុង ទ ស្ស នៈ ត្រ ី ម ៌ ូរ តិ មាន ឈ្មោះ អ ្វី ▁ហើយ មាន មុខ ងារ អ ្វី ▁	24	▁អា ទិ ទេ ព ក្នុង ទ ស្ស នៈ ត្រ ី ម ៌ ូរ តិ មាន ឈ្មោះ ដូច ខា ង ក្រោម នេះ ព្រ ះ ព្រ ហ្ម ▁ជា អា ទិ ទេ ព ▁មាន មុខ ងារ ប ង្ក ើត លោក ព្រ ះ វិ ស្ ណ ុ ▁ជា អា ទិ ទេ ព ▁មាន មុខ ងារ គ្រ ប់ គ្រ ង់ ថ ែរ ក ្សា លោក ព្រ ះ សិ វ ▁ជា អា ទិ ទេ ព មាន មុខ ងារ ប ំ ផ្ល ាញ លោក ផ ង និង ប ង្ក ើត លោក ផ ង	86
ចូរសិក្សាប្រៀបធៀបរវាងទំនោរ តំរូវការចំនង់និងសភាវគតិ	null	បើយើងធ្វើសិក្សាប្រៀបធៀបរវាងទំនោរតំរូវការ ចំនងនិងសភាវគតិនោះ យើងឃើញថាសញ្ញាណទាំងនេះមានលក្ខណៈខុសគ្នាតែការបង្ហាញភាពខុសគ្នានេះពុំមែនជាការងាយស្រួលទេ គេច្រើនពោលថាតំរូវការ និងចំនងជាទំនោរដែលដឹងច្បាស់ ពីគោលបំនងរបស់ខ្លួនឯសភាវគតិវិញគឺជា តិចនិចឯកឯងឬជាចំនេះធ្វើពីកំណើត ដូចនេះតំរូវការ និងចំនងសំដៅទំនោរប្រកបដោយឆន្ទៈសភាវៈគតិសំដៅទំនោរឯកឯង និងងងឹតងងល់	null	បើយើងធ្វើសិក្សាប្រៀបធៀបរវាងទំនោរតំរូវការ ចំនងនិងសភាវគតិនោះ យើងឃើញថាសញ្ញាណទាំងនេះមានលក្ខណៈខុសគ្នាតែការបង្ហាញភាពខុសគ្នានេះពុំមែនជាការងាយស្រួលទេ គេច្រើនពោលថាតំរូវការ និងចំនងជាទំនោរដែលដឹងច្បាស់ ពីគោលបំនងរបស់ខ្លួនឯសភាវគតិវិញគឺជា តិចនិចឯកឯងឬជាចំនេះធ្វើពីកំណើត ដូចនេះតំរូវការ និងចំនងសំដៅទំនោរប្រកបដោយឆន្ទៈសភាវៈគតិសំដៅទំនោរឯកឯង និងងងឹតងងល់	ច ូរ សិ ក្ស ាប ្រ ៀប ធៀប រ វា ង ទំ ន ោរ Ġ ត ំ រ ូវ ការ ចំ ន ង់ និង ស ភា វ គ តិ Ġ	28	ប ើយ ើង ធ ្វ ើស ិក ្សា ប្រ ៀប ធៀប រ វា ង ទំ ន ោរ ត ំ រ ូវ ការ Ġ ចំ ន ង និង ស ភា វ គ តិ ន ោះ Ġ យ ើង ឃើញ ថា ស ញ្ញា ណ ទ ាំង នេះ មាន ល ក្ខ ណៈ ខុស គ្នា តែ ការ បង ្ហ ាញ ភាព ខុស គ្នា នេះ ពុ ំ ម ែន ជា ការ ង ាយ ស្រ ួល ទេ Ġ គ េច ្រ ើន ព ោល ថា ត ំ រ ូវ ការ Ġ និង ចំ ន ង ជា ទំ ន ោរ ដ ែល ដ ឹង ច្ បា ស់ Ġ ពី គោ ល ប ំ ន ង រ ប ស់ ខ្លួន ឯ ស ភា វ គ តិ វិញ គ ឺ ជា Ġ តិ ច និ ច ឯក ឯ ង ឬ ជា ចំ នេះ ធ ្វ ើ ពី កំ ណ ើត Ġ ដូច នេះ ត ំ រ ូវ ការ Ġ និង ចំ ន ង សំ ដ ៅ ទំ ន ោរ ប្រ ក ប ដោយ ឆ ន្ទ ៈ ស ភា វៈ គ តិ សំ ដ ៅ ទំ ន ោរ ឯក ឯ ង Ġ និង ង ង ឹត ង ង ល់	180	▁ចូរ ស ិក ្សា ប្រ ៀប ធៀប រ វ ាង ទំ ន ោរ ▁តំ រ ូវ ការ ចំ ន ង់ និង ស ភា វ គ តិ ▁	26	▁បើ យ ើង ធ ្វ ើស ិក ្សា ប្រ ៀប ធៀប រ វ ាង ទំ ន ោរ ត ំ រ ូវ ការ ▁ចំន ង និង ស ភា វ គ ត ិន ោះ ▁យើង ឃើញ ថា ស ញ្ញា ណ ទ ាំង នេះ មាន ល ក្ខ ណៈ ខុស គ្នា តែ ការ ប ង្ហ ាញ ភាព ខុស គ្នា នេះ ព ុំ ម ែន ជា ការ ង ាយ ស្រ ួល ទេ ▁គេច ្រ ើន ព ោល ថា ត ំ រ ូវ ការ ▁និង ចំ ន ង ជា ទំ ន ោរ ដ ែល ដ ឹង ច ្ប ាស់ ▁ពី គ ោល ប ំ ន ង រ ប ស់ ខ្លួន ឯ ស ភា វ គ តិ វិញ គ ឺ ជា ▁តិច ន ិច ឯក ឯ ង ឬ ជា ចំ នេះ ធ ្វ ើ ពី ក ំណ ើត ▁ដូចនេះ ត ំ រ ូវ ការ ▁និង ចំ ន ង សំ ដ ៅ ទំ ន ោរ ប្រ ក ប ដោយ ឆ ន្ទ ៈ ស ភា វៈ គ តិ សំ ដ ៅ ទំ ន ោរ ឯក ឯ ង ▁និង ង ង ឹត ង ង ល់	175
តើទឹកសាបដែលមនុស្សយើងប្រើប្រាស់មានប្រភពមកពីណា	null	ទឹកសាបដែលមនុស្សប្រើប្រាស់មានប្រភពមកពី ទឹក ក្រោមដី និងទឹកលើផ្ទៃដី មានដូចជា បឹង ទន្លេ ស្ទឹង និងអណ្តូងជាដើម	null	ទឹកសាបដែលមនុស្សប្រើប្រាស់មានប្រភពមកពី ទឹក ក្រោមដី និងទឹកលើផ្ទៃដី មានដូចជា បឹង ទន្លេ ស្ទឹង និងអណ្តូងជាដើម	ត ើ ទឹក សា ប ដ ែល ម នុ ស្ស យ ើង ប្រ ើប ្រា ស់ មាន ប្រ ភព មក ពី ណា Ġ	22	ទឹក សា ប ដ ែល ម នុ ស្ស ប្រ ើប ្រា ស់ មាន ប្រ ភព មក ពី Ġ ទឹក Ġ ក្រោម ដ ី Ġ និង ទឹក លើ ផ្ ទ ៃ ដ ី Ġ មាន ដូច ជា Ġ ប ឹង Ġ ទ ន្ ល េ Ġ ស្ទ ឹង Ġ និង អ ណ្ត ូង ជា ដើម	46	▁តើ ទឹក សា ប ដ ែល ម នុ ស្ស យ ើង ប្រ ើ ប្រ ាស់ មាន ប្រ ភព មក ពី ណា ▁	21	▁ទឹក សា ប ដ ែល ម នុ ស្ស ប្រ ើ ប្រ ាស់ មាន ប្រ ភព មក ពី ▁ទឹក ▁ក្រោម ដ ី ▁និង ទឹក លើ ផ្ ទ ៃ ដ ី ▁មាន ដូច ជា ▁បឹង ▁ទន្លេ ▁ស្ទឹង ▁និង អ ណ្ត ូង ជា ដើម	41
តើបច្ចុប្បន្នសហរដ្ឋអាមេរិចមានរដ្ឋទាំងអស់ចំនួនប៉ុន្មាន? តើពីររដ្ឋចុងក្រោយមានឈ្មោះអ្វីខ្លះ?	null	បច្ចុប្បន្នសហរដ្ឋអាមេរិចមានរដ្ឋទាំងអស់ចំនួន៥០ រដ្ឋពីរចុងក្រោយគេគឺ រដ្ឋអាឡាស្កា នៅឆ្នាំ ១៩៥៨រដ្ឋហាវ៉ៃ នៅឆ្នាំ ១៩៥៩	null	បច្ចុប្បន្នសហរដ្ឋអាមេរិចមានរដ្ឋទាំងអស់ចំនួន៥០ រដ្ឋពីរចុងក្រោយគេគឺ រដ្ឋអាឡាស្កា នៅឆ្នាំ ១៩៥៨រដ្ឋហាវ៉ៃ នៅឆ្នាំ ១៩៥៩	ត ើប ច្ច ុប ្ប ន្ន ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិ ច មាន រដ្ឋ ទ ាំង អ ស់ ចំ ន ួន ប៉ ុន ្ម ាន ? Ġ ត ើ ពី រ រដ្ឋ ច ុង ក្រ ោយ មាន ឈ្មោះ អ ្វី ខ្ ល ះ ? Ġ	42	ប ច្ច ុប ្ប ន្ន ស ហ រដ្ឋ អា មេ រិ ច មាន រដ្ឋ ទ ាំង អ ស់ ចំ ន ួន ៥០ Ġ រដ្ឋ ពី រ ច ុង ក្រ ោយ គ េ គ ឺ Ġ រដ្ឋ អា ឡា ស្ កា Ġ នៅ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៥ ៨ រដ្ឋ ហា វ ៉ៃ Ġ នៅ ឆ្នាំ Ġ ១៩ ៥ ៩	52	▁តើ ប ច្ច ុ ប្ប ន្ន ស ហ រដ្ឋ អា ម េរ ិច មាន រដ្ឋ ទ ាំង អ ស់ ចំ ន ួន ប៉ ុន ្ មាន ? ▁តើ ពី រ រដ្ឋ ច ុង ក្រ ោយ មាន ឈ្មោះ អ ្វី ខ្ ល ះ ? ▁	41	▁បច្ចុប្បន្ន ស ហ រដ្ឋ អា ម េរ ិច មាន រដ្ឋ ទ ាំង អ ស់ ចំ ន ួន ៥០ ▁រដ្ឋ ពី រ ច ុង ក្រ ោយ គ េ គ ឺ ▁រដ្ឋ អា ឡា ស្ កា ▁នៅ ឆ្នាំ ▁១៩ ៥ ៨ រដ្ឋ ហា វ ៉ៃ ▁នៅ ឆ្នាំ ▁១៩ ៥ ៩	48
តើការអប់រំឩត្តមសិក្សាមានគោលបំណងយ៉ាងដូចម្តេច	null	ការអប់រំឩត្តមសិក្សាមានគោលបំណងបណ្តុះបណ្តាលបុគ្គលិកលក្ខណៈពេញលេញជំរុញការស្រាវជ្រាវផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកទេស វប្បធម៌និងសង្គមដើម្បីឱ្យមានសមត្ថភាពខ្ពស់ ទាំងចំណេះដឹង ជំនាញសីលធម៌ គំនិតច្នៃប្រឌិត គំនិតបង្កើតថ្មី និងស្មារតីសហគ្រិនភាពអាចអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ	null	ការអប់រំឩត្តមសិក្សាមានគោលបំណងបណ្តុះបណ្តាលបុគ្គលិកលក្ខណៈពេញលេញជំរុញការស្រាវជ្រាវផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកទេស វប្បធម៌និងសង្គមដើម្បីឱ្យមានសមត្ថភាពខ្ពស់ ទាំងចំណេះដឹង ជំនាញសីលធម៌ គំនិតច្នៃប្រឌិត គំនិតបង្កើតថ្មី និងស្មារតីសហគ្រិនភាពអាចអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ	ត ើក ារ អ ប់ រំ ឩ ត្ត ម សិ ក្ស ាម ាន គោ ល ប ំណ ង យ៉ាង ដូច ម្ ត េច Ġ	23	ការ អ ប់ រំ ឩ ត្ត ម សិ ក្ស ាម ាន គោ ល ប ំណ ង បណ្ត ុះ បណ្ត ាល ប ុ គ្គ ល ិក ល ក្ខ ណៈ ព េញ ល េញ ជំ រ ុញ ការ ស្រ ាវ ជ្រ ាវ ផ្ ន ែក វិទ្យា សា ស្រ ្ត Ġ ប ច្ច េក ទេស Ġ វ ប្ប ធម៌ និង សង ្ គម ដើម ្ប ី ឱ្យ មាន សម ត្ថ ភាព ខ្ ព ស់ Ġ ទ ាំង ចំ ណេ ះ ដ ឹង Ġ ជំ នា ញ សី ល ធម៌ Ġ គ ំ និ ត ច្ នៃ ប្រ ឌ ិត Ġ គ ំ និ ត បង ្ក ើត ថ ្ម ី Ġ និង ស្ម ារ តី ស ហ គ្រ ិន ភាព អា ច អភិវឌ្ឍ ប្រ ទេស ជាតិ	116	▁តើ ការ អ ប់ រំ ឩ ត្ត ម ស ិក ្សា មាន គ ោល ប ំណ ង យ៉ាង ដូច ម ្ត េច ▁	22	▁ការអប់រំ ឩ ត្ត ម ស ិក ្សា មាន គ ោល ប ំណ ង បណ្ត ុះ បណ្ត ាល ប ុ គ្គ ល ិក ល ក្ខ ណៈ ព េញ ល េញ ជំ រ ុញ ការ ស្រ ាវ ជ្រ ាវ ផ្ ន ែក វិទ្យា សា ស្រ ្ត ▁បច្ចេកទេស ▁វប្បធម ៌ និង ស ង្គ ម ដើម ្ប ី ឱ្យ មាន សម ត្ថ ភាព ខ្ ព ស់ ▁ទាំង ច ំណ េះ ដ ឹង ▁ជំនាញ សី ល ធម៌ ▁គំនិត ច្ នៃ ប្រ ឌ ិត ▁គំនិត ប ង្ក ើត ថ ្ម ី ▁និង ស្ម ារ តី ស ហ គ្រ ិន ភាព អា ច អភិវឌ្ឍ ប្រ ទេស ជាតិ	100
ចូរនិយាយអំពីរចនាសម្ព័ន្ធសុខាភិបាលថ្នាក់កណ្តាល	null	រចនាសម្ព័ន្ធសុខាភិបាលថ្នាក់កណ្តាលមានដូចជាទីស្តីការក្រសួងគ្រឹះស្ថានក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងគ្រឹះស្ថានសាធារណៈសុខាភិបាលគ្រឹះស្ថានសាធារណៈរដ្ឋបាលគ្រឹះស្ថានដែលមានបេសកម្មខាងសេវាសាធារណៈក្នុងក្របខណ្ឌអនុសញ្ញាប៉ាស្ទ័រ	null	រចនាសម្ព័ន្ធសុខាភិបាលថ្នាក់កណ្តាលមានដូចជាទីស្តីការក្រសួងគ្រឹះស្ថានក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងគ្រឹះស្ថានសាធារណៈសុខាភិបាលគ្រឹះស្ថានសាធារណៈរដ្ឋបាលគ្រឹះស្ថានដែលមានបេសកម្មខាងសេវាសាធារណៈក្នុងក្របខណ្ឌអនុសញ្ញាប៉ាស្ទ័រ	ច ូរ និ យា យ អ ំព ី រ ច នា សម ្ ព ័ន ្ ធ សុខ ា ភិ បាល ថ្ន ាក់ ក ណ្ត ាល Ġ	26	រ ច នា សម ្ ព ័ន ្ ធ សុខ ា ភិ បាល ថ្ន ាក់ ក ណ្ត ាល មាន ដូច ជា ទី ស្ត ី ការ ក្រ ស ួង គ្រ ឹ ះ ស្ថាន ក្រោម ការ គ្រ ប់ គ្រ ង រ ប ស់ ក្រ ស ួង គ្រ ឹ ះ ស្ថាន សា ធា រណៈ សុខ ា ភិ បាល គ្រ ឹ ះ ស្ថាន សា ធា រណៈ រដ្ឋ បាល គ្រ ឹ ះ ស្ថាន ដ ែល មាន ប េស កម្ម ខា ង សេ វា សា ធា រណៈ ក្នុង ក្រ ប ខ ណ្ឌ អនុ ស ញ្ញា ប៉ា ស្ទ ័រ	92	▁ចូរ ន ិយ ាយ អ ំព ី រ ច នា ស ម្ព ័ ន្ធ សុខ ា ភិ បាល ថ្ន ាក់ ក ណ្ត ាល ▁	23	▁រចនាសម្ព័ន្ធ សុខ ា ភិ បាល ថ្ន ាក់ ក ណ្ត ាល មាន ដូច ជា ទី ស្ត ី ការ ក្រ ស ួង គ្រ ឹ ះ ស្ថាន ក្រោម ការ គ្រ ប់ គ្រ ង រ ប ស់ ក្រ ស ួង គ្រ ឹ ះ ស្ថាន សា ធា រណៈ សុខ ា ភិ បាល គ្រ ឹ ះ ស្ថាន សា ធា រណៈ រដ្ឋ បាល គ្រ ឹ ះ ស្ថាន ដ ែល មាន ប េស កម្ម ខា ង សេ វា សា ធា រណៈ ក្នុង ក្រ ប ខ ណ្ឌ អនុ ស ញ្ញា ប៉ា ស្ទ ័រ	84
តើកម្រងតារានឹងមានប៉ុន្មានប្រភេទ អ្វីខ្លះ	null	កម្រងតារានឹងមាន ២ប្រភេទគឺកម្រងតារាបើកមានរាងពុំទៀងទាត់ និងមានតារាតិចជាងបីពាន់ វាមានផ្ទុកតារាស្តេចយក្សភ្លឺៗ ឧស្ម័ននិងធូលីជាច្រើន កម្រងតារាមូលគឺជា ក្រុមតារាយ៉ាងធំមានរាងមូលដែលមាន តារាចាស់ជាច្រើនរហូតដល់ជាងរាប់លាន	null	កម្រងតារានឹងមាន ២ប្រភេទគឺកម្រងតារាបើកមានរាងពុំទៀងទាត់ និងមានតារាតិចជាងបីពាន់ វាមានផ្ទុកតារាស្តេចយក្សភ្លឺៗ ឧស្ម័ននិងធូលីជាច្រើន កម្រងតារាមូលគឺជា ក្រុមតារាយ៉ាងធំមានរាងមូលដែលមាន តារាចាស់ជាច្រើនរហូតដល់ជាងរាប់លាន	ត ើក ម្រ ង តា រា នឹង មាន ប៉ ុន ្ម ាន ប្រ ភ េ ទ Ġ អ ្វី ខ្ ល ះ Ġ	21	ក ម្រ ង តា រា នឹង មាន Ġ ២ ប្រ ភ េ ទ គ ឺ ក ម្រ ង តា រា ប ើក មាន រា ង ពុ ំ ទ ៀង ទ ាត់ Ġ និង មាន តា រា តិ ច ជា ង បី ពាន់ Ġ វា មាន ផ្ ទុក តា រា ស្ត េច យក ្ស ភ្ល ឺ ៗ Ġ ឧ ស្ម ័ន និង ធ ូល ី ជា ច្ រ ើន Ġ ក ម្រ ង តា រា ម ូល គ ឺ ជា Ġ ក្រុម តា រា យ៉ាង ធ ំ មាន រា ង ម ូល ដ ែល មាន Ġ តា រា ច ាស់ ជា ច្ រ ើន រ ហ ូត ដល់ ជា ង រា ប់ លាន	105	▁តើ ក ម្រ ង តា រា នឹង មាន ប៉ ុន ្ មាន ប្រ ភ េ ទ ▁អ្វី ខ្ ល ះ ▁	20	▁កម្រង តា រា នឹង មាន ▁២ ប្រ ភ េ ទ គ ឺ ក ម្រ ង តា រ ាប ើក មាន រ ាង ព ុំ ទ ៀង ទ ាត់ ▁និង មាន តា រ ាត ិច ជា ង បី ពាន់ ▁វា មាន ផ្ ទុក តា រា ស្ត េច យ ក្ស ភ្ល ឺ ៗ ▁ឧស្ម័ន និង ធ ូ លី ជា ច ្រ ើន ▁កម្រង តា រ ាម ូល គ ឺ ជា ▁ក្រុម តា រា យ៉ាង ធ ំ មាន រ ាង ម ូល ដ ែល មាន ▁តារា ច ាស់ ជា ច ្រ ើន រ ហ ូត ដល់ ជា ង រ ាប់ លាន	98
តើព្រះរាជាខ្មែរអង្គណាខ្លះដែលសោយរាជ្យក្មងសម័យ អាណានិគមបារាំង?	null	ព្រះរាជាខ្មែរដែលសោយរាជ្យក្នុងសម័យអាណានិគមបារាំងមានព្រះបាទនរោត្តម១៨៦៤ ១៩០៤ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថ ១៩០៤ ១៩២៧ព្រះបាទស៊ីសុវតិ្ថ មុនីវង្ស ១៩២៧ ១៩៤១ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ សោយរាជ្យលើកទី១ ១៩៤១ ១៩៥៥	null	ព្រះរាជាខ្មែរដែលសោយរាជ្យក្នុងសម័យអាណានិគមបារាំងមានព្រះបាទនរោត្តម១៨៦៤ ១៩០៤ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថ ១៩០៤ ១៩២៧ព្រះបាទស៊ីសុវតិ្ថ មុនីវង្ស ១៩២៧ ១៩៤១ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ សោយរាជ្យលើកទី១ ១៩៤១ ១៩៥៥	ត ើ ព្រ ះ រាជ ា ខ្ ម ែរ អង្គ ណា ខ្ ល ះ ដ ែល ស ោយ រាជ ្យ ក្ ម ង សម័យ Ġ អា ណា និ គម បា រា ំ ង ? Ġ	32	ព្រ ះ រាជ ា ខ្ ម ែរ ដ ែល ស ោយ រាជ ្យ ក្នុង សម័យ អា ណា និ គម បា រា ំ ង មាន ព្រ ះ បាទ ន រ ោត ្ត ម ១ ៨ ៦ ៤ Ġ ១៩ ០ ៤ âĢĭ ព្រ ះ បាទ ស៊ី សុ វ ត្ថ Ġ ១៩ ០ ៤ Ġ ១៩ ២ ៧ ព្រ ះ បាទ ស៊ី សុ វ តិ ្ថ Ġ ម ុន ី វង្ស Ġ ១៩ ២ ៧ Ġ ១៩ ៤ ១ ព្រ ះ បាទ ន រ ោត ្ត ម Ġ សី ហ នុ Ġ ស ោយ រាជ ្យ លើក ទី១ Ġ ១៩ ៤ ១ Ġ ១៩ ៥ ៥	93	▁តើ ព្រ ះ រាជ ា ខ្ ម ែរ អង្គ ណា ខ្ ល ះ ដ ែល ស ោយ រាជ ្យ ក ្ម ង សម័យ ▁អាណានិគម ប ារ ាំង ? ▁	27	▁ព្រះរាជា ខ្ ម ែរ ដ ែល ស ោយ រាជ ្យ ក្នុង សម័យ អា ណា និ គម ប ារ ាំង មាន ព្រ ះ បាទ ន រ ោ ត្ត ម ១ ៨ ៦ ៤ ▁១៩ ០ ៤ ▁ព្រះបាទ ស៊ី សុ វ ត្ថ ▁១៩ ០ ៤ ▁១៩ ២ ៧ ព្រ ះ បាទ ស៊ី សុ វ តិ ្ថ ▁មុនី វង្ស ▁១៩ ២ ៧ ▁១៩ ៤ ១ ព្រ ះ បាទ ន រ ោ ត្ត ម ▁សីហនុ ▁ស ោយ រាជ ្យ លើក ទី១ ▁១៩ ៤ ១ ▁១៩ ៥ ៥	83

Subsets and Splits

No community queries yet

The top public SQL queries from the community will appear here once available.